NGUYÊN NHÂN:-Nguyên nhân do mẹ:

+Do khung xương chậu méo, hẹp, bất thường.+Tình trạng tử cung: Dị dạng, tử cung kém phát triển, tử cung đôi.

+Sẹo ở tử cung: Mổ lấy thai, bóc nhân xơ,khâu lỗ thủng, sửa chữa dị dạng bất thường, bóc rau nhân tạo hay nạo phá thai…+Cơn co tử cung quá mạnh.+Các khối u tiền đạo của người mẹ như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, các khối u tiểu khung, âm đạo, ngăn không cho thai xuống.+Đẻ nhiều lần, hoặc suy dinh dưỡng làm cho chất lượng cơ tử cung kém.

-Nguyên nhân do thai:+Thai to toàn phần hay từng phần.+Thai dị dạng, dính nhau, não úng thủy.+Do các ngôi bất thường, kiểu thế bất thường hoặc đầu cúi không tốt.

-Nguyên nhân do thầy thuốc:+Những tổn thương do cuộc đẻ hoặc can thiệp thủ thuật đường dưới làm rách cổ tử cung kéo lên đoạn dưới.+Làm các thủ thuật không đúng chỉ định và không đúng kỹ thuật: Forceps, giác hút, xoay thai.+Làm các thủ thuật thô bạo: kiểm soát tử cung, nội xoay thai.Dùng thuốc tăng co tử cung (Ôxytoxin) không đúng.

Vỡ tử cung trong thời kỳ có thaiVỡ tử cung trong chuyển dạ

Trước khi vỡ tử cung bao giờ cũng có giai đoạn dọa vỡ, phải phát hiện để xử trí kịp thời sẽ cứu được cả mẹ lẫn con.

DỌA VỠ TỬ CUNGTriệu chứng :- Cơ năng : Sản phụ đau quằn quại, cơn đau

kéo dài và cường độ tăng làm cho sản phụ kêu la.

Đoạn dưới kéo dài có khi lên đến rốn.Nếu muộn hơn, tử cung bị thắt lại ở

đoạn dưới, chia thành hai phần giống như hình quả bầu nậm. Vòng thắt được gọi là vòng Bandi.

Thành đoạn dưới rất mỏng, ấn rất đau.Hai dây chằng tròn sờ rõ và căng. Dấu

hiệu này phối hợp với vòng Bandl gọi là dấu hiệu Bandl-Fronmel. Nếu không được xử trí tử cung sẽ vỡ ngay.

Đoạn dưới bị căng mỏng nên ngôi thai làm đoạn dưới phồng lên.

Cơn co tử cung kéo dài và cường độ mạnh, khoảng cách giữa các cơn co ngắn.

Tim thai nhanh hoặc chậm, còn đều hay không đều do thiếu oxy.

Thăm âm đạo có thể thấy nguyên nhân gây đẻ khó.

Xử trí:Thuốc giảm co mạnhNếu đủ điều kiện: Đặt forceps lấy thai

ra. Sau thủ thuật phải kiểm tra vỡ tử cung và kiểm soát tử cung xem có bị vỡ tử cung dưới phúc mạc không.

Nếu không đủ ĐK phải mổ lấy thai.

VỠ TỬ CUNGVỡ tử cung trong thời kỳ có thai:Vỡ tử cung trong chuyển dạ:

VỠ TỬ CUNG TRONG THỜI KỲ CÓ THAI

Triệu chứng: không có triệu chứng dọa vỡ tử cung hoặc triệu chứng vỡ tử cung điển hình.

Đau bụng tự nhiên, đau nhiều ở vùng tử cung, đôi khi bệnh nhân thấy đau khu trú nhiều hơn ở vị trí tử cung bị can thiệp. Đau ngày càng tăng, đau trội lên rồi lan ra toàn ổ bụng.

Xuất hiện dấu hiệu choáng do đau và mất máu.

Khám lâm sàng không thấy tử cung.

Bụng gõ đục.Thai nằm dưới thành bụng.Nghe tim thai không thấy.Thăm âm đạo không thấy ngôi thai, có

máu đỏ tươi theo tay.Siêu âm thấy ổ bụng đầy dịch, thai bị

đẩy ra khỏi buồng tử cung.

VỠ TỬ CUNG TRONG CHUYỂN DẠTRIỆU CHỨNG:

Có giai đoạn dọa vỡ tử cung nhưng không được phát hiện hoặc xử trí không kịp thời.

Các dấu hiệu dọa vỡ tử cung rõ.Sản phụ kêu la dữ dội, lăn lộn, vã mồ hôi

vì đau đớn.Đoạn dưới kéo dài và căng mỏng có chỗ

ấn rất đau: đó là điểm sắp vỡ.

-Đau trội lên rồi đột ngột hết đau, đồng thời cũng không thấy cơn co tử cung nữa.

-Xuất hiện các dấu hiệu choáng.-Âm đạo ra máu đỏ tươi.-Tử cung không có hình quả bầu nậm.-Không còn có dấu hiệu Bandl-frommel.-Nếu thai bị đẩy vào ổ bụng: thấy các

phần thai nằm dưới thành bụng. Tử cung là một khối nằm cạnh thai nhi. Có cảm ứng phúc mạc toàn ổ bụng.

-Nếu thai còn nằm trong tử cung, vẫn còn nhìn thấy hình dáng tử cung, không sờ thấy phần thai nhi nằm dưới thành bụng, sờ vào đoạn dưới có một điểm đau chói, đó là nơi tử cung bị vỡ.

-Nghe không thấy tiếng tim thai-Thăm âm đạo không thấy ngôi thai hoặc

ngôi thai cao, có máu đỏ theo tay.-Thông tiểu : Nếu ra máu đỏ và nhiều là

có tổn thương đến bàng quang.

XỬ TRÍ:-Mổ cấp cứu-Hồi sức chống choáng bằng : giảm đau, truyền dịch, truyền máu.-Kháng sinh liều cao và phối hợp-Theo dõi sát tình trạng bệnh nhân.

PHÒNG BÊNHĐăng ký quản lý thai nghén để phát hiện kịp thời những thai phụ

có nguy cơ cao vỡ tử cung.Những người có sẹo ở tử cung ít nhất phải 3 năm sau mới có

thai.Tất cả nhưng người có nguy cơ phải theo dõi và đẻ ở tuyến có

khả năng phẫu thuật.Tuyến xã không được đỡ đẻ cho người con rạ lần thứ 4 và người

có chiều cao tử cung = 34cm.Theo dõi sát chuyển dạ, phát hiện sớm những trường hợp đẻ

khó, dấu hiệu dọa vỡ tử cung để xử trí sớm và kịp thời.Truyền Oxytoxin phải đúng chỉ định, đúng kỹ thuật và theo dõi

sát.Can thiệp thủ thuật phải được chỉ đinh đúng, thao tác đúng,

nhẹ nhàng và chỉ được tiến hành thủ thuật khi đủ điều kiện. Nếu nghi ngờ vỡ tử cung phải hội chẩn rộng rãi và có thể mổ thăm dò tránh bỏ sót vỡ tử cung có thể ảnh hưởng đến tính mạng và sức khỏe cho thai phụ.