nsz Ahmet kn yazd ve alma bal mamn Ordusu olan kitab u anda Dokunan Yanar balyla ekranlarmzda Kitabn sahte kopyalarnn elektronik ortamlarda dolat u gnlerde, okurlarn kitabn asln okuma olanann salanmasn demokratik bir grev, dnce zgrlnn savunulmas ynnde bir katk olduu inancndayz. Kitab internet ortamnda yaymamzn tek nedeni ve amac bundan ibarettir Naziler komnistler iin geldiinde sesimi karmadm; nk komnist deildim. Sosyal demokratlar ieri tktklarnda sesimi karmadm; nk sosyal demokrat deildim. Sonra sendikaclar iin geldiler, bir ey sylemedim; nk sendikac deildim. Benim iin geldiklerinde, sesini kartacak kimse kalmamt. Martin Niemller1

Dokunan YanarCemaat emniyette nasl rgtlendi?

Alman ilahiyat Martin Niemller (1892-1984), pimanln dile getiren bu satrlar yazd 1946da dnyann ikinci paylam sava sona ermiti. Alman Proteston Kilisesinin Nazilerle ibirlii yapmasna muhalefet eden tiraf Kilisesinin (Bekennende Kirche) yneticisi olan Niemller, bugn Dnya kumen Kiliseler Konseyi diye anlan Dnya Kiliseler Konseyinin de bakanln yapmt. nceleri inanm bir Nasyonal Sosyalist Alman i Partisi semeni olan, Yahudi soykrmn destekleyen Niemller, daha sonra kiliseler aras kavgalarda kendisini gelitirerek bu rk fikirlerin kart bir direnii olmutu. Konuma yasana ramen verdii vaazlarla Nazilerin tepkisini ekti ve tutukland. lk tutukluluk hli ksa srse de, 1937de yeniden tutuklanarak o da toplama kamplarn boylayanlarn arasnda yerini ald. Sava sonrasnda da kiliseye dnerek bu kez de Almanya'nn silahlanmasna kar mcadele veren nemli isimlerden oldu.

1

1

Devlet slamclara hep ihtiya duydu Fethullahlarn 1980lerin ortalarndan balayarak sistematik biimde rgtlendii Emniyet tekilatnn, bugn itibariyle byk ounluunun cemaatilerin elinde olduu artk herkesin malumu. Bir dier nemli tespitte bulunmak gerekirse, imdi Fethullahlk diye anlan zellikle asker bata olmak zere devletin gznde slamc tehlike olarak adlandrlan bu yapnn, yllar ncesinden, 12 Eyll 1980 darbesiyle birlikte bizatihi imdi kendilerini tehlike olarak gren cuntaclar tarafndan palazlandrldn sylemek yanl olmaz. 28 ubat 1997 postmoderin darbesi2 sreci ve sonrasnda Milli Gvenlik Kurulunun (MGK) banda Cumhurbakan olarak Sleyman Demirel bulunuyordu. Darbenin 2. yldnmnde kendisiyle yaplan bir rportajda, Bu bir sretir. Yani Cumhuriyetin kurulmasyla balam, devam eden bir sretir. Devam da edecektir. Bu byle gidecek3diyordu. MGKnin asli unsuru ve belirleyici gc olan orduya komuta eden dnemin Genelkurmay Bakan Orgeneral Hseyin Kvrkolu da 28 ubat srecinin 1923ten bu yana srdn ifade ederek, rtica ne zaman palazlansa bu sre kendini gsterir... rtica tehdidi

28 ubat 1997'de yaplan Milli Gvenlik Kurulu toplants sonucu aklanan ve Trkiye siyasi tarihine geen kararlar, postmodern darbe diye anlmaktadr. Necmettin Erbakan liderliindeki RP 1995 genel seimlerinden az farkla da olsa ikinci DYP ve nc olan ANAP'n nnde birinci parti olarak kmt. Seimlerin ardndan kurulan DYP-ANAP koalisyon hkmeti, RPnin gvenoylamas hakknda hukuksal inceleme yaplmas iin Anayasa Mahkemesi'ne yapt bavuru hakl grlerek geersiz sayldndan dalmt. Bunun zerine TBMM'de birinci parti durumunda olan RP ile ikinci parti olan DYP arasnda kurulan ittifakla RefahYol hkmeti 8 Temmuz 1996'da gvenoyu ald. Ancak hkmetin, kendilerinden zaten rahatsz olan askerlerin istedii biimde davranacak kimi tutumlar ve bir takm karanlk komplolar sonucu 28 ubat sreci hayata geti. Mill Gvenlik Kurulu'nun 28 ubat 1997deki toplantsnda da, Rejim aleyhtar irticai faaliyetlere kar alnmas gereken tedbirler balyla resmen bir muhtra yaymland. Muhtrada 8 yllk eitim, tarikatlar, laiklik kart hareketler, TSKden irticaclk sulamasyla atlan personelin RPli belediyelerde istihdam, baz tarikatlarn cppe ve sarklaryla kimi eylemlerde bulunmas rneklerle anlatlp, TSKnin rejimi bekisi olduuna bir kez daha vurgu yaplyordu. Ksa sre sonra da RefahYol hkmetinin Babakan Necmettin Erbakan, Havada yakt ikmali olarak tanmlad babakanlk grevini hkmet orta DYP Genel Bakan Tansu iller'e vermek amacyla 18 Haziran 1997'de istifasn Cumhurbakan Sleyman Demirel'e sundu. Ancak Demirel, hkmet ortaklarnn arasndaki protokol dikkate almad ve hkmeti kurma grevini TBMM'de ounluu olmayan muhalefet lideri ANAP Genel Bakan Mesut Ylmaz'a verdi. Daha sonraki bir aylk mddet zarfnda, Cumhurbakan Demirel, birok DYP milletvekilini bizzat arayarak partilerinden istifa etmeleri gerektiini, etmezler ve Mesut Ylmaz hkmeti gvenoyu alamazsa askeri darbe olacan tehdit olarak ne srerek parti grubunun paralanmasn salad. 12 Temmuz'da Mesut Ylmaz bakanlnda ANAP - DSP - Demokrat Trkiye Partisi arasnda kurulan 55. hkmet TBMM'den gvenoyu ald. 18 Nisan 1999 seimlerine kadar ibanda kalan bu hkmet zamannda 28 ubat kararlar harfiyen yerine getirildi. 8 yllk kesintisiz eitim kanunu TBMMde kabul edildi. Bu kanunla mam Hatip Liseleri (HL) dhil meslek liselerinin ortaokul blmleri kapatld. Ayrca HLlerin nnn kesilmesi iin meslek liselerinden mezun olanlarn niversiteye giri snavndan aldklar puanla kendi blmleri dnda tercih yapmalar halinde ortaretim baar puanlarnn daha dk katsay ile hesaplanmas karar alnd. Yargtay Cumhuriyet Basavcs Vural Sava tarafndan RP hakknda alan kapatma davas da 17 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesinde sonuland. RPnin, "Laik Cumhuriyet ilkesine aykr eylemleri saptand" gerekesiyle kapatlmasna karar verildi. Necmettin Erbakan ve 6 partiliye de 5 yl siyaset yasa getirildi. 3 Milliyet Gazetesi, 29 ubat 2000

2

2

bin yl srse 28 ubat sreci de bin yl devam edecektir. Bitmi deildir4 diyecekti. Birbirinin neredeyse tpatp ayn olan ve Cumhuriyetin ilanndan bu yana irticaya kar mcadelenin srd ve srecei sylemleri ne kadar gerei yanstmaktadr? Ya da durum gerekten yle midir bakalm. Aslnda devletin ne irtica ile mcadelesinde bir sreklilik ne de her frsatta ifade edilmesine karn rejime kar tehdit olarak grlen bu tehlikeyi yok etmek gibi bir derdi oldu bu lkede. Kvrkolunun da altn izdii gibi slamclar palazlandka ordu trpanlyordu. Zaten 2000li yllara kendi iradeleriyle deil, devletin ihtiya duyduunda tedavle sokmak zere verdii izin ve destekle palazlanabilen slamclar ihtiya olmaktan kt anda da hep budanarak hizaya sokuldu. Kzl kuaa kar yeil kuak projesi Trkiyede baarl darbelerin tmnn arkasnda byk sermaye ve emperyalizmin olduu gereinden hareketle, 12 Eyll 1980 darbesinin sadece IMFnin 24 Ocak 1980 tarihini tayan, geni ynlar daha da yoksullatrmaya dayal ekonomik programn uygulamak ve byk sermayenin krizini zmek iin deil, Trkiyeyi kresel sermayenin emberine dhil etmek ve ABDnin Ortadoudaki ileri karakolu haline dntrmek amac tad olgusal bir gerek. Ancak bu tespiti yaparken 12 Eyll darbesinin temel saiklerinin arasnda Trkiyedeki sosyalist devrimci mcadelenin ykseliinin durdurulamamas gereini de grmek gerekiyor. Bu tehlikenin tam da sermayenin karlar dorultusunda tehdit olmaktan karlmas gerekiyordu ve gereken 12 Eyll gn yapld. lkenin zerinden bir silindir gibi geen 1980 darbesi sonrasnda, tek tehlike olarak grlen solun pasifize edilmesi iin, slamc cenahn alklarla karlad darbeyi yapanlar komnizm tehlikesini bertaraf etmek iin ABD retimi kzl kuaa kar yeil kuak projesini hayata geirdi. na edilecek yeni sistemin ad Trk-slam senteziydi. Sol kadrolarn ordu iinde bile rgtlendiini gren cuntaclar, daha 12 Eyll ncesinde kendi kurumlarnda balattklar milliyeti ve dinci dncelerin gelimesi abalarn darbe sonrasnda devletin tm kurumlarnda ve lkenin drt bir yannda hayata geirdi. Din ve slamn, sol sosyalist fikriyatn egemen olmasnn engellenmesinin en nemli arac olarak kullanlmasnda elbette ki slamclarn devlet tarafndan kullanlmaya ak ve hazr olmalar gerei de vard. Taraflarn brbirlerini karlkl olarak kullanmasna dayal dogmatik bir kar ilikisiydi bu. Nur Cemaatinden gelen itiraf

4

Akit Gazetesi, 28 ubat 2000

3

Nur Cemaatinin nemli isimlerinden olan Yeni Asya gazetesinin sahibi, Mehmet Kutlular devletin slamclar kullandn, slamclarn da bunu kabul ettiini Ruen akrla yapt rportajda yle itiraf ediyordu: Derin Devlet denen eye dayanyor bunun ucu. 1980den sonra devletin politikas deiti. Eskiden anarist ve Marksistler tehlikeliydi, sonra dindarlar oldu. yleyse bu dindar gruplarla temas kurmak, onlarla beraber almak gerekecekti. Ama onlar devletle bartrmakt. Bu amala grevlendirdikleri insanlar cemaatlerin ileri gelenleriyle temas kurdular. Cemaate (Fethullah Glenciler) daha ziyade istihbarattan olanlar gitti. Bana da geldiler; Yurtdnda Milli Gr ve Sleymanclara kar birlikte alalm dediler, ama ben reddettim... Bu derin devlet dediimiz byk lde btn slami gruplarla anlama iine girdi. Burada menfaatler karlkldr. Her iki tarafn maksad ayrdr. Devlet bu gruplara, Atatrke saygl olun biz de size yardmc olalm demitir. Bakn baz slami gruplara, 12 Eyllden sonra birden palazlandlar. Acaba kendi gleriyle mi palazlandlar. Hayr.5 Bu konuyla ilgili benzer bir tespiti yapanlardan biri de Galatasaray niversitesi retim yesi Prof. Dr. Ahmet nseldi. Taraf Gazetesinden Nee Dzelle yapt ve AKP hkmetinin demokrasi karnesini deerlendirdii syleide6 nsel, Devlet kadrolar zellikle mi milliyetilerle dolduruluyor? sorusuna, Doldurulmutu zaten. u anda ynetici ve seici kadrolar onlar. Zaten bugn Milli Eitim Bakanlnda Alevilerin Snni slam iinde nasl misyonerce eritilmeye alldn gryoruz. ileri Bakanlnda da ayn kadrolama var. Poliste Fethullah Glen evresinin kadrolamas var. Adalet Bakanlna da ksmen girdiler. Ve askerler, denetim elimizden gidiyor endiesiyle bunlar 28 ubatta biraz temizlemeye kalktlar. nk kendi yarattklar ucubeden korktular yantn veriyordu. Bunun zerine Nee Dzelin, Derin devletin yaratt ucube Fethullahlar m? sorusunu da nsel yle yantlayacakt: Evet. ok ak bir biimde 1970lerde desteklenen ve 1980lerde glenmesi iin admlar atlan bir mekanizma bu. Desteklenenler arasnda sadece Fethullahlar yok. Trk slam sentezinin baka unsurlar ve baka tarikatlar da var. Bu evreler kendileri iin alr hale geldikleri iin imdi askerlerle atr durumdalar. Bunlarn hepsi milliyetidir. Fethullah Glen milliyetidir. Komnizmle mcadele derneklerinde yetimi ve siyasallam bir kiidir. 1960larn komnizmle mcadele derneklerinin bir rndr Glen. Derin devlet, kendi denetimi altnda olduka her eyi makbul grr. Bir ey onun denetimi dna kt anda tehdit unsuru haline gelir. Glenin altn nesil yetitireceiz diye bir iddias var. Burada inanlmaz bir Mslman Trk elitizmi sz konusu. Ayn Cizvit papazlar gibi Biz okullarda altn nesil yetitireceiz. Sonra bu elit nesille dnyaya hkim olacaz, dnyay yneteceiz dncesi bu.5 6

