UVOD

UVOD

Period neposredno nakon Prvog svjetskog rata (1914-1918) je doveo do velikih teta prouzrokovanih ratnim razaranjima kao i do svjetske depresije i sloma meunarodne trgovine i meunarodnog pozajmljivanja. Svi ti problemi su i doveli do nastanka Velike ekonomske krize koja je trajala od 1929. do 1932. godine i koja je za posljedicu imala porast nezaposlenosti, opadanje proizvodnje i optu monetarnu, finansijsku i politiku krizu razvijenih zemalja Zapadne Evrope i Sjedinjenih Amerikih Drava. Mnoge od razvijenih zemalja su tada pokuale da pogoravanjem stanja trgovinskih partnera odre sopstveni nacionalni dohodak na sve uem svjetskom tritu. Takva politika se vrila putem konkurentske devalvacije svojih valuta i oslanjanjem na devizna i trgovinska ogranienja i bila je poznata pod nazivom: politika osiromaenja susjeda.

Poetkom tridesetih godina je dolo do naputanja zlatnog standarda, jer on nije bio u stanju da sprijei stresove i okove svjetske depresije i monetarne i finansijske krize u tom periodu. Nestanak zlatnog standarda je, s druge strane, imao za posljedicu veliku neizvjesnost u oblasti meunarodnih plaanja i deviznih kurseva.Poslije Drugog svjetskog rata preovladavalo je miljenje o potrebi formulisanja jednog meunarodnog kodeksa koji bi se primjenjivao u sferi meunarodne trgovine, meunarodnih plaanja i meunarodnog finansiranja. Svi pregovori koji su se vodili poslije Drugog svjetskog rata imali su za cilj pronalaenje rjeenje za prevazilaenje brojnih problema, tako da je formiran Meunarodni monetarni fond (MMF) sa ciljem da se stvori kompleksna struktura za ekonomsku kooperaciju koja e biti postavljena na takvim osnovama da se izbjegne ponavljanje katastrofalne ekonomske politike koja je dovela do velike depresije ekonomije 30-tih. Fondu je namijenjena uloga staraoca o meunarodnoj likvidnosti; njegovim sredstvima, kao zajednikom rezervom, imaju prava da se slue zemlje lanice kad im njihove sopstvene rezerve nisu dovoljne za obezbjeenje njihove likvidnosti u meunarodnim plaanjima. Dok je Meunarodnoj banci za obnovu i razvoj kao glavni cilj postavljen je da u poslijeratnim uslovima doprinese oivljavanju mehanizma meunarodnog finansiranja, aflrmisanje privatnog kapitala, odnosno finansiranje obnove ratom opustoenih zemalja lanice i nihovih privreda, kao i finansiranje daljeg razvoja, posebno nerazvijenih i zemalja u razvoju.

1. MJESTO I ULOGA MEUNARODNOG MONETARNOG FONDA I MEUNARODNE BANKE ZA OBNOVU I RAZVOJ

Ve poetkom Drugog svjetskog rata meu najrazvijenijim zemljama Zapadne Evrope i SAD, javila se potreba za stvaranjem to boljih uslova za oporavak i obnovu ratom razruene i iscrpljene privrede zemalja Zapadne Evrope. Osnovni motiv i pokretaka snaga ovih tenji razvijenih zemalja je bila elja da se sprijee negativna iskustva i posljedice u oblasti monetarne i finansijske politike koje su bile karakteristine za period nakon Drugog svjetskog rata i tokom velike ekonomske krize tridesetih godina prolog vijeka.Da bi se uveo red u meunarodne ekonomske odnose, posebno u oblastima monetarnog sistema, finansija i trgovine, voeni su brojni pojedinani i zajedniki sastanci, sastavljeni od ekonomskih eksperata i vodeih politiara i dravnika.Predsjednik Sjedinjenih Amerikih Drava Teodor Ruzvelt i britanski premijer Vinston eril obavili su susret kod obala Nju Faunlenda 1941 godine koji je imao za rezultat stvaranje programa za poslijeratnu obnovu i izgradnju poznatog pod nazivom Atlantska povelja. Ve tada se moglo zapaziti daje dolo do promjene u poloaju svjetskih sila, i da su Sjedinjene Amerike Drave te koje dobijaju prevlast u politikim, ekonomskim i vojnim odnosima svijeta.Naime, iako su se Sjedinjene Amerike Drave pridruile saveznikim zemljama u Drugom svjetskom ratu, na njenoj teritoriji nije bilo ratnih sukoba, pa samim tim ni ratnih razaranja. Naprotiv, vojna industrija Sjedinjenih Amerikih Drava je tokom rata radila punom parom, i one se pojavljuju kao najvei proizvoa i snabdjeva saveznikih sila orujem, a nakon Drugog svjetskog rata, bile su jedine koje su mogle obezbijediti neophodnu finansijsku i materijalnu podrku ratom razruenim zemljama. Naravno, nije teko za pretpostaviti da su takvu situaciju Sjedinjene Amerike Drave maksimalno iskoristile u svoju korist, te su, zgrnuvi zlato cijelog svijeta, postale posjednik 3/4 ukupnih zlatnih rezervi svijeta.S druge strane, ratom opustoena Velika Britanija, gubi vodeu poziciju do tada najvee svjetske sile, i po prvi put u svojoj istoriji postaje dunik.

Imajui sve to u vidu, monetarni i finansijski eksperti Sjedinjenih Amerikih Drava i Velike Britanije su, jo dok je trajao Drugi svjetski rat, otpoeli pripremanje planova za sveobuhvatnu meunarodnu monetarnu saradnju za period nakon zavretka rata. Za razliku od perioda nakon Prvog svjetskog rata, kada na meunarodnoj osnovi nisu bile pripremljene mjere za

odstranjivanje poremeaja izazvanih ratom, pri kraju Drugog svjetskog rata, im je postalo jasno da je rat dobijen i da se blii kraju, vodee zemlje u svjetskoj privredi i trgovini su preuzele inicijativu nezavisno jedna od druge, da se unaprijed zajedniki pripreme rjeenje za pitanja koja e po zavretku Drugog svjetskog rata neizbjeno biti koei faktor meunarodne monetarne i fmansijske saradnja.

1.1 Sporazum u Breton-Vudsu

Paralelno u Sjedinjenim Amerikim Dravama i u Velikoj Britaniji (6. odnosno 8. april 1943.), kao i u Francuskoj i Kanadi dolo je do zauzimanja stavova i pripremanja planova i rjeenja u vezi sa meunarodnom i finansijskom saradnjom, pa su se tako pojavila etiri plana za organizaciju meunarodne monetarne saradnje: ameriki, britanski, francuski i kanadski. Najvie rasprave je bilo o prva dva plana koja su se iskristalisala kao najpotpunija: Vajtov plan u Sjedinjenim Amerikim Dravama i Kejnzov plan u Velikoj Britaniji.

