Embed Size (px)
DESCRIPTION
Gambia - Georgië
Citation preview
VA N A F G H A N I S TA N TOT ZWITSERLAND
blz.
2GambiaEbrima Konieh:“Gambia heeft niets om voor te vechten”
GeorgiëEkatarine Goghokia:“Georgiërs ruziën om een glaasje te kunnen trakteren”
Teksten: Stijn Janssen, Karin Vanheusden Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine TollenaereFoto’s, illustraties: Ludo Mariën, Bert Hulselmans, Jan Van der Perre, Wim Hendrix, Patrick De Roo, Reuters, GPD, AP, GVA
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
blz.
8
�
donderdag 5 februari 2009
Konda zorgt ook voor zijn dochter in Gambia, voor de vijf kinderen van zijn zus én voor zijn tante en haar zeven neefjes. “Begrijp je nu waarom Afrikaanse mannen hier niet aan sparen toekomen?”, lacht hij. “Wij hebben zoveel verant-woordelijkhe-den. Maar dat is onze Afrikaanse mentaliteit: we zijn maar geluk-kig als we voor anderen kunnen zorgen.” Zeven jaar geleden werkte Konda nog in een restaurant in een Gam-biaans stadje aan de paradijselijke kuststrook van de Atlantische Oce-aan. Tot hij een Antwerpse toeriste
ontmoette en smoorverliefd werd. “Ik had nooit gedacht ooit naar Eu-ropa te komen. Ik had een goed leven in Gambia. Maar toen was er die ‘klik’ met haar. We wilden samenwonen en ik ben haar ge-
volgd naar Ant-werpen.”Met zijn keuken-ervaring schakel-de Konda moei-teloos van het ene Antwerpse restaurant naar het andere over, steeds op zoek
naar een betere keuken om ook zichzelf te verbeteren. Vandaag heeft hij het uitstekend naar zijn zin in de keuken van het topres-taurant Minerva aan de Karel
Oomsstraat. “Ik vind het Belgische eten heel lekker. Maar zo’n typisch gerecht als paling in ’t groen krijg ik niet door mijn keel. En als ik aan mijn vrienden in Gambia vertel dat jullie kikkerbillen eten, moe-ten ze kokhalzen. Ook het eten van paardenvlees vinden ze bijzonder vreemd. Maar ik kook alles: de ene dag Afrikaans, de volgende dag een steak met pepersaus.”“In vergelijking met Europa is Gambia natuurlijk een arm land. Maar je lijdt er geen honger. Men-sen zorgen er nog voor elkaar. Ik had gisteren nog een discussie met mijn collega’s op het werk. ‘Ik ver-sta jullie systeem hier niet’, zei ik. ‘Jullie hebben veel geld, maar zijn toch niet gelukkig.’ Neem nu de kindjes die vermoord werden in Dendermonde. Natuurlijk moet een voorbijganger die kerel heb-ben opgemerkt. Maar mogelijk heeft hij gezegd: ’Dat is niet mijn probleem.’ Terwijl wij, Afrikanen, altijd geneigd zijn om elkaar te helpen.” “Het leven in Afrika is niet gemak-kelijk, maar op een andere manier is het er beter. Gelukkig hebben we in Gambia geen diamanten,
Plichtsgetrouw gaat Ebrima Konieh - Konda voor de vrienden - elk jaar twee maanden terug naar Gambia. Met eigen ogen wil hij controleren hoe ver het staat met het huis dat hij er laat bouwen voor zijn moeder. “Een moeder is een heilige in Afrika”, zegt hij. “Haar kinderen zijn haar OCMW. Het is onze plicht om voor haar te zorgen.”
“We zijn maar gelukkig als we voor anderen kunnen zorgen”
Ebrima Koniehzorgt voor dochter, moeder, tante, neefjes,...
Gambia
Een doodarme bananenrepubliek
De contouren van Gambia, het kleinste land van Afrika, hebben veel weg van een ‘banaan’. In feite is Gambia niet meer dan een smalle strook land van 250 kilometer lang aan weerszijden van de levensbelangrijke Gambia-rivier. Nog opmerke-lijk: Gambia is slechts een paar tientallen kilo-meter breed en het landschap is zo vlak als een biljarttafel met als hoogste punt een molshoop van 53 meter.
Gambia is een soort enclave die volledig omsin-geld is door buurland Senegal. In de jaren tach-tig vormden beide landen zelfs korte tijd een fe-derale staat onder de naam Senegambia. Na de scheiding ging ook de onderlinge liefde er zien-derogen op achteruit. In de Gambiaanse media wordt Senegal vandaag zelfs afgeschilderd als een imperialistische agressor die het niet kan hebben dat Gambia een onafhankelijke poli-tiek uitwerkt.
Het land was een belangrijk centrum voor sla-venhandelaars. Naar schatting 12 miljoen Afri-kaanse slaven zijn via de Gambia en de Atlan-tische oceaan naar Amerika afgevoerd.
Gambia is een Britse kroonkolonie geweest. Het maakt nog steeds deel uit van het Gemenebest. Het Engels is dan ook de officiële taal.
Yahya Jammeh leidt het land al 15 jaar met ijze-ren hand. Na een militaire coup in 1994 kwam hij aan de macht. Jammeh maakte nog al wat op-hef toen hij vorig jaar eigenhandig aidspatiënten begon te genezen met een geheim geneesmid-del dat onder meer bestond uit een bitter, geel drankje, een groene zalf en twee bananen.
Gambia is een doodarm land. In de ondergrond zitten nauwelijks ertsen of mineralen. De econo-mie leunt grotendeels op kleinschalige landbouw. Het land kent een zeer lage levensstandaard en nauwelijks of geen medische of sociale voorzie-ningen. Malaria en aids eisen dan ook jaarlijks duizenden doden. Het enige lichtpunt is dat het land toeristisch in opmars is. De exotische stran-den langs de Atlantische Oceaan trekken steeds meer toeristen aan. En hoewel verstoken van grote wildparken, is Gambia een waar paradijs voor sportvissers en vogelliefhebbers.
Vijftien stammenOfficieel: The GambiaHoofdstad: BanjulOppervlakte: 11.300 km ² Aantal inwoners: 1,7 miljoenLevensverwachting: 55 jaar
(mannen: 53 jaar, vrouwen: 54 jaar)Talen: EngelsGodsdiensten: islam (90%), katholicisme (9%)Munteenheid: dalasiTelefoon landencode: + 220Internet landencode: .gmBevolkingssamenstelling: 99 % Afrikanen verdeeld over een 15-tal stammenExport: pinda en visPlaats op de lijst van rijkste landen: 167/177
© GRAPHIC NEWS
Gambia
G A M B I A
SENEGAL
SENEGAL
Banjul
Brikama
Kerewan
MansaKonko
Georgetown
Basse Santa Su
40 km
46
In Antwerpen wonen 60 Gambianen.
