ĐỌC SAacuteCH KHAacuteI QUAacuteT

Tecircn saacutech TIEcircN HOA LỤC KHẢO CHUacute 箋花錄考註 Taacutec giả ĐOAgraveN KHOAacuteCH Nhagrave xuất bản Thanh Tịnh California USA thaacuteng 10 năm 2008 Khổ saacutech 7rdquo x 95 bigravea giấy cứng 620 trang

Bigravea trước Bigravea sau

Địa chỉ liecircn lạc

Đoagraven Khoaacutech

18189 Moon Song Court San Diego CA 92127 USA

Phone (858) 674-9767

emailkhoachhotmailcom

Lễ ra mắt saacutech Ngagravey 01 thaacuteng 03 năm 2009 tại Văn phograveng Viện Việt-Học

15355 Brookhurst St Suite 222 Westminster CA 92683 USA

Văn Bản Nocircm TIEcircN HOA LỤC trang 1

Saacutech in lại 146 trang bản Nocircm TIEcircN HOA LỤC từ microfilm bản chiacutenh được tồn trữ tại Bibliothegraveque Inter-universitaire des Langues Orientales agrave Paris Phần chiacutenh đối chiếu Văn Bản Tiecircn Hoa Lục Nocircm vagrave bản Phiecircn Chuacute Quốc Ngữ Trang đầu bản Nocircm khocircng ghi chi tiết về taacutec giả năm in

nhagrave xuất bản chỉ coacute 16 cacircu 6-8 vagrave ba chữ lớn 箋花錄 Tiecircn Hoa Lục

Trăm năm một sợi chỉ hồng Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời Sự đời thử gẫm magrave chơi

0004 Tigravenh duyecircn hai chữ với người hay sao hellip Gioacute thanh hacircy hNy gaacutec vagraveng Thảnh thơi chegraveo Phoacute nhẹ nhagraveng gaacutenh Y Giuacutep trong Diecircu thị khổn nghi

0016 Điềm lagravenh sớm ứng hinh nhi một chagraveng 0016 0012 0008 0004 [Nơi trang đầu coacute triện trograven của Thư viện vagrave ghi chuacute becircn trecircn

Histoire (thay vigrave Litteacuterature)]

trang 74

Bản Nocircm gồm 74 trang trừ trang 1 mỗi trang coacute 24 cacircu ngoại trừ 2 trang chỉ coacute 22 cacircu vigrave coacute thecircm hai bagravei thơ tiacutenh chung coacute tất cả 1764 cacircu saacuteu taacutem 1741 Đoagraven viecircn một tiệc gấm thecircu

Cuacutec đầy vơi cheacuten cầm digraveu dặt (114) cung (115) Đogravei phen cười thắm cợt hồng

1744 Ngọc lung lay động hương nồng natilde rơi Xuacircn quang cả bốn mugravea trời Gioacute đưa hương rước trăng mời tuyết khuyecircn Phồn hoa botilde thuở truacircn chiecircn

1748 Đatilde gương phuacutec hậu lại nền hiển vinh Ngửa vacircng chiếu phượng ragravenh ragravenh Lại đem bảo quyến (116) phoacute kinh lecircn chầu Buồm quan một laacute khơi sacircu

1752 Oanh đưa thoắt đatilde đứng đầu Nam nha Quan chacircm chẳng chuacutet sai ngoa Lộc trời chuocircng vạc gaacutenh nhagrave quacircn dacircn

1755 Gioacute thu gọi dạ tử phần Biểu từ lại lấy tỉnh thacircn lagravem lề Rotilde ragraveng aacuteo gấm lại quecirc Goacutet cacircu lỏng khấu baacutenh xe ecircm bồ Mạch văn cograven dotildei dograveng nho Hugraveng bi mấy giấc đatilde phocirc điềm lagravenh

1761 Sởn sơ lan huệ trỗi cagravenh Lễ thi cứ pheacutep cửi canh giữ lề Acircn tigravenh đủ cả mọi bề Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn

Bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục cograven thiếu iacutet nhứt một trang Chuacuteng tocirci cheacutep thecircm 12 cacircu sau đacircy trong phần kết thuacutec chuyện Hoa Tiecircn bản Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm [chữ Nocircm được đối chiếu thay phoacuteng ảnh bản Nocircm]

Phuacutec thường để đến hậu cocircn 福常厎158014後昆 Bảng vagraveng lagrave nếp cửa son dotildei đời 榜鐄羅136435167414144904唯131136 Goacutet đầu bagraven lại magrave chơi 164084頭盤吏156897165128 Phong quang hai chữ cotildei người ai khocircng 風光131369137602136093131738埃空 Latildey tigravenh gặp gỡ đagrave xong 153193情﨤165129它衝 Trước sau vẹn một chữ tograveng mới ghecirc 院137602從 Lời quecirc dugrave đatilde lầm nghe 134354圭油㐌140758157073 Gaacutec becircn tigravenh tứ checircm bề hiếu trinh 擱邊情思拈皮孝貞 Luacircn thường saacuteng để ragravenh ragravenh 倫常148380厎伶伶 Chớ đem baacutec bản magrave khinh lagravem thường 133382駁本156897983924常 Nocircm na đỡ chuacutet canh trường 喃哪拖138125更長 Kể rồi dặn lại vagravei đường thế hay 計134244胤吏131389塘世咍

PHIEcircN AcircM VAgrave CHUacute THIacuteCH VĂN BẢN

Trong khi soạn phần Phiecircn Acircm taacutec giả so với hai bản Nocircm khaacutec vagrave nguyecircn taacutec chữ Haacuten để tạm đoaacuten caacutec chỗ bị bocirci đen một số bản quốc ngữ cũng trợ giuacutep được vagravei phần Ngoagravei ra caacutec từ in đảo ngược hoặc khắc sai phải tra đến tự dạng những trường hợp nầy đều coacute ghi chuacute rotilde ragraveng Caacutec ghi chuacute được đaacutenh số vagrave in ngay becircn dưới trang liecircn hệ Khi gặp chữ coacute nhiều acircm gần với văn cảnh hai acircm được ghi ra chỉ coacute một acircm thiacutech hợp được chọn acircm kia in trong dấu ngoặc ( ) để tiện tham khảo Thử lấy một thiacute dụ phiecircn chuacute caacutec cacircu 65-66 [chuacuteng tocirci thecircm chữ Nocircm thay bản đối chiếu]

Cầm dao sẵn thắng dacircy huacircn 琴瑶産勝155658薫 (Nổi) Nuocirci tươi9 chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh 浽鮮135857135857㯲春梗梗

9 Nuocirci tươi chữ nuocirci bản Nocircm khắc 浽(nỗi) nghĩa khocircng hợp với ngữ cảnh ở đacircy Nhưng 浽 cũng coacute thể đọc lagrave nuocirci Hơn nữa bản Nocircm (B) ghi 餒(nuocirci) cograven chữ 鮮(tiecircn) nghĩa lagrave caacute tươi nuocirci tươi lagrave nuocirci caacute tươi caacute sống lagravem cảnh Hoa Tiecircn nguyecircn taacutec (bản C) cũng ghi nuocirci tươi (Nuocirci tươi chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh)

Caacutec chuacute thiacutech coacute chua thecircm chữ Haacuten chữ Nocircm rất tiện lợi cho người đọc Một số chữ Nocircm khocircng thấy trong caacutec bộ chữ Unicode sẵn coacute taacutec giả phải tạo taacutec lấy magrave dugraveng Sau 126 lời chuacute thiacutech tới phần chuacute giải suốt 118 trang (211-309) Một số từ được giải thiacutech cặn kẻ từ yacute nghĩa đến điển cố

Thử nghe taacutec giả khởi xướng chuacute giải hai cacircu mở đầu [thecircm vagraveo chữ Nocircm để thay bản đối

chiếu chữ 139685ldquonămrdquo khắc sai lagrave ldquosố nămrdquo 131388]

c 1-2 Trăm năm một sợi chỉ hồng 983322131388155621只紅 Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời 逹㝵才色984467囷136694 Trăm năm thời gian suốt một đời người Ở đacircy chỉ vợ chồng giagrave đời ăn ở với nhau Chỉ hồng chữ Haacuten lagrave 赤譝 xiacutech thằng Theo tiacutech Vi Cố đời Đường gặp một cụ giagrave ngồi đọc saacutech dưới trăng becircn cạnh để caacutei tuacutei Hỏi saacutech gigrave vagrave tuacutei đựng gigrave Cụ đaacutep đacircy lagrave saacutech Hocircn thư ghi tecircn tuổi đocirci trai gaacutei sẽ thagravenh vợ chồng theo duyecircn tiền định vagrave đacircy lagrave tuacutei Xiacutech thằng đựng chỉ hồng để buộc hai người lại với nhau Cụ lại cho biết Vi Cố sẽ kết duyecircn với một em beacute con nhagrave bần hagraven Vi Cố hỏi rotilde tecircn họ địa chỉ của em beacute đoacute để tigravem caacutech hatildem hại Nhưng em beacute khocircng chết Sau Vi Cố cưới vợ thigrave ngẫu nhiecircn biết vợ chiacutenh lagrave em beacute ấy Khuocircn trời viacute trời như một caacutei khuocircn tạo hoacutea như một người thợ lấy khuocircn đoacute đuacutec necircn muocircn vật Yacute hai cacircu 1-2 noacutei nghĩa vợ chồng trăm năm đều do số trời định dầu người quốc sắc kẻ thiecircn tagravei cũng khocircng sao traacutenh được

