Diplom Word2

Ховд голын гянтболдын ордын урт хугацааны уулын ажлын төлөвлөлт

НЭГДҮҮГЭЭР БҮЛЭГ. ГЕОЛОГИЙН ХЭСЭГ БА БҮС НУТГИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

1.1 Бүс нутгийн тухай ерөнхий мэдээлэл............................................................................1.2 Ордын уул геологийн нөхцөл………………………………………………………......1.2.1 Ордын чулуулгийн бүтэц…………………………………………………………………1.2.2 Ордын геологийн тогтоц…………………………………………………………………1.2.3 Ордын гидрогеологи………………………………………………………………………1.2.4 Хүдрийн биетийн химийн найрлага……………………………………………………..

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ . УУРХАЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ , УУРХАЙН ТЕХНОЛОГИ

2.1 Уурхайн өнөөгийн байдал........................................................................................................2.2 Уурхайн ажлын горим.............................................................................................................2.3 Уурхайн нээлт ба ашиглалтын систем.....................................................................................2.4 Үйлдвэрийн хүчин чадал.........................................................................................................

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. МАЛТАЛТ НЭВТРЭЛТ БЭХЭЛГЭЭ, ТҮҮНИЙ ТООЦОО

3.1 Малталтуудын хөндлөн огтлолын талбай......................................................................3.1.1 Уклоны хөндлөн огтлолын талбай.....................................................................................

3.1.2 Штрекийн хөндлөн огтлолын талбай.................................................................................

3.1.3 Ортын хөндлөн огтлолын талбай.......................................................................................3.2 Уулын даралтын тооцоо.........................................................................................................3.2.1 Уклоны уулын даралтын тооцоо.......................................................................................3.2.2 Штрекийн уулын даралтын тооцоо....................................................................................3.2.3 Ортын уулын даралтын тооцоо..........................................................................................3.3 Өрөмдлөгийн ажил..................................................................................................................3.3.1 Өрөм ҮТ-24 перфоратор………………………………………………………………………..

3.4 Өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт...........................................................................................3.4.1 Уклоны өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт...........................................................................3.4.2 Штрекийн өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт......................................................................3.4.3 Ортын өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт.............................................................................3.5 Нэвтрэлтийн үед чулуулгийг ачих тээвэрлэлтийн тооцоо............................................3.5.1 Скребберийн бүтээлийн тооцоо.....................................................................................3.5.2 Цахилгаан эксковаторын бүтээлийн тооцоо...................................................................3.5.3 Тракторын бүтээлийн тооцоо.........................................................................................3.5.4 Лебёдкийн бүтээлийн тооцоо.............................................................................................3.6 Уурхайн агааржуулалт..........................................................................................................

Уул уулхай ашиглалтын технологи 4в ангийн оюутан Ж. Шаригат 1


3.6.1 Уклоны агааржуулалтын тооцоо........................................................................................3.6.2 Штрекийн агааржуулалтын тооцоо....................................................................................3.6.3 Ортын агааржуулалтын тооцоо..........................................................................................3.7 Ус хангамжийн тооцоо............................................................................................................3.8 Даралттай хийн тооцоо...........................................................................................................3.9 Уурхайн гэрэлтүүлгийн тооцоо.......................................................................................

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БАЯЖУУЛАХ ҮЙЛДВЭРИЙН ТЕХНОЛОГИ

4.1 Хүдрийн технологийн шинж чанар....................................................................................................4.2 Баяжуулах үйлдвэрийн технологи......................................................................................................4.3 Баяжуулалтын үйлдвэрийн горим..................................................................................................4.4 Баяжуулах технологийн тооцоо......................................................................................................4.5 Баяжуулах үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж........................................................................................4.6 Ус хангамж......................................................................................................................................4.7 Хаягдалын аж ахуй...........................................................................................................................4.8 Ажиллах хүчний тооцоо...................................................................................................................

ТАВДУГААР БҮЛЭГ. УУРХАЙН УС ТАТАЛТ БА УУРХАЙН ЦАХИЛГААН ХАНГАМЖИЙН ТООЦОО

5.1 Уурхайн ус таталтын тооцоо....................................................................................................5.2 Уурхайн цахилгаан хангамжийн тооцоо.................................................................................

ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ. ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ЭРҮҮЛ АХУЙ

6.1 Үйлдвэрийн аюулгүй ажиллагааны нийтлэг шаардлага................................................................6.2 Галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ................................................................6.3 Цахилгааны аюулаас урьдчилан сэргийлэх ажиллагаа................................................................6.4 Өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын аюулгүй ажиллагаа................................................................6.5 Баяжуулах үйлдвэрийн аюулгүй ажиллагаа................................................................6.6 Баяжуулах үйлдвэрийн ажлын байрны журам................................................................6.7 Уурхайн аваарийн дохиолол ба түүнийг хэрэглэх журам.............................................................

ДОЛООДУГААР БҮЛЭГ. БАЙГАЛ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, НӨХӨН СЭРГЭЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ

7.1 Эвдрэлд орох талбайн хэмжээ.............................................................................................7.2 Уурхайн ашиглалтын экологийн үр дагавар..............................................................................7.3 Шимт хөрс хуулах ажил.......................................................................................................7.4 Засах тэгшлэх, хэлбэржүүлэх ажил.......................................................................................7.5 Талбай чөлөөлөх, цэвэрлэх ажил ............................................................................................



7.6 Биологийн нөхөн сэргээлт......................................................................................................

НАЙМДУГААР БҮЛЭГ. ТӨСӨВ САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТООЦОО

8.1 Хөрөнгө оруулалтын зардлын тооцоо...........................................................................................8.2 Хөрөнгө оруулалтын тооцооны үндэслэл..................................................................................8.3 Хөрөнгө оруулалтын зардлын тооцоо...........................................................................................8.4 Уурхайн ашиглалтын зардлын тооцоо........................................................................................8.5 Баяжуулалтын зардлын тооцоо....................................................................................................8.6 Баяжмал тээвэрлэх зардлын тооцоо.............................................................................................8.7 Уурхайн өөрийн өртөг.............................................................................................................8.8 Эдийн засгийн үр ашгийн тооцоо..............................................................................................

.........................................................ДҮГНЭЛТ.....................................................................



НЭГДҮҮГЭЭР БҮЛЭГ. ГЕОЛОГИЙН ХЭСЭГ БА БҮС НУТГИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ

1.1 Бүс нутгийн тухай ерөнхий мэдээлэл

Ховд голын гянтболдын орд нь Баян-Өлгий аймгийн Цэнгэл сумын нутагт орших бөгөөд

Өлгий хотоос баруун тийш 135 км, Улаанбаатар хотоос 1800 км, Хотон нуураас зүүн хойш

30 км, Цэнгэл сумын төвөөс баруун урагш 35 км-т байрладаг.

Хот суурин, дэд бүтэц. Хүн ам сийрэг суурьшилтай. Тухайн ордын талбайд айл амьтан

бараг байхгүй. Хүн амын ихэнхийг казак иргэд бүрдүүлдэг ба цөөн тооны урианхай,

тувачууд байдаг. Хүмүүс гол төлөв сумын төв, сууринд суурьшсан ба харин малчин айл

өрхүүд жилийн дөрвөн улиралд нүүдэллэж амьдардаг. Ажилгүйдэл нилээд их учир

ажиллах хүчин элбэг олдоно. Хамгийн ойрын цахилгаан шугам сүлжээтэй газар нь ордын

талбайгаас 80 км зайд орших Сагсай сумын төв бөгөөд хамгийн ойрхон засмал зам нь

БНХАУ-ын хилийн дотор орших ба ордоос 100 км зайд алслагдсан.

Төв суурин газруудтай зуны улиралд ердийн авто замаар саадгүй холбогддог боловч

өвлийн улирлын ихэнх хугацаанд эдгээр замууд нь цас, мөсний улмаас хаагддаг. Сүүлийн

жилүүдэд орон нутагт уул уурхайн олборлох жижиг үйлдвэрүүд болон худалдаа

үйлчилгээний чиглэлээр хөдөлмөр эрхэлдэг байгууллага аж ахуй нилээд нэмэгдэж, орон

нутгийн хүн амын амжиргаа дээшилж байгаа боловч ажилгүйчүүдийн тоо буурахгүй

байгаагийн улмаас амьдрахын эрхээр хууль бусаар гар аргаар ашигт малтмал

олборлогчдын эгнээ нэмэгдэж байгаа. Хамгийн ойрын суурин газар болох Цэнгэл сумын

төв болон Өлгий хоттой шороон замаар холбогддог. Сумын төвд сургууль, эмнэлэг,

дэлгүүр, шуудан, зочид буудал, бусад соёл ахуйн үйлчилгээний газрууд байдаг.

Өлгий хот Баян-Өлгий аймгийн засаг захиргаа, соёлын төв юм. Энд соёл боловсролын

болон, ахуйн үйлчилгээний байгууллагууд, шуудан, холбоо, радио, телевиз, дулааны станц

ажилладаг. Нийслэл хот болон сумуудтай агаарын болон автозамаар холбогддог. 2007

оноос шилэн кабелийн шугамд холбогдсноор холбоо, мэдээлэл дамжуулалтын асар их

дэвшил гарсан. ОХУ-аас татсан өндөр хүчдэлийн шугамаар эрчим хүчний хангамжийг

авдаг.

Ховд голын гянтболдын орд нь М-45-188Г-в планщетийн хязгаарт Ховд голын зүүн эрэгт

(хойд талд), түүний цутгал Могойтын буюу Жыланд голын нийлэх цутгалаас доош 5 км-т

оршдог.



Ховд голын ордын тусгай зөвшөөрлийн талбайн хэмжээ нь 48 гектор бөгөөд Ховд голын

хойд талд Мухарын Өндөр уулын өмнөд салбарууд дээр байрлана.

Байгаль цаг уурын нөхцөл. Тус районы цаг уур нь уулархаг мужийн эрс тэс уур

амьсгалтай. Олон жилийн цаг уурын ажиглалтаас харахад хамгийн хүйтэн сар нь 12-1 сар

байдаг ба -420С хүртэл хүйтэрдэг. Зундаа хамгийн халуун 7-р сар +300С-ийн хэмд хүрдэг.

Сарын дундаж хэм 12-р сард -20,30С, 7-р сард +14,40С байдаг.

Жилийн дундаж тунадасны хэмжээ 200-300мм, өвөл хүйтэн, цас багатай, 10-р сарын

сүүлчээс 4-р сар хүртэл цастай байдаг. Жилийн нийт хугацаанд зонхилж баруун хойноос

салхитай байдаг. Салхины жилийн дундаж хурд 7-8 м/с.

Амьтан, ургамал. Газар нутгийн ургамлын бүрхэвч нэлээд ядмаг, өвс ургамал сийрэг,

тачир боловч голын сав, уулын ар хажуугаар харьцангуй сайн ургадаг. Уулын арын зарим

хэсэгт бага зэргийн шинэс модон ойтой.

Амьтны аймаг ядуувтар, хамгийн ихээр үзэгдэх нь хулгана, зурам, тарвага, туулай, үнэг,

ховроор аргаль, янгир, чоно, ирвэс тохиолдоно. Шувуудаас элээ, хэрээ, шаазгай, хөхөө,

хойлог байдаг. Харин усны шувууд дулааны улиралд ихээр нүүдэллэж ирдэг. Хотон,

Хургад нуур болон бусад гол, нууруудад хотон шувуу онцгой олноор ирдэг. Махчин

шувуудаас бүргэд, харцагын төлөөлөгчид үзэгдэнэ. Ховд гол түүний байнгын цутгалуудад

загас маш элбэг байдаг.

1.2 Ордын уул геологийн нөхцөл1.2.1 Ордын чулуулгийн бүтэц

Талбайн 85%-ийн давхраажсан чулуулгууд бүрдүүлдэг ба эдгээр нь дөрөвдөгчийн сэвсгэр

хурдсыг эс тооцвол бүгд метаморфизмд хүчтэй орсон хувирмал чулуулгууд юм.

Давхраажсан хурдсууд нь синклиналь, антиклиналь атираажилтанд орж, шугаман

боржингийн тогтоц үүсгэдэг боловч тектоник хагарлаар эвдрэлд орж, блоклог бүтцүүдийг

үүсгэн, өөр хоорондоо өнцгийн болон азимутын үл нийцлэг бүхий шилжилт хөдөлгөөнд

ихээхэн орсон байдаг. Тухайн талбайд үүссэн сэвсгэр хурдас нь мөстлөгийн үеийн

хурдсаар ихээхэн нийлмэлжиж, нас, гарал үүсэл, хил заагийн хувьд ялгахад хүндрэлтэй

нийлмэл хурдсыг үүсгэдэг.

1.2.2 Ордын геологийн тогтоц

Ховд голын гянтболдын орд нь Монгол Алтайн структур-формацийн бүсийн Алтайн дэд

бүсэд хамаарна. Дүүргийн геологийн тогтоц дээр кембрий-доод ордовик, силурийн



терриген хурдас, дөрөвдөгчийн сэвсгэр хурдсууд, хожуу девон эрт карбоны болон хожуу

карбон-пермийн гүний чулуулгууд ордог.

1.2.3 Ордын гидрогеологи

Талбай нь Алтайн гидрогеологийн муж дахь Ховд голын ай савын дунд хэсэгт оршино.

Геологийн зураглал, эрлийн ажиглалт, ухмал цооног, өрөмдлөгийн ажлаар

гидрогеологийн нөхцөлийн мэдээлэл хуримтлагдсан.

Талбайн хэмжээнд Ховд гол түүний цутгал Могойтын гол ба бусад жижиг олон горхи бий.

Ховд гол 20-60м өргөн, 0,8-4м гүнтэй, 1,7-1,8 м/с хурд бүхий урсацтай.

Эдгээр голын усны ундарга 6-18 л/с. Голын ус тунгалаг, өнгөгүй, амт үнэргүй ба

гидрокарбонат, кальци, натрийн найрлагатай зөөлөн усанд хамаарна.

Ордын урдуур 1,5 км зайд Ховд гол, баруун урдуур Дүглэг гол, зүүн хойгуур Аксай гол

урсах ба сүүлчийн бороо хур их ороход Ховд гол түүний цутгах голууд үерлэх боловч

богино хугацаанд татардаг.

Ордын талбай нь цэвдгийн бүсэд багтдаг тул чулуулгууд нь гүний ус шингээн агуулагч

хурдас болж чаддаггүй.

Дулааны улиралд хөрс гадаргуугаас доош 2-2,5м хүртэл гэсдэг. Хөрсний ус голуудын

байнгын урсгалыг тэтгэнэ.

Гол, горхи, нуурууд цэнгэг, давсгүй, ундны хэрэгцээг бүрэн хангах устай.

Уг хүдэржилтийн талбайд гидрогеологийн бие даасан судалгаа хийгдээгүй.

Ховд голоос бусад гол горхи 1-2 сар хүртэл харзлан урсах ба өвийж хөлдөөд дошигнох ба

2-4 сард бүрэн хөлдөж улмаар гэсч урсгал үүсгэнэ.

1.2.4 Хүдрийн биетийн химийн найрлага

Анхдагч хүдрийн химийн найрлагыг монголын ГУУ Яамны төв лабораторид

тодорхойлсон.



Анхдагч хүдрийн химийн найрлага

1-р хүснэгт

Исэл элементүүд Агуулга, %

SiO2 63.2

TiO2 0.03

Al2O3 1.06

Fe2O3 5.70

FeO 3.48

CaO 1.39

K2O 0.21

MgO 0.15

NaO 0.03

MnO 0.23

P2O5 0.03

S1 0.29

CO2 0.44

M0 -

NO3 22.95

Улайсалт алдагдал 0.58

Нийлбэр 99.77

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ . УУРХАЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ , УУРХАЙН ТЕХНОЛОГИ



2.1 Уурхайн өнөөгийн байдал.Ордын талбайн энэхүү хэсэгт 1980-аад оны сүүлээс багавтар хэмжээний олборлолтыг

хайгуул-ашиглалтын журмаар явуулж байв.

Тухайн үеэс эхлэн уг талбайд налуу их амыг нэвтэрсэн ба 2008 оны төгсгөлийн байдлаар

нийтдээ 177м урт, 6.4м2 хөндлөн огтлолтой 1132.8м3 малталт бий болсон.

Ордын талбайд явуулах уулын ажлын чиглэл, хүдрийн талбайн тогтцыг үндэслэн тухайн

их амыг цаашид үргэлжлүүлэн нэвтрэх шаардлагатай.

Түүнээс гадна уурхайн аюулгүй, хэвийн ажлыг хангахын тулд 2-р налуу амыг

үргэлжлүүлэн нэвтрэх шаардлагатай 2-р амыг 2008 онд хайгуул, ашиглалтын

зориулалтаар 50 метр нэвтэрсэн байна.

Эдгээр 1 ба 2-р налуу амууд нь уурхайн талбайг нээх үндсэн гол малталтууд байх болно.

Ордын талбайг налуу гол амуудаар нээж эхэлсэн нь хүдрийн биетийн ба гадаргын тогтоц

зэрэг үндсэн нөхцөлд тулгуурласан зөв сонголт гэж үзэж байна.

2.2 Уурхайн ажлын горим

Уурхайн жилд 300 хоног, хоногт 3 ээлжээр ажиллана. Ээлжийн үргэлжлэх хугацаа 7 цаг.