Vajtov plan, pod nazivom "Prijedlog za stabilizacioni fond Ujedinjenih i pridruenih nacija" je pretpostavljao, kao to mu i samo ime govori, osnivanje Meunarodnog stabilizacionog fonda. Valutni pariteti bi se iskazivali u meunarodnoj monetarnoj jedinici "unitas", ija bi vrijednost bila 10 amerikih dolara u zlatu. Za promjenu pariteta i uvoenje mjera devizne kontrole bila bi neophodna saglasnost Fonda. U Fond bi zemlje lanice uplatile kvote u zlatu i sopstvenoj valuti. U sluaju deficita mogle bi se dobiti pozajmice, u zamjenu za nacionalnu valutu i to do iznosa od 25% kvote u toku jedne godine, a ukupno zaduenje bi bilo ogranieno na 100% kvote. U posebnim sluajevima, mogle bi se odobriti i vee pozajmice. Osnova Vajtovog plana je, prema tome, bila univerzalno prihvatanje premisa zlatnog standarda.Kejnzov plan, pod nazivom "Prijedlog za Meunarodnu klirinku uniju" je predviao stvaranje Meunarodne klirinke unije i meunarodne obraunske jedinice, koja je dobila naziv baneor". Vrijednost bankora je trebalo da bude fiksna i izraena u zlatu. Zemlje lanice bi na svojim raunima kod Meunarodne klirinke unije imale otvorene kredite ija bi visina zavisila od udjela svake zemlje u meunarodnoj trgovini. Deficitarne zemlje bi plaale kamate. Bilo je predvieno da se pariteti nacionalnih valuta utvrde prema bankoru, a promjene pariteta da se vre samo uz saglasnost Unije. U sluaju trajnijeg deficita Unija bi mogla da trai sprovodenje devalvacije i isplatu dijela dugovanja u zlatu i devizama. Prema tome, u osnovi Kejnzovog plana je, za razliku od Vajtovog plana, dolo do zamjene osnovnih premisa zlatnog vaenja novim obraunskim sistemom,koji bi se provodio preko "Meunarodnog klirinkog saveza".Iako su oba plana pokazivala odreene slinosti, u sutini su se veoma razlikovala i evidentno je da su, svaki na svoj nain, odraavali interese svojih zemalja. Vajtov plan je odraavao interese Sjedinjenih Amerikih Drava, zemlje koja je nakon Drugog svjetskog rata posjedovala 3/4 svjetskih rezervi zlata i kojoj je odgovaralo vraanje na premise zlatnog vaenja. S druge strane, Kejnzov plan je podravao ekonomsku politiku Velike Britanije koja je iz rata izala kao dunik sa iscrpljenim monetarnim rezervama i kojoj vraanje na premise zlatnog vaenja nimalo nije odgovaralo.Poslije dvogodinjih rasprava, na meunarodnoj monetarnoj konferenciji u Breton-Vudsu (Bretton-Woods) u Sjedinjenim Amerikim Dravama, odranoj od 1. do 22. jula 1944. godine uz uee predstavnika 44 drave, postignuta je saglasnost o konstituisanju i funkcionisanju dvaju meunarodnih institucija koje e nadgledati i unaprijeivati meunarodna monetarna i finansijska pitanja. To su: Meunarodni monetarni fond-MMF (engl. The International Monetarv Fund-IMF) i Meunarodna banka za obnovu i razvoj (engl. The International Bank for Reconstruction and Developmen-IBRD). Sporazum o osnivanju Meunarodnog monetarnog fonda (MMF) i Meunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD) stupio je na snagu 27. decembra 1945. godine, kada ga je ratifikovao 29 drava, a samo poslovanje je zapoelo 1. marta 1947. godine. Bitno je za napomenuti da je u osnovi prihvaen Vajtov plan, uz izvjesne dopune preuzete iz Kejnzovog i kanadskog plana.

1.2 Mjesto i uloga Meunarodnog monetarnog fonda (MMF)

Meunarodni monetarni fond je specijalizovana agencija Ujedinjenih nacija i namjenjena mu je uloga staraoca o meunarodnoj likvidnosti, a njegovim sredstvima imaju prava da se slue sve zemlje lanice kad im njihove sopstvene rezerve nisu dovoljne za obezbjeivanje njihove likvidnosti u meunarodnim plaanjima.to se tie sistema odluivanja u Fondu, on podrazumijeva postojanje:Savjeta guvernera (engl. The Board ofGovemors), u kojem svaka zemlja lanica ima pravo da imenuje svoga predstavnika i njegovog zamjenika. Savjet guvernera se, zajedno sa Savjetom guvernera Meunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD), sastaje po pravilu jednom godinje na skuptini u Vaingtonu (SAD), a svaka trea godinja skuptina je u drugoj zemlji lanici.Izvrni savjet (engl. The Executive Board) vri stvarno upravljanje Fondom i broji 24 izvrna direktora, pri emu pet zemalja sa najveim kvotama: Sjedinjene Amerike Drave, Velika Britanija, Njemaka, Francuska i Japan imaju pravo svaka na po jednog izvrnog direktora. Ostali izvrni direktori se biraju kao predstavnici grupe zemalja, izuzev Kine i Rusije koje imaju svaka svoje direktore.Upravni direktor obavlja funkciju ocjenjivanja prijedloga zemalja lanica i obezbjeivanja koncenzusa o prijedlozima podnijetim organima Meunarodnog monetarnog fonda (MMF).Najvaniji ciljevi Meunarodnog monetarnog fonda (MMF) su:

l. da razvija meunarodnu monetarnu saradnju pomou mehanizma koji e sluiti zemljama lanicama, za savjetovanje i konsultacije o meunarodnim monetarnim pitanjima;2. da olaka irenje i ravnomjerniji rast meunarodne trgovine, kako bi doprinio razvoju i odravanju visokog stepena zaposlenosti i realnog dohotka i razvoju proizvodnih kapaciteta;3. da doprinosi stabilnosti deviznih kurseva i deviznih aranmana izmeu zemalja lanica i da sprijeava konkurentske valutne depresijacije;4. da pomae uvoenje i irenje multilateralnog sistema plaanja i transfera po tekuim transakcijama izmeu zemalja lanica i da ukida devizna ogranienja koja usporavaju rast svjetske trgovine;5. da ulijeva povjerenje zemljama lanicama stavljajui im sredstva na raspolaganje na privremeno korienje i uz odgovarajue obezbjeenje, dajui im tako priliku da isprave neuravnoteenost u bilansu plaanja, a da pritom ne moraju pribjegavati mjerama tetnim za nacionalni i meunarodni prosperitet;6. da skrauju trajanje i smanjuje stepen neravnotee u bilansu plaanja zemalja lanica.

Znaaj Meunarodnog monetarnog fonda (MMF) proizilazi iz okolnosti da on igra ulogu posljednjeg utoita (engl. last resort) odbrane interesa kreditorskih zemalja, i njegovo uee u ukupnoj zaduenosti zemalja lanica je bilo oko 3%.Osim toga, Fond ima pristup do povjerljivih informacija o privredi zemalja lanica, povezan je sa svim meunarodnim organizacijama i u najuoj je koordinaciji sa Meunarodnom bankom za obnovu i razvoj (IBRD).Ono to predstavlja lou karakteristiku i osnovni izvor problema koji bacaju negativno svjetlo na Meunarodni monetarni fond (MMF) kao instituciju je, svakako, injenica da je fond vodio rauna vie o interesima zemalja kreditora, nego o privrednom prilagoavanju zemalja dunika i rjeavanju njihovih problema. To je dovelo do toga da razvijene zemlje koje imaju najvie uloenih sredstava u Meunarodnom monetarnom fondu (MMF) koje se javljaju u ulozi kreditora, ali ne i dunika praktino zarauju dajui kredite zemljama dunicima koje predstavljaju nerazvijene i zemlje u razvoju. Na taj nain se, od samog osnivanja Fonda u BretonVudsu, pa na ovamo, sve vie produbljivao jaz izmeu razvijenih i zemalja u razvoju iako je osnovna koncepcija i razlog osnivanja Meunarodnog monetarnog fonda (MMF) i ostalih bretonvudskih institucija bilo upravo obrnuto.

1.3 Mjesto i uloga Meunarodne banke za obnovu i razvojMeunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) je osnovana s ciljem da u poslijeratnim uslovima doprinese oivljavanju mehanizma meunarodnog finansiranja, tako to e podsticati na to privatni kapital, ali i tako to e i sama uestvovati u tom fmansiranju. Imala se u vidu potreba finansiranja obnove ratom opustoenih privreda zemalja lanica, a takoe i finansiranje daljeg privrednog razvoja, naroito razvoja zaostalih podruja u svijetu.