[Tiacutech Vi Cố trecircn đacircy chỉ lagrave truyền thuyết saacutech vở trong văn chương sao đi cheacutep lại caacutec điển tiacutech từ đời nầy qua đời khaacutec xem ra trăm ngagraven phần chưa được một phần hợp lyacute]

Trong lời chuacute giải cacircu sau cugraveng nơi trang 308 taacutec giả necircu hai dị bản Hoa Tiecircn Nhuận Chiacutenh (A) vagrave Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm (B) vagrave ghi thecircm 12 cacircu khocircng coacute trong Tiecircn Hoa Lục Sau đacircy lagrave hai cacircu 1763-1764

Acircn tigravenh đủ cả mọi bề 恩情覩奇每皮 Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn 乃身竜混結誼姚门

[ldquokhổnrdquo mượn acircm 混(cổn) () chữ trong bản Nocircm mờ khoacute đọc]

PHỤ KHẢO

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ HOA TIEcircN KYacute DIỄN AcircM vagrave TIEcircN HOA LỤC

Người yecircu Hoa Tiecircn đọc saacutech Khảo Chuacute lại được một thiacutech thuacute khaacutec khi tigravem thấy trọn tập Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm với phoacuteng ảnh rotilde ragraveng Phoacuteng ảnh được thu nhỏ cho vừa trang saacutech tuy caacutec cacircu Nocircm đọc được khocircng khoacute lắm nhưng caacutec chuacute thiacutech chữ Haacuten coacute phần khoacute đọc vigrave quaacute nhỏ Caacutec trang phoacuteng ảnh cũng coacute đaacutenh số becircn dưới từng đoạn 4 cacircu vagrave đối chiếu với phần quốc ngữ coacute chuacute thiacutech sơ lược riecircng thecircm hơn 3 trang chuacute giải Tiacutenh chung bản Nocircm Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm được 1842 cacircu 6-8 tức 12895 chữ chưa kể 4 chữ đầu 58 phacircn đoạn (tức 232 chữ) so với 1674 cacircu của bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục nghi lagrave cograven thiếu một tờ

Khi chuacute thiacutech phần PHỤ KHẢO Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm taacutec giả tham khảo Hoa Tiecircn Kyacute Quốc Acircm của Nguyễn Văn Tố vagrave necircu ra hầu hết caacutec chỗ khocircng chiacutenh xaacutec của bản Quốc ngữ

Để đối chiếu hai bản Nocircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo vagrave ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo chuacuteng tocirci triacutech hồi thứ tư ldquoKỳ Biecircn Tương Ngộrdquo(caacutec cacircu 81- 110) vagrave đoạn tương ứng trong ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo (79-108) Chuacuteng tocirci đaacutenh số lại 30 cacircu trong đoạn triacutech dẫn từ 1 đến 30

Vigrave lagrave bản khắc trecircn gỗ ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo dugraveng nhiều chữ Giả Taacute vagrave Giản Thể hơn bản cheacutep tay ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo lại coacute taacutem chữ khắc sai đục bỏ vagrave iacutet nhiều chỗ khaacutec ngờ lagrave sai taacutec giả cũng coacute cugraveng nhận xeacutet trong phần chuacute thiacutech Thocircng thường người thợ khắc coacute trigravenh độ chữ Nocircm khocircng cao necircn để lại nhiều sai soacutet trong những cuộc điện đagravem taacutec giả nghĩ lagrave ldquobản thảo viết thế nagraveo thigrave người khắc y như vậyrdquo

Cần biết thecircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo cheacutep liecircn tục khocircng phacircn đoạn như ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo Dấu c h ỉ chữ khắc sai bocirci đen 3 chỗ [cacircu 4 6 7] trong đoạn Tiecircn Hoa Lục

Đệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircm Tiecircn Hoa Lục 棋 邉 相 遇 第 四

1 塘 花 冷 冷 唏 霜 154223 蹎 侯 140846 認 塘 161265 齊 㗂 169547 律 邉 157115 143896 清 駭 㗂 埃 醝 棋 5 提 澄 練 163848 矧 踈 131299 136649 香 159572 日 疎 168179 梗 牡 丹 露 137589 131416 麝 隊 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 絆 157508 148342 10 148950 情 134362 148950 秋 波 迻 132328 局 仙 堆 朶 花 桃 153734 瀾 襜 151416 強 147539 168418 169547 東 寅 湎 㳥 情 131153 157508 弄 禮 梗 牡 丹 15 漫 156897 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571花163456 169595 天 然 産 166905 133829 133829 強 鮮 醒 湼 強 醝 情 147247 塵 極 142188 鼎 丁 20 131153 松 154270 橘 歐 停 羅 低 169547 撴 142125 緣 尼 奇 料 157693 色 132328 132288 盤 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164 蘭 皮 141639 164084 蓮 倍 移 25 152311䀡 朝 唤 唤 唭 㳥 霪 眭 杏 145214 移 湼 135107 桃 暎 168472 芙 容

冲 花 冷 冷 唏 霜 154223 真 侯 140846 認 唐 161265 齊 㗂 律 边 157115 144256 清 凭 群 埃 醝 掑 僜140549163848 矧 踈 131299 澆 香 㯲 日 疎棋 牡 丹 露131416 麝 群 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 隕 157508 148342 148950 情 攺 涅 秋 波 迻 984467 局 仙 堆 妸 157648 桃 貞 瀾 襜 151416 984467 撑 東 涎 湎 㳥 情 131153 157508 弄 礼 梗 牡 丹 134950 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571刧花 141598 163456 169595 天 然 産 166905 苔 苔 強 鮮 醒 湼 強 醝 師 情 147247 凢 極 142188 鼎 丁 131153 松 154269 橘 歐 仃 低 撴 唯 緣 尼 奇 料 157693 色 984467 145805盘 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164皮 141639 164084倍 移 134973䀡 朝 免 免 唭 㳥 霪 眭 杏 渚 移 湼 134563 暎 168472 芙 容

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

Văn Bản Nocircm TIEcircN HOA LỤC trang 1

Saacutech in lại 146 trang bản Nocircm TIEcircN HOA LỤC từ microfilm bản chiacutenh được tồn trữ tại Bibliothegraveque Inter-universitaire des Langues Orientales agrave Paris Phần chiacutenh đối chiếu Văn Bản Tiecircn Hoa Lục Nocircm vagrave bản Phiecircn Chuacute Quốc Ngữ Trang đầu bản Nocircm khocircng ghi chi tiết về taacutec giả năm in

nhagrave xuất bản chỉ coacute 16 cacircu 6-8 vagrave ba chữ lớn 箋花錄 Tiecircn Hoa Lục

Trăm năm một sợi chỉ hồng Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời Sự đời thử gẫm magrave chơi

0004 Tigravenh duyecircn hai chữ với người hay sao hellip Gioacute thanh hacircy hNy gaacutec vagraveng Thảnh thơi chegraveo Phoacute nhẹ nhagraveng gaacutenh Y Giuacutep trong Diecircu thị khổn nghi

0016 Điềm lagravenh sớm ứng hinh nhi một chagraveng 0016 0012 0008 0004 [Nơi trang đầu coacute triện trograven của Thư viện vagrave ghi chuacute becircn trecircn

Histoire (thay vigrave Litteacuterature)]

trang 74

Bản Nocircm gồm 74 trang trừ trang 1 mỗi trang coacute 24 cacircu ngoại trừ 2 trang chỉ coacute 22 cacircu vigrave coacute thecircm hai bagravei thơ tiacutenh chung coacute tất cả 1764 cacircu saacuteu taacutem 1741 Đoagraven viecircn một tiệc gấm thecircu

Cuacutec đầy vơi cheacuten cầm digraveu dặt (114) cung (115) Đogravei phen cười thắm cợt hồng

