1. DİŞ DOSTU DERNEĞİ’NİN 1. DİŞ DOSTU DERNEĞİ’NİN STRATEJİK HEDEFİ NE OLMALI?STRATEJİK HEDEFİ NE OLMALI?

Dr. Remzi Ülgen 2010

Ülkemizde Ağız Diş Sağlığının Genel Durumu

Türkiye’de Diş Çürüğü Prevalans Hızı*

• 6 yaşında % 19• 12 yaşında % 80• 6 yaşında DMF-T=0.40• 12 yaşında DMF-T=2.73

• 15-19 yaşında DMF-T=4.14

• 30-34 yaşında DMF-T= 9.9219

8088

97

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

6 12 15-19 30-34

Yaş Grupları

%

*( Türkiye’de Ağız Diş Sağlığı Durum Analizi 1990 )

Türkiye’de Periodontal Hastalık (Dişeti hastalığı) Prevalans Hızı

• 6 yaşında % 5• 12 yaşında % 50• 15-19 yaş grubunda %74• 30-34 yaş grubunda %96

5

50

74

96

0

1020

30

4050

60

70

8090

100

6 12 15-19 30-34

Yaş Grupları

%

Periodontal (dişeti) Tedavi İhtiyacının Dağılımı

YAŞ GRUPLARI

Kişisel Ağız

Hijyeni İyileştirilmesi%

Koruyucu Önleyici

Tedavi %

Kompleks Tedavi

%

11 46.83 7.75 0.00 15-19 74.25 23.14 0.10 30-34 96.24 70.93 1.25

DİŞ KAYBININ NEDENLERİ

1. Diş Çürükleri 2. Dişeti Hastalıkları

BAKTERİ PLAĞI VEYA BİYOFİLM

Boyanarak açığa çıkarılmış mikrop tabakası

BİYOFİLM

SERTLEŞMİŞ BİYOFİLM TABAKASI

Mikrokoloniler

Sıvı kanalları

Pelikıl

Diş yüzeyi

GELENEKSEL YAKLAŞIM

Etiolojik Hastalık Öncesi Erken Belirtiler Geç T edavi

Faktörler (Prepatogenez) (Patogenez) Belirtiler Planlaması ….. Sonuç

Dönem)

Özellikleri Dişler Başlangıç Planlaması Lezyonları -Mikrobiyal Lezyonu - Sekonder Plak Çürük -Beslenme-Dişin Direnci

Tükürüğün Sağlıklı Çürük Kavite Tedavi -Yeni Çürük

Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Sunulmadan Sadece 2. ve 3. Basamak Sağlık Hizmetleri

• Daha az tedavi edilmemiş çürük diş• Daha az diş kayıbı, daha az boşluk

• Daha fazla fonksiyon gören diş

• Daha az ağrı duymayı sağlar.

Ancak;

DMF-T değerini değiştirmez.

TIBBİ YAKLAŞIM

• Etiolojik Hastalık Öncesi Erken Geç Tedavi Sonuç

Faktörler Dönem Belirtiler Belirtiler Planlaması Sağlıklı

dişlerin

• Koruyucu Reminera- korunması• Uygulamalar lizasyon Başarılı• Tedavisi tedaviler

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ ANLAYIŞI İLE GELENEKSEL TIBBİ ANLAYIŞ ARASINDAKİ FARKLAR

Geleneksel.1.Hastalık tedavisi

2.Hastaya hizmet3.Belirli sorunlara ağırlık4.Hekim ağırlıklı hizmet5.Uzman kullanımına ağırlık6.Pasif toplum7.Yalnızca sağlık sektörü

Temel Sağlık Hizmeti1.Sağlığın korunması ve geliştirilmesi2.Herkese sürekli hizmet3.Geniş boyutlu hizmet4.Ekip anlayışı5.Genel pratisyenlere ağırlık6.Toplum katılımı7.Sektörler arası işbirliği

AĞIZ SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN 1. DİŞ FIRÇALAMA 2. ARA YÜZ TEMİZLİĞİ 3. FLORİDLER

4. BESLENMENİN DÜZENLENMESİ 5. DİŞ HEKİMİ KONTROLÜ

KORUYUCU UYGULAMALAR Tükürük Akış Hızı Çiklet, Yapay Tükürük, Şekersiz

Nane, Tarçın, Limon drajeleri

Tükürük Tamponlama Kapasitesi Bikarbonatlı diş macunu ve gargaralar, karbamitli çikletler

Mikrobiyal plak

Mekanik Kontrol

Profesyonel plak temizliği

Hasta tarafından mekanik plak kontrolüve diş fırçası, ara yüz fırçası, diş ipi, kürdan, super floss kullanımı vb.

