1

Δημοτικό Σχολείο Τερσεφάνου Τάξη: Ε΄

«Δεν σταματώ να μαθαίνω» (Φύλλο Εργασίας 6)

Τροφή για σκέψη – ΕΛΛΗΝΙΚΑ – ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ – το ασύνδετο σχήμα :

Πάρε, τώρα, και βάλε μπροστά σου το τετράδιο των Ελληνικών (ΔΕΙΚΤΗΣ). Ετοίμασε ένα καλοξυσμένο μολύβι και την κασετίνα με τα χρωματιστά σου μολύβια! Θα τα χρειαστούμε! (ΠΡΟΣΟΧΗ: Γράφουμε, πάντα με τα καλύτερά μας γράμματα!!!)

Ετοίμασε έναν μικρό χάρακα (ρίγα) για τα πλαίσια και τις υπογραμμίσεις. Δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις καινούρια σελίδα. Μπορείς να συνεχίσεις από εκεί που μείναμε την

προηγούμενη φορά. (Απλά τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή με το χρωματιστό σου μολύβι).

Βάλε στο περιθώριο την ημερομηνία και γράψε συγυρισμένα τον τίτλο, που σήμερα είναι:

Λίγη θεωρία… :(α) Το Συντακτικό:

Παιδιά μου σας χαιρετώ! Εύχομαι να είστε καλά και να περνάτε όμορφα και δημιουργικά τον χρόνο σας στο

σπίτι. Σήμερα, στο μάθημα των Ελληνικών, θα ασχοληθούμε με το

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ (η λογική της γλώσσας μας) Έτσι θα κάνουμε εργασίες και δραστηριότητες που έχουν σχέση με

αυτό το θέμα. Είμαι σίγουρος ότι θα σας κρατήσουν απασχολημένους και

θα σας βοηθήσουν να προβληματιστείτε και να μάθετε!Μπορώ να έχω την προσοχή σας; Ξεκινάμε!!!

ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ!!!

Μένουμε ασφαλείς!

ΕΤΟΙΜΑΣΕ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ!

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ: ΤΟ ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ: ονομάζουμε τους κανόνες που χρησιμοποιούμε ώστε να εκφραζόμαστε σωστά στη γλώσσα μας.Έχει να κάνει με τον κατάλληλο συνδυασμό των λέξεων και τον σχηματισμό των προτάσεων.Με άλλα λόγια, θα λέγαμε ότι το συντακτικό είναι η ΛΟΓΙΚΗ της γλώσσας μας!!!

Tο ήξερες αυτό;;;–

fun fact!!!

Η καταγωγή του… ΣΟΛΟΙΚΙΣΜΟΥ!!!Οι Σόλοι ήταν μια αποικία της αρχαίας Αθήνας στην Κιλικία, που είναι μια περιοχή της Μικράς Ασίας. Οι κάτοικοι της περιοχής αυτής έκαναν τακτικά λάθη στη γλώσσα, κυρίως συντακτικά. Οι Αθηναίοι, κοροϊδευτικά τους αποκαλούσαν, «σόλοικους» κι από δω βγήκε ο όρος «σολοικισμός», που σημαίνει λάθος στο συντακτικό.

Πάμε να δούμε έναν - δυο σολοικισμούς που κάνουμε σήμερα στη γλώσσα μας;«τα λέμε»: η φράση αυτή είναι λανθασμένη. Το σωστό: θα τα πούμε αύριο ή προσεχώς.«πάω θάλασσα»: Αυτό είναι λάθος. Το σωστό: Πάω στη θάλασσα. «έχεις λάθος γνώμη», Το σωστό είναι να πούμε: «λανθασμένη γνώμη», όπως επίσης λάθος είναι να πούμε: «πήρα λάθος απόφαση». Το ορθό είναι να πούμε «λανθασμένη απόφαση».

2

(β) Τι είναι το ασύνδετο σχήμα στο συντακτικό;

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:

ΕΞΑΣΚΗΣΗ – ΕΜΠΕΔΩΣΗ:A. Εντοπίζω σε ποιες προτάσεις υπάρχει ασύνδετο σχήμα και βάζω το γράμμα ‘Α’ στο τέλος τηςΠρότασης (αντιγράφω στο τετράδιο και λύνω την άσκηση)

1. Σ’ αυτό το σχολείο έβαλαν ένα τεράστιο κλαδί, γυμνό από φύλλα, μέσα σε μια μεγάλη γλάστρα και το ονόμασαν «βιβλιόδεντρο». 2. Κάθε παιδί που διάβαζε ένα βιβλίο, έφτιαχνε μια πράσινη καρδιά, έγραφε πάνω της τον τίτλο του βιβλίου, τον συγγραφέα, τ’ όνομα του, τ’ όνομα του παιδιού δηλαδή. 3. Μετά την κρέμαγε πάνω στο δέντρο, που μ’ αυτόν τον τρόπο αποκτούσε σιγά σιγά πρασινάδα. 4. Στο πι και φι βρήκαμε μια γλάστρα, πήραμε ένα ξερό κλαδί, φτιάξαμε το δικό μας «βιβλιόδεντρο». 5. Η εικόνα είναι πανέμορφη. 6. Πολλές πράσινες καρδούλες, μερικές κίτρινες, αρκετές κόκκινες. 7. Έχει φύλλα, έχει καρπούς...

