7
DİLLE DİL UYDURULARI Herhangi bir adam elmalar ve armutlar vardır derken herhangi bir şey söylediğini sanmaz. Ama filozof, bu kurgusal biçimde anlatırken olağanüstü bir şey söylemiştir. ya"mıştır# $erçek dışı kavramsal varlıktan... gerçek doğal yaratmıştır... $erçek dünyadan yola çıkarakgizem kategorisini yarattıktan sonra bu kategoriden yola çıkarakgerçek dünyayı yaratır...% &'arks, (ngels, )*+ # * - DİL Dil yazınsal ve görsel işaretler, duyusal çağırmalar ve seslerden oluşan ve için kullanılan inşa edilmiş semboller sistemidir. Bu yansız gibi görünen tan yaşamındaki ilişkilerin yürütülmesi için gerekli iletişimi sağlamadaki araçtı söylenen, yazılan, anlatılan ve iade edilen iletişimdir. Dil insanın kullandığı kendini ve amaçlar gerçekleştirme ara!ıdır. Dil, kullanımıyla düşün!eyi ve bilinç biçimini iade ederken, aynı zamanda düşün!eyi ve bilin!i etkiler ve biçimlendirir. "Da#a ileri gidip $dilin dışında%ötesinde gerçek yoktur& denildiğinde, anlamlandırma anlamlandırılanı açıklama yanında, onun varlığı veya yokluğunu da belirlemektedir. 'u veya dağ veya taş kavramları olmasaydı, su, dağ veya taş yaratmakta, yoksa insan kavramlar üreterek var olanı isimlendirmekte ve kendi 'esin kullanılması yoluyla anlamlar ileten dil, bilinç kadar eskidir ve dil an!ak diğer insanlarla ilişki gereksiniminden yükselir "+arks, - -/ -). 0nsa başlangı!ı ikin!i çağ olarak nitelenir ve insanların 11,111 yıl kadar ön!e k edilmektedir. 2o!kett ve 3s!#ere göre " - 4), $kapalı, kaba çağırma sistemind sistemine gelişme, ilk insana benzeyen yaratıkların "proto5#ominoids) zorlayan, ağaçların azalması ve açık alanların oluşması gibi, koşullarla başl ayıran, toplumsal üretime dayanmadır. "6oplumsal üretimde kendini nasıl ürett insan oluşu biçimlenir). 7ngels " 48 ) ve benzerleri sosyal üretim t gelişmesinde iş%emek kuramını geliştirmişlerdir. 'osyal üretimde, örneğin avl ve bu dönüşümde araç kullanımı gelişti ve dil kullanımı gereksinimini artırdı arklılaşmayla sözlü inşayı geliştirdi. Dil özel bir enomendir/ Dil, konuşma ve iletişim birbiriyle onksiyonel ol iletişim için gerekli araçtır. Dilde temel olarak birkaç öğe bulunur/ Dilin ilk öğesises kavramıdır. Dilseslerden oluşur. 'esinen küçük işlevsel%onksiyonel birimi $onemdir.& 9 0kin!i öğe kelimelerdir. :elimeler somut ve soyut :elimelerin belli topluluklarda $üzerinde anlaşılmış anlamları& vardır. Bir kelimenin o toplulukta, kullanılan bağlam içinde anlaşılan birden azla anlamları belirlenmiş olabilir.