1744 Ngọc lung lay động hương nồng natilde rơi Xuacircn quang cả bốn mugravea trời Gioacute đưa hương rước trăng mời tuyết khuyecircn Phồn hoa botilde thuở truacircn chiecircn

1748 Đatilde gương phuacutec hậu lại nền hiển vinh Ngửa vacircng chiếu phượng ragravenh ragravenh Lại đem bảo quyến (116) phoacute kinh lecircn chầu Buồm quan một laacute khơi sacircu

1752 Oanh đưa thoắt đatilde đứng đầu Nam nha Quan chacircm chẳng chuacutet sai ngoa Lộc trời chuocircng vạc gaacutenh nhagrave quacircn dacircn

1755 Gioacute thu gọi dạ tử phần Biểu từ lại lấy tỉnh thacircn lagravem lề Rotilde ragraveng aacuteo gấm lại quecirc Goacutet cacircu lỏng khấu baacutenh xe ecircm bồ Mạch văn cograven dotildei dograveng nho Hugraveng bi mấy giấc đatilde phocirc điềm lagravenh

1761 Sởn sơ lan huệ trỗi cagravenh Lễ thi cứ pheacutep cửi canh giữ lề Acircn tigravenh đủ cả mọi bề Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn

Bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục cograven thiếu iacutet nhứt một trang Chuacuteng tocirci cheacutep thecircm 12 cacircu sau đacircy trong phần kết thuacutec chuyện Hoa Tiecircn bản Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm [chữ Nocircm được đối chiếu thay phoacuteng ảnh bản Nocircm]

Phuacutec thường để đến hậu cocircn 福常厎158014後昆 Bảng vagraveng lagrave nếp cửa son dotildei đời 榜鐄羅136435167414144904唯131136 Goacutet đầu bagraven lại magrave chơi 164084頭盤吏156897165128 Phong quang hai chữ cotildei người ai khocircng 風光131369137602136093131738埃空 Latildey tigravenh gặp gỡ đagrave xong 153193情﨤165129它衝 Trước sau vẹn một chữ tograveng mới ghecirc 院137602從 Lời quecirc dugrave đatilde lầm nghe 134354圭油㐌140758157073 Gaacutec becircn tigravenh tứ checircm bề hiếu trinh 擱邊情思拈皮孝貞 Luacircn thường saacuteng để ragravenh ragravenh 倫常148380厎伶伶 Chớ đem baacutec bản magrave khinh lagravem thường 133382駁本156897983924常 Nocircm na đỡ chuacutet canh trường 喃哪拖138125更長 Kể rồi dặn lại vagravei đường thế hay 計134244胤吏131389塘世咍

PHIEcircN AcircM VAgrave CHUacute THIacuteCH VĂN BẢN

Trong khi soạn phần Phiecircn Acircm taacutec giả so với hai bản Nocircm khaacutec vagrave nguyecircn taacutec chữ Haacuten để tạm đoaacuten caacutec chỗ bị bocirci đen một số bản quốc ngữ cũng trợ giuacutep được vagravei phần Ngoagravei ra caacutec từ in đảo ngược hoặc khắc sai phải tra đến tự dạng những trường hợp nầy đều coacute ghi chuacute rotilde ragraveng Caacutec ghi chuacute được đaacutenh số vagrave in ngay becircn dưới trang liecircn hệ Khi gặp chữ coacute nhiều acircm gần với văn cảnh hai acircm được ghi ra chỉ coacute một acircm thiacutech hợp được chọn acircm kia in trong dấu ngoặc ( ) để tiện tham khảo Thử lấy một thiacute dụ phiecircn chuacute caacutec cacircu 65-66 [chuacuteng tocirci thecircm chữ Nocircm thay bản đối chiếu]

Cầm dao sẵn thắng dacircy huacircn 琴瑶産勝155658薫 (Nổi) Nuocirci tươi9 chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh 浽鮮135857135857㯲春梗梗

9 Nuocirci tươi chữ nuocirci bản Nocircm khắc 浽(nỗi) nghĩa khocircng hợp với ngữ cảnh ở đacircy Nhưng 浽 cũng coacute thể đọc lagrave nuocirci Hơn nữa bản Nocircm (B) ghi 餒(nuocirci) cograven chữ 鮮(tiecircn) nghĩa lagrave caacute tươi nuocirci tươi lagrave nuocirci caacute tươi caacute sống lagravem cảnh Hoa Tiecircn nguyecircn taacutec (bản C) cũng ghi nuocirci tươi (Nuocirci tươi chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh)

Caacutec chuacute thiacutech coacute chua thecircm chữ Haacuten chữ Nocircm rất tiện lợi cho người đọc Một số chữ Nocircm khocircng thấy trong caacutec bộ chữ Unicode sẵn coacute taacutec giả phải tạo taacutec lấy magrave dugraveng Sau 126 lời chuacute thiacutech tới phần chuacute giải suốt 118 trang (211-309) Một số từ được giải thiacutech cặn kẻ từ yacute nghĩa đến điển cố

Thử nghe taacutec giả khởi xướng chuacute giải hai cacircu mở đầu [thecircm vagraveo chữ Nocircm để thay bản đối

chiếu chữ 139685ldquonămrdquo khắc sai lagrave ldquosố nămrdquo 131388]

c 1-2 Trăm năm một sợi chỉ hồng 983322131388155621只紅 Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời 逹㝵才色984467囷136694 Trăm năm thời gian suốt một đời người Ở đacircy chỉ vợ chồng giagrave đời ăn ở với nhau Chỉ hồng chữ Haacuten lagrave 赤譝 xiacutech thằng Theo tiacutech Vi Cố đời Đường gặp một cụ giagrave ngồi đọc saacutech dưới trăng becircn cạnh để caacutei tuacutei Hỏi saacutech gigrave vagrave tuacutei đựng gigrave Cụ đaacutep đacircy lagrave saacutech Hocircn thư ghi tecircn tuổi đocirci trai gaacutei sẽ thagravenh vợ chồng theo duyecircn tiền định vagrave đacircy lagrave tuacutei Xiacutech thằng đựng chỉ hồng để buộc hai người lại với nhau Cụ lại cho biết Vi Cố sẽ kết duyecircn với một em beacute con nhagrave bần hagraven Vi Cố hỏi rotilde tecircn họ địa chỉ của em beacute đoacute để tigravem caacutech hatildem hại Nhưng em beacute khocircng chết Sau Vi Cố cưới vợ thigrave ngẫu nhiecircn biết vợ chiacutenh lagrave em beacute ấy Khuocircn trời viacute trời như một caacutei khuocircn tạo hoacutea như một người thợ lấy khuocircn đoacute đuacutec necircn muocircn vật Yacute hai cacircu 1-2 noacutei nghĩa vợ chồng trăm năm đều do số trời định dầu người quốc sắc kẻ thiecircn tagravei cũng khocircng sao traacutenh được

[Tiacutech Vi Cố trecircn đacircy chỉ lagrave truyền thuyết saacutech vở trong văn chương sao đi cheacutep lại caacutec điển tiacutech từ đời nầy qua đời khaacutec xem ra trăm ngagraven phần chưa được một phần hợp lyacute]

Trong lời chuacute giải cacircu sau cugraveng nơi trang 308 taacutec giả necircu hai dị bản Hoa Tiecircn Nhuận Chiacutenh (A) vagrave Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm (B) vagrave ghi thecircm 12 cacircu khocircng coacute trong Tiecircn Hoa Lục Sau đacircy lagrave hai cacircu 1763-1764

Acircn tigravenh đủ cả mọi bề 恩情覩奇每皮 Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn 乃身竜混結誼姚门

[ldquokhổnrdquo mượn acircm 混(cổn) () chữ trong bản Nocircm mờ khoacute đọc]

PHỤ KHẢO

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ HOA TIEcircN KYacute DIỄN AcircM vagrave TIEcircN HOA LỤC

Người yecircu Hoa Tiecircn đọc saacutech Khảo Chuacute lại được một thiacutech thuacute khaacutec khi tigravem thấy trọn tập Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm với phoacuteng ảnh rotilde ragraveng Phoacuteng ảnh được thu nhỏ cho vừa trang saacutech tuy caacutec cacircu Nocircm đọc được khocircng khoacute lắm nhưng caacutec chuacute thiacutech chữ Haacuten coacute phần khoacute đọc vigrave quaacute nhỏ Caacutec trang phoacuteng ảnh cũng coacute đaacutenh số becircn dưới từng đoạn 4 cacircu vagrave đối chiếu với phần quốc ngữ coacute chuacute thiacutech sơ lược riecircng thecircm hơn 3 trang chuacute giải Tiacutenh chung bản Nocircm Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm được 1842 cacircu 6-8 tức 12895 chữ chưa kể 4 chữ đầu 58 phacircn đoạn (tức 232 chữ) so với 1674 cacircu của bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục nghi lagrave cograven thiếu một tờ