Gambia
“Gambia heeft geen diamant, goud of
olie. Er is niets om voor te vechten.”
Ebrima Konieh
Tendeba-kamp aan de Gambia-rivier.
Nog maar twee jaar geleden verliet Pa Kinteh Gambia om zich in Antwerpen met zijn Gambiaanse vader te ver-enigen. “Mijn vader leeft hier al meer dan tien jaar. Hij werkt bij Opel en is hier opnieuw getrouwd met een Afrikaanse vrouw. Ik woon nog samen met hen en met mijn stiefbroertjes. Het was een gezinsvereniging. Daar-om had ik, toen ik hier aan-kwam, niet al die miserie met visa of asielaanvragen. Ze maken het de Afrikanen vandaag erg moeilijk om naar hier te komen. Terwijl de meesten, net als mijn va-der destijds, gewoon op zoek zijn naar een beter leven. Wat is daar mis mee?”Pa studeert voor elektricienen heeft nu twee doelen voor ogen. “Ik wil eerst een di-ploma behalen zodat ik kan gaan werken en geld kan verdienen. Maar op een dag ga ik terug naar huis, terug naar Gambia, om daar een zaak op te starten. Dat is mijngrote droom. Mijn vader keert niet meer terug, denk ik.Hij is al te veel gewend aan het moderne leven hier. Dat maakt het moeilijk om een beslissing te nemen.”
De voorbije twee jaar is Pa niet in Gambia geweest. Dat vreet aan hem. “Ik mis het land. Ik wil niet alleen mijn familie en vrienden zien, ik mis vooral het sociale leven in Afrika. Hier is het leven zo vol stress. Mensen hebben hier te veel aan hun hoofd om nog te kunnen lachen. Altijd maar busy, busy!” “Als ik geen beter leven wil-de, was ik in Gambia geble-ven. Ik had er de zon, de zee, de stranden. Gambia is een klein land waar weinig men-sen wonen. Maar het wordt
niet voor niets de
‘smiling coast of Africa’ ge-noemd. De mensen zijn er erg vriendelijk.” Pa heeft zich op zijn Afri-kaans verzoend met zijn stekin Antwerpen. “Ik woon hier graag. Antwerpen is een mooie, levendige stad met een grote geschiedenis. Je ontmoet hier veel verschil-lende mensen.” De Belgische keuken kan Panauwelijks bekoren. “Het Belgische eten heeft ‘no style’,het heeft geen smaak. Ik kook uitsluitend Afrikaans. Alle ingrediënten vind ik in de Afrikaanse winkeltjes.”
“Hoeveel tevreden mensen zie je hier op straat?”
Pa Kintehmist de ‘smiling coast of Africa’
Ik mis Gambia heel erg, that’s really true”, vertelt Pa Kinteh in gebroken Engels en met een al even gebroken stem. Amper twintig jaar is hij en hij zit al boorde-vol heimwee naar zijn vaderland. “Hoeveel tevreden mensen zie je hier in Antwerpen op straat? Erg weinig, niet.”
Ebrima Konieh: “Gambianen kunnen en willen niet alleen zijn.”
Tendeba-kamp aan de Gambia-rivier.
beslissing te nemen.” klein land waar weinig mensen wonen. Maar het wordt
niet voor niets de
goud of olie. Er is niets om voor te vechten of oorlog te voeren. In Gambia tref je daarom heel veel Afrikanen aan die gevlucht zijn voor de oorlog in hun land.” In zijn schaarse vrije tijd is Kon-da een gepassioneerd en gewaar-deerd dj. “Een vriend en ik vor-men samen Conscioussound. Onze muziek bestaat uit reggea, dance-hall en ragga. In december heb ik nog op verschillende plaatsen in Gambia gespeeld. Met Sizzla, een wereldberoemde reggaezanger uit
Jamaica. Ik had nooit gedacht dat ooit te mogen meemaken. Muziek is echt mijn ding. Ik hoop er ooit van te kunnen leven. Ook in Ant-werpen organiseren we vaak par-ty’s voor de Gambianen. Daar komt altijd heel veel volk op af. Weet je: wij, Gambianen, kunnen en willen niet alleen zijn.”
Wie Conscioussound aan het werk wil horen, kan elke laatste woensdag van de maand terecht in café IzzyMaze aan de Leopoldplaats.
i
Vissersboten in Bakau.
In dit rubriekje vragen we onze ge-sprekspartner naar kennissen of vrien-den buiten hun eigen gemeenschap.
GrenzelozeVRIENDSCHAP
niet voor niets de
In dit rubriekje vragen we onze ge
GrenzelozeGrenzelozeVRIENDSCHAP
“Ik ga wel op café”, vertelt de jonge Gam-biaan Pa Kinteh. “Maar niet alleen met mijn Afrikaanse vrienden. Toen ik hier aankwam, heb ik Nederlandse lessen ge-volgd. Op die school heb ik mensen van alle nationaliteiten leren kennen. Velen zijn vrienden gebleven. Ze komen van overal: het zijn Pakistanen, Iraniërs, In-diërs, Polen, Chinezen.... “
Pa Kintneh: “Het Belgische eten heeft ’no style’. Het heeft geen smaak!”
�
�
donderdag 5 februari 2009
Het speelt geen rol of hij nu taxichauffeur of zanger is van de reggaeband Heartwash. Altijd en overal verkondigt Sillah Ishaga (37) uit Gambia zijn boodschap van hoop en vrede.
Elf jaar geleden verliet hij noodgedwongen zijn land. Maar met zijn ontwapenend charisma van hier tot in Banjul
geraakte hij moeiteloos geïntegreerd. “Toch mis ik in Antwerpen vooral de vriendelijke mensen op straat”, zegt hij.
“Ik ben al zo verwesterd”
Als we afscheid nemen in zijn tweekamerflat aan de achterkant van de Antwerpse zoo heeft Sil-lah zijn dochtertje Marijama hoog boven zijn hoofd. “Kijk, dit is mijn moeder”, lacht hij. Ze antwoordt wat wijsneuzig: “Je zegt dat alleen maar omdat ik op je Afrikaanse mama lijk.”Sillah behoort tot de Mandinka, een volk dat over zowat alle lan-den van West-Afrika verspreid leeft. Zijn jeugd bracht hij door in Gambia en Sierra Leone. Nadien zwierf hij rond in de buurlanden. Waar er werk was, bleef hij. Tot hij elf jaar geleden op z’n 26ste met een geïmproviseerd visum naar Europa vertrok en op de eerste de beste luchthaven, toe-vallig Brussel, asiel aanvroeg.
