Embed Size (px)
DESCRIPTION
Afghanistan - Albanië
Citation preview
VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND
blz.
3AfghanistanZanger Haroon Tanha:“Ja, ik heb ook fans in Afghanistan”
blz.
6AlbaniëCafébaas Piro Mile:“Bij mij kunnen de dokwerkers zichzelf zijn”
Teksten: Bénédicte Van Paeschen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s, illustraties: Patrick De Roo, Wim Hendrix, Bert Hulselmans, Ludo Mariën, Jan Van Der Perre, Dirk Van De Velde, EPA, AP, GVA
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
�
donderdag 2 oktober 2008
AFGHANISTAN 667ALBANIE 292ALGERIJE 258ANGOLA 392ARGENTINIE 32ARMENIE 682AUSTRALIE 66AZERBEIDZJAN 142BAHAMAS Minder dan 5BANGLADESH 211BENIN 22BHUTAN 27BOLIVIE 18BOSNIE-HERZEGOVINA 467BOTSWANA Minder dan 5BRAZILIE 296BULGARIJE 948BURKINA FASO 39BURUNDI 117CAMBODJA 7CANADA 153CENTRAAL AFRIKAANSE REP. Minder dan 5CHILI 180CHINA 1.280COLOMBIA 83CONGO (Brazzaville) 40CONGO (Democr. Republiek) 977COSTA RICA 8CUBA 88CYPRUS 10DENEMARKEN 119DJIBOUTI 11DOMINICAANSE REPUBLIEK 87DUITSLAND 1.392ECUADOR 318EGYPTE 182EL SALVADOR 5EQUATORIAAL GUINEA Minder dan 5ERITREA 15ESTLAND 20ETHIOPIE 112FILIPPIJNEN 312FINLAND 107FRANKRIJK 2.128GABON 10GAMBIA 60GEORGIE 323GHANA 1.060GRIEKENLAND 255GUATEMALA Minder dan 5GUINEE 304GUINEE-BISSAU Minder dan 5GUYANA 5
HAITI 6HONDURAS Minder dan 5HONGARIJE 159IERLAND 116IJSLAND 9INDIA 1.705INDONESIE 181IRAK 561IRAN 590ISRAEL 751ITALIE 1.298IVOORKUST 149JAMAICA 20JAPAN 250JEMEN 14JORDANIE 9KAAPVERDIE 91KAMEROEN 466KAZACHSTAN 346KENIA 58KIRGIZIE 216KOEWEIT Minder dan 5KOSOVO 33KROATIE 113LAOS Minder dan 5LESOTHO Minder dan 5LETLAND 54LIBANON 158LIBERIA 158LIBIE 38LITOUWEN 84LUXEMBURG 52MACEDONIE 477MADAGASCAR Minder dan 5MALAWI Minder dan 5MALEISIE 48MALI 61MALTA 6MAROKKO 11.879MAURITANIE 82MAURITIUS 5MEXICO 48MOLDAVIE 58MONGOLIE 102MONTENEGRO 12MOZAMBIQUE Minder dan 5MYANMAR 38NAMIBIE Minder dan 5NEDERLAND 12.486NEPAL 552NICARAGUA 7NIEUW-ZEELAND 14NIGER 44
NIGERIA 639NOORD-KOREA Minder dan 5NOORWEGEN 126OEKRAINE 406OEZBEKISTAN 236OOSTENRIJK 199PAKISTAN 800PALESTINA 5PANAMA Minder dan 5PARAGUAY 7PERU 103POLEN 4.312PORTUGAL 2.350ROEMENIE 745RUANDA 135RUSLAND 1.265SAINT LUCIA Minder dan 5SAUDI-ARABIE Minder dan 5SENEGAL 313SERVIË 621SIERRA LEONE 178SINGAPORE 24SLOVAKIJE 185SLOVENIE 33SOMALIE 128SPANJE 2.147SRI LANKA 215SUDAN 93SURINAME 44SYRIE 207TADZJIKISTAN 9TAIWAN 26TANZANIA 29THAILAND 251TOGO 126TRINIDAD & TOBAGO Minder dan 5TSJAAD 12TSJECHIE 89TUNESIE 168TURKIJE 4.448TURKMENISTAN Minder dan 5UGANDA 30URUGUAY 5VENEZUELA 26VER. STATEN 871VERENIGD KONINKRIJK 1.872VIETNAM 64WIT-RUSLAND 187ZAMBIA 13ZIMBABWE Minder dan 5ZUID-AFRIKA 77ZUID-KOREA 83ZWEDEN 154ZWITSERLAND 203
A H
O
P
R
S
T
UV
WZ
I
J
K
L
M
N
B
C
D
E
F
G
GroenlandDeens grondgebied
BelizePuerto Rico
Ver. Arab. Emiraten
Frans Guyanaonder Franse vlag
West. Saharaonder Marokkaanse vlag Oman
ANTWERPEN
Nationaliteiten in Antwerpenen aantal inwoners in de stad
Van Afghanistan tot Zwitserland
Cijfers op 27 september 2008
We duiden alle landen die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn aan op een wereldkaart, dachten we. Maar omdat zowat de hele wereld in Antwerpen te vinden is, hebben we alleen de landen ingekleurd waarvan u géén mensen in Antwerpen vindt.