Milliyet Gazetesi, 26 Haziran 1999 Taraf Gazetesi, 14 Ocak 2008

4

1971 darbesinin Mohatan gelen sesi Mehmet Kutlular da yukarda anlan rportajnn dier blmlerinde de kendisi gibi Nurcu7 kkenli olan Fethullah Gleni devletin desteklediini, Glenin de bunu ifade ettiini, 28 ubat sonrasnda asker tarafndan Refah Partisinin karsna karlmak istendiini ve ii bitince de saldrdklarn da sylyordu.8 Yani Kutlular, bata da sylediimiz gibi kullanlmaya msait olan ve kullanlan slamclarn nce palazlandrlp i bitince de devlet tarafndan trpanlandn anlatyordu rportajda. Kutlularn byle konumasnda bata Glenciler olmak zere slamc cemaatlerin, ordu tarafndan yaplan darbeleri, stratejik karlar bakmndan genellikle desteklemi olmalarnn pay byk elbette. eitli tarikat ve cemaatler altnda rgtlenen slami yaplar ideolojik olarak Kemalizme kar dursalar da, her zaman devletin politik yapsn savunan koruyan ve destekleyen glerdi. nk tarikatlarn stratejik karlarna hizmet eden her darbeyle, bu yaplarn kendilerine rakip olabilecek btn ilerici ve devrimci kuvvetleri eziliyordu. Bir dnem Said Nursinin avukatlarndan olan ve cemaat iindeki etkinlii ile tannan Bekir Berkin, Yeni Asya Gazetesinin 10 ubat 1971 tarihli saysnda, ordunun verdii muhtra zerine yapt deerlendirme tam da bu tespitimizi dorular nitelikteydi: Bu ses tarihimizin sesidir. Bu ses sanki Mohatan gelen sestir. Bu ses Malazgirtten ykselen bir sestir. Bu ses Kanije gazilerinin sedasn aksettirmektedir. Bu ses hrriyet ve istiklalimizin, bu ses din ve imanmzn, erefimizin ve hasiyetimizin bekileri erefli paalarmzn, erlerimizin tek kelimeyle Mehmetiimizin sesidir... Bu ses, saa da sola da gelii gzel yumruk sallayanlarn deil, tehlikenin nereden geldiini bilen, gren ve onun stne yryen ve onlara son defa Hizaya gel komutunu verenlerin sesidir. Bu ses meseleleri kanunlarn erevesinde halletmek isteyenlerin, bu ses millet iradesini korumay ahdedenlerin sesidir...9 1971 darbesinde tutukland Glen, fikri nderi olan Said-i Nursinin avukatnn destek kt 1971 muhtras dneminde Trk Ceza Yasasnn 163. maddesinde tanmlanan irticaiFethullah Glen, Ankara 2 Nolu DGMde gyabnda yargland ve Nurculuk faaliyeti yrtmekle de suland davada avukatlar araclylayapt savunmada, Mslman olmak dnda Nurculuk vb hibir akma mensup deilim...imdiye kadar ci, cu gibi deerlendirmelerin ayrmclk manasna geldiini, bu bakmdan Mslman olmak dnda hibir akma mensup bulunmadm ve dolaysyla Nurcu olmadm defalarca ifade ettim... Ben kimsenin halifesi deilim dedi. 8 Milliyet Gazetesi, 26 Haziran 1999 9 a ve Nesil Dergisi, say 9 Mays 19847

5

almalarndan dolay, Laiklie aykr olarak devletin itimai, iktisadi, siyasi, hukuki temel nizamlarn ksmen de olsa dini esas ve inanlara uydurmak amacyla cemiyet tesis, tekil, tanzim veya sevk ve idare etmek, byle cemiyetlere girmek veya girmek iin bakasna yol gstermek suundan tutukland ve 3 yl hapis cezas ald. zmir Skynetim Komutanl Askeri Mahkemesinin 20 Eyll 1972deki bu karar Askeri Yargtay 3. Dairesince 1973de onaylannca mahkmiyete dnt. Ancak Glen 1974 ylnda Blent Ecevitin Babakanlndaki 37. hkmet dneminde karlan af yasasyla 7 ay tutukluluktan sonra zgrlgne kavutu. Glen, bu mahpusluuna ramen askere olan balln hi yitirmediini 12 Mart 1971 darbesiyle ilgili syledikleri u szlerle anlatyordu: 27 Mays sol gdml bir harekettir. 12 Mart da yle olsun isteniyordu. Fakat ihtilale be kala hadiseye el koyan Memduh Tama ve arkadalar muhtrann macerasn birilerinin gdmnden kurtard. Ondan byle bir atak beklemeyen solcular ne yapacaklarn ardlar. Onlarda grlen 12 Mart aleyhtarl, biraz da yetiemediine eki diyenin durumu gibi bir tavr. Eer 9 Martta yaplmak istenen harekata mani olunmasayd, yaplacak ihtilal ok baka olacak ve Devrim Anayasas adyla hazrlanan taslak yrrle girecek, Trkiye isim olarak olmasa bile sistem olarak tam bir komnist lke haline getirilecekti... Bu solcu gler ve onlarn akl hocaln yapan devrimbaz sivillerin ortak arzusuydu. Nitekim Ziverbey soruturmasnda hepsinin maskesi dm ve menfur dnceleri bir bir ortaya kmtr. 12 Mart, bir ihtilal ve darbe deildir. Hkmeti belli konularda uyaran bir ikazdr. Elbette askeri olmas ynyle tasvip edilemez. Hr iradeyi g kullanmak suretiyle dize getirmenin tasvip edilmesi mmkn deildir de ondan. Fakat ok daha kt bir hareketi nlemesi bakmndan bu harekete iyimser bakmak mmkndr. Yani, ktdr ama ok daha ktye gre o kadar kt deildir.10 Atatrk Evrenden inciler lerleyen blmlerde Fethullah Glen ve cemaat evresinin 12 Eyll 1980 darbesine ilikin sylediklerini aktaracamz da belirterek cunta lideri Kenan Evrenin yaptklarna bir gz atalm. ABD meneili darbe sonrasnda Atatrkl kimselere brakmayan Kenan Evren, 13 Kasm 1980de len Nakibend eyhi Mehmet Zahit Kotkunun Sleymaniye Camiinin yanndaki eyhlerin bulunduu zel yere gmlmesi iin bakanln da yapt MGKden zel izin karmt. Tm yurdu tavaf eden Evren gezilerinde yapt konumalarda Kurandan ayetler ve hadisler aktaryordu.

10

http://tr.fgulen.com/content/view/3500/128/

6

14 Ekim 1980, Diyarbakr konumas: Dinsiz millet dnlemez. Dinimize smsk sarlmalyz.11 17 Ocak 1981, Hatay konumas: 12 Eyll ynetimi sadece szlerle yetinmedi. MSPlilerin bile baaramad, din derslerini okullarda mecburi hale getirdi.12 15 Ocak 1981, Konya konumas: Tanrs bir, Kuran bir, peygamberi bir, ayn sesleni ve yakarla namaz klanlar birbirinden koparmaya imkn yoktur.13 Cuntann din atlm Cuntac Evren bu sylemleri nedeniyle kendisini eletirenlere de, Ben arada srada vatanda ikna edebilmek iin Ayet okuyorum. Bunu da baz yazarlarmz tenkit ediyorlar. Cumhurbakan Ayet okur mu? diye. Sanki Kuran- Kerimi okumak gnahm gibi, laiklie aykrym gibi 14 diyerek karlk veriyordu. 15 Mays 1981de de cunta ynetimi Din stismarn nceleme Alt Grubu adyla bir komisyon/kurul oluturur. Genelkurmay, Adalet, ileri, Dileri, Milli Eitim, Genlik ve Spor Bakanlklar, Diyanet leri Bakanl ve MT Mstearl temsilcilerinin bulunduu bu kurul hazrlad raporunda mevcut mam Hatip Liselerinin var olan haliyle 10 ylda bile din grevlisi ihtiyacn karlamada yetersiz olduu tespitini yapar. Soner Yalnn Hangi Erbakan kitabnda yer alan bilgilere gre, Yeni mam Hatip Okullar, lahiyat Faklteleri, Yksek slam Enstitleri almaldr. Din bilgisi dersleri, ilkokullardan balayarak ilk ve orta retimde mecburi olarak okutulmaldr. Halkn basl dini yayn ihtiyac tespit edilmeli, her ya ve kltr seviyesinden insann ihtiyac olan dini neriyatn yaygnlatrlmasna nem verilmelidir. TRTde yaplan dini yaynlar glendirilmelidir. Yeni camiler yaplmal, kadrosu bulunmayan 18 bin ky camisine kadro verilmelidir... 15 diye sralanr neriler. Vakit kaybetmeden hayata geirilen bu kararlarn gerekesi de, Biz hurafelerle ocuklarmzn beyni ykanmasn diye okullarmza mecburi din dersi koyma karar aldk16 olacaktr. Asker tm yurdu mam Hatiplerle rd 12 Eyll cunta idaresi dnemiyle devam eden srete 1982 Anayasasnn 24nc maddesiyle din eitimi devlet gvencesi altna alnp semeli olarak okutulan din dersleri, ilk ve orta dereceli okullarda zorunlu hale getirildi. 1979-80 dneminde Sleyman Demirelin at 36 mam Hatip Lisesine, darbenin hemen ardndan11 12

Soner Yaln, Hangi Erbakan, Su Yaynlar Soner Yaln, Hangi Erbakan, Su Yaynlar 13 Soner Yaln, Hangi Erbakan, Su Yaynlar 14 Faik Bulut, Ordu ve Din, Berfin Yaynlar 15 Soner Yaln, Hangi Erbakan, Su Yaynlar 16 Faik Bulut, Ordu ve Din, Berfin Yaynlar