DİLLE DİL uyduruLAR1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

DİLLE DİL uyduruLAR1

Citation preview

DLLE DL uyduruLARI Herhangi bir adam elmalar ve armutlar vardr derken olaanst herhangi bir ey sylediini sanmaz. Ama filozof, bu varolular kurgusal biimde anlatrken olaanst bir ey sylemitir. O mucize yapmtr: Gerek d kavramsal varlktan... gerek doal varlklar yaratmtr... Gerek dnyadan yola karak gizem kategorisini yarattktan sonra bu kategoriden yola karak gerek dnyay yaratr... (Marks, Engels, 1976: 96) DLDil yaznsal ve grsel iaretler, duyusal armalar ve seslerden oluan ve anlam retme ve paylama iin kullanlan ina edilmi semboller sistemidir. Bu yansz gibi grnen tanmn tesinde, dil insann rgtl yaamndaki ilikilerin yrtlmesi iin gerekli iletiimi salamadaki aratr. Ne dilin kendisi ne de dille sylenen, yazlan, anlatlan ve ifade edilen iletiimdir. Dil insann kulland kendini ve amalarn gerekletirme aracdr. Dil, kullanmyla dnceyi ve bilin biimini ifade ederken, ayn zamanda dnceyi ve bilinci etkiler ve biimlendirir. (Daha ileri gidip dilin dnda/tesinde gerek yoktur denildiinde, anlamlandrma anlamlandrlan aklama yannda, onun varl veya yokluunu da belirlemektedir. Su veya da veya ta kavramlar olmasayd, su, da veya ta olmaz myd? Su kendini mi yaratmakta, yoksa insan kavramlar reterek var olan isimlendirmekte ve kendini mi biimlendirmekte?)Sesin kullanlmas yoluyla anlamlar ileten dil, bilin kadar eskidir ve dil pratik bilintir; dil, bilin gibi, ancak dier insanlarla iliki gereksiniminden ykselir (Marks, 1969:19). nsan iletiiminde, konuma ve dilin balangc ikinci a olarak nitelenir ve insanlarn 100,000 yl kadar nce konumay kullandklar tahmin edilmektedir. Hockett ve Aschere gre (1968), kapal, kaba arma sisteminden karmak ve ak dil sistemine gelime, ilk insana benzeyen yaratklarn (proto-hominoids) bazlarnn aalar terk etmeyi zorlayan, aalarn azalmas ve ak alanlarn olumas gibi, koullarla balamtr. nsan-gibiyi insandan ayran, toplumsal retime dayanmadr. (Toplumsal retimde kendini nasl rettiine bal olarak insann insan oluu biimlenir). Engels (1876) ve benzerleri sosyal retim temelinden hareket ederek insan gelimesinde i/emek kuramn gelitirmilerdir. Sosyal retimde, rnein avlanma kolektif bir tarza dnt ve bu dnmde ara kullanm geliti ve dil kullanm gereksinimini artrd; sesin kullanmnda artan farkllamayla szl inay gelitirdi. Dil zel bir fenomendir: Dil, konuma ve iletiim birbiriyle fonksiyonel olarak bantldr. Dil ve konuma iletiim iin gerekli aratr. Dilde temel olarak birka e bulunur:1. Dilin ilk esi ses kavramdr. Dil seslerden oluur. Sesin en kk ilevsel/fonksiyonel birimi fonemdir. 1. kinci e kelimelerdir. Kelimeler somut ve soyut objeleri temsil ederler. Kelimelerin belli topluluklarda zerinde anlalm anlamlar vardr. Bir kelimenin o toplulukta, kullanlan balam iinde anlalan birden fazla anlamlar belirlenmi olabilir. 1. nc e gramerdir. Kelimelerin nasl kullanlacan yneten kurallar setine gramer denir. 