2.3 Уурхайн ашиглалтын систем

Уурхайн талбайн тогтцыг үндэслэн өөр хоорондоо 180 м зайтай 1 ба 2-р гол налуу

амуудаар нээх схемийг хамгийн тохиромжтой гэж үзэв.

Их амуудыг хооронд нь хүдрийн сунал дагуу байрлал бүхий штрекүүдээр холбож

ашиглалтын түвшин бүрийг олборлолтонд бэлтгэнэ.

Нэгдүгээр налуу гол амны гарцын координат Х=635003.6, У=400724.0 хоёрдугаар налуу

гол амны гарцын координат Х=635164.23, 4006497.07.



2.3.1-р зураг. Уурхайн талбайг нээх ба бэлтгэх схем

Уурхайн налуу гол амны хэмжээсүүд ба нэвтрэлтийн ажлын хэмжээ

1 ба 2-р налуу гол амуудын байршил урьд өмнөх үйл ажиллагааны (хайгуул- ашиглалтын)

явцад сонгогдож тогтоогдсон ба тодорхой хэмжээний нэвтрэлт хийгдсэн болно. Цаашид 4-

р хүдрийн биетийг ашиглахад эдгээр нэгэнт эхэлсэн налуу амуудыг үргэлжлүүлэн нэвтэрч

үндсэн нээгч малталтуудыг бүрдүүлэх шаардлагатай. Одоогийн байдал ба цаашдын

ашиглалт, нээлтийн нөхцөлийг бодолцоод налуу их ам нэвтрэх ажлын хэмжээг тооцсон.



Налуу их ам нэвтрэх ажил

2.3.1-р хүснэгт

д/д Налуу гол ам Үзүүлэлт

Шинээр

нэвтрэх

хэмжээ*

Урьд өмнөх

үеийн

нэвтрэлт**

Эцсийн

байдлаар**

1 1-р

Урт, м 155 177 332

Хөндлөн

огтлол, м26.4 6.4 6.4

Эзлэхүүн, м3 992 1132.8 2124.8

2 2-р

Урт, м 198.3 50.0 248.3

Хөндлөн

огтлол, м26.4 6.4 6.4

Эзлэхүүн, м3 1269.12 320.0 1589.12

Дүн

Урт, м 353.3 227.0 580.3

Хөндлөн

огтлол, м26.4 6.4 6.4

Эзлэхүүн, м3 2261.12 1362.0 3713.92

Тайлбар. - Шинээр нэвтрэх ажлын налуу амны хэмжээ ба зардал нь хөрөнгө оруулалтын

нийт зардалд тусгагдана.

- Налуу амны нийт нэвтрэлтийн ажлын хэмжээ ба зардлаас элэгдэл

хорогдлын шимтгэл тооцогдоно.

Налуу гол ам нэвтрэлтийн ажлын технологи

Налуу гол амны нэвтрэлт нь хадан чулуулагт явагдана. Нэвтрэлтэнд өрөмдлөг, тэсэлгээ,

ухаж ачих, тээвэрлэх, овоолох процесс оролцоно. (2.3.2-р зураг)



(2.3.2-р зураг). Налуу гол ам нэвтрэлтийн технологи,

механикжуулалтын схем

Налуу гол амны нэвтрэлтийг явуулахад БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн ҮТ-24 перфораторыг

өрөмдлөгт, ба Аммонит №6ЖВ тэсрэх бодис, бусад тэсэлгээний хэрэгслийг тэсэлгээнд

хэрэглэж чулуулгийг нурааж бутлах ажиллагааг хэрэгжүүлнэ.

Нэвтрэлтээс гарах чулуулгийг эхний үед (2 жил) гар аргаар ухаж мөн гараар зөөнө. Харин

3 дахь жилээс эхлэн ухаж тээвэрлэх өөрөө явагч төхөөрөмжийг ашиглах нэвтрэлтийн

ажлыг механикжуулах зорилтыг төсөлд тусгаж байна.

Нэвтрэлтийн явцад гарах хоосон чулуулгийг овоолох хураах ажиллагааг гар аргаар,

хожим нь өөрөө явагч төхөөрөмж ашиглан явуулна.

Налуу гол амны бэхэлгээний ажлыг шаардлагатай тохиолдолд хэрэгжүүлнэ.

2.4 Үйлдвэрийн хүчин чадал


Бэхэлгээ

Ухаж тээвэрлэх өөрөө явагч машин

(3 дахь жилээс)

1. гараар2. өөрөө явагч төхөөрөмж

Гар аргаар (эхний 2 жил)

Гар аргаар (эхний 2 жил)

ТБ, ТХ

ПерфораторЮ ҮТ-24

Овоолох

Тээвэрлэх

Өрөмдлөг

Налуу гол амны нэвтрэлтийн технологи, механикжуулалт

Тэсэлгээ

Ухаж ачих


Уурхайн эхний жилд 1255.2 т хүдэр буюу 120 т баяжмал гаргах хүчин чадлаар ажиллана.

Хоёр дахь жилд 1569.0 т хүдэр буюу 150 т баяжмал гаргана. Гурав дахь жилээс уурхайн

хүчин чадлыг нэмэгдүүлэн 3138.1 т хүдэр буюу 300 т баяжмал гаргах хүчин чадлаар

ашиглалт явуулна.

Уурхайн ашиглалтын хугацаа. Уурхайн талбайд буй үйлдвэрлэлийн болон ашиглалтын

нөөцийг бодож уурхайн хүчин чадалтай холбож тооцох замаар ашиглалтын хугацааг

тогтооно.

Ашиглалтын хугацаа

2. 4.1-р хүснэгт

Ашиглалтын

жилүүд1 2 3 4-17 Бүгд

Хүдэр, т 1218,27 1522,84 3045,69 42639.66 50907.2

* тухайн хугацаанд олборлох хүдрийн хэмжээ

Уурхайн хүдэр олборлолтын календарь төлөвлөлт.

Төслийн хүчин чадал эзэмших үе шатны олборлолтын календарь төлөвлөлт.

Жилд олборлох хүдэр 1569 т/жил

Хоногт олборлох хүдэр 5.23 т/хоног

Ээлжинд олборлох хүдэр 1.74 т/ээлж

Хэвийн ашиглалт-(төслийн хүчин чадлаар явуулах) –ын үе шатны календарь

төлөвлөлт

Жилд олборлох хүдэр 3138,1 т/жил

Хоногт олборлох хүдэр 10.46 т/хоног

Ээлжинд олборлох хүдэр 3.48 т/ээлж

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. МАЛТАЛТ НЭВТРЭЛТ БЭХЭЛГЭЭ, ТҮҮНИЙ ТООЦОО

3.1 Малталтуудын хөндлөн огтлолын талбай.



3.1.1 Штрекийн хөндлөн огтлолын талбай.

3.1.2 Штрекийн хөндлөн огтлолын талбай.

3.1.3 Ортын хөндлөн огтлолын талбай.

3.2 Уулын даралтын тооцоо 3.2.1-р хүснэгт

Уулын даралтын тоцоо

Үзүүлэлт нэгж Тоон утга

1 Малталтын хүнхэр хэсгий өндөр м 0.25

2 Малталтын таазнаас үзүүлэх даралтын хэмжээ тс/м 0.47

3 Бэхэлгээний рам хоорондын зай м 1

3.3 Өрөмдлөгийн ажил

Өрөмдлөгийн БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн өрмийн перфоратороор хийж гүйцэтгэх ба тухайн

тоног төхөөрөмж нь 24 кг-ийн жинтэй ажлын бүтээмж өндөртэй перфоратор юм.

ҮТ-24 перфораторын үзүүлэлт

5.2-р хүснэгт

д/д Үзүүлэлт Хэмжих нэгж Хэмжээ

1

Техник үзүүлэлт

Өрөмдлөгийн хурд м/мин 0.135

2 Цохилтын энерги ж 36

3 Цохилтын давтамж мин-1 2300

4 Эргэлтийн момент Н*м 20

5 Жин кг 24

6Ээлжийн үргэлжлэх

хугацаамин 420

7 Бэлтгэл төгсгөл

ажилбарын нийт

үргэлжлэх хугацаа

мин 40



Өрөмдлөгийн

ажлын зохион

байгуулалт,

үзүүлэлт

8

Шпур өрөмдлөгийн

бэлтгэл төгсгөл

ажилбарын нийт

үргэлжлэх хугацаа

мин 10

9Нэвтрэгдчийн амрах

хугацаамин 42

10Тэсэлгээнээс шалтгаалах

завсарлагааны хугацаамин 42

11

Өрмийн машинуудын

нэгэн зэрэг ажиллах

байдлыг тооцсон

коэффициент

мин мин 0.73

12Өрмийн төхөөрөмж

шилжүүлэх хугацаамин 0.3

13Өрмийн хошууны буцаж

явах хурдм/мин 20

14Өрмийн хошууны буцаж

явах хугацаамин 0.05

151 метр өрөмдлөгт ногдох

хошуу солих хугацаамин 0.1

16Өрмийн хошуу солих

нийт хугацаамин 5.01

17Өрмийн төхөөрөмжид

үйлчилгээ хийх хугацаамин 30

181м өрөмдлөгийн туслах

ажилбарын хугацаамин/м 0.5

19

Өрөмдлөгийн нийт

туслах ажилбарын

хугацаа

мин 14.2

20 Ажилчны хувийн

хэрэгцээний цаг

мин 10



211м шпур өрөмдөх үндсэн

хугацаамин/м 7.5

22 Бүтээл м/ээлж 87.5

3.4 Өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт

3.4.1 Уклоны өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт

Малталтын зорилого :Уг малталт нь хүдрийн биетийн уналын хэмжээг тодорхойлхоос гадна, хүдрийг тээвэрлэх үндсэн тээврийн малталт юм. Малтатын хөндлөн огтлол S=6,3 м2 Өргөн-2,5 Өндөр-2,8 м Малталтын урт нь хүдрийн сунал дагуу үргэлжилнэ.

Нэвтрэх үеийн ажлын дараалал. Нэвтрэлтийн үед 2-с багагүй хүний бүрэлдэхүүнтэй нэвтрэгчид ажилллана. Ээлжийн мастер ажлын байранд очиж агаарын найрлага дахь хорт хийнээс сорьц авч шалгаж агаарын найрлаг хэвийн хэмжээнд очсоны дараана ажлын байрыг аюулгүй болгохын тулд нэвтрэгчид мөргөцөгт тоос дарах арга хэмжээ авна . Дараа нь мөргөцөгт малтагчид тэргэнцэр вагонд гараар ачиж лёбодкны тусламжтайгаар уурхайн их ам руу тээвэрлэнэ.Мөргөцөгийг цэвэрлэж дууссаны дараа буюу “Энэхүү паспортаар” шпуруудыг өрөмдөнө. Өрөмдөж дууссаны дараа өрмийн машин ҮТ-28-г болон хий усны шланкийг аюулгүй бүсэд гаргаж эмх цэгцтэй тавина.Ингээд мөргөцөгийг өрөмдөж шпурын байрлал,шпурын тоо,шпурын уртыг шалгуулна. Наряд путёканд шпурын тоо,тэсрэх материалын хэмжээг ээлжийн мастераар бичүүлж ТМ-н түгээгч агуулахын няраваас очиж авна. ТМ-г мөргөцөгт авчирсаны дараа тэсэлгээчин нь туслах ажилтанаа хамгаалах постонд гаргана. Ингээд мөргөцөгийг тэсрэх бодисоор цэнэглэнэ.Цэнэглэх ажилыг гүйцэтгэхдээ дүрэмд заасан дохио хэрэглэнэ.Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө пост гаргах бөгөөд эсвэл “ЗОГС” тэсэлгээ гэсэн пайз зүүнэ. Уухайгаас бүх ажилчид гарсан эсэхийг ээлжийн мастераас тодруулж команд авч тэсэлнэ.Цэнэглэх ажлыг гүцэтгэхдээ дүрэмд заасан:А. НЭГДҮҮГЭЭР ДОХИО-анхааруулах /нэг уртаар дуугарна/Б. ХОЁРДУУГААР ДОХИО-галын /хоёр уртаар дуугарна/В. ГУРАВДУУГААР ДОХИО –дууссан /гурав богино дуугарна/Дээрх дохио зааврыг мөрдөж ажилна.Тэсэлгээний ажлыг хуваарийн дагуу ээлж бүрийн төгөсгөлд гүцэтгэнэ.Малталтын бэхэлгээ Энэхүү малталт уул геологийн нөхцөл хэвийн байх үед бэхэлгээгүй нэвтрэнэ.Уул геологийн хүндрэл үүссэн үед дүүжин рама бэхэлгээний төрлийг сонгож бэхэлгээтэй нэвтрэнэ.



Малталтын агааржуулалт Уг малталт нь цэвэр агаарын угсаралтыг 1-р уклоны төв агааржуулалтын KJ-55 маркийн винтилятор мөн зөөврийн винтиляторын тусламжтайгаар мөргөцөгт өгнө.Мөргөцөгөөс гарах бохир агаарын урсгал штрекээр дамжин Уурхайн 2-р уклоноор дамжин гарна.Малталт нэвтрэх үед анхаарах аюулгүй ажилгааны зааврууд.-Тэсэлгээний ажлын дараа агаарын найралга шалгах (MSA ALTAIR X-5)-Цохуил тогтмол авах ба аюулгүй зайнаас тохирох лоомоор авна.-Баарсан цэнэг үүссэн тохиолдолд нэвтрэлтийн ажлыг зогсоож устгахаас өөр ажил хийхийг хориглох ба ээлжийн мастерт мэдэгдэж улмаар устгана.-Стаканд өрөмдөхийг хатуу хориглоно.-Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө цахилгаан хүчдэлийг салгаж аюулгүй болгоно.-Уг малталтыг нэвтрэх ажил гүйцэтгэх ажилтан ИТА –ууд өрөмдлөг тэсэлгээний паспорттай танилцаж гарын үсэг зурсан байх ёстой.-Цэнэгийн ажил эхэлхээс өмнө пост харуул гаргана.-Эвдрэлтэй тоног төхөөрөмж дээр ажилахыг хориглоно.-Аюулын үед хувийн хамгаалах хэрэгсэлтэй ажиллана.-Устай өрөмдлөг хийнэ. УКЛОН №1 -2

Өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын үндсэн параметрүүд:

Тэсрэх бодисын хувийн зарцуулалт, (q) кг/м f >15

Шпурын тоо

Шпурын урт, (R=0 .905⋅B=0 .905⋅3170 =2868 . 9) м Шпурын голч, (dш) мм Шпур хоорондын зай, (аш) Тэсрэх бодисын нийт зарцуулалт (Qмб) Тэсрэх бодисын хувийн зарцуулалт

Тэсрэх бодисын хувийн зарцуулалтыг проф М.М Протодьяконовын томъёогоор тодорхойлбол:

q=0.5∗е∗(√0.2∗f + 1√S )

2

∗K И .Г=0.5∗1 .45∗(√0.2∗15+ 1√6,3 )

2

∗1=3,5 к г / м3

е- ТБ-ын ажлын чадварын коэффициентf- Чулуулгийн хатуулагK И .Г- Ил гадаргуу тооцсон коэффициент

S- Малталтын хөндлөн огтлолын талбай

Шпурын тоо



N=q∗S∗√ FS=3,5∗6,3∗√ 15

6.3=34 ш

Цөмлөх, хэвзасах, нураах шпуруудын тооШпуруудын харьцаа:N Ц : N Н : N ХЗ=1:1.5: 2 N Ц- цөмлөгч шпурын тоо

N Н- нураагч шпурын тооN ХЗ- хэв засагч шпурын тоо

N Ц= 34*1/1+1.5+2=6 шN Н= 34*1.5/1+1.5+2=12 ш

N ХЗ=34*2/ 1+1.5+2=16 ш

Шпурын урт Lш=1,8-2,0м Өрмийн төхөөрөмжийн штангийн урт -2мЦөмлөх,нураах, хэв засах шпурын гүн.Цөмлөх шпурын уртыг бусад шпурын уртаас 10%-иар ихээр авна.Цөмлөх шпурын урт: Lц=Lш*0.1=2.0*0.1=2,2мНураах: Lн=L=2,0м

Хэв засах : Lхз=Lш

sinα=

2sin 85

= ≈ 2,0 м

Шпур хоорондын зай.