7

askeri ynetim 35 tane daha ekledi. 1982ye kadar sadece bir tane lahiyat Fakltesi varken 1982den sonra hzla artarak say 21e karld. 1983te 1739 sayl Milli Eitim Temel Yasasnda deiiklie gidilerek mam Hatip Lisesi mezunlarna tm faklte ve yksekokullara girme hakk tannd. Bylece mam Hatip Lisesi mezunlarna brokrasinin tm kaplar ald. Klasik mam Hatip Liselerine ngilizce eitim veren Anadolu mam Hatip Liseleri eklendi. 1984-97 arasnda 235 mam Hatip Okulu ald.17 mam ihtiyacnn karlanmas iin ald iddia edilen mam Hatip Liselerindeki renci saysndaki astronomik art bir yana, imamlk yapmas mmkn olmayan kz rencilerin de mam Hatip Okulu ve liselerine alnmas serbest brakld. 8 yllk eitimin art koulmasna kadar olan srede saylar 600n zerinde olan mam Hatip Liselerinde 60 binin zerinde renci bulunuyordu. 1982-84 yllar arasnda yurtdnda bulunan hemen tm Diyanet leri Bakanl kadrolarna verilen aylk bin 100 dolarn Rabta (slam Dnyas Birlii) tarafndan denmesi kabul edilir. Rabta, ABD-Suudi Arabistan irketi ARAMCO tarafndan kurulmu ve tznde amacnn slam lkelerinde eriat getirmek olduunu ilan etmitir. Yine Rabta tarafndan kurulan slam Konferans rgt (K) bnyesinde yer alan Ekonomik ve Ticari birlii Daimi Komitesinin (SADAK) 4. yneticisi de cunta lideri Kenan Evren olur. Faysal Finansa, Al Barakaya, slam Kalknma Bankasna alma izni verilir. 1984te Al Baraka-Trk kurulur. Sivil hayata gei iin yaplacak seimlerde cuntaclarn General Turgut Sunalpe kurdurduklar Milli Demokrasi Partisinin seimleri kazanmas iin tarikatlarla iliki gelitirmesi de desteklenir. Sunalp, 1983 seimleri ncesinde stanbuldaki Nakibend Derghna gidip eyhlerle ayine katlmakta saknca grmez. TSKden itiraf 12 Eyll rejiminin dinle, slam ve slamclarla kurduu iliki bir haberde bizzat TSKnin kendisi tarafndan da itiraf edilecekti. Harp Akademileri Komutanlnn yaynlad Trkiye Cumhuriyetinin Laiklik lkesinin Devamllnn Salanmas17

mam Hatip Liseleri, her iktidar dneminde siyasetin ana malzamelerinden biri oldu. 1951-1959 Adnan Menderes Hkmeti 19 adet, 1962-1963 smet nn Hkmeti 7, 1965-1971 Sleyman Demirel Hkmeti 46 adet, 19741975 Blent Ecevit Hkmeti 29 adet, 1975-1978 Sleyman Demirel Hkmeti 233 adet, 1978-1979 Blent Ecevit Hkmeti 4 adet, 1979-1980 Sleyman Demirel Hkmeti 36 adet, 1984-1989 Turgut zal Hkmeti 90 adet, 19901992 Mesut Ylmaz Hkmeti 23 adet, 1992-1994 Sleyman Demirel Hkmeti 12 adet, 1994-1995 Tansu iller Hkmeti 13 adet, 1995-1997dnemi hkmetleri zamannda ise 97 adet mam Hatip Lisesi ald. niversiteye giriteki katsay uygulamas nedeniyle bir dnem bazlar kapanan ve renci saylar den bu okullar, 2004 ylnda AKPnin katsay uygulamas deiecek vaadiyle yeniden cazibe merkezi oldu. Bu dnemde 500n zerinde mam Hatip Liselerinde okuyan toplam renci says 100 binin zerine kt. Eitim-Senin yapt bir aratrmaya gre lahiyat Fakltelerinde de10 binin zerinde rencinin renim grd Trkiyenin 5 bin imama ihtiyac bulunuyor.

8

in Yaplmas Gereken Faaliyetler isimli kitapta eriatln 1951de DP ile balayp MNP, MSP ve RP ile srdrld vurgulanarak, 12 Eyll mdahalesinden sonra da din rzgrnn, hzn arttrd ve dnemin partilerinin koruyucu kanatlar altnda yrmeye devam ettiinin alt iziliyordu. Harp Akademileri Komutanlnn hazrlad kitapta slami tehlike ile ilgili olarak yer alan saptama da, Asl tehlike, gelecein semen ve yneticilerinin din eitimiyle yetitirilme ve ynlendirilmeleri, gelir dalmndaki dengesizliin irticai faaliyetlere etkisi, irticann hortlamas iin elverili ortam yaratmasdr... Yaplan hesaplara gre, 2 bin ile 2 bin 500 arasnda ihtiya varken ylda 52 bin mezun veren mam Hatip Lisesi, kurslar vb. engellenmediinde 2000li yllarda 6-7 milyon oya ulaacak olan irticai kesim tek bana iktidar olacaktr.18 Askerin yapt tespit doru kacak, 2000li yllarda ordu bizzat kendi yaratp bytt bu canavara kar mcadele eder hale gelecekti. Said-i Nursinin izinde bir vaiz Cemaatinin polis tekilat bata olmak zere brokrasi iinde nasl rgtlendiine gemeden nce, Fethullah Glenin kim olduuna bakmakta fayda var. Trkiyede, legal siyasal slamn ykselie getii 1990larn sonu ile AKPnin iktidar olduu 2000li yllarn bandan bu yana en ok tartlan isim kukusuz ki Fethullah Glen oldu. slamc dnceyi toplumun geneline yayarak etkin klnmas iin nemli bir aba ierisinde olan Glen Cemaati, kendisini dnemin sosyopolitik koullarna uyarlayarak geliti. Glen cemaati1980lerden bu yana ideolojik ehresini ciddi biimde deitirirken Koruduu en nemli zellii AKP ncesinde de AKP iktidarnda da, dnemsel iktidar dengelerini iyi okuyarak siyasi partilerden zerk kalmaya zen gstermek oldu. delojik olarak kendine yakn duran partilerin iktidar orta ya da tek bana hkmet olmasyla da devletin her kurumunda ciddi bir g elde etti. Said Nursinin fikirlerinin takipisi olduunu iddia etse de Glen, Nursinin grlerini kendisine zg bir tarzda yorumlayarak bugnk politik gcne ulat. Said-i Nursinin izinden giden Nur cemaatinin nemli birka liderinin arasnda iken hkmettii para miktarnn bilinemez boyutlara ulamas ve devlet kadrolarndaki rgtlenmesiyle neredeyse tek adam pozisyona kadar ilerledi. 1970lerde ortaya kmasnn ardndan bugn itibaryla geldii noktada bu cemaate, tarikata ya da liderinin adyla anlan bu organizasyona ne isim verilmesi ya da nasl tanmlanmas artk din bilginlerinin deil sosyolojinin alanna girdii bir gerek. Din-Politika-Para geninde bir organizasyon olarak ABDde ok fazla benzeri bulunan bu cemaat ya da effaf olmayan organizasyonu artk kendileri de dhil olmak zere herkes Fethullah diye anyor. Bir dnem ksa bir yayn hayat18

Radikal Gazetesi 9 Ocak 1999

9

srdren NTV Mag dergisinde, Tolga elik imzasyla yaymlanan haberde19 Fethullah Glen yle anlatlyordu: Son yllarda okullar, Ik Evleri, siyaset ve medya dnyasyla olan ilikileriyle tannan Glenin uzun yolculuu Nur tarikatyla balad. Said-i Nursi 23 Mart 1960ta anlurfada yaamn yitirince, tarikat, Bundan sonra ne olacak? kaygsna dtler. Nurcularn bir kesimi, cemaatin bana bir kiinin seilmesini isterken, bir kesimi de Said-i Nursinin en yaknlarndan oluan bir stiare Heyetinin kurulmasn ve bu Aabeyler Konseyinin hareketi ynlendirmesini uygun gryordu. Bazlar ise siyasi bir tekilat kurmay, bazlar da devlete bakaldrp silahl mcadele verilmesini nerdi. Tahiri Mutlu, Mustafa Sungur, Ceylan alkan, Hsn Yein, Bayram Yksel, Mehmet Frnc gibi Nur cemaatinin aabeyleri, ilerinde en cevval ve en fedakr grdkleri Zbeyir Gndzalpi bu hareketin bana setiler. Kendileri de, Zbeyir Gndzalpin altnda bir istiare heyeti oluturdular. Zbeyir Gndzalpin lider seilmesi, cemaatin iindeki tartmalar bitirmedi. Nursinin salnda balayan YazclarOkuyucular blnmesi bu kez aka ortaya kt. Said-i Nursinin lmnden ve 27 Mays ihtilalinin gereklemesinden sonra bu karklk daha da byd. Yazclar, Hsrev Altnbaak nderliinde ayr bir grup haline dnt. Altnbaak, Tahiri, Hulusi Bey, Demirelin de akrabas olan slamkyl Hafz Ali, Mbarek Mustafa, Santral Sabri gibiler 1930 ve 1940larda, Said-i Nursinin yazm olduu risaleleri bizzat el yazsyla kaleme alarak oaltmlard. Bu yazma ve yazarak oaltma iini yapanlar Nurcular arasnda Yazclar diye anldlar. Zbeyir Gndzalp, Ceylan alkan, Mustafa Sungur, Bayram Yksel, Mehmet Frnc, Mehmet Emin Birinci ve Bekir Berk gibi isimler ise ikinci kuaktan Nurculard. Cemaate sonradan katlmlard. Bu ekip, Nursinin eserlerini Latin harfleriyle kitap halinde basyordu. Bu nedenle onlarn ad Okuyuculara kmt. Bir baka lider aday Mehmet Kayalar, etrafndakileri silahlandrma abas gsteriyordu. O, okumakla-yazmakla deil, silahla Nurculuun yaygnlaaca inancndayd. Mehmet Kayalar gibi dnen bir baka isim de Elazdan Mslm Gndzd. Gndzn Kayseri tarafnda yandalaryla at talimleri yapacak kadar ii ileri gtrd syleniyordu. Bir baka aday Ankaradan Said zdemirdi. Nurcular iin nemli bir aabey olan Said zdemir, cemaat iinde olduka etkili bir isimdi. Daha sonra Nurculuun Tenvir kolunu oluturacak olan Said zdemirin Ankarada adamlaryla silahl dolat sylentisi de yaygnd. Erzurumlu vaiz gizli aday

19

NTV Mag, 6 Ekim 2000

10

O dnemde bir lider aday daha gizli hazrlklar iindeydi: Erzurumlu bir vaiz olan Fethullah Glen. Nurculuun Erzurumda en etkili ismi Mehmet Krknc Hoca, Osman Demirci Hoca (Adalet Partisinin Nurcu milletvekili) ve Muzaffer Aslan sayesinde cemaatle tant ve onlara katlmak istedi. 1963-66 yllar arasnda Edirne ve Krklarelinde grevli olduu dnemde, camilerde yapt konumalar yoluyla etrafnda insanlar toplamaya balam, Nurcular ve dier dini evreleri etkilemiti. Hep alayan, bazen kendini yerden yere atan konuma tarz ile dikkatleri zerine ekiyordu. Okuyuculuk, yazclk, silahl mcadele gibi tarzlardan ayr olarak hitabet yoluyla etkiliyordu evresindekileri. Bir baka tarz daha gelitirdi: Aka Nurcu olduunu sylemedi, Nurcu aabeyleriyle hep mesafeli bir temas iindeydi, konumalarnda Said-i Nursinin adn pek kullanmad. Daha Edirne ve Krklarelindeyken cemaatin iinde yeni bir tarzn temsilcisi olmay, etrafnda yetitirdiklerini devletin nemli kademelerine yerletirmeyi hedefliyordu. Diyanet leri Bakan Yardmcs Yaar Tunagrn tevikiyle Fethullah Glen 1966da zmire tayin edildi ve orada hedefine uygun ve kendine has bir rgtlenme iine girdi. Yazclarn lideri Hsrev Efendi, hareket iinde saygn bir kiiydi. Onun etkisiyle Yazclar, Denizli, Ktahya, Eskiehir, zmir gibi yerlerde arlklarn hissettiriyordu. Ege blgesi Yazclarn kalesi oluvermiti. Fethullah Glen ve yeni oluan evresi de, Yazclarla birlikte hareket ediyordu. Bunun zerine aabeyler konseyinden Zbeyir Gndzalp, Mehmet Frnc ve Bekir Berk Ege blgesine gitti. ou yerde dershanelere alnmadlar, kimi yerde tartmalar, kavgalar yaand, kimi yerlerde ar hakaretlere maruz kaldlar. Zbeyir Gndzalp, ancak daha planl ve merkezi bir ynetimin ihtilaflar zebileceini dnyordu. stanbula dnnce Sleymaniyede Kirazl Mescit Sokanda bulunan 46 numaral evi, Nurcularn merkezi olarak tahsis etti. Mehmet Frnc, M. Emin Birinci, daha sonra aralarna katlacak olan Mehmet Kutlular, Kirazl Mescit Sokandaki evin mdavimi oldular. Cemaatle ilgili kararlar, Said Nursinin eserlerinin basm, alan dershanelerin tespitleri hep bu evde dzenlendi. yle bir zaman geldi ki, cemaat bu evle anlr oldu: Kirazl Mescit Cemaati... 1960l yllarn sonlarnda Necmettin Erbakann, Odalar Birliinden Demirelin emriyle atlmas olay btn slami kesimleri olduu gibi Nurcular da etkiledi. Mason bilinen Demirelin, Mslman bilinen Erbakana kar gsterdii bu tutum, genelde btn slami evrelerde byk tepki oluturmutu. Mslmanlara hitap eden bir parti dncesi de bu olayla birlikte gelince, btn slami kesimler heyecanland. Ardndan gelien Hatice Babacan olay bu sreci daha da hzlandrd. Hatice Babacann barts yznden lahiyat fakltesinden kovulmas slamclar ayaa kaldrmt. Bu olay slamc kesimler arasnda APye olan gveni azaltt ve yeni parti kurma gr destek kazand. Ancak Nurcularn aabeyleri iinde parti11