1. Drdnc e anlamdr. Kelimelerin szlk anlamlar zerinde bir toplulukta belli derecede ortak anlamlar kurulur. Fakat sosyal ilikiler srasnda dilin kullanmndan geerek ifade edilmeye allan anlamlarla yrtlmeye allan iliki, kelimelerin szlk anlamlarnn tesinde bir karaktere sahiptir. Yani, kelimenin kendi bana hibir anlam yoktur. Anlamlar kelimelerin kendisinde var olmaz; kelimelere insanlar anlamlar atfeder, anlamlar ykler. Anlam ilikideki ortaklklar ve paylalanlarla ilgili zelliklere bal olarak biimlenir ve deiir. Dille bir eyin asl doas akland gibi, gizlenebilir de. Kelimeler szlk/atanm (denotative) ve kullanld balamda kullanan iin ima edilen/kartlan (connotative) anlamlara sahiptir. Kelimeler somut veya soyut olabilir. Somut kelimeler duyularmzla deneyimlediimiz, deneyimleyebileceimiz elle tutulur objeleri temsil ederler. Soyut kelimeler somut objeler yerine, demokrasi, zgrlk, insanlk, sevgi, coku ve dnce gibi duyularla alglanmayan fikirleri, kavramlar, nitelikleri veya ilikileri temsil eden kelimelerdir. (Connotative anlam kesinlikle yan anlam deildir; aslnda iletiimde asl anlam ilikinin balam iinde her iki anlamn birleimidir. At kelimesiyle somut at denen hayvan denildiini nce bilmemiz gerekir ki, ona gre at szcne balam iinde connotative bir anlam ykleyelim.) Dilin kullanm kullanan topluluun kltr ve alt-kltrlerine gre etkilenir. rnein, Sapir-Whorf Hipotezine gre, bizim gerei alglamamz dncelerimiz tarafndan belirlenir; dncelerimiz de dil tarafnda etkilenir. Dilsel saptaycla (linguistic determinism) gre, dil dnceyi belirler. Dilsel grecelik (linguistic relativity) grne gre, farkl dil topluluklarndaki insanlar dnyay farkl olarak alglarlar. Basil Bernsteinin kuramna (Social Linguistic Theory) gre sosyal snf sistemi dil tarafndan tutulan farkl trde dil yaratr: Gnlk konumada dilin yaps bir sosyal grubun varsaymlarn yanstr ve biimlendirir. Karmak ifreler bir eyi ok farkl ekillerde syleme olasl salar, dolaysyla daha fazla dnmeyi gerektirir. Snrl ifreler daha az seme olaslklaryla gelir, konuann fazla aklama ve ayrnt sunmasna msaade etmez. Orta snf evde snrl kodu ve ite karmak kodu/ifreyi kullanr. i snfnn karmak kodu kullanma olasl ok azdr. ANLAM VE ANLAM VERME Anlamlandrmak isteyen ve anlam vermeye alan insandr. Anlamlandrma yaamn gerekletirmek isteyen insan iin gereklidir. Anlam retimi kitle retim teknolojilerinin kullan at mant gibi her seferinde sil batan retilmez. nsan doduu andan balayarak sosyalletirilme ve sosyalleme sreci iinde yaad rgtl yaplarn iaret sistemlerini, sembol setlerini ve dillerini renir. Bylece insan yaad evredeki anlam sistemleri iine sosyalleir. Bunun anlam, insan sosyalletii anlam sistemleri tarafndan nemli lde biimlendirilir. nsann dnceleri yetitii evrenin kltrel ifre setleri ve dnya grleri tarafndan harekete geirilir ve ynetilir. nsann ilikisini ve deneyimini yorumlamalar sosyal bakmdan yaratlan ve sosyal bakmdan konumlandrlan sembolsel dnya tarafndan imkan verilir. Bu sembolsel dnya, aslnda insann dnda, insandan ayr bir dnya deildir: bu dnyay ve sembollerini yaratan ve kullanan insandr. Anlamlar ifrelenmi iaretlerden kartlr. Bazlarna gre anlamlar iaret