Цөмлөх шпур: ац= 2∗cos75+ B0.2

=(≈ 0.5 м)

B- Цөмлөх шпурын мөргөцөг хоорондын зай (B=0.2-0.4)

Малталтын хананаас хэв засах шпур хүртэлх зай:

аõ . ç =Lш*Cosα=2*Cos850=0.17мНураах шпурыг хэв засах шпур, цөмлөх шпурын дунд байрлуулна.Тэсрэх бодисын нийт зарцуулалт.Нэг мөчлөг ажилд шаардагдах ТБ

Q=q∗S∗Lш∗η=3.5∗6,3∗2∗1=≈ 48 кг

Нэг шпурт орох ТБ-ын хэмжээ

qш=QN

=4434

=≈ 1,4 кг

Цөмлөх, нураах, хэв засах шпурт орох ТБ-ын жин. a) Цөмлөх: qц=1.1*qш=1.1*1.4=1.6кгб) Нураах: qн=qш=1.43 кгв) Хэв засах: qхз=qш*0.95=1.4*0.95=1.35 кгЦэнэгийн урт.

a) Цөмлөх шпурт: lц=lш*k=2.2*0.75= 1.65 м



b) Нураах шпурт: lн=lш*k=1.8*0.75= 1.5 м

c) Хэв засах шпурт: lхз= lш*k=1.82*0.75= 1.5 м

Түгжээсний урт.a) Цөмлөх шпурт: lц

т=Lц-lц=2.2-1.5=0.65 мb) Нураах шпурт: lн

т=Lн-lн=2.0-1.35=0.5 мc) Хэв засах шпур: lхз

т=Lхз-lхз=2.0-1.35=0.5 м



3.4.2 Штрекийн өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт

Малталтын зорилого :Уг малталт нь тухайн блокны хүдрийн биетийн унал , сунал зузааны хэмжээг

тодорхойлхоос гадна, хүдрийг олборлолтонд бэлтгэх бэлтгэл малталт юм . Малтатын хөндлөн огтлол S=4,3 м2 Өргөн-2,2 Өндөр-2,2 м Малталтын урт нь хүдрийн сунал дагуу үргэлжилнэ.Нэвтрэх үеийн ажлын дараалал. Нэвтрэлтийн үед 2-с багагүй хүний бүрэлдэхүүнтэй нэвтрэгчид ажилллана. Ээлжийн мастер ажлын байранд очиж агаарын найрлага дахь хорт хийнээс сорьц авч шалгаж агаарын найрлаг хэвийн хэмжээнд очсоны дараана ажлын байрыг аюулгүй болгохын тулд нэвтрэгчид мөргөцөгт тоос дарах арга хэмжээ авна . Дараа нь мөргөцөгт 4Q CD далдын эксковаторын тусламжтайгаар ZS-1100 пад тракторт ачиж штрекийн аманд байгаа пункерт асгаж тэргэнцэр вагонд ачиж лёбодкны тусламжтайгаар уурхайн их ам руу тээвэрлэнэ.Мөргөцөгийг цэвэрлэж дууссаны дараа буюу “Энэхүү паспортаар” шпуруудыг өрөмдөнө. Өрөмдөж дууссаны дараа өрмийн машин ҮТ-28-г болон хий усны шланкийг аюулгүй бүсэд гаргаж эмх цэгцтэй тавина.Ингээд мөргөцөгийг өрөмдөж шпурын байрлал,шпурын тоо,шпурын уртыг шалгуулна. Наряд путёканд шпурын тоо,тэсрэх материалын хэмжээг ээлжийн мастераар бичүүлж ТМ-н түгээгч агуулахын няраваас очиж авна. ТМ-г мөргөцөгт авчирсаны дараа тэсэлгээчин нь туслах ажилтанаа хамгаалах постонд гаргана. Ингээд мөргөцөгийг тэсрэх бодисоор цэнэглэнэ.Цэнэглэх ажилыг гүйцэтгэхдээ дүрэмд заасан дохио хэрэглэнэ.Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө пост гаргах бөгөөд эсвэл “ЗОГС” тэсэлгээ гэсэн пайз зүүнэ. Уухайгаас бүх ажилчид гарсан эсэхийг ээлжийн мастераас тодруулж команд авч тэсэлнэ.Цэнэглэх ажлыг гүцэтгэхдээ дүрэмд заасан:А. НЭГДҮҮГЭЭР ДОХИО-анхааруулах /нэг уртаар дуугарна/Б. ХОЁРДУУГААР ДОХИО-галын /хоёр уртаар дуугарна/В. ГУРАВДУУГААР ДОХИО –дууссан /гурав богино дуугарна/Дээрх дохио зааврыг мөрдөж ажилна.Тэсэлгээний ажлыг хуваарийн дагуу ээлж бүрийн төгөсгөлд гүцэтгэнэ.Малталтын бэхэлгээ Энэхүү малталт уул геологийн нөхцөл хэвийн байх үед бэхэлгээгүй нэвтрэнэ.Уул геологийн хүндрэл үүссэн үед дүүжин рама бэхэлгээний төрлийг сонгож бэхэлгээтэй нэвтрэнэ.

Малталт нэвтрэх үед анхаарах аюулгүй ажилгааны зааврууд.-Тэсэлгээний ажлын дараа агаарын найралга шалгах (MSA ALTAIR X-5)-Цохуил тогтмол авах ба аюулгүй зайнаас тохирох лоомоор авна.-Баарсан цэнэг үүссэн тохиолдолд нэвтрэлтийн ажлыг зогсоож устгахаас өөр ажил хийхийг хориглох ба ээлжийн мастерт мэдэгдэж улмаар устгана.



-Стаканд өрөмдөхийг хатуу хориглоно.-Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө цахилгаан хүчдэлийг салгаж аюулгүй болгоно.-Уг малталтыг нэвтрэх ажил гүйцэтгэх ажилтан ИТА –ууд өрөмдлөг тэсэлгээний паспорттай танилцаж гарын үсэг зурсан байх ёстой.-Цэнэгийн ажил эхэлхээс өмнө пост харуул гаргана.-Эвдрэлтэй тоног төхөөрөмж дээр ажилахыг хориглоно.-Аюулын үед хувийн хамгаалах хэрэгсэлтэй ажиллана.-Устай өрөмдлөг хийнэ. ШТРЕК № 5В 6А



Шпурын тоо

Шпурын урт, (R=0 .905⋅B=0 .905⋅3170 =2868 . 9) мШпурын голч, (dш) ммШпур хоорондын зай, (аш) Тэсрэх бодисын нийт зарцуулалт (Qмб)Тэсрэх бодисын хувийн зарцуулалтТэсрэх бодисын хувийн зарцуулалтыг проф М.М Протодьяконовын томъёогоор тодорхойлбол:

q=0.5∗е∗(√0.2∗f + 1√S )

2

∗K И .Г=0.5∗1 .45∗(√0.2∗15+ 1√4.3 )

2

∗1=3,5 к г / м3



Шпурын тоо

N=q∗S∗√ FS=3,5∗4.3∗√ 15

4.3=28 ш

Цөмлөх, хэвзасах, нураах шпуруудын тооШпуруудын харьцаа:N Ц : N Н : N ХЗ=1:1.5: 2 N Ц- цөмлөгч шпурын тоо


N Ц= 44*1/1+1.5+2=4 шN Н= 44*1.5/1+1.5+2=9 ш

N ХЗ=44*2/ 1+1.5+2=14 ш



Шпурын урт Lш=1,8-2,0м Өрмийн төхөөрөмжийн штангийн урт -2мЦөмлөх,нураах, хэв засах шпурын гүн.Цөмлөх шпурын уртыг бусад шпурын уртаас 10%-иар ихээр авна.Цөмлөх шпурын урт: Lц=Lш+Lш*0.1=1.8+1.8*0.1=2,2мНураах: Lн=L=2,0м


sinα=

2sin 85

= ≈ 2,0 м



=(≈ 0.4 м)




Q=q∗S∗Lш∗η=3.5∗4,3∗2∗1=≈ 32 кг


qш=QN

=3028

=(≈ 1,2кг)






т=Lц-lц=2.2-1.65 =0.55 мb) Нураах шпурт: lн

т=Lн-lн=2.0-1.5 =0.50 мc) Хэв засах шпур: lхз

т=Lхз-lхз=2.0-1.5=0.50 м





3.1.1 Ортын өрөмдлөгө тэсэлгээний паспорт

Малталтын зорилого :Уг малталт нь тухайн блокны хүдрийн биетийн унал , зузааны хэмжээг

тодорхойлхоос гадна, хүдрийг олборлолтонд бэлтгэх бэлтгэл малталт юм . Малтатын хөндлөн огтлол S=2.6 м2 Өргөн-1.5 Өндөр-1.8 м Малталтын урт нь хүдрийн биетийн уналын дагуу 30 м байна.Нэвтрэх үеийн ажлын дараалал. Нэвтрэлтийн үед 2-с багагүй хүний бүрэлдэхүүнтэй нэвтрэгчид ажилллана. Ээлжийн мастер ажлын байранд очиж агаарын найрлага дахь хорт хийнээс сорьц авч шалгаж агаарын найрлаг хэвийн хэмжээнд очсоны дараана ажлын байрыг аюулгүй болгохын тулд нэвтрэгчид мөргөцөгт тоос дарах арга хэмжээ авна .ҮТ-28-г мөргөцөгт аваачиж хий,усны шланкийн холбож дараа нь ҮТ-28 хий усны шланкийг аюулгүй зайд холдуулж өрөмдсөн шпурт дэгээ тороосоо бэхлэн скреперээр татуулна. Ачилтын огтлогчоос далдын эксковаторын тусламжтайгаар пад тракторт ачиж штрекийн аманд байгаа пункерт асгаж тэргэнцэр вагонд ачиж лёбодкны тусламжтайгаар уурхайн их ам руу тээвэрлэнэ.Мөргөцөгийг цэвэрлэж дууссаны дараа буюу “Энэхүү паспортаар” шпуруудыг өрөмдөнө. Өрөмдөж дууссаны дараа өрмийн машин ҮТ-28-г болон хий усны шланкийг аюулгүй бүсэд гаргаж эмх цэгцтэй тавина.Ингээд мөргөцөгийг өрөмдөж шпурын байрлал,шпурын тоо,шпурын уртыг шалгуулна. Наряд путёканд шпурын тоо,тэсрэх материалын хэмжээг ээлжийн мастераар бичүүлж ТМ-н түгээгч агуулахын няраваас очиж авна. ТМ-г мөргөцөгт авчирсаны дараа тэсэлгээчин нь туслах ажилтанаа хамгаалах постонд гаргана.Пост өрөмдлөг тэсэлгээний паспортонд тусгасаны дагуу байрлалаа эзэлж гадны хүн нэвтрүүлэхгүй байх арга хэмжээ авна.Ингээд мөргөцөгийг тэсрэх бодисоор цэнэглэнэ.Цэнэглэх ажилыг гүйцэтгэхдээ дүрэмд заасан дохио хэрэглэнэ.Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө пост гаргах бөгөөд эсвэл “ЗОГС” тэсэлгээ гэсэн пайз зүүнэ.Уухайгаас бүх ажилчид гарсан эсэхийг ээлжийн мастераас тодруулж команд авч тэсэлнэ.Цэнэглэх ажлыг гүцэтгэхдээ дүрэмд заасан:А. НЭГДҮҮГЭЭР ДОХИО-анхааруулах /нэг уртаар дуугарна/Б. ХОЁРДУУГААР ДОХИО-галын /хоёр уртаар дуугарна/В. ГУРАВДУУГААР ДОХИО –дууссан /гурав богино дуугарна/Дээрх дохио зааврыг мөрдөж ажилна.Тэсэлгээний ажлыг хуваарийн дагуу ээлж бүрийн төгөсгөлд гүцэтгэнэ.Малталтын бэхэлгээ Энэхүү малталт уул геологийн нөхцөл хэвийн байх үед бэхэлгээгүй нэвтрэнэ.Уул геологийн хүндрэл үүссэн үед дүүжин рама бэхэлгээний төрлийг сонгож бэхэлгээтэй нэвтрэнэ. Малталтын агааржуулалт Уг малталт нь цэвэр агаарын угсаралтыг 1-р уклоны төв агааржуулалтын KJ-55 маркийн винтилятор мөн зөөврийн винтиляторын тусламжтайгаар мөргөцөгт



өгнө.Мөргөцөгөөс гарах бохир агаарын урсгал 2А штрек болон 5А штрекээр дамжин Уурхайн 2-р уклоноор дамжин гарна. Агааржуулах хугацаа t=1800 сек

Малталт нэвтрэх үед анхаарах аюулгүй ажилгааны зааврууд.-Тэсэлгээний ажлын дараа агаарын найралга шалгах (MSA ALTAIR X-5)-Цохуил тогтмол авах ба аюулгүй зайнаас тохирох лоомоор авна.-Баарсан цэнэг үүссэн тохиолдолд нэвтрэлтийн ажлыг зогсоож устгахаас өөр ажил хийхийг хориглох ба ээлжийн мастерт мэдэгдэж улмаар устгана.-Стаканд өрөмдөхийг хатуу хориглоно.-Цэнэгийн ажил эхэлэхийн өмнө цахилгаан хүчдэлийг салгаж аюулгүй болгоно.-Уг малталтыг нэвтрэх ажил гүйцэтгэх ажилтан ИТА –ууд өрөмдлөг тэсэлгээний паспорттай танилцаж гарын үсэг зурсан байх ёстой.-Цэнэгийн ажил эхэлхээс өмнө пост харуул гаргана.-Эвдрэлтэй тоног төхөөрөмж дээр ажилахыг хориглоно.-Аюулын үед хувийн хамгаалах хэрэгсэлтэй ажиллана.-Устай өрөмдлөг хийнэ. ОРТ



Шпурын тоо

Шпурын урт, (R=0 .905⋅B=0 .905⋅3170 =2868 . 9) мШпурын голч, (dш) ммШпур хоорондын зай, (аш) Тэсрэх бодисын нийт зарцуулалт (Qмб)Тэсрэх бодисын хувийн зарцуулалтТэсрэх бодисын хувийн зарцуулалтыг проф М.М Протодьяконовын томъёогоор тодорхойлбол:

q=0.5∗е∗(√0.2∗f + 1√S )

2

∗K И .Г=0.5∗1 .4∗(√0.2∗15+ 1√2,6 )

2

∗0,8=3,0к г /м3



Шпурын тоо

N=q∗S∗√ FS=3,0∗2,6∗√ 15

2,6=19ш

Цөмлөх, хэвзасах, нураах шпуруудын тоо



Шпуруудын харьцаа:N Ц : N Н : N ХЗ=1:1.5: 2 N Ц- цөмлөгч шпурын тоо


N Ц= 19*1/1+1.5+2=4 шN Н= 19*1.5/1+1.5+2=4 ш

N ХЗ=19*2/ 1+1.5+2= 10ш

Шпурын урт Lш=1,8-2,0м Өрмийн төхөөрөмжийн штангийн урт -2мЦөмлөх,нураах, хэв засах шпурын гүн.Цөмлөх шпурын уртыг бусад шпурын уртаас 10%-иар ихээр авна.Цөмлөх шпурын урт: Lц=Lш+Lш*0.1=1.8+1.8*0.1=2,2мНураах: Lн=L=2,0м


sinα=

2sin 85

= ≈ 2,0 м



=(≈ 0.4 м)




Q=q∗S∗Lш∗η=3.0∗2.6∗2∗1.3=20 кг


qш=QN

=2018

=≈ 1,2 кг








т=Lц-lц=2.2-1.65=0.55 мb) Нураах шпурт: lн

т=Lн-lн=2-1.5=0.50 мc) Хэв засах шпур: lхз

т=Lхз-lхз=2-1.5=0.50 м





3.5 Нэвтрэлтийн үед чулуулгийг ачих тээвэрлэлтийн тооцоо3.5.1 Скребберийн бүтээлийн тооцоо

3.5.2 Цахилгаан эксковаторын тооцоо

3.5.2.1-р хүснэгт

Ухаж тээвэрлэх ажиллaгаа ПТ-4

Үзүүлэлт тэмдэглэгээ нэгж Тоон утга

1 Ачигч машины бүтээл P м3/цаг 64.8

2 Утгуурын өргөн В мм 1900

3 Ачигч машины даац q т 4

4 Машины бүтээл буурах коэффициент Кбб м 0.7

5 Машины цаг ашиглалт Кц м 0.5

6 Машины хөдөлгөөний дундаж хурд Vм м/мин 24

7 Утгуурын өргөн, бутлагдсан хүдрийн дундаж диаметрийн харьцаа

B/dд 4.2

8 Тээвэрлэх зай L м 75

9 Нэг бөглөрөлтийг арилгах хугацаа t мин 15

10 Утгуураас хүдрийг тэргэнцэрт шилжүүлэх хугацаа

tб мин 0.5

11 Ээлжийн үргэлжлэх хугацаа Т цаг 7

3.5.3 Тракторын бүтээлийн тооцоо



3.5.4 Лебёдкийн бүтээлийн тооцоо

3.6 Малталтуудын агааржуулалт

Далд уурхайн аюулгүй ажиллагааны дүрмэнд уурхайн агаарын найрлаганд байх

хүчилтөрөгчийн хэмжээ 20%-иас доошгүй байхаар заасан байдаг. Малталтын мөргөцгийг

агааржуулах хугацаа доод тал нь 30 минут байх нөхцөлийг мөн тооцож үзсэн.

Далд уурхайн агаарын найрлага дахь хорт хийн зөвшөөрөгдөх хэмжээг 5.1-р хүснэгтэнд

үзүүлэв.

Далд уурхайн агаарын найрлага дахь хорт хийн

зөвшөөрөгдөх хэмжээ

3. 5.1-р хүснэгт

д/д Хорт хийнүүдХимийн

томъёо

Зөвшөөрөгдөх хэмжээ

% мг/м3

1 Нүүрс хүчлийн исэл CO 0,00170 20

2 Азотын исэл NO2 0,00026 5

3 Хүхэрлэг хий SO2 0,00038 10



4 Хүхэрт устөрөгч H2 S 0,00071 10

Дээрх хийнүүд нь зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их байвал хүний амь насанд аюул учруулдаг

тул уурхайн мөргөцөгт ажиллах хүмүүсийг оруулахын өмнө малталтын агаарын найрлага

дахь хорт хийнүүдийн агуулгыг хэмжиж үзэж байхаар төсөлд тусгав. Үүнд нийт хорт хийн

агуулга устөрөгчийн ислийн жишмэл нэгжид шилжүүлэн тооцсоноор эзэлхүүн

хэмжээгээрээ 0,008% -иас хэтрэх ёсгүй гэдэг заалтыг мөн үндэслэл болгоно.