Najvii organ je Savjet guvernera (engl. The Board of Governors) u koji svaka zemlja lanica imenuje po jednog guvernera i njegovog zamjenika. Godinja skuptina se vri kada i skuptina Savjeta guvernera Meunarodnog monetarnog fonda (MMF).Stvarno upravljanje Bankom je delegirano Odboru izvrnih direktora (engl. The Board of Executive Directors). Pet zemalja sa najveim kvotama u Banci imenuju po jednog izvrnog direktora, a ostalih devetnaest izvrnih direktora se biraju za pojedine grupe zemalja. Predsjednik Banke, koji se imenuje za period od pet godina je, po pravilu, Amerikanac.Pod okriljem Meunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD) kasnije su osnovane i: Meunarodna finansijska korporacija (International Finantial Corporation-IFC), Meunarodno udruenje za razvoj (International Development Association-IDA) i Multilateralna agencija za garantovanje investicija (Multilateral Investment Guarantee Agency-MIGA). Za ove eiri institucije se esto koristi svodni naziv Svjetska banka, a osnovni cilj im je podizanje ivotnog standarda nerazvijenih zemalja usmjeravanjem finansijskih sredstava iz razvijenih u nerazvijene zemlje svijeta.Meunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) je organizovana tako da, na alost, primjenjuje komercijalne principe u pogledu rokova i, naroito, kamata za zajmove koje odobrava zemljama lanicama, to joj daje karakter komercijalne ustanove. To je naravno jedna od najveih zamjerki Banci, jer je ona meudravna organizacija-specijalizovana agencija UN, a ne poslovna banka, da bi se u politici kreditiranja morala drati "komercijalne" kamate. Kao meunarodna organizacija u okviri UN, stvorena je ne radi toga da razvijenim zemljama donesi dobit na uloena sredstva, nego da ulae sredstva i napore ka tome da se svijet to vie i ravnomjernije ekonomski razvije, na optu dobrobit itavog ovjeanstva. Kao takva, njen uspjeh treba da se cijeni prema tome koliko je ona doprinijela ubrzanju ekonomskog razvoja svih zemalja lanica, prvenstveno razvoju zaostalih zemalja, ako se ima u vidu jaz izmeu razvijenih i nerazvijenih zemalja, a ne da joj kriterijum za ocjenu uspjenosti bude uglavnom profit koji ostvaruje. Samo na taj nain je mogue da Meunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) ostvari svoju osnovnu misiju koja joj je dodijeljena bretonvudskim sporazumom.

2. OSNIVANJE, ULOGA I ZNAAJ REGIONALNIH BANAKA

Regionalne banke su nastale kao odraz potrebe za finansijskim institucijama koje e imati naglaen regionalni karakter i banke za razvoj predstavljaju dopunu aktivnosti Svjetske banke. One podstiu razvoj privreda zemalja lanica i unapreuju procese ekonomske integracije zemalja u regionu odobravanjem zajmova i pruanjem tehnike pomoi.Regionalne banke za razvoj imaju slian model organizacione i finansijske strukture. Najvii organ je Savjet guvernera u kojem svaka zemlja lanica ima po jednog predstavnika, dok svakodnevne poslove obavlja Izvrni odbor na ijem elu je Predsjednik. Od 1976. godine lanstvo u bankama je omogueno i zemljama izvan regiona, odnosno kontinenta. Najvei broj zemalja Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj-OECD su lanice regionalnih banaka za razvoj.Funkcije regionalnih banaka za finansiranje privrednog razvoja suda:- pomau u pripremi i koordinaciji nacionalnih planova razvoja,- pruaju tehniku pomo u oblikovanju i primjeni specifinih razvojnih projekata,- odobravaju dugorone zajmove za finansiranje razvojnih projekata,- unapreuju javne i privatne investicije,- sarauju sa ostalim meunarodnim finansijskim organizacijama. Krajem 50-tih i poetkom 60-tih godina dvadesetog vijeka osnovane

su 4 Regionalne banke: Evropska investiciona banka i 3 banke za razvoj-Interamerika regionalna banka za razvoj. Sve ove banke prikupljaju sredstva iz raznovrsnih izvora, a zatim ih prosljeuju dalje u formi kredita koje daju u razvojne svrhe.Posljednjih godina, Velika Britanija je uloila 72 miliona funti u Azijski fond za razvoj i obeala 20 miliona funti Karipskoj banci za razvoj za Specijalni razvojni fond koji obezbjeuje zajmove pod povoljnim uslovima. Ove sume potiu iz britanskog budeta za multilateralnu pomo. Zvanina pomo, meutim, predstavlja samo dio sredstava koja se stavljaju na raspolaganje ovim institucijama. Obino se bogate zemlje ulanjuju u ove banke ulaganjem odreenog kapitala i zatim uestvuju u dopunjavanju fondova, mada se velike sume novca prikupljaju i na meunarodnom tritu kapitala.

2.1 Evropska investiciona banka EIBEvropska investiciona banka (EIB), finansijska institucija Evropske ekonomske zajednice (EEZ), osnovana je Rimskim ugovorom iz 1957. godine. lanice Evropske investicione banke (EIB) su nakon Mastrihtskog ugovora 1991. godine, odnosno 1992. godine zemlje lanice; Evropske unije i sve imaju upisani kapital u Banci. Evropska investiciona banka (EIB) uiva legalnu personalnu i finansijsku autonomiju. Njena misija je da potpomogne ostvarenje ciljeva Evropske unije (EU) imajui u vidu dugorono finansiranje specifinih projekata uz pridravanje striktne bankarske prakse. Kao institucija Evropske unije (EU), Evropska investiciona banka (EIB) kontinuirano prilagoava svoje aktivnosti razvoju zajednike politke zemalja Evropske unije (EU). Ali kao banka, Evropska investiciona banka (EIB) radi u zatvorenoj saradnji sa bankarskim sistemom i kada pozajmljuje kapital na tritu i kada finansira projekte.

2.2 Zajedniki operativni plan za period 2002-2004. godina.

Zajedniki operativni plan je strategijski dokument, usvojen od strane Odbora direktora, u kome je definisana srednjerona politika i postavljeni operativni prioriteti u skladu sa ciljevima Banke koji su ukazani od strane njenog guvernera. To je, takode, instrument za ex-post ocjenu aktivnosti Evropske investicione banke (EIB). Plan je predvien za period od tri godine, mada je mogue strategijske projekcije prilagoavati tokom tog perioda u sluaju novih mandata ili promjena u ekonomskoj klimi. Zajedniki operativni plan je usvojen u decembru 2001. godine.Kreditne aktivnosti Evropske investicione banke (EIB) su odreene sa pet operativnih prioriteta:- regionalni razvoj i ekonomska i socijalna kohezija unutar Evropske unije (EU),- implementacija Plana inovacija putem 2000 inicijativa,- zatita okoline i poboljanje kvaliteta ivota,- pripremanje pristupa novih zemalja u lanstvo u Evropsku uniju (EU),- pomo razvoju drutva i politika saradnja u partnerskim zemljama.Uporedo sa ovim najvanijim prioritetima, Zajedniki operativni plan, takoe, definie i politiku za: finansiranje zajmova i kapitalnih operacija,

transevropski transport i energetske mree, udruivanje kapitala.Kao institucija Evropske unije (EU), Evropska investiciona banka (EIB) oblikuje svoje kreditne aktivnosti u skladu sa ekonomskom politikom Evropske unije (EU). Menadment i kontrolne strukture Evropske investicione banke (EIB) su odraz njene nezavisnosti i mogunosti da donosi odluku u vezi kreditiranja i pozajmljivanja svojih sredstava na osnovu vrijednosti projekata nudei olakan pristup tritu kapitala.

Uee u kapitalu

lanice Evropske investicione banke (EIB) 25 zemlja lanica Evropske unije (EU). Svakoj zemlji lanici kapital kojim ona uestvuje u kapitalu Banke se obraunava u skladu sa njenim ekonomskim bogatstvom unutar Evropske unije (izraenim drutvenim bruto proizvodom) u trenutku njenog pristupa integraciji. Novim 10 zemalja lanica, koje su pristupile Evropskoj uniji (EU) 01.05.2003. godine, data je mogunost da kapital koji e upisati (5%) plate u osam rata. 01.05.2004. godine panija je poveala svoj udio u upisanom kapitalu aproksimativno za 10% u vidu dodatnog finansijskog doprinosa, koji e, takoe, platiti kroz osam rata.Ukupan upisani kapital Banke iznosi 163,6 biliona eura, koji je rasporeen na slijedei nain:

Analiza kapitala Evropske investicione banke (EIB) na dan 01.05.2004. godine

Savjet guvernera

Savjet guvernera ine ministri, pri emu svaka od 25 zemalja lanica ima svoga ministra i to je obino ministar finansija. Savjet guvernera vodi kreditnu politiku, odobrava godinje raune i zavrni raun, odluuje o finansijskim aktivnostima Evropske investicione banke (EIB) izvan Evropske unije (EU) u skladu sa zahtjevima uveanja kapitala. Savjet guvernera postavlja lanove Odbora direktora (Izvrnog odbora), Upravnog savjeta i Revizorske komisije.