sistemlerinden nce vardr. Dier bazlarna gre, (rnein Heidegger) insanlar dili yaratmaz, dil insan yaratr. ifreler birbirleriyle benzerlik ve birbirinden farkllk ilikilerine sahiptirler ve bu ilikilerle ancak iaret sistemlerinin bir paras olarak alrlar. Dur anlamna el kaldrma ile selam verme anlamna gelen el kaldrma belli benzerlikler ve farkllklara sahiptir. Trafik lambalar da ayn ekildedir. Yani iaretler/gstergeler ifrelenmitir. Eer iaret setleri arasnda kalc benzerlikler ve farkllklar gremezsek ifreyi okuyup doru anlam veremeyiz. Bu ifre kelimeler seti, mimari tarzlar, el iaretleri, mors alfabesiyle yazlm bir cmle olabilir. Stuart Hallun Decoding Encoding yaptnda belirttii gibi:(1) Anlam bilgi erevelerinden geerek kodlanr; bu kodlar sosyal ve materyal boyutlara sahiptir. Yani anlamlar (ve kodlar) toplumun ekonomik ve siyasal sreleri iinde yatar. (2) Anlamlandrma kendi bilgi erevesine gre mesaj zen alcnn yaptdr. Kodlanan ve zmlenen anlamlar arasndaki benzerliklere, tarih iinde uzam (zaman ve farkl sosyal ve corafik konum anlamna uzam) etki eder. (3) Kelime anlamndan sosyal ve ideolojik imalarna kadar, anlamn ina edildii her tr kodlar, bir alm sitesinden dierine, kodlaycdan zene deiebilir. Metin (bir yaz, sz, film olabilir) belli bir amaca gre ifrelenmitir, fakat okuyucu (dinleyen, izleyen) bu metni ifreleyenin amalad anlamlandrma ynnde zmlemeyebilir. Bireyin anlamlandrmas ne denli kendine zg sanlrsa sanlsn, aslnda anlam verme toplumdaki egemen anlamlardan egemeni tmyle reddeden kart anlamlar arasnda bir yere der. Stuart Hallun ounlukla kabul edilen grne gre tr anlam verme (okuma) pozisyonu vardr:Egemen ifre erevesindeki pozisyon: Toplumdaki baskn anlay yanstan anlamlandrmadr.Uzlalm, mzakere edilmi veya zerinde pazarlk edilmi ve anlamaya varlm pozisyon: Okuyucu egemen anlamn baz yanlarn kabul eder, bazlarn reddeder ve bazlarn deitirir. Bylece kendi ama ve anlayna uydurur. Kart pozisyon: Tercih edilen (egemen olan) okumaya kart anlamlandrmadr.unu asla unutmayalm: Anlam verme rgtl yer ve zamanda, g yaplar ve ilikileri ortamnda olur. Dolaysyla, anlam verme zgr iradesine gre hareket eden bireyin zgr beyninin bamszca yapt bir ey deildir. Bunun bir anlam da insan, anlam verir, ama ou kez bu verdii anlam dorultusunda davranta/iletiimde bulunmaz. Anlam verme ayn zamanda ilikinin olduu ortamdaki o anki ve tarihsel balama gre ekillenir. Ban ne emi birinin neden ban ne ediini bilebilmemiz iin, o davrann balamn ve bu balam iindeki nedenini bilmemiz gerekir. Bunu da sadece ban ne eikliine bakarak yapamayz, nk dier ba ne emelerden ayrt edemeyiz. Kollarn kavuturma veya ayak ayak zerine atma da yle. Dolaysyla anlam verme olduka karmak bir karaktere sahiptir.Voloshinovun belirttii gibi, her anlam sosyal anlamdr. Dil sosyal ilikilerden geerek renilir. letiimde anlam sosyal ilikiler iinde oluur ve sosyal ilikilerde kullanlr; iaretler ve mesajlar ilikisel karakter tar. Dolaysyla, anlam ve anlam verme sosyaldir. Ayn zamanda, dil bir insan topluluu iin az ok ayn anlama geliyorsa bir anlam tar. Anlam