�
© GRAPHIC NEWS
HI N
DU
KU S H
KhyberPass
KASHM
IR
TAJIKISTAN
CHINA
TURKMENISTAN
IRAN
PAKISTAN
UZBEKISTAN
INDIA
A F G H A N I S T A N
200km
Kandahar
Towraghondi
Shindand
Mazar-e Sharif
Konduz
Ghazni
Bagram
Herat
Zaranj
JalalabadKabul
Nog geen stabiliteitVan in de oudheid kreeg Afghanistan af te re-kenen met vreemde legers. Grieken, Arabieren, Turken, Mongolen: allemaal hebben ze het land bezet. In de achttiende eeuw verenigden de Afghaanse stammen zich onder één leiding en werd Afghanistan gesticht.
1878: Brits protectoraat. 1919: Onafhankelijk van Groot-Brittannië. 1973: Republiek na staatsgreep. 1978: Procommunistische militairen plegen
een tweede coup. Religieus-fundamentalis-tische groepen, de moedjahedien, verzetten zich. Ze beroepen zich allemaal op de islam maar interpreteren die verschillend.
1979: De Sovjets bezetten Afghanistan. 1989: Gorbatsjov trekt troepen terug. 1996: Na jaren van burgeroorlog grijpen de
Taliban de macht. Het zijn fundamentalis-tische strijders die de islamitische wet ’sharia’ en de koran strikt naleven. Vrou-wen mogen niet alleen over straat en moe-ten een boerka aantrekken. Meisjesscholen worden gesloten. Muziek, fotografie, radio en televisie worden verboden.
2001: Na de aanslagen van 11 september ver-denken de VS de Taliban ervan Osama Bin Laden te steunen. Samen met Groot-Brittannië vallen ze de Taliban aan.
2004: Hamid Karzai wordt verkozen tot pre-sident. Maar de Taliban zijn niet hele-maal bedwongen en stabiliteit is in Af-ghanistan nog niet voor morgen.
Afghaan sterft op 44Officieel: Islamitische Republiek
AfghanistanHoofdstad: KaboelOppervlakte: 647.500 km²Aantal inwoners: 32,7 miljoenLevensverwachting: 44 jaar (mannen),
44,39 jaar (vrouwen)Talen: Officieel: Perzisch en Pasjtoe.
Verder nog onder meer Oezbeeks en Turkmeens.
Godsdiensten: Soennitische moslims (80%), sjiitische moslims (19%), hindoes en joden (1%)
Munteenheid: de AfghaniTelefoon landencode: +93Internet landencode: .afBevolkingssamenstelling: Patha-
nen, Tadzjieken, Oezbeken, Hazara, Turkmenen, Baloetsji.
Export: Opium, fruit en noten, hand-gewoven tapijten, wol, katoen, dierenhuiden, edelstenen en halfedelstenen.
Aantal Afghanen in Antwerpen: 667
Afghanistan
“Ja, ik heb ook fans in Afghanistan”Ze klinken heel erg melodieus en oosters, de liedjes van Haroon Tanha. Maar je begrijpt er natuurlijk niets van. “Afghanistan watanom heet dit liedje. Dat betekent Afgha-nistan, mijn land”, legt Haroon uit. “Het liedje gaat over de herfst daar. De herfsten waren zo mooi in Afghanistan. Wáren”, benadrukt hij. “Nu niet meer.”Haroon Baryalai, zo heet Haroon echt, vluchtte in 1997 uit Afghanistan. “Van mijn twaalfde maak ik al muziek. Maar toen kwam de Taliban en werd alle muziek verboden. We mochten geen radio meer beluisteren, niet meer naar tv kijken, niets. Mijn familie vluchtte naar Pakistan, mijn vader en ik naar Oekraïne. We dachten dat het maar voor even was, dat de toestand in Afgha-nistan snel zou beteren. Maar dat was dus niet zo.”“Mijn familie was intussen doorgereisd naar België. Ik ben zeven jaar in Oekraïne geble-ven. In 2004 ben ik ook naar Antwerpen gekomen.”Intussen spreekt Haroon al een flinke mond Nederlands. Hij werkt als verkoper in de ha-ven, waar hij met een catalogus langs de schepen loopt om be-stellingen van zeelui te noteren. Die kopen parfums bijvoor-beeld. Of kleine elektronica. Ooit wil Haroon zijn brood ver-dienen met zijn muziek, want dat is zijn grote passie. In zijn appartementje op Linker-oever heeft hij een echte studio ingericht. Het staat er propvol
instrumenten: gitaren, een syn-thesiser, Indiase trommels, een harmonica en een harmonia. “Dat is een soort van harmonica die je op je schoot moet leggen”, vertelt Haroon.