Kimyasal kontrol Enfeksiyonun kontrol altınaAlınması Klorhekzidin (gargara,jel, cila, ciklet, diş ipi)

Plak birikiminin hızının azaltılmasıTriklosan, SnF2, Setilpridinium klorür vb

Remineralizasyon Hızı Fluoridlerin kullanımıJel, gargara, solüsyon, tablet, mavun vb.

Beslenme Alışkanlıkları Beslenmenin yeniden düzenlenmesi

Morfolojik Yapı Fissür örtücü

Başlangıç Çürük Lezyonu Düzenli Diş hekimi kontrolü ile izleme, Remineralizasyon tedavisi

Gingivitis Mekanik, kimyasal plak kontrolü anticalculus gargara, diş macunu

Politika

Ağız Diş Sağlığı Sunumu Sistemi

Görevliler Kurumlar Finansman

Görevler Hedef gruplar Geri ödeme

Ağız Diş Sağlığı

Görevliler• Diş hekimi• Dental Hijyenist• Dental Terapist• Genel yardımcı• Dental asistan• Toplum Ağız ve Diş Sağlığı

görevlileri• Kamu görevlileri• Diğer Sağlık Görevlileri

Kurumlar• Resmi kurumlar• Üniversiteler• İş yerleri• Hastaneler ve benzer tesisler• Okullar• Sağlık ve Diş sağlığı klinikleri• Mobil üniteler• Özel diş Muayenehaneleri

Finansman• Genel vergiler• Ek vergiler ve zorunlu

sigorta• Çalışanların ve bireylerin

sigorta ve ön ödemeleri• Özel gelirlerden doğrudan

ödeme

Geri ödeme• Hizmet Başına• Kişi Başına• Sözleşme• Maaş

Görevler• Politika geliştirmek ve uygulamak• Yönetim• Kalite kontrol • Araştırma • Profesyonel eğitim • Toplum ağız diş sağlığı eğitimi• Koruyucu servisler• Acil servisler• Tedavi servisleri• Rehabilitasyon servisleri

Hedef Gruplar• Yeni doğanlar• Okul öncesi çocuklar• Okul çocukları• Genç erişkinler• Erişkinler• Yaşlı erişkinler• Özel bakıma muhtaç gruplar(Evde bakıma muhtaç olanlar,

askeri birlikler gibi özel görev grupları, Özel gelir grupları vs.)

Amaç• Uygun Ağız bakımı• Bilgi ve değerlerin

geliştirilmesi• Ağız diş sağlığına uygun

tutum ve davranışlar• Gençlerde düşük DMFs• Yaşlılarda dişsizliğin

azaltılması ağız diş sağlığının geliştirilmesi

Temel sağlık hizmetlerinin felsefesini şu dört görüş oluşturur ;

1. Sosyal eşitlik: Her yurttaş ve her bölge eşit hizmet almalı

2. Öz sorumluluk: Her birey kendinden ve aile bireylerinden sorumlu olmalı

3. Sağlık hizmetlerinin boyutu: Sadece sağlık sektörü değil tüm sektörler iş birliği içinde olmalı

4. 4.Uluslararası dayanışma: Sağlık, bir dünya ve insanlık sorunudur. Gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelerin sağlık hizmetlerinin kalkınmasına yardımcı olmalıdır

DÜNYADA KORUYUCU DİŞ SAĞLIĞI ETKİNLİKLERİ

Sosyal Güvenlik Sistemleri ve

Ağız Diş Sağlığı Sigortaları

www.remziulgen.com

• İkinci dünya savaşı sonrasında tıbbi sigortacılık

hızla gelişirken, diş sigortaları sigortacılar

tarafından “tehlikeli dörtlü” olarak tanımlanan

“ilaç reçeteleri, psikiyatrik bakım, uzun

süreli bakım” ile birlikte sigortalanamayan

riskli sigorta alanlarından birisi olarak

görülmekteydi.

Diş sağlığı sorunları genel sağlık sorunlarına benzemez.

• Çok sık görülen bir hastalıktır. (Hasar gerçekleşme oranı çok yüksek)

• Gerekli önlemler alınmazsa insidensi ve prevalansı yaş ilerledikçe artar, tedavisi için ortaya çıkan maliyetleri karşılanamaz hale gelir.