“In Gambia kan je ’s nachts opgepakt
worden en spoorloos verdwijnen.”Sillah Ishaga
“Gemakkelijk was het niet”, ver-telt Sillah. “Je verlaat je ouders en familie, maar je weet niet of je ze nog ooit terugziet. Ik heb Gambia verlaten om voor mijn ouders te kunnen zorgen. In Afrika bestaat er niet zoiets als een pensioen. Het is aan de kinderen om voor hun ouders te zorgen. Ik zend hunmaandelijks minstens 100 euro zodat ze verder kunnen.”Na een verblijf in het opvang-centrum van Kapellen wilde Sil-
lah in Antwerpen blijven wonen. Vandaag is zijn toestand “gere-gulariseerd”. De vader van drie kinderen werkt als taxichauffeur maar voelt zich bovenal King-sillah, de zanger van Heartwash, een Belgo-Afroreggaeband die al te horen was op het wereldfesti-val Mano Mundo. “We dragen een vredesboodschapuit. De meeste van mijn songs gaan over de onnodige oorlogen in Afrika. Ik zend muziekcasset-tes naar Gambia. Onze songs wor-den er veel gedraaid op de radio. Maar ik moet goed opletten wel-ke nummers ik verstuur. Als een nummer te politiek geladen is, lopen mijn ouders het risico pro-blemen te krijgen. In Gambia kan je ’s nachts nog opgepakt worden en spoorloos verdwijnen.” Nog steeds voelt Sillah zich tot in de kleinste vezels van zijn dread-locks betrokken bij zijn getroffen Afrikaanse continent. “Ik roep Afrikaanse machthebbers op om geen kindsoldaten de oorlog in te sturen. Afrikaanse mannen moe-ten leren verantwoordelijkheid op te nemen voor de meisjes die ze zwanger maakten. Binnenkort mag ik in Gent optreden tijdens een bijeenkomst tegen de vrou-wenbesnijdenis.” Als taxichauffeur heeft Sillah het niet altijd gemakkelijk. “Ik heb al drie keer meegemaakt dat een klant weigerde mee te rijden om-dat ik zwart was. Zo’n klanten doen dan hun beklag tegen de cafébaas, maar ze staan er niet bij stil dat ik toevallig ook Ne-derlands spreek en hun gefoeter
versta. Zo onwetend! Ik praat dan vriendelijk op hen in, maar krijg dan alle ideeën van het Vlaams Belang over mij heen. Toch ont-vang ik op het einde van de rit van hen vaak het meeste drink-geld.”
“Als ik in Antwerpen terugkom, lijkt het of ik in een
sciencefictionfilm ben beland.”Sillah Ishaga
“Je moet eerlijk zijn: problemen zijn er overal in de wereld”, zegt Sillah. “Als er geen problemen waren in Afrika, was ik niet naar hier gekomen. Ook in Gambia is er racisme. Toen mijn broer huw-de met een meisje van een an-dere stam was mijn moeder daar ook niet gelukkig mee.”Intussen ging Sillah al driemaalop familiebezoek in Gambia. ”Telkens is dat een enorme aan-passing. Ik ben al zo verwesterd dat ik met de Afrikanen geen af-spraak meer kan maken. Het is steeds straks of morgen. Ik heb telkens een paar dagen nodig om me aan te passen. Maar keer ik terug naar Antwerpen, dan is het leven me hier weer veel te druk. Net of ik in een sciencefictionfilm ben beland.”
Info over de groep Heartwash via www.Myspace.com/Heartwash of www.myspace.com/heartwashmusic
i
Sillah Ishagaoverdag taxichauffeur, ’s avonds reggaezanger
Sillah Ishaga: “Je moet eerlijk zijn: problemen zijn er overal in de wereld.”
Domoda(pikante kipschotel)Domoda is dé klas-sieker uit de Gam-biaanse keuken. De hoofdingrediënten zijn pinda en kip en die vind je dan ook overal in het land.
IngrediëntenVoor 6 personen:
2 middelgrote, fijngehakte uien3 middelgrote, kleingesneden tomaten1 theelepel zwarte peper1½ theelepel zout2 theelepels chilipoeder of 4 verse chilipepers1 kg kip, in stukken en ontveld4 eetlepels arachideolie200 g pindakaas met stukjes noot1½ dl lauwwarm water
BereidingPureer uien, tomaten, zout en de helft van het chi-lipoeder (of de chilipepers) in een keukenmachine of vijzel. Laat hierin de stukken kip enkele uren marineren. Verhit de olie in een grote, zware pan. Veeg de stukken kip droog en braad ze afgedekt aan in de hete olie. Voeg de marinade toe en laat alles 10 minuten sudderen. Roer de pindakaas los met het lauwwarme water en voeg dit toe. Voeg zo nodig nog wat extra water toe. Meng de resterende chilipoeder en laat het gerecht afgedekt zachtjes gaar stoven. Serveer met rijst of couscous.
»»»»»»»»»
2 middelgrote, fijngehakte uien
Domooro DjIemaa!eet SmakelIjk!
Op zoek naar Gambianen of Afrikanen tout court in Antwerpen, spring je best eens binnen in:
• Bar Kilimanjaro aan het De Coninckplein. De Keniaanse uitbater organiseert regelmatig Afri-kaanse optredens.• Mama Matrea aan de Lange Nieuwstraat: een nieuw adres voor wereldkeuken.• Oriental Supermarket aan de Plantin en More-tuslei: een grootwarenhuis voor exotische groen-ten, fruit, vlees,...
tIenvoor taaltIvoor taal
Taxichauffeur Sillah Ishaga behoort tot de Mandin-ka of Mandingo, een volk uit West-Afrika waarvan er ruim 1 miljoen leven, verspreid over Gambia, Senegal en Guinee-Bissau. In Gambia vormen de Mandinka zelfs de grootste bevolkingsgroep. 45% spreekt Mandinka als moedertaal en 25% als twee-de taal. Een weetje: Mr. T. - allias B.A Baracus uit het A-Team - baseerde zijn kapsel en sieraden op deze stam. We vroegen Sillah een paar zinnen in het Mandinka te vertalen.
Hallo.Hallo.
Alles in orde? Abay nhady?
We zullen wel zien.Umbay nho jailalay.
Peace brother!Kairoo Brother.(In Madinka is grote broer: unkotoma; kleine broer: ndoma)
Lachen doet geen pijn!Jailoo buka moo dimindy!
Je bent de zon in mijn leven!Etehlem tilooti enaa baluwukono!
Kijk uit! Een krokodil!Ehakillitu! Bamboo!