Khi chuacute thiacutech phần PHỤ KHẢO Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm taacutec giả tham khảo Hoa Tiecircn Kyacute Quốc Acircm của Nguyễn Văn Tố vagrave necircu ra hầu hết caacutec chỗ khocircng chiacutenh xaacutec của bản Quốc ngữ

Để đối chiếu hai bản Nocircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo vagrave ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo chuacuteng tocirci triacutech hồi thứ tư ldquoKỳ Biecircn Tương Ngộrdquo(caacutec cacircu 81- 110) vagrave đoạn tương ứng trong ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo (79-108) Chuacuteng tocirci đaacutenh số lại 30 cacircu trong đoạn triacutech dẫn từ 1 đến 30

Vigrave lagrave bản khắc trecircn gỗ ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo dugraveng nhiều chữ Giả Taacute vagrave Giản Thể hơn bản cheacutep tay ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo lại coacute taacutem chữ khắc sai đục bỏ vagrave iacutet nhiều chỗ khaacutec ngờ lagrave sai taacutec giả cũng coacute cugraveng nhận xeacutet trong phần chuacute thiacutech Thocircng thường người thợ khắc coacute trigravenh độ chữ Nocircm khocircng cao necircn để lại nhiều sai soacutet trong những cuộc điện đagravem taacutec giả nghĩ lagrave ldquobản thảo viết thế nagraveo thigrave người khắc y như vậyrdquo

Cần biết thecircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo cheacutep liecircn tục khocircng phacircn đoạn như ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo Dấu c h ỉ chữ khắc sai bocirci đen 3 chỗ [cacircu 4 6 7] trong đoạn Tiecircn Hoa Lục

Đệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircm Tiecircn Hoa Lục 棋 邉 相 遇 第 四

1 塘 花 冷 冷 唏 霜 154223 蹎 侯 140846 認 塘 161265 齊 㗂 169547 律 邉 157115 143896 清 駭 㗂 埃 醝 棋 5 提 澄 練 163848 矧 踈 131299 136649 香 159572 日 疎 168179 梗 牡 丹 露 137589 131416 麝 隊 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 絆 157508 148342 10 148950 情 134362 148950 秋 波 迻 132328 局 仙 堆 朶 花 桃 153734 瀾 襜 151416 強 147539 168418 169547 東 寅 湎 㳥 情 131153 157508 弄 禮 梗 牡 丹 15 漫 156897 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571花163456 169595 天 然 産 166905 133829 133829 強 鮮 醒 湼 強 醝 情 147247 塵 極 142188 鼎 丁 20 131153 松 154270 橘 歐 停 羅 低 169547 撴 142125 緣 尼 奇 料 157693 色 132328 132288 盤 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164 蘭 皮 141639 164084 蓮 倍 移 25 152311䀡 朝 唤 唤 唭 㳥 霪 眭 杏 145214 移 湼 135107 桃 暎 168472 芙 容

冲 花 冷 冷 唏 霜 154223 真 侯 140846 認 唐 161265 齊 㗂 律 边 157115 144256 清 凭 群 埃 醝 掑 僜140549163848 矧 踈 131299 澆 香 㯲 日 疎棋 牡 丹 露131416 麝 群 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 隕 157508 148342 148950 情 攺 涅 秋 波 迻 984467 局 仙 堆 妸 157648 桃 貞 瀾 襜 151416 984467 撑 東 涎 湎 㳥 情 131153 157508 弄 礼 梗 牡 丹 134950 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571刧花 141598 163456 169595 天 然 産 166905 苔 苔 強 鮮 醒 湼 強 醝 師 情 147247 凢 極 142188 鼎 丁 131153 松 154269 橘 歐 仃 低 撴 唯 緣 尼 奇 料 157693 色 984467 145805盘 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164皮 141639 164084倍 移 134973䀡 朝 免 免 唭 㳥 霪 眭 杏 渚 移 湼 134563 暎 168472 芙 容

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

1761 Sởn sơ lan huệ trỗi cagravenh Lễ thi cứ pheacutep cửi canh giữ lề Acircn tigravenh đủ cả mọi bề Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn

Bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục cograven thiếu iacutet nhứt một trang Chuacuteng tocirci cheacutep thecircm 12 cacircu sau đacircy trong phần kết thuacutec chuyện Hoa Tiecircn bản Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm [chữ Nocircm được đối chiếu thay phoacuteng ảnh bản Nocircm]

Phuacutec thường để đến hậu cocircn 福常厎158014後昆 Bảng vagraveng lagrave nếp cửa son dotildei đời 榜鐄羅136435167414144904唯131136 Goacutet đầu bagraven lại magrave chơi 164084頭盤吏156897165128 Phong quang hai chữ cotildei người ai khocircng 風光131369137602136093131738埃空 Latildey tigravenh gặp gỡ đagrave xong 153193情﨤165129它衝 Trước sau vẹn một chữ tograveng mới ghecirc 院137602從 Lời quecirc dugrave đatilde lầm nghe 134354圭油㐌140758157073 Gaacutec becircn tigravenh tứ checircm bề hiếu trinh 擱邊情思拈皮孝貞 Luacircn thường saacuteng để ragravenh ragravenh 倫常148380厎伶伶 Chớ đem baacutec bản magrave khinh lagravem thường 133382駁本156897983924常 Nocircm na đỡ chuacutet canh trường 喃哪拖138125更長 Kể rồi dặn lại vagravei đường thế hay 計134244胤吏131389塘世咍

PHIEcircN AcircM VAgrave CHUacute THIacuteCH VĂN BẢN

Trong khi soạn phần Phiecircn Acircm taacutec giả so với hai bản Nocircm khaacutec vagrave nguyecircn taacutec chữ Haacuten để tạm đoaacuten caacutec chỗ bị bocirci đen một số bản quốc ngữ cũng trợ giuacutep được vagravei phần Ngoagravei ra caacutec từ in đảo ngược hoặc khắc sai phải tra đến tự dạng những trường hợp nầy đều coacute ghi chuacute rotilde ragraveng Caacutec ghi chuacute được đaacutenh số vagrave in ngay becircn dưới trang liecircn hệ Khi gặp chữ coacute nhiều acircm gần với văn cảnh hai acircm được ghi ra chỉ coacute một acircm thiacutech hợp được chọn acircm kia in trong dấu ngoặc ( ) để tiện tham khảo Thử lấy một thiacute dụ phiecircn chuacute caacutec cacircu 65-66 [chuacuteng tocirci thecircm chữ Nocircm thay bản đối chiếu]

Cầm dao sẵn thắng dacircy huacircn 琴瑶産勝155658薫 (Nổi) Nuocirci tươi9 chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh 浽鮮135857135857㯲春梗梗

9 Nuocirci tươi chữ nuocirci bản Nocircm khắc 浽(nỗi) nghĩa khocircng hợp với ngữ cảnh ở đacircy Nhưng 浽 cũng coacute thể đọc lagrave nuocirci Hơn nữa bản Nocircm (B) ghi 餒(nuocirci) cograven chữ 鮮(tiecircn) nghĩa lagrave caacute tươi nuocirci tươi lagrave nuocirci caacute tươi caacute sống lagravem cảnh Hoa Tiecircn nguyecircn taacutec (bản C) cũng ghi nuocirci tươi (Nuocirci tươi chậu chậu cắm xuacircn cagravenh cagravenh)

Caacutec chuacute thiacutech coacute chua thecircm chữ Haacuten chữ Nocircm rất tiện lợi cho người đọc Một số chữ Nocircm khocircng thấy trong caacutec bộ chữ Unicode sẵn coacute taacutec giả phải tạo taacutec lấy magrave dugraveng Sau 126 lời chuacute thiacutech tới phần chuacute giải suốt 118 trang (211-309) Một số từ được giải thiacutech cặn kẻ từ yacute nghĩa đến điển cố