ancak paylalan anlam olduka vardr. Yani, bir insan kiisel deneyimlere sahip olabilir, fakat kiisel anlamlara sahip olamaz. zel ilikilere sahip olabilir, fakat zel anlamlara sahip olamaz. Dil olarak nitelenen iaretler sisteminin varl gnlk rgtl yaamn zorunlu gerei olan iletiimi gerekletirmektir. letiimi gerekletirebilmek iin de dilin insan ii ve insanlar aras dnsel ve ilikisel faaliyetleri gerekletirebilmesi gerekir. Bu da dilin bilinmesini zorunlu klar. Yukardaki dilin ve anlamn sosyal olduu ifadesini kesinlikle herkesin herhangi bir toplumsal konuda yeknesak, tmyle paylalan bir anlamlandrmaya sahip olduu eklinde anlamamak gerekir. Anlam farkll bireyin kendisine zg esiz anlamlandrmas nedeniyle ortaya kmaz. Anlam farkll ilikinin doasyla gelir ve o ilikiyi ya o ilikinin elerine bakarak ya da elerde eklemeler ve karmalar yaparak anlamlandrmaya almayla ilgilidir. Bu farkllklar dilden ve anlamn kendisinden kaynaklanan bir farkllk deildir. Aklanmaya ve anlalmaya allan ilikinin karakterinden doan farkllktr. Bu nedenle ki cretli kleliinin farknda olan bir ii/memur ile bu iinin/memurun cretini belirleyen glerin, i yerindeki cret politikalar denildiinde, yapacaklar anlamlandrmalar farkl olacaktr. Bu farkllk zgr zmlemeler yapan bireyin zgr beynini kullanarak zgrce oulcu anlam vermesinden dolay deildir. Somut ilikilerin olduu ve anlamlandrld koullardandr. Krk bin alann olduu bir i yerindeki cret politikalarnn krk bin tane anlamlandrma olasl yoktur; onun yerine bu politikalar merulatran veya eletiren snrl sayda anlamlandrmalar vardr. Bu anlamlandrmalar krk bin iiyi besliyorum diyeni tmyle desteklemeyle, bunu smr olarak niteleyip tmyle farkl olarak niteleme arasnda bir yere der.Anlamn sosyal olmas ayn zamanda onun kltrle bantl olmasn ve bireye aitliin soysal iinde kltrlenenin olduunu da getirir. Bir kltrde, yeme, ime, giyinme, alma, iliki kurma ve gelitirme, elenme, bo vakit geirme, duygularmz ifade etme gibi gnlk deneyimlerimizin birok farkl yanlaryla ilikili olan anlamlar vardr. Bu anlamlar inanlar, pratikler, deerler ve beklentiler sistemi iine ayarlanr. Bu sistemde, herhangi bir ifre seti bir dier ifre setiyle veya setleriyle anlaml ilikiye sahiptir; bir ekilde belli bir dnya gr ve pratiine uyar. Bir bakma, kltrler yol gsteren ve yorumlayan ahenkli anlamlar emas setleridir.Dil sosyal bir rndr ve her sosyal rn gibi kiisel seviyede bireyin kendiyle iletiiminden (yani dnme ve kararlar vermesinden) rgtl toplumsal ilikiler seviyesine kadar eitlenen gnlk ilikiler anda, her an srekli retilir. Bu retim srelerinden geerek dil, egemenlik ve kar mcadelelerin yeniden retildii gibi, yeniden retilir. Bu yeniden retmeyle sonulanan dildeki anlam verme, btn sosyal rgtlenme ve ilikilerde grdmz, belli rgtlenme ve iliki biiminin kendi yapsn ve srekliliini salama ve gelitirme mcadelesinin belli yer ve zamandaki durumunu ifade eder. Kullanlan egemen ifreler kullanld kltrler iinde yer alr ve o kltrn sosyal rgtlenmesini ifade eder ve destekler. deolojik, sosyal, ekonomik, kltrel ve siyasal pozisyonlardan bamsz