• Ortaya çıkacak vakalar önceden belirlenebilir.

• Oysa:• Teşhis için karmaşık ve pahalı testlere gerek yoktur.

• Sağlık eğitimi, diğer koruyucu sağlık hizmetleri ve düzenli diş hekimi kontrolü ile önlenebilir.

• Yarar ve etkinlik, ilerleyen yıllarda daha çok belirginleşir.

• Koruyucu sağlık hizmetlerinde zorluklar ve maliyet başlangıçta yer alır, ilerleyen yıllarda maliyet düşer ve bireylere hekimin ve sağlık personelinin ayırdığı zaman azalır.

• Düzenli hekim kontrolü, floridlerin uygulanması,

hastanın sağlık davranışlarının değişmesi,

sağlığın korunmasında sürekliliği sağlar.

• Koruyucu sağlık hizmetlerinde çalışacak

personel daha kısa süreli eğitim ve düşük

maliyetle yetiştirilebilir.

• Ancak:

• Diş sağlığı sorunlarının öldürücü olmaması

• Bireyler ancak ağrı, iltihap gibi rahatsız edici

sorunlar çıktığı zaman dişhekimine

başvurması

Sorunların giderek büyümesine neden

olmaktadır.

AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI SİGORTALARININ İŞLEVSEL OLABİLMESİNİN

ÜÇ TEMEL ÖĞESİ BULUNMAKTADIR;

1. Sağlık hizmetlerini talep eden ve ödemeye gönüllü veya zorunlu sigortalı bireyler

2. Hizmeti sunan sağlık personeli 3. Primleri sigortalılardan toplayıp onlar adına

hizmet satın alan sosyal güvenlik kuruluşu veya özel sigortadır.

Hekime Yapılan Ödeme Planları;

• 1.Hizmet başına ödeme (Fee for Service)• 2.Maaş ödeme.• 3.Kişi başına ödeme ( Per Capita)• 4.Bazı durumlarda bunların kombinasyonu.

Kişi Başına Ödeme ( Per Capita) Hizmet Başına Ödeme (Fee for Service)

1.Hizmetten yararlanma fazla. 1. Daha az hizmetten yararlanma

2.Koruyucu hizmet fazla. 2.Daha az koruyucu hizmet

3.Restorasyon daha az. 3.Daha fazla yenileme.

4.Bakım hizmetlerinde süreklilik. 4.Bakım, hasta başvurduğu zaman.

5.Çekim biraz daha fazla. 5.Daha fazla tedavi.

6.Daha az ileri tedavi. 6.İleri tedavi daha fazla.

7Hasta ve ailesine daha fazla öneri. 7.Hasta ve ailesiyle daha az konuşma.

8.Daha düşük pirim 8.Daha yüksek pirim

9.Daha az katkı payı 9.Daha yüksek katkı payı

Hasta Açısından

Hekim Açısından

Kişi Başına Ödeme Hizmet Başına Ödeme

1.Daha fazla serbestiyet. 1.Kontrol fazla.

2.Daha az bürokrasi. 2.Bürokrasi fazla.

3.Düzenli gelir. 3.Gelir düzensiz. (Hizmet gerçekleştikçe).

4.Daha az stresli. 4.Daha fazla stresli.

5.Mesleki doyum fazla. 5.Daha az mesleki tatmin.

6.Hasta memnuniyeti fazla. 6.Hastayla daha az karşılaşma.

7.Sağlıklı bireylere de hizmet sunumu 7. Sadece hastalara hizmet sunumu

Özel muayenehanelerden alınabilecek hizmetlerin’in

özellikleri;

• Diş hekimleriyle iki yıllık kontrat yapılmalıdır.

• Sigorta kapalı panel esasına göre düzenlenmeli, diş hekimleri sigorta sistemine girmeden önce programlanan eğitimi almış olmalıdır.

• “Birinci Basamak Ağız Diş Sağlığı Hizmeti” standartları belirlenmeli “Uygunluk Belgesi” olan muayenehanelerle sözleşme yapılmalıdır.

DİŞ DOSTU DERNEĞİNİN STRATEJİK HEDEFİ

Akredite Muayenehaneler

Koruyucu diş sağlığı hizmetleri

Per Kapita (Kişi başı) (DHMO) sigorta sistemi

Enstitüleşme