Thử nghe taacutec giả khởi xướng chuacute giải hai cacircu mở đầu [thecircm vagraveo chữ Nocircm để thay bản đối

chiếu chữ 139685ldquonămrdquo khắc sai lagrave ldquosố nămrdquo 131388]

c 1-2 Trăm năm một sợi chỉ hồng 983322131388155621只紅 Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời 逹㝵才色984467囷136694 Trăm năm thời gian suốt một đời người Ở đacircy chỉ vợ chồng giagrave đời ăn ở với nhau Chỉ hồng chữ Haacuten lagrave 赤譝 xiacutech thằng Theo tiacutech Vi Cố đời Đường gặp một cụ giagrave ngồi đọc saacutech dưới trăng becircn cạnh để caacutei tuacutei Hỏi saacutech gigrave vagrave tuacutei đựng gigrave Cụ đaacutep đacircy lagrave saacutech Hocircn thư ghi tecircn tuổi đocirci trai gaacutei sẽ thagravenh vợ chồng theo duyecircn tiền định vagrave đacircy lagrave tuacutei Xiacutech thằng đựng chỉ hồng để buộc hai người lại với nhau Cụ lại cho biết Vi Cố sẽ kết duyecircn với một em beacute con nhagrave bần hagraven Vi Cố hỏi rotilde tecircn họ địa chỉ của em beacute đoacute để tigravem caacutech hatildem hại Nhưng em beacute khocircng chết Sau Vi Cố cưới vợ thigrave ngẫu nhiecircn biết vợ chiacutenh lagrave em beacute ấy Khuocircn trời viacute trời như một caacutei khuocircn tạo hoacutea như một người thợ lấy khuocircn đoacute đuacutec necircn muocircn vật Yacute hai cacircu 1-2 noacutei nghĩa vợ chồng trăm năm đều do số trời định dầu người quốc sắc kẻ thiecircn tagravei cũng khocircng sao traacutenh được

[Tiacutech Vi Cố trecircn đacircy chỉ lagrave truyền thuyết saacutech vở trong văn chương sao đi cheacutep lại caacutec điển tiacutech từ đời nầy qua đời khaacutec xem ra trăm ngagraven phần chưa được một phần hợp lyacute]

Trong lời chuacute giải cacircu sau cugraveng nơi trang 308 taacutec giả necircu hai dị bản Hoa Tiecircn Nhuận Chiacutenh (A) vagrave Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm (B) vagrave ghi thecircm 12 cacircu khocircng coacute trong Tiecircn Hoa Lục Sau đacircy lagrave hai cacircu 1763-1764

Acircn tigravenh đủ cả mọi bề 恩情覩奇每皮 Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn 乃身竜混結誼姚门

[ldquokhổnrdquo mượn acircm 混(cổn) () chữ trong bản Nocircm mờ khoacute đọc]

PHỤ KHẢO

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ HOA TIEcircN KYacute DIỄN AcircM vagrave TIEcircN HOA LỤC

Người yecircu Hoa Tiecircn đọc saacutech Khảo Chuacute lại được một thiacutech thuacute khaacutec khi tigravem thấy trọn tập Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm với phoacuteng ảnh rotilde ragraveng Phoacuteng ảnh được thu nhỏ cho vừa trang saacutech tuy caacutec cacircu Nocircm đọc được khocircng khoacute lắm nhưng caacutec chuacute thiacutech chữ Haacuten coacute phần khoacute đọc vigrave quaacute nhỏ Caacutec trang phoacuteng ảnh cũng coacute đaacutenh số becircn dưới từng đoạn 4 cacircu vagrave đối chiếu với phần quốc ngữ coacute chuacute thiacutech sơ lược riecircng thecircm hơn 3 trang chuacute giải Tiacutenh chung bản Nocircm Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm được 1842 cacircu 6-8 tức 12895 chữ chưa kể 4 chữ đầu 58 phacircn đoạn (tức 232 chữ) so với 1674 cacircu của bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục nghi lagrave cograven thiếu một tờ

Khi chuacute thiacutech phần PHỤ KHẢO Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm taacutec giả tham khảo Hoa Tiecircn Kyacute Quốc Acircm của Nguyễn Văn Tố vagrave necircu ra hầu hết caacutec chỗ khocircng chiacutenh xaacutec của bản Quốc ngữ

Để đối chiếu hai bản Nocircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo vagrave ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo chuacuteng tocirci triacutech hồi thứ tư ldquoKỳ Biecircn Tương Ngộrdquo(caacutec cacircu 81- 110) vagrave đoạn tương ứng trong ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo (79-108) Chuacuteng tocirci đaacutenh số lại 30 cacircu trong đoạn triacutech dẫn từ 1 đến 30

Vigrave lagrave bản khắc trecircn gỗ ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo dugraveng nhiều chữ Giả Taacute vagrave Giản Thể hơn bản cheacutep tay ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo lại coacute taacutem chữ khắc sai đục bỏ vagrave iacutet nhiều chỗ khaacutec ngờ lagrave sai taacutec giả cũng coacute cugraveng nhận xeacutet trong phần chuacute thiacutech Thocircng thường người thợ khắc coacute trigravenh độ chữ Nocircm khocircng cao necircn để lại nhiều sai soacutet trong những cuộc điện đagravem taacutec giả nghĩ lagrave ldquobản thảo viết thế nagraveo thigrave người khắc y như vậyrdquo

Cần biết thecircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo cheacutep liecircn tục khocircng phacircn đoạn như ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo Dấu c h ỉ chữ khắc sai bocirci đen 3 chỗ [cacircu 4 6 7] trong đoạn Tiecircn Hoa Lục

Đệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircm Tiecircn Hoa Lục 棋 邉 相 遇 第 四

1 塘 花 冷 冷 唏 霜 154223 蹎 侯 140846 認 塘 161265 齊 㗂 169547 律 邉 157115 143896 清 駭 㗂 埃 醝 棋 5 提 澄 練 163848 矧 踈 131299 136649 香 159572 日 疎 168179 梗 牡 丹 露 137589 131416 麝 隊 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 絆 157508 148342 10 148950 情 134362 148950 秋 波 迻 132328 局 仙 堆 朶 花 桃 153734 瀾 襜 151416 強 147539 168418 169547 東 寅 湎 㳥 情 131153 157508 弄 禮 梗 牡 丹 15 漫 156897 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571花163456 169595 天 然 産 166905 133829 133829 強 鮮 醒 湼 強 醝 情 147247 塵 極 142188 鼎 丁 20 131153 松 154270 橘 歐 停 羅 低 169547 撴 142125 緣 尼 奇 料 157693 色 132328 132288 盤 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164 蘭 皮 141639 164084 蓮 倍 移 25 152311䀡 朝 唤 唤 唭 㳥 霪 眭 杏 145214 移 湼 135107 桃 暎 168472 芙 容

冲 花 冷 冷 唏 霜 154223 真 侯 140846 認 唐 161265 齊 㗂 律 边 157115 144256 清 凭 群 埃 醝 掑 僜140549163848 矧 踈 131299 澆 香 㯲 日 疎棋 牡 丹 露131416 麝 群 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 隕 157508 148342 148950 情 攺 涅 秋 波 迻 984467 局 仙 堆 妸 157648 桃 貞 瀾 襜 151416 984467 撑 東 涎 湎 㳥 情 131153 157508 弄 礼 梗 牡 丹 134950 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571刧花 141598 163456 169595 天 然 産 166905 苔 苔 強 鮮 醒 湼 強 醝 師 情 147247 凢 極 142188 鼎 丁 131153 松 154269 橘 歐 仃 低 撴 唯 緣 尼 奇 料 157693 色 984467 145805盘 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164皮 141639 164084倍 移 134973䀡 朝 免 免 唭 㳥 霪 眭 杏 渚 移 湼 134563 暎 168472 芙 容

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

Thử nghe taacutec giả khởi xướng chuacute giải hai cacircu mở đầu [thecircm vagraveo chữ Nocircm để thay bản đối

chiếu chữ 139685ldquonămrdquo khắc sai lagrave ldquosố nămrdquo 131388]

c 1-2 Trăm năm một sợi chỉ hồng 983322131388155621只紅 Đặt người tagravei sắc vagraveo trong khuocircn trời 逹㝵才色984467囷136694 Trăm năm thời gian suốt một đời người Ở đacircy chỉ vợ chồng giagrave đời ăn ở với nhau Chỉ hồng chữ Haacuten lagrave 赤譝 xiacutech thằng Theo tiacutech Vi Cố đời Đường gặp một cụ giagrave ngồi đọc saacutech dưới trăng becircn cạnh để caacutei tuacutei Hỏi saacutech gigrave vagrave tuacutei đựng gigrave Cụ đaacutep đacircy lagrave saacutech Hocircn thư ghi tecircn tuổi đocirci trai gaacutei sẽ thagravenh vợ chồng theo duyecircn tiền định vagrave đacircy lagrave tuacutei Xiacutech thằng đựng chỉ hồng để buộc hai người lại với nhau Cụ lại cho biết Vi Cố sẽ kết duyecircn với một em beacute con nhagrave bần hagraven Vi Cố hỏi rotilde tecircn họ địa chỉ của em beacute đoacute để tigravem caacutech hatildem hại Nhưng em beacute khocircng chết Sau Vi Cố cưới vợ thigrave ngẫu nhiecircn biết vợ chiacutenh lagrave em beacute ấy Khuocircn trời viacute trời như một caacutei khuocircn tạo hoacutea như một người thợ lấy khuocircn đoacute đuacutec necircn muocircn vật Yacute hai cacircu 1-2 noacutei nghĩa vợ chồng trăm năm đều do số trời định dầu người quốc sắc kẻ thiecircn tagravei cũng khocircng sao traacutenh được