No woman no cry!Musu kaana kunboo!
Domoda
Domooro e
chilipoeder en laat het gerecht afgedekt zachtjes gaar stoven. Serveer met rijst of couscous.
Op zoek naar Gambianen of Afrikanen tout court
GambIa Inantwerpen
90% van de Georgiërs is orthodoxGeorgië is een van de oudste orthodoxe landen ter wereld en het tweede land waar het chris-tendom (in 337) staatsgodsdienst werd. De heilige Nina is met de kerstening begonnen.
Volgens de legende is het meisje Nina, overigens een heel populaire meisjesnaam in Georgië, begin 4de eeuw de christenvervolging in Tur-
kije ontvlucht en in Georgië terecht-gekomen. Daar zou ze een ziek kind hebben genezen. Het toenmalige ko-ningspaar Mirian en Nana hoorden van haar en bekeerden zich. Al snel volgden vele Georgische burgers.De Georgisch orthodoxe kerk hing eerst af van het Patriarchaat van An-tiochië, de eerste Kerk buiten Pa-lestina. Halverwege de vijfde eeuw werd een autonome nationale kerk
gesticht. In 1801 werd Georgië inge-lijfd door de Russische tsaar en de Georgische kerk werd onder dwang opgenomen in de Russisch-ortho-doxe kerk. Tijdens de Oktoberrevo-lutie van 1917 won ze haar autono-mie terug.De huidige patriarch van de Geor-gische kerk is Ilia II. Na hem komen 25 bisschoppen, eentje voor elke streek.
De Georgische orthodoxe priester Gennadi is ook aalmoezenier.
“De Georgische spirituele kracht
is heel sterk”
Orthodoxe priester Gennadi Katamashvili
In de Sint-Jozefkerk aan de Charlottalei in Antwerpen huist sinds 2000 de Russisch orthodoxe kerk. Wekelijks komt hier een 300-tal gelovigen bidden, op feestdagen zelfs tot 2.000. Onder hen ook verschillende Georgische families. De Georgische priester Gennadi is aalmoezenier in vijf gevangenis-sen en gaat al jaren de diensten aan de Charlottalei voor.
GeOrGiË
eeuwenlange belegering5.000 voor Christus: eerste overblijfselen te-ruggevonden. In de 7de eeuw v Chr. sprak men van Colchis, later van Egrisi en Iberië. Annexa-tie door Romeinse Rijk in 65 v. Chr. 337: christendom wordt officiële godsdienst. 1008-1466: Koninkrijk Georgië omvat Azerbeid-jan, Armenië, de noordelijke Kaukasus. Konin-gen David de Bouwer en Tamar worden door de Georgisch-orthodoxe kerk heilig verklaard.1783: onder de naam Kartli-Kachetië protecto-raat van het Russische Rijk.1918-1921: Onafhankelijke Democratische Re-publiek Georgië.1921: het Rode Leger herovert Georgië, Arme-nië en Azerbeidjan. De Trans-Kaukasische So-cialistische Federatieve Sovjetrepubliek wordt gevormd.1936: de Georgische SSR wordt afgesplitst.1991: Republiek Georgië. De eerste president Gamsachoerdia wordt afgezet en vervangen door Sjevernadze. Abchazië en Zuid-Ossetië zijn vazalstaten van Rusland.2003: Rozenrevolutie. Na de herverkiezing van Sjevernadze wordt hij na een volksopstand ver-dreven door Micheil Saakasjvili. Nino Boerdzja-nadze wordt interim-president.4 janu-ari 2004: Saakaasjvili wordt verko-zen tot pre-sident. First lady is de Nederland-se Sandra Roelofs.7 augustus 2008: Geor-gische troe-pen vallen Zuid-Ossetië binnen, waarop Rusland troepen stuurt om de Osseten, die ze als Russische burgers beschouwt, te beschermen. Saakasjvili zoekt steun bij het Westen. Ook Abchazië gooit zich in de strijd en kiest de kant van Zuid-Ossetië en Rusland. Op 10 augustus stuurt Rusland duizenden soldaten naar Zuid-Ossetië en Abchazië. Op 12 augustus wordt onder internationale druk, vooral van de Sarkozy, een staakt-het-vuren afgekondigd. Zowel Rusland als Georgië melden herhaalde schendingen van dit bestand.
Georgische lariOfficieel: GeorgiëHoofdstad: TbilisiOppervlakte: 69.700 km²Aantal inwoners: 4, 63 miljoen inwonersLevensverwachting: 73 (man), 76 jaar (vrouw)Talen: Georgisch (71%), Russisch (9%), Armeens (7%), Azeri (6%) en Ossetisch (3%)Godsdiensten: christelijk orthodox (84%), moslim (10%), katholiek (1%), joods (1%)Munteenheid: LariTelefoon landencode: 995Internet landencode: .geBevolkingssamenstelling: Georgiërs (87%), Azeri (6,5%), Armeniërs (5,7%), Abchazen (2,66%), Russen (1,5%), Osseten (0,9%), Arameeërs (0,1%), jodenExport: olie, metaal, wijn, mineraal water, erts, wagens, fruit en noten
47
In Antwerpen wonen 216 Georgiërs.
© GRAPHIC NEWS
Z W A R T EZ E E
TURKIJE
RUSLAND
ARMENIË AZERBEIDZJAN
Abkhazia
Ajaria
ZUID-OSSETIÊ
P’ot’i
Akhalts’ikhe
Akhalk’alak’i
K’ut’aisi
Sokhumi
Ts’khinvali
Rust’avi
GoriBat’umi
50km
Tbilisi
G E O R G I Ë
Priester Gennadi Katamashvili is afkomstig uit de Georgische hoofd-stad Tbilisi, waar hij een druk maar zeer godvruchtig leven leidde, sa-men met zijn vrouw en twee doch-tertjes. Toen hij in 1995 naar België migreerde, kwam hij al snel in con-tact met de orthodoxe aartsbisschop Simon in Brussel. Het leven van Gennadi veranderde helemaal toen hij diaken en later orthodox priester in de Russische kerk werd. “In deze kerk ga ik de diensten voornamelijk voor in het Russisch, zelden in het Georgisch, maar dat maakt eigenlijk niet veel uit. De li-turgie en de gebeden zijn identiek, alleen de taal is verschillend. En alle Georgiërs spreken Russisch.”
