DNEM SONU LEMLER 2012

DNEM SONU LEMLER31.12.2012AL HAYDAR YILDIRIM YMMSORUMLU ORTAK BA DENETHTA YMM LTD.T.

1Al kaytlarnn yaplmasDnem ii kaytlarn yaplmasAra MizanlarGenel geici mizanDnem sonu ilemler, EnvanterGenel Kesin MizanMali tablolarn dzenlenmesiKapan kaytlarnn yaplmasMUHASEBE SREC2Deerleme yaplmas gerektiindenHatalarn olmasalnma, suistimal vb. olmasMutabakatlarn salanamam olmasNitelik deiikliindenFiili durum ile kaytl durumun farkl olabilmesiDNEM SONU LEMLERN GEREKLL3TRK TCARET KANUNU AISINDAN

( 6335 SAYILI KANUNUN 9. MADDESYLE DEEN TTK MD.88 UYARINCA KAMU GZETM, MUHASEBE VE DENETM STANDARTLARI KURUMU YETKLDR.)

VERG USUL KANUNU AISINDAN DEERLEME LLER4VERG KANUNLARI UYARINCA DEERLEMEDeerleme, vergi matrahlarnn hesaplanmasyla ilgili iktisadi kymetlerin takdir ve tesbitidir. (VUK.258)

Vergi hukukunda, ticaret hukukundaki prensibin aksine deerleme asgari lleri belirlenmitir.

5Deerleme lleri;*Maliyet bedeli*Borsa rayici * Tasarruf deeri* Mukayyet deer* tibari deer* Vergi deeri* Rayi bedel* Emsal bedeli ve creti VERG KANUNLARI UYARINCA DEERLEME 26KASA HESABIALINAN EKLERBANKALARVERLEN EKLERDER HAZIR DEERLERHAZIR DEERLER7Kasa hesab daima bor bakiyesi vermelidir. Alacak bakiyesi vermesi VUK 30/4 uyarnca resen takdir sebebidir.Kasa saym sonucunda fark tespit edilir ise kasa fiili envanter seviyesine getirilir.Kasa saym sonucu fazlalk varsa, matraha ilave edilir. (397 hesap)Kasa saym sonucu noksanlk varsa gider olarak kabul edilmez. (KKEGdir.) (197 hesap)TL PARA TBAR DEER LE, DVZ EFEKTF ALI KURU LE DEERLENR Nakit deme snr 8.000 TL dikkate alnmal ve snrn altnda kalmak iin ilemleri blme giriimde bulunmamalSon olarak kasa hesabnn BAKYESNE DKKATTTT hacmine ve ciroya uyumlu lde olmas gerekirKASA HESABI8Banka hesabnn envanteri banka ile mutabakatla salanrEkstre ile mevcut kaytlarn mukayese edilmesi gerekirBankadaki mevcut mukayyet deerle, dviz ise dviz al kuru ile deerlenir.A VADEL MEVDUATLARDA DEERLEME****VUK 281/1 uyarnca;Alacaklar mukayyet deerleriyle deerlenir. Mevduat veya kredi szlemelerine mstenit alacaklar deerleme gnne kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alnrYani Eyll/2012 aynda alm olan 1 yllk vadeli mevduatn 31.12 .2012 tarihine kadar ilemi olan faiz geliri 2012 yl gelirlerine dahil edilmesi gerekmektedir.Repo hesaplar iinde ayn deerleme yaplacaktr. ****Bu uygulama ticari iletmeler iin geerlidirGerek kiilerin ahsi gelirlerini kapsamamaktadr. (Tahsilat esas) BANKALAR9Gelir yazlan faize ilikin stopaj ise; beyanname verilme tarihinden nce yaplm ise yazlan gelire ait ksm mahsup edilebilir. Stopaj beyanname verilme tarihinden sonra yaplm ise, mahsup sonraki yln gelirinden yaplacaktr. (KVK 1 seri Nolu Tebli 34/8)

A BANKA KREDLERNDE DEERLEME

VUK 285/1 uyarnca; banka kredisi borlar nedeniyle deerleme gnne kadar oluan kst dneme ait tahakkuk etmi ancak demedikleri faizleri gider olarak kaytlarna alabileceklerdir.

BANKALAR II10eklerde fiili envanter yaplarak nce kaytlar ile uyumu salanrVade ieren ekler ilgili bor veya alacak hesabna dahil edilmelidir. Vadeli ekler reeskont ilemine tabi tutulabilir. Ancak reeskont gelir veya gideri mali kazancn tespitinde dikkate alnamaz. EKLER11Dier hazr deerler iinde nakit para, ek ve bankadaki para dndaki hazr deerlerdir. Bunlar iinde;Tahsil edilmemi kredi kart slipleriTahsil edilmemi menkul kymet kuponlar

Dier hazr kymet kalemleri mukayyet bedelle deerlenir.DER HAZIR DEERLER12Vergi kanunlarnda menkul kymet tanm bulunmamaktadr. Ser Piy. 3. Maddesinde menkul kymet yle tanmlanmtr. Menkul kymetler: Para, ek, polie ve bono hari olmak zere;1) Paylar, pay benzeri dier kymetler ile sz konusu paylara ilikin depo sertifikalarn,2) Borlanma aralar veya menkul kymetletirilmi varlk ve gelirlere dayal borlanma aralar ile sz konusu kymetlere ilikin depo sertifikalarn ifade eder.Bilanoda menkul kymetlerin tanmlanmas aadaki gibidir.

MENKUL KIYMETLERN DEERLEMESDnen VarlklarDuran Varlklar110 - Hisse Senetleri240 - Bal Menkul Kymetler111 - zel Kesim Tahvil Senet ve Bonolar242 tirakler112 - Kamu Kesimi Tah.ve Bonolar245 - Bal Ortaklklar118 -Dier Menkul Kymetler248 - Dier Mali Duran Varlklar13VUK 279da Menkul kymetin trne gre farkl deerleme lleri belirlenmitir. A Al Bedeli le Deerlenecek Men.Kymetler- Hisse senetleri,- Fon portfynn en az %51i Trkiyede kurulmu bulunan irketlerin hisse senetlerinden oluan yatrm fonu katlma belgeleri,- Borsa rayici bulunmayan getirisi ihra edenin kar ve zararna bal olarak doan ve deerleme gn itibariyle hesaplanmas mmkn olmayan menkul kymetler (K/Z ortakl belgeleri, Gelir ortakl Senetleri, Geici lmhaberler) al bedeli ile deerlenir.MENKUL KIYMETLERN DEERLEMES II14B Borsa Rayici le Deerlenecek Men.Ky.VUK 279a gre al bedeli ile deerlenecek menkul kymetler dnda tm menkul kymetler borsa rayici ile deerlenecektir. Borsa rayici VUK 263e gre; deerlemeden nceki son muamele gnnde borsadaki ilemlerin ortalama deeridir.Bu menkul kymetlere kamu zel kesim tahvil ve bonolar rnek olarak verilebilir.Borsa rayici ile deerlenecek menkul kymetlere dnem sonu itibariyle ortaya kacak deerleme farklar ilgili yl faiz gelirleri ile ilikilendirilmelidir. MENKUL KIYMETLERN DEERLEMES III15C Kst Getiri lsne Gre Deerlenecek Men.KymetlerBorsa rayicine gre deerlenmesi gereken menkul kymetlerin borsa rayicinin olmamas veya borsa rayicinin muvazaal olutuu anlalrsa, deerlemeye esas bedel; menkul kymetin al bedeline vadesinde elde edilecek gelirin (kur farklar dahil) iktisap tarihinden deerleme gnne kadar geen sreye isabet eden ksmnn eklenmesiyle bulunur.*Al bedeli ile deerlemeyen yatrm fonu katlma belgeleri, borsa rayici olmayan zel sektr tahvilleri rnek olarak saylabilir MENKUL KIYMETLERN DEERLEMES IV16D EUROBONDLARIN DEERLEMEST.C. Hazine Mstearl tarafndan kaynak temini iin yurt dnda ihra edilen sabit faizli uzun vadeli borlanma senedi olarak tanmlanabilir. Genellikle Euro ve Dolar cinsinden ihra edilen bu menkul kymetler VUK 279a gre deerlenecektir.Yurtd borsalarda oluan borsa rayileri VUK 263 kapsamnda deerlendirilmemektedir. Kuponlu tahvillerin deerlemesinde (borsa rayici olmayan) anapara ve iinde bulunulan kupon dnemine ilikin faiz iin ayr ayr yaplmaldr.MENKUL KIYMETLERN DEERLEMES V17letme portfynde 60.000 TL tutarnda %12 faiz demeli zel kesim tahvili bulunmaktadr. Son faiz 01.10.2012 tarihinde alnmtr. Ayrca dvize endeksli 9.000 TL tutarl (5.600 $ karl) zel kesim tahvili bulunmaktadr. Tahvil 20 Mart 2013 tarihinde % 6 faiz demelidir. Dnem sonu $ kuru 1,8 TL alnmtr.TL Tahvil Faizi : 2012 ylnda geen gn says 270 dir.-[60.000*0,12x(3/4)=] 5.400 TLDvize Endeksli Tahvil: -Tahvil dn. Sonu deeri: (5.600*1,8=) 10.080Tahvil deer art : (10.080-9.000=) 1.080$ endeksli tahvil faizi: 2012 ylnda geen gn says (21 mart- 31.12.2012=) 286 gn[5.600$*0,06 *(286/366)=]262$ *1,8 = 471,6 MENKUL KIYMETLERN DEERLEME MUHASEBE KAYDI I18MENKUL KIYMETLERN DEERLEME MUHASEBE KAYDI II 31.12.2012111 - zel Kesim Tahvil Senet Bonolar1.551,60 642 - Faiz Gelirleri471,60 646 - Kambiyo Karlar1.080,00$ endeksli tahvil dnem sonu deerlemesi 31.12.2012111 - zel Kesim Tahvil Senet Bonolar5.400,00 642 - Faiz Gelirleri5.400,00Yllk Faiz demeli Tahvil dnem sonu de.19VUK 281nci maddesine gre alacaklar mukayyet deer ile deerlenmektedir. Ticari Alacaklar aadaki alacak kalemlerinden oluur;- Alclar- Alacak Senetleri- Verilen Depozito ve Teminatlar- Verilen Avanslar - pheli Ticari AlacaklarTCAR ALACAKLARIN DEERLEMES I20ALICILAR : Ticari ilemler sonucunda, senede bal olmayan, polie bono ile temsil edilmeyen alacaklar bu grupta deerlenir.Dnem sonu fiili envanterin kartlmas ilgili borlularla yaplacak mutabakatla salanr. a- TL Alacaklarn Deerlemesi ,mukayyet deer ile deerlenir. Bu grup iinde ilikili kiiler ile olan ilemler ayrca deerlendirilmeli, arada hibir iliki olmayan iletmeler ile farkl uygulamalara gidilip gidilmedii (vade fark hesaplanmamas gibi)hususlar gz nne alnmaldr. b- Dvizli Alacaklarn Deerlemesi , VUK 280 uyarnca, dvizli alacaklarn mukayyet deerine deerleme gn itibariyle MBca yaymlanan dviz al kuru ile deerlenmesiyle ulalr. Alacakla ilgili lehe hesaplanan kur farklar 646 Kambiyo KarlarnaAlacakla ilgili aleyhe hesaplanan kur farklar 656 Kambiyo Zararlarna kayt yaplr..TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES II21hracat lemlerinden Doan Alacaklarn Deerlemesi :Hazine Mstearl Banka Kambiyo Genel Mdnn 23.7.2009 tarih 2009/1 sayl genelgesi uyarnca; hracat bedeli dvizler ilgililerce serbeste tasarruf edilebilir.34 seri numaral SM,SMMM ve YMM kanunu genel tebliinde yer alan aklamaya gre; hizmet ihrac, bavul ticareti ve ihrac kaydyla satlarda satn bavul ticareti kapsamnda ihracat yapanlara yaplmas dndaki ilemlerden doan iadeler nedeniyle dzenlenecek tasdik raporlarna dviz alm belgelerinin eklenmesi zorunluluu bulunmamaktadr. Dolaysyla yeminli mali mavirler bu konuda dzenlenecek tasdik raporlarna sz konusu dviz alm belgelerini eklemeyecekler, ancak herhangi bir ekil artna bal olmakszn bu belgelerin gerei yansttna ilikin tespitlerini raporlarnda aka belirteceklerdir.TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES III22ALACAK SENETLER: letmenin ticari faaliyeti ile ilgili edindii senetler bu hesapta izlenir. Senetlerin envanteri yaplrken, tahsile verilen senetler iin Banka ile mutabakat yaplmaldr. VUK 281 uyarnca mukayyet deeri ile deerlenir. Vadesi gelmemi senede bal olan alacaklar deerleme gnnn kymetine getirebilir. (Reeskont edilebilir.) Banka, Banker ve sigorta irketleri iin ise reeskont zorunludur. Reeskont artlar ;Alacak senede bal olmaldr. Senedin vadesi deerleme gn itibariyle gelmemi olmaldr.- Senet kazancn elde edilmesine ynelik olmaldr. Faiz oran belirlenmeyen senetler iin TCMBnin Ksa vadeli Avans ilemlerinde Uygulanacak Faiz Oran olan 31.12.2012 iin %13,75 faiz oran uygulanacaktr.

TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES IV23Reeskontta zel Durumlar :Alacak senetlerini reeskont eden iletmeler Bor senetlerini prekont yapmak zorundadr. Ksmi reeskont ilemi yaplamaz. Teminata veya tahsile verilen senetlere reeskont yaplabilirHatr senetleri iin reeskont yaplamaz.Cari dnemde ayrlan reeskont takip eden dnemde kapatlmal.Vadeli ekler reeskonta tabi tutulabilir. Ancak Kurum kazanc asndan Kanunen Kabul Edilmeyen Giderdir. (41 nolu VUK sirkleri) SPKya tabi irketler ise vadeli eklerini reeskonta tabi tutmak zorundadr. (SeriXI,No:1) VUK 280/3 uyarnca yabanc para cinsinden olan senetli alacaklar reeskonta tabi tutulabilir. Reeskont oran olarak senette yer alan oran kullanlr. Senette oran yok ise LIBOR (Londra Bankalar aras Faiz Oran) dikkate alnmaldr.

TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES V24Reeskontta zel Durumlar :n demeli satlar ile ilgili olarak alnan senetler iin reeskont hesaplanmamaldr. (1993/1 sayl VUK Genelgesi)Alnan Senet KDV dahil tutar kapsyor ise senette yer alan KDV tutar ayrtrlmal KDV tutar iin reeskont hesaplanmamaldr.pheli hale gelen alacaklar VUK 323e gre deerlendirilecei iin ayrca reeskonta tabi tutulamaz.Yllara sari naat ve Onarma ileriyle Nedeniyle Alnan Alacak senetleri gelir olarak yazlmad iin reeskonta tabi tutulamazMflisten olan alacaklar iin, gayrimenkul rehni ile teminata balanmamlar ise, iflasn almasndan sonra vadesi gelmi alacak olmas sebebi ile reeskonta tabi tutulmas mmkn olmayacaktr.

TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES VI25Reeskont hesaplanmas :VUK 238 numaral teblie gre reeskont hesab i iskonto forml kullanlarak hesaplanmaldr. skonto Forml : F=A-[A*360/360+(m*t)F= reeskont tutar t= Vade (deerleme gn itibariyle kalan gn ) A=Senedin Nominal Deeri m= Faiz oran31.12 2012 tarihinde iletmeye 90 gn vadeli ve yllk %12 faizli olarak verilen 10.000. lira nominal deerli bir senet iin reeskont ilemleri aadaki ekilde yaplacaktr.. F=10.000 [10.000*360/360 +(90*0,12)]F= 10.000 9.708F= 291 TL TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES VII 31.12.2012657 -Reeskont Faiz Gideri291,00 122 - Alacak Snt.Rees.291,00Dnem Sonu Reeskont Hesab01.01.2013122 - Alacak Snt.Rees.291,00 647 - Reeskont Faiz Geliri291,00nceki Yl ayrlan reeskont iptali26VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR: letmenin nc kiilere kar bir mal teslimi, hizmet ifas veya baka bir taahht altna girmesi nedeniyle sz konusu ilemin gereklemesini temin amacyla i bitiminde veya belli bir sre sonunda geri alnmak zere taraflardan biri tarafndan verilen iktisadi kymettir.Depozito ve teminat alacandan bahsetmek iin fiilen bir iktisadi deerin kar tarafa verilmi olmas gerekir. Banka teminat mektubu verilmesi durumunda alacak hesabnda deil Nazm Hesaplarda izlenmelidir.Verilen Depozito ve teminatlar dier alacaklar gibi mukayyet deerleri ile deerlenir. Baz aktif kymetlerin satlan mallarn kab olarak depozito karl alc iletmelere vermektedir. Bu alacaklarn da deerlemesi mukayyet deerleri zerinden yaplr. Depozitolu iktisadi deerlerde dnem sonunda krlmadan kaynakl noksanlk sz konusu ise Takdir Komisyonu karar ile tespit yaptrp gider olarak dikkate almak aksi durumda KKEG olarak dnmek gerekir. TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES VIII27VERLEN AVANSLAR: Avanslar mal teslimi hizmet ifasndan nce alnan ve verilen bir bedeldir. Avanslar gelir tablosu hesaplarna kaydedilmeyip, bilano hesaplarnda izlenir. Dnem kar zarar ile ilikilendirilmezAvanslarn dnem sonu deerlemesi; Avanslar asndan en nemli sorun avanslarn gerek bir bor veya alacak m? olduunun net olarak belirlenememesidir.Yabanc para cinsinden verilen avanslar iin deerleme???Yarg kararlar ve MB uygulamas netlie kavumamtr. SPK uygulamasnda ise, avansn karlnn mal ve hizmet olmas durumunda deerlenmemesi, mal ve hizmet karl olmakszn cari hesap eklinde olmas halinde ise bor alacak olarak deerlendirilmesi ve deerleme yaplmas gerekmektedir. letmeler tereddde dt avanslar iin zelge talep etmesi cezal tarhiyat ile karlamamalarn salyacaktrTCAR ALACAKLARIN DEERLEMES VIII28PHEL ALACAK: VUK 323de saylan artlar tayan alacaklar iin karlk ayrlabilir.a) pheli Alacak Ayrma Koullar: Bilano usulne gre defter tutulmaldr. Alacak Ticari veya Zirai Kazancn Elde edilmesiyle ilgili olmal Yani daha nce haslat hesaplar ile ilikilenmi olmaldr. Alacan tahsilinin pheli hale gelmesi gerekir. Bunun iin ise alacak dava veya icra aamasnda olmaldr. (Sadece zarar yazmaya ynelik ciddiyetsiz takipler yeterli olmayacaktr.) cra takibine demeyecek alacaklar ise yaz ile en az iki defa istenmi olmasna karlk tahsil edilememi olmaldr.Alacak deerleme gn itibariyle teminatsz olmaldr. Alacak tahakkuk etmi olmaldr. arta bal alacaklar vb alacaklar artlar tasalar dahi pheli alacak saylmazlarTCAR ALACAKLARIN DEERLEMES IX29b) pheli Alacak Ayrma Dnemi: Alacan pheli hale geldii dnemde karlk ayrlmas esastr. MB alacan pheli hale geldii dnemden sonra karlk ayrlmasna izin vermemektedir. Son dnemlerdeki yarg kararlarnda sonraki dnemlerde de pheli alacak karl ayrlmas durumunda mkellef lehine kararlar km olmasna karn istikrarl hale gelmemitir. (Dn 4.Daire 12.12.1994 E:1994/2943, K:1994/5901)VUKnun 323nc maddesinde alacan pheli hale gelecei dnemde karlk ayrmasn zorunlu klan bir hkm bulunmamas yarg kararlarnda etkili olmaktadr.phelilik halinin varl deerleme gn itibariyle (31.12.) mevcut durum ve artlara gre belirlenmelidir.TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES X30c) pheli Alacak zellikli Durumlar: Teminatl Alacaklar : Teminatl alacaklar iin karlk ayrlmaz. Dnem iinde pheli alacak iin dnem sonuna kadar haciz yaplrsa karlk ayrlamaz. Takip eden dnemde haciz yaplr ise, nceki dnemde ayrlan karlk dzeltilmez*(*Yaklam yaynlar Deerleme ve Dnem sonu lemler) Kamudan Olan Alacaklar : Prensip olarak kamudan olan alacak pheli alacak olarak deerlendirilmemektedir. Yargnn iki ynde de kararlar mevcuttur.Aciz vesikasna balanan Alacaklar : pheli alacak olarak deerlendirilir. Ancak deersiz alacak saylmaz.KDV Alacaklarnda Durum: 334 sayl VUK genel teblii ile lgili dnem KDV beyannamesinde beyan edilen Katma Deer Vergisi iin pheli alacak karl ayrlabilecektir. Grup i irketlerde Durum : pheli alacaa ilikin artlarn mevcudiyeti halinde karlk ayrlabilecektir. (Muvazaal ilemlere dikkat!!!!)TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XI31Yurt dndan Olan Alacaklar : Yurt dnda dava aldnn d temsilciliklere onaylattrlmas karlnda pheli alacak kayd olabilir. Borlu flas etmi ise : Karlk ayrlabilir. flas erteleme halinde de pheli alacak karl ayrlabilecektir. (Bu ynde MBnn zelgeleri mevcuttur.)Hatr senetlerine bal Alacaklar : pheli alacak olarak deerlendirilemez.Verilen Avanslarda Durum: Bu alacaklar daha nce haslat hesaplarna dahil edilmemi olduundan sz konusu avanslar iin pheli alacak karl ayrlamaz. Antalya VDBnn 23.02.2008 tarih ve VUK.Z.08.06 sayl zelgesi ile avanslar iin ticari kazancn elde edilmesi ile ilgili olmas artyla pheli alacak olarak deerlendirilebileceini kabul etmitir.. pheli alacaklarn tahsili : pheli alacaa ilikin tahsilat, tahsil edildii dnemin kazancna dahil edilmelidir. TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XII32Deersiz Alacak: VUK 322 uyarnca; yarg kararna veya kanaat verici bir vesikaya gre tahsiline imkan olmayan alacaklar deersiz alacaklardr. a) Deersiz Alacak Sayma Koullar:Alacak Ticari veya Zirai Kazancn Elde edilmesiyle ilgili olmal Yani daha nce haslat hesaplar ile ilikilenmi olmaldr. Alacak bilano veya iletme hesab esasna gre defter tutan ticari veya zirai kazan elde eden iletmelere ait olmaldr.Alacan tahsili, kazai bir hkme veya kanaat verici bir vesikaya gre imkansz hale gelmelidir. Bu belgelerin tanm tam olarak yaplmamtr. Aadaki belgeler kanaat verici vesika saylmaktadr.Konkordato anlamas, alacaktan vazgeildiini gsteren mahkeme tutana, Malvarl bulunmayan borlunun ldn ve mirasnn miras reddettiini gsteren belgeler, Borlunun adresinin saptanamamas nedeniyle icra takibinin kaldrldn gsteren yaz,Borlunun gaiplik karar ve malvarl bulunmadna ilikin yaz, Borlunun lkeyi dnmemek zere terk etmesine ynelik vesikalar, tahsilin imkansz hale geldiini gstermesi esastrTCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XIII33b) Deersiz Alacak zel Durumlar:Tm hukuk yollarnn tketilmi olmas gerekir.Alacan deersiz hale geldii ylda gider olarak kaytlara alnmas gerekir.KDV de deersiz alacak olarak deerlendirilebilecektir.Aciz vesikas kanaat verici bir vesika olarak saylmamaktadr. Borlunun iflas tek bana deersiz alacak yazmak iin yeterli deildirBorlunun lkeyi terk etmesine ynelik vesikalar, tahsilin imkansz hale geldiini gstermesi esastrTCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XIII34Vazgeilen Alacak:VUK 324e gre; Konkordato veya sulh yoluyla alnmasndan vazgeilen alacaklar, borlunun defterlerinde zel bir karlk hesabna alnr. Bu hesabn muhteviyat alacaktan vazgeildii yln sonundan balayarak yl iinde zararla itfa edilmedii takdirde kar hesabna naklolunur. Vazgeilen alaca deersiz alacaktan ayran en nemli husus sulh yoluyla alacaktan vazgemedir. Vazgeilen alacak, borlunun defterinde alan zel bir karlk hesabna alnr. Bu hesaba alnan alacak yl iinde zararla kapatlamad takdirde drdnc yl kra aktarlr. Normal bekleme sresi yl olmakla beraber daha nce iin braklmas, lm ve kurumlarda tasfiye halinde kra aktarlr. Gemi yl zararlar kayna ne olursa olsun, bekleme sresi iinde vazgeilen alacaktan mahsup edilemez.Konkordato yoluyla vazgeilen alacaklar : alacakllar vazgetikleri alacak miktar kadar gider yazabileceklerdir.Sulh yoluyla vazgeilen alacaklar : Sulh anlamas notere tasdik ettirilmeli veya noter huzurunda yaplmal (VUK 284 nolu tebli)

TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XIV35Dier Alacaklar : letme ticari faaliyetiyle ilgili olan ancak ticari faaliyet sonucu domayan alacaklardr. -Ortaklardan , -tiraklerden, -Bal Ortaklklardan, Personelden ve Dier eitli Alacaklar olarak ayrm yaplabilir.Bu grupta yer alan alacaklar asndan en nemli husus bu alacaklarn Transfer Fiyatlandrmas Yoluyla rtl Kazan Datm asndan deerlendirilmesi gerekir.Dnem sonu sz konusu alacaklar iletme deerlerinin kullanm asndan deerlendirilmesi ve dnem sonunda bu alacaklar iin faiz hesaplanmas veya kullanlan kredi faizlerinin bir ksmnn gider olarak deerlendirilmemesi ynyle ilem yaplmas vergi matrahnn doru tespit edilmesi asndan nemlidir.

TCAR ALACAKLARIN DEERLEMES XV36letmenin satmak, retimde kullanmak veya tketmek amacyla edindii ilk madde ve malzeme, yar mamul, mamul veya ticari mal, yan rn, artk ve hurda gibi bir yldan daha az srede kullanlacak olan ve bir yl ierisinde nakde evrilebilecei dnlen varlklardan oluur.

letme kaydi envanterini kaytlar zerinden tespit eder. Dnem sonunda iletme stoklarnn fiili envanteri kartlr ve kaydi envanter ile karlatrlr. Farkllk bulunmas halinde kaydi envanter, fiili envanter seviyesine getirilir. Noksanlk var ise 197 numaral fark hesabna bor olarak kayt edilir. Noksanln nedeni bulunamaz ise gider olarak kaytlara alnamaz. Fazlalk var ise 397 numaral fark hesabna alacak yazlr. Nedeni bulunamaz ise dnem sonu itibariyle gelir olarak kaydedilir.STOKLARIN DEERLEMES I37Stok Saym noksanlnn olas nedenleri :-Fireler-Hrszlk olaylar-Doal afetler -letmeden ekiler-Faturasz sat-eitli nedenler ile kaytlara alnmama (promosyon, ayni cret, hediye vb nedenler)

STOKLARIN DEERLEMES II38Deerleme YntemiSatlan Mal MaliyetiStok Maliyetilk Giren lk kar (FFO)Satlan Mal Maliyeti elde mevcut en eski mallarn maliyetinden oluur. Dolaysyla SMM dk, karllk yksek kar.Stok en son elde edilmi mal maliyetinden oluacandan stok deeri geree yakndr.Ortalama Maliyet (Arlkl ortalama maliyet)Satlan mal maliyeti sat tarihi itibariyle elde mevcut mallarn arlkl ortalama maliyetinden oluur.Stok birim maliyeti en son satlan mal maliyeti kadardr. Stok maliyeti stokta bulunan mallarn arlkl ortalama maliyeti toplamndan oluur.Fiili MaliyetBu Yntemde her bir mal kendi birim maliyetiyle deerlenir.Her mal kendi birim maliyetiyle deerlenirVUKA GRE STOK DEERLER VE SATILAN MAL MALYETLER39Satn Alnan Emtiann Deerlemesi :VUK M. 274/1 uyarnca satn alnan emtia maliyet bedeli ile deerlenir. Maliyet bedeli;bir iktisadi kymetin satn alnmas veya deerinin arttrlmasna ynelik yaplan demelerle buna bal olarak doan tm giderleri ifade eder. Buna gre satn alnan emtiann maliyetine aadaki unsurlarn girmesi gerekir.a) Yurt inden Alnan Emtiada; satn alma bedeline ek olarak, maln iyerine getirilmesine kadar denen nakliye ve sigorta giderleri, komisyonlar v.b.b) thal Edilen Emtiada; ithal edilen emtiann CIF bedeli, gmrkte denen vergiler ve emtia gmrkten iyerine gelinceye kadar yaplan nakliye, komisyon v.b. giderler ile ithalat teminatlar iin denen faiz ve komisyonlar maliyet bedeline girer.STOKLARIN DEERLEMES III40Satn Alnan Emtiaya ait Faiz, Kur Fark Vade Farklar :VUK 238 numaral tebli uyarnca; a)Emtiann stoa girdii tarihe kadar aleyhte oluan kur farklarnn maliyete intikal ettirilmesi zorunludur. Daha sonra oluacak kur farklarnn gider veya maliyet olarak deerlendirilmesi mkellefin seimine baldr. Lehe olan kur farklar da ayn ekilde deerlendirilmelidir. b) Kullanlan krediler iin denen faiz ve komisyonlardan dnem sonu stoklara pay verilmesi mkellefin ihtiyarna braklmtr.c) Vadeli olarak satn alnan emtialarla ilgili olarak faturada gsterilen vade farklar emtiann maliyet bedeline dahildir. Borcu deyememe nedeniyle oluan vade farklar ise finansman gideri olarak deerlendirilir. Maliyete dahil edilip edilmemesi mkellefin ihtiyarndadr.STOKLARIN DEERLEMES IV41Al skontosu, Ciro primi ve Fiyat Fark:Emtia almnda uygulanan iskonto, satc tarafndan mal bedelinden yaplan indirimdir. Al iskontosu mal alm annda yaplabilecei gibi belli dnemler itibariyle de yaplabilmektedir. Mal alm annda yaplan iskonto tutar faturada gsterilir ve alnan mal bedelinden dlr.Dnemler itibariyle veya ylsonlarnda, alnan mal miktarna bal olarak satc tarafndan yaplan iskontolar, ciro primi olarak bilinmektedir. Bu tutarlar mal al maliyetiyle ilikilendirilmeksizin dorudan gelir yazlmaktadr. Ciro primine karlk, bedelsiz mal gnderilmesi halinde ciro primi gelir yazlr, bu tutar ayn zamanda bedelsiz alnan maln al bedeli olarak kaydedilir. Sz konusu mallar iletme aktifinde bu bedelle gsterilir.STOKLARIN DEERLEMES V42 mal Edilen Emtiann Deerlemesi :VUK 275 uyarnca ; mal edilen emtiann (Tam ve yar mamul mallar) maliyet bedeli aada yazl unsurlar ihtiva eder: 1. Mamuln vcuda getirilmesinde sarfolunan iptidai ve ham maddelerin bedeli; 2. Mamule isabet eden iilik; 3. Genel imal giderlerinden mamule den hisse; 4. Genel idare giderlerinden mamule den hisse; (Bu hissenin mamuln maliyetine katlmas ihtiyaridir.)5. Ambalajl olarak piyasaya arzedilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli. Mkellefler, imal ettikleri emtiann maliyet bedellerini yukardaki unsurlar ihtiva etmek artiyle diledikleri usulde tayin edebilirlerSTOKLARIN DEERLEMES VI43 Emtiada Dk Bedelle Deerleme :VUK 274 uyarnca ; emtiann deerleme gnndeki sat fiyat maliyet bedeline kyasla % 10 veya daha fazla dklk gsteriyorsa, bu durumda maliyet bedeli yerine 267. maddenin ikinci srasnda yer alan usul hari olmak zere, emsal bedeline gre deerleme yaplabilir. Kymeti Den Mallarda Deerleme :VUK 278 uyarnca; Yangn, deprem ve su basmas gibi afetler yznden veyahut bozulmak, rmek, krlmak, atlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kymetlerinde nemli bir azal vaki olan emtia ile maliyetlerin hesaplanmas mutad olmyan hurdalar ve dkntler, stp, dee ve skartalar emsal bedeli ile deerlenir.

STOKLARIN DEERLEMES VII44Kymeti den emtiann deerinin tespiti iin takdir komisyonu karar ile tespit yaplmas istenmekte olup, mkellef kendiliinden bu deer kaybn belirleyerek ilem yapmamaldr. Bu ekilde deerleme yapabilmek iin;Deer kayb ticari faaliyetin normal gerekleri dahilindeki bozulma, atlama, krlma, paslanma vb. olaylar sonucunda,Yada yangn, deprem su basmas gibi doal afetler nedeniyle deer dkl olumaldr.

STOKLARIN DEERLEMES VIII45alnan ve Kaybolan Mallarn Deerlemesi Hrszla konu kymet gider olarak dikkate alnamaz. Hrszla konu emtiann iletmeden eki olarak deerlendirilmesi gerekir. Emtiann k iin ortaklara sat gibi ilem yaplmas uygulamada en fazla kullanlan yntemdir. Burada nemli olan sz konusu kymetlerin gider olarak kaytlara intikal ettirilmemesi ve sz konusu emtialara ait daha nceden indirilen katma deer vergisinin dzeltilmesi gerekmektedir.Emtialara ait sigorta bulunmas durumunda ise, alnan maln maliyet bedeli deil, maliyet bedelinin sigorta irketince karlanmayan ksm kanunen kabul edilmeyen gider yazlacaktr.