konusunda bir birlik yoktu ve baz aabeyler Erbakan ismine ok scak bakmyordu. Nurcu-MHP sava Bu srete Nurcular Erbakandan endielenirken, karlarna MHP kt. MHP, slamclarn desteini salamak amacyla onlar partisine davet ediyor, oy vermeyecekleri de mason uaklyla suluyordu. MHPliler Hsrev Altnbaakla da grmler ve Yazclarn desteini almlard. Fethullah Glenin tavr da onlardan yanayd. Bir anda Isparta, Kastamonu ve Elazdaki Nurcular MHPye tam destek saladlar. Ankara, Adana, Yozgat gibi illerde de bir grup Nurcu MHPye scak davranyordu. Bunun dnda Alparslan Trke, Nurcularn arasna adamlarn szdrd. Trkein Nurcular iindeki adamlar, Nur derslerinde Babuun Risale-i Nur okuduunu, ileride tam bir Nurcu lider olacan yayd. Zbeyir Gndzalp, liderliindeki Aabeyler Konseyi MHPnin bu mdahalesine kar kt. Bu ekip, yaynlad Tarihi Vesikalarn I Altnda slami Hareket ve Trke adl bir kitapla MHPye ak tavr ald. Bu eser ayn zamanda Nurcularn ilk siyasi kitabyd. Bu kitapta, Trkein aslnda M. Kemal ve nnden farkl olmad, din konusunda onlar gibi dnd, Arapa ezana, arafa kar kt kendi szleriyle aktarld. Kitap, Gndzalpin talimatyla Trkiyenin her tarafna gnderildi ve Nurcularn MHPye oy vermemesi iin geni bir kampanya yrtld. Said Nursinin CHPye kar DPye oy verdii, APnin de DPnin devam olduu tekrar hatrlatld. Fakat bu ilk aktan muhalefet bir takm skntlar ve tereddtleri de beraberinde getirdi. Kimi yerde MHPye kar olmak ve onlarla uramak cemaate zarar verir dendi ve brorn datmna kar kld. MHP aleyhtar kampanyaya kar kanlar arasnda ilgin bir isim vard: Fethullah Glen. Fethullah Glen, o srada zmir ve Ege blgesinde vaazlaryla arln hissettirmeye balamt. Nurcularn nde gelenlerinin tavsiyelerine pek uymad da grlyordu. Aabeylerden Mustafa Sungur ona Nur dershaneleri a demesine ramen, Fethullah Glen bu istee balangta uymad. Daha sonra yaknlarndan Mustafa Birlik ve Mehmet Metin ile birlikte kendine zg, sonralar Ik Evleri diye anlacak olan dersaneleri amaya balad. stelik Said Nursinin kitaplarn deil, sadece kendisinin hitabetini n plana alan bir alma tarz tutturdu. Fethullah Glenin konumalar kasetlere alnyor ve bu kasetlerle zellikle Ege blgesinde hem taraftar, hem de para salanyordu. Abdullah Yein, Hulusi Efendi, erafettin Kartal, Bayram Yksel ve dier nemli Nurcu Aabeyler Bantla hizmet olmaz diye bu rgtlenme tarzna kar ktlar. Buna ramen, Fethullah Glen bu tarzda srar etti. Kemal Erimez, Mustafa Birlik, lhan bilen, Cahit Tuzcu, Bekir Akgn, Mustafa Asutay gibi blgenin ileri gelen12

Nurcular da Fethullah Glenin yannda yer aldlar. Fethullah Glen, Nurculuun iinde bir Fethullahlk oluturma abasna girmiti. stelik Fethullah Hoca vastasyla cemaate katlanlarn bazlar Fethullah Hocaya Mehdi, Hz isa, Kahtani gibi manevi sfatlar yaktryorlard. Fethullah Glen, aabeylere ilk muhalefet bayran MHPye ynelik savan hizmete yakmadn ifade ederek, at. Erbakan parlamentoya giriyor Erbakan etrafndaki hareketlenme de, Nurcularn zeminini nemli lde etkiliyordu. zellikle Ankaradaki Nurcularn Erbakann yannda yer almas, stanbuldaki Nurcular kzdrd. Bu yzden ttihad gazetesinde AP yanls yaynlara arlk verildi ve yeni parti kurmak isteyenlerin aleyhinde yazlar kmaya balad. Bu durum ise bir anda yeni parti kurmak isteyenlerin tepkisini ekti. 12 Ekim 1969da yaplan seimde Konyadan bamsz adayln koyan Necmettin Erbakan milletvekili seilince, AP iinde kendine yakn kimi milletvekilleriyle yaknlat. Tevfik Paksu, Hsamettin Akmumcu ile kurulacak parti iin birlikte almaya giriti. Tevfik Paksu, Hsamettin Akmumcu ve arkadalar, Nurculardan aka destek almaya altklar iin beklemek zorunda kaldlar. Zbeyir Gndzalp, Paksu ve arkadalarna yz vermedi. Buna ramen Erbakan ve arkadalar Hak geldi, batl zail oldu ayetini slogan haline getirerek 26 Ocak 1970te Milli Nizam Partisini (MNP) kurdu. Anayasa Mahkemesinin MNP hakknda kapatma davas amas da o gne kadar partiye mesafeli duran birok Nurcunun slamn partisi olduu tescil edildi diyerek, MNPye ynelmesinde etkili oldu Nurcularn tabannda atlamalar ve kaymalar olmutu. Bilhassa kk ehirlerdeki, kasaba ve kylerdeki Nurcular, MNPnin saflarnda faal olarak alyordu. 12 Martta tutukland 12 Mart 1971 muhtras Nurcular da tedirgin eden bir darbe oldu. Muhtradan hemen sonra, 2 Nisan 1971 de cemaatinin lideri Zbeyir Gndzalp ld. Otorite, kontrol ve ynetme yeteneine sahip Zbeyir Gndzalpin boluu doldurulacak gibi deildi. Nurcu Yeni Asya cemaati iin, Bundan sonra ne olacak? kaygs yeniden balad. 12 Mart ynetimi genelde Nurcular kollamasna ramen, zmirde Fethullah Glen ve Mustafa Birlik tutukland. Bekir Berk onlar savunmak iin zmire gitti, itiraz dilekelerini yazdktan sonra Balkesire geti ve orada bir nur ayini srasnda yakaland. Tutuklanan Bekir Berk, zmir Skynetim Komutanlna sevkedildi. Bademli Askeri Hapishanesinde Nurculuktan ieriye alnan drt gruba mensup 53 kii vard. Bekir Berk ve dierleri aka Nurcu13

olduklarn syleyip mdafaa yaparlarken, Fethullah Glen ve Mustafa Birlik Nurcu olduklarn gizlediler. Ama bunun bir faydas olmad; Bekir Berk 1 yl ceza alrken, Fethullah Glen ve Mustafa Birlik er yla mahkm edildi. Dierleri ise beraat etti. Erbakanla yaknlama yldzn parlatt Erbakan ve arkadalar 12 Marttan sonra Milliyeti Selamet Partisini kurdu. MSP ksa zamanda rgtlendi ve ilk seimde Trkiyenin nc partisi olmay baard. MSPden sonra Yeni Asya cemaati en byk dini gruptu. Fethullah Glen ise Yeni Asya cemaatinin iinde, adeta bir ubeyi gibiydi. Glen, bamszln ilan etmek iin uygun zaman kollayan bir kk grubun lideriydi. Zbeyir Gndzalpin lmnden sonra Yeni Asya cemaatinin yprandn, MSPnin ise gn getike glendiini ve siyasi ynden de etkin olduunu gzlyordu. Kafasndaki hedeflere ulaabilmek iin, MSPnin atak, keskin ve hareketli genlerine ihtiyac vard. MSPye yaknlamak, uzun vadede Fethullah Glen iin daha yararl olacakt. Bu dnceyle MSP evresine adamlar vastasyla mesajlar gnderdi. Yeni Asya cemaatini eletirdi, MSPnin gayretini vd. Bylece MSP ile Glen arasnda bir yaknlama balad. MSPliler bu durumdan memnundu. nk Yeni Asya cemaatini Fethullah Glen vastasyla blmek, zayflatmak mmknd. Erbakan, kurmaylarna Fethullah Glen hocamza sahip kn, onun etrafnda bulunun, yardmc olun talimat verdi. te bu yaknlamayla Fethullah Glenin yldz parlamaya balad. Temelini att, alt yapsn oluturduu cemaat bir anda hareketlendi. zmir Bornova Camiine her taraftan akn akn insanlar gidiyor, cuma vaazlar veren Fethullah Hocay dinliyordu. Vaazdan sonra misafirler, Glen cemaatine ait dershanelerde arlanyor ve teyp kasetlerinden yine Fethullah Hocann nemli vaazlar dinletiliyordu. Yeni Asya ileri gelenleri Fethullah Glen ve cemaatini tamamen kopmamas iin, Fethullah Glenin vaazlarndan bazlarn Hitap iekleri adyla kitaplatrd. Fakat istenilen yaknlk kurulamad. Bunun zerine Mehmet Krknc, Mustafa Sungur, Mustafa Bayram gibi ileri gelenler Fethullah Gleni ziyaret ettiler. Ama artk kemiklemi bir evre oluturmay baaran Fethullah Glen, kendi hareket tarznda srarlyd. Kemiklemi taban MSPlilerden olumutu. Mustafa Birlik, Kemal Erimez gibi Nurculuuyla tannm gl kiiler de Fethullah Glenin yanndayd. MSP tekilatlar Fethullah Glen cemaatinin gelimesinde hayli etkindi. MSPliler her yerde Fethullah Glenin propagandasn yapyorlard. MSPlilere gre, Fethullah Glen, dier Nurcular gibi deildi, aslnda MSPliydi ama aka siyaset yapmyordu.14