Clouseau kan ookIn de studio neemt hij samen met zijn 15-jarige broertje Wares de liedjes op. Die spelen ze dan op Afghaanse feesten in België, Nederland en Duitsland. Haroon speelt niet altijd eigen nummers. “Soms brengen we ook muziek van Clouseau”, zegt hij. “Dat kan ook.”Haroon en Wares hebben een videoclip opgenomen. Die speelt zich voor een deel in Oekraïne af. “Ik ken daar de weg en het is er goedkoop”, al-dus Haroon. Maar er zijn ook beelden van de zetel in zijn flat op Linkeroever. “De clip wordt uitgezonden op de Afghaanse televisiezender”, zegt Haroon. “Via de satelliet kunnen Afgha-nen van over de hele wereld de videoclip bekijken. En ja, ik heb fans”, zegt hij een beetje verle-gen. “Die laten me dan bericht-jes na op mijn website.” Binnenkort gaat Haroon terugnaar Afghanistan. “Ik mag er een concert geven”, zegt hij. Heel spannend is dat. “Het is de eerste keer dat ik terugga. Ik ben benieuwd. Ooit wil ik voor-goed terug naar Afghanistan. Maar dan moet er wel vrede zijn.”
www.haroon-tanha.comi
Mocht hij vandaag door de straten van Kaboel wan-
delen, dan zouden horden gillende meisjes hem vast
en zeker aanklampen. Sinds zijn videoclip via de satelliet op de Afghaanse televisie te zien is, heeft
zanger Haroon Tanha (28) ook fans in zijn thuisland.
Zijn Afghaanse liedjes schrijft hij in Antwerpen,
in zijn studiootje op Linkeroever.
Clip van zanger Haroon Tanhais over hele wereld te zien
Haroon Tanha en zijn broertje Wares in hun studio op Linkeroever. Binnenkort mag Haroon optreden in Afghanistan. “Dan ga ik voor de eerste keer terug”, zegt Haroon.
President Karzai.
Door de Taliban verdwenen vrouwen jarenlang achter boerka’s.
1
�
donderdag 2 oktober 2008
Afghanistan
“België is mijn land” ”We kwamen terecht in het Klein Kasteeltje in Brussel, waar we vijf maanden verble-ven. Toen we erkend waren als politieke vluchtelingen, moes-ten we in West-Vlaanderen wonen. Vluchtelingen zoals wij moesten toen in het hele land worden ondergebracht. Vluch-telingen die verspreid leven, zouden beter integreren dan samentroepende landgenoten, klonk het destijds. We waren een beetje de proefkonijnen van dat project en voor mij en mijn broers en zusje werkte
”Eind 1997, toen de Taliban aan de macht kwamen in Afghanistan, be-slisten mijn ouders om te vluchten. We gingen via Rusland: mijn ouders, mijn twee broers, mijn zusje en ik. Het was best een gevaarlijke tocht, maar ik was amper dertien jaar en dan besef je dat niet zo. Ik herin-ner me dat ik me toen heel goed heb geamuseerd. Voor mijn ouders zal het wel anders zijn geweest”, zegt Tamim Kuhi.
Tamim Kuhi (24) is verzekeringsmakelaar en woont in Deurne
Ze zijn neven en ze zijn allebei uit Afghanistan ge-vlucht, maar toch zijn Tamim Kuhi
(24) en Yama Sharifi (21) héél verschillend. Terwijl Yama zijn Afghaanse roots koestert, voelt Tamim zich op en top Belg. Maar één passie hebben ze gemeen: het voetbal. Elke week spelen ze met ’Omide Afghaan’, een ploeg van tien Afghanen en één Marokkaan.
TAMIM
YAMA
”Ik heb een diploma van grafisch vorm-gever, maar nu verdien ik mijn brood als profvoetballer. Ik speelde in de jeugd-ploeg van Germinal Beerschot en werd daar geselecteerd om bij Ajax te spelen. Maar ik heb het er maar twee jaar vol-gehouden. Ik miste mijn familie in Ant-werpen. Ik ben nogal een moederskindje. (lacht) Nu ben ik onder contract bij RACS Couillet, maar ik ben al een tijdje buiten strijd met knieproblemen. Ik heb geen idee hoe het verder moet. Ofwel ga ik werken als grafisch technicus, ofwel ga ik opnieuw studeren”, zegt Yama Sharifi.
”De Afghanen zijn een beetje zoals de Walen en de Vlamingen”
Yama Sharifi: ”Afghanen zijn wel vrien-delijk, maar ze gunnen elkaar niets.”
Yama Sharifi (21) is profvoetballer en woont in Antwerpen-Linkeroever
HoogvliegersDe beroemd-ste Afghaan-se schrijver is ongetwijfeldKhaled Hos-seini, auteur van de bestsel-lers De Vliege-raar (2003) en Duizend Schit-terende Zon-nen (2007). Van beide boeken werden over de hele we-reld miljoenen exemplaren verkocht en in 2008 werd het boek De Vliegeraar verfilmd. Hosseini’s vader werkte bij het Afghaan-se ministerie van Buitenlandse Zaken, zijn moeder was lerares op een meisjesschool in Kaboel. In 1970 vertrok de familie naar Parijs omdat vader Hosseini er voor de Afghaanse ambassade ging werken. Maar toen eind jaren zeventig de communisten aan de macht kwamen, beslisten de Hosseini’s om niet meer naar Afghanistan terug te keren en politiek asiel aan te vra-gen in de Verenigde Staten. Ze gingen wo-nen in Californië. Khaled Hosseini ging er naar de universiteit en studeerde af als arts.