Ажлын байр болон олборлолтын бусад хэсгүүдээс гарч байгаа агаарын урсгалд 0,75%-иас

ихгүй, малталт нэвтрэх болон малталтыг сэргээн засварлах үед 1%-иас хэтрэхгүй байхаар

аюулгүй ажиллагааны дүрмэнд тус тус заасан байна. Мөн түүнчлэн далд уурхайн

малталтын агаарын найрлаганд метан хийн (CH 4) агуулга камер, олборлолтын хэсэг,

бэлтгэл болон олборлолтын малталтаас гарах агаарын урсгалд 1%-иас, уурхайн

жигүүрүүдийн агаарын урсгалд 0,75%-иас, бэлтгэл болон олборлолтын малталт, камерт

орж байгаа агаарын урсгалд 0,5%-иас хэтрэхгүй байхаар тус тус заажээ.

Далд уурхайн агаарын найрлагыг улирлаар зохиосон төлөвлөгөөний дагуу тогтмол

шалгадаг бөгөөд энэ төлөвлөгөөг уурхайн ерөнхий инженер батална.

Уурхайн цэрэгжүүлсэн аврах ангийн ажилтан метан хий, нүүрсхүчлийн хий,

хүчилтөрөгчийн агуулгыг хэмжин шалгана.

Мөн түүнчлэн тэсэлгээний камерт устөрөгч, тэсэлгээний ажлын дараа 300 м урттай мухар

малталтуудад сард 14-ээс доошгүй удаа мөн түүнчлэн өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын

паспортыг өөрчлөх үед агаарын найрлагыг хэмжиж шалгаж байхаар тусгасан.

Тэсэлгээний ажлын дараа мухар малталтуудаас хий үл нэвтрэх резинэн сав ашиглан

агаарын найрлагын дээж авч уулын цэрэгжүүлсэн аврах ангийн лабораторид шинжилж

байх болно.

Агаарын харьцангуй чийглэг 90%-иас дээш үед олборлолтын болон бэлтгэл, бусад

ашиглагдаж байгаа малталтуудад агаарын температур 260C -иас хэтрэх ёсгүй гэдэг

заалтыг баримтлан ажиллах бөгөөд малталтын агаарын температур хэвийн ажиллах

нөхцлийг хангахгүй үед зохиомол хөргөлтийг хэрэглэнэ.

Уурхайн агааржуулалтын ерөнхий схем ба арга.



Уурхайн талбайн 4-3-В блокийн хэсэгт үндсэн ам нэг №1, 4-1-С, 4-2-С хэсэгт

агааржуулалтын ам №2-ыг байрлуулж нээх шийдвэр гаргасан бөгөөд энэхүү шийдвэр нь

ТЭЗҮ-д шууд тусгагдсан болно.

Ашиглалтын аль ч шатанд үндсэн амнаас цэвэр агаар хөөрөгдөж уурхайн малталтуудаар

агаарын урсгал үүсгэж агааржуулалтын амаар бохир агаарыг соруулж гаргах замаар

агааржуулалт явуулна. Тус уурхайд төвлөрсөн агааржуулалтын схем бүрдэх бөгөөд

агаарын хөөрөгдөж (шахах) соруулах хослол хэрэглэгдэх болно. (5.1-р зураг)

3.5.1-р зураг. Мөргөцгийн агааржуулалтын схем

Уурхай дахь агаарын хэрэгцээ.

Уурхай дахь цэвэр агаарын хэрэгцээг

1. Уурхайн гүнд нэгэн зэрэг ашиглаж буй хүмүүсийн агаарын хэрэгцээ 6*12=72

м3/мин

2. Үүсэх тоосыг зайлуулах шаардлагын үүднээс тооцоход 0.8 м3/с

3. Тэсэлгээгээр үүсэх хийн ялгаралтыг тооцож түүнийг зайлуулахад шаардагдах

агаарын хэмжээгээр тооцоход 0.56 м3/с болно.

Үүнээс үндэслэн далд уурхайд шаардлагатай агаарын хэмжээг 3.5.2-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Далд уурхайд шаардагдах агаарын хэмжээ





1Далд уурхайд шаардагдах агаарын

хэмжээм3/мин 2400

2 Хоолойн диаметр м 0,6

3Агааржуулалтын хоолойн аэродинамик

эсэргүүцэл0,81

4 Агаар алдагдлын коэффициент 1,01

5 Депресс кГс/м2 2,945

6 Хоолойн нэгж урт м 2,5

7 Уурхайн эквивалент нүхний хэмжээ 1,8

Дээрх хүснэгтээс харахад далд уурхай нь дунд зэрэг агааржуулалттай байна.

Мухар мөргөцөг тус бүр тусгай схемээр агааршина.

3.6.1 Налуу гол амын агааржуулалтын тооцоо


Малталтын агааржуулалтын тооцооҮзүүлэлт Хэмжих нэгж Хэмжээ

1 Шахах агаарын шаардагдах хэмжээ м3/мин 93.86

2 агааржуулах хугацаа мин 303 малталтын урт м 150

4 Сорох агаарын хэмжээ м3/мин 3.22

5 агааржуулах хоолойн диаметр м 0.56

6 Агааржуулалтын аэро динамик эсэргүүцэл 10.33

7 Аэро динамик эсэргүүцэлийн коэффциент 5.66

8 Агаар дамжуулах хоолойн урт м 150

9 Алдагдлын коэффциент 1.0072

10Холболтын хэсгээр агаар алдахыг тооцсон коэффциент

0.003

11 Агаар дамжуулах хоолойн нийт урт м 300

12 Агаар дамжуулах хоолойн стандарт урт м 15013 Депресс кгс/м2 16.2814 Шаардлагатай вентиляторын тоо 1

3.6.2 Штрекийн агааржуулалтын тооцоо



Уг малталт нь цэвэр агаарын угсаралтыг 1-р уклоны төв агааржуулалтын KJ-55 маркийн винтилятор мөн зөөврийн винтиляторын тусламжтайгаар мөргөцөгт өгнө.Мөргөцөгөөс гарах бохир агаарын урсгал штрекээр дамжин Уурхайн 2-р уклоноор дамжин гарна.Мөргөцгийн агааржуулалтанд шахах аргын ВМ-6 вентиляторыг ажиллуулна. Мөргөцгийн

агааржуулалтыг доорх тооцоонд үндэслэн хийнэ. ВМ-6 вентиляторын техникийн

үзүүлэлтийг 5.4-р хүснэгтэд, мөргөцгийн агааржуулалтын хэмжээг 5.5-р хүснэгтэд

үзүүлэв.

ВМ-6 вентиляторын техникийн үзүүлэлт



1Вентиляторын ажлын дугуйн

диаметрмм 600

2 Бүтээл м3/сек 5.15

3 Даралт Па 2500

4 Вентиляторын а.ү.к 0.76

5 Хөдөлгүүрийн чадал кВт 24

6

Овор хэмжээ:

Урт

Өргөн

Өндөр

мм х мм х мм1050

730

750

3.6.3 Ортын агаажуулалтын тооцоо


Малталтын агааржуулалтын тооцоо

Үзүүлэлт Хэмжих нэгж Хэмжээ1 Шахах агаар м3/мин 241.952 агааржуулах хугацаа мин 40

3 малталтын урт м 1460

4 Сорох агаар м3/мин 2.70

5 Агааржуулах хоолойн диаметр м 0.56



6 Агааржуулалтын аэро динамик эсэргүүцэл 10.33

7 Аэро динамик эсэргүүцэлийн коэффциент 5.66

8 Агаар дамжуулах хоолойн урт м 1509 Алдагдлын коэффциент 1.0072

10Холболтын хэсгээр агаар алдахыг тооцсон коэффциент

0.003

11 Агаар дамжуулах хоолойн нийт урт м 30012 Агаар дамжуулах хоолойн стандарт урт м 15013 Депресс кгс/м2 41.9714 Шаардлагатай вентиляторын тоо 1



3.6.2-р зураг. Уурхайн агааржуулалтын схем



3.7 Ус хангамжийн тооцоо

Ховд голын гянтболдын уурхайд уурхайгаас татсан усыг шпур өрөмдөх ажлын үед тоос

дарах, ачилт хийх үед тоос дарахад эргүүлэн ашиглана.

Уурхайгаас татаж буй усны химийн найрлага ба бактериологийн шинжилгээний бичгийг

хавсаргав.

Ховд голын гянтболдын уурхайд шаардлагатай усны хэрэгцээг 3.7.1-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Усан хангамж



1Өрөмдлөгийн үед шпур угаах усны

хэмжээл/ээлж 2520

2Чулуулгийг тэслэх үед тоос дарахад

зориулсан усны хэмжээл/ээлж 90

3Чулуулгийг ачих үед тоос дарахад

зориулсан усны хэмжээл/ээлж 326,4

4 Ээлжинд шаардлагатай нийт усны хэмжээ л/ээлж 2936

5300м ус дамжуулах хоолойн чанарын

алдагдалм 6,33

6 Ус дамжуулах хоолойн диаметр мм 20

Уурхай, баяжуулах үйлдвэр, ахуйн хэрэглээний зориулалттай усан хангамжинд зориулж

1 ш 5 тонн даацтай усны цистернийг ажиллуулна. Уурхай, баяжуулах үйлдвэр, ахуйн усан

хангамжинд зориулсан усны сав (хураагуур) байрлуулж тоноглоно.

3.8 Даралттай хийн тооцоо

3.9 Уурхайн гэрэлтүүлгийн тооцоо

Малталтын тээврийн хэрэгсэл хүлээн авах ба түгээх байр, олборлолтын бэлтгэл малталтын

мөргөцгүүд, ашигт малтмал ачих байр дахь газрын доорхи байнгын гэрэлтүүлгийг

цахилгаан хэлхээнээс тэжээнэ. Малталтууд болон ажлын байрны гэрэлтүүлгийн норм нь

янз бүр байдаг бөгөөд аюулгүй ажиллагааны дүрмээр тогтоож өгсөн.



Уурхайн ам ба холбооны камер, дэд станцын камер, агуулахад байнгын гэрэлтүүлэг

шаардлагатай.

Гэрэлтүүлгийн тооцоо. Гэрэлтүүлгийн тооцоонд гэрэлтүүлэгчийн шаардагдах тоо

тэдгээрийн гэрэлтүүлэх чадлыг тооцно. Гэрэлтүүлгийн тооцоог гэрлийн урсгалын аргаар

хийсэн.

FË=Emin⋅ê í⋅Sã⋅Zäó

nã⋅nË⋅ηã ;

Fл – гэрэлтүүлэгчийн лампны гэрлийн урсгал, Лм;

Еmin – гэрэлтүүлгийн норм, Лк;

nг – гэрэлтүүлэгчийн тоо;

кн – нөөцийн коэффициент;

nл – гэрэлтүүлэгчийн лампны тоо;

Zду – дундаж гэрэлтүүлгийг гэрэлтүүлгийн нормд харьцуулсан харьцаа;

Sг – гэрэлтүүлэгчийн талбай, м2;

г – гэрэлтүүлэгчийн ашигт үйлийн коэффициент.

Гэрэлтүүлэгчийн ашигт үйлийн коэффициентийг гадаргуугийн ойлтын

коэффициент болон гэрэлтүүлгийн индексээс хамааран тодорхойлно. Гэрэлтүүлгийн

индексийг дараах байдлаар тодорхойлно.

i=Sã

hã⋅( À+ Â )

hг – гэрэлтүүлэгчийг байрлуулах өндөр, м;

А, В – гэрэлтүүлэх гадаргууны урт, өргөн, м.

Гэрэлтүүлгийн тооцооны үр дүнг 3.9.1-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Гэрэлтүүлгийн тооцооны үзүүлэлт


д/д Хэмжээ Хэмжих нэгж Үзүүлэлт

1Бүх гэрэлтүүлэгчийн гэрлийн урсгалын

хэмжээлм 17578

2 Хамгийн бага гэрэлтүүлэх чадварын - 0,8



коэффициент

3 Гэрлийн урсгалын ашиглалтын үзүүлэлт - 0,32

4Гэрэлтүүлэх малталтын гэрэлтүүлгийн

индекс- 0,5

5 Гэрэлтүүлэгчийн а.ү.к % 16

6 Шаардлагатай гэрлийн тоо ш 40

7 Малталтын урт м 200

8Нэг эгнээнд байрлуулсан гэрлийн хоорондох

займ 5

Тайлбар: РН-100 гэрэл сонгосон.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. БАЯЖУУЛАХ ҮЙЛДВЭРИЙН ТЕХНОЛОГИ

4.1 Хүдрийн технологийн шинж чанар

Орчин үед гянтболд агуулсан хориод эрдсүүдээс вольфрамит, шеелит,

гюбнерит, ферберит зэрэг 4 эрдсийг үйлдвэрлэлийн ач холбогдолтой

гэж үздэг. Эдгээр нь вольфрам агуулагч эрдсийн найрлагаараа

ялгаатай.

Вольфрам агуулагч эрдсийн найрлага


ЭрдэсХимийн

томъёо

Агуулга, % Хувийн

жинхатуулаг

WO3 W

Ферберит FeWO4 76.3 60.5 7.5 5.0

Вольфрам

ит

(Fe,

Mn)WO4

76.5 60.5 6.7-7.5 4.5-5.5

Гюбнерит Mn 76.6 60.7 7.1 5.0

Шеелит CaWO4 80.6 63.9 5.8-6.2 4.0-5.0

Ховд голын гянтболдын ордын хүдэр дэх гол эрдэс нь вольфрамит,

бага хэмжээгээр шеелит агуулагдана. Хортой хольц бараг байхгүй.

Гянтболдын давхар ислийн агуулга нь урьд батлагдсанаар 20.69%



байгаа гэж тогтоогдсон боловч олборлож байгаа хүдэр дэх дундаж

агуулга 9.22% байна.

Хүдэр дэх гянтболд нь хүнд, цахилгаан соронзон шинж чанартай.

Гянтболдын мөхлөг нь ялтас хэлбэртэй, хар хүрэн өнгөтэй, газрын

гадаргууд орших нь хүрэн өнгөөр хялбар танигдана.

Ховд голын гянтболдын ордын дээжийг баяжуулсан туршилт

Гянтболдын хүдрийг гравитацийн аргаар дараах үндсэн үе шатуудаар

баяжуулахад технологийн дараах дарааллыг мөрдлөг болгодог. Үүнд:

- Ашигт эрдсийг хоосон чулуулгаас салгах хүртэл бутлаж,

нунтаглах

- Хүдрийн анхан шатны баяжуулалтаар хүнд эрдсийн баяжмал, баян

агуулгатай завсрын бүтээгдэхүүн, ядуу агуулгатай завсрын

бүтээгдэхүүн, хаягдал гэсэн 4 бүтээгдэхүүн гаргах

- Баяжмалыг гүйцээн баяжуулах, завсрын бүтээгдэхүүнийг дахин

нунтаглаж баяжуулах, хаягдлыг овоолгод шилжүүлэх.

1986 онд Геологийн төв лабораторит Ховд голын вольфрамын ордын

дээжид хагас үйлдвэрийн туршилт хийжээ. α=33.1%, α=22.8%

вольфрам тус тус агуулсан 2 дээж туршилтад орсон. Дээжид

агуулагдах бусад эрдсийн хувьд төмрийн усан исэл, хээрийн жонш

9% хүртэл, чулуулгийг бүрдүүлэгч үндсэн эрдэс болох кварц 64,35%,

72,6% агуулагдсан байна.

Эрдсийн бичиглэлээс үзэхэд вольфрамит нь 0,05-12,5 мм ширхэглэлтэй

ялтас хэлбэртэй тохиолдох ба эрдсийн найрлага нь:

1. Вольфрамит агуулаагүй кварц – 40%

2. Вольфрамит агуулаагүй кварц – серицит – 10%

3. Вольфрамит агуулсан вольфрамит кварцын нэгдэл – 50% байна.

Тайланд том ширхэглэлтэй барьцалдсан хүдрийг гравитацийн аргаар,

хэрэв нарийн ширхэглэлтэй барьцалдсан хүдэр тохиолдвол флотацийн

аргаар баяжуулахаар тусгажээ.



Туршилтад орсон дээжийн ширхэглэлийн шинжилгээний дүнг 4.1.2-р

хүснэгтэд тусгав.

Дээжийн ширхэглэлийн шинжилгээ


Ангилал,

мм

Гарц, % WO3-ийн

агуулга,

%

WO3-ийн гарц, %

анхдагч анхдагч

-12+8 28,3 100 23,57 71,7 100,0

-8+5 15,2 71,7 15,61 14,9 58,3

-5+2,5 18,8 56,5 9,88 11,7 43,4

-2,5+1,25 9,7 37,7 12,28 7,6 31,7

-1,25+0,56 10,8 28,0 12,89 8,7 24,1

-0,56+0,28 6,4 17,2 14,03 5,6 15,4

-0,28+0,14 5,2 10,8 13,21 4,3 9,8

-

0,14+0,07

1

2,3 5,6 11,83 1,8 5,5

-0,071 3,3 3,3 17,21 3,7 3,7

Дүн 100 15,94 100

Туршилтыг гравитацийн аргаар явуулсан ба тунаах машинаар 3

удаагийн цэвэрлэгээтэй схемээр, тунаах машин-соронзон ялгалтын

хосолмол схемээр тус тус баяжуулж үр дүнг тооцоолсон байна.