Glen Yeni Asyadan kopuyor Fethullah Glen ortadaki insanlara MSPlilerin tekilatlar sayesinde ulamay hedeflemiti. Daha henz dikkate alnmyordu, yeterince gl deildi ama bu yolda sessiz ve derinden ilerlemesini srdryordu. En byk avantaj, hitabeti, gzya dkmesi, etkileyici yapsyd. Zaten Yeni Asya cemaati gibi, kendi cemaati de artk kamplara, dershanelere, dergiye, yurtlara, en nemlisi zenginlie sahipti. Yeni Asyaclar gibi Nurcularn ematik rgtlenmesini kurmutu. O cemaatten tek fark, Yeni Asyay bir heyet ynetirken, cemaati Glen tek bana ynetiyordu. O bir yldzd. Bu dnemde Fethullah Glen devlete yaknln da ilan etmeye balad. 1977de yurt apnda yaplan Yksek slam Enstitleri boykotunu eletirdi, slamda boykot yoktur diye konuarak boykotu krd ve gcn gsterdi. MSPlilerin tam desteini alan, baka cemaatlerden de taraftar kazandn gren, maddi ve manevi olarak glendii belli olan ve Yeni Asya cemaatinin zellikle siyasi fanatiklii nedeniyle yprandn gren Glen, artk bamszln ilan etme zaman geldiini anlamt. Yeni Asyay ok siyasi olmakla, siyaseti hizmetin nne geirmekle sulayp, cemaatini Yeni Asya cemaatinden ayrd. Yeni Asya cemaatinden baz dershaneler de Fethullah Hocann tarafna geince byk bir ok yaand. Yeni Asya cemaatinde tam bir aknlk hkimdi. Fethullah Glen - Erbakan kapmas Fethullah Hocann gz yal vaazlar ok etkili oldu. 1978de yaymlamaya balad Sznt dergisi etrafnda oluan beyin takmna sahipti. MSPlilerin tekilatlarnn destei de buna eklenince Fethullah Glen ve cemaati etkili bir cemaate dnmeye balad. Yeni Asya cemaatinden kopan, ama MSPnin glgesinde kalan Fethullah Glen cemaati, bu hamlelerle cemaatler arasnda nc sraya ykseldi. Yazclar ve dier Nurcu gruplar zaman iinde etkinliklerini yitirmi, ou Fethullah Hocann cemaatinde yer almaya balamt. Fethullah Glen yeteri kadar glendii inancna varnca MSPlilikten de kurtulmas gerektiine karar verdi. Yurt mdrl, cemaatin eitli kurumlarndaki grevler, dersane sorumluklar gibi ekirdek kadrolar, MSPli olanlarn elinden alnyor ve kendisini Fethullah kabul edenlere devrediliyordu. ou kimse bu dnmn farknda deildi. Yaplan deiiklikler hizmette nbet deiimi olarak sunuluyor ve yle deerlendiriliyordu. Fakat bir sre sonra MSPliler durumu fark ettiler. Bu yzden ortaya MSPlilikFethullahlk tartmalar kt. Nazik balayan tartma giderek sertleti. Fethullah Glen 24 Haziran 1980de yapt bir vaazda isim vermeden MSPyi ve MSPnin yayn organ Milli Gazeteyi eletirince, kapal devre sren tartmalar15

aa kt. Bu olay, Fethullahlarla MSPlilerin ilk gerginliiydi. Bu srede Fethullahlar MSPlilerin fkesi ve grlmedik tepkisi yatsn diye sessiz kalmay tercih etti. Bu sre iinde kendilerini bu noktaya getiren MSPlilerin byk blmn, baz mridlerini de kaybetti Fethullahlar. Ama, MSPlilerin fkesi ve tepkisi zamanla yatt. ki taraf da birbirlerini kazanmak dncesiyle hareket ediyordu. MSP ynetimi Fethullah Glene kar aktan tavr almamt. Erbakan da, aktan Fethullah Gleni hi eletirmemiti. Ayrca lkedeki gelimeler bu kavgann aka srmesini de engeller. 12 Eyll askeri darbesi sonucu MSP kapatlr, Erbakan da cezaevine gnderilir. 12 Eyll 1980 darbesinin ilk gnlerinde slamc evreler byk bir korku yaad. Fakat ok gemeden durumun pek de korkulacak gibi olmadn farkettiler. Darbenin lideri Kenan Evren, neredeyse dini cemaatlerin yapmak istediklerini yapar hale gelmiti. Evren yurt gezilerinde yapt konumalarda ayetler, hadisler okuyor, slam vyordu. Darbeciler, cemaatlerin destei karlnda okullarda dini eitimi zorunlu hale getirdiler. Buna kar Felsefe zorunlu ders olmaktan karlp semeli hale getirildi. Evrenin bu tutumu dini cemaat ve tarikatlar rahatlatt. Ortam neredeyse tam aradklar gibiydi. Darbeciler ve cemaatler ittifak 12 Eyll darbecileri de, zellikle Anayasa oylamasna taban bulmak amacyla, slamc evrelere hogrl davrandlar. Hatta kimi cemaatlerle de dorudan ilikiye getiler. Nurcularn kimi ileri gelenleri, darbecilerle yaknlk kurmutu. Erzurumda bulunan Mehmet Krknc Hoca bunlarn banda geliyordu. Mehmet Krknc Hoca, Kenan Evrene mektup yazarak neler yaplabileceine dair nerilerde bulunmu, darbecileri verek dualar etmiti. Mehmet Krkncnn Demirele bal Yeni Asya cemaati iinde ok etkili olduunu renen darbeciler de ona yaknlk gsterir ve zel grmelerde kendisine yardmc olacaklarn sylerler. Krknc Hoca, Fethullah Glen ile ibirlii yapnca, ortaya byk bir g kar. Fethullah Glen hakknda aranyor afileri asl olmasna ramen darbecilere tam destek veriyordu. Sznt dergisinde askerleri ven bayazlar yazd. Darbeden bir ay sonra yazd Asker ile, daha sonra kaleme ald Son Karakol baln tayan bayazlarda askerlerin tepe bir varlk olduunu syleyerek, anadan doma asker millet olduumuzu belirtti. Glene gre, asker tam zamannda yetimeseydi, Btn millet olarak inkisar iinde alamadan baka aremiz kalmayacakt. Ve Glen 12 Eyllden gnmze kadar alayarak vaazlarn srdrd... Sa koluydu itiraf oldu16

Fethullah Gleni 1966 ylnda zmir Kestanepazar camiindeki vaizliinden beri tanyan, cemaatin bugnlere gelmesinde byk yeri olan Akyazl Vakfn kuran 12 kiinin arasnda olan ve birlikte ktklar yolda yllarca beraber hareket edenlerden birisi de Nurettin Verendi. 30 yl boyunca, iddiasna gre Glenin sa kolu olarak alan, cemaat iinde en etkin isimlerden biri olan Veren 2004 yl sonunda Hoca Efendisine ihanet ederek bir ok iddia ve iftiralarda bulundu. Veren, 1995 ylnda fikren ve kalben aralarnda ayrlklarn bagsterdiini aklad Fethullah Glenle grmek iin ABDye gittiini belirterek, Kendisi ile bir ay sresince grmedim. Yarglanmasna sebep olan kasetleri medyaya benim szdrdma, sattma inanyordu. ABDde yayor olmasn eletirmem zerine de mine maasyla bana saldrp evresinde bulunanlara ldrtmek istedi. Beni kendisine suikast yapmak ve yerine gemek istemekle sulad. Trkiyeye dndkten sonra Alaaddin Kaya, Harun Tokak, Ali Bayram ve Suat Yldrm bana gelerek krgnln giderilmesi iin arac olmak istediler ve Zaman Gazetesi knyesinden karlan isminin Genel Koordinatr olarak yeniden kondu. Ben de bu nedenle 3 yl boyunca basna bir aklama yapmadm. Ancak gelinen noktada cemaatten dlandm ve bir sre sonra Zaman Gazetesi knyesinden admn yeniden karldn grnce cemaatin iyzn kamuoyuna duyurma gerei duydum diyordu. Cemaatten Pye uzanan yol Veren, eitim iin beraber yola ktktan sonra cemaat zerinde tek bana hkimiyet kuran ve kendisini mehdi zannettiini syledii Glenin byk bir para gcne hkmettiini belirtiyordu. Veren, bata i Partisinin (P) Aydnlk dergisi ve Ulusal Kanal olmak zere yazl ve grsel eitli yayn organlarndaki ifaatlarnda Fethullah Gleni CIA ile ortaklk ve Trkiyenin aleyhinde eitli faaliyetlerde bulunmakla da sulayacakt. Veren, bir de web sitesi kurup iddialar oradan da srdrd. Ama hem bu site hem de sonradan yerine kurduklar sabote edilerek alamaz hale getirildi. Glen kart evrelerde de tannmasn salayan bu olaydan sonra Veren, 1 Kasm 2005 tarihinde yaplan bir trenle, Ergenekon san Dou Perinekin liderliini yapt Pye ye oldu. Fethullah Glen cemaatinin ilk kurulduu gnden sonra 35 yl boyunca iinde olan Nurettin Veren, cemaatle balantl Zaman gazetesinde genel mdrlk ve genel koordinatrlk grevini yrtt. Samanyolu TVnin kurucusu ve ynetim kurulu bakan olan Veren, cemaatin farkl dnce evrelerinde de almas iin kullanlan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfnn kurucusu ve mtevelli heyeti bakanyd. Azerbaycan, Krgzistan, Grcistan, Trkmenistan, zbekistan, Kazakistan, Arnavutluk, Romanya, Bulgaristan, spanyadaki Fethullah okullar ile stanbul Fatih17

niversitesi kurucusu ve bakanyd. Konunun medyada tartld gnlerde Zaman gazetesi tarafndan yaplan aklamada ise Nurettin Veren hibir dnemde Zaman Gazetesinin kurucu yesi veya ortaklarndan olmamtr. Bu ahs, bir dnem gazetemizde alm olmakla beraber, grlen lzum zerine iine son verilmitir denilerek yneticilik yapt yalanland. Verenin iddalar ve anlattklarndan bazlar yleydi: Fethullah Glen, Amerikada bulunmasn nce hastalk, sonra hicrete balad. Buna kendisi de inanmyor. Cemil iek, Abdlkadir Aksu, Ali Cokun, ehabettin Harput gibi devlet bakanlar ile yzlerce kez grt. Bu bakanlar Glenin her isteini yerine getirirler. Fethullah Glen, cemaatine Atatrk` yllardr din dman ve deccal olarak gstermitir. Gazeteci ve Yazarlar Vakfi ile Samanyolu TVde sahte imzalarla ynetim kurulu kararlar alnyor, hisseler el deitiriliyor. 1990 ncesi halktan toplanan himmet ve talebe bursu ad altnda her vilayetten, her ay, kaytsz ve makbuzsuz olarak toplanan paralarn yzde 15i Kutsal Hocann hakk olarak rtl denek tahsisiyle kendisine blge imamlar araclyla gidiyordu. ABDdeki iftlik de bu paralarla alnd. Orduda Fethullahlar vardr. Yksek Askeri ura (YA) kararyla Kurmay Binba seviyesinde atlan pek ok asker arkadalarn isimleri ilgili makamlarda mevcuttur. Bu kiilerle Fethullah Glenin kald her yerde grmeler oluyordu. Ben de tanym. Bu isimleri renciliimden bu yana tanyorum. Emniyet tekilatndaki rgtlenme de K..20 hoca yrtyor. 1990 ncesinde bir gn Glen beni odasna ard, elinde 100 sayfalk kat ve drt be tane teyp kaseti vard. Bunlar bana gsterdi. Bak Nurettin Bey, bunlar sizin ve pek ok kimsenin telefon dinleme kasetleri ve raporlar dedi. Aldm, baktm. Dinlenen telefonlar, bata benim, lhan bilenin ve kendisiyle beraber hareket eden bizim arkadalarmzn telefonlaryd. Ben de kendisine Bu dinlediklerinizin iinde ne gibi mahsurlu bir ey var ki... Bunu bize sorabilirsiniz. Fakat Mslmanlkta, deil telefon dinlemek,

20

Emniyette 1992de yrtlen Fethulahlk soruturmasnda, DGMye gnderilen fezlekelerde de ad geiyordu.