anlam verme diye bir ey yoktur. ifreler var olan g ilikilerini ifade eder ve tutar. rnein, Fransz sosyolog Bourdieuya gre (1992) her dilsel alveri (rnein konuma) bir g eylemi olma potansiyeline sahiptir. Sembol sistemleri sadece anlama sitemleri deil, egemenlik kurma (ve mcadele) sistemleridir. Dolaysyla, anlam verme yansz ve deer yargsz deildir. Bu nedenle, Marksist edebiyat ve medya kuramclar ve aratrmaclar anlamlandrma politikas zerinde ok dururlar. Eer sylem sadece gerein bir yansmas yerine onun aktif yapcs ise, o zaman sylemi kontrol edenler gerei de kontrol ederler (Eagleton, 1983: 188). Stuart Hallun belirttii gibi (1980: 132-133; Hall, 1982:79) denotation ile connotation ayrm analiz iin yaplr. Atanm anlamla imasal (ilikisel, balamsal) anlam arasndaki analitik farkllk gerek hayattaki farkllkla kartrlmamaldr. Gerek hayatta bir sylemde iaretlerin sadece atanm anlama gelecei birka durum olabilir. aretlerin ou atanm ve imasal yanlar birletirir. masal seviyede, ideolojiler anlamlandrmay deitirir ve dntrr. Bunun anlam atanm anlam ideolojinin dnda demek deildir. Aksine, bu seviyede, anlam evrensel ve doal hale geldii iin, ideolojik deer gl bir ekilde sabitletirilmitir. Dolaysyla, denotation ve connotation kavramlar belli balamda dilde sadece ideolojinin varln/yokluunu ayrt eden faydal aralar deil, fakat ideolojilerin ve sylemlerin kesitii farkl seviyelerdir. Bu anlamda, Barthesin fotorafta atanm anlamn imasal anlamdan ayrt edilebilecei fikri eletirilmektedir. Ayn anlamda Fiskenin (1982: 91) filmin mekaniksel retimini veya neyin fotorafnn ekildiini atanm anlam olarak nitelemesi; filmde kamera as gibi semenin ve fotorafta fotorafn nasl ekildiinin imasal olarak niteleyip ayrt etmesinin doru olmad ortaya kmaktadr. nk Fiske birinciyi ideolojiden soyutlamakta ve evrensel ve yansz gerek olarak sumaktadr. Gstergebilimsel analizin amacnn imasal ile atanm anlam farkn ortaya koyarak yanl okumay incelemek olduu da, Hallun belirttii anlamda, yanl ynlendiricidir (Fiske, 1982:79). Fiske ve Hartleyin imasal seviyede iaretin polysemic, yani ok anlaml yoruma ak olduu gr, connotation kavramn bireysel znellie veya bireysel karlkl-znellie indirgeme ynelimini destekler. Her hangi bir madde, eylem, eylem serisi, poz, jest, imaj, stil, sosyal durum, bir iaret veya iaret setine genel kltrel anlam verildiinde, mitsel anlam ortaya kar. Mitler gl ideolojik grevler grr. aret biim olur ve geni anlam ise ierik olur: rnein krmz gl ak ifade eder. Mit, eyleri olduundan farkl gsterir ve ayrntlar ortadan kaldrr, fakat grnte sanki ne ise oymu gibidir. Mit yklenen kltrel anlam doallatrr. Bylece, rnein bir egemenlik, ticari veya siyasal etkinlik normalletirilir ve yeniden-retilir. Kltrel incelemeler ne gemiteki ne de imdi yaayan insanla pek ilgilenmemektedir artk. Onun yerine insann ilikilerini ve kendini gerekletirmek iin kulland bir araca (dile) eilmekte ve gstergebilim ile ilgilenmektedirler. Kltrel incelemelerde kltrel antropolojinin tarihsel insann bulamayz. Onun yerine sadece gstergebilimcilerin kendi aralarnda