“Dankzij het geloof bleef Georgië
overeind.”Gennadi Katamashvili
In de Van Schoonbekestraat was tot voor kort een Georgisch ortho-doxe kerk, maar die is tijdelijk ge-sloten. “Heel wat Georgiërs komen nu voor de diensten, biechten, doop-sels of huwelijken naar hier. Het Ge-orgische volk heeft niet alleen een sterke familietraditie, ook een diepe spiritualiteit. Dankzij de spirituele kracht van het geloof is Geor-gië, dat eeuwenlang is belegerd en aange-vallen door vreemde volkeren, over-eind gebleven. Mét behoud van zijn taal, alfabet, tradities, muziek.”“Natuurlijk mis ik mijn land, mijn vrienden en familie, maar ik ben God zo dankbaar dat ik de men-sen hier kan helpen. Ik heb goede vrienden onder de Antwerpenaars. Mensen die mij en mijn gezin heel goed hebben opgevangen. Het is niet simpel om in een vreemd land opnieuw te starten.” Priester Gennadi heeft ook nog zijn eigen kerkje in Oostende, waar hij elke week de dienst voorgaat. “Veel van mijn tijd gaat naar mijn werk als aalmoezenier in vijf gevangenis-sen in het Antwerpse en in Meche-len en Hasselt. Meestal bid ik met de gedetineerden in groep of praat ik afzonderlijk met hen. Mijn gede-tineerden zijn Russen, Roemenen, Bulgaren, Serviërs, Grieken, Geor-giërs en ook Belgen. Een gesprek of biecht met een priester is voor hen dikwijls de enige manier om weer uitkomst te zien.”
Ge
Micheil Saakhasjvili en zijn echtgenote Sandra Roelofs.
�
�
donderdag 5 februari 2009
“Wij zijn trots en ambitieus”Over de verpletterende gastvrijheid van Georgiërs
Polyfonie op het veld
De traditionele Georgische poly-fonie of meerstemmige zang heeft een lange geschiedenis. Al eeu-wenlang zingen de Georgiërs sa-men, tijdens het werk op het veld, thuis, aan tafel, tijdens het wijn drinken.Ondanks de vele vreemde over-heersingen doorheen de ge-
schiedenis van Grieken, Turken, Mongolen, Perzen en Russen is de meerstemmige zang origineel Georgisch. Naast de werk-, klaag-,en wiegeliederen is er ook een zeer rijk repertoire rituele en liturgische liederen, alsook oorlogsliederen. De mees-te volksliederen zijn drie-stemmig, sommige twee- en eenstemmig, zelden vier-stemmig. Wereldberoemd in Geor-gië is Gigo Erkomaishvli, die einde 19de eeuw sa-men met kompanen-boeren Giorgi Babilodze en Giorgi Loibishvili geregeld in de dor-pen werd uitgenodigd om zowel religieuze als andere feesten met hun gezang te komen opluis-teren. Recentelijk zijn de 49 opgenomen liede-ren en hymnes van
hen gedigitaliseerd. Zoon Artem Erkomaishvili is mogelijk nog be-roemder. Hij heeft meer dan 2.000 hymnes geleerd. Chakrulo is zo’n
Josef Stalin of Iosif Vissarionovitsj Dzjoegasjvi-li werd geboren in het Georgische stadje Gori. Hij was de zoon van een schoenmakersknecht. Het gezin was straatarm en de andere kinderen overleden op jonge leeftijd. Zijn vader was een gewelddadig man. De jonge Jozef zou een paar keer bijna zijn doodgeslagen. Stalin liep school aan het Russisch-orthodoxe seminarie in Tbilisi. In 1899 werd hij van school gegooid omdat hij revolutionaire ideeën koesterde.Zijn eerste vrouw stierf vier jaar na hun huwe-lijk. Stalin zou op haar begrafenis hebben gezegd dat het warme gevoel dat hij voor mensen voelde met haar was gestorven. Na zijn priesterstudies heeft Stalin contact gezocht met de bolsjewieken. Hij heeft zijn naam laten veranderen in Stalin, wat man van staal betekent, omdat hij dacht dat hij met zijn Georgische naam niet op al te veel sympathie zou kunnen rekenen.Stalin was van 1928 tot aan zijn dood in 1953 de tweede leider van de Sovjet-Unie. Hoewel hij de dood van miljoenen mensen op zijn geweten heeft, is hij door zijn krachtdadig optreden en verplichte persoonsverering nog geliefd bij veel Russen. De Sovjet-Unie won onder zijn bewind alleszins aan aanzien.
Alexander met de tweeling op de schoot, Medea achter Sandro en achterin vriend David. “Gastvrijheid is ons visitekaartje.”
Stalin was Georgiër
den het belangrijk dat ze de link met hun cultuur behouden. Ui-teraard zijn we voor integratie, maar dat staat niet gelijk aan as-similatie. Ik wil best respect to-nen en ik wil mijn kinderen dat ook leren, maar ik wil hun ook leren dat zij het ook waard zijn gerespecteerd te worden.”Er verschijnt lekkers op tafel. Gadjapuri en ginkali of liever kaaspizza en in deeg gerold en gekruid vlees. David Tchaldze (41) heeft de hapjes gemaakt. Deze tandarts uit Rustavi is Georgië tien jaar geleden ontvlucht. “Onder She-vernadze was ik tandarts in de gevangenis, maar ik kreeg daar problemen met de leiding. In die gevangenis was de situatie voor
de gedetineerden ronduit ver-schrikkelijk. Als dokter help je mensen in nood voort, en dat is niet in goede aarde gevallen. Uit-eindelijk hebben ze geprobeerd me te vermoorden. Voel je dit hier aan mijn hoofd? Dat heb ik van een zware slag overgehouden. Mijn rechterhand is nog altijd verlamd. Ik moet een bescherm-engel hebben, want in het militair hospitaal waar ik ben terechtge-komen, wilden ze me niet ver-zorgen. Samen met mijn vrouw ben ik vertrokken. Gevlucht ja, maar ook voor mijn vrouw, die hartpatiënte is en medische hulp nodig had.”Of ze hun land missen? “Natuur-lijk! Georgië is een prachtig land. Met mooie bergen, prachtige na-
“Gastvrijheid is het visitekaartje van de Georgiër”, zegt Alexan-der Savaneli (35) ter-wijl hij de deur breed openzwaait. De tafel is gedekt, de wijn ontkurkt, uit de keuken komen heerlijke geuren. Met de muziek en het gezang van zijn vrienden lijkt Antwerpen even Geor-gië.