Idries Shah (1924 – 1996) schreef boeken over antro-pologie, psychologie, lite-ratuur, reizen en filosofie. In het Westen werd hij be-kend met zijn boeken over het soefisme, een mystieke stroming binnen de islam. Van zijn werken werden meer dan 15 miljoen stuks in twaalf talen verkocht.
Tien voor taalGoeiendag!
Gosh aamadeen!
Goeienavond!Shabeh gosh!
AlsjeblieftBefar maajeen
DankjewelTashakor
Hoe maakt u het? Chebtor asteen?
Ik hou van jou! Ma tura dost daarom!
Mooi weer vandaag, niet? Chi awaje emroz, he?
Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen. Aha, shumam aghbaare Gazet van
Antwerpen meegaaneen?
Rijdt tram 24 tot aan de statie? Raile 24 taa statie meera?
Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Golpie amraae sause safet
ghoshem namijaja.
Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt.
Ma feker mekonum ke Germinal Beerschot emsal karamaan meesha.
VoeTBAlploeGOmide AfghaanInfo viawww.vvvvoetbal.be
Tamim Kuhi: “We waren een beetje de proefkonijnen.”
�
’Geit graaien’ is nationale sport
Buzkashi of b o e z k a s j i ,letterlijk ’geit graaien’, is de Afghaan-se nationale sport. Het lijkt een beetje op polo, maar in plaats van een bal ge-bruiken de Afghanen het onthoofde karkas van een geit of een kalf. Tij-dens het Taliban-regime werd buzkashi verbo-den, maar nu wordt de sport weer geregeld beoe-fend in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. Bij buzkashi wordt het dierenkarkas in een cirkel gelegd, met daarrond de spelers van twee teams op paarden. Die moeten proberen om het karkas te pakken en over de doellijn in de cirkel van de tegenpartij te brengen.De Afghaanse sport is ook het thema in de film The Horsemen uit 1971, met Omar Sharif in een van de hoofdrollen. De film is gebaseerd op de roman Les Cavaliers (1967) van de Fransman Joseph Kessel.
“België is mijn land” is verzekeringsmakelaar en woont in Deurne
Tamim Kuhi richtte drie jaar geleden een Afghaans voetbal-
ploegje op. ”De ploeg heet ’Omide Afghaan’, wat ’Hoop voor de Afghanen’ betekent. Niet dat we zo hoopgevend zijn, hoor.Zo goed zijn we nu ook weer niet.”
De ploeg traint één keer per week en speelt een match op zondag. Alle spelers zijn Afghanen. ”Be-halve de spits, da’s een Marok-
kaan. Maar die is zo goed, dat het ons niet kan schelen.”
het wel. In nauwelijks zes maan-den spraken wij Nederlands. West-Vlaams, eigenlijk.” (lacht)“We maakten ook vrienden en wa-ren best gelukkig in West-Vlaan-deren. Mijn vader kon aan de slag als arbeider, maar mijn moeder vond helaas geen werk. Ze voelde zich heel erg eenzaam en het ging steeds slechter met haar. Ze mis-te de warmte van haar Afghaanse vrienden en familie.””Dus zijn we verhuisd naar Antwer-pen. Omdat hier meer Afghanen wonen, bloeide mijn moeder weer helemaal open. Ze vond hier ook
werk. Maar sinds drie jaar zijn mijn ouders, broers en zusje verhuisd naar Florida. Daar wonen veel fa-milieleden. Ze zitten nu allemaal bij elkaar.”
“Mijn ouders wonen nu in Florida, maar verder dan Limburg
ga ik niet.”
”Ik wilde niet mee, nee. Ik wilde mijn studie hier afmaken. Ik ben
nu aan het werk als verzekerings-makelaar. En de zaken gaan goed. Ik denk dat 80 procent van de Af-ghanen in België bij mij verzekerd is. Mij vertrouwen ze, omdat ik hun taal spreek. Maar ook omdat ik hen geen peperdure premies aansmeer, zoals andere makelaars doen.””België is mijn land. Ik ga nooit meer terug naar Afghanistan. Niets is daar nog zoals het was in mijn kindertijd. Nee, ik blijf hier. Mis-schien verhuis ik ooit naar Lim-burg, want mijn vriendin studeert in Aken. Maar verder ga ik niet”, zegt Tamim Kihi vastberaden.