Savjet guvernera na dan 03.12.2004. godine je imao slijedei sastav:

Predsjedavajui

Pedro SOLBES MIRA

Spain

lanovi

Didier REYNDERS

BelgiumBohuslav SOBOTKA

Czech Republic

Bendt BENDTSEN

DenmarkHans EICHEL

Germany

Taavi VESKIMAGI

EstoniaGiorgos ALOGOSKOUFISGreece

Thierry BRETON

FranceBrian COV/EN

Ireland

Domenico SINISCALCO

ItalyMakis KERAVNOS

Cyprus

Oskars SPURDZIN

LatviaAlgirdas BUTKEVICIUS Lithuania

Jean-Ciaude JUNCKER

LuxembourgTibor DRASKOVICS

Hungary

Lavvrence GONZI

MaltaGerrit ZALM

Netherlands

Kari-Heinz GRASSERAustriaMiroslaw GRONICKI

Poland

Antonio BAGAO FELIX

PortugalAndrej BAJUK

Slovenia

IvanMIKLOS

SlovakiaUlla-Maj WIDEROOS

Finiland

Par NUDERSwedenGordon BROWN

Izvrni odbor (odbor direktora)Izvrni odbor ima iskljuivu mo u donoenju odluka u domenu zajmova i garancija. Kako bi se funkcionisanje Banke ispravno obavljalo, Izvrni odbor garantuje da e Banka biti voena u skladu sa pravilima Sporazuma i Statuta i u skladu sa optim direktivama naloenim od strane Savjeta guvernera. lanove Izvrnog odbora postavlja Savjet guvernera na prijedlog zemlje lanice i na period od pet godina sa mogunou obnove mandata.Izvrni odbor ine 26 lanova i svaka zemlja ima svoga lana, dok jednog lana imenuje Evropska komisija. Postoji 16 rotirajuih pozicija, to znai da e neke od tih pozicija biti rasporeene grupama zemalja.Osim toga, Izvrni odbor angauje profesionalne eksperte u razliitim oblastima i to maksimalno 6 eksperata (3 direktora i 3 alternative) koji uestvuju u sastancima Izvrnog odbora vrei savjetodavnu funkciju, bez prava glasa.Od 01.05.2004. godine odluke se donose na osnovu saglasnosti vie od jedne treine lanova koji imaju pravo glasa i koji su predstavnici zemalja koje imaju upisano najmanje 50% od ukupnog upisanog kapitala.Poto Izvrni odbor nije stalan, lanovi ne mogu primati naknadu od Banke. Za svaki dan proveden na sastanku (obino je to deset u toku godine) i lanovi i alternativni lanovi Izvrnog odbora primaju naknadu od 600 eura. Banka plaa dodatno dnevnicu od 200 eura koja predstavlja paualnu naknadu za smjetaj, putne trokove i ostale rashode kako bi se nadoknadili individualni trokovi svakog lana Izvrnog odbora.

Upravni savjetUpravni savjet je stalno izvrno tijelo Banke i sastoji se od devet lanova. Pod nadzorom predsjednika i supervizora Izvrnog odbora, Upravni savjet svaki dan nadgleda rad Evropske investicione banke (EIB), priprema odluke za Predsjedavajueg i osigurava njihovu implementaciju. lanovi Upravnog savjeta odgovaraju banci, a postavlja ih Savjet guvernera na prijedlog Izvrnog odbora i to na period od 6 godina sa mogunou reizbora.Od poetka rada Banke, plata lanova Upravnog savjeta (predsjednika i vicepredsjednika Evropske investicione banke-EIB) je bila po uzoru na iste koje imaju predsjednika i vicepredsjednika Evropske komisije.

Revizorska komisijaRevizorska komisija je nezavisni organ koji je direktno odgovoran Savjetu Guvernera, a njen zadatak je da utvrdi da li su operacije Banke vrene i da li su voene knjige na pravilan nain. Revizorska komisija podnosi izvjetaj Savjetu guvernera u periodu kada Guverner potpisuje godinji izvjetaj Izvrnom odboru. Revizorska komisija je sastavljena od tri elana i tri posmatraa, koje imenuje Savjet guvernera na tri godine.Kako Revizorska komisija nije stalna, njeni lanovi ne primaju naknadu od Banke. Za svaki dan sastanka Komisije (obino je to deset puta u toku godine) i lanovi i posmatrai Revizorske komisije primaju naknadu od 1050 eura. Banka plaa dodatno dnevnicu od 200 eura koja predstavlja paualnu naknadu za smjetaj, putne trokove i ostale rashode kako bi se nadoknadili individualni trokovi svakog lana i posmatraa Revizorske komisije.

2.3 Intetamerika banka za razvoj-IADB

Interamerika banka za razvoj (IADB) je osnovana na inicijativu Organizacije amerikih drava 30.12.1959. godine od strane 19 Latinoamerikih i Karipskih zemalja i SAD.

Zemlje osnivai bile su: ??????? 1. Argentina6. Costa Rica11. Haiti16. Paraguay

2. Bolivia7. The Domonican Republic12. Honduras17. Peru

3. Brazil8. Ecuador13. Mexico18. Uruguay

4. Chile9. El Salvador14. Nicaragua19. Venezuela

5. Colombia10.Guatemala15. Panama20. United States

Banka je poela sa radom 1960. godine, a njeno sjedite je u Vaingtonu. Narednih nekoliko decenija, banka je irila svoje lanstvo na Zapadnoj hemisferi. Trinidad i Tobago je postala lanica 1967. godine, a uskoro joj se pridruio i Barbados (1969), Jamajka (1969), Kanada (1972), Guvana (1972), The Bahams (1977) i Suriname (1980). 18 neregionalnih zemalja ili zemalja koje ne pripadaju Zapadnoj hemisferi su postale zemlje lanice Banke u periodu od 1976. do 1986. godine, i to 16 evropskih drava sa Izraelom i Japanom. Belize je postala lanica Banke 1992. godine, a Hrvatska i Slovenija su pristupile 1993. godine kao nezavisne drave (s obzirom da su to nekada bile republike SFRJ). Ostale bive republike SFRJ su odluile da ne pristupe Banci, osim Srbije i Crne Gore koja jo razmatra mogunost za lanstvo. Kuba je potpisala ali nije ratifikovala Sporazum o pristupanju, koji je institucionalnog karaktera, pa zato jo nije lanica banke. 1994. godine Banka je imala 46 zemalja lanica, od kojih je 28 sa amerikog kontinenta, a 18 iz drugih regiona.Da bi regionalna drava postala lanica Interamerike banke za razvoj (IADB) prvi zahtjev je da bude lanica Organizacije amerikih drava, dok je za zemlje koje se nalaze izvan ovog regiona prvi zahtjev da budu lanice Meunarodnog monetarnog fonda (MMF). Drugi zahtjev za prijem i jednih i drugih zemlaja jeste da upiu kvote i da daju prilog Fondu za specijalne poslove.Proces formiranja ove banke je trajao relativno dugo (s obzirom da se Ideja o njenom osnivanju javlja ve na prvoj Interamerikoj konferenciji, (1889-1890)), dok je pitanje njenog osnivanja posebno postalo aktuelno 30-tih godina XX vijeka i nakon II svjetskog rata.Razlog za osnivanje ove banke nalazi se u injenici da postojee meunarodne finansijske organizacije nisu imale dovoljno sredstava za zadovoljenje potreba zemalja Latinske Amerike, koje su inae uglavnom nerazvijene zemlje. Zato je ova banka zamiljena kao organizacija koja bi davala zajmove po povoljnijim uslovima od uslova koje nudi Meunarodna banka za razvoj i obnovu (IBRD).Inicijalni kapital Banke je iznosio 850 miliona USD, od ega je 150 miliona predstavljalo sredstva "fonda za specijalne poslove". Amerika kvota je bila 450 miliona USD. Kapital banke se poveava u propisanim rokovima, obino svake etvrte godine. Sredinom 90-tih godina XX vijeka kapital Banke je dostigao iznos od oko 100 milijardi USD. Dodatna sredstva Banka pribavlja i na meunarodnom finansijskom tritu emisijom obveznica.Banka svoju aktivnost usmjerava na:1. unapreenje investicija javnog i privatnog kapitala za razvoj Banke,2. davanje zajmova i garancija za zajmove zemalja lanica, saradnja sa zemljama lanicama u voenju njihove politike razvoja, i3. razvoj spoljne trgovine i pruanje tehnike pomoi, i sl.