STOKLARIN DEERLEMES IX46malat Artklarnn Deerlemesi :Hurda, dknt, stp, dee gibi esas olarak kullanlm ve kullanmdan sonra kendi amacna ynelik olarak kullanlamayan ve bylece ayn cins maln deerini tamayan imalat artklardr.VUK 278 uyarnca; maliyet hesaplamas mmkn olmayan bu kymetler emsal bedeli ile deerlenecektir. malat artklarn ekonomik deeri olan ve olmayan eklinde ayrma tabi tutmak gerekir. Belirli bir ekonomik deeri olan imalat artklar envantere dahil edilmeli, satlar halinde de haslat olarak kaytlara intikal ettirilmesi gerekmektedir.Firelerin Deerlemesi : Fireler Gibin mstekar hale gelmi grlerinde de akland zere, fireye isabet eden tutar satlan mal maliyeti iinde yer alacaktr. Ekonomik ve teknik icaplara uymayan nedenlerle oluan fireler ise mali kar asndan kanunen kabul edilmeyen gider olarak nitelendirilir.

STOKLARIN DEERLEMES X47Maniplasyona Tabi Emtialarn Deerlemesi:Baz mallarn sat ncesi kalite ayrmna tabi tutulmas ilemine maniplasyon denilmektedir. Dolaysyla maniplasyona tabi kymetlerde deerleme, kalite farklar da dikkate alnarak aadaki gibi yaplmaldr.a) Emtia toplam maliyeti: ; mal al bedeli, ala ilikin tama, sigorta vb. giderler, maniplasyon ilemi nedeniyle katlanlan iilik, maniplasyon ileminde kullanlan makine amortisman, genel idare gideri niteliinde olmayan direkt maniplasyon ilemi gideri vb. giderler dahil edilir.b) Toplam emtia maliyeti: maniplasyon ilemi sonrasnda ayrlan mallara, kaliteleri itibariyle piyasa fiyatlar dikkate alnmak suretiyle datm yaplr.

STOKLARIN DEERLEMES XI48letmeden ekilen Emtialarn Deerlemesi:letme tarafndan alanlara veya mterilere verilen bedelsiz mallar (promosyon) ile ortaklar tarafndan alnan iktisadi kymetler iletmeden eki kabul edilir. letmeden ekilen emtialar emsal bedel ile deerlenerek haslat kaydedilir. te yandan gider niteliindeki promosyon vb. harcamalar nedeniyle yaplan ekiler ayn bedelle gider kaydolunur.Ambalaj Maddelerinin Deerlemesi : VUK un 275/5. maddesinde ambalaj malzemesi bedelinin imal edilen maln maliyetine eklenmesi gerektii belirtilmitir. Ancak bu durum ambalajl olarak piyasaya arz edilmesi zorunlu olan mallar iin geerlidir. Piyasaya srlmesi iin ambalajlanmas art olmayan mallar iin ise kullanlan ambalaj bedellerinin maliyete eklenmesi zorunluluu bulunmamaktadr.

STOKLARIN DEERLEMES XII49Maddi Duran Varlklarn Gruplandrlmas:Tek dzen hesap plannda aadaki ekilde snflanmtr.-arazi ve arsalar-yer alt ve yer st dzenleri-Binalar-Tesis, makine ve cihazlar-Tatlar-Demirbalar-Dier Maddi Duran Varlklar-Yaplmakta olan yatrmlarDURAN VARLIKLARIN DEERLEMES I50Maddi Duran Varlklarn Deerlemesi:VUK un 269. maddesine gre iktisadi iletmelere dahil bilumum gayrimenkuller maliyet bedeli ile deerlenir. Ayrca ayn maddede;a) Gayrimenkullerin mtemmim czleri ve teferruatnn,b) Tesisat ve makinelerin,c) Gemiler ve dier tatlarn ved) Gayri maddi haklarn da,gayrimenkuller gibi deerlenecei belirtilmitir.

VUK un 270. maddesine gre; gayrimenkullerde satn alma bedeline, eklenmesi zorunlu ve ihtiyari olan giderler aadaki gibidir.Satn Alma Bedeline Eklenmesi Zorunlu Giderler; Makine ve tesisatta gmrk vergileri, nakliye ve montaj giderleri, Mevcut bir binann satn alnarak yklmasndan ve arsann tesviyesinden doan giderler.Satn Alma Bedeline Eklenmesi htiyari Olan Giderler; Noter, mahkeme, kymet takdiri, komisyon ve tellliye giderleri, Tapu harlar ve zel tketim vergileri.

KDV 30/d uyarnca binek otomobil almnda denen KDVnin indirimi mmkn olmayp binek otomobilin maliyet bedeline eklenmesi veya ilgili dnemde dorudan gider yazlmas mmkn Bulunmaktadr.DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES II51Kredi Faizi ve kur farklarnn durumu:a) Aleyhte doan Kur Farklar ve Kredi Faizleri: 163 Numaral V.U.K Genel Tebliinde; yatrmlarn finansmannda kullanlan kredilere ilikin faiz giderleri ve yurt dndan dviz kredisi ile sabit kymet ithal edilmesi nedeniyle ortaya kan kur farklarnn; aktifletirme ileminin gerekletii dnemin sonuna kadar olan ksmnn maliyete intikal ettirilmesi, aktifletirildikten sonraki dneme ilikin olanlarn ise seimlik hak olarak dorudan gider yazlmas veya maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutulmas gerektii aklanm bulunmaktadr.b) Lehte Doan Kur Farklar: 334 Numaral V.U.K. Genel Tebliinde yaplan aklamalara gre; kurlarda meydana gelen d nedeniyle lehe oluan kur farklarnn da aktifletirme ileminin gerekletii dnemin sonuna kadar oluan ksmnn maliyetle ilikilendirilmesi, aktifletirildikten sonraki dneme ilikin olanlarn ise kambiyo geliri olarak deerlendirilmesi veya maliyetten dlmek suretiyle kalan tutar zerinden amortismana tabi tutulmas gerekecektir. Ayrca, seimlik olarak hangi hak kullanlmsa, daha sonraki dnemlerde o ynteme gre ilem yaplmasna devam edilecektir.

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES III52Amortisman Ayrlmas letmede bir yldan fazla kullanlan ve ypranmaya, anmaya veya kymetten dmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269. madde gereince gayrimenkul gibi deerlenen iktisadi kymetlerin, alet, edevat, mefruat, demirba ve sinema filmlerinin tespit edilen deerinin, Vergi Usul Kanunundaki esaslar erevesinde yok edilmesi amortisman mevzuunu tekil eder.Amortisman Ayrma artlar ; letmede bir yldan fazla kullanlabilir olmas, Ypranmaya, anmaya veya kymetten dmeye maruz bulunmas, Deerleme gnnde envantere dahil ve kullanma hazr olmas, ktisadi kymetin deerinin 2012 yl iin 770 TLyi amas. 2013 yl iin ise bu tutar 800 TL olarak dikkate alnacaktr.

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES IV53Amortisman Ayrma Yntemleria) Normal amortisman yntemi ktisadi kymetin faydal mrleri dikkate alnarak her yl belirlenen oranda gider yazarak iktisadi kymetlerini itfa ederler.b) Azalan Bakiyeler Yntemi: Bilano usulne gre defter tutanlar, %50 nispetini amamak kaydyla normal amortisman orannn iki kat orannda, her yl bakiye deer zerinden amortisman ayrabilirler.Mkellefler diledii yntemi seebilir, ancak iktisadi ve teknik btnlk arz eden kymetler iin farkl yntem seilemez.Azalan bakiyeler usulne gre amortisman ayrlmaya baladktan sonra normal amortisman usulne geilebilir. Tersi olanakl deildir.

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES IV54Amortisman Ayrmada zellikli durumlar: a) 339 sra numaral VUK Genel Tebliindeki aklamalara gre 333 sra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Teblii ve bu teblie ekli listede yer alan ve birden fazla sektre ilikin ilerde kullanlan veya birden fazla rnn imalatnda ya da retiminde kullanlan iktisadi kymetler iin sz konusu teblilerle tespit edilen en yksek faydal mre ve en dk amortisman oranna sahip olan sektre ait faydal mr ve amortisman oran zerinden amortisman uygulamas yaplacaktr.b) Faaliyetleri ksmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanmas veya eitli ekillerde iletilmesi olanlarn bu amala kullandklar binek otomobilleri hari olmak zere, iletmelere ait binek otomobillerinin aktife girdii hesap dnemi iin ay kesri tam ay saylmak suretiyle kalan ay sresi kadar amortisman ayrlmas ve amortisman ayrlmayan sreye isabet eden bakiye deerin, itfa sresinin son ylnda tamamen yok edilmesi gerekmektedir.

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES V55Amortisman Ayrmada zellikli durumlar: c) Mlkiyeti muhafaza kaydyla yaplan satlarda amortisman mlkiyet sahibince ayrlr.d) VUK 320 uyarnca; amortismann herhangi bir yl yaplmamasndan veya ilk uygulanan nispetten dk bir hadle yaplmasndan dolay amortisman sresi uzatlamaze) Reklam panolar bakasnn mlk zerinde olsa dahi ilgili iletme tarafndan amortismana konu edilir.f) letmelere ait web sitelerinin tantm amal veya ticari amal olarak kullanlmas mmkn olup web sitesinin tasarmna ilikin harcamalarn; eer web sitesi iletme bakmndan gelir yaratc bir ileve sahipse (internet zerinden sat, sipari, deme yaplmas vb. zellikleri varsa) kanunun 313nc maddesinde belirlenmi olan limiti amalar halinde aktifletirilerek 339, 365, 389 ve 399 Sra Nolu Vergi Usul Kanunu genel teblileri ile deiik 333 Sra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Teblii eki listenin 4.3. Bilgisayar Yazlmlar snflandrmas uyarnca 3 ylda ve %33.33 amortisman oran ile itfa edilmesi gerekmektedir. Dier taraftan, web sitesi sadece iletmenin tantmna ynelik olarak kullanlmakta ve herhangi bir gelir getirici ileve sahip bulunmamakta ise aktifletirilmeyip dorudan gider yazlmas mmkn bulunmaktadr. (Byk Mk. Ver.D. Bakanl B.07.1.GB.4.99.16.01.0-VUK-315-30 20/05/2011 -)

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES VI56Amortisman Ayrmada zellikli durumlar: g) Devir ve Blnme hallerinde kst dnem iin amortisman ayrlabilir. Devir veya blnme tarihine kadar devrolan irket devir tarihinden sonra ise devralan irket amortisman ayrabilir. h) Amortisman Listelerindeki herhangi bir snflandrmada yer almayan amortismana tabi iktisadi kymetlerin faydal mr sreleri ve amortisman oranlar, mkelleflerce yaplan bavurular zerine, Vergi Usul Kanununun 5024 sayl Kanunla deiik 315. maddesinin verdii yetkiye istinaden Maliye Bakanlnca belirlenmekte, belirlenen sre ve oranlar dikkate alnarak amortisman ayrabilecekleri bavuruda bulunan mkelleflere yaz ile duyurulmaktadr.) ktisadi Kymetin Deerini arttran gider , ATKin kalan sresine gre amortismana tabi tutulmas gerekmektedir.i) ktisadi Kymetin mrn Uzatan Giderler, aktifletirildii tarihten yeni sreye gre amortismana tabi tutulur.