Туршилтаар тунаах машин-соронзон ялгалтын хосолмол схемээр

баяжуулсан үр дүн нь илүү өндөр буюу баяжмал дахь вольфрамын

агуулга β=67,98%, баяжмалын гарц =20,69%, металл авалт =96,72%



болсон байна. Баяжуулалтаас гарсан бүтээгдэхүүний балансыг 4.1.3-р

хүснэгтэд үзүүлэв.

Баяжуулалтаас гарсан бүтээгдэхүүний баланс

4.1..3-р хүснэгт

БүтээгдэхүүнГарц, % Агуулга, %

Металл авалт,

%

Баяжмал 20.687 67.98 96.72

Хаягдал 79.313 0.60 3.28

Анхдагч хүдэр 100 14.54 100

Туршилтын технологийн авч үзэхэд, -12 мм хүртэл буталсан хүдрийг

үндсэн тунаах машинаар оруулж шигшүүрийн дээрх баяжмал-1,

шигшүүрийн доорх баяжмал-2, хаягдал-3, шлам-4 гэсэн 4 бүтээгдэхүүн

гарган авсан байна. Шигшүүрийн дээрх баяжмалыг 0.56, 1.25, 3 мм –ийн

диаметртэй тор бүхий шигшүүрийн иж бүрдлээр ангилж, +3 мм

ширхэглэлтэй хүдрийг бутлан шигшүүрт эргэлтийн ачааллаар өгсөн.

Шигшүүрээс гарсан ангилал тус бүрийг цахилгаан соронзон

сепаратороор ялгаж, ангилсны дараагаар сэгсрэх ширээгээр гүйцээн

боловсруулжээ.

Шигшүүрийн доорх баяжмалыг цэвэрлэгээний болон хяналтын тунаах

машинаар оруулж, ангилсны дараа цахилгаан соронзон сепаратороор

ялган, соронзонт бүтээгдэхүүнийг сэгсрэх ширээгээр гүйцээн

боловсруулсан.

Үүний дүнд дээр дурьдсан WО3-ын 67.98% агуулгатай өндөр

зэрэглэлийн баяжмалыг 20.69%-ийн гарцтай, 96.72%-ийн авалттайгаар

гаргаж авчээ.

Хаягдлын гарц 71.31%, металл авалт 3.28%, WO3-ын агуулга 0.6%

байсан. Хаягдлаар гарах вольфрамитын алдагдлын ихэнх нь шламаар,

үлдсэн нь хоосон чулуулагтай хамт гарсан байна.

Баяжуулалтын схем, тэдгээрийн дагуу хийсэн баяжуулалтын үр дүнг

харьцуулж үзсэнээр гравитацийн аргаар баяжуулах нь илүү үр дүнтэй,



хямд гэж үзсэн байна. Туршилтын схемийн дагуу тоо-чанарыг тооцоог

4.1.4-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Туршилтын тоо чанарын тооцоо

4.1..4-р хүснэгт

№ Бүтээгдэхүүний нэрГарц, /%/ WO3-H

агуулга, /%/

WO3-H агуулга /%/Үйлдлээ

сАнхны хүдрээ

Үйлдлээс

Анхны хүдрээ

1 2 3 4 5 6-12мм буталсан анхдагч хүдрийн тунаалт1 Шигшүүрийн дээрхи 24.6 24.6 36.25 61.32 61.322 Шигшүүрийн доорхи 42.7 42.7 12.44 36.58 36.58

Хаягдал 31.3 31.3 0.68 1.46 1.464 Шлам 1.4 1.4 6.64 0.64 0.64Дүн, анхны хүдрээс 100 14.54 100

Шигшүүрийн доорхи баяжмалын цэвэрлэгээ /2 + 12/5 Шигшүүрийн дээрхи

баяжмал

4.52 2.033 68.24 25.7 9.546 Шигшүүрийн доорхи 12.44 5.598 41.4 42.94 15.947 Хаягдал 81.38 36.623 4.462 30.28 11.248 Шлам-8 1.66 0.746 7.8 1.08 0.4Дүн, баяжмал12+баяжмал 2 100 45.00 11.994 100 37.12

Хаягдлыг хянах тунаалт /7/9 Шигшүүрийн дээрхи

баяжмал+шигшүүрийн

доорхи баяжмал

10.25 3.754 29.67 68.15 7.66

10 Хаягдал 88.51 32.415 1.52 30.16 3.3911 Шлам 1.24 0.454 6.086 1.69 0.19Дүн, хаягдал-7 100 36.623 4.462 100 11.24

Хаягдлыг хянах тунаалт /3/12 Тунаалтын баяжмал 7.35 2.3 3.414 36.99 0.5413 Тунаалтын хаягдал 88.18 27.6 0.353 45.89 0.6714 Шлам 4.47 1.4 2.59 17.12 0.25Дүн, хаягдал-3 100 31.3 0.68 100 1.46

Гидроциклоны шламуудын ангилал /4+8+11+14/15 Гидроциклоний элс 55.00 2.2 5.35 54.73 0.8116 Гидроциклоний халиа 45.00 1.8 5.41 45.27 0.67Дүн, шламаар 100 4.0 5.38 100 1.48

Тунаах машины хаягдлыг шигших /10+13/17 -3.00+0.56 мм 64.78 38.878 0.157 10.22 0.4218 -0.56+0.14 мм 26.89 16.138 0.351 9.6 0.3919 -0.14+0.00 мм 8.33 4.999 9.453 80.18 3.25Дүн, хаягдал 10+13 100 60.015 0.984 100 4.06

-0.56+0.14 мм ширхэглэлтэй бүтээгдэхүүнийг цахилгаан соронзонгоор 20 Цахилгаан соронзон фр. 3.03 0.489 7.166 61.69 0.241



21 Цахилгаан соронзон бус 96.97 15.649 0.138 38.31 0.149Дүн, бүтээгдэхүүн-18 100 16.138 0.351 100 0.39

Цахилгаан соронзонгоор ялгах /-0.14 мм, бүтээгдэхүүн-19/22 Цахилгаан соронзон фр. 16.7 0.835 53.44 94.43 3.06923 Цахилгаан соронзон бус 83.3 4.164 0.63 5.57 0.181Дүн, бүтээгдэхүүн-19 100 4.999 9.453 100 3.25

Хар баяжмалуудыг шигших, бутлах /1+6+9+20+22/

24 -3.00+1.25мм 20.71 7.133 33.33 19.2 16.35125 -1.25+0.56мм 35.06 12.075 36.547 35.64 30.35126 -0.56+0.00мм 44.23 15.233 36.709 45.16 38.459Дүн, хар баяжмалуудын 100 34.441 35.953 100 85.161

Цахилгаан соронзонгоор ялгах /-0.3+1.25мм, Бүтээгдэхүүн 24/27 Цахилгаан соронзон фр. 43.838 3.127 64.1 84.3 13.78428 Цахилгаан соронзон бус 56.162 4.006 9.317 15.7 2.56729 Цахилгаан соронзон фр. 18.310 1.306 25.685 14.11 2.30731 Цахилгаан соронзон бус 37.852 2.700 1.4 1.59 0.26Дүн, бүтээгдэхүүн-24 100 7.133 33.33 100 16.351

Цахилгаан соронзонгоор ялгах / -1.25+0.56 мм, Бүтээгдэхүүн 25/32 Цахилгаан соронзон фр 50.48 6.096 68.2 94.2 28.59133 Цахилгаан соронзон бус 49.52 5.979 4.28 5.8 1.76034 Цахилгаан соронзон фр 6.28 0.758 26.183 4.5 1.36535 Цахилгаан соронзон бус 43.24 5.221 1.1 1.3 0.395Дүн, бүтээгдэхүүн-25 100 12.075 36.547 100 30.351

Цахилгаан соронзонгоор ялгах /-0.56+0.00 мм, Бүтээгдэхүүн 26/36 Цахилгаан соронзон фр 41.338 6.297 69.44 78.2 30.07537 Цахилгаан соронзон бус 58.662 8.936 13.642 21.8 8.384Дүн, бүтээгдэхүүн-26 100 15.233 36.709 100 38.45930 Баяжмал. Цахилгаан соронзон фракцууд:

27+32+36 -ын нийлбэрээр 15.52 67.875

72.45Цахилгаан соронзон фракцуудыг буталан ангилах /29+34+22+37/39 -0.56+0.074 мм 70.52 8.346 17.507 66.44 10.04940 -0.074+0.00 мм 29.48 3.489 21.17 33.56 5.07638. Дүн, 29+34+22+27

бүтээгдэхүүн

100 11.835 28.6 100 15.125

Ширээгээр гүйцээн баяжуулах, /-0.56+0.071 мм, Бүтээгдэхүүн 39/41 Баяжмал 24.299 2.028 67.52 93.73 9.41944 Хаягдал 75.701 6.318 1.45 6.27 0.63Дүн, бүтээгдэхүүн-39 100 8.346 17.507 100 10.049

Гидроциклоний элсийг ширээгээр гүйцээх /-0.071 мм, бүтээгдэхүүн 45 Баяжмал 19.44 1.106 69.81 90.25 5.31246 Хаягдал 80.56 4.583 1.82 9.75 0.574Дүн, бүтээгдэхүүн 40+15 100 5.689 15.043 100 5.886



Ховд голын гянтболдын ордыг гравитацийн аргаар боловсруулах

боломжтой нь энэхүү туршилтын үр дүнгээс харагдаж байна. Металл

авалтыг нэмэгдүүлэхэд гравитиаци - соронзон сепаратор гэсэн хосолмол

аргаар баяжуулах нь илүү үр дүнтэй байна.

2009 онд технологийн туршилт хийлгэх зорилгоор ирүүлсэн

вольфрамитийн 215 кг хүдрээс бодисын найрлагын судалгааны дээж

авсны дараа нийт дээжийг 5 мм хүртэл бутлаí дээж авч +5, -5+3, -

3+2, -2+1, -1 мм шигшүүрийн шинжилгээ хийж гарц агуулгын

тодорхойлæýý. Технологийн туршилтанд Вольфрамитийн хүдрийг

гравитаци, соронзон баяжуулалт гэсэн хос аргаар баяжуулсан áà

ãравитацийн боловсруулалт-сэгсрэх ширээгээр оруулсны дараа

баяжмал, завсрын бүтээхдэхүүн, хаягдлаас дээж авч химийн

шинжилгээнд өгсөн болно. 1-р шатны гравитацын боловсруулалтаас

гарсан хаягдалын агуулга (WO3) 1.99% байсан ба хаягдалд хяналтын

угаалга хийж химийн шинжилгээ хийлээ. Гарсан баяжмалд (WO3)

64.77% агуулга хангалттай биш учир дараагийн боловсруулалт

болох соронзон сеператороор баяжуулж хими, брикетийн

шинжилгээãýýð вольфрамитийн агуулгыг тодорхойлуулñàí áàéíà.


Химийн шинжилгээнд бул бутлагч, 1 мм

хацарт бутлуур, 3 мм

5 кг

Холилт хуваалт

хацарт бутлуур, 6 мм

Петрографийн дээж сонголт (5 кг)

Б

Б

Б

Анхдагч дээж (215 кг)

Шигшүүрийн шинжилгээнд (5, 3, 2, 1 мм)


Шигшүүрийн шинжилгээ

Øèãø¿¿ðèéí øèíæèëãýýã 6 ìì õ¿ðòýë áóòëàãäñàí õ¿äýðò, 1 ìì õ¿ðòýë

áóòëàãäñàí õ¿äýðò òóñ òóñ õèéæýý.

Бóòëàãäñàí õ¿äðèéí 79.83% нь 1-6 мм, 21.17% нь -1 мм хэмжээтэй байна.

Ýíý ¿ð ä¿íã äýýðõ ìèíåðàãðàôèéí øèíæèëãýýòýé óÿëäóóëàí ¿çýõýä

ýíýõ¿¿ 79.83% -èéí ãàðöàä íèéò âîëüôðàìиòèéí 80% íü ÿëãàðàõ á¿ðýí

áîëîìæòîé íü õàðàãäàæ áàéíà. Ãàðö, àãóóëãààñ õàìààðñàí ãðàôèêèéã äàðààõ

çóðãààð ¿ç¿¿ëëýý.

Çóðàã 4.1.2. 6 ìì õ¿ðòýë áóòëàãäñàí õ¿äðèéí ãàðö,

âîëôðàìèòûí àãóóëãûã õàìààðàë

Графикаас харахад -6+5, -5+3 хоёр фракцын дундаж агуулга нь

тооцоогоор (WO3) 9.02% гарц нь 59.34% байгаа нь үйлдвэрт хүдрийг -6

мм хүртэл бутлаад гравитацийн боловсруулалт буюу тунаах машинаар

баяжуулж том ширхэглэлтэй вольфрамитийг баяжуулж авах боломжтой

нь харагдаж байна

Ëàáîðàòîðèéí òехнологийн туршилт. Технологийн туршилтанд 200 кг

–ийг вольфрамитийн хүдрийн дээжийг гравитаци, соронзон баяжуулалт


Химийн шинжилгээнд бул бутлагч, 1 ммБ

0 1 2 3 5 60

20

40

60

80

100

гарц

агуулга

ширхэглэл (мм)

гар

ц

(%)


гэсэн хос аргаар баяжуулсан. Гравитацийн баяжуулснаар баяжмал,

завсрын бүтээхдэхүүн, хаягдлаас дээж авч химийн шинжилгээнд өгсөн.

Áàÿæìàëûí àãóóëãûã íýìýãä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ соронзон сеператороор

баяжуулж баяжмал хаягдлаас дээж авч хими, брикетийн шинжилгээнд

өгч WO3, вольфрамитийн агуулгыг тодорхойлуусан.

Ãравитацийн боловсруулалтын үр дүн


¹Бүтээгдэхүүний

нэрЖин, кг

WO3-ийн

агуулга, %

Бүтээгдэхүү-ний гарц, %

Бүтээгдэхүүний металл авалт, %

1 Анхдагч дээж 200.0

7.27 100.0 100.0

2 Баяжмал1 15.5 64.77 7.75 69.03 Завсарын

бүтээãдэхүүн21.3 5.91 10.55 8.66

4 Хаягдал1 163.2

1.99 81.7 22.34

Бүгд 200.0

7.27 100.0 100.0

Õ¿ñíýãòýýñ àíõàí øàòíû áàÿæóóëàëòûí ¿ð ä¿íä áàÿæìàë, çàâñðûí

á¿òýýãäýõ¿¿íä íèéò âîëüôðàìèòûí 77.66%-èéã ÿëãàæ àâñàí áàéíà. Õàÿãäëûã

õÿíàëòûí áîëîâñðóóëàëòàíä îðóóëñíààð гарсан ¿ð ä¿íг хүснэгт 7.6-д

үзүүллýý.


химийн

Õàÿãäаë Áàÿæìаë

Õàÿãäаë Áàÿæìаë

химийн шинжилгээнд

химийн øинжилгээнд

Áàÿæìаë Çàâñðûí á¿òýýãäýõ¿¿í

Õàÿãäаë

хими, минералогийн шинжилгээнд

Анхдагч дээж (-2 мм, 200 кг)

Сэгсрэх ширээ

хяналтын угаалга

цэвэрлэгээний угаалга


Õяналтын áîëîâñðóóëàëòûí үр дүн


¹Бүтээгдэхүүни

й нэр

Жин

, кг

WO3-

ийн

агуулга,

%

Бүтээгдэх

үү-ний

гарц, %

Бүтээгдэхүү

ний металл

авалт, %

1 Хаягдал, /орох/ 163.

2

1.99 81.7 22.34

2 Хяналтын

баяжмал

36.1 5.98 18.05 15.02

3 Хяналтын

хаягдал

157.

1

0.84 63.55 7.32

4 Бүгд 163.

2

1.99 81.7 22.34

Õүснэгтээс харахад баяжмалын металл авалт 15.02% байна. Ýíý íü ¿íäñýí

áîëîí õÿíàëòûí áàÿæóóëàëòààñ íèéò âîëüôðàìèòûí 92.68%-èéã ÿëãàæ àâñàí

ãýñýí ä¿í þì. Çавсарын бүтээгдэхүүн, õÿíàëòûí áîëîâñðóóëàëòûí баяжмал

хоёрыг нийлүүлж цэвэрлэгээний баяжуулалт хийñýí. Хоёр

бүтээгдэхүүний дундаж агуулга тооцоогоор 5.95% (WO3) байна.

Цэвэрлэгээний угаалгын үр дүн


¹ Бүтээгдэхүүний нэр

Жин, кг

WO3-ийн

агуулга

Бүтээгдэхүү-ний гарц, %



химийн


, %

1 Цэвэрлэгээнд орох 57.4 5.95 28.7 23.68

2 Цэвэрлэгээний

баяжмал

4.31 62.3 2.15 18.45

3 Цэвэрлэгээний

хаягдал

53.0

9

1.6 26.55 5.23

4 Бүгд 57.4 5.95 28.7 23.68

Äýýðõ үр дүнгээс харахад баяжмалын металл авалт 18.45 % байна.

Цэвэрлэгээний баяжмал, àíõàí øàòíû áàÿæóóëàëòûí баяжмал хоёрыг

нийлүүлж цахилгаан соронзон баяжуулалт хийлñýí. Хоёр

бүтээгдэхүүний дундаж агуулга тооцоогоор 64.23 % (WO3) байна.