’Omide Afghaan’: tien Afghanen en één Marokkaan
”De Afghanen zijn een beetje zoals de Walen en de Vlamingen”
is profvoetballer en woont in Antwerpen-Linkeroever
”Een maand nadat Tamims familie uit Kaboel was gevlucht, zijn ook wij vertrokken. Ik was maar tien jaar. Van de tocht herinner ik me nauwelijk iets. Twee maanden ge-leden ben ik voor de eerste keer weer naar Afghanistan geweest. Dat was zo raar. Al die tijd dat ik in België woonde, heb ik gedacht dat ik een Afghaan was. Maar toen ik daar was, besefte ik: ik ben een Belg”, bekent Yama Sharifi.“Het leven is zo anders in Afghanistan. De mensen zijn daar in de eerste plaats met zichzelf be-zig. Wat wil je, het is er jaren oor-log geweest. Dan moet je wel voor jezelf zorgen. Het viel me ook op hoe verdeeld de Afghanen zijn. In Afghanistan heb je dertien ver-
schillende bevolkingsgroepen. De verschillen zie je goed, want de mensen zien er ook anders uit. Je hebt Afghanen die op Chinezen lij-ken, maar er zijn er ook met Turkse, Italiaanse of Pakistaanse trekken. Ze schieten totaal niet met elkaar op en geven elkaar de schuld van alles en nog wat. Het is een beetje zoals de Walen en de Vlamingen, maar dan dertien keer zo erg. Dat viel me wel tegen. Want hier in Bel-gië zijn de Afghanen allemaal gelijk voor elkaar.””Toch merk ik de kleine kantjes van de Afghanen ook hier in Ant-werpen, hoor. Typisch voor een Af-ghaan is dat hij een andere Afghaan niets gunt. Afghanen zijn wel vrien-delijk en lief voor elkaar, maar het
mag de andere niet té goed gaan. Een Afghaan die een goed draai-ende winkel heeft bijvoorbeeld krijgt geen landgenoten meer over de vloer. Die gaan nog liever bij een Turk boodschappen doen dan bij een goed boerende Afghaan.”“Toch betrap ik mezelf erop dat ik mijn Afghaanse roots wil bewa-ren. De Afghaanse cultuur vind ik heel belangrijk. Afghanen hebben veel respect voor oudere mensen. Veel meer dan westerlingen, stel ik vast. Zo wil ik zo lang mogelijk bij mijn ouders wonen, dan kan ik voor hen zorgen. Da’s typisch Af-ghaans. En daar ben ik trots op”, glundert Yama.
De Afghaanse keuken lijkt een beetje op de In-diase, Pakistaanse en Iraanse: er staat veel rijst, (schapen)vlees en gedroogd fruit op het menu.
Grenzelozevriendschap
In dit rubriekje vragen we onze gesprekspart-ner naar kennissen of vrienden buiten hun eigen gemeenschap.
”Mijn allerbeste kameraden zijn Belgen”, zegt Tamim Kuhi. ”Maar met de Turken schiet ik ook goed op. Met onze voetbalploeg ’Omide Afghaan’ spelen we wel eens tegen hen. En ook in mijn job werk ik vaak samen met Turken en soms gaan we na het werk een hapje eten.”
Er wonen in Antwerpen 4.448 mensen met de Turkse nationaliteit. Na de Nederlanders en de Marokkanen vormen zij de grootste groep in de stad. In het najaar van 2009 wijden we een volledige bijlage aan de Antwerpse Turken.
Noesje Djaan! Eet Smakelijk!
Eén van de meest traditio-nele gerechten is qabeli palou:gele rijst met wortels en ro-zijntjes.
En natuurlijk is er ook kebab -schapenvlees aan de spies - en brood of nan-i-afghani.
(schapen)vlees en gedroogd fruit op het menu.
�
donderdag 2 oktober 2008
“We blijven voor de kinderen”Met een baby van
2,5 maanden en één in haar buik,
vluchtte Entela Shkarpa in 1997 uit Albanië naar Antwerpen. Elf
jaar later woont ze er nog steeds.
“Maar als ik geen kinderen had, dan zat ik allang weer
in Albanië”, zegt ze.
Entela en Xhovani Shkarpa uit Deurne
Het gezin Shkarpa: Xhovani, Entela, Nikol en Kostandin. “De kinderen hebben meer kansen in België.”
© GRAPHIC NEWS
AdriatischeZee
Devoli
A L B A N I Ë
Tirana
Shkoder
Kruje
Kukes
Shengjin
Burrel
Bajram Curri
Durres
Elbasan
Lushnje
Corovode
Tepelene
Pogradec
Korce
Vlore
Kucove
Gjirokaster
Sarande
25km
ITAL
IË GRIEKENLAND
SERVIË
MACEDONIË
MONTENEGRO
KROATIË
Nog altijd arm1912: Albanië verklaart zich onafhankelijk van het Ottomaanse bewind. 1939: Italië bezet Albanië.1944: Albanië wordt een satellietstaat van de Sovjet-Unie.1968: Albanië verlaat het Warschaupact en wordt een bondgenoot van China.1992: De Communistische Partij verliest de verkiezingen. Er wordt een democratische overheid gevormd die het hoofd moet bieden aan problemen zoals hoge werkloosheid, cor-ruptie en georganiseerde misdaad.1997: Na de ineenstorting van piramidefond-sen verliezen veel Albanezen hun spaargeld. In het land breekt anarchie uit.2005: De Democratische Partij wint de ver-kiezingen en belooft opnieuw de corruptie en misdaad aan te pakken en werk te maken van de economische groei. Toch is Albanië nog een van de armste landen van Europa.