Finansijska sredstva Banke (IADB) se formiraju:- na osnovu kvota zemalja lanica (sopstveni finansijski izvori), i- na osnovu konzorcijalnih fondova (ostali izvori)ematski prikaz izvora sredstava je slijedei:

Ostali Konzorcijalni

Venecuelanski fond

izvori: fondovi za specijalni razvoj

Sopstveni izvori sredstava se iskazuju kao kapital regionalnih zemalja lanica (kvote zemalja lanica iz Latinske Amerike, SAD i Kanade), kapital interregionalnih zemalja lanica (kvote zemalja iz Evrope i Japana) i Fonda ze specijalne namjene koji se formira na osnovu posebnih doprinosa zemalja lanica.Kvote zemalja lanica se uplauju tako to se jedan dio uplauje odmah, a drugi predstavlja garanciju zemalja lanica za obaveze Banke po osnovu emisija obveznica na tritu kapitala.Fond za specijalne namjene se formira na osnovu bespovratnih doprinosa zemalja lanica. Sredstva slue za finansiranje posebnih namjena, kao to su krediti pod koncisionalnim uslovima, finansiranje tehnike pomoi ili subvencioniranje kamata po osnovu zajmova po komercijalnim uslovima. Sredstva iz ovih izvora se odobravaju za period od 40 godina sa kamatnom stopom od 1% do 2% i periodom poeka od 10 godina.Redovni zajmovi Intreramcrike banke za razvoj (IADB) iz sopstvenih izvora se odobravaju po komercijalnim uslovima:1. aktivna kamatna stopa zavisi od pasivne kamatne stope plaene na tritu, plus 0,5% za podmirenje trokova u vezi sa administriranjem po zajmu,2. rokovi otplate su slijedei:- za individualne industrijske projekte 15 godina,- za projekte u produktivnim i infrastrukturnim sektorima od 15 do 20 godina,- za projekte u socijalnim sektorima (zdravstvo, kolstvo, i dr.) od 20 do 25 godina.Sredstva po osnovu konzorcijalnih fondova se formiraju iz sredstava vlada zemalja lanica Banke koja one povjeravaju na koritenje Banci u cilju finansiranja posebnih programa razvoja, finansiranja manjih projekata, tehnike kooperacije i dr.Sredstva Interamerike banke za razvoj (IADB) se pozajmljuju na osnovu sprovedene meunarodne licitacije na kojoj mogu uestvovati subjekti iz zemalja lanica Banke, kao isporuioci opreme ili kao pruaoci graevinskih usluga. Ove okolnosti su jedan od osnovnih motiva za lanstvo u Banci.Programi Interamerike banke za razvoj (IADB) su se pokazali veoma efektivnim tako da je ona uskoro postala model po kome su kreirane ostale regionalne i interregionalne multilateralne razvojne banke. Danas je ova Banke najstarija i najvea regionalna razvojna banka. Ona je glavni izvor za finansiranje privrede, socijalnih i institucionalnih razvojnih projekata kao i trgovine i regionalnih integracionih programa u Latinskoj Americi i Karibima.

2.4 Azijska banka za razvoj ASDB

Azijska banka za razvoj (ASDB) je posljednja u nizu regionalnih banaka, osnovana je 1966. godine, od strane azijskih i pacifikih zemalja (regionalne zemlje lanice) i evropskih amerikih zemalja (neregionalne zemlje lanice). Sjedite Banke je u Manili (Filipini). Inicijativa za osnivanje ove banke dola je od strane Ekonomske komisije UN za Aziju i Daleki istok jo 1960, godine. Sredinom 90-tih godina XX vijeka, u banci je bilo 54 zemlje lanice, od toga 38 zemalja iz regiona (Azija i Pacifik) i 16 zemalja van regiona (Evropa i Sjeverna Amerika). Za razliku od Interamerike banke za razvoj (IADB) i Azijske banke za razvoj (ASDB), zemlje Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD) lanice banke imaju veliko uee u kapitalu banke i u broju glasova.Kapital banke je poetkom 90-tih godina XX vijeka iznosio oko 47 milijardi USD. Najvei akcionari banke su Japan i SAD svaka sa po 16,4% udjela u kapitalu, zatim, slijede Australija i Novi Zeland. Prema statutu Banke, najmanje 60% udjela kapitala mora biti iz zemalja lanica regiona.Operativni organ upravljanja Bankom je Izvrni odbor sastavljen od 12 regionalnih i 4 neregionalna direktora. Predsjednik Banke je tradicionalno iz Japana.

Sredstva Banke se uglavnom pozajmljuju manje razvijenim zemljama lanicama radi Finansiranja razvoja:- energetike,- saobraajne infrastrukture,- poljoprivrede i- propulzivnih grana industrije.Sredstvima Banke se pokriva oko 45% trokova projekta. Pored pruanja Zajmova zemljama lanicama, Banka usmjerava sredite aktivnosti na liberalizaciju propisa u fmansijskoj sferi u zemljama lanicama u cilju razvoja meunarodnog trita kapitala. Banka nastoji, takoe, da postane i koordinativni i konsultantski forum, slino Organizaciji za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD).Od 1974. godine, pri Banci djeluje Azijski fond za razvoj (ADF)koji dodjeljuje po koncesionalnim uslovima zajmove (na 40 godina sa 1% kamate) najsiromanijim zemljama lanicama (Banglade, Nepal, ri Lanka).Za razliku od drugih regionalnih banaka, neke zemlje lanice ove Banke su postigle izvanredne rezultate u privrednom razvoju i od tradicionalnih zemalja korisnica sredstava banke postale su kreditorske zemlje lanice Banke (Juna Koreja, Hong Kong, Tajvan). Ove zemlje zajedno sa razvijenim regionalnim zemljama lanicama banke nastoje da ostvare vei uticaj u funkcionisanju banke slino uticaju SAD u Svjetskoj banci.Na Tajlandu 2000. godine na skuptini Azijske banke za razvoj (ASDB) usvojen je prijedlog Japana o uspostavljanju mehanizma regionalne monetarne odbrane. Tako je stvoren fond za odbranu zemalja azijskog kontinenta od fmansijskih potresa. Ideja o uspostavljanju mehanizma za monetarnu odbranu je nastala kao posljedica finansijske krize u jugoistonoj Aziji 1997. godine. Ovim sporazumom obuhvaene su sve zemlje ASEAN-a: Bruneji, Kamboda, Mijanmar, Indonezija, Laos, Malezija, Filipini, Singapur, Tajland, i Vijetnam, ali i Japan, Juna Koreja i Kina, pa je ova grupa nazvana "ASRAN plus tri". Prema zamisli Japana sporazum zemlje lanice obavezuje na razmjenu informacija o tritima deviza i na uspostavljanje sistema nadgledanja koji bi omoguio da se sprijei izbijanje finansijske krize.