Цахилгаан соронзон баяжуулалтын үр дүн


¹ Бүтээгдэхүүний нэрЖин,

кгWO3-ийн

агуулга, %Бүтээгдэхүү-ний гарц, %


1 Соронзонд орох 19.76 64.23 9.88 87.45

2 Соронзон фракц 16.45 67.84 8.23 76.7

3 Соронзон бус фракц 3.31 38.72 1.65 10.754 Бүгд 19.76 64.23 9.88 87.45

Õүснэгтээс харахад соронзон фракцын агуулга (WO3) 67.84%, металл авалт 76.7% байна.

Соронзон бус фракц нь үйлдвэрт битүү циклээр явах учир нийт металл авалт нь 87.45%

байна. Вольфрамитийн баяжмал болон хаягдалд хийсэн брикетийн шинжилгээний үр

дүнгээс үзвэл баяжмал дахь вольфрамитийн агуулга 91.86%, хаягдал дахь вольфрамитийн

агуулга 0.84% байгаа нь вольфрамит маш сайн баяжигдсаныг харуулж байна.

4.2 Баяжуулах үйлдвэрийн технологи

Ховд голын гянтболдын ордод ашиглалт явуулж байгаа “СС Монголиа” ХХК нь хүдэр

баяжуулах схемийг Геологийн төв лабораторийн санал болгож буй схемд үндэслэн 3

шатны бутлуур бүхий гравитацийн технологи сонгож боловсруулан туршсан.



4.2.1-р зураг. Ховд голын гянтболдын хүдэр баяжуулах

технологийн схем.

Уурхайгаас 400 мм хүртэл тэслгээгээр бутлагдсан хүдрийг тээвэрлэн ирж, хацарт

бутлуурыг ачаалах ба - 60 мм хүртэл бутлагдсан хүдрийг 2 дахь шатны конусан

бутлуураар 12 мм хүртэл ширхэглэлтэй болтол бутлана. 2YZ1230 төрлийн 1 мм-ийн тор

бүхий давхар шигшүүрээр 2 дахь шатны бутлуураас гарсан хүдрийг шигшиж -1 мм

ширхэглэлтэй бүтээгдэхүүнийг СКО-2 ширээгээр баяжуулна. +1 ìì øèðõýãëýëòýé

øèãø¿¿ðèéí äýýä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ДВГ 200х125 áóëò áóòëóóðààð

áóòàëæ, øèãø¿¿ðт буцаан ачаална.

Уг технологийн схемийн дагуу жилд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл бүрэн боломжтой болох нь

тогтоогдсон. Иймээс уг технологийн төслийн үндсэн хувилбар болгон сонгож авав.

4.3 Баяжуулалтын үйлдвэрийн горим


Баяжмал

Áàÿæóóëàõ øèðýý

Булт бутлуур

Шигшүүр

Конусан бутлуур

Хацарт бутлуур

Анхдагч хүдэр

Хаягдал Хатаах

+1 мм

-12 мм

-1 мм

-400 мм

-60 мм


Хүдэр баяжуулах үйлдвэр нь дараах 2010 онд 1 ээлжээр ажиллаж 120 т, 2011 онд 150 т,

2012 оноос 2 ээлжээр ажиллаж 300 т баяжмал экспортонд гаргахаар төлөвлөсөн.

Үйлдвэрийн ажиллах горимыг 4.3.1 -р хүснэгтээр үзүүллээ.

Баяжуулах үйлдвэрийн ажлын горим


д/д ҮзүүлэлтХэмжээ

2010-2011 он 2012-2026 он

1 Жилд ажиллах хоног 340 340

2 Хоногт ажиллах ээлж 1 2

3 Ээлжийн үргэлжлэх хугацаа 8 16

4.4 Баяжуулах технологийн тооцоо

Хэрэглэгчид баяжмал дахь вольфрамийн агуулга β=68%, түүнээс дээш байлгах шаардлага

тавьж байна. Дээрх ажлын горимоор ажиллах хугацаанд хүдэр дахь вольфрамын дундаж

агуулга α=7.51% байна. Анхдагч хүдрийн агуулга, туршилтын үр дүн, хэрэглэгчдийн

шаардлага зэргийг үндэслэн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний балансыг дараах байдлаар тооцов.

Баяжуулах хүдрийн баланс4.4.1 -р хүснэгт

Бүтээгдэхүүн Гарц, % Агуулга, % Металл авалт, %

Анхдагч хүдэр 100 7.51 100

Баяжмал 9,85 68 89,20

Хаягдал 90,15 0,9 10,80

Баяжуулах үйлдвэр нь 2012 оноос бүрэн хүчин чадлаар ажиллах үедээ жилд 300 т

баяжмал экспортлоно. Иймээс технологийн үндсэн тооцоог бүрэн хүчин чадлаар ажиллах

үед дээрх балансыг баримтлан бодож 4.4.2-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Технологийн тооцоо




д/д Технологийн үзүүлэлт нэгж Томъёолол, хэмжээ

1. Олборлох хүдэр т/жил

Аож=Абж∗100

γ б

=300∗10010,75

=2790,7

Aoж - жилд олборлох хүдэр, т/жилAбж - жилд гаргах баяжмал, т/жилγ б - баяжмалын гарц, %

2.Баяжуулах үйлдвэрийн цехийн хүчин чадал

т/цаг

Aцц=Аож

Nж∗nэ∗T= 2790,7

340∗1∗8=0,51

Nж – жилд ажиллах хоногNэ – ээлжийн тооТ – ээлжийн цаг

3.Үйлдвэрийн тоног төхөө-рөмжийн хүчин чадал

т/цагQтц=

Аож

Nж∗nэ∗T∗Kца

= 2790,7340∗1∗8∗0,9

=0,56

4. Бутлалтын зэрэг

4.1 Анхан шатны бутлуур

n1=Dmax 1

dmax 1

=40060

=6.66

Dmax1- том бутлуулрт хүлээн авах хүдрийн xамгийн том хэмжээ, ммdmax1- том бутлуураас гарах хамгийн том ширхэг, мм

4.2 2 дахь шатны бутлуур

n2=dmax 1

dmax 2

=6012

=5

dmax2- дунд бутлуураас гарах хамгийн том ширхэг, мм

4.3 3 дахь шатны бутлуурn3=

dmax2

dmax3

=121

=12

dmax3- жижиг бутлуураас гарах хамгийн том ширхэг, мм

4.5 Баяжуулах үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж

Баяжуулах үйлдвэрийн ажлын горим, технологийн үндсэн тооцоог үндэслэн дараах

(4.5.1-р хүснэгт) тоног төхөөрөмжийг сонгов.

Баяжуулах үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж


д/д Тоног төхөөрөмж Төрөл Тоо хэмжээ, шХөдөлгүүрийн

чадал, кВт1 Хацарт бутлуур РЕ-350 1 12



2 Конусан бутлуур КСД-600 1 303 Шигшүүр 2YZ1230 1 7,54 Булт шигшүүр ДВГ 200х125 1 2,25 Сэгсрэх ширээ СКО-2 3 3,7

Баяжуулах үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийн техникийн үзүүлэлт


№ Тоног төхөөрөмж Техникийн үзүүлэлтүүд

1.РЕ-350 төрлийн хацарт бутлуур

1. Хоёр хуягийн хоорондох хүдэр бутлах хэмжээ 400 мм2. Хоёр хуягийн хоорондох зай 10 мм байхад 1 цагт 50

тонн хүдэр бутлах3. Нэг цагт хүдэр бутлах хүчин чадал -11 т4. Хөдөлгүүрийн хүчин чадал-12 квт5. Цахилгаан хөдөлгүүрийн эргэлт -1460 эрг/мин6. Үйлдвэрлэсэн он - 2004 / Хятад улс/

2.КСД-600 конусан

бутлуур

1. Бутлуурын диаметр 60 мм2. Хоёр хуягийн хоорондох зай 12 мм- 35 мм3. Нэг цагт хүдэр бутлах хүчин чадал

Хоёр хуягийн хоорондох зай 12 мм байхад 19 т4. Цахилгаан хөдөлгүүрийн хүчин чадал 30 квт5. Цахилгаан хөдөлгүүрийн эргэлт 950 эрг/мин6. Жин - 3663 кг

3. 2YZ1230 шигшүүр

1. Хүчин чадал 8-80 т2. Талбайн хэмжээ өргөн нь 130 мм3. Урт нь 300 мм4. Цахилгаан хөдөлгүүрийн хүчин чадал 7.5 кВт5. Цахилгаан хөдөлгүүрийн эргэлт 940 эрг/мин6. Хүндийн жин - 700 кг7. Үйлдвэрлэсэн он - 2005 / Хятад улс/

4. ДВГ 200х125 бóëò бутлуур

1. Тэжээл хүлээн авах амны хэмжээ, мм 85х252. Булны диаметр, мм 2003. Булны урт , мм 1254. Бул хоорондын зай, мм 0...125. Бул хоорондын зай хамгийн бага байхад бутлагдсан

материалын ширхэглэл, мм 0,256. Хүчин чадал, кг/ц <7007. Цахилгаан хөдөлгүүрийн эргэлт, эрг/мин 15008. Цахилгаан хөдөлгүүрийн хүчин чадал, кВт 2,2



9. Хэмжээ , мм 690х390х99010. Жин , кг 245

5.СКО-2 төрлийн сэгсрэх ширээ

1. Ширээний талбай 2 м2

2. Тавцангийн тоо 1 ш3. Тавцангийн талбай 2 м2

4. Ширээний хэлбэлзэл мин-1-272-3245. Тавцангийн урт мм-1806. Ширээний хүчин чадал цагт 0,3...1,07. Цахилгаан зарцуулалт квт/цаг/т- 3.7• Ширээний хэмжээ : 3000 х 1250 х 10009. Жин 450 кг

Баяжмалын чанарыг дээшлүүлэх, хаягдал дахь вольфрамын агуулгийг багасгахын

тулд баяжуулах ширээнээс гарч буй хаягдалд хяналтын, баяжмалд цэвэрлэгээний

шатыг нэмж боловсруулаõààð ñàíàë áîëãîæ áàéíà.


-60+12 мм


Баяжмал Хаягдал

Цэвэрлэгээ СКО-2Хяналт СКО-2

+1 мм-1 мм

Øèãø¿¿ð



Шигшүүр



Хаягдал Хатаах

-400 мм

-12 мм


Зураг 4.5.1. Ховд голын гянтболдын хүдэр баяжуулах ñàíàë áîëãîæ áóé

технологийн схем.

Эрдсийн бичиглэлээс үзэхэд вольфрамит нь 0,05-12,5 мм ширхэглэлтэй ялтас хэлбэртэй

тохиолдох вольфрамит агуулсан вольфрамит-кварцын нэгдэл нийт хүдэрт 50% эзэлж

байгаагаас үзэхэд металл авалтыг нэмэгдүүлэх тохиолдолд баяжуулалтын технологийн

схемд нунтаглалтын процессыг оруулах шаардлагатай юм. 2010 онд α=7.51%-èéí

àãóóëãàòàé õ¿äýð áàÿæóóëæ, металл авалт =89.2%, ãàðö =9.85%,

β=68%-èéí агуулгатай áàÿæìàë боловсруулíа. Àøèãëàëòûí æè¿¿äýä

õ¿äýð äàõü âîëüôðàìûí äóíäàæ àãóóëãà α=7.51% áàéíà. 2010-2014

îíóóäàä áîëîâñðóóëàõ õ¿äýð, áàÿæìàëûí õýìæýýã 4.5.2 -р хүснэгтýд үзүүлэв.

Ýõíèé 5 æèëä áîëîâñðóóëàõ хүдэр áà баяжмал


Үзүүлэлт 2010 2011 2012 2013 2014 íèéòБаяжуулах хүдрийн хэмжээ, т 1218,27 1522,84 3045,69 3045,69 3045,69 11878,17Áаяжмалын хэмжээ, т 120 150 300 300 300 1170

4.6 Ус хангамж

Туршилтаар вольфрамын хүдрийг гравитацийн аргаар боловсруулахад шаардлагатай

хатуу шингэний харьцааг Т:Ж=1:4 гэж тогтоосон байна. Ховд голын вольфрамын ордыг

баяжуулах үйлдвэр нь 2010 онд хоногт 3,3 т хүдэр олборлон боловсруулна. Эндээс усны

зарцуулалтыг тооцвол:

а. Үйлдвэрийн хоногийн хүчин чадал, òí/х:

¯¿íä:N—æèëèéí àæëûí ºäºð, (õîí)n—õîíîãò àæèëëàõ ýýëæèéí òîîб. Хоног шаардлагатай усны зарцуулалт, м3:

в. Жилд зарцуулах усны хэмжээ, м3


Qцех=Qжил

N⋅n=1214 . 27

340⋅1=3. 57

Q ус=Qцех∗4=3 . 57∗4=14 .28


Үйлдвэрийн нийт усны 80%-ийг эргэлтийн усаар хангах нөхцөлд хоногт 11,42 м3, жилд

3884,2 м3 усыг үйлдвэрийн хаягдал усыг цэвэршүүлэн хангана гэсэн тооцоо гарч байна.

Үлдсэн 20% буюу 2,85 м3 усыг байгалийн эх үүсвэрээс буюу Ховд голоос зөөврөөр хангах

юм. Усны хэрэгцээг зөөврөөр хангаж байгаа тохиолдолд голын гольдрол, экологид сөрөг

үр дагавар гарахгүй. 2012 оноос үйлдвэрийн хүчин чадал нэмэгдэхэд байгалийн эх

үүсвэрээс хангах усны зарцуулалт 6,6 м3 болж өснө. Технологийн усны зарцуулалтыг

дараах зургаар үзүүллээ.


Баяжмал

Цэвэрлэгээ СКО-2

+1 мм-1 мм

Øèãø¿¿ð


-60+12 мм

Шигшүүр




Хаягдал

-400 мм

-12 мм

Ус

Баяжмал


Хатаах

Хяналт СКО-2

Хаягдал

Qж . ус=Q ус∗340=14 . 28∗340=4857


Зураг 4.6.1 Ховд голын гянтболдын хүдэр баяжуулах

технологийн схемийн ус өгөлт.

4.7 Хаягдалын аж ахуй

Ховд голын гянтболдын хүдрийн баяжуулах үйлдвэрийн хаягдлын аж ахуй нь

боловсруулалтаас хаягдаж буй 90,15% -ийн гарцтай, 0,9%-ийн агуулгатай хаягдлын

овоолгоос бүрдэнэ. Овоолго нь хуурай хаягдал байх ба нийт хаягдлын хэмжээг 4.7.1-р

хүснэгтэд үзүүлэв.

Хаягдлын хэмжээ


Үзүүлэлт 2010 2011 2012 2013 2014 íèéò

Баяжуулах хүдрийн

хэмжээ, т1218,27 1522,84 3045,69 3045,69 3045,69 11878,17

Хаягдлын хэмжээ, т 1098,27 1372,84 2745,69 2745,69 2745,69 10708

Хаягдлын хэмжээ, м3

313,79 392,24 784,48 784,48 784,48

3 05

9,

43

4.8 Ажиллах хүчний тооцоо

Баяжуулах цехэд ажиллах инженер техникийн ажилтан, ажиллагсдын тоог үйлдвэрийн хүчин чадал, ажлын байрны нөхцөл зэргийг харгалзан баяжуулах цехийг 2010 онд хоногт 8 цагаар 1 ээлж, 2012 оноос үйлдвэрийн хүчин чадал нэмэгдэхэд 8 цагаар 2 ээлжээр ажиллахаар тооцов.

Баяжуулах цехэд ажиллах ажилчдын орон тоо4.8.1-р хүснэгт

№ Албан тушаалЭэлжинд ажиллах хүний тоо

1 ээлжинд 2 ээлжинд1 Баяжуулах цехийн дарга 1 12 Ээлжийн мастер 1 23 Бутлуур, шигшүүрийн машинч 1 24 Баяжуулагч 2 45 Туслах ажилтан 1 26 Дээж авагч 1 27 Цахилгаанчин, засварчин 1 2



Нийт 8 15

ТАВДУГААР БҮЛЭГ. УУРХАЙН УС ТАТАЛТ БА УУРХАЙН ЦАХИЛГААН ХАНГАМЖИЙН ТООЦОО

5.1 Уурхайн ус таталтын тооцоо

Ордод гидрогеологийн нарийвчилсан судалгаа хйигдээгүй. Ордын талбай нь геологийн

тогтоц талаасаа хөндлөн, дагуу хагарлын шугамуудаар зааглагдсан. Гүний усны судалгааг

уурхайг нээх (уурхай ам, хэвтээ малталтууд нэвтрэх) үед болон ашиглалтын явцад

нарийвчилан хийх зорилтыг компаниас тавьж байна. Ерөнхий тогтоц талаас бол орд нь

харьцангуй бага усжилттай байх магадлалтай юм.

Уурхайн ам ба хэвтээ малталтуудад ус зайлуулах суваг хийх ба түүгээр урсах усыг ус

цуглуулах камерт цуглуулна.

Ашиглалтын тухайн үеийн нөхцөл, уурхайн ахилттай уялдуулан ус татах шахуурга,

хоолой зэргээс бүрдэх шахуургын станцыг тоноглож ажиллуулна.

Ус татах хоолойн урт нь камерын байршлаас хамааран ашиглалтын үе шатуудад нэмэгдэх

болно. Усны шахуурга нь нэг талаас ус татах хэмжээ, нөгөө талаас шахах өндрийг хангах

техникийн хүчин чадал, технологийн хэмжээстэй байна.

Усны ундарга нь 2м3/цаг байхаар урьдчилсан тооцоог хийв.