“Met zijn subtropisch klimaat is Georgië een echt wijnland”, zegt Alexander terwijl hij een glas uit-schenkt. “Ten tijde van de Sovjet-Unie dronken de Russen vooral Georgische wijnen. Ook naar de VS wordt veel van onze wijn uitge-voerd. Een Georgiër zal nooit een glas drinken zonder een toost uit te brengen. Toost! Op uw artikel! Dat het een goed beeld van de Geor-giërs mag ophangen.”Alexander is op zijn 22ste uit Ba-tumi, de hoofdstad van Adzhara, de Georgische Riviera aan de Zwarte Zee, naar Europa vertrokken. “Ik wilde in Duitsland mijn studies als dirigent verder zetten. Dat heb ik gedaan, aan de Hochschule für Mu-sik und Theater in München. De Duitsers hebben me punctueel le-ren zijn en daar ben ik nog altijd blij om.”Alexander is nu hulp-boekhouder bij een privéfirma in Gent, maar muziek blijft zijn passie. Vijf jaar ge-leden heeft hij de Georgische zang-groep Mamuli opgericht, waarmee hij veel heeft getoerd. Ongeveer te-gelijkertijd startte zijn toenmalige vrouw Medea met een dansgroep. “Jammer genoeg zit Mamuli vanwe-ge tijdgebrek in de diepvries’, ver-telt Alexander. “Maar Medea is op-nieuw gestart met een groep jonge dansertjes.”Op dat moment komen de tweeling Elena (5) en Anna (5), zoon Sandro (10) en mama Medea binnen. “De kinderen spreken vlot Neder-lands, maar ook Georgisch. We vin-
Georgiërs maken graag mu-ziek. Al eeuwenlang. Ener-zijds kent het land een meer-stemmige zangtraditie met oude wortels, anderzijds staat Georgië al eeuwenlang bekend als een broedplaats voor jazz. De symfonieën van de Georgische componistGiya Kancheli, die sinds de jaren negentig in Antwerpen woont, zijn geïnspireerd door de Georgische folklore.
Hoogvlieger
“Wij zijn trots en ambitieus”Over de verpletterende gastvrijheid van Georgiërs
Alexander met de tweeling op de schoot, Medea achter Sandro en achterin vriend David. “Gastvrijheid is ons visitekaartje.”
tuur, mooie kusten”, zegt David. “We gaan er elk jaar minstens een keer op bezoek bij familie.”Afgelopen zomer braken in de buurt van hoofdstad Tbilisi zwa-re gevechten uit tussen het Rus-sische en het Georgische leger. “Ik was met de kinderen naar Batu-mi gereisd om ze enkele weken bij mijn schoonmoeder te laten”, vertelt Medea. “Ik ben dan verder naar Tbilisi gereden om vrienden en familie op te zoeken. Bij mijn aankomst begonnen de bombar-dementen van de Russen. Er was noch telefoon, noch elektriciteit. Ongeveer vijf dagen duurde die belegering. Dan was het weer rustig. Het was echt verschrikke-lijk.”“Wat gebeurd is, is fout. Alsof een
kleine hond kan winnen tegen een olifant. Het conflict met Zuid-Ossetië en Abchazië, twee autono-me republieken in Georgië, sleept al 15 jaar aan. De Russen willen ze inlijven. Ze delen er Russische paspoorten uit, verjagen de Geor-giërs en steunen de separatisten. Rusland wil de geschiedenis ver-anderen omdat Georgië strate-gisch is voor Rusland. Een zeer interessante regio met een be-langrijke transit via de Zwarte Zee.”Beeldhouwer David (39), een po-pulaire naam in Georgië, komt binnen. Er wordt nog een toost uit-gebracht. Op Gazet van Antwerpen. De mannen leggen uit hoe corrup-tie Georgië heeft kapotgemaakt. “Het communisme was een fou-
te ideologie. Iedereen gelijk, dat klinkt goed, maar sommigen zijn toch altijd een beetje gelijker dan anderen. Vroeger verdiende je 120 roebel per dag, auto’s kost-ten 6.000 roebel. Niemand kon het zich permitteren, maar toch reed iedereen met een auto. Het systeem vroeg om bedrogen te worden.”President Shevernadze, die na de instorting van de Sovjet-Unie in Georgië aan de macht kwam, zou de corruptie ombuigen, maar dat is niet helemaal gelukt. De huidi-ge president Saakashvili, die met de Rozenrevolutie in 2003 aan de macht is gekomen, heeft meer vertrouwen van de bevolking. “Hij had wel meer steun van het Westen verwacht in het recente conflict. Maar goed, de situatie is nu wel aan het verbeteren, de economische groei bedraagt 7% en dat is niet slecht. Voor onze ouders is het wel moeilijk om een plekje te vinden in het nieuwe systeem. Zij snakken naar vroe-ger. De middenklasse is bijna ver-dwenen. Ofwel ben je clochard, ofwel ben je stinkend rijk. Ik hoop dat de corruptie ooit zal verdwijnen.“Vrijwel spontaan gaat het ineens over de Georgische maffia, en-kele jaren geleden verjaagd van het Antwerpse Falconplein. “Dat waren joden, geboren in Geor-gië, die bewust naar Antwerpen zijn gekomen om onder het be-schermende juk van de grote joodse gemeenschap hun louche praktijken te ontplooien. Elk volk kent betrouwbare en onbetrouw-bare mensen. Georgiërs leven al 26 eeuwen samen met joden, en ik ken hen als heel sterk verbon-den met de ware volksaard van de Georgiër: trots en erg ambi-tieus, maximalistisch ook. Maar wij komen zeer goed overeen met de Russen. Uiteindelijk hebben we met hen 200 jaar samenge-leefd. En hoewel wij Georgiërs een heel eigen cultuur, taal en alfabet hebben, zijn we qua men-taliteit toch verwant.”
i
bekend Georgisch lied. Het werd in 1976 door de NASA met de Voyager de ruimte ingeschoten om het men-selijke zangtalent aan te tonen. De bekendste Georgische koren zijn Rustavi en Erisioni. Ook beroemd is de Georgische componist Giya Kancheli. Hij ver-liet in 1991 Georgië en kwam via Berlijn in Antwerpen terecht. Hij was een tijdlang de huiscomponist van deFilharmonie, toen nog het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen. De vroege muziek van Kancheli is duidelijk beïnvloed door de oude volksmuziek en Bela Bartok. Ook in zijn latere muziek hoor je het spirtuele Georgië. Hij wordt vaak vergeleken met Pärt en Schnittke. Kancheli’s werk wordt alleszins ge-kenmerkt door stilistische breuken: van het ritualistische meditatieve tot een exploserende energie.
Tienvoor Taal
Goeiendag!Gamarjoba!
Goeienavond!Sagamo Mschvidobisa!
Hoe maakt u het?Rogor aketebt Amas?
Aha, leest u ook Gazet van Antwerpen?Tkvents kitxulobt “Gazet van Antwerpens”?
Ik spreek Antwerps met een accent.Me Vlaparakob Antwerpenuls patara aktsentit.
Ik hou van Belgische vrouwen.Me Dzalian mikvars belgieli kalebi.