Azijska banka za razvoj (ADB) ima 26 kancelarija irom svijeta:- 18 stalnih poslanstava u Aziji,- 2 rneuregionalne kancelarije za Pacifik,- dravnu kancelariju na Filipinima,- predstavnitva u Frankfurtu za Evropu, u Tokiju za Japan, i u Vaingtonu za Sjevernu Ameriku,- specijalnu kancelariju u Timoru (Leste),- proireno poslanstvo u Indiji.Takoe, ima i vie od 2000 ureda u 50 zemalja.Strategijski razvojni ciljevi:Primarna strategija je borba protiv siromatva. Ova banka promovie ekonomski rast, razvija ljudske resuse, nastoji unaprijediti poloaj ena u drutvu, i zatititi okruenje. Banka svoje ciljeve bazira na zakonskim i politikim reformama, regionalnoj saradnji, razvoju privatnog sektora i socijalnom razvoju.Banka u svom radu konsultuje razliite stejkholdere - centralnu i lokalnu upravu, nevladine organizacije, akademska udruenja, agencija za razvoj.Na Manilskom Socijalnom Forumu koji je odran od 9 do 12 novembra 1999. godine, koji je imao jaku podrku Svjetske banke, najvii predstavnici iz cijelog svijeta su raspravljali o novoj drutvenoj politici i prelasku sa centralno planske na trinu ekonomiju, kao i o procesu globalizacije u Sjeveroistonoj, Centralnoj i Istonoj Aziji. Izmeu ostalog, na Forumu se raspravljalo o slijedeem:- tritu rada,- decentralizaciji drutvenog uslunog sektora kako bi se obezbijedila racionalnost u troenju,

- pravilima privatnog sektora u kreiranju poslova, upravi i redukciji siromatva,- gradskom siromanom stanovnitvu,- izgradnji proaktivne zatitne drutvene mree, i sl.

U 1966. godini, kada je osnovana, Azijska banka za razvoj (ADB) je imala 31 zemlje lanice. Tokom godina broj zemalja lanica je narastao na 63 drave iz i izvan Azijskog i Pacifikog regiona. Prema podacima od 31.12.2003. godine zemlje lanice, kapitalni tok i znaaj bili su slijedei:

Zemlje unutar Azijskog i Pacifikog regiona

Zemlje lanice ADBGodina lanstvaUpisani kapital

(% of total) Glasaka mo(% of total)

Afghanistan19660.0340.345

Australia19665.8504.998

Azerbaijan19990.4500.677

Bangladesh19731.0321.143

Bhutan19820.0060.322

Cambodia19660.0500.357

China, People's Republic of19866.5165.530

Cook Islands19760.0030.320

Fiji Islands19700.0690.372

Hong Kong, China19690.5510.758

India19666.4025.439

Indonesia19665.5074.723

Japan196615.78012.942

Kazakhstan19940.8160.970

Kiribati19740.0040.321

Korea, Republic of19665.0944.393

Kyrgyz Republic19940.3020.559

Lao PDR19660.0140.329

Malavsia19662.7542.520

Maldives19780.0040.321

Marshall Islands19900.0030.320

Micronesia,

Federated States of19900.0040.321

Mongolia19910.0150.330

Myanmar19730.5510.758

Nauru19910.0040.321

Nepal19660.1490.436

New Zealand19661.5501.560

Pakistan19662.2032.080

Palau20030.0030.320

Papua New Guinea19710.0950.393

Philippines19662.4092.245

Samoa19660.0030.320

Singaporc19660.3400.593

Solomon Islands19730.0070.323

Sri Lanka19660.5860.787

Taipei, China19661.1001.199

Tajikistan19980.2900,549

Thailand19661.3771.419

Timor-Leste20020.0100.325

Tonga19720.0040.321

Turkmenistan20000.2600.522

Tuvalu19930.0010.319

Uzbekistan19950.6810.862

Vanuatu19810.0070.323

Viet Nam19660.3450.594

Zemlje izvan Azijskog i Pacifikog regiona

Zemlje lanice ADB

Godina

lanstva

Upisani kapital

(% of total)

Glasaka

mo

(% of total)

Austria19660.3400.593

Belgium19660.3400.593

Canada19665.2904.549

Denmark19660.3400.593

Finland19660.3400.593

France19702.3502.200

Germany19664.3703.817

Italy19661.8301.780

Luxembourg20030.3400.593

The Netherlands19661.0401.147

Norway19660.3400.593

Portugal20020.3400.593

Spain19860.3400.593

Sweden19660.3400.593

Switzerland19670.5900.790

Turkey19910.3400.593

United Kingdom19662.0701.970

United States196615.78012.942

Najvii organ Banke je Savjet guvernera u kome ima svaka zemlja po jednog predstavnika. Prema posljednjim podacima Savjeta guvernera je slijedei:Ibrahim H. Canakci(predsjedavajui)

Geoffrey A. Henry(kopredsjedavajui)

N. Altanhuyag(kopredsjedavajui)

ZEMLJA LANICAGUVERNERALTERNATIVNI GUVERNER

AfghanistanAnwar Ul-Haq AhadyWahidullah Shahrani

AustraliaPeter Costello, M.P.Chris Gallus, MP

AustriaKarl-Heinz GrasserThomas Wieser

AzerbaijanFarhad AliyevAvaz Alekperov

BangladeshM. Saifur RahmanMd. Ismail Zabihullah

BelgiumDidier RevndersGino Alzetta

BhutanLyonpo Wangdi NorbuDaw Tenzin

CambodiaKeat ChhonAun Porn Moniroth

CanadaPierre PettigrevvAlister M. Smith

China, People's Republic ofJin RenqingLi Yong

Cook IslandsGeoffrey A. HenryKevin Carr

DenmarkOle E. MoesbySus Ulbaek

Fiji Islands,The Republic ofJone Yavala KubuabolaSavenaca Narube

FinlandPertti MajanenTaisto Huimasalo

FranceHerve GaymardXavier Musca

GermanyUschi EidRolf Wenzel

Hong Kong, ChinaHenry TangJoseph Yam

IndiaP. ChidambaramRakesh Mohan

IndonesiaJusuf AnwarBurhanuddin Abdullah

ItalyAntonio FazioLorenzo Bini Smaghi

JapanSadakazu TanigakiToshihiko Fukui

KazakhstanArman Galiaskarovich DunayevBatyrkhan Arysbekovich Issayev

KiribatiNabuti MwemwenikarawTaneti Maamau

Korea, Republic ofHun-Jai LeeSeung Park

Kyrgyz RepulicBolot AbildaevSabyrbek Moldokulov

Lao People's Dcmocratic RepublicChansy PhosykhamPhouphethKhamphounvong

LuxembourgJean-Louis SchiltzGeorges Heinen

MalaysiaDatp' Seri Abdullah bin Hj. Ahmad BadavviDato' Izzuddin Bin Dali

MaldivesIsmail ShafeeuRiluwan Shareef

Marshall IslandsBrenson S. Wase Amon Tibon

Micronesia, Federated States ofNick L. AndonLorin Robert

MongoliaN. AltanhuyagOchirbat Chuluunbat

Myanmar, The Union ofHla TunDaw Myo Nwe

Nauru, Republic ofDavid AdeangPeter Depta

NepalMadhukar S.J.B. RanaBhanu Prasad Acharya

NetherlandsGerrit ZalmAgnes van Ardenne-van der Hoeven

New ZealandMichael CullenJohn Whitehead

NorwayOlav Kj0rvenNils Haugstveit

PakistanOmar Ayub KhanShuja Shah

PalauElbuchel SadangMarino Rechesengel

Papua New GuineaBartPhilemon, MPSimon Tosali

PhilippinesJuanita D. AmatongRafael Buenaventura

Portugal, Republic ofAntonio Jose De Castro Bagao FelixLuis Miguel Morais Leitao

SamoaMisa Telefoni RetzlaffHinauri Petana

SingaporeRaymond Lim Siang K.Lim Siong Guan

Solomon IslandsPeter Bovers, MPShadrach Fanega

SpainPedro Solbes MiraDavid Vergara Figueras

Sri LankaSarath AmunugamaP. B. Jayasundara

SwedenAnnika SoderAnders Oljelund

SwitzerlandOscar KnappAdrian Schlaepfer

Taipei, ChinaFai-nan PerngShuh Chen

TajikistanF. S. KholboboevH. K. Buriev

ThailandSomkid JatusripitakSuparut Kawatkul

Timor-Leste, The

Democratic Republict ofMaria Madalena Brites BoavidaAicha Bassarewan

TongaSiosiuaT.T. UutoikamanuAisake Eke

TurkeyIbrahim H. CanakciCavit Dagdas

Turkmenistan(Vacant)(Vacant)

TuvaluBikcnibeu Paentueve Paeniu

United KingdomHilary BennGareth Thomas

United StatesJohn W. SnowAlan P. Larson

UzbekistanRustam AzimovMamarizo Nurmuratov

VanuatuMoana Cacasses KalosilSimeon Alhy

Viet NamLe Duc ThuyPhung Khac Ke

Savjet guvernera bira 12 lanova Izvrnog odbora, od kojih je 8 predstavnika zemalja unutar Azijskog i Pacifikog regiona, a 4 predstavnika zemalja izvan Azijskog i Pacifikog regiona. Za svakog predstavnika bira se i alternativni.