Уурхайн ус таталтын үндсэн үзүүлэлтүүд



1 Цагт цугларах ус м3/цаг 2

2 Хоногт цугларах ус м3/хоног 48

3 1 цагт зайлуулах усны хэмжээ м3/цаг 3

4Шахуургын станцын хоногт ажиллах

цагцаг 16



Усны шахуургын сонголт.

NB 32-125.1/102 маркийн шахуургын техникийн үзүүлэлтийг 5.1.2-р хүснэгтэд үзүүлэв.

NB 32-125.1/102 маркийн шахуургын техникийн үзүүлэлт



1 Хөдөлгүүрийн чадал кВт 0.75

2 Сорох хоолойн голч мм 32

3 Шахах хоолойн голч мм 10

4 Хөдөлгүүрийн урт мм 40

5 Хөдөлгүүр ба фонарь мм 100

6 Жин кг 39

7 Түрэлтийн өндөр м 13

8 Бүтээл м3/цаг 6



5.1.1-р зураг. NB төрлийн шахуургын ажлын үзүүлэлт

5.2 Уурхайн цахилгаан хангамжийн тооцоо

Уурхай, баяжуулах цех, гэрэлтүүлгийн цахилгаан хэрэглэгчдийн тооцооны бүрэн

ачаалалыг 5.2.1-р хүснэгтээр үзүүлэв.

Уурхайн цахилгаан хэрэглэгчдийн болон

эрчим хүч зарцуулалтын тооцоо


Хэрэглэгч тооPHOM , кВт

SHOM , кВА

cos ϕ k x

PT , кВт

QT , квар

t, цаг W a , кВтцаг

W p , кварцаг

Вентилятор 11-62-5а

2 5.5 13.75 0.8 0.8 8.8 6.6 6400 56320 42240

Вентилятор LBM-5M2

2 5.5 13.75 0.8 0.8 8.8 6.6 6400 56320 42240


1 11 14.67 0.75 0.6 6.6 5.8 6400 42240 37252

Татуур 2 11 36.67 0.6 0.5 11.0 14.7 6400 70400 93867Конусан бутлуур КСД-3000

1 30 37.5 0.8 0.6 18.0 13.5 6400 115200 86400


1 2.2 3.14 0.7 0.6 1.32 1.32 6400 8448 8450

Шигшүүр 1 7.5 10.7 0.7 0.6 4.5 4.5 6400 3816 3816Сэгсрэх ширээ

1 3.7 9.25 0.4 0.6 2.2 5.1 6400 14208 32555

Компрессор 1 80 100 0.8 0.8 64.0 48.0 6400 409600 307200Гэрэлтүүлэг 80 0.1 20 0.4 0.4 3.2 7.3 3000 9600 21996Бусад 20 25 0.8 0.5 10.0 7.5 5000 50000 37500

Нийт 2112

87.14 138.44 121.1 836152 713516

SHOM - цахилгаан хэрэглэгчийн номиналь бүрэн чадал; PHOM - цахилгаан хэрэглэгчийн

номиналь актив чадал; cos ϕ -чадлын коэффициент; k x - хэрэгцээний коэффициент; QT -

тооцооны реактив ачаалал; PT - тооцооны актив ачаалал; W a - актив цахилгаан энерги;

W p - реактив цахилгаан энерги; t – жилд ажиллах цаг.

Уурхай жилд 330 өдөр, хоногт тасралтгүй ажиллана гэж тооцвол.



t=330*24*0.8=6400 цаг

Нийт хэрэглэгчдын чадлын коэффициент:

cos ϕ=∑ PT

√(∑ PT )2+(∑QT )2=138 .44

√138 .442+121 .12=0 .74

Хэт ачааллыг тооцсон бүрэн чадал:

S=k ач ,мах∗∑ PT

k х ,ач *cos ϕT

=0 .8⋅138 . 441 . 1⋅0 .74

=136 . 05 êÂÀ

k ач, мах =(0.8-0.9) цахилгаан хэрэглэгчийн ачаалалын максимумд оролцох коэффициент;

k х , ач=(1.1-1.3) хэт ачааллын коэффициент.Тооцооны чадлыг үндэслэн 150 кВА хэвийн чадалтай, САТ фирмийн GEP150 маркийн

дизель станц сонгов. Дизель станцын үзүүлэлтийг 5.2.2-р хүснэгтэд үзүүлэв.

Дизель станцын техникийн үзүүлэлтүүд


д/д Үзүүлэлт хэмжээ

1 Станцын чадал 150кВА/120кВт

2 Хэвийн хүчдэл 400/230 В (3 фаз)

3 Хөдөлгүүрийн төрөл 1006TAG, 6 цилиндр

4 Хөдөлгүүрийн эргэлт 1500 эрг/мин

5 Генераторын төрөл OLYMPIAN, LL3014F

6 Түлшний зарцуулалт (75% ачаалалтай) 24.2 л/цаг

7 Түлшний савны багтаамж 290 л

8 Тосны хэмжээ 19 л

9 Хөргөлтийн шингэний хэмжээ 37.2л

10 Бүрэн цэнэглэсэн үеийн жин 1725 кг

11 Дууны хэмжээ /7 м зайд / 68 дБ

12 Овор хэмжээ 2675x900x1460 мм

13 Асаах арга Электростартер

14 Түлшний хувийн зарцуулалт 200 мл/кВтцаг

15 Хамгаалалтын зэрэг ISO 8528 G2



16 Үнэ /ойролцоо/ 20000 ам.дол

Уурхайн цахилгаан дамжуулах кабель шугамын тооцоо

Уурхайн хамгийн их чадалтай цахилгаан хэрэглэгч болох компрессорын хөдөлгүүрийн

кабель шугамыг сонгон асаалтын нөхцөлөөр шалгая.

I pac . 3=S

√3∗U Hom

=1001.73∗0 . 4

=144 .5 À

U Hom -шугамын хүчдэл, кВ.

Халалтын нөхцөлөөр 35 мм2 огтлолтой зэс кабель сонгов. Хөдөлгүүрийн асаалтын үед

кабель дээр унах хүчдэлийн хэмжээг тодорхойлбол:

ΔU=√3 I àñl(r o⋅cosϕ+xo⋅sin ϕ )⋅¿¿1 ,73⋅5⋅144 . 5⋅0 . 05(0 .54⋅0.35+0 .08⋅0.94 )=16 .5 Â

Хөдөлгүүрийн асаалтын момент ба хэвийн моментийн харьцаа

λ '=(U Ï

U í)2

λ Ï=(380−16 . 5380 )

2

1. 5=1 . 37.

λ Ï− хэвийн хүчдэлтэй үеийн хөдөлгүүрийн асаалтын ба хэвийн моментийн харьцаа.

Хөдөлгүүрийн асаалтын момент нь механизмын асаалтын үед үзүүлэх эсэргүүцлийн

моментоос 10%-аас багагүй өндөр байна.

(U Ï

U í)2

λ Ï≥1,1 λÏ . ìåõ' .

1 .37≥1,1⋅0 .3λ Ï . ìåõ

' −механизмын асаалтын үеийн момент ба хөдөлгүүрийн хэвийн моментийн

харьцаа. Компрессорын хувьд гулсалт нэгтэй тэнцүү байхад λ Ï . ìåõ' =0 .3байна. Иймд

хөдөлгүүрийн асаалтын нөхцөл биелэж байна.



Уурхайн дотоод цахилгаан хангамжид шаардлагатай тоног төхөөрөмжүүд


д/д Хэрэглэгч,Хүчин чадал,

кВттоо

Шаардлагатай төхөөрөмж,

хэмжээТоо

хэмжээ

Нэгж үнэ, мян

төг

Нийт үнэ, мян

төг

1Вентилятор11-62-5а

5.5 2Кабель КГ-3*4 20м 2.5 50Автомат 20А 1 ш 10 10

пускатель 1 ш 10 10

2Вентилятор LBM-5M2

5.5 2Кабель КГ-3*4 20м 2.5 50Автомат 20А 1 ш 10 10


3 Хацарт бутлуур 11 1Кабель КГ-3*6 20м 5 100Автомат 40А 1 ш 50 50


4 Татуур 11 2Кабель КГ-3*6 20м 5 100Автомат 40А 1 ш 50 50


5Конусан бутлуур КСД-3000

30 1

Кабель КГ-3*10+1*6

60м 9 540

Автомат 50А 3 ш 45 135пускатель 3 ш 35 115

6 Шигшүүр 7.5 1Кабель КГ-3*6 20м 5 100Автомат 40А 1 ш 50 50


7 Баяжуулах ширээ 3.7 1Кабель КГ-3*4 20м 2.5 50Автомат 20А 1 ш 10 10


8 Компрессор 80 1


20м 25 500

Автомат 200А 1 ш 70 210пускатель 1 ш 120 360

9Булт бутлууурДВГ200125

2.2 1


20м 2.5 50

Автомат 6.3А 1 ш 3 3пускатель 1 ш 5 5

10 Гэрэлтүүлэг 0.1 40 Утас 2*2.5 400 м 500 200Нийт 1122

Богино холбоосын гүйдлийн тооцоо.



Б.х-ны тооцоо хийхийн тулд орлуулгын схем зурна. Уг схемд цахилгаан хэлхээний

элемент бүрийг идэвхитэй ба нөлөөмжийн эсэргүүцэл хэлбэрээр орлуулан солино. (1-р

зураг)

Фидерийн кабелийн идэвхитэй болон нөлөөмжийн эсэргүүцэл

ròð=r0⋅l=0 .26⋅0 .2=0 .054 , Омõòð=x0 Lô. ê=0 .08⋅0 . 2=0 .016 , Ом

r0 , x0−1 км кабелийн идэвхтэй ба индуктив эсэргүүцэл, Ом/км

Хөдөлгүүрийн шугамын кабелийн идэвхитэй болон нөлөөмжийн эсэргүүцлүүдийг

мөн ижил тодорхойлно.

ròð=r0⋅l=0 .54⋅0.2=0.108 , Ом

õòð=x0 Lô. ê=0 . 087⋅0 . 2=0 . 0174, Ом

Контактор болон автоматын эсэргүүцэл бохирдлыг тооцоод 0.001 Ом.

Тэжээлийн үүсгүүрээс богино холбооны цэг хүртэлх бүрэн эсэргүүцэл

Zð åç=√Rð åç2 + Xð åç

2 =√0.1642+0 .03342=0 . 167, Ом

Rð åç=r QF+rô. ê +r ÊË+rë .ê=0. 054+0 .. 108+0 .001+0 . 001=0 . 164 , ОмÕð åç=õô . ê+õë .ê=0. 016+0.0174=0 . 053

Гурван фазын богино холболтын гүйдэл:

I ê(3)=

U í

√3⋅Zð åç

=380√3⋅0 .167

=1 . 3, кА

Хамгийн их чадалтай хөдөлгүүрийн богино холбооны гүйдэл 1.3 кА тул сонгох цахилгаан

аппаратуудын динамик тэсвэрийн нөхцөл нь уг гүйдлийг даах шаардлагатай.

Хамгаалах газардуулгын тооцоо

Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын болон аюулгүй ажиллагааны дүрмийн дагуу машин механизмын бүх металл хэсэг, трансформаторын их бие, хуваарилах төхөөрөмжийн корпус, кабелийн хуяг гэх мэтийг газардуулна. Тооцооны зорилго нь газардуулах электродын тоо, газардуулгын утасны огтлолыг тодорхойлоход оршино.

Уурхайн газардуулгын төхөөрөмжийн нийт эсэргүүцэл 4 Ом-оос илүүгүй байна.

Газардуулагчидийн эсэргүүцэл:

RΣã=4 Îì−R , Ом



энд: R−газардуулах утас болон кабелийн газардуулах жилийн эсэргүүцэл, Ом. Эдгээрийн хэмжээг дараах байдлаар тодорхойлно.

R= Lγ⋅s

=20056⋅6

=0 .59Ом,

L− газардуулгын дамжуулагчийн урт, м; γ− дамжуулагчийн хувийн дамжуулал, м/Оммм2; s – газардуулгын дамжуулагчийн хөндлөн огтлол, мм2.

RΣã=4 Îì−R=3 .41 Îì ,

Нэг ширхэг хоолойн газардуулагчийн эсэргүүцэл

rã . ý=ρ

2 π⋅lln

4 ld

=104

2 π⋅1000ln

40. 05

=6,9 Îì

энд: - хөрсний хувийн эсэргүүцэл, шавартай хайрганы хувьд 104 Омсм; газардуулгийн

электродын урт 1000мм, диаметр 0.05м.

Шаардлагатай газардуулагчийн тоо:

n=rã . ý

RΣã⋅ηã

= 6,93 .78⋅0 .5

=3 .65≈4 ø,

энд: rã . ý−нэг электродын эсэргүүцэл, Ом;

ηã− газардуулагч ашиглалтын коэффициент.

ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ. ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ, ЭРҮҮЛ АХУЙ

6.1 Үйлдвэрийн аюулгүй ажиллагааны нийтлэг шаардлага

Аюулгүй ажиллагааны арга хэмжээнүүд нь уурхайн ажилчдын аюулгүй, үр бүтээлтэй

ажиллахад чиглэсэн байна. Ажлын нөхцөл хичнээн тохитой, аюулгүй байвал ажиллагсад

төдий чинээ эрүүл байж, хөдөлмөрийн бүтээмж нэмэгдэн, үйлдвэрлэлийн даалгаварыг

амжилттай биелүүлэхийн хамт, ажил дур сэтгэлийг улам татаж амьдралын хэрэгцээ

болсоор байна.

1. Уурхайн бүх ажлыг “Монгол улсын хөдөлмөрийн тухай хууль”, Монгол улсад

мөрдөгддөг “Хөдөлмөр хамгаалалын улсын стандартууд”, “Хүдэр, хүдрийн бус, шороон

ордыг далд аргаар ашиглах аюулгүй ажиллагааны нэгдсэн дүрэм”-ийн дагуу хөдөлмөрийн

аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн заавар боловсруулан компаны захирлаар батлуулан

ажиллана.

2. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн асуудал хариуцсан албан тушаалтаныг

тушаалаар томилуулж ажиллуулах ба цех тасагт хэсгийн ахлагч мастер удирдаж явуулна..



3. Уурхайд ажилд орж байгаа хүмүүс эмнэлгийн үзлэгт орж, тухайн мэргэжил, албан

тушаалын ажилд эрүүл мэндийн зүгээс тэнцэх эсэх тухай магадлагаа гаргуулсан байна.

Уурхайн нийт ажиллагсдыг жилд нэг удаа эмнэлгийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт

оруулна.

4. Шинээр ажилд орж буй хүмүүст аюулгүй ажиллагааны 72 цагийн хичээл зааж, шалгалт

авна. Тэнцсэн хүмүүст албан тушаалын ажлын аюулгүй ажиллагааны зааварчилга хэвлэж

өгнө.

5. Инженер техникийн ажилчдад 2-3 жилд нэг удаа, аюулгүй ажиллагаа хариуцсан

ажилтан жилд нэг удаа, ажилчид улирал бүр аюулгүй ажиллагааны нэгдсэн зааварчлага

авна.

6. Ээлжинд гарах ажиллагсдад ажлын даалгавар, аюулгүй ажиллагааны өдөр тутмын

зааварчлагыг ажлын наряд хэлбэрээр хэсгийн дарга, ээлжийн мастер амаар, буюу бичгээр

өгч гарын үсэг зуруулна.

7. Уурхайд орсон гарсан бүх ажиллагсдын цагийн бүртгэлийг нарийн чанд бүртгэнэ.

Уурхайгаас гарч ирмэгц гэрлийн тасагт гэрлийг авч, гэрлийг цэнэглэх төхөөрөмжид

залгана. Ээлж хүлээлцсэнээс 2 цагийн дараа буусан ээлжийн ажилтан гэрлээ өгөөгүй бол

гэрлийн тасгийн ажилтан уурхайн удирдлагад яаралтай мэдэгдэж, нэрийг нь “Ажлын

дараа хувийн гэрлээ цэнэглүүлэхээр өгөөгүй ажилтны бүртгэлд” бүртггэнэ. Мэдээ хүлээж

авсан ажилтан гэрэл хугацаандаа тушаагаагүй шалтгааныг яаралтай тодруулж,

шаардлагатай тохиолдолд холбогдох арга хэмжээ авна.

8. Малталт, тэдгээрийн уулзвар, уурхайгаас гадагш, дотогш орох, гарах чиглэл, аюултай,

аваар осол гарч болзошгүй газар бүрт Монгол улсын “Хөдөлмөр хамгааллын тэмдэг

тэмдэглэгээ өнгө, дохионы” MNS 4643-98 стандартын дагуу боловсруулагдсан

анхааруулах тэмдэг, зурагт хуудас, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагааны заавар,

санамжийг ил тод харагдахуйц газар тавина.

9. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн зохих шаардлагын дагуу хувийн бэлтгэл

бүрэн хангаагүй, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, эрүүл бус өвчтэй хүмүүсийг ажлын

байр /мөргөцөг/-т ажлын даалгавар өгч ажиллуулахыг хориглох ба зөрчил илэрвэл

арилгахаас нааш ажлын наряд өгөхгүй. Алслагдсан ажлын байрны жагсаалтыг сар бүр

гаргаж батлуулж ажиллана.