18

birisinin penceresinden ieriye bakmak bile gnahtr. Bunu siz anlatmtnz dedim. Szlerim zerine Glen, u karl verdi; Ben sizin czdanlarnza bile baktrrm. Bu benim hakkm. te Glen, eskiden bu yana ok byk bir istihbarat an kurmutu. Fakat biz ok ge anlamtk. Bu durumu lhan bilene gidip, anlattm. Telefonlarmz dinlettiini syledim. O da 35 senedir, Glenle beraber ayn binada, Altunizadede ve Bornovada kalan ilk arkadalardandr. Dedi ki Odalarmza bile dinleme cihaz konulmu. Ben buldum dedi ve bunu bana gsterdi. Ben o zaman anladm ki, Fethullah Glen korkun bir istihbarat ve tekilatyd. Avukatlar yalanlad ddialarnn yer ald her basn organna Fethullah Glenin avukatlar tarafndan gnderilen aklamalarda ise konunun iftiralardan oluan yalanlar olduu syleniyordu. Glenin marjinal evrelerce karalama kampanyalarna ve iftiralara maruz kald belirtilen aklamada, Nurettin Verenin iddialarnn uydurma ve itfira olduu belirtilerek, Mvekkilimi karalamak, kiilii hakknda kukular uyandrarak onu kamuoyu nazarnda kk drmek, kendisine duyulan sevgi ve gveni boa karmak amacna matuf olduunu saduyulu insanmz yakinen bilmektedir. Nitekim Nurettin Veren de, kendisini lmle tehdit ettiini ileri srerek mvekkilim hakknda 3.1.2003 tarihinde ikyette bulunduktan sonra; 10.1.2003 tarihinde yazd dilekede, Fethullah Glen ile ilgili yapt yazl ve szl her trl menfi beyanlarnn hilaf hakikat olduunu, bir kzgnlk annda yaplm hn alma amal ve gerekleri yanstmayan beyanlar olduunu, devlet kurumlarna verdii yazl ve szl beyanlarn itibara alnmas gerektiini, medya kurulular ve mensuplarna Fethullah Glen ile ilgili yapt beyanlarn da bu erevede deerlendirilmesi gerektiini yazl olarak beyan etmitir. deniliyordu. Fethullah Glen: Veren antaj yapyordu Verenin bu iddialarna o dnemde avukatlar araclyla yant veren Fethullah Glen, Milliyet Gazetesinden, Mehmet Gndemin kendisiyle yapt rportajda21 da konuyla ilgili sorular yantlamt. Nurettin Veren antaj Yapyordu diye duyurulan syleinin ilgili blm yleydi: ok gvendiiniz, sa kolum diyeceiniz biri var m?21

Milliyet Gazetesi, 28 Ocak 2005

19

Ben kimseye sa veya sol kolum demedim. Aslen Erzurumluyum. Krklarelinde ve Edirnede bulundum; oralarda bana kar vefal davranan ok kymetli arkadalarm oldu. Sonra zmire geldim. Allah, Hac Kemal makam cennet olsun- Mustafa Birlik, Yusuf Pekmezci, Kse Mahmut gibi en kymetli dostlar bana orada nasip etti. Eer bir sa koldan bahsedilecekse ite bunlar vard ve eer onlardan biri benim sa kolum olsayd, ben o kolun altnda kalr ezilirdim, tayamazdm onu. nk bir sa kol olacaksa, keke bunlardan biri beni sa kol olarak kabul etse, keke bir Hac Kemal, bir Mustafa Birlik olabilseydim keke Yusuf Pekmezcinin yerinde olsaydm derim. Sizin 35 yllk sa kolunuz olduunu syleyip, baz aklamalarda bulunan Nurettin Veren var. Syledikleri doru mu? Eer Allah nezdinde birinin hakk varsa o hak asla kaybolmaz; Allah herkesin nerede olduunu biliyor. Sizi siyasilerle tantran, yurtd almlarnz salayan Nurettin Veren miydi? ddialarn okumadm; arkadalar internetten bir ksmn aktardlar. zet olarak dinleyince hayret ettim, etrafnda beliren birka insanla birlikte, herkesin takdir ettii, bir zamanlar kendilerinin de takdir ettii hizmetlere kar menfi tavr iine girdiler; aslsz eyler sylediler. Olmasn istedii eylere baknca aryorum, hukuk vaz (kanun koyucu) gibi konuuyor, Bu hareket Kzlay gibi Yeilay gibi ey olsun, bana (iinde kendisinin de bulunduu) bir kayym heyet konulsun gibi yaplmas kanunen de mmkn olmayan eyler sylyor. Hatta isteklerinin bir ksmn devlet bile mevcut kanunlarla yapamaz. Siyasilerle tanmanzda arac olan kimdi? Beni Sayn Sleyman Demirel, Turgut zal ve smet Sezginle tantran merhum Hac Kemaldi. Sleyman Beyle eskiden beri tankl vard, Turgut Beyle senli benliydi. Devlet kademesinde birok kimseyle tanmaya ve grmeye byk lde vesile olan oydu. Nurettin Verenin politikaclarla ekilmi fotoraflar var. Onun hi katks olmad m? Bazen bir yerlere giderken zaman zaman arabay o kullanm, hareketin itibar adna baz kimselere ulak olarak gitmiti. Fakat o da kalkp kendisini sa kol yerine koymusa istismar ediyor demektir. Anlatlanlara bakyorum, benim yanma birisi gelmise onunla ayn kareye girmek istemi, bir cumhurbakanna hizmet adna gitmise onunla ayn kareye girmek istemi sonra da bunlar albm yapm, deiik devlet bakanlarna verilmek zere alnan mektuplar kendi adna dosyalam. Eer bunlarla sa kol olunuyorsa baka kimseler de istese aynsn20

yapabilirdi. Ak sylemek gerekirse, yanma gelip giden insanlarn gelecee matuf (ynelmi) derin hesaplar olacana ve bunlar kullanacana ihtimal veremezdim. Amerikada yannza geldi mi ve siz onu tehdit ettiniz mi? Beni kendi halime brakn, kendi iime bakmak, zengin olmak istiyorum demi ve ayrlmt; uzun zamandr grmyorduk. Dorusu ben de krlmtm. Hizmete olan gven kredisini ahsi ileri hesabna kullanyor, yalan sylyor ve antaj yapyordu. Bir dnemde baz arkadalarn fikrini bulandrm, milletvekili olma, bir siyasi partinin iinde yer alarak daha gzel hizmet edileceine inandrma gibi abalara girmiti. Sonra baz arkadalar gelip zr dilediler, Hocam Allah senden raz olsun, bizi kandrp siyasetin iine ekeceklerdi dediler. Oysa siyasete girmeme, btn partilere ayn uzaklkta durma gibi temel disiplinlerimiz vard. Bu sebeple kzm, tavr koymutum. Bu ekilde aradan uzun bir zaman gemiti. Birka sene nce, Amerikaya gelmi, hatrn kramayacam bir arkadaa duasn almak istiyorum demi. Ben itimat edememitim, grmek istemiyordum ama araya koyduu arkada gvendiim birisiydi; netice itibariyle geldi ve burada bir mddet kald. Bir gn odama girmek istedi. Ben de biraz msamahakr davrandm. eriye girince Benim ilem hala bitmedi mi dedi. Ben de Ne ilesi, kim sana ne yapt ki, ekip gittin dedim. Haziran Frtnasnda montajlanan kasetleri onun verdiine dair dedikodular oluyormu, kastettii ey oymu. Halbuki ben o dedikodular duymamtm. Sonra bard, tehdit etti. Ben de kapy atm, arkadalar ararak onu gtrmelerini istedim. lmle tehdit ettiniz mi? Allahn ltfu olarak, Trkiyede seveni, sayg duyan ok olan bir insanm. Eer kendisine bir fiske vuran olduysa sylesin. Allahtan korkmak lazm. imdi hakknda ne dnyorsunuz? Uzaklat dnemde gnlm krk olduu halde efkatim galip geliyordu ve dualarmda eksik etmiyordum onu. Hatta u anda bile dualarmdan eksik etmedim. Allah kalbine hidayet ihsan eylesin dedim; Allaha havale ettim. Sadece onun syledikleri deil, Haziran Frtnasnda ve daha baka zamanlarda da aleyhimde yazlanlara bakmamaya alyorum ki, gnlmde o insanlara kar olumsuz bir iz kalmasn. Allaha ok kr, iimde hi kimseye kar bir olumsuzluk tamyorum; gnlm ap elimi herkese uzatacak kadar vicdanm rahat Ik Evlerindeki kurallar ve yemin metni

21

Ancak Nurettin Veren, iddialarn 2007 ylnda yazd kitabyla22 da yineledi. Ik Evleri, belli bir disiplin iinde namaz klan, iki ve sigara iilmeyen, Risale-i Nur okunan evlerdi. Hatta Fethullah Glenin kendisi de haftada bir defa gelip Risale-i Nur okuyordu evlerde. Glen bir sre sonra, bu evlerin disiplini iin bizi yemin etmeye ard: Bakn bu, ciddi bir itir. Bugn be-on ev olabilir ama ileride say artabilir dedi. 18 maddelik kurallar kda kendisi yazmt. Bunun yannda yemin metni hazrlad. Yemin edenler, hazrlanan prensiplere uymakla mkellef olacakt diyen Verenin kitabnda anlatlanlara gre Fethullah Glenin yazd ve Ik Evlerinde uygulanan yemin metni ve 18 maddelik prosedr yleydi: Yemin Metni: Gcm yettii kadar Kuran (bu orijinal metinde Fethullah Glene idi. Sonra tepki eker, uygun olmaz gr ile Kuran olarak deitirildi) hayatma gaye edineceime; kardelerime kar sadakat izinde bulunacama; halkn ve talebe arkadalarn izzet ve onurlarn izzetim ve onurum kadar ykseltmeye alacama; kusurlarmn hatrlatlmas karsnda memnuniyet ihzar ede. Dhilden ve hariten gelen bilumum taarruz ve tenkidleri nefsime yaplm gibi red edeceime, bilumum karar listesindeki esaslara riayette bulunacama; hizmet adna uhdeme aldm vazifeleri veya kararla bana tahmil edilen mkellefiyetleri itirazsz yerine getirmeye alacama; Kurana (bu orijinal metinde Fethullah Glene iken, sonradan deitirilmitir) sadakatten hibir surette ayrlmayacama; mnferit hareket edip bu kararlara muhalif davrandm an ihtiyarmla bu kadrodan kendimi iskat edip herhangi bir talebe gibi dershanede gibi vazifeme devam edeceime Vallah-Billah kasemleriyle yemin ediyor ve bu yeminin La Yenkat olmasna Cenab- Hakk istihadda bulunuyorum. Finansman kaynaklarnn tekele verilmesi, ahsi tasarruflar yaplmamas; Finansman kaynaklarnn dernee verilmesi; Lksten kanmak, israf yapmamak; Dershanelere nezaret eden arkadalar, evde kalanlara her trl adap ve edep kaidelerini retecek; ahsi ilerimizi dahi grp kararn varld istikamette ileri yapmak; Dhilde ve harite kim vazifelendirilirse o vazifeye o gidecek, bakas o ie karmayacak; Herkesin nereye, ne zaman gidecei bir sisteme bal olarak yrtlecek (darya gitmeler, iteki ziyaretler);

22

Nurettin Veren, Kuatma - ABDnin Truva At Fethullah Glen, Siyah Beyaz Yaynlar 22

Kusurlarn birbirine hatrlatmak iin karde edinme; Bu kadroyu etrafa empoze etme, kuvvet kazandrma, ok kuvvetli gsterme (ite ve dta olacak); Arkadalarn birbirlerini kabul ettirmesi ve ittifak ettikleri o mevzuda ayn eyleri sylemesi; On be gnde bir, bir araya gelip arza ve przlere baklmas (pazar gn ikindi-akam aras); Bilumum darya giden arkadalarn tenkidinin 15 gnlk toplantda grlmesi; Acil durumlarda o mevzu ile alakal olan arkada toplant gnn beklemeksizin Hocaefendiye duyurabilir; eriat fikrinin mdafii olma, Risale-i Nur ve stad eriata muvafk ekliyle arzetme, Tesbihat ve evrad- ezkara ehemmiyet verme, bunlarn bykln anlatma; Karara balanan bir eyin hibir zaman aleyhinde bulunmama (ima ihsas yoluyla dahi olsa). Aksine fikir olursa hakk- hayat tanmama; Her arkadan resmi, gayriresmi bir iinin olmasna ihtima; stiareden sonra fikir beyan etmeme, alnan kararlar infaz etme. stiareyi kimlerle yapacan bilme (Ashab- rey); Kendi kardelerimize hakta ncelik tanma. Bir kardein aleyhinde sylenecek sz vsde onu mdaafa, syleyeni de toplu olarak istintaka tutma, iddetle bu iftiray reddetme. Not: Bu artlardan birine riayet etmeyen kendi kendini azletmi olacak, talebe durumuna decek. Bu kadro evdekilerden ve halktan gizli tutulacak, kimse bilmeyecek. Cemaatin evlere szma arac Sznt Dergisi 1942de Erzurumda doan, terk ettii ilkokulu sonradan bitiren, her daim Nurcular ve lim yayma Cemiyeti ortamlarnda zaman geiren ve babas gibi imamlk yapan Glenin bugnlere gelmesinde, birlikte yola ktklar arkadalarnn dostluu ve 10 yandayken Kuran hatmedip 14 yanda ilk vaazn verdiini dnnce kukusuz ki hitabet yetenei de etkili oldu. 1970li yllarn sonunda Nurculuk retisini benimsemi 12 slmc erkein Fethullah Glenin liderliinde kurduklar yapnn rgtlenmesinin en nemli aralarndan biri, tm mritlerin23