yarattklar dille, metinlerde anlalmaz laflarla gezindiklerini grrz. Kltrel incelemelerin ekicilii en az iki ede yatmaktadr: Birincisi, okuma yazma bilmeyen annemin Arapa dille dua okurken duyduu anlatlamaz derinlikteki doyumun ve mistik duygunun gstergebilimde salanmasdr. Annem kendi bana, kendi evinin rahatlnda, kendi seccadesiyle, kblesine dnm, evin verdii huzur ve gven iinde duasn ediyor. Anneme benzer ekilde gstergebilimciler de darnn kemekeliinden, skntlarndan ve tehlikesinden maal klelikleriyle korunmu (snfsal olarak da arnm ve semiosis ile karlkl bamllktan geerek kendini baka snfla zdetirerek; ne de olsa aydn, aydnca) dualar ve beddualar ediyorlar. Pavel (1989) daha acmasz bir ekilde, gstergebilimcilerin de annem gibi yeterince okuma yazma bilmediklerini belirtmektedir. Pavele gre, yapsalclarn ve post yapsalclarn yazlarndaki mulaklk, bu alanda yazanlarn ounun dilin felsefi sorunlarn inceleyemeyecek kadar bilgiye sahip olmadklarndan duyduklar rahatszlktan dolaydr: Stilsel mulaklk, kimsenin usta olmad veya phe edecek cesareti bulamad bir bilimsel statnn iareti oldu.kincisi, endstriyel yaplarn, ticaretin ve tccarln egemen olduu akademik hayatta artk endstriyel yaplarn karn eletiriden geerek kendi karna dokunan ekonomik indirgemecilikler yapmann anlamszlyla, bireysel faydaszlyla ve bireysel kt ilevselliiyle ilgilidir. Kltr ve deerlerle ilgili incelemeler ok daha faydaldr, rnein bir deer analizi reklamclar ve pazarlama iin ok nemli frsatlar yaratr. Hem retim tarz ve ilikilerinden bahsederek ekonomik indirgemecilik yapmak istemiyor, hem egemen dzenden holanmyor, hem de egemen dzeni eletirenlerin akbetine uramak istemiyorsanz, o zaman zellikle Habermas, Fiske ve Hartley tr eletirel kltrel incelemeler yaparsnz. Bunu cinsel ayrmclk ile zenginletirirseniz, ok daha etkili olur. Egemen dzen sizi derin eletirel entelektelliiniz nedeniyle alklar ve dllendirir. Kitaplarnz yeni-smrgelerde evrilip okutulur. Gstergebilim retilmie bakar ve sadece bu retilmiten hareket ederek anlamlandrma yapar; dolaysyla en iyi ekliyle yansmalardan (metinden) geerek ne olduu aklanr. Neden olduu sorusu darda veya havada kalr. Saussure eletiren Slaterin (1997:141) belirttii gibi, gstergebilimsel incelemede anlamlandrma sisteminin yaps tanmlanmaktadr. Fakat, rnein neden BMW stat semboldr? gibi tanmlamann tesine giderek kken aratrlmaz. stense bile aratrlamaz, nk nedensellik ba kurabilmek iin metinden ve metinsel ilikiden (semiotics yaplardan) kp insanlarn yaad toplumsallktaki tarihsel yapya ve ilikilere bakmak gerekir. Gstergebilimin bu tr sosyal aklamalar yapabilmesi iin metin ve metinsel sylemin (discourse) dna kmas gerekir. Bir metin iindeki formal eler arasndaki ba incelenerek gerek hayattaki rgtl yaplar, yaplardaki olgular ve olgular arasndaki balarn doas anlalamaz. Dil elbette insann kendini ve ilikilerini anlamlandrma aracdr. Bu arala insan kendini ve dn anlar ve tanmlar. Bu anlama ve tanmlamayla deil, bu anlama ve tanmlamann yapld retim tarz ve ilikiler gereiyle insanlar neyse o olur. Dil insan