Kleinste BalkanlandOfficieel: Republiek AlbaniëHoofdstad: Tirana Oppervlakte: 28.748 km²Aantal inwoners: 3,6 miljoenLevensverwachting: 75 jaar (mannen),
80,7 jaar (vrouwen)Talen: Officieel: Albanees. Verder nog Grieks,
Romani en Slavische dialecten Godsdiensten: Moslim (70%), orthodox (20%),
rooms-katholiek (10%)Munteenheid: Lek Telefoon landencode: 65Internet landencode: .alBevolkingssamenstelling: Albanees (95%),
Grieks (3%), andere (2%)Export: Textiel en schoenen, asfalt, metaal
en metaalerts, ruwe olie, groenten, fruit en tabak.
Plaats op de lijst rijkste landen: 68/180Aantal Albanezen in Antwerpen: 692
’De Albanese non’ wordt Moeder Teresa genoemd. Ze werd in 1910 als Agnes Bojaxhiu
in Skopje (nu Macedonië) geboren. Haar ouders waren Albanezen.
Albanië “Bij mij kunnen de dokwerkers
zichzelf zijn”
Het is acht uur ’s avonds en in Petra’s Café aan de Kempisch Dok Westkaai op het Eilandje is het eindelijk rustig. Behalve een paar die na de shift zijn blijven plakken, zijn alle dokwerkers naar huis. Achteraan aan de toog zit kroegbaas Piro Mile (39) rustig achter zijn pintje. Hij praat voor-treffelijk Nederlands. Voortreffelijk Antwerps eigenlijk. Op één jaar Nederlandse cursus na, heeft hij de taal geleerd ’tussen de waarkmensen’, zoals hij zegt. “Zoiets durf je alleen als je jong bent”, grijnst Piro als hij over zijn avontuur begint. “Ik wilde echt weg uit Albanië. Na de val van het communisme was het erg onrustig. Ik wilde mijn geluk zoeken
in het buitenland. Dus sprong ik op het vliegtuig en ik was weg. Ik wilde naar Antwerpen, want ik had gehoord dat dat een havenstad was. Daar vind ik zeker werk, dacht ik.” Piro ging aankloppen bij een sloopbedrijf in Oelegem. “Of ze mij konden gebruiken, vroeg ik in het Engels. Ze konden mij enorm goed gebrui-ken, zo bleek. Ik mocht er slapen in een caravan en heb er twee maanden gelogeerd tot ik genoeg geld had om iets te huren. Ik heb een jaar bij dat bedrijf gewerkt, tot ik vond dat ik genoeg Neder-lands kon. Daarna ben ik gaan solliciteren in de horeca. Want de horeca, dat was mijn droom. Ik had er ook voor gestudeerd in Albanië. Ik ben be-gonnen als afwasser in het Wijnegem Shopping Center. Daarna werd ik hulpkok en daarna kok. En dan ben ik zelfstandige geworden.”Piro opende een pitazaak op het Sint-Jansplein. “Na een paar jaar wilde ik er nog een zaak bij. Een cafeetje leek me wel wat. Een klant uit de pi-tazaak had een dokwerkerscafé op het Eilandje en wilde die verkopen. De zaak draaide goed, zei hij. Maar hij kon het niet meer verdragen dat de
Cafébaas Piro Mile stapte op zijn negentiende op het vliegtuig naar Antwerpen2
“We waren net aan ons leven begonnen”, vertelt Entela (37). “Ik had een diploma Economie, mijn man Xhovani was afgestudeerd als arts. En ons dochtertje Nikol was net geboren. Maar toen brak
de chaos uit in Albanië. Het was er levensgevaar-lijk. Dus zijn we gevlucht. We wisten niet eens waar naartoe. Engeland, Canada, het maakte niet uit.”
CAFEPetra’s CaféKempischdok-Westkaai 74Antwerpen
Met alleen maar een rugzakje als bagage stapte de 18-jarige Piro Mile in 1991 in Albanië op het vliegtuig. De reis ging naar Antwerpen. “Want daar is een haven, daar vind ik zeker werk”, dacht hij. “Ik ben jong en heb handen aan mijn lijf, dat moet zeker lukken.” Zeventien jaar later is hij de trotse eigenaar van Petra’s Café, een dokwerkerskroeg op het Eilandje.
�
“We blijven voor de kinderen”
Piro Mile met zijn klanten van Petra’s Café. “Oeioei, nen Albanees, dachten ze in het begin. Die gaat ons boksen geven als we wat te hard roepen.”
stapte op zijn negentiende op het vliegtuig naar Antwerpen Grenzelozevriendschap
In dit rubriekje vragen we onze gesprekspartner naar kennissen of vrienden buiten hun eigen ge-meenschap.
Ju bëftë mirë! Eet Smakelijk!
”Leticia is een van mijn beste vriendinnen en komt uit Kaapverdië”, vertelt Holta Mborja. ”We kennen elkaar van in de middelbare school. We kwamen allebei uit een ander land en dat schiep een band. Twee totaal verschillende culturen, uit landen aan de andere kant van de wereld. En toch trokken we elkaar aan. We hadden enorm veel aan elkaar, Leticia en ik. Vroeger gingen we veel op stap, maar nu niet meer zo vaak. Leticia heeft nu een kindje en daar heeft ze het heel druk mee. Maar telefo-neren doen we nog wél heel vaak.”