[Tiacutech Vi Cố trecircn đacircy chỉ lagrave truyền thuyết saacutech vở trong văn chương sao đi cheacutep lại caacutec điển tiacutech từ đời nầy qua đời khaacutec xem ra trăm ngagraven phần chưa được một phần hợp lyacute]

Trong lời chuacute giải cacircu sau cugraveng nơi trang 308 taacutec giả necircu hai dị bản Hoa Tiecircn Nhuận Chiacutenh (A) vagrave Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm (B) vagrave ghi thecircm 12 cacircu khocircng coacute trong Tiecircn Hoa Lục Sau đacircy lagrave hai cacircu 1763-1764

Acircn tigravenh đủ cả mọi bề 恩情覩奇每皮 Nẫy thacircn Long khổn kết nghigrave Diecircu mocircn 乃身竜混結誼姚门

[ldquokhổnrdquo mượn acircm 混(cổn) () chữ trong bản Nocircm mờ khoacute đọc]

PHỤ KHẢO

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ HOA TIEcircN KYacute DIỄN AcircM vagrave TIEcircN HOA LỤC

Người yecircu Hoa Tiecircn đọc saacutech Khảo Chuacute lại được một thiacutech thuacute khaacutec khi tigravem thấy trọn tập Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm với phoacuteng ảnh rotilde ragraveng Phoacuteng ảnh được thu nhỏ cho vừa trang saacutech tuy caacutec cacircu Nocircm đọc được khocircng khoacute lắm nhưng caacutec chuacute thiacutech chữ Haacuten coacute phần khoacute đọc vigrave quaacute nhỏ Caacutec trang phoacuteng ảnh cũng coacute đaacutenh số becircn dưới từng đoạn 4 cacircu vagrave đối chiếu với phần quốc ngữ coacute chuacute thiacutech sơ lược riecircng thecircm hơn 3 trang chuacute giải Tiacutenh chung bản Nocircm Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm được 1842 cacircu 6-8 tức 12895 chữ chưa kể 4 chữ đầu 58 phacircn đoạn (tức 232 chữ) so với 1674 cacircu của bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục nghi lagrave cograven thiếu một tờ

Khi chuacute thiacutech phần PHỤ KHẢO Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm taacutec giả tham khảo Hoa Tiecircn Kyacute Quốc Acircm của Nguyễn Văn Tố vagrave necircu ra hầu hết caacutec chỗ khocircng chiacutenh xaacutec của bản Quốc ngữ

Để đối chiếu hai bản Nocircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo vagrave ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo chuacuteng tocirci triacutech hồi thứ tư ldquoKỳ Biecircn Tương Ngộrdquo(caacutec cacircu 81- 110) vagrave đoạn tương ứng trong ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo (79-108) Chuacuteng tocirci đaacutenh số lại 30 cacircu trong đoạn triacutech dẫn từ 1 đến 30

Vigrave lagrave bản khắc trecircn gỗ ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo dugraveng nhiều chữ Giả Taacute vagrave Giản Thể hơn bản cheacutep tay ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo lại coacute taacutem chữ khắc sai đục bỏ vagrave iacutet nhiều chỗ khaacutec ngờ lagrave sai taacutec giả cũng coacute cugraveng nhận xeacutet trong phần chuacute thiacutech Thocircng thường người thợ khắc coacute trigravenh độ chữ Nocircm khocircng cao necircn để lại nhiều sai soacutet trong những cuộc điện đagravem taacutec giả nghĩ lagrave ldquobản thảo viết thế nagraveo thigrave người khắc y như vậyrdquo

Cần biết thecircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo cheacutep liecircn tục khocircng phacircn đoạn như ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo Dấu c h ỉ chữ khắc sai bocirci đen 3 chỗ [cacircu 4 6 7] trong đoạn Tiecircn Hoa Lục

Đệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircm Tiecircn Hoa Lục 棋 邉 相 遇 第 四

1 塘 花 冷 冷 唏 霜 154223 蹎 侯 140846 認 塘 161265 齊 㗂 169547 律 邉 157115 143896 清 駭 㗂 埃 醝 棋 5 提 澄 練 163848 矧 踈 131299 136649 香 159572 日 疎 168179 梗 牡 丹 露 137589 131416 麝 隊 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 絆 157508 148342 10 148950 情 134362 148950 秋 波 迻 132328 局 仙 堆 朶 花 桃 153734 瀾 襜 151416 強 147539 168418 169547 東 寅 湎 㳥 情 131153 157508 弄 禮 梗 牡 丹 15 漫 156897 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571花163456 169595 天 然 産 166905 133829 133829 強 鮮 醒 湼 強 醝 情 147247 塵 極 142188 鼎 丁 20 131153 松 154270 橘 歐 停 羅 低 169547 撴 142125 緣 尼 奇 料 157693 色 132328 132288 盤 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164 蘭 皮 141639 164084 蓮 倍 移 25 152311䀡 朝 唤 唤 唭 㳥 霪 眭 杏 145214 移 湼 135107 桃 暎 168472 芙 容

冲 花 冷 冷 唏 霜 154223 真 侯 140846 認 唐 161265 齊 㗂 律 边 157115 144256 清 凭 群 埃 醝 掑 僜140549163848 矧 踈 131299 澆 香 㯲 日 疎棋 牡 丹 露131416 麝 群 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 隕 157508 148342 148950 情 攺 涅 秋 波 迻 984467 局 仙 堆 妸 157648 桃 貞 瀾 襜 151416 984467 撑 東 涎 湎 㳥 情 131153 157508 弄 礼 梗 牡 丹 134950 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571刧花 141598 163456 169595 天 然 産 166905 苔 苔 強 鮮 醒 湼 強 醝 師 情 147247 凢 極 142188 鼎 丁 131153 松 154269 橘 歐 仃 低 撴 唯 緣 尼 奇 料 157693 色 984467 145805盘 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164皮 141639 164084倍 移 134973䀡 朝 免 免 唭 㳥 霪 眭 杏 渚 移 湼 134563 暎 168472 芙 容

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

Để đối chiếu hai bản Nocircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo vagrave ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo chuacuteng tocirci triacutech hồi thứ tư ldquoKỳ Biecircn Tương Ngộrdquo(caacutec cacircu 81- 110) vagrave đoạn tương ứng trong ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo (79-108) Chuacuteng tocirci đaacutenh số lại 30 cacircu trong đoạn triacutech dẫn từ 1 đến 30

Vigrave lagrave bản khắc trecircn gỗ ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo dugraveng nhiều chữ Giả Taacute vagrave Giản Thể hơn bản cheacutep tay ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo lại coacute taacutem chữ khắc sai đục bỏ vagrave iacutet nhiều chỗ khaacutec ngờ lagrave sai taacutec giả cũng coacute cugraveng nhận xeacutet trong phần chuacute thiacutech Thocircng thường người thợ khắc coacute trigravenh độ chữ Nocircm khocircng cao necircn để lại nhiều sai soacutet trong những cuộc điện đagravem taacutec giả nghĩ lagrave ldquobản thảo viết thế nagraveo thigrave người khắc y như vậyrdquo

Cần biết thecircm ldquoTiecircn Hoa Lụcrdquo cheacutep liecircn tục khocircng phacircn đoạn như ldquoĐệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircmrdquo Dấu c h ỉ chữ khắc sai bocirci đen 3 chỗ [cacircu 4 6 7] trong đoạn Tiecircn Hoa Lục