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES VII57Amortisman Ayrmada zellikli durumlar: j)Fevkalade Amortisman : VUK 317 uyarnca; aada belirtilen hallerde MBca belirlenen oranlar zerinden amortismana tabi tutulur:- Yangn, deprem, su basmas gibi afetler neticesinde deerini tamamen veya ksmen kaybeden ATKler - Yeni icatlar dolaysyla teknik verim ve kymetleri derek tamamen veya ksmen kullanlamaz hale gelen ATKlerCebri almaya tabi tutulduklar iin normalden fazla anmaya ve ypranmaya maruz kalan ATKlerk) VUK 365 sra Numaral Genel Tebliinde mkellefler tarafndan iktisap edilerek defter kaytlarna geirilen, deerleme gnnde envantere dahil olan ve kullanlma art aranmakszn kullanlmaya hazr halde bulunan iktisadi kymetler iin amortisman ayrlabilecektir. Bu kapsamda kullanlabilmesi kayt ve tescile tabi tatlarn, ilgili sicillerine yasal sresi ierisinde kayt ve tescil ilemi yaplmak artyla; aktife alndklar dnemden itibaren amortismana tabi tutulmas mmkn bulunmaktadr.aklamas yaplmtr

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES VIII58l) Madenlerde Amortisman : VUK 316 hkm uyarnca; letme sebebiyle iindeki cevherin azalmasndan dolay maddi deerini kaybeden madenlerin ve ta ocaklarnn imtiyaz veya maliyet bedelleri, ilgililerin, mracaatlar zerine bunlarn byklk ve mahiyetleri gznnde tutulmak ve her maden veya ta oca iin ayr ayr olmak zere Maliye ve Sanayi Bakanlklarnca belli edilecek nispetler zerinden yok edilir.m) deme Kaydedici Cihazlar : Mkellefler kullanmak zere satn aldklar deme kaydedici cihazlar iin (5281 sayl Kanunun 43/11. maddesiyle deitirilen ibare. Yrrlk: 31.12.2004) %100'e kadar amortisman oran seebilirler, amortisman ayrma imkan bulunmayanlar ise al bedellerinin tamamn vergiye tabi kazanlarnn tespitinde indirim konusu yaparlar.DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES IX59ATKlerin Satlmas: alnan bedel ile bunlarn envanter defterinde kaytl deerleri arasndaki fark kar ve zarar hesabna geirilir. letme hesab esasnda defter tutan mkelleflerle serbest meslek kazan defteri tutan mkellefler bu fark defterlerinde haslat veya gider kaydederler. Amortisman ayrlm olanlarn deeri ayrlm amortismanlar dldkten sonra kalan mebladr. Yani net aktif deer olarak tanmlanabilir. (VUK 328)

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES X60Yenileme Fonu : (VUK 328 ve 329) ; iletmeye dahil ATKlerin gerektiinde yenilenebilmesi iin bu kymetlerin sat kar veya sigorta tazminatlarndan ayrlan karln bilanonun pasifinde azami yl sre ile muhafaza edilmesidir. Yenileme Fonu Ayrma artlar;- Bilano usulne gre defter tutulmal, Pasifte geici hesap almaldr.- Yeni iktisadi kymet alnmas iin mahiyetine gre zorunlu olmal veya yneticilerce bu konuda karar verilip, giriimde bulunulmu olmaldr. (zorunluluk var ise yn. Karar aranmaz)- Yeni alnan iktisadi kymet satlan ile ayn neviden olmaldr. (ayn sayda olmas beklenmez. Satlan 2 makine yerine ayn ilevi grecek 1 gelimi makinann alnmas gibi. Bu ynde idarenin gr bulunmaktadr.)

DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES X61- Yenileme fonu yeni iktisadi kymetin amortismanlar ile mahsup edilmek suretiyle kullanlr. (Ayrlan amortismanlar gider yazlmayarak, zel fonlardan mahsup edilir.)Yenileme fonunda zel durumlar;Fon 3 yl pasifte beklemesi gerekir. Bu konuda idarenin ve yargnn farkl karar ve uygulamalar bulunmakla birlikte, uygulamann u ekilde yaplmasnn uygun olaca dnlmektedir. 2012 ylnda ATK satndan elde edilen fon 2012, 2013,2014 ylna kadar yenilenen ATK amortismanndan mahsup edilemez ise, 2014 yl kazanc olarak dikkate alnmaldr.Ayn ATK 2014 ylnda yenilenir ise, sadece 2014 amortismann mahsup edip kalan tutar gelir yazmak yanl olur. Dorusu 2015 ve takip eden yllarda amortisman mahsuplar fon bitene kadar devam etmelidir. Dvizli olarak satlan ATKler iin sonradan oluan kambiyo karlar yenileme fonuna dahil edilmemelidir. Dorudan gelir olmaldr.DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES XI62Her hangi bir fiziksel varl bulunmayan ve iletmenin belli lde yararland ya da yararlanmay planlad aktifletirilen giderler dikkate alnmaldr. Bu varlklarn Tek Dzen Hesap Planna Gre Ayrm;HaklarerefiyeKurulu ve rgtlenme gideriAratrma ve Gelitirme Giderizel MaliyetlerDier maddi olmayan duran varlklarMaddi olmayan duran varlklarn envanteri kaytlar zerinden yaplr. Haklarn deerleri kullanm srelerine gre VUKun amortismana ilikin hkmleri erevesinde itfa edilir.MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES I63A) Haklar : Belli konuda hukuki olarak kullanm ve yararlanma zerklii salanmas bir hakk ifade eder. Haklara; marka, ticaret unvan, know-how, telif, ihtira berat, lisans, royalty, iletme, imtiyaz rnek olarak verilebilir. Bilindii gibi haklarda amortisman sresi 15 yl* (amortisman oran yzde 6,66) olarak belirlenmitir. Ancak kullanm sresi 15 yldan daha ksa olan haklarda itfa nasl yaplacaktr? Kural olarak kullanm sresini aan bir itfa dnlemez. Kullanm sresini 15 yl at durumlarda 15 yln esas alnmas, kullanm sresi 15 yldan daha ksa olan haklarn ise kullanm sresi esas alnarak itfas gerekir. Kazancn daha salkl tespitini salamas bakmndan da, kullanm sresine gre itfa daha mantkldr. Gelir daresi 15 yl aan kullanm haklarna ait vermi olduu zelgeler de, kullanm hakknn 15 ylda itfa edilmesi gerektii ynnde grn bildirmitir. (*333 numaral VUK Genel Teblii 55.Blm)MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES II64B) erefiyeler : erefiye satn alnan iletmenin rayi bedeli ile devir alm bedeli arasndaki farktr. Hava paras olarak da adlandrlabilir. erefiyeler (petemallklar )mukayyet deerleri zerinden eit miktarlarda ve be yl iinde itfa olunur. C) Kurulu ve rgtlenme Giderleri : Kurumlarda aktifletirilen kurulu ve rgtlenme gid. giderleri mukayyet deeri ile deerlenir. Bu deer, kurulu ve rgtlenme gid. iin yaplan giderlerden fazla olamaz. Kurumun tesis olunmas veya yeni bir ubenin almas veyahut da ilerin devaml bir surette geniletilmesi iin yaplan ve karlnda maddi bir kymet iktisap olunmayan giderler bu cmledendir. kurulu ve rgtlenme gid. aktifletirilmesi ihtiyaridir. !!!!!! Aktifletirilmesi halinde be yl iinde itfa edilir. - letmelerin kurulu gideri olarak dikkate alabilecei giderlere rneklerirket szlemesinin hazrlanmas, imzalanmas, tescil ve ilan ile ilgili giderler, Kurulula ilgili piyasa aratrmas, proje ve fizibilite raporlarnn hazrlanmas ile ilgili gid. Kurulula ilgili damga vergisi, harlar ve gider niteliindeki dier vergiler, Kurulu genel kurulu toplants giderleri, Kurulula ilgili olarak yaplan seyahat giderleri, irketin kuruluuna kadar yaplan kurulu veya alla ilgili ilan, reklam, tantma gid. Ayni sermaye deer tespit giderleri, Hisse senedi ihracna ilikin giderler. Vb saylabilir.

MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES III65*Tecrbe imalat giderleri, kurulu ve rgtlenme gid. olarak kabul edilemez. nk bunlarn karlnda istenilen kalitede olmasa bile belirli bir maddi kymet iktisap edilmektedir.*Kurulu ve rgtlenme giderlerinin ksmen aktifletirilip ksmen gider yazlmas mmkn deildir.D) Aratrma ve Gelitirme GiderleriYeni bir rn veya ileri bir teknoloji gelitirmek iin yaplan aratrma giderleri ile aratrma sonularnn yeni rnler, varlklar, retim yntemleri, sistemler veya hizmetler iin katlanlan giderlerden oluurBu giderlerin aktifletirilmesi zorunlu deildir. KVK 10/1-a maddesi veya 5746 sayl kanun uyarnca AR-GE indiriminden yararlanlmas bu harcamalarn gider veya maliyet olma durumunu deitirmez. (Bu konuya ndirimler Konusunda tekrar deinilecektir.)

MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES IV66E) zel Maliyetler : VUK 272 uyarnca; Normal bakm, tamir ve temizleme giderleri dnda, gayrimenkul veya elektrik retim ve datm varlklarn geniletmek veya iktisadi kymetini devaml olarak artrmak maksadyla yaplan giderler, gayrimenkuln veya elektrik retim ve datm varlklarnn maliyet bedeline eklenmelidir.*zel maliyet bedelleri, kira veya iletme hakk sresine gre eit yzdelerle itfa edilir. (kira sresi belli deil ise 333 Nolu VUK teblii 56. ksm uyarnca 5 ylda itfa edilir.) Kira veya iletme hakk sresi dolmadan, kiralanan veya iletme hakk alnan eyin boaltlmas veya iletme hakknn herhangi bir sebepten sona ermesi halinde henz itfa edilmemi olan giderler, boaltma veya hakkn sona erdii ylda bir defada gider yazlr. (680 almayan Ksm Gider ve Zararlar hesab ile sonu hesaplarna aktarlabilecektir.) * Kira sresinin 1 yl olmas durumunda yine kira sresine riayet edilmelidir. Ancak kira szlemesi her yl uzatlyor ise burada muvazaal bir ilem sz konusu olacaktr. Kiralayann 1. yl sonunda GMS elde ettii iddia edilebilir.ktisadi kymetin ekonomik mr kiralama sresinden ksa ise, ekonomik mre riayet edilmesini savunan grler olmakla beraber, kiralama sresine uyulmal ekonomik mr tamamland ylda ise fevkalade amortisman uygulanacan savunan grler de bulunmaktadr. * zel Maliyet bedellerinin kiralayana bir bedel karl devredilmesi durumunda iktisadi kymet sat yaplm gibi ilem ve kayt yaplmaldr. Kiralanan G.Menkuln kirac tarafndan satn alnmas durumunda uygulamada farkl grler yer almaktadr. Bizce, Kalan deer zerinden ilgili hesapta aktifletirilmesi doru yaklam olacaktr.

MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN DEERLEMES V67Tahakkuk esas ve dnemsellik ilkesi gerei iletme cari dnem kazancnn tespitinde dikkate alnmas gereken gelir tahakkuklar ile cari dnemde denmekle birlikte gelecek dnemleri ilgilendiren giderler vadelerine gre ayrlarak bilano aktifine kayt edilir. A Gelecek Dnemlere likin Giderler : Haslat ve giderlerin hangi dneme ait olduunun belirlenmesinde deme ve tahsilat nem arz etmemekte olup, bu belirleme tahakkuk esasna gre yaplr. VUK 283 uyarnca pein demesi yaplan ancak gelecek dnemlere ait olan giderler mukayyet deerleri aktifletirilir. lgili olduklar ylda gider olarak kaydedilirlerSigorta giderleri ve kira giderleri en bilinen rnekleridir. rnek :01.10.2012 tarihinde yaptrlan ara kaskosu iin 3.650 TL prim dendiini varsayar isek 2012 ylna isabet eden gider (3650/365*92 gn=) 920 TL cari dnem gideri olacaktr. Muh. Kaytlar aaya alnmtr.770Genel Yn. Gid920180Gel.Ay. Ait.Gid.2.730100 Kasa3.650AKTF GEC HESAPLAR68B Gelir Tahakkuklar : VUK 283 uyarnca; cari hesap dnemine ait olup, henz tahsil edilmemi olan haslat, dnem kazancnn tespitinde dikkate alnmak zere mukayyet deerleri zerinden aktifletirilir. Dnemsellik ilkesi gerei bu tr gelirlerin iinde bulunulan dneme isabet eden ksmlarnn cari dnemin gelir hesaplarna kaydedilmesi gerekir. Gelir tahakkuklar mukayyet bedeli ile deerlenecektir. Yl sonunda hesaplanan ciro primleri rnek olarak verilebilir. rnek : Yl sonunda hak kazanlan ciro primi 25.000 TL olduu ana firma tarafndan bildirilmitir. Ciro primi faturas 10 Ocakta dzenlenmitir. Yl sonu muhasebe kayd aaya alnmtr.181 Gelir Tahakkuklar25.000602 Dier Gelirler25.000Ciro primi tahakkukuku Fatura dzenlendiinde (10 Ocak tarihinde) ise gelir tahakkuku hesab ters kayt ile kapatlr. KDV beyan edilir ve tahsilat durumuna gre ilgili aktif hesap veya cari hesap kullanlr. AKTF GEC HESAPLAR II69GVKnn 42. maddesine gre, birden fazla takvim ylna sirayet eden inaat ve onarma ilerinde kr veya zarar iin bittii yl kati olarak tespit edilir ve tamam o yln geliri saylarak mezkur yl beyannamesinde gsterilir.

naat ve onarm iinin, GVKnn 42-44. maddelerinde yer alan zel vergilemesistemine tabi tutulabilmesi iin; Faaliyet konusunun inaat ve onarm ii olmas, (GVKda tanm yoktur.) naat ve onarm iinin bir taahhde bal olarak yaplmas, naat ve onarm iinin yllara yaygn olmas gerekmektedir.**Yllara sari inaat ileri ile ilgili harcamalar bilanonun aktifinde (170 ) hesap grubunda , alnan hakedi ve avanslar ise pasifte (350) hesap grubunda mukayyet deerleri ile izlenir. in bittii hesap dneminde harcamalar, 740 Hizmet retim Maliyetine, alnan hakediler ise 600 Yurt ii Satlar hesabna aktarlarak sonu hesaplar ile ilikilendirilir. **Szlemesi uyarnca balad ylda bitmesi gereken fakat eitli nedenlerle inaatn, balad ylda bitmemesi durumunda, iin yllara yaygn inaat ve onarm ii olarak kabul ve vergilemenin de buna gre yaplmas gerekir. Yani inaat ve onarma ii yllara sari i haline geldii andan itibaren demeler zerinden vergi kesintisi (%3 orannda) yaplmas gerekmektedir.

YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM LER70A)naat ve Onarm lerinde in Balang Tarihi GVKnn 42. maddesi kapsamna giren ilerde, inaat ve onarm iinin balang ve bitim tarihi nem arz etmektedir. in balang tarihi olarak; Yaplan szlemede yaplacak iin yer teslimi ngrlm ise yerin teslim edildii tarih, Szlemede yer teslim tarihi belirtilmemi ise szlemede belirtilen iin balang tarihi, Szlemede bunlarn hibiri belirtilmemi ise szleme tarihi, kabul edilir.B) naat ve Onarm lerinde in Bitim Tarihi : GVKnn 44. maddesi uyarnca inaat ve onarm ilerinde iin bitim tarihi; Geici ve kesin kabule tabi olan ilerde geici kabuln yapldn gsteren tutanan idarece onayland tarih, Geici ve kesin kabul usulne tabi olmayan ilerde iin fiilen tamamland veya fiilen brakld tarihtir.Geici kabulden kesin kabul tarihine kadar bu ile ilgili olarak yaplan giderler ile her trl hslat bu giderlerin yapld veya hslatn elde edildii yln kr-zarar hesabna intikal ettirilir.Geici ve kesin kabul usulne tabi olmayan ilerde iin fiilen tamamland yl, iin bittii tarih olarak kabul edilir. Bu hallerde fiili bir l sz konusu olup, her olay kendine ait zellikler tayabilir. Genel planda nem tayan unsur, inas tamamlanan yapnn, sahibinin istifade ve tasarrufuna sunulmu olmal ve i kabul edilmi olmaldr.YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM LER II71Mterek Genel Giderlerinin Datm:Yllara yaygn inaat ve onarma ii yapan mkellefler, bu ilerine ait kaytlarn ayr bir defterde veya tutmakla ykml olduklar defterlerin ayr sayfalarnda gstermek ve kr-zararlarn ayr ayr saptamak zorundadrlar. Hangi ile ilgili olduu saptanamayan veya btn iler iin yaplan giderler ortak genel gider olarak kabul edilip yaplan ilere datlacaktr.a- Yl inde Birden Fazla naat ve Onarm iinin Birlikte YaplmasGVKnn 43. maddesinin (1) numaral bendinde, yl iinde birden fazla inaat ve onarm iinin birlikte yaplmas durumunda, her yla ait mterek genel giderlerin, bu ilere ait harcamalarn (enflasyon dzeltmesi yaplan dnemlerde dzeltilmi tutarlarnn) birbirine olan nispeti dahilinde datlaca hkm altna alnmtr.b- naat ve Onarm lerinin Dier lerle Birlikte YaplmasGVKnn 43. maddesinin (2) numaral bendinde, inaat ve onarm iinin dier ilerle birlikte yaplmas durumunda mterek genel giderlerin ne ekilde datlaca hkm altna alnmtr. Buna gre; inaat ve onarm ilerinin dier ilerle birlikte yaplmas halinde, bu ilerin tm iin yaplan genel giderlerin, bu ilere ait harcamalar ile dier ilere ait sat ve haslat tutarlarnn (enflasyon dzeltmesi yaplan dnemlerde bunlarn dzeltilmi tutarlarnn) birbirine olan nispeti dahilinde datlmas gerekmektedir.c-Amortismanlarn DatmYllara yaygn inaat ve onarm ilerinde ya da bu ilerle dier ilerin birlikte yaplmas halinde, ortaklaa kullanlan makine, tesisat ve nakil vastalar gibi amortismana tabikymetlerin amortismanlar; bunlarn her ite kullanld gn saysnn, toplam olaraktm ilerde alt gn saysna oranlanmas suretiyle datma tabi tutulur.

YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM LER III72Mali borlar iletmeler tarafndan kredi kurulular ve mali piyasadan salanan borlardan olumaktadr. Bu borlar vadelerine gre uzun ve ksa vadeli ayrmna tabi tutulur. Bu ayrmn VUK uyarnca yaplacak deerlemede nemi yoktur. Bilanoda yer alacak mali borlar unlardr:-Banka Kredileri-karlm tahviller ve bunlara ilikin borlar-karlm bono ve senetler-Dier Mali BorlarMali borlarn dnem sonu envanterinde banka veya ilgili finans kurumu ile mutabakat salanmaldr. Mutabakat salanamaz ise (Saym noksanlklar veya fazlalklar 197,397 hesaplar kullanlr. )LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR I73A- BANKA KREDLER :Kredi borlarndan TL bedelli olanlar mukayyet deeri ile deerlenir. Dviz cinsinden olan kredi borlar ise MBca yaymlanan dviz al kuru ile bilano deeri tespit edilir. Kur deerlemesi sonucu iletme aleyhine oluan kur fark tutar bor kalemine ilave edilirken ayn zamanda (780) finansman gideri olarak muhasebeletirilir. letmenin lehine oluacak kur fark ise bor deerinden dlr ve karl (646) kambiyo kar olarak kaydedilir.a) Kredi Borlarnn Deerlemesi : VUK 285 uyarnca; Borlar mukayyet deerleriyle deerlenir. Mevduat veya kredi szlemelerine mstenit borlar deerleme gnne kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alnr Kredi borlarnn sz konusu deerleme sonrasnda dnem sonuna kadar oluan faizler cari dnem finansman gideri olarak dikkate alnr. Bylelikle kredi faizleri ilgili olduklar dnemde maliyet veya gider hesaplarna aktarlm olacaktr.LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR II74b) Kredi faizleri Gider Kayd : VUK 163 Numaral Genel teblii uyarnca, ATK almnda kullanlan kredilerin ilk yl faizleri yani aktife girdii dneme ait faizler maliyete, sonraki dnemlerde oluan kredi faizleri ve kur farklarnn gider veya maliyet kayd mkellefin seimine baldr. Dorudan gider yazlabilir. letme ihtiyalar iin kullanlan kredilere ait faiz ve kur farklarndan dnem sonu stoklara pay verilmesi mkellefin ihtiyarna braklmtr.( VUK 238 Numaral Genel teblii) Lehe olan kur farklar iinde ilk dnem maliyet ile ilikilenmeli sonraki dnemlerde ise mkellefin seimlik hakk bulunmaktadr. (VUK 334 Numaral Genel Teblii)c) Kredi Aktarm : Ksmen veya tamamen kullandrlan krediler karlnda fatura dzenlenmeli ve aktarlan sz konusu tutar zerinden KDV hesaplanmaldr. Bu aktarmda dikkat edilecek husus sz konusu ilemin Transfer Fiyatlandrmas Yoluyla rtl Kazan Datm ynnden eletirilmemesi iin emsallerine uygunluk ilkesine gre hareket edilmelidir.LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR III75d) Finansal Kiralama Borlar : Finansal kiralama yapan iletmelerin bu ilemlerden doan borlar da mukayyet bedeli ile bu blmde (301/401 numaral hesaplar) deerlenir. Ayrca finansal kira borlar iinde yer alan Ertelenmi Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri (302/402 numaral hesaplar) yani kira demeleri iinde yer alan faiz ksmlar deerlemede (-) deer olarak dikkate alnmas sonucunda, bu borlar bilanonun pasifinde net deeri ile yer alm olur.rnek : letme rayi deeri 80.000 TL olan i makinasn 4 ylda eit taksit ler ile demek artyla 115.000 TLsna finansal kiralama yapmtr.LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR IV260 - Haklar80.000,00302/402 - Ertelenmi Fin.Kir. Borlanma Mal.40.000,00 301/401- Fin. Kir. leminde Borlar 120.000,00Finansal Kiralama Yaplmas Kayd301 - Fin.Kir.l.Borlar2.500,00780 - Fin. Gid.2.000,00191 - nd. KDV20,00 102 - Bankalar2.520,00 302 - Ert.Fin.Kir.Borlar2.000,00Taksit demesi76B- IKARILMI TAHVLLER : karlm tahviller uzun vadeli yabanc kaynaklar iinde, tahvillere ilikin anapara ve faiz borlar ise Ksa Vad. Yab. Kay. iinde yer alr. Tahviller VUK 286 uyarnca itibari deerle deerlenir. Dvizli tahvillerin itibari deeri dviz al kuru ile deerlenerek tespit edilir. Aleyhe oluan kur farklar tahvil bor deerine eklenir. Lehe oluan kur fark ise tahvil bor deerinden tenzil edilir.a) Endeksli Tahviller : enflasyona dvize veya baka bir lye endeksli tahvillerin dnem sonu deerlemesinde endeks nedeniyle oluacak farklar itibari deere yanstlr.b) Dnemsel Faiz demeli Tahviller : Belli dnemler itibariyle faiz demeli tahvillere ilikin olarak yl iinde tamamlanan dnemlere ilikin faizler dnem mali kazancnda gider olarak dikkate alnr.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR V77C- IKARILMI DER MEN.KIY. : Tahviller ile karlm bono ve senetler dnda kalan ve iletme tarafndan kartlm dier sermaye piyasas aralar bu hesap grubunda izlenir. Bu menkul kymetlerin envanter ve deerlemesi de tahvil ve bonolorda olduu gibidir. (Dier Mali Borlarda mukayyet deer veya itibari deer ile deerlenir.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES MAL BORLAR V78letmelerin ticari faaliyetleri erevesinde oluan borlardr. Ticari ilem sonucu olumayan borlar ise dier borlar iinde kayt edilir. Ticari Borlar u kalemlerden oluur;Satclar (senetsiz borlar)Bor senetleriAlnan Depozito ve TeminatlarAlnan AvanslarDier Tic. Borlar