In Antwerpen wonen 91 mensen met de Kaapverdische nationaliteit. In het voorjaar van 2009 komt deze bevol-kingsgroep aan bod in deze reeks.
De Albanese gerechten zijn een mengelmoes van Turkse en Griekse bereidingen. Elke Albanese bakker heeft bijvoorbeeld baklava of byrek, die je ook in Turkije vindt. En de Albanese yoghurt ’kos’ is een echte lekkernij.
Patlizhana te mbushura (gevulde aubergines)
Voor 4 personen heb je nodig: 4 aubergines, olijf-olie, peper en zout. Voor de kaasvulling: 200g geitenkaas, een ei, plat-te peterselie. Voor de vleesvulling: 500 g lams- of ander gehakt, 4 kleine of twee middelgrote ajuinen, flink wat look (één grote bol of twee kleintjes), tijm, (wijn)azijn, tomatenconcentraat.
- Was de aubergines en halveer ze in de lengte.- Kook ze in gezouten water.- Kaasvulling: verbrokkel 200 g geitenkaas. Meng er een eitje onder. Als de aubergines gaar zijn, hol ze dan uit, en snij het vruchtvlees in kleine stuk-jes. Meng het vruchtvlees onder de kaas en het ei. Haal de blaadjes van platte peterselie en meng die er ook onder, samen met wat zout en peper.- Vleesvulling: stoof de gesnipperde ajuinen met de look. Meng het gehakt eronder en stoof aan tot het vlees niet meer rood is. Doe er wat look, tijm, peper, zout en een scheut azijn bij.
- Vul de uitgeholde aubergines met het mengsel. - Wrijf de bakplaat in met olijfolie en plaats de gevulde aubergines erop- Laat ze 20 à 25 minuutjes bakken.
klanten ’poepeke’ en ’schatje’ naar zijn vrouw rie-pen. Ik ging op een middag eens kijken naar dat café. De keet zat bomvol. Ik heb het onmiddellijk gekocht. ’Dat wordt hier gemakkelijk’, dacht ik. ’Gewoon de deur openzetten en de klanten stro-men binnen.’”Maar dat viel tegen. “Zodra ik het café had over-genomen, bleven de klanten weg. Oeioei, een Albanees, dachten ze, die gaat ons boksen geven als we wat te hard roepen. Toen waren hier in de buurt wel twintig cafés, allemaal uitgebaat door Belgen. Dus gingen de dokwerkers daar hun pint drinken.”Maar stilletjesaan won Piro het hart van de dok-
werkers. “Nu komen ze liever naar mij”, lacht hij. “Het is een simpel café, maar hier kunnen ze ge-woon zichzelf zijn. Weet je, ze hebben allemaal een grote mond en ze hangen graag de stoere uit. Maar het zijn stuk voor stuk toffe gasten.”Naar Albanië is Piro nooit meer geweest. “Geen tijd”, zegt hij. “Ik ben altijd aan het werk. En als ik eens vakantie neem, wil ik uitrusten en een beetje comfort. In Albanië is er niets, er zijn zelfs geen fatsoenlijke wegen.” Maar af en toe duikt de heimwee op. “Deze zomer was ik met mijn vrien-din in Corfu. Aan de overkant konden we Alba-nië zien. Ik had er best naartoe willen gaan, toen. Maar mijn vriendin wilde niet. Ooit ga ik wel.”
Onderweg ontdekte Entela dat ze zwanger was. “We waren in België, dus hield de tocht daar op. We verbleven eerst een paar dagen in het Klein Kasteeltje, daarna in het asielcentrum van Kapellen en uiteindelijk kregen we een klein huisje toegewezen in Malle.” Het waren moeilijke tijden, herinnert Entela zich. “We werden goed opgevangen, hoor. Maar toch. We voelden ons eenzaam. We spraken de taal niet en we wisten niet hoe of wat. Dat wens je niemand toe.”Xhovani en Entela begonnen onmiddellijk met een cursus Nederlands. Na de geboorte van haar zoontje Kostandin kon Entela aan de slag als ad-ministratief bediende bij het gemeentebestuur van Malle. Maar voor Xhovani viel de zoektocht naar werk flink tegen. “Hij kon hier niets aan-vangen met zijn Albanese doktersdiploma”, ver-telt Eltena. “Hij kon zelfs niet als verpleger aan de slag. Hij had eigenlijk opnieuw moeten stu-deren, maar dan hadden we intussen van het OCMW moeten leven. En dat wilde Xhovani niet. Daar was hij veel te trots voor. Dus werkt hij nu als magazijnier.” Intussen is de burgeroorlog in Albanië achter de rug, maar de Shkarpa’s overwegen niet om te-rug te gaan. “De kinderen hebben meer kansen in België”, zegt Entela. “In Albanië mag het dan wel redelijk rustig zijn nu, het land loopt achter en de werkloosheid is enorm. Maar als we geen kinderen zouden hebben, dan waren we allang naar Albanië teruggekeerd. Maar voor Nikol en Kostandin is het beter dat we hier blijven. Dus doen we dat.”