histe ortaklamasn, bir cemaat dili ve ruhu yaratmasn salayan, 30 yln geride brakan Sznt isimli dergiydi. lk kt yllarda, cemaatten olmayanlara da bedava datlarak hemen her eve giren derginin Yayn Ynetmeni Arif Sarslmaz 2006 ylnda kaleme ald Sznt Mektebi balkl yazsnda k srecini yle anlatyordu: Sene 1979. lkemiz anari ve kaosun karanlklarnda. D ve i mihraklarn tahriklerine kaplmadan, hibir anarik hdiseye karmadan okuma gayretinde olan kk bir grup ise haftada bir gn kendilerine cami krssnden nasihat eden byklerini dinleyerek bu kaotik ortamdan kurtarabilecekleri insanlara ulama derdinde Bu genlerin de pek ounun yolu birka sene nce dierlerinden ayrlm. niversiteyi harp sahasna evirenlerin arasndan Allahn ltfyla syrlan bu talihliler, o gne kadar hi alk olmadklar bir slpla hitap eden, Darwinizm, termodinamik, atom, entropi gibi biyoloji ve astrofizie ait mevzular, niversitedeki derslerin materyalist yorumunun tam tersi istikametinde erh eden Zt dinleyerek kalblerini aydnlatmaktalar. lkenin kurtuluunun ve istikrarnn nasl bir insan modeliyle gerekletirileceini, bu insan modelinin yetitirilmesi iin ne gibi faaliyetler yaplmas gerektiini tehis eden Muhterem Bymz akl ve kalbleri ikna ederek tedavi iin areler aryor Saf, temiz ve berrak bir ekilde ince ince szarak gnllere girmeyi hedefleyen bu dergi, 1979un ubatnda yola byle kmt.23 Sarslmazn o zat ve byk insan diye bahsettii kii Fethullah Glenden bakas deildi elbet. Derginin 2009 Mays ayndaki saysnda da Mmtaz Aydn imzasyla yaymlanan, Bir Hak Dostu Hac Bayram Veli balkl yazda24, isim vermeden Glenle ve daha ok bugnk durumuyla zdelik kurmas bakmndan ilginti. Yaz, Osmanlda devleti ele geirmek niyetiyle sulanan Hac Bayram Velinin, aslnda binlerce mridiyle devlete nasl hizmet ettiinden ve kymetinin sonradan anlaldndan yle bahsediliyordu: ...syanc olduu bildirilen kii hem bir mderris, hem de zhd ve takva ierisinde yaad sylenen bir mutasavvf, bir gnl insanyd. Fakat edinilen bilgilere gre, o dier eyhlere pek benzemiyordu. Talebeleriyle birlikte hem bizzat tarlalarda alyor, hem de insanlarla srekli irtibat hlinde olup sosyal hayatn iinde yer alyordu... Hac Bayram Vel, bu ekilde hem talebelerini yetitiriyor, hem de belli saatlerde camide insanlara vz u nashatte bulunuyordu. nsanlar Hac Bayram Velnin vaazlarna kouyor, ahlk gzelliini grdke ona daha ok balanyordu. Her gn huzuruna pek ok kimse gelir, insanlar buradan dertlerine Allahn ltfuyla if bularak giderlerdi. Talebeleri gn getike oalmaya balam, ismi ksa zamanda her tarafta duyulmutu. Etrafna ok sayda talebenin toplandn gren baz haset kimseler padiaha; Sultnm! Ankarada Hac Bayram isminde biri, bir yol tutturarak halk bana toplam. Bir isyan karmasndan korkarz! diyerek ona23 24

Sznt Dergisi say 28 Sznt Dergisi say 364

24

iftiralarda bulunmu... Hac Bayram Veli, kendi dneminde ok saydaki sevenleri sayesinde sahip olduu byk nfuzu dima devlet iin kullanm, onun tavsiye, fikir ve dualarn alan idareciler bunun bereketini grmlerdir. Onu devlet iin bir tehlike gstermek isteyenlerin bugn adlar bile hatrlanmazken, onun fikirlerinin ve mnev tasarrufunun hlen geerliliini srdrd, kabrinin her gn binlerce mmin tarafndan ziyaret edilmesinden ve ismi getiinde hayrla yd edilmesinden anlalmaktadr... Komnizmle Mcadele Dernei kurucusu Glen Edirnede imamla balamasndan 2 yl sonra 1961de askere gitti. Usta erlik dnemini geirdii skenderunda verdii bir vaaz nedeniyle mahkemeye sevk edilse de akland ancak verilen disiplin cezas uyarnca 10 gn askeri hapishanede yatt. Askerliini bitirdii 1963 ylndan sonra yaklak 1 sene Erzurumda ailesinin yannda kalan ve dini hassasiyetleri nedeniyle komnizme kar mcadeleyi ncelikli grevleri arasnda gren Glen bu dnemde memleketinde Komnizmle Mcadele Dernei kuruculuunu yapt. deolojik ve politik olarak komnizmin dnya grne kar olan slami hareketin btn stratejisi, en genel anlamda sosyalist hareketin gelimesini engellemekti. Glen hareketinin ideolojik gdas da zaten Trk slam sentezi ve komnizm dmanlyd. Glen, Byk ounluu itibaryla bu nesil kozmopolitleti, ateizme yelken at ve komnizm, sosyalizm erozyonlaryla her bir vadiye srklenip gitti... Mesela, Karl Marks bir Yahudidir; ortaya att komnizm, kapitalizm karsnda ilk bakta iyi bir alternatif gibi grnr ama esasen o, baln iine kartrlm ldrc bir zehirdir...25 yazar kitaplarnn birinde. 4 Aralk 2001 tarihli Mterek Nokta balkl yazsnda da Glen bu ideoljik dmanlkla hayata geirilen dernein nasl aldn yle anlatr: ...Ve yine bu devreye ait bir teebbs de Erzurumda Komnizmle Mcadele Derneini ama teebbsmz oldu. O gne kadar sadece zmirde vard. kincisi de Erzurumda bizim gayretlerimizle alacakt. smi Aliydi, bir arkada zmire gnderip tzk getirttik. Dernei kuracaktk. Ben bir vaazdan sonra anons ettim ve genlerle Caferiye Camiinin nnde toplandk. Gayemiz komnizme kar rgtlenmekti. Dernek ve cemiyet ilerinden anlayan bir akrabam vard. O gelip bizi uyard, bize yol gsterdi... Tabii, o gn iin iimizde kanunlar bilen de yoktu. Zaten Erzurumdaki arkadalar da, benim derneklerle bu kadar ilidl olmam biraz fazla buluyorlard. Benim hareketlerimden rahatsz oldular. Bu Komnizmle Mcadele Dernei de nerden kt? Sen, Nurlar oku. Bundan iyi mcadele olmaz. dediler. Daha sonra da Meer biz yanlmz diyecekler ve25

Fethullah Glen, Fasldan Fasla-1

25

Komnizmle Mcadele Derneini onlar kuracaklard. Fakat o gn iin benim teebbslerim yadrganp tenkit konusu yaplyordu26 Glenin kaleminden askere methiye 1979 ylnda, devlet elden gidiyor diye fetvalar veren Glen, devletin btn kurumlarn siyasal srece mdahale etmeye aryordu. Elbette ki greve ard kurumlarn banda da asker geliyordu. Sznt Dergisinin 1979 Hazirannda yaymlanan Asker balkl yazsnda, Her milletin tarihinde askeri bir tepe varlktr... Bir de anadan doma asker-millet vardr. O, asker doar, askerlik trklerinden ninniler dinler ve asker olarak lr. ktr askerlie, serhat boylarna, akna ve kavgaya... Onun sngs, yz defa iniltimizi dindirdi ve ateimize su serpti. Yakn tarihimizde dahi ka defa onda mazinin tebessm eden ehresini ve yldrmlaan celadetini grdk... Eer, atik davranp da yllardan beri hazrlanan karanlk emellerin nne geilmeseydi, btn bir millet olarak inkisar iinde alamadan baka aremiz kalmayacakt. Tua selam, sancaa selam ve llerimiz iinde onu tutan yce baa binlerce selam... diyordu.27 12 Eyll darbesine alk Derken beklenen ve Glenin de istedii olmu, darbe gereklemiti. Cemaatin Sznts, 12 Eyll darbesini de Ekim 1980de yaymlanan Glenin imzasn tayan Son Karakol balkl yazsnda belirttii gibi byk bir sevinle alklar: Millet teknesi, saa sola yalpa yapan bir vapur gibi, batmas her an mukadder grnyordu. Dillerde binbir yabanc trk, dudaklarda binbir ldrc arap Kimi erotizmle sarho, kimi libido ile kimi existansiyalizmden meded umuyor, kimi hezeyan felsefesine dilbeste Tatmin edilememi, doyurulamam ve hatta terkedilmi bir neslin, eitli kamplara ayrlmas ve birbirini kran krana ldrmesi gayet normal deil mi?.. Bu gne kadar onun i inkrazn sezebildik mi? Onu soysuzlatran sebeplere inebildik mi? Halbuki, ona canavarlk reten tiranlar karsnda, siyanet melei gibi onun yannda olmal deil miydik Yllardan beri, binbir saldr ile rehnedar olmu bir bnye, byle hemen bir mualece ile iyi edilemeyecei de muhakkakt. Daha kkl ve daha gnlden bir hareket gerekliydi ki, milli bnyeyi kemiren yllanm seretanlar (kanser) berteraf edilebilsin. Ve ite imdi, binbir mit ve sevin iinde, asrlk bekleyiin tulu saydmz, bu son dirilii, son karakolun varlk ve bekasna alamet sayyor; midimizin tkendii yerde, Hzr gibi imdadmza yetien Mehmetie bir kere2627

http://tr.fgulen.com/content/view/3163/157/ Sznt Dergisi say 5

26

daha selam duruyoruz Sahnenin bu rengrenk aldatcl, ortal inleten valsin korkun uyutuculuu ve kostmn gz balaycl karsnda, oynanan oyunun gerek yz ve vahetini ilk sezen, son karakolun kahraman bekileri oldu. Bu sezme, mit dnyamzda yeniden kendimize gelmemizi ve kendi kendimizi idrak etmemizi temin etti. Aslnda buna bir sezme demek de uygun deildir. Bu, dman kskvrak yakalama ve bir zaferdir. tim bnyenin, haric bir ksm erciften temizlenme, arndrlma ve aslna irc zaferi. Bu zafer, kendinden mit edilenleri getirdii takdirde, Trkn zaferler hanesinde en muall yeri igal edecektir. Byle bir ilk tefahhs ve sezie, baka bir yazmzda selam durulmu ve gaziler ocann yiit eri Mehmetie teekkrler sunulmutu.28 6 yl kaak yaad! Alklar tuttuu bu darbe dneminde, zmir Bornovada vaiz olan Glen iddiasna gre artlarnn arlamas zerine grevini istedii gibi yapamad gerekesiyle srekli doktor raporlar alarak grevine gitmiyordu. Derken 1980 Kasm aynda tayini anakkaleye ksa da yine doktor raporuyla grevine balamad. 20 Mart 1981de vaizlik grevinden istifa etti. Burada ilgin olan ise 12 Eyll darbesinin ertesi gn gzaltna alnacaklar listesinde ad bulunan Glen hakknda arama karar bulunmasyd. lkede darbeyi gerekletirerek devlet ynetimine el koyan cunta kendi memurunu aryor ama bulamyordu. 1 milyondan fazla kiinin gzaltna alnp tutukland bir srete bir trl bulunamayan Glen iddiasna gre 1986 ylna dek Anadoluyu dolat. Derken 12 Ocak 1986da Burdurda gzaltna alnd: 12 Eyll dnemiydi ve Fethullah Glen, gzaltna alnmas gerekenler listesindeydi zmirdeki Gney Deniz Saha Komutan Koramiral Fahrettin miz, Gleni tanyordu. Fakat 12 Eyll 1980 ihtilalinden ksa sre nce bu komutan Ankaraya tayin oldu. Bu komutann zmirden ayrlmas Glen iin skntl bir dnemin balangc oldu. nk zmirdeki bir tugay komutan olan Tugeneral Hayri Terziolu Glene kar nyarglyd ve ihtilal gecesi kald eve baskn dzenledi. Bylece ihtilalin ertesi gn Skynetim emri ile aranan bir kii durumuna den Glen, ihtilal artlarnda uzun sre cezaevinde kalrm endiesiyle teslim olmad. Ankarada Milli Gvenlik Konseyi Genel Sekreteri Orgeneral Haydar Saltkn yardmcs Tugeneral Hasan Salam devreye girdi ve Glen iin zmirdeki komutan Terziolunu arad. Ancak daha sonra tmgenerallie terfi eden Terziolunun Glene kar tutumunda bir yumuama olmad Bylece alt yl boyunca aranan Glen bu srete hep Trkiyedeydi, hi yurtdna kmad. Nihayet 12 Ocak 1986 gn Burdurda, gzaltna alnd. Bunun zerine dnemin Babakan Turgut zal devreye girdi. zaln, Memlekette hala skynetim mi28