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES TCAR BORLAR I79A-SATICILAR : Bu hesapta tedarikilere yani mal ve hizmet alnan kii veya kurumlara olan borlar izlenir. Arada cari hesap szlemesi olan ilemlerde bu hesapta izlenir. Dnem sonu envanter iletmeler ile mutabakat ile salanr. TL cinsinden olan borlar mukayyet deeri ile deerlenir. Bu hesap grubu ierisinde yer alan ve iletme ile ilikili olan irketlerin cari hesaplar dier cari hesaplar ile karlatrlmal (vade fark, faiz oran vb.) iktisadi ve teknik icaplara uymayan bir durumun olumasna imkan salanmamaldr.Dvizli borlarn deerlemesi ise VUK 280 uyarnca yaplacak olup, aleyhte oluan kur farklarnn gider hesaplarna, lehe oluacak kur farklarnn ise, kambiyo karlarna dahil edilmesi gerekir.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES TCAR BORLAR II80B-BOR SENETLER : letmenin ticari faaliyeti ile ilgili olarak ortaya kan senede bal borlarn bu hesap grubunda izlenir. Bor senetlerinden kast; TTK uyarnca dzenlenmi borlusu iletme olan Bono ve polielerdir. Vadeli ekler konusu Alacak senetleri blmnde akland iin bu blmde tekrar edilmeyecektir.Bor senetlerinin fiili envanterinde alacakl iletmeler ile mutabakat salanr. Envanter farkllklar oluur ise (197/397) saym noksanlk veya fazlalk hesab kullanlr. Dnem sonu deerlemeleri alacak senetlerinde olduu gibi mukayyet deeri ile deerlenir. Bor senetlerinde prekont ilemi, Alacak senetlerinde kullanlan iskonto forml kullanlmak suretiyle yaplr. letme alacak senetlerini reeskont etmi ise Bor senetlerini prekont yapmak zorundadr.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES TCAR BORLAR III81C-ALINAN DEPOZTO VE TEM. : D ALINAN AVANSLAR : Bu iki hesabn ileyii Verilen depozito ve Verilen Avanslar ile ayn nitelikte olmas sebebi ile burada ikinci kez tekrar edilmemitir. E Dier Tic. Borlar : letmenin ticari faaliyeti erevesinde oluan ve nceki hesap gruplar iinde tasnif edilemeyen borlar bu hesap ierisinde izlenir. Bu borlarn da deerlemesi kaytl (mukayyet) deer lsne gre yaplacaktr. LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES TCAR BORLAR IV82letmenin ticari faaliyetiyle ilgili olan ancak bir ticari muamele sonucu domayan borlar dier bor olarak nitelendirilir. Bu borlarn ayrm kii veya kurulu baznda yaplmtr. Ortaklara Borlartirakler BorlarBal Ortaklklara BorlarPersonele BorlarDier eitli Borlar*Bu borlarn envanteri ticari bor envanteri gibidir. Envanter ileminde vade baznda ayrm ve sonrasnda aktarm yaplr. (Ksa Uzun vadeli) Bu borlar da dnem sonunda reeskont ilemine tabi tutulabilir. Bu bor kalemlerinin tamam mukayyet deer ile deerlenir. Ticari bor deerleme lleri tm bu bor kalemleri iinde geerlidir. Bu bor kalemleri iin en nemli husus TRAN. FY. YOLUYLYA RTL KAZAN DAITIMI VE RTL SERMAYE konularnn deerlendirilmesidir. Bu borlar iin denen faiz veya kur farklar kurum kazanc asndan ok nem arzetmektedir.LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR I83A) Transfer Fiy. Yoluyla rtl Kazan Datm : KVKnn 13nc maddesinde aadaki gibi tanmlanmtr. Kurumlar, ilikili kiilerle emsallere uygunluk ilkesine aykr olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat zerinden mal veya hizmet alm ya da satmnda bulunursa, kazan tamamen veya ksmen transfer fiyatlandrmas yoluyla rtl olarak datlm saylr. Alm, satm, imalat ve inaat ilemleri, kiralama ve kiraya verme ilemleri, dn para alnmas ve verilmesi, ikramiye, cret ve benzeri demeleri gerektiren ilemler her hal ve artta mal veya hizmet alm ya da satm olarak deerlendirilir. 1 likili Kii Tanm : Kurumlarn kendi ortaklarKurumlarn veya ortaklarnn ilgili bulunduu gerek kii veya kurumlardaresi denetimi veya sermayesi bakmndan dorudan veya dolayl olarak bal bulunduu gerek kii veya kurumlarOrtaklarn eleri, ortaklarn veya elerinin stsoy ve altsoyu ile nc derece dahil yansoy hsmlar ve kayn hsmlar da ilikili kii saylr.BKca belirlenen lkeler (vergi cennetleri) ile yaplan ilemlerde ilikili kiiler ile yaplm saylr. (Bu belirleme Bakanlar Kurulunca halen yaplmamas sebebi ile uygulamas bulunmamaktadr.)LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR II842 Emsallere Uygunluk : KVKnn 13/3 bendinde yle tanmlanmtr. Emsallere uygunluk ilkesi, ilikili kiilerle yaplan mal veya hizmet alm ya da satmnda uygulanan fiyat veya bedelin, aralarnda byle bir ilikinin bulunmamas durumunda oluacak fiyat veya bedele uygun olmasn ifade eder. Emsallere uygunluk ilkesi dorultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ilikin hesaplamalara ait kayt, cetvel ve belgelerin ispat edici ktlar olarak saklanmas zorunludur. 3 Fiyatlandrma Yntemleri : Doru transfer fiyatnn tespiti ok g olmakla birlikte, kanun koyucu yol gsterici olmak asndan KVK 13te 3 ayr yntem belirlenmitir. Mkellefler bu 3 yntemden ilerine en uygun yntem ile transfer fiyatn belirleyeceklerdir. Bu 3 yntem ile transfer fiyatna ulalamamas halinde mkellef iine uygun belirleyecei yntem ile transfer fiyatn tespit edebilecektir. Son olarak mkellef isterse idare ile Pein Fiyatlandrma Anlamas yapabilecektir. Ancak bu yolu seen mkellefler 3 yl bu yntemden vazgeemeyecektir. 2012 ylnda Gelir daresi ile sadece 3 mkellef Pein Fiyatlandrma Anlamas imzalamtr.LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR II853.1. Karlatrlabilir Fiyat Yntemi : Bir mkellefin uygulayaca emsallere uygun sat fiyatnn, karlatrlabilir mal veya hizmet alm ya da satmnda bulunan ve aralarnda herhangi bir ekilde iliki bulunmayan gerek veya tzel kiilerin birbirleriyle yaptklar ilemlerde uygulayaca piyasa fiyat ile karlatrlarak tespit edilmesini ifade eder.

3.2. Maliyet art Yntemi : Emsallere uygun fiyatn, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brt kr oran kadar artrlmas suretiyle hesaplanmasn ifade eder.

3.3. Yeniden Sat Fiyat Yntemi : Emsallere uygun fiyatn, ilem konusu mal veya hizmetlerin aralarnda herhangi bir ekilde iliki bulunmayan gerek veya tzel kiilere yeniden satlmas halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brt sat kr dlerek hesaplanmasn ifade eder. ** yntem de i emsalin bulunmas durumunda i emsal kullanlmaldrLETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR III86Transfer Fiyatlandrmasnda Dzeltme lemi :

Yurt iindeki ilemler nedeniyle kazancn rtl olarak datldnn kabul Hazine zararnn domas artna baldr.

Transfer fiyatlandrmas yoluyla rtl olarak datlan kazan, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarnn uygulamasnda, gerekletii hesap dneminin son gn itibaryla datlm kr pay saylr. Daha nce yaplan vergilendirme ilemleri, taraf olan mkellefler nezdinde buna gre dzeltilir.

Dzeltmenin yaplmas iin rtl kazan datan kurum adna tarh edilen vergilerin kesinlemi ve denmi olmas arttr.

rtl kazan dattn kabul eden mkellef datt kazanc hesaplarnda o dnem kazancna ekleyecektir. Kar datlan kii ise sz konusu kazanc (ortaklk payna bakmadan) itirak kazanc olarak kaytlarna almaldr.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR IV87B) rtl Sermaye : letme faaliyetlerinin gerekletirilmesi iin ortaklar tarafndan salanan sermayenin yabanc kaynak olarak kaytlanmasdr. Bu ekilde deerlendirilen kaynaklar iin denen faiz, kur fark vb. giderleri mali kazancn tespitinde KKEG olarak dikkate alnmaldr. rtl Sermaye artlar :- Borlanma ortaklardan veya ortaklarla ilikili kiilerden temin edilmelidir. (gayrinakdi teminat karl 3. kiilerden ortaklarn yapt borlanmalar hari)- Borlanma kurumun z sermayesinin 3 katn amaldr. (aan ksm rtl sermaye saylr) (Dnem ba zsermaye dikkate alnacaktr.)- Bor ilgili dnemde iletmede kullanlmaldr. (Banka veya finans kurumlarndan temin edilerek ksmen veya tamamen kullandrlan borlanmalar rtl sermaye hesabnda dikkate alnmaz.)