EKSKLUZIVNI PREDSTAVNIKALTERNATIVNI E. PREDSTAVNIKZEMLJE LANICE KOJE PREDSTAVLJA

Agus HarvantoRichard StanlevCook Islands; Fiji Islands; Indonesia: Kyrgyz Republic; New Zealand; Samoa; Tonga

Rolf EckermannDavid TavlorAustria; Germany; Luxembourg; Turkey; United Kingdom

Xiaosong ZhengXiaolong MoPeople's republic of China

Marita Magpili-JimenezM. Akram MalikKazakhstan; Maldives; Marshall Islands; Mongolia; Pakistan; Phiiippines; Timor-Leste

Ashok SaikiaM. Saiful IslamBangladesh; Bhutan; India; Lao People's Democratic Republic; Tajikistan

Michele Miari FulcisNiklaus ZinggBelgium; France; Italy; Portugal; Spain; Switzerland

Chaivuth SudthitanakornSein TinMalaysia; Myanmar; Nepal; Singapore; Thailand

Emile GauvreauGeert Jan EngelsmanCanada; Denmark; Finland; Netherlands; Norway; Sweden

Stephen SedgwickRichard Moore Australia; Azerbaijan; Hong Kong, Cambodia; China; Kiribati; Federated States of Micronesia; Nauru; Solomon Islands; Tuvalu

Paul W. SpeltzTroy WrayUnited States

Masaki OmuraMasaichiro Yaman4hiJapan

Chol-Hwi LeeBatir MirbabayevRepublic of Korea; Papua New

Guinea; Sri Lanka; Taipei, China; Uzbekistan; Vanuatu; Viet Nam

2.5 Afrika banka za razvoj AFDB

Afrika banka za razvoj (AFDB) osnovana je u avgustu 1963. godine od strane 30 afrikih zemalja. Banka je poela sa radom 1966. godine sjedite banke je u Abidanu, Obala Slonovae. Inicijalno, lanstvo je bilo otvoreno samo za afrike zemlje. Od 1985. godine Banci mogu pristupiti i zemlje izvan afrikog kontinenta, kao i u sluaju Interamerike i Azijske banke za razvoj. Sredinom 90-tih godina Banka je imala 76 zemalja lanica: 51 afriku zemlju lanicu i 25 zemalja lanica izvan afrikog kontinenta.Bankom upravlja 18 direktora: 12 direktora iz afrikih zemalja i 6 direktora iz zemalja izvan Afrike.Primarni zadatak banke je da pomae zemljama lanicama u rjeavanju njihovih kljunih problema privrednog razvoja, pomaui istovremeno i njihov socijalni i kulturni razvoj.

Afrika banka za razvoj (AFDB) je jedna od najmanjih banaka za razvoj. Sredinom 90-tih godina XX vijeka kapital Banke je iznosio oko 30 milijardi USD, od ega je 12% predstavlja stvarno uplaeni kapital, a ostatak je garantni kapital. Nigerija i Egipat su najvei akcionari iz afrikih zemalja, a SAD, Japan i Njemaka iz neafrikih zemalja.

Omar KABBAJ je 26.08.1995. godine izabran za estog predsjednika Afrike banke za razvoj (AFDB), nakon postignutih izvrsnih uspjeha u svojoj Zemlji u oblasti javnih poslova i meunarodnog razvoja. Kao predsjednik Afrike banke za razvoj (AFDB) Grupe on je predsjedavajui Savjeta guvernera i rukovodilac Ekskluzivne kancelarije Afrike banke za razvoj (AFDB), Afrikog fonda za razvoj (ADF) i Nigerijskog povjerenikog fonda (NTF), koji zajedno ine Bankarsku grupu. Savjet guvernera i snaga glasova drava lanica prema podacima sainjenim 3 1.12.2003. godine je slijedea:

Afrike zemlje:

Drava

Guverner

Alternativa

Glasovil. AlgeriaABDELATIFBENACHENHOU ABDELKRIMLAKEHAL Powers 83,247% 3.80

2. AngolaJOSE PERO de MORAISAMADEU MAURICIO25,8951.183

3. BeninG. LAOUROU

GWANABRUNO.AMOUSSOU4,871 40.222

4. BotswanaSLUMBER TSOB.K.MOLOSIWA(MS)6,7762.136

5. Burkina FasoSEYDOU BOUDA NGUS.E.YAMEOGO9,4900.433

6. BurundiATHANASE GAHUM.SINAMENYE5,7970.265

7. CameroonMARTIN OKOUDAELOUNDOU F.X.21,4660.980

8. Cape VerdeC.A. DUARTE

DE BURGO VICTOR FIDALGO2,2970.105

9. Central Afr. Rep.ABEL GOUMBASSANALEXIS NGOMBA1,5980.073

10. ChadMAHAMAT

ALI HAI.A. IDRISS2,2650.103

11. ComorosCAABI EL YACHROUTU MOHAMED SAID ABDILAHI 1,1060.050

12. Congo emRIGOBERT ROGER ANDELYPIERRE MOUSSA 10,6630.487

13. Rep.Congo,DANDRE-PHILIPPE FUTAJ.C. MASANGU MULONGO 23,3651.067

14. Cote

dolvoireP. BOHOUN

BOUABREBRITTO BONIFACE80,0533.656

15. DjiboutiYACIN ELMI

BOUH AWDJAMA M. HAID1,838 10.084

16. EgyptM. ELGHAMRAWY DA. EL DERSH1,8605.108

17. Equatori

al GuineENGONGA EDJO BALTASARMARCELINO OWONO EDU 4,0130.183

18. EritreaBERHANE ABREHEMARTHA WOLDEGIORGHIS(Ms)

2,6280.120

19. EthiopiaSUFIAN AHMEDMULU KETSELA35,2181.608

20. GabonPAUL TOUNGUICASIMIR OYE MBA 24,2061.105

2I. GambiaMOUSSA G. BALAGAYE KARAMO BOJANG3,954 40.181

22. GhanaYAW OSAFO-

MAAFOPAUL A.