In Antwerpen voel ik me thuis.Antwerpenshi me vgrdznob tavs iseve rogorts saxlshi.
Als het regent, droom ik van vakantie.Rotsa tsvims, me votsnebob ardadegebze.
Kan u een restaurantje in de buurt aanbevelen?Shegidzliat rom am ubanshi kargi restorani shemokvtavazot?
Georgiërs zin-gen niet alleen goed en graag, ze kennen ook een danstradi-tie die teruggaat tot 2.000 jaar voor Christus. Medea Jorjoliani, een choreografe die sinds 1999 in Ant-werpen woont, heeft jarenlang gedanst bij The Georgian State Dance Company van de beroemde Iliko Sukhishvili.
In oude Georgische mythologische verhalen is al sprake van een rituele perkhoeli, een ronde-dans met zang. Vermoedelijk was de perkhoeli oorspronkelijk een optocht van gemaskerde ja-gers, zoals afgebeeld op de zilveren bokaal van Triatleti uit 2.000 voor Christus.”Ik heb met The Georgian State Dance Compa-ny in meer dan 35 landen opgetreden”, vertelt Medea. ”Van de VS tot Brazilië, Engeland, Italië en Griekenland.” De eerste tournee van het gezel-schap, gesticht na deTweede Wereldoorlog, was in 1958 op de Expo in Brussel. Vanaf 1962 - de groep stond toen twee weken in de Amsterdam-se Apollohal - hebben de dansers een zegetocht langs Europese theaters gemaakt.”Ik ben naar Antwerpen gekomen op uitnodiging van een Georgische jood die in de Pelikaanstraat een dansstudio wilde openen”, vertelt Medea. ”In die tijd waren er nog niet zoveel Georgische jo-den in Antwerpen en hij wilde op die manier de Georgische cultuur levend houden onder de aan-gekomen Georgiërs. In 2001 heb ik mijn dans-groep Medea opgericht, maar de dansers zijn nu volleerd en volwassen. Ik wil stilaan met een nieuwe groep jonge dansertjes starten.” ”Naargelang de streek verschillen de dansen en de kostuums. Ik dans de samaya, een histo-rische dans die werd gereconstrueerd uit fres-co’s van drie dansende meisjes uit de 5de eeuw. De manier van dansen, de kleding en de mu-ziek zijn nog altijd terug te vinden in Georgië. De samaya wordt nu vooral op huwelijksfees-ten gedanst. Verder is er de Kartuli, een hof-makende dans volgens strikte regels en het komische Kintauri.” Naast The Georgian State Dance Company is er het beroemde dans- en zangensemble Erisioni, dat meestal onder de titel Georgian Legend op tournee gaat. Artistiek leider is Djemal Chkuaseli, die van zijn vader en be-kende zanger-dirigent, Chermandi Chkuase-li, op zijn tweede polyfonische liederen uit Guria leerde.
bekend Georgisch lied. Het werd in 1976 door de NASA met de Voyager
-selijke zangtalent aan te tonen. De bekendste Georgische koren zijn
Ook beroemd is de Georgische -
liet in 1991 Georgië en kwam via Berlijn in Antwerpen terecht. Hij was een tijdlang de huiscomponist van deFilharmonie, toen nog het Koninklijk Filharmonisch Orkest van Vlaanderen. De vroege muziek van Kancheli is duidelijk beïnvloed door de oude volksmuziek en Bela Bartok. Ook in zijn latere muziek hoor je het spirtuele Georgië. Hij wordt vaak vergeleken met Pärt en
-kenmerkt door stilistische breuken: van het ritualistische meditatieve
langs Europese theaters gemaakt.”Ik ben naar Antwerpen gekomen op uitnodiging van een Georgische jood die in de Pelikaanstraat een dansstudio wilde openen”, vertelt Medea. ”In een dansstudio wilde openen”, vertelt Medea. ”In die tijd waren er nog niet zoveel Georgische joden in Antwerpen en hij wilde op die manier de Georgische cultuur levend houden onder de aangekomen Georgiërs. In 2001 heb ik mijn dansgroep Medea opgericht, maar de dansers zijn nu volleerd en volwassen. Ik wil stilaan met een nieuwe groep jonge dansertjes starten.” ”Naargelang de streek verschillen de dansen en de kostuums. Ik dans de samaya, een histo-rische dans die werd gereconstrueerd uit fresco’s van drie dansende meisjes uit de 5de eeuw. De manier van dansen, de kleding en de muziek zijn nog altijd terug te vinden in Georgië. De samaya wordt nu vooral op huwelijksfeesten gedanst. Verder is er de Kartuli, een hofmakende dans volgens strikte regels en het komische Kintauri.” Naast The Georgian State Dance Company is er het beroemde dans- en zangensemble Erisioni, dat meestal onder de titel Georgian Legend op tournee gaat. Artistiek leider is Djemal Chkuaseli, die van zijn vader en bekende zanger-dirigent, Chermandi Chkuase
TienTienvoor
Wereldberoemde dans
kargi restorani shemokvtavazot?