Kar letmede Dzeltme : rtl sermaye zerinden kur fark hari, faiz ve benzeri demeler veya hesaplanan tutarlar, rtl sermaye artlarnn gerekletii hesap dneminin son gn itibaryla datlm kr pay saylr.

LETME KAYNAKLARININ DEERLEMES DER BORLAR V88letmeler bilano tarihi itibariyle ortaya kan ancak tutar tam olarak kesinlemeyen veya henz tahakkuk etmemi olan borlar iin karlk ayrabilir.A VERG VE D. YASAL YK. KAR. : cari dnemde kar elde eden iletmeler vergi karln bilanolarnda THP asndan zorunludur. rnek : 2012 hesap dnemi sonunda 200.000 TL kar elde eden kurum, yl iinde 33.000 TL geici vergi demitir. KARILIKLAR I691 - Dn.Kar Vergi ve Di.Yas.Yk.Kar.40.000,00 370 - Dn.Kar Vergi ve Di.Yas.Yk.Kar40.000,00Vergi Karl Ayrlmas371 - Dn.Kar.Pe.d.Vergi ve Di.Yk.33.000,00 193 - Pein d. Vergi ve Fonlar33.000,00Geici Vergilerin dnem sonu deerlemesi 370 - Dn.Kar Vergi ve Di.Yas.Yk.Kar40.000,00 371 - Dn.Kar.Pe.d.Vergi ve Di.Yk.33.000,00 360 - denecek Vergi ve Fonlar7.000,00Kurumlar Vergisi Tahakkuku ( Nisan 2013 tarihli olmal)89B KIDEM TAZ. KAR. : letme tarafndan hesaplanan kdem tazminatlarndan dnem iinde denmeyen ksm iin karlk ayrlr. Kdem tazminatlar Vergi kanunlar asndan kabul edilmemesi sebebi ile KKEG olarak dikkate alnmas gerekmektedir. Uygulamada en ok kullanlan karlk hesabdr. Cari dnemde denen kdem tazminatlarndan daha nce karlk ayrlm olan ksm cari dnem giderleri arasnda deerlendirilmelidir. C MALYET GDERLER KARILII : Tm giderlerin fiilen ortaya kmasn beklemeden nceden giderlerini bteleyerek retim maliyetlerini oluturur. Bteleme ilemi maliyet gider karl ayrlmak suretiyle yaplr. Btelenen gider fiilen ortaya ktka karlk hesab kapatlr. Maliyet giderleri karl mukayyet deeri ile bilanoya kaydolur.KARILIKLAR II90Tahakkuk esas ve dnemsellik ilkesi gerei iletme cari dnem kazancnn tespitinde dikkate alnmas gereken gider tahakkuklar ile cari dnemde tahsil edilmekle beraber gelecek dnemleri ilgilendiren (pein tahsil edilen kiralar gibi) gelir hesaplar vadeleri baznda ayrtrlr ve bilanonun pasifine yabanc kaynak ierisine kayt edilir. Ancak bu tr kalemler gerek bir yabanc kayna ifade etmez. Ancak bilano teknii ynnden yabanc kaynaklar ierisinde snflandrlr. A Gelecek Dneme likin Gelirler B Gider Tahakkuklar (Aralk ay elektrik, telefon SSK primleri rnek olarak verilebilir.)PASF GEC HESAPLAR91letme sermayesinin ortaklar tarafndan konulmu olan ksm zsermayedir. Ayn zamanda iletmenin datlmayan karlar, yedek akeleri ve dier fonlar z kaynak kapsamndadr. zkaynak Grubundaki hesaplar aaya alnmtr.A zsermaye: letmenin bilano tarihi itibariyle tescilli sermayesinden ortaklarca denmi olan ksmdr. letmeye tahsis edilen sermaye (500) numaral hesapta izlenirken, bu tutarn denmeyen ksm (501) numaral hesapta izlenir ve bilanonun pasifine negatif deer olarak aktarlr. Bu ilem sonucunda iletme sermayesi denmi (net) tutar ile bilanoda yer alm olur. letme sermayesinin envanterinde ortaklarn sermaye borcunu zamannda yerine getirip getirmedikleri kontrol edilir. Sermaye borcunu ge yerine getiren ortaklardan faiz talep edilebilir. ZKAYNAKLAR92B Sermaye Yedekleri: Sermayenin baland varlklarn deerlemesi sonucu ya da sermaye hareketleri nedeniyle ortaya kan fonlardr. Bu fonlar sermayeye eklenebilir. Sermaye Yedeklerinin balcalar aadadr.- Hisse Senedi hra Primleri (emisyon primidir.) Emisyon primleri iletmede yedek ake olarak muhafaza edilmelidir.- Hisse Senedi ptal Karlar Bunlarda emisyon primi gibi deerlendirilir. Sermayeye eklenebilir.Bu yedeklerden dnem sonunda sermayeye ilave edilen olup olmad kontrol edilir. Dnem sonu itibariyle iletmede bulunan sermaye yedekleri mukayyet bedelleri ile deerlenerek bilanoya aktarlr.ZKAYNAKLAR II93C Karlar ve Kar Yedekleri: 1) Karlar ve Zararlar :Yedek olarak ayrlmayan ve ortaklara datlmayan ksmlar bu hesap grubunda izlenir. letme karlar bilanoda gemi yl (570) cari yl ise (590) numaral hesaplarda izlenir. letme zararlarnn gemi yllara ait olan (580) cari yla ait olan ise (591) hesabnda izlenir. 2) Yedekler letme karlar zerinden kanun, ana szleme veya ortaklar kararnca ayrlan yedekler pasifte, karlardan ve sermaye hesaplarndan ayr olarak gsterilir. Yasal yedekler (kanunen ayrlanlar)-Stat yedekler (ana szlemeye gre ayrlanlar) deerlendirilir. -Olaanst yedekler - zel Fonlar (G.menkul ve itirak hissesi sat kazanc fonu vb.)ZKAYNAKLAR III941 Gtr Gider Uygulamas : Buna gre, ihracat, yurt dnda inaat, onarma, montaj ve tamaclk faaliyetlerinde bulunan mkellefler, bu bentte yazl giderlere ilaveten bu faaliyetlerinden dviz olarak elde ettikleri hslatlarnn binde beini (%05) amamak artyla yurt dndaki bu ilerle ilgili giderlerine karlk olmak zere gtr olarak hesapladklar giderlerini de indirebileceklerdir. (194 seri nolu GVK tebliinde detayl aklanmtr.) (ihra kaytl teslimler kapsam ddr.)2 Ba ve Yardmlar : Kurumlar Vergisi Kanununun 10. maddesinin c bendinde, mkelleflerin yaptklar ba ve yardmlarn bu maddede belirtilen ve ismen saylan kurum, kurululara yaplmas kaydyla indirim konusu yaplmasna imkn tanmtr. Balar mutlaka makbuz karl yaplmaldr. Ba beyan edilecek gelirin %5ini aamayacaktr. 3 Yzde 5 snr geerli olmayan balar: - Okul, Salk Tesisi ve renci Yurtlarna Yaplan Balar- Kltr ve Tabiat Varlklarnn Korumasna Ynelik Olarak Yaplan Balar- Trkiye Kzlay Derneine Yaplan Ba ve Yardmlar

DNEM SONU GDERLERNE AT HATIRLATMALAR95_ zel kanunlarnca aada yer alan balar (%5 snr ile bal deildir.) a- Sosyal Yardmlamay ve Dayanmay Tevik Fonuna veya Bu Fona likin Vakflara Yaplan Ba ve Yardmlar b- 7269 sayl Kanun Uyarnca Afetzedelere Yaplacak Ba ve Yardmlarc- 222 sayl lkretim ve Eitim Kanununa Gre Yaplan Ba ve Yardmlar- TBTAKa Yaplan Ba ve Yardmlard- niversitelere ve leri Teknoloji Enstitlerine Yaplan Ba ve Yardmlare- Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumuna Yaplacak Ba ve Yardmlarf- Sosyal Hizmetler ve ocuk Esirgeme Kurumuna Yaplan Balarg- Glhane Askeri Tp Akademisine Yaplacak Ba ve Yardmlar- Milli Aalandrma ve Erozyon Kontrol Harcamalarh- Gda Bankacl Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakflara Yaplan Balar

DNEM SONU GDERLERNE AT HATIRLATMALAR II964 Sponsorluk Harcamalar : 3289 sayl Genlik ve Spor Genel Mdrlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayl Trkiye Futbol Federasyonu Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun kapsamnda yaplan sponsorluk harcamalarnn; amatrspor dallar iin tamam, profesyonel spor dallar iin % 50sinin yllk beyanname ile bildirilen gelirden indirim konusu yaplmasna imkan salanmtr.5 Ar Ge ndirimi : Mkelleflerin, mnhasran yeni teknoloji ve bilgi arayna ynelikaratrma ve gelitirme faaliyetleri erevesinde, iletmeleri bnyesinde 2008 hesap dneminden itibaren yaptklar harcamalarn %100' kurum kazancnn tespitinde Ar- Ge indirimi olarak dikkate alnabilecektir.6 KKEGler ksaca :- Her trl para cezalar ve vergi cezalar ile teebbs sahibinin sularndan doan tazminatlar (Aktiflerde ceza art olarak derpi edilen tazminatlar cezai mahiyette tazminat saylmaz.),- Her trl alkol ve alkoll ikiler ile ttn ve ttn mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 0 - Kiralama yoluyla edinilen veya iletmede kaytl olan yat, kotra, tekne, srat teknesi gibi motorlu deniz, uak ve helikopter gibi hava tatlarndan iletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanlarn giderleri ile amortismanlar,- Basn yoluyla ilenen fiillerden veya radyo ve televizyon yaynlarndan doacak maddi ve manevi zararlardan dolay denen tazminat giderleri- zsermaye ve rtl Sermaye zerinden denen veya Hesaplanan Faizler

DNEM SONU GDERLERNE AT HATIRLATMALAR III97- Transfer Fiyatlandrmas yoluyla datlan rtl kazan.- Kurumlar vergisinden istisna edilen kazanlara ilikin yaplan giderler (itirak kazanc elde etmek iin yaplan harcamalar) - Personele denen temettler Sz konusu temett ikramiyelerinin bilano gn itibaryla denecek toplam tutar kesinletiinden, alanlara o yla ilikin kurumlar vergisi beyannamesinin verilme sresinin sonuna kadar denecek temett ikramiyeleri, ilgili olduu yln kazancnn tespitinde gider olarak dikkate alnabilecektir . - Herhangi bir zarar ziyan ve tazminatn gider yazlabilmesi iin aadaki artlar tamaldr.a)le ilgili olmal,b)Mukavelenameye, ilama veya kanun emrine dayanmal.c)Teebbs sahibinin suundan kaynaklanmamaldr.- Yl iinde alnan binek otomobiller kst amortismana tabi tutulmaldr. (faaliyet konusu ksmen veya tamamen ara kiralamas veya iletilmesi faaliyeti olanlar hari)

DNEM SONU GDERLERNE AT HATIRLATMALAR IV98