ACQUAH7,2482.158

23. GuineaC. AHMADOU

CAMARAIBRAHIMA CHERIFBAH 10,1020.461

24. Guinca

BissauABUBACAR DEMBA DAHABA VASCO DA SILVA1,225 30.056

25. KcnyaDAVID MWIRARIACHARLES KIRUI2,1631.469

26. LesothoTIMOTHY THAHANET.J. RAMOTSOAR13,9310.180

27. XiberiaLUSINEE F. KAMARACHRISTIAN G.

HERBERT 4,8550.222

28. LibyaAL AJELI A

BRENIF.O. BEN-

GDARA80,0633.656

29. MadagascarR.ANDRIAMPARANY BENJAMIN R.

YVAN UTENGULE14,7120.672

30. MalawiF. ANDERSON

JUMBEMILTON K7,097 10.324

31. MaliBASSARY TOUREMARIMANT1A DIARRA0,0830.460

32. MauritaniaABDALLAH OULD CHEIKH-SIDIA ABBA UOLD A-

TOLBA 4,168 10.190

33. MauritiusP.R. BERENGER

ALOUP. ONG SENG DYI4,6440.669

34. MoroccoFATHALLAH OUALABDELATIF LOU72,8943.329

35.MozambiqueLUISA DIAS

DIOGO (Ms)A.AFONSO MALEIANE 14,3180.654

36. NamibiaSAARA KUUGONGEL WAAMADHILA CARL-HERMAN G.SCHLETTWEIN 7,9320.365

37. NigerA. MAHAMAN LAMINE ZEINEYACOUBOUMAHAMAN SANI6,1510.281

38. NigeriaNGOZI OKONJO-IWELA (Ms)SALEH SHETTIMA A197,2829.009

39. RwandaDONALD KABERUKA S.CELESTIN KABAND3,5110.160

40. Sao Tome & PrinEUGENIO LOUREN90M. DO CARMO TROVOADA. P.C. S. (Ms) 2,1130.097

41. SenegalABDOULAYE DIOPMAMADOU FAYE TE22,8891.045

42. SeychellesJ. BONNELAME

UDAA. BUTLER

PAYET1,8450.084

43. Sierra

LeoneJ. BANDABLA DAS.M.W. KAMARA5,9240.271

44. Somalia**2,5660.117

45. South AfricA. MANUEL M.RAMOS (Ms) 85,7933.918

46. Sudan dEL ZUBAIR A. EL HASSAN

SABIR

MOHAMED EL HASSAN 8,5250.389

47. SwazilanMAJOZI V.

SITHOLEP. GUDUZA

DLAMINA7,8370.358

48.TanzaniaBASIL P. MRAMBAJOSHU DORIYE18,7960.858

49.TogoDEBABA BALE RI JOUM'BA LEGZIM

MOUELHI 4,077 30.186

INI50. TunisiaMOHAMED NOUMOHAMED ALI0,9551.414

51. UgandaG. SSENDAULA

MAGANDEM.C. KASSAMI

DE12,0250.549

52. ZambiaNGANDU PETERBONIFACE NON28,0851.283

53. ZimbabweH.M. MURERWANICHOLAS

NCUBE47,6222.175

TOTAL REGIONALS 1,314,08560.009

Zemlje izvan afrikog regiona

ZemljeGuvernerAlternativaGlasovi%

1. ArgentinaROBERTOLAVAGNAALFONSO DE PRAT GAY6,3970.292

2. AustriaKARL-HEINZGRASSERTHOMAS WIESER10,2200.467

3. BeIgiumDIDIERREVNDERSGINO ALZETTA14,4220.659

4. BrazilGUIDO MANTEGADEMIANFIOCCA10,1870.465

5.CanadaWILLIAM GRAHAMBRUCE MONTADOR81,5703.725

6. ChinaZHOUXIAOCHUANLI RUOGU24,6461.125

7. DenmarkCARSTEN STAUROLE E. MOESBV25,5761.168

8. FinlandPERTTIMAJANENTAISTO HUIMASALO11,1610.510

9. FranceJ.P. JOUYETSTEPHANE

PALLEZ (Ms)81,5703.725

10. GermanyUSCHI EID (Ms)ROLF WENZEL89,4844.086

11. IndiaSHRI JASWANT SINGHSHRI PRODIPTO

GHOSH, IAS5,4290.248

12. ItalyGIULIO TREMONTIL. BINI SMAGHI52,6642.405

13. JapanSADAKAZUTANIGAKITOSHIHIKO FUKUI118,6545.418

14. KoreaKIM JIN-PYOSEUNG PARK10,2200.467

I5. KuwaitMAHMOUD AL-NOURIH. AL-WAQAYAN10,3330.472

16.The NetherlandsGERRIT ZALMA.V.A. DER

HOEVEN (Ms)17,2020.786

17. NorwayOLAV KJRVENAGE GRUTLE25,5761.168

18. PortugalM.M. DIAS LEITE FERREIRA (Ms)F.A.G. ESTEVES

DE CARVALHO5,4680.250

19. Saudi

ArabiaY. AL-BASSAMABDULLAH AL-

SUBALI4,7880.219

20. SpainR. DE RATO Y FIGARERDOJ. COSTA

CLIMENT23,5171.074

21. SwedenANNIKA SODER (Ms)STEFAN EMBLAD33,8311.545

22. SwitzerlandOSCAR KNAPPSERGE CHAPPATTE32,1411.468

23.United KingdomHILARY BENNGARETH THOMAS, MP36,7591.679

24. United

States of

AmericaJOHN W. SNOWALAN P. LARSON143,8966.571

TOTAL NON-REGIONALS:875,71139,991

GRAND TOTAL2,189,796100.000

Pored prethodno navedene i analizirane etiri regionalne banke, miljenja smo daje znaajno istai slijedee dvije regionalne banke koje su osnovane u posljednjoj deceniji dvadesetog vijeka.

Evropska banka za obnovu i razvoj EBWE

Banka za obnovu i razvoj (EBWE) koja je osnovana 14.04.1991. godine sa sjeditem u Londonu podrava, slino kao i Evropska investiciona banka (EIB), privatne i poduzetnike inicijative. 1996. godine ova banka je kreditirala 95 novih inicijativau visini od 2,19 milijardi eura.

Evropska centralna banka - EZBEvropska centralna banka (EZB), ije se osnivanje 30. juna 1998. godine obiljeilo vrstim aktom, ima zadatak da od 1. januara 1999. godine provede evropsku monetarnu politiku koju je ustanovio evropski sistem centralnih banaka. Nositelji odluka Evropske centralne banke-EZB (Vijee guvernera i direktori) vode ESZB, koji je odgovoran za razradu i provoenje novane politike, ustanovljavanja kursa promjene moneta, upravljanje deviznim rezervama, te za pravilno funkcioniranje platnih sistema. Evropska centralna banka (EZB) je nasljednica evropskog monetarnog instituta.Sopstveni

izvori

Redovni

kapital

Fond za specijalne namjene

Interregionalni

kapital

Konzorcijalni fond za specijalni razvoj

Uplaeni kapital

Sredstva pribavljena

obveznice na tritu

kapitala

Kapital na poziv

Kvote

Uplaeni kapital

Kontribucija zemalja lanica

Kvote

Sredstva pribavljena

obveznice na tritu

kapitala

Kapital na poziv

Ostali konzorcijalni

fondovi:

- kanadski

- argentinski

- vatikanski

- ostali

- kanadski

- argentinski

- vatikanski

- ostali

Takoe, nakon Drugog svjetskog rata, mnoge dotadanje britanske kolonije su dobile samostalnost, to je takoe doprinijelo znaajnom slabljenju moi i uticaja Velike Britanije u svijetu.

Dr. urica Acin, Dr. Mladen M. Bodiroa, "Meunarodna ekonomija", Srpsko Sarajevo, 2002. god.

Nazvan po Harry Dexter White-u, direktoru za monetarna izuavanja u Ministarstvu fmansija, koji je rukovodio radom grupe koja je pripremila ameriki prijedlog plana.

Nazvan po John Mavnard Keynes-u, poznatom britanskom dravniku, ekonomisti i teoretiaru dravnog kapitalizma, koji je rukovodio radom grupe koja je pripremala britanski prijedlog plana za uspostavljanje poslijeratnog meunarodnog monetarnog i finansijskog poretka.

American White Plan, United States Proposals for United and Associated Nations Stabilisation Fund, 1943.

British Kevnes Plan, Proposals for International Clearing Union, 1943.

Dr. urica Acin, Dr. Mladen M. Bodiroa, "Meunarodna ekonomija", Ekonomski fakultet, Brko, 2002. godine; Srpsko Sarajevo, 2002. god.

Upravljanje Bankom je slino upravljanju Meunarodnim monetarnim fondom (MMF).

Ugovorom iz Mastrihta umjesto dotadanjeg naziva zemalja Evropske zajednice, ovim ugovorom dolazi do promjene naziva u EU.

www.EIB.com

www.EIB.com, 2004. god.

www.EIB.com

Prof. Dr Mladen M. Bodiroa, Meunarodne fiannsijske i trgovinske institucije, Ekonomski fakutlet Brko, 2003. godine.

Dr. urica Acin, Meunarodni ekonomski odnosi, Novi Sad, 1998. godine.

Dr Predrag Jovanovi Gavrilovi, Dr Oskar Kova, Dr Mladen Kovaevi, Dr Jelena Kozoora, Dr Branislav Pelevi, Meunarodni ekonomski odnosi, Beograd, 1997. god.

PAGE 29