MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI

http://www.motorsitem.tr.gghttp://www.aracteknolojisi.tr.gg

DİZEL MOTORLARDA SOĞUTMA SİSTEMİ

İçten yanmalı motorlarda yakıtın kimyasal enerjisinin ısı enerjisine sonrada mekanik enerjiye çevrildiğini biliyoruz. Silindir içindeki yanma olayı dolayısı ile motor parçaları ısınacaktır. Bu parçalar iyi soğutulmaz ise, sıcaklıkları yükselecektir.

Ayrıca yağlama sıcaklıklarının da belli sınırları vardır. Netice olarak yağlanmanın normal şartlar altında yapılabilmesi ve motor parçalarının çalışma sıcaklıklarının sınırlanması için motorun soğutulmasına ihtiyaç vardır. Bir motorda bu işi yüklenen sisteme soğutma sistemi denir.

Dizel motorunda ısı dengesi

Tabii emişli dizel motoru

Turboşarjlı ve son soğutuculu dizel motoru

SOĞUTMA SİSTEMLERİ

HAVALI SOĞUTMA SİSTEMİ

RADYATÖRLÜ SOĞUTMA SİSTEMİ

Havalı Soğutma Sistemi

Soğutma Sistemi Elemanları

Radyatörlü Soğutma Sistemi

İki önemli soğutma şekli

Soğutma sıvısı pompası

Bu pompa, soğutma sıvısının motor ile radyatör arasında devretmesini sağlar.

Pompa kesiti

RadyatörRadyatör

Soğutma sıvısını normal ısısının üzerine çıktığında soğutan elemandır.

Radyatör petek kesiti

Fanlar kavrama şekline göre;

Standart tip fan (sabit döner),

Hidrolik kavramalı,

Termostatik (Visko – fan) kavramalıdır.

Vantilatör (Fan)Motor tarafından tahrik edilen bir pervanedir.

Termostatik Fan (Visko – fan)

Hararet müşiri, su ceketlerindeki soğutma sıvısının ısısını gösterir, ısının en fazla olduğu yerde monte edilmiştir.

Hararet göstergesi ve müşiri

Basınçlı Radyatör kapağı

Birbirine göre ters çalışan basınç ve vakum valflerinden meydana gelmiş kapaktır.

Yağ soğutucusu (Eşanjör)

Ağır hizmet araç motorlarında yağlama yağı normal ısısının üzerine çıktığında yağın özelliği bozulacağından ısının fazlasını soğutucu üzerinden soğutma sıvısına iletir.

Termostat

Motor bloğu içerisindeki soğutma sıvısının ısısını kararlı kılan termik valf.

Termostatın çalışması

Termostat Kontrolü

Termostatın açılmaya başlama ısısı Termostatın açılmaya başlama ısısı

Tam açılma ısısı Tam açılma ısısı

Açılma mesafesi Açılma mesafesi

Shutterstad valfi

Korozyon filitresi

Korozyon filitresi ile korunmuş yüzey

Pasa uğramış yüzey

Kireçlenmiş yüzey

1 mm kireç tabakası, 10 mm kalınlığındaki metalin ısı geçirgenliğine eşittir

Kavitasyonun ve kirecin motor elemanları üzerindeki etkisi

Kavitasyonun oluşumu

Kavitasyonun motor elemanları üzerindeki etkisi

Kavitasyon oluşumunun engellenmesi

Antifriz çeşitleri Kaynama sıcaklığı (oC)

Metil alkol 65

Etil alkol 80

Gliserin 108

Etilen glikol 165

Su - Antifriz Karışım Oranları

Antifriz Saf Su

-8 oC %20 %80

-15oC %30 %70

-25oC %40 %60

-35oC %50 %50

Soğutma sıvısı motora konulurken sistemin havasının alınmasıSoğutma sıvısı motora konulurken sistemin havasının alınması

--Motor çalıştırılmadan önce sistemin su seviye ve sızıntı kontrolü yapılmalıdır.

--Soğutma sisteminde yaz kış uygun oranda antifriz + temiz su kullanılmalıdır.

--Soğutma sıvısını en geç iki yılda değiştirilmeli, sistemin iç temizliği yapılmalıdır.

--Radyatör içi ve dışı, motor dış cephesi temiz olmalıdır..--Soğutma sıvısı karışım oranları önceden ayarlandıktan sonra, sistemde hava cephesi oluşmaması için yavaşça doldurulmalıdır.

SOĞUTMA SİSTEMİ İLE İLGİLİ ÖNERİLERSOĞUTMA SİSTEMİ İLE İLGİLİ ÖNERİLER

--Sisteme ait hortum, kapak, kelepçe, su pompası tahrik kayışı, termostat kapağı v.b. parçaların sıkılıkları kontrol edilmelidir.

--Çalışma sıcaklığının üzerinde çalışmış (hararet yapmış) motor ani olarak stop edilmemelidir. 3–5 dakika relanti devrinde çalıştırılarak yüksek ısının geniş hacme dağılımı sağlanmalıdır.