biimlendiriyor grnyorsa, nedeni ite bu yaam koullar gereidir. Toplumsal retim tarz ve ilikilerini deitir, o insan yapt, belirledii sylenen dil de deiir. nsann materyal ve materyal olmayan ilikilerini dzenleyen, deitiren, feodalizmden kapitalizme dntren, en modern klelik tarzn belirleyen dilsel yap deil, bu dilsel yapnn iinde-olutuu retim tarz ve ilikileridir. Dil teknolojik yapy biimlendiremez; dili kullanan insan biimlendirilmii anlamlandrr ve bu anlamlandrma pratiklerinden geerek yeniden-retir. Sosyal gerei dilsel ifadeden geerek tanmlamaya ve doruyu veya gerei dilsel yansmadan geerek bulmaya alrsak, yani o dili kullanan insann apak yaanan gereine, retilmi yaztlar merkeze koyup kr bakarsak, elbette Barthes dorudur. Dille tanmlayan ve tanmlanan insan ve insan gerei (rnein cret klelii, varo, rvet) insann gnlk retim tarz ve ilikilerinden koparlp neyi anlatt belli olmayan ve anlattn aklama yerine kapatan kavramlarla aklanmaya alldnda, Barthes yanltr. Adam a, isiz, kzgn, cret politikalarnn kurban, adam aresiz braklm, kendi cretini bile etkileyemiyor. Adam a karnla anlamlandryor, Barthesin karn tok. Barthes kendi tokluunda kendisi iin articulate ediyor ve bunu herkese mal ediyor. Varotaki adamn bylece ikinci kez smrlmesine yardm ediyor. kinci durumda, bilin ynetimiyle, cret politikalar ve polis gc ile sktrlm vaziyette, kendi smrsne katlmaya davet ediliyor. Varotakinin ne Barthesten ne Saussuredan haberi var. Ama onlarn haberi var varotakilerden. Bu nedenle, rnein sahtekar siyasetin poplist sylemi gerek poplist syleme geniletilerek, an a olduunu ve kendi gibi alar olduunu sylemesi poplist sylemi brak diyerek engelleniyor. Kii poplist sylemci olmamak iin karn gurultusu ve vicdannn sesini bastryor. Sahtenin, sahtekarln ve hakszn egemen olduu yerde doru ve hakl dokuz kyden kovulmamak iin susmak zorunda braklyor.Gstergebilimcilerin analizi znel/sbjektif yorumlardr, fakat sanki nesnel bilimsel deerlendirmeler gibi sunulurlar. Baz gstergebilim analizleri kuru formalizmden baka bir ey deildir. Baz durumlarda gstergebilimsel analiz elitist yorumcularn gstergebilimin jargonlar zerindeki becerilerini sergilemesinden te ok az gider. Yapsalc gstergebilimde ilgi dil zerinedir; dilin kullanm ve retimi ilgi noktas deildir. Valentin Volosinova gre, bir iaretin en nde gelen belirleyicisi, o iaretin dier iaretlerle olan ilikisi deil, kullanmn sosyal balamdr (Fiske, 1992:299). Gstergebilimsel anlamlandrmada kodlayann amac, dinleyenin/okuyann yorumu ya yoktur ya da marjinaldir. nsann gnlk yaamndaki pratikler, kltrel, sosyal, ekonomik ve siyasal balamlar grmezlikten gelinir. Analizde sosyal ve tarihsel koullar yoktur. nsann yaad ve rettii canl balamn yerini cansz metinlerdeki sylemler alr.Gstergebilimcilerin ve yapsalclarn iddiasnn aksine insan dil ve anlamlandrma sistemlerinin mahkumu deil, bu anlamlandrmann kp geldii rgtl ilikiler sisteminin klelik mekanizmalarnn mahkumudur. Klenin dil ve ideolojiden geerek klelik dzenine vuruluu dilin deil, dili de rgtleyen insann toplumsal yapy biimlendiriinin sonucudur.