Đệ Baacutet Tagravei Tử Diễn Acircm Tiecircn Hoa Lục 棋 邉 相 遇 第 四

1 塘 花 冷 冷 唏 霜 154223 蹎 侯 140846 認 塘 161265 齊 㗂 169547 律 邉 157115 143896 清 駭 㗂 埃 醝 棋 5 提 澄 練 163848 矧 踈 131299 136649 香 159572 日 疎 168179 梗 牡 丹 露 137589 131416 麝 隊 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 絆 157508 148342 10 148950 情 134362 148950 秋 波 迻 132328 局 仙 堆 朶 花 桃 153734 瀾 襜 151416 強 147539 168418 169547 東 寅 湎 㳥 情 131153 157508 弄 禮 梗 牡 丹 15 漫 156897 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571花163456 169595 天 然 産 166905 133829 133829 強 鮮 醒 湼 強 醝 情 147247 塵 極 142188 鼎 丁 20 131153 松 154270 橘 歐 停 羅 低 169547 撴 142125 緣 尼 奇 料 157693 色 132328 132288 盤 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164 蘭 皮 141639 164084 蓮 倍 移 25 152311䀡 朝 唤 唤 唭 㳥 霪 眭 杏 145214 移 湼 135107 桃 暎 168472 芙 容

冲 花 冷 冷 唏 霜 154223 真 侯 140846 認 唐 161265 齊 㗂 律 边 157115 144256 清 凭 群 埃 醝 掑 僜140549163848 矧 踈 131299 澆 香 㯲 日 疎棋 牡 丹 露131416 麝 群 陣 律 甍 配 坡 皮 干 168242 隕 157508 148342 148950 情 攺 涅 秋 波 迻 984467 局 仙 堆 妸 157648 桃 貞 瀾 襜 151416 984467 撑 東 涎 湎 㳥 情 131153 157508 弄 礼 梗 牡 丹 134950 沉 171356 淶 雁 月 悭 156571刧花 141598 163456 169595 天 然 産 166905 苔 苔 強 鮮 醒 湼 強 醝 師 情 147247 凢 極 142188 鼎 丁 131153 松 154269 橘 歐 仃 低 撴 唯 緣 尼 奇 料 157693 色 984467 145805盘 簾 湘 動 134118 㗂 鬟 166164皮 141639 164084倍 移 134973䀡 朝 免 免 唭 㳥 霪 眭 杏 渚 移 湼 134563 暎 168472 芙 容

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

襜 印 168179 雪 蓮 篭 痕 160008 131738 161265 屈 几蹺 30 賖 168095 吝 鎖 永湥 漏

Kỳ Biecircn Tương Ngộ 1 Đường hoa lagravenh lạnh hơi sương

Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường hatildey tiếng ai say cờ

5 Đegrave chừng reacuten bước thẩn-thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh

Xạ đacircu đogravei trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy bợn trăng logravea

10 Mảnh tigravenh gửi mảnh thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci đoaacute hoa đagraveo

Riecircng lagraven xiecircm trắng cagraveng dagraveo mắt xanh Gioacute đocircng gờn gợn soacuteng tigravenh

Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu-đơn 15 Mặn-magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dầy dầy Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi trần chẳng bợn đỉnh đinh 20 Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu đon đỏi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet sen vội dời 25 Nhaacutec xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa rời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung

Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Người về khuất kẻ trocircng theo

30 Xa mugrave lần toả vắng teo giọt lagraveu

襜 印 俸 雪 蓮 篭 痕 160008 屡 161265 屈 几蹺 賖 168095 吝 鎖 永 霄 湥 漏 Xocircng hoa lagravenh lạnh hơi sương Dừng chacircn hầu rắp nhận đường về trai Tiếng đacircu gioacute lọt becircn tai Đecircm thanh dường vẳng cograven ai say cờ Đegrave chừng reacuten bước thẩn thơ Iacutet nhiều hương cụm nhặt thưa boacuteng cagravenh Mẫu đơn lộ mở con đigravenh Xạ đacircu cograven trận lọt magravenh phocirci-pha Vừa cơn macircy vẩn trăng logravea Mảnh tigravenh gửi neacutet thu ba đưa vagraveo Cuộc tiecircn đocirci ả maacute đagraveo Riecircng lagraven xiecircm trắng đem vagraveo mắt xanh Gioacute đocircng dờn dợn soacuteng tigravenh Dưới trăng lộng lẫy một cagravenh mẫu đơn Mặn magrave chigravem caacute rơi nhagraven Nguyệt ghen gương kheacutep hoa hờn thắm bay Thiecircn nhiecircn sẵn đuacutec dagravey dagravey Cagraveng tươi tỉnh neacutet cagraveng say sưa tigravenh Bụi phagravem chẳng bợn đỉnh đinh Dưới tugraveng trong quiacutet acircu đagravenh lagrave đacircy Gioacute đacircu dun dủi duyecircn nagravey Cả liều mật sắc vagraveo ngay trước bagraven Regravem Tương động theacutet tiếng hoagraven Vẻ lan vừa chaacuten goacutet lan vội dời Mếch xem chiều mỉm mỉm cười Soacuteng dầm khoacutee hạnh chưa dời neacutet trocircng Mocirci đagraveo aacutenh mặt phugrave dung Xiecircm in boacuteng tuyết sen lồng ngấn recircu Lũ về khuất kẻ trocircng theo Xa mugrave lần khoacutea vắng teo giọt lagraveu

Nhận xeacutet về bản Nocircm Tiecircn Hoa Lục c 2 真 唐 thay vigrave 塘 c 3 边 giản thể c 5 掑 thay vigrave 提 ()

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

c 6 澆 thay vigrave 136649 掑 thay vigrave 棋 [bản khắc hay cheacutep tay thường bớt 1 neacutet]

c 7 bớt neacutet

c 10 攺

c 12 貞 撑 thay vigrave 153734 168418 c 13 涎 湎 cugraveng bộ thủ c 14 礼 giản thể c 15 giản thể

c 17 苔 苔 c 18 師 c 20 giản thể c 22 盘 giản thể

c 24 giản thể c 25 免 免 giản thể

c 26 渚 c 29 屡

Nguồn gốc Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Saacutech Hoa Tiecircn Kyacute Diễn Acircm trước kia được tồn trữ nơi

Trường Viễn Đocircng Baacutec Cổ Paris sau khi Trường dời về Thaacutei Lan toagraven thể Thư viecircn Trường được một cơ quan chuyecircn về Thư viện tại Paris tạm quản lyacute Về nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn sau khi trưng một loạt tagravei liệu phong phuacute taacutec giả kết luận rằng Đệ Baacutet Tagravei Tử Hoa Tiecircn Kyacute lagrave nguồn gốc của Truyện Hoa Tiecircn Việt Nam Tin lời taacutec giả chuacuteng tocirci cũng coacute kiểm lại mục lục của bộ 芹香閣 Cần Hương Caacutec [大字]花箋第八才子 [ Đại tự ] Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử thấy caacutec phacircn đoạn của bản chữ Tagraveu vagrave bản Nocircm của Nguyễn Huy Tự giống y nhau từ mục đầu đến mục cuối

[1] 花箋大意 Hoa Tiecircn Đại Yacute hellip [58] 雙鳳團圓 Song Phượng Đoagraven Viecircn

Đọc trang bigravea từ phải qua vagrave từ trecircn xuống

芹香閣 碧月收棋 誓表同情

大字花箋第八才子 瑤仙問米 奉旨迎親

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

Cần Hương Caacutec Biacutech nguyệt thu kỳ Thệ biểu đồng tigravenh Đại tự Hoa Tiecircn Đệ Baacutet Tagravei Tử Dao tiecircn vấn mễ Phụng chỉ nghinh thacircn

Caacutec cacircu

[5] 碧月收棋 Biacutech Nguyệt Thu Kỳ

[23] 誓表真情 Thệ Biểu Chacircn Tigravenh

[50] 瑤仙問米 Dao Tiecircn Văn Hỉ

[55] 奉旨迎婚 Phụng Chỉ Nghinh Hocircn

lagrave bốn tiểu đề trong số năm mươi taacutem chương saacutech

GIỚI THIỆU CAacuteC BAgraveI TỰA

Taacutec giả coacute in thecircm phoacuteng ảnh ba bagravei tựa của Vũ Đatildei Vấn Cao Chu Thần vagrave Tĩnh Tịnh Trai lại kegravem thecircm phần phiecircn acircm vagrave dịch nghĩa Caacutec phoacuteng ảnh được thu nhỏ tiện goacutei trọn vagraveo hai ba trang saacutech necircn coacute in thecircm ba bản điện tử Taacutec giả dugraveng từ ldquomaacutey vi tiacutenhrdquo của CS Hagrave Nội chuacuteng tocirci chưa biết chắc caacutec bản điện tử từ đacircu magrave coacute necircn khocircng đọc coacute thể chiacutenh taacutec giả đaacutenh maacutey caacutec trang nầy Cuối saacutech dagravenh bảy trang ghi Tagravei liệu Tham Khảo vagrave mười trang cheacutep Bảng Tra Cứu xếp theo thứ tự ABC Chuacuteng tocirci tograve mograve tra thử ngẫu nhiecircn mấy chỗ thấy đacircu vagraveo đoacute Trước kia chuacuteng tocirci coacute đọc saacutech 字喃之形態產生年代 của cố Giaacuteo sư 陳荊和 do Đoagraven Khoaacutech dịch ra quốc ngữ đatilde thấy một lối dịch lưu loaacutet rotilde ragraveng theo saacutet nguyecircn bản chữ Haacuten Nay được đọc thecircm bản dịch hai bagravei tựa chữ Haacuten viết cho Hoa Tiecircn Kyacute của Vũ Đatildei Vấn vagrave Cao Baacute Quaacutet Nơi caacutec trang 536-543 coacute phần giới thiệu Chương 1 Hoa Tiecircn Kyacute của Tagraveu