Georgiërs zin
Wereldberoemde dans
�
�
donderdag 5 februari 2009
Ekatarine was 14 toen ze samen met haar ouders en haar toen 7-jarig broertje uit de Georgische hoofdstad Tbilisi vluchtte. ”Het was 1999 en bur-geroorlog. Niemand kon nog veilig de straat op. Er heerste complete chaos. Mensen werden zomaar gedood, je kon niemand nog vertrouwen.””Mijn ouders vertelden me pas twee dagen op voorhand van ons vertrek. Ik was kwaad en wil-de niet mee. Uiteindelijk hebben mijn ouders met mij een compromis moeten sluiten. De deal was dat we zouden vertrekken, maar dat we al over enkele maanden zouden terugkeren. We zijn nu tien jaar verder en we zijn hier nog.”Via allerlei transporten kwam de familie via de Dienst Vreemdelingenzaken in het gesloten asiel-centrum van Steenokkerzeel terecht. ”Een nacht-merrie. Mijn ouders werden grondig gefouilleerd. Zonder uitleg. Plotseling werden we aangehou-den, als criminelen. Ik kon dat niet aanvaarden. Twee weken hebben ze ons opgesloten.””Ik ben hysterisch geworden”, vult broer Giorgi (21) aan. ”We waren net vertrokken uit een stad waar je voortdurend werd gecontroleerd door de aanwezige milities. ’s Nachts om 2u kon je ver-rast worden door een kogel in je hoofd. Toen we in België aankwamen, waren we blij: hier kon je tenminste veilig op straat lopen. In Steenokker-zeel was van die vrijheid geen sprake meer.”De familie Gogokhia kreeg al snel een positief ad-vies van het Commissariaat voor de Vluchtelin-gen en kwam in afwachting in een asielcentrum in het West-Vlaamse Menen terecht. Vandaar verhuisden ze naar Mortsel, later naar Berchem, nog later naar Merksem.”Die eerste jaren in Antwerpen hebben we nog
heel intens contact gehouden met Georgiërs die we in het asielcentrum hadden leren kennen”, zegt Ekatarine. ”Later is dat verwaterd en bouw-den we onze vriendenkring op. Wij houden echt van Antwerpen, het is onze thuis. We hebben ons hier altijd welkom gevoeld. Mijn vader heeft ons altijd geleerd om ons aan te passen aan de ge-woontes van hier. We kunnen niet al onze tradi-ties hier toepassen, zei hij, maar als we het beste van onze cultuur combineren met het beste van hier, zijn we perfect ingeburgerd en behouden we onze culturele achtergrond.”Drie vrienden van Ekatarine, Paata, Lasha en Irin-ka schuiven ook aan aan de tafel vol zoet en lek-kers. ”Een van de mooiste en meest gekoesterde Georgische tradities is het tafelen”, zegt Ekatarine. ”Elke gelegenheid is goed om te feesten. We zit-ten uren aan tafel. Mijn vader heeft er nog altijd moeite mee dat ze in een restaurant al na 20 mi-nuten komen vragen of het heeft gesmaakt.”De kleine Anastasia gaat van arm tot arm. ”Die wordt verwend”, lacht Ekatarine. ”Ook typisch Georgisch: alle aandacht gaat naar de kinderen. Familie is voor ons het allerbelangrijkste.”Broer Giorgi heeft zijn vriendin meegebracht. ”Het was geen liefde op het eerste gezicht”, lacht Marcella, die half-Italiaans is. ”Hij was voor mij eerst dat klein, ambetant Georgiërtje dat altijd kwam aanbellen. Vanaf ons 11de zijn we samen.” Giorgi knikt glunderend. ”Vorig jaar heb ik haar Georgië laten zien. Gastvrije, warme mensen en een fantastisch klimaat. Maar ik heb het druk. Ik ben agent bij de financiële instelling Finb. Ideale job in crisistijd. Mensen hebben nu meer vertrou-wen in ons dan in de grote banken.”Gedrevenheid is een familietrek, want ook Eka-tarine heeft het graag druk. ”Ik combineer al bij-na mijn hele leven werk en studies. Toen ik 16 was, werkte ik al in restaurant Las Tapas op de Grote Markt. Ik ben vorige week, na mijn beval-lingsverlof, opnieuw voltijds aan de slag gegaan bij het Antwerpse Huis van het Nederlands en het onthaalbureau Inburgering. Intussen werk ik ook als beëdigd vertaler-tolk en doe ik mijn laat-ste jaar sociaal-cultureel werker aan de Sociale Hogeschool in Leuven. Altijd tijd te kort. Ik heb ook een vereniging opgestart, vzw Nieuw Euro-pa, om de contacten tussen Georgiërs en anderen aan te moedigen.”
”We ruziën om te kunnen trakteren””Toen ik pas in België was en met vriendinnen iets ging drinken,betaalde iedereen zijn drankje. Was dat schrikken! Wij, Geor-giërs, ruziën om elkaar te kunnen trakteren”, vertelt de Georgische Ekatarine Gogokhia (24). Ze heeft vrienden en familie opgetrommeld om over hun Georgië te praten.
Ekatarine Gogogkiacombineert al jaren studies en werk
Ekatarine met de kleine Anastasia op de arm.
Volgende week:Ghana, Griekenland
Chinkali
Ingrediënten
Voor de vulling:3 uien, bosje koriander, bosje peterselie, 1 thee-lepel karwijzaad, mes-puntje rode peper, kopje water, 250 gram runder-gehakt, zout.
Voor het deeg:4 kopjes bloem, 1 1/2 kopje water, mespuntje zout, 1 ei, runderbouil-lon, zwarte peper uit de pepermolen.
Bereiding
Vulling:Hak de uien en de kruiden fijn. Meng ze met het karwijzaad en de rode peper en voeg het water toe. Meng dit geheel door het gehakt.
Deeg:Bestrooi het werkblad met bloem, water, zout en ei en kneed dit tot een glad deeg. Rol het deeg uit tot een grote zeer dunne plak. Hou daarbij een bakje bloem bij de hand en gebruik dit op de deegroller en het werkblad om te voorkomen dat het deeg gaat plakken.Snij met behulp van een glas met dunne rand rond-jes uit het deeg. Rol deze rondjes zo mogelijk nog iets dunner uit. Leg op het midden van elk van de rondjes wat gehaktvulling. Vouw nu de pakketjes dicht door de buitenrand stukje voor stukje op te nemen. Werk zo de cirkel rond en druk uiteinde-lijk de deegrand goed aan elkaar zodat de chinka-le een soort handvat krijgt. Breng een grote pan met water of runderbouillon aan de kook en leg de chinkalis hier voorzichtig in. Laat ze in 15 minuten gaar koken. Besprenkel ze voor het serveren met vers gemalen zwarte peper.
GaamotEEt smakElijk!
taal
Kartuli Ena is zevende oudste alfabet Het Georgisch is een van de veertien be-staande alfabetten en is het zevende oudste alfabet. Het wordt ook wel het Mkhedruli of Kartuli En (de taal van de Karten) genoemd en dateert uit de 10de eeuw, maar heeft oudere voorlopers.Het Georgisch wordt door 4 miljoen mensen ge-sproken en behoort tot de Zuid-Kaukasische of Kartvelische taalfamilie.Het is de officiële taal van de republiek Georgië en is de enige Zuid-Kaukasische taal met een ei-gen standaardtaal.Deze schrijftaal gebruikt een eigen, volledig fone-matisch alfabet: alle vijf de klinkers en 28 mede-klinkers beschikken over een eigen letterteken. Het Georgisch kent 28 medeklinkers. Verder kun-nen in het Georgisch zeer uitgebreide medeklin-kerclusters voorkomen. Ook in kleinere clusters kunnen eigenaardige combinaties optreden, zie bijvoorbeeld de plaatsnamen Tbilisi en Mtkvari. Tegenover dit uitgebreide bestand aan medeklin-kers staan slechts vijf klinkers: a, e, i, o en u. De taal kent geen grammaticaal geslacht en geen lidwoor-den, maar wel achterzetsels in plaats van voorzet-sels en zeven naamvallen.Het oudste Georgische tekst dateert van de vijfde eeuw en is van de hand van Iakob Tsurtaveli.
Chinkali
GaamotE
taal
Kartuli Ena is