B. Βάζω κόμμα όπου χρειάζεται, στις πιο κάτω προτάσεις. (αντιγράφω στο τετράδιο και λύνω την άσκηση) 1. Πήγα στην υπεραγορά και αγόρασα κρέας τυρί απορρυπαντικά χαρτικά. 2. Όλη μέρα έγραφε διάβαζε έπινε τον ένα καφέ πίσω από τον άλλο. 3. Πήγα στο σχολείο της κόρης μου ρώτησα για την πρόοδο της ενημερώθηκα για τις εκδηλώσεις του συνδέσμου γονέων. 4. Οι μαθητές φώναζαν πηδούσαν χόρευαν πάνω στα θρανία ξεσήκωναν τον κόσμο 5. Στο πάρτι του Αντρέα είχαν έρθει ο Γιώργος η Αλίκη η Μελίνα ο Φοίβος η Μαρία.

Ασύνδετο σχήμα έχουμε όταν βάζουμε δίπλα - δίπλα όρους ή προτάσεις, χωρίς να βάζουμε ανάμεσα τους συνδέσμους (π.χ. ‘και’). Βάζουμε μόνο κόμμα (,)

Άνοιξε την πόρτα, περιεργάστηκε τον χώρο, προχώρησε στο σαλόνι, κάθισε στη μεγάλη πολυθρόνα.

Ήρθα, έπαιξα, νίκησα. Είπε ότι δεν είδε, ότι δεν άκουσε, ότι δεν κατάλαβε τίποτα. Έγιναν διαδηλώσεις στην Κρήτη, στη Λάρισα, στη Θεσσαλονίκη,

στην Κόρινθο. Οδηγούσε γρήγορα, νευρικά, τρελά. Ήταν ωραίος, ψηλός, δυνατός.

3

Γ. Φτιάχνω προτάσεις χρησιμοποιώντας το ασύνδετο σχήμα (αντιγράφω στο τετράδιο και λύνω την άσκηση)

π.χ. Έδεσα τα αγκίστρια, έβαλα το δόλωμα, βρήκα την κατάλληλη τοποθεσία. 1. Έφαγα μπόλικη σούβλα. Έφαγα γλύκισμα. Έφαγα κρέμα. Έφαγα μία σοκολάτα. ................................................................................................................................................................................... 2. Πήγα επίσκεψη στο θείο μου. Πήγα επίσκεψη στη γιαγιά μου. Πήγα επίσκεψη στον ανεψιό μου. ..................................................................................................................................................................................3. Έκανα τα μαθήματά μου. Τάισα το σκύλο. Συγύρισα το δωμάτιο μου. ..................................................................................................................................................................................4. Στα γενέθλια μου ήρθε ο Ιωάννης. Στα γενέθλια μου ήρθε ο Χρυσοβαλάντης. Στα γενέθλια μου ήρθε η Στέλλα...................................................................................................................................................................................5. Το βιβλίο που διάβασα ήταν υπέροχο. Το βιβλίο που διάβασα ήταν συνταρακτικό. Το βιβλίο που διάβασα ήταν μαγικό. ..................................................................................................................................................................................

ΓΙΑΤΙ ασύνδετο σχήμα;;;

Βρείτε στην παρακάτω διήγηση σε ποια σημεία έχουμε ασύνδετο σχήμα, βάλτε τα κόμματα και διαβάστε τι έμαθε να κάνει ένας ναυτικός όταν σταμάτησε πια να ταξιδεύει:(Αντιγράφω στο τετράδιο και λύνω την άσκηση. ) Έπειτα εξασκούμαι στο ίδιο κείμενο για καλή ανάγνωση. Όταν το προετοιμάσω, το διαβάζω μεγαλόφωνα στους γονείς

Το ασύνδετο σχήμα το συναντάμε κυρίως στον καθημερινό λόγο, σε παραμύθια, σε παροιμίες και σε λογοτεχνικά κείμενα.Το ασύνδετο σχήμα το χρησιμοποιούμε όταν:α) θέλουμε να μιλήσουμε ή να γράψουμε με έναν τρόπο απλό, γρήγορο, κοφτό και ζωντανό, ήβ) θέλουμε πολλά νοήματα να τα παρουσιάσουμε ενωμένα σε ένα σύνολο, π.χ. «Η Άνοιξη μπήκε, ο καιρός μαλάκωσε, η βροχές μειώθηκαν, ο ήλιος εμφανίζεται πιο συχνά.».

«Τρία χρόνια έκαμα με το Μαριώ στο χωριό του πεθερού μου. Τρία χρόνια ζωή αληθινή. Έμαθα την αξίνα και δούλευα μαζί της το περιβόλι το αμπέλι το χωράφι. Πώς περνούσε ο καιρός δεν το κατάλαβα. Έμαθα να σκαλίζω τις κιτριές να κλαδεύω τ’ αμπέλι να οργώνω το χωράφι.[…]

Ανδρέας Καρκαβίτσας, «Λόγια της Πλώρης»,Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα, 1953 (διασκευή)

Αυτά είχα για σας σήμερα, παιδιά μου. Ελπίζω να περάσατε καλά, να εργαστήκατε και να μάθατε.

Όπως πάντα, πριν σας αποχαιρετίσω σας εύχομαι: ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΊΑ και

ΚΑΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ!!!Θα τα πούμε ξανά πολύ σύντομα!