1 Triacutech bagravei Tựa của Vũ Đatildei Vấn Thường văn chư tiecircn sinh vacircn ldquoHagravei nhi chi hi tiếu đồng tử chi acircu ngacircm giai thi datilderdquo tắc ngatilde quốc acircm chư thi giả phi sở dị chi datilde dư Thả dĩ thi ngocircn chi tự Nhị Nam bất taacutec nhi dacircm từ diễm khuacutec lũy độc liecircn thiecircn Cổ nhacircn trung hậu chi yacute bất thiểu khaacutei kiến

嘗闻諸先生云孩兒之嬉笑童子之謳吟皆詩也則我國音諸詩者非所謂詩也 欤且以詩言之自二南不作而滛辭艶曲累牘連篇古人忠厚之意不少槩見

Thường nghe caacutec bậc tiền bối noacutei rằng ldquoNhững tiếng cười đugravea của trẻ thơ những cacircu ngacircm haacutet của con niacutet đều lagrave thơ cảrdquo Thế thigrave những thi phẩm quốc acircm của ta khocircng phải lagrave thơ đoacute sao Vả chăng cứ lấy thơ magrave noacutei từ khi thơ Nhị Nam khocircng lagravem ra nữa magrave lời dacircm khuacutec đẹp lại kế tiếp nhau rất nhiều nhưng caacutei yacute trung hậu của cổ nhacircn khocircng cograven được thấy nữa

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

2 Triacutech bagravei Tựa của Cao Baacute Quaacutet

起凭危欄納晚凉 Dậy tựa lan can hoacuteng maacutet chiều 秋風吹送白蓮香 Mugravei hương sen trắng gioacute đưa theo 只見一鈎新月光如水 Chỉ thấy Nửa vagravenh trăng mới trong như nước 人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

3 Triacutech bagravei Tựa của Tĩnh Tịnh Trai hellip Xem saacutech lagrave thấy ngay tagravei thigrave kheacuteo magrave lograveng thigrave khổ biết bao chỉ muốn coacute được tri kỷ một thời một nhagrave để cugraveng nhau thưởng thức hellip hellip Nếu đatilde viết được một quyển saacutech như thế thigrave tagravei năng ấy hiểu biết ấy cũng đatilde hơn hẳn ta rồi Đatilde hơn hẳn ta magrave khocircng coi chuyện viết ra như vậy lagrave tầm thường thigrave ta sao lại daacutem cho lagrave tầm thường magrave coi rẻ được hellip [Xem ba trang bản chụp bagravei tựa chữ Haacuten caacutec trang 590-592] Chuacuteng tocirci được biết cố Giaacuteo sư Nguyễn Đigravenh-Hoagrave coacute một kho từ ngữ phong phuacute trong saacuteng Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech so ra khocircng keacutem mấy Vagravei thiacute dụ chọn ngẫu nhiecircn trecircn đacircy đủ cho thấy caacutei kheacuteo của người dịch Đọc qua thấy rất bigravenh thường nhưng khi cầm viết để dịch sự thể khocircng đơn giản Trong trường hợp 1 Vũ Tiecircn sinh dugraveng hai từ 孩兒(hagravei nhi) vagrave 童子(đồng tử) Đoagraven Tiecircn sinh chọn hai từ khaacute tầm thường ldquotrẻ thơrdquo vagrave ldquocon niacutetrdquo để dịch thật chiacutenh xaacutec 孩(hagravei) lagrave trẻ con cười 孩兒 (hagravei nhi) lagrave trẻ sơ sanh trẻ thơ 童(đồng) lagrave trẻ thơ 童子(đồng tử) lagrave trẻ nhỏ dưới 15 tuổi Cograven chỗ khoacute hơn lagrave ba chữ 諸先生(chư tiecircn sinh) được dịch lagrave ldquocaacutec bậc tiền bốirdquo Dugraveng một từ Haacuten Việt để dịch hai chữ Haacuten quả lagrave một saacuteng kiến đaacuteng ngợi Chọn từ chiacutenh xaacutec để dịch chữ Haacuten coi vậy magrave khocircng đơn giản Trong một kỳ thi tốt nghiệp ban Việt Haacuten tại trường Đại Học Sư Phạm Saigon bagravei dịch chữ Haacuten coacute hai chữ 皇帝 caacutec thiacute sinh dịch lagrave ldquoHoagraveng Đếrdquo đuacuteng khocircng checirc vagraveo đacircu được nhưng coacute một thiacute sinh chọn hai chữ rất tầm thường ldquoocircng vuardquo vagrave anh nầy đổ đầu khoaacute thi đoacute Ngoagravei việc chọn từ chiacutenh xaacutec Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech cograven coacute nhiều lối tinh xảo khaacutec như xoay quanh điển cố như trong cacircu

人話天孫今夜會牛郎 Họ bảo Chức nữ Ngưu lang kể lể nhiều

ĐỆ BAacuteT TAgraveI TỬ

Noacutei về thứ bực của Hoa Tiecircn Kyacute thứ taacutem trong số mười truyện gọi lagrave hay nhứt của Tagraveu xếp hạng như sau

ldquo三國志演義Tam Quốc Chiacute Diễn Nghĩa (120 Hồi)rdquo

ldquo好逑傳 Hảo Cầu Truyện (18 Hồi)rdquo

ldquo玉嬌梨 Ngọc Kiều Lecirc (20 Hồi)rdquo

ldquo平山冷燕 Bigravenh Sơn Latildenh Yến (20 Hồi)rdquo

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng

ldquo水滸傳Thủy Hử Truyện (70 Hồi hay nhiều hơn)rdquo

ldquo西廂記Tacircy Sương Kyacute (5 Tập)rdquo

ldquo琵琶記Tỳ Bagrave Kyacute (42 Xuất) rdquo

ldquo花箋記 Hoa Tiecircn Kyacute (58 Chương)rdquo

ldquo捉鬼傳Troacutec Quỷ Truyệnrdquo

ldquo駐春園Truacute Xuacircn Viecircn (24 Hồi)rdquo LỜI KẾTT

Giaacuteo sư Đoagraven Khoaacutech đatilde say mecirc Hoa Tiecircn trecircn dưới nửa thế kỷ Với tuổi xấp xỉ baacutet tuần chẳng quản nhọc nhằn hao tốn tigravem mua cho được ldquoNgười Tiecircnrdquo đem về lagravem necircn 620 trang saacutech ldquo箋花錄考註 Tiecircn Hoa Lục Khảo Chuacuterdquo Bản Nocircm khắc neacutet đậm necircn caacutec chữ nhiều neacutet rất khoacute đọc lại thecircm sao đi cheacutep lại nhiều lần dugraveng caacutec maacutey khocircng mấy tinh xảo lagravem cho caacutec phoacuteng ảnh ở vagraveo tigravenh trạng đaacuteng thương Bản Nocircm in kegravem theo saacutech lại triacutech từ một microfilm Tuy vậy nếu đem so với một số văn bản khaacutec lấy từ Thư Viện Việt Nam chụp với nền đen dưới giấy mỏng cố tigravenh lagravem chữ mờ đi tigravenh trạng bản 箋花錄 nầy thuộc vagraveo hạng khaacute Bởi saacutech Khảo Chuacute coacute chữ Haacuten chữ Nocircm necircn taacutec giả phải cậm cụi gotilde từng chữ chỉ dugraveng hai ngoacuten khocircng daacutem nhờ ai phụ giuacutep đaacutenh maacutey chỉ e phải khổ cocircng dograve lại vagrave sửa sai Kinh nghiệm cho thấy khaacute nhiều taacutec phẩm soạn thảo cocircng phu lại mướn người đaacutenh maacutey vagrave in tại Việt Nam chung cuộc được một bản in dẫy đầy sai soacutet

Hải Biecircn ngagravey 21 thaacuteng Hai năm 2009

Lecirc Văn Đặng