10. Уулын ажлын технологийн удирдлага, хяналтыг мэргэжлийн түвшинд явуулахын тулд

ээлжийн мастер ээлжийн үргэлжлэх хугацаанд ажлын байр тус бүрийг 2-с доошгүй

шалгах ба ажиллах нөхцөл хүндрэлтэй үед олборлолтын мөргөцөгт уулын ажлыг уурхайн

удирдлага биечлэн удирдаж явуулна.

11. Ажлын байр бүр хөдөлмөр хамгааллын стандартад тохирсон гэрэлтүүлэг, агааржуулах

системээр хангагдсан, аваар гарсан тохиолдолд мэдэгдэх дохионы хэрэгслэлээр

тоноглогдсон, аюулгүй ажиллах нөхцөлийг бүрэн хангасан /бэхэлгээ гэмтэлгүй, машин

механизмын хөдлөх эд анги, хэсгийн хаалт хамгаалалт бүрэн, эвдрэл гэмтэлгүй/ байх

бөгөөд ажил эхлэхийн өмнө ээлжийн ахлагч буюу түүний даалгавараар бригадын ахлагч

ажлын байрыг шалгаж үзсэн байна.

12. Уулын машин техникийг засварыг төлөвлөж графикт хугацаа зааж тогтмол хийнэ.

13. Явуулын холбооны станц ажиллуулж, шуурхай холбоо барих ажлын нөхцөл бүрдүүлж

ажиллана.

14. Ажиллагсдыг ажил үүргийн онцлогт тохирсон техникийн гоо зүй, эргономикийн

шаардлагад нийцсэн ажлын тусгай хувцас, хамгаалалтын малгай, зориулалтын малгайн

гэрлээр хангана. Мөн ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслэлийг цэвэршүүлэх

ариутгах, засварлах үүргийг уурхайн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа хариуцсан ажилтан

харьцаж, хэрэглээнд нь хяналт тавьж ажиллана.

6.2 Галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ

1. Уурхайн нутаг дэвсгэрт гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх хяналтын ажлыг МУ-ын

“Галын аюулгүй байдлын тухай хууль” Аж ахуйн нэгж байгууллагад дагаж мөрдөх галын

аюулгүй дүрэм”-г мөрдлөг болгон ажиллана.

2. Уурхайн тосгон, үйлдвэрийн талбай тэсрэх материалын болон шатах тослох

материалын агуулах, ил амуудыг хамгаалсан зурвас байгуулна.

3. Уурхайн ашиглалтын түвшин бүрт “Галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх заавар”-т

заасан гал түймэр эсэргүүцэх агуулах байрлуулж гал унтраах хэрэгсэл, материал багаж

төхөөрөмж бэлэн хадгалсан байна.

4. Уурхай, агуулах, онцлох тоног төхөөрөмж хэрэгслийн галын байдлыг хариуцах хүнийг

тушаалаар томилж ажиллуулна.



5. Гал унтраах анхан шатны болон суурин тоног төхөөрөмжийн бэлэн байдлыг хангах

засвар, үйлчилгээг цаг тухайд нь хийж тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлнэ.

6. 1500 м3 багтаамжтай ус хураагуурыг байнга бэлэн байлгана. Усан сангийн дэргэд гал

гарсан тохиолдолд унтраах зориулалттай даралттай усны шахуурга суурилуулна.

7. Гал түймэр гарсан үед унтраах ажлыг уурхайн ерөнхий инженер удирдаж явуулна.

6.3 Цахилгааны аюулаас урьдчилан сэргийлэх ажиллагаа

1. “Цахилгаан байгууламжийн ашиглалтын үед мөрдөх аюулгүй ажиллагааны дүрэм”

бусад холбогдох дүрэм заавар, норм стандартын шаардлагыг дагаж мөрдөнө.

2. Уурхайн цахилгаан хангамжийн хувьсах ба тогтмол гүйдлийн сүлжээг харуулсан

бүдүүвч зурагтай байна.

3. Уурхайн цахилгаан хангамжтай холбоотой ажлуудыг цахилгаан техникийн мэргэжлийн

5–с доошгүй зэрэгтэй хүнээр хийлгэнэ.

4. Цахилгаан техник дээр ажиллах ажлыг тусгай даалгавраар гүйцэтгэнэ. Даалгаварыг

тусгай маягт дээр тэмдэглэж гарын үсэг зуруулна.

5. Уурхайн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн ажиллагааны хэвийн горим алдагдсан

тохиолдол бүрийг аваар гэж үзэж дор бүрд нь судалж арилгаж ажиллана.

6. Цахилгаан тоноглолуудын хэвийн горим зөрчигдөхөөс хамгаалагдсан реле

хамгаалалтын байгууламж, автомат тохируулагатай аваар эсэргүүцэгчээр тоноглогдсон

техник тоног төхөөрөмжийг хэрэглэнэ.

7. Цахилгаан тоноглол, төхөөрөмжийн хөндийрүүлэлт гэмтсэнээс хүчдэлтэй болж болох

бүх материал хэсгүүдийг газардуулна.

8. Аянга хамгаалагчийг тосгон, үйлдвэрийн талбай, уурхайн байгууламж, тэсрэх

материалын ба шатах тослох материалын агуулах зэрэгт байгуулж, хяналт тавьж

ажиллана.

6.4 Өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын аюулгүй ажиллагаа

1. Уурхайн өрөмдлөг тэсэлгээний ажлыг явуулахдаа Засгийн газрын 2006 оны 149-р

тогтоолоор батлагдсан “Тэсэлгээний ажлын аюулгүй ажиллагааны нэгдсэн дүрэм”,.

“Тэсэрч дэлбэрэх бодис тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэнд тавих тухай хууль” ийн



заалтуудыг тусгасан журам боловсруулж тэсэлгээ хийх тэсрэх материалтай харьцах,

тэсрэх бодис тээвэрлэх, хадгалах, хураах, устгах ажиллагаанд мөрдлөг болгон ажиллана.

2. Тэсэлгээний материалтай харьцаж ажиллах талаар сурч бэлтгэгдсэн гэрчилгээ авсан,

туршлагатай хүнийг тэсэлгээний ажлыг удирдуулан ажиллуулна.

3. Тэсэлгээний материалыг

-эргэн тойрон тал тал руу 10м-с доошгүй зайд хог новш, хуурай өвс, модгүй

-бат бөх

-шатамхай бус, галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн

-гал авалцахгүй материалаар доторлогдсон

-чийг авах ба хэт халахаас сэргийлэгдсэн

- дээд ба доод хэсэгт агааржуулагч нүхтэй

-юу агуулагдаж байгааг заасан зохих анхааруулах тэмдэгтэй

-байнга цоожтой байх агуулахад хадгална.

4. Тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг цагдаагийн байгуулгын олгосон зөвшөөрөлтэй,

аюулгүй байдлыг хангасан тээврийн хэрэгсэлд ачиж, харуул хамгаалалттай тээвэрлэнэ.

5. Тэсрэх бодис тээвэрлэх тээврийн хэрэгслийн жолооч нь аюулгүй ажиллагааны

зааварчлага авсан сансрын холбооны утас, зам заагч GPS-р хангагдсан хүн байна.

6.5 Баяжуулах үйлдвэрийн аюулгүй ажиллагаа

1. Баяжуулах үйлдвэрт 18 нас хүрсэн хүмүүсийг ажиллуулна.

2. Бутлах, баяжуулах хэсгийн тоног төхөөрөмж дээр ажиллах хүмүүс тусгай хөтөлбөрөөр

суралцаж, ажлын тодорхой төрлөөр үйлдвэрлэл явуулах эрхийн үнэмлэх авсан байна.

Ажлын шаардлагаас болж хэд хэдэн мэргэжлээр ажиллах хүмүүс мэргэжил тус бүрээр

суралцсан үнэмлэхтэй байна.

3. 6кв хүчдэл бүхий цахилгаан хөдөлгүүртэй тоног төхөөрөмж дээр ажиллах бутлуурчид

1000В–с дээш цахилгаан төхөөрөмжийн мэргэжлийн 2-р зэрэгтэй конвейерын машинчид,

зөөврийн цахилгаан багаж хэрэгсэл, газраас удирдлагатай ачаа өргөх механизм дээр

ажиллах хүмүүс 1000В-с доош цахилгаан төхөөрөмжид ажиллах 1-р зэрэгтэй байна.

4. Баяжуулах үйлдвэр нь эрүүл ахуйн норм шаардлагад нийцсэн гэрэлтүүлэгтэй, ердийн

болон зохиомол агааржуулалттай байна.



5. Хэрэглэгдэж байгаа гравитацийн баяжуулалтын өвөрмөц онцлогт тохирсон аюулгүй

ажиллагааны үндсэн арга хэмжээг тусгасан заавар боловсруулж мөрдөнө.

6. Гравитацийн аргаар баяжуулах процесс нь их хэмжээний ус чийг ялгардаг онцлогийг

анхааран цахилгаан тоног төхөөрөмжийн тусгаарлалт, газардуулга бүрэн бүтэн гэмтэлгүй

байдлыг байнга шалгаж ажиллана.

7. Баяжуулах тоног төхөөрөмжийн хөдөлгөөнтэй хэсэг бүр нь задлаж, угсарч болдог

хаалт, хашлагатай байна.

8. Хүндрүүлэгч шингэнүүд нь хорт бодисын бүлэгт хамаарагддаг учраас түүнтэй харьцан

ажилладаг технологийн хэсгийг бин битүү болгож агааржуулалтын төхөөрөмжийг тэр

орчимд тоноглоно.

9. Тоног төхөөрөмждөө аюулгүй ажиллагааны зориулалттай хэмжих хэрэгсэл, дохиоллыг

хэрэглэнэ.

10. Тоос үүсдэг хэсгүүдэд тоос сорох байгууламж тавьж тоосролт багасгах арга хэмжээ

авна.

11. Уурхайн агаар дахь хорт хийн агуулга, эрүүл ахуйн нормоос хэтэрсэнийг мэдэрдэг хэмжилтийн багаж хэрэгсэлтэй, тэр нь анхааруулах дохио өгдөг зохион байгуулалттай төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байна.6.6 Баяжуулах үйлдвэрийн ажлын байрны журам

1. Ажилчин бүр ажил эхлэхийн өмнө ажлын байрны байдалд үзлэг хийж шаардлага

хангасан эсэхийг шалгаж, зөрчил илэрвэл арилгаж байж ажлаа эхлэнэ.

2. Баяжуулах үйлдвэрийн байранд ажиллах ажиллагсад нормын дагуу олгосон ажлын

тусгай хувцас өмссөн, үсээ дуулганы доор хумьж боосон, хамгаалах хэрэгсэл /нүдний

шил,амны хаалт, каск,чихэвч/ -тэй ажиллана. Норм шаардлага хангаагүй ажлын хувцастай

/товчгүй, товчлоогүй, урагдсан,томдсон/ бол ажиллахыг хориглоно.

3. Тоног төхөөрөмж дээр ажиллах оператор залгахын өмнө чанга яригчаар ажилд бэлэн

хэсгийг асууж лавлаж байж залгана. 2 удаа анхааруулага зарлаад залгах механизмын

нэрийг хэлсний дараа ажиллуулна.

4. Ажлын цаг дуусах үед ажлын байрны цэвэрлэгээг хийлгэж бригадын дарга ээлжийн ажилчдад илэрсэн зөрчил дутагдлыг хэлж сануулна

6.7 Уурхайн аваарийн дохиолол ба түүнийг хэрэглэх журам

Уурхайд аваар гарсан тохиолдолд дараах дохиоллыг өгнө.



1. Аваар гарсныг мэдээлэхэд : Урт дуут дохиог 1 удаа

2. Аваар устгасан тухай мэдээлэхэд: Богино дуут дохиог 2 удаа

3. Уурхайн хэвийн ажиллагаа эхлүүлэх: Богино дуут дохиог 3 удаа

ДОЛООДУГААР БҮЛЭГ. БАЙГАЛ ОРЧНЫГ ХАМГААЛАХ, НӨХӨН СЭРГЭЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ

7.1 Эвдрэлд орох талбайн хэмжээ

Уурхайн ашиглалтаар уурхайн талбай, үйлдвэрийн талбай, зам, тосгон, овоолгууд,

баяжуулах үйлдвэр зэрэг объектуудад үйл ажиллагаа явагдаж тодорхой хэмжээгээр эвдрэл

үүснэ (7.1.1-хүснэгт).

Уурхайн ашиглалтаар эвдрэлд орох талбай


д/д Эвдрэл үүсэх талбай Хэмжээ Эвдрэлийн шинж

1 Далд уурхайн талбай 5.4 га

Ашиглалтын төгсгөлд 2

метрийн өндөртэй хоосон

орон зай үүснэ.

2 Үйлдвэрлэлийн талбай 0.12 га

Баяжуулах үйлдвэр бусад

барилга байгууламжид уг

талбай эзлэгдэнэ.

3 Овоолго 0.02 га Овоолго үүсэхэд эзлэгдэнэ

4 Хаягдлын сан 0.01 гаБаяжуулах үйлдвэрээс

гарах хаягдалд эзлэгдэнэ

5 Уурхайн технологийн зам 0.1 га

Авто зам байгуулах

ашиглахад эдгээр талбай

эзлэгдэнэ.

Дүн 5.65

7.2 Уурхайн ашиглалтын экологийн үр дагавар



Тус уурхай нь гянтболдын хүдрийг олборлож баяжуулах технологийн үйл ажиллагааг

хэрэгжүүлнэ. Уурхайн ашиглалтаар уурхайн талбай, овоолго байгуулах талбай, хаягдлын

зэрэгт зориулах талбайд эвдрэл үүснэ.

Хүдэр баяжуулах үйлдвэр нь хүндийн хүчний баяжуулалтын технологиор ажиллах тул

хаягдал нь ямар нэгэн химийн бодисын үйлчлэлд ороогүй хоосон чулуулаг голлосон зүйл

байна. Химийн хортой бодис, урвалж уг технологид хэрэглэхгүй.

Тухайн төслийн хүрээний ашиглалт, баяжуулалтын үйл ажиллагаа нь газрын эвдрэлийн

холбогдол бүхий экологийн үр дагавартай байна.

Ашиглалт баяжуулалтын явцад газрын эвдрэлийг дагаж тодорхой хэмжээний талбайд

ургамлын бүрхүүл устгана. Овоолгууд, хаягдлын сан, барилга байгууламж байгуулах

талбайн шимт хөрсийг хуулж хадгалах бөгөөд уурхайн нөхөн сэргээлтэнд ашиглана.

7.3 Шимт хөрс хуулах ажил

Хоосон чулуулгийн овоолго, хаягдлын сан зэргийн эзлэх талбайн шимт хөсрийг хуулж

тусгайлан хураана (7.3.1-р хүснэгт).

Шимт хөрс хуулж овоолох ажлын хэмжээ


д/дШимт хөрс хуулах

талбайн нэр

Шимт хөрс

хуулах

зузаан, м

Шимт хөрс

хуулах

талбайн

eхэмжээ, м2

Шимт хөрс

хуулах

ажлын

хэмжээ, м3

Гарах

зардал,

мян.төг

1Хоосон чулуулгийн

овоолго0.2 2000 400 600

2 Үйлдвэрийн талбай 0.2 1000 200 300

3Хаягдлын сангийн

талбай0.2 1000 2400 3600

4 Дүн 4000 3000 4500

7.4 Засах тэгшлэх, хэлбэржүүлэх ажил

Овоолгын хажууг засах хэлбэршүүлэх ажлыг хэрэгжүүлнэ (7.4.1-р хүснэгт)



Овоолгын хажууг засах, хэлбэршүүлэх ажлын хэмжээ

7.4.1 -р хүснэгт

д/д Овоолгын нэр

Овоолгын

хажууг засах

хэлбэршүүлэх

ажлын хэмжээ,

м3

Гарах зардал,

сая.төг

Хэрэгжүүлэх

хугацаа


овоолго100 0.25 2 дахь жил

Дүн 0.25

Sxa- хэлбэршүүлэлтэнд хамрагдах овоолгын хажуу

Р- овоолгын периметр

Vоха- овоолгын хэлбэршүүлэлтийн ажлын эзлэхүүн

Zoxa- овоолгын хэлбэршүүлэлтийн ажлын зардал

Зb- бульдозерийн ажлын өртөг, төг/м3

7.5 Талбай чөлөөлөх, цэвэрлэх ажил

Хүдрийн овоолгуудыг ашиглалтанд хамруулж талбайг нь чөлөөлж цэвэрлэх ажил

хэрэгжүүлнэ.

Овоолгын талбай чөлөөлөх цэвэрлэх ажил


д/д Овоолгын нэрТалбай цэвэрлэх

ажлын хэмжээ

Хэрэгжүүлэх

хугацаа

1 Хүдрийн овоолго 200 м2 Жил бүр

7.6 Биологийн нөхөн сэргээлт



Нөхөн сэргээх ажлын чиг зорилго ойжуулалт бөгөөд биологийн нөхөн сэргээлтийн явцад

сэргээх талбайд модны суулгацуудыг тарьж ургуулах ажлыг хэрэгжүүлнэ (7.6.1-р

хүснэгт).

Нөхөн сэргээх талбайг ойжуулах ажил


д/дОйжуулах талбайн

нэр

Талбайн

хэмжээ, гаСуулгацын тоо

Зардал,

сая.төгХугацаа

1 Хаягдлын сан 0.1 100 0.5 2025


овоолго0.2 200 1.0 2015-2017

Дүн 33 300 1.5

НАЙМДУГААР БҮЛЭГ. ТӨСӨВ САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТООЦОО


Documents

Diplom Word2