In Albanië zijn er talloze archeologische sites die dateren uit de Griekse en Romeinse tijd.
�
donderdag 2 oktober 2008
Albanië
“Albanië? Da’s leuk voor vakantie”
“Neem een chocolaatje”, zegt Holta en duwt het schaaltje met Merci’tjes onder onze neus. “Daar beginnen we in Albanië altijd mee. Wie op bezoek komt, krijgt eerst iets zoets. De hartige hapjes ko-men daarna pas. De zoete inval, hé”, grapt ze gevat. “Mijn man vindt het maar raar. Die vindt het niet passen, chocolaatjes bij het aperitief. Maar daar trek ik me niets van aan.”Holta was veertien toen ze in 1997 met haar ouders en broer Albanië verliet. “Er was een burgeroorlog uitgebroken nadat miljoenen Albanezen hun spaar-geld hadden verloren bij piramidefondsen”, legt ze uit. “Het was er complete chaos. Overal braken rel-len uit, en de mensen staken overheidsgebouwen en banken in brand. Van de ene op de andere dag heeft mijn vader beslist om te vertrekken.”De Mborja’s kwamen terecht in Berchem. Holta en
haar broer leerden in een recordtijd Nederlands. “We zaten in een ’onthaalklasje’ met allemaal al-lochtone kinderen. Na zes maanden konden we ons al goed uit de slag trekken. Het volgende schooljaar mochten we naar een gewone klas”, zegt ze. “Voor mijn ouders was dat nieuwe leven wel moei-lijker. In Albanië werkte mijn vader als advocaat en onderzoeksrechter en mijn mama was boek-houdster. Maar in België vonden ze niet zo gemak-kelijk een baan, omdat ze niet meer zo jong waren en niet goed Nederlands spraken. Mijn vader is nu taxichauffeur.” Soms praten Holta’s ouders erover om terug naar Albanië te gaan, zegt ze. “Want daar hebben ze hun familie en vrienden. Maar hier in België hebben ze hun kinderen. Mijn broer en ik hebben ons leven hier opgebouwd. En mijn ouders willen ons ook niet missen. Dus blijven ze maar hier.”Holta trouwde drie jaar geleden met Peter. Ze leerde hem kennen tijdens haar vakantiejob in de Carrefour van Burcht. Sinds twee maanden wo-nen ze in hun nieuwe huis tussen de weilanden in Zwijndrecht. Elke schooldag neemt Holta de tram naar Deurne, waar ze juf is in het eerste kleuter-klasje van de Andromedaschool aan de Herentalse-baan. Of ze ooit teruggaat naar haar geboorteland? “Zeg nooit nooit”, lacht ze. “Je kan overal een leven opbouwen. Maar ik ben nu eenmaal met een Belg getrouwd. Mijn leven is hier. Ik ga wel op vakantie naar Albanië.”
Holta Mborja (24) was net veertien jaar toen ze met haar ouders en broer in 1997 in Antwerpen arriveerde. Ze sprak geen woord Nederlands en kende niemand in Antwerpen. Vandaag is dat wel anders. Holta is gelukkig getrouwd met haar Vlaamse echtgenoot en is juf in een kleuter-klasje in Deurne.
Holta Mborja (24) kwam elf jaar geleden naar Antwerpen
Holta Mborja met haar kleutertjes. “Albanië? Leuk voor vakantie, maar nu is mijn leven hier.”
Albanië beschikt over schitterende stranden aan de Adriatische Zee.
Ismail Kadare.
De Hugo Claus van Albanië
Ismail Kadare (1936) is sinds zijn roman De generaal van het dode leger (1963) de bekendste Albanese schrijver. In 2005 won hij de Man Booker International Prize voor zijn hele oeuvre. Hij is ook al jaren favoriet voor de Nobelprijs Literatuur, net als Hugo Claus jarenlang was. Kadare woont afwisselend in Tirana en Parijs. Zijn werk speelt zich vaak in een his-torische context af en bloedwraak, afgunst en geruchten zijn thema’s die geregeld terugkomen. Hoewel hij bijna nooit kritiek leverde op het bewind in zijn land, werden sommige van zijn boeken verboden in Albanië.
Tien voor taalGoeiendag!
Mirdita!
Goeienavond!Mirmbrëma!
AlsjeblieftTe lutem
DankjewelFaleminderit
Hoe maakt u het?Si jeni ju?
Ik hou van jou!Une te dua ty!
Mooi weer vandaag, niet? Kohe e bukur sot, apo jo?
Aha, u leest ook Gazet van Antwerpen!A, dhe ti e lexoke Gazetën e Antwerpenit!
Rijdt tram 24 tot aan de statie?Vete trami 24 deri tek stacioni?
Ik hou niet van bloemkool met witte saus. Mua nuk më pëlqen lule lakra
me sose të bardhë.
Ik denk dat Germinal Beerschot dit jaar kampioen wordt.
Une mendoj se kampion kete vit do bëhet Germinal Beerschot.
Volgende week:Algerije, Angola, Argentinië