Sznt Dergisi, say 21

27

var. Bir suu varsa mahkemeye sevk edilsin, suu yoksa serbest braklsn demesi zerine bir gece Burdur Emniyetinde gzaltna alnan Glen ertesi gn zmire gtrlp serbest brakld.29 Altn Nesil lks AKP iktidaryla demokrasinin geleceine inanan hayaller kuran kimi akl evvellerin, cemaatinin desteiyle de yrtlen Ergenekon soruturmalar vesilesiyle askerin geriletmesini de salad iin neredeyse demokrasi kahraman ilan ettikleri Glenin 1980 darbesine de bu kadar sevinmesinin ardndaki neden kukusuz ki nnn aldn grmektendi. Hoca Efendi, daha sonra kendisine dman olacak askerin boaltt meydanda eitim hamlesini de balatr bylece. Dini hassasiyetleri kullanp, ocuklarnz bedava ve mill deerlerinize bal olarak okutmak istiyorsanz bize verin ajitasyonuyla alp imdi her biri Trkiyeyi ynetenlerin arasnda olan kadrolarnn yetimesini salar. nk Glenin her daim gzyalar iinde dile getirdii Altn Nesil yaratma lksdr. Fethullah Glenin, 1975te zmirde dzenlenen Altn Nesil balkl konferansta yapt konumada, ....Yunanl bir ey bekler: O dnyay kirden, pastan kurtaracak bir Heraklit bekler. Hristiyan insanl kurtaracak Mesih intizar etmektedir. Alev de bir gayb imam, muntazr imam beklemektedir. Biz de bir ey bekliyoruz. Eer onu beklememizde Allah nezdinde bir mahsur yoksa; hem iini, hem dn fetheden altn nesil bekliyoruz. Daha dorusu biz kimseyi beklemiyoruz, altn nesil olmay dnyoruz diye anlatr lksn. Bu szlerin zerinden 35 yl geti. Glen, bu sre boyunca kimi zaman konumasnda, kimi zaman iirinde durmadan, usanmadan ve soyadna inat her bahsi getiinde hep alayarak, Altn Nesil diye adlandrd bu hayalinden bahsetti. rnekleri Kendinden Bir Hareket isimli kitabnda, yollar gzlenen bir nesil dedii, her biri Ik Evlerinde yetien ve hareketin hedefleri dorultusunda alan bu gnlller Ik Svarileri, Kuran Nesli, Hakk A, Fecir (Tan) Svarileri gibi adlarla ansa da bu projenin en yaygn bilinen ad hep Altn Nesil oldu. Srekli olarak maarifin vaat ettiklerine gvenmeyip kendi iradelerini yaratmalar gerektii konusunda Sznt dergisinden okuyucularna, vaazlarndan mritlerine sesleniyordu. Bir gn, Sznt Dergisinin 1992 ubat saysnda yer alan Ik Evler 2 balkl yazsnda artk altn neslin retildii okullarn hayalinden deil, gereinden, Ik Evlerinden bahsetti: Bu lkede yllar ve yllar matemle inlemeye itilmi nesiller, rhlarndaki kasvetleri datp talilerinin nn kesen karanlklar yrtacak ve onlar alp aydnlklara karacak fevkaldeden bir inyet29

Faruk Mercan, Fethullah Glen, Doan Kitap

28

eli dleyip durmulard. Ik evler, gkler tesine ak o nr efn iklimleriyle, hlya ve mit, tahassur ve hicran, zdrap ve hafakan dolu btn sinelerin byle bir beklentisinin cevab oldu. te bu dnem, dev neblzler gibi, her yana kollarn salm bulunan k komplekslerinin, btn zulmetleri bir bir yrtma, topyekn karanlklarla hesaplama, inanan insanlar arasnda her trl alkaya merkez, btn rhan zevklere kaynak, umum manev ihtiyalara merc ve her seviyedeki insan, akl, rh, kalb ve hiss beklentileriyle kucaklama dnemidir.30 lk gz ars Yamanlar Koleji Glen, tokadn yemese de dersini kard darbeye giden sreten rendiklerini cemaatine de aktaryordu. Fethullahlar, ne komnistlerle ne de devletle atmayp kan aktmayacakt. nk nihai hedefe sadece drt bir yanda rgtl bir eitimle dini hassasiyeti kuvvetli, mtedeyyin kadrolar yetitirerek de ulalabilirdi. Bunun yolunu aan da Turgut zal oldu. Yukarda da belirttiimiz gibi 1980 darbesi sonras ykselen dinci-gerici fikri akmlar iinde Fethullahlar mayas en iyi tutan rgtt. Bunda hem darbe dneminin hem de Turgut zal liderliindeki szmona sivil ANAP iktidar dneminin tm nimetlerinden faydalanmasnn etkisi de yadsnamaz bir gerek elbet. Zaten biyografisinde de Glen, 12 Eyll 1980den bir hafta nce, son kez vaaz verdii camiye kendisini dinlemeye Turgut zaln geldiini, sonra da babaa konutuklarn anlatmt.31 te o zal 1986da Babakan iken, aln Cumhurbakan olarak Kenan Evrenin yapt Kendi okulunu kendin yap kampanyasn balatmt. zal vakflarn, derneklerin de zel teebbs olarak okul aabilmesi iin yasal dzenlemeye gidince, Glenin zmir Bozyakada imamlk yaparken yakndan ilgilendii Kuran kursu rencileri iin 1977de at yurt, Yamanlar Koleji adyla okula evirerek yllar sonra tm dnyaya yaylacak okullar zincirinin de balangc oluyordu. Sonra halkalarn devam geldi. mer Lainer Birikim Dergisinde Austos 1995te yaymlanan, Postmodern Bir Din Hareket: Fethullah Hoca Cemaati balkl yazsnda Glen okullarna ilikin yapt deerlendirmede yle yazyordu: Fethullah Hoca ve evresi iin devletin ve toplumun sinir merkezlerini, hayati faaliyetlerini, ksaca en genel anlamyla ynetim ve ynlendirme an oluturacak gayet sekin bir kadroyu yetitirmek, onlarn nezdinde iktidar elde etmenin ncesinde kesinlikle tamamlanm olmas gereken bir etap, iktidar olmann nkouludur. Hatta bu koul henz gereklememiken iktidar elde etmenin vahim bir yanlg olduunu dndklerini dahi syleyebiliriz.32

30 31

Sznt Dergisi, ubat 1992, Say 157 http://tr.fgulen.com/content/view/3499/5/ 32 Birikim Dergisi, Say 76

29

Yani Glen, nihai hedefine ulama yolunda yetitirilecek ve Altn Nesil olarak tanmlad gelecein lkeyi ynetecek ve bylece kendi mutlak iradesini de salayacak slamc kadrolar bu okullarda yetitirilecekti. 28 ubat ve Fethullah Glen Glen hareketi 1990lara gelindiinde doduu fikri akmn, Nurculuun bile nne geen en byk dini topluluklardan biri oldu. Siyasal slam legal alanda ykseldike Fethullahlar da daha bir grnr olmaya balad. Turgut zaln at yola sosyalistler hari yelpazenin her yannda bulunan dier siyasetiler de girmekte zorlanmaynca medyada Glen adnn nl politik ahsiyetlerle birlikte anlmasyla daha sk karlar olundu. yle ki lideri olduu cemaat gnn artlarna gre Blent Eceviti bile desteklerken slami partileme srecinin mimar Necmettin Erbakana srtn dnerek 28 ubat 1997 darbesinin yannda saf duracakt. AKP iktidaryla birlikte yrtlen ve Trkiyede bir derin devlet temizlii yapldna inanmamz istenen Ergenekon soruturmalarnn bugn itibaryla geldii nokta devletin barsak temizliinden ok 28 ubatn rvandr aslnda. lgin olan ise bu rvanist operasyon ve soruturmalar yrtenlere ynelik Fethullahlk sulamalar yaplmasdr. Konunun ilginlii Fethullah Glenin 28 ubat darbesinde taknd tutumdan kaynaklanmaktadr. nk 28 ubata slamc kesimden destek verenlerin banda, kukusuz ki ABD meneli lml slamn temsilcisi Fethullah Glen Cemaati bulunuyordu. 12 Eyll darbesini de alklarla karlam olan Glen, askerden kendisinden daha fazla yararlanmasn ister szlerle adeta cad av yaanan o karanlk gnlere ilerlenirken 28 ubat sonrasnda televizyon ekranlarnda MGKnn azndan Erbakana sesleniyordu. Bir televizyon kanalndaki programa konuk olan Glenin syledii Hkmet gitsin szleri ertesi gn tm gazetelerin manetindeydi. Erbakan hkmetinin beceremediini syleyerek gitmesi gerektiini vurgulayan Glen programda unlar sylemiti: imdi Trkiyeyi idare edenler, ekonomi ve anari konusunda ve d politikada baarl olsalar da, muhalefetle iyi geinmeyi becerememilerdir. Dini, ov malzemesine evirip istismar etmiler ve lkeyi gerilime srklemilerdir. Trkiyede Kht Rical (yetimi ve yetenekli ynetici) ktl ekilmektedir. Bu hkmet derhal brakp gitmelidir... eriat Kuranda sadece bir yerde gemektedir. eriatn % 95ni oluturan iman, ibadet ve ahsi muamelat ksmlarn bugn Trkiyede tatbikini engelleyen bir durum yoktur. Geri kalan %4-5 kadar da hukuk ksmdr ki bu sadece idarecileri ilgilendirir. Fertle alakal deildir... Kesintisiz 8 yllk eitim zannedildii gibi bir tehlike deildir. steyen ortaokuldan sonra da mam Hatipe gidebilir. Bu giriim er gibi grnse de ileride belki de30

hayrlara vesiledir. Sadece Erbakann Babakanl dneminde tek bir mam Hatip almamtr. Bu bir nasip meselesidir. Dier btn babakanlarn dneminde almtr. u anda mam Hatiplerde ihtiyacn ok zerinde bir ylma grlmektedir. Bu ihtiya fazlas farkl merkezlere ynelerek rejim iin tehlike arz edebilir. Rejimi korumakla grevli kurumlarn hakl hassasiyeti de bu yzdendir. Cumhuriyet ve laiklik imdiye kadar hibir dnemde bu denli tehlikeye girmedii iin, onu korumakla grevli kesimler, hakl olarak sesini ykseltmektedir. Mill Gvenlik Kurulu bir anayasal kurumdur ve kendi tihatlar gerei lke ve rejim iin tehdit ve tehlike grdkleri hususlarda tedbir ve teklif getirmeleri elbette sorumluluklar gereidir ve bu itihatlar yanl bile olsa kendilerine sevap getirir. Bu konuda daha ok sylenecek sz vardr. Ama toplumun baz kesimleri bunlar hazmetmeye henz hazr deildir.33(Buraya gazete kpr eklenebilir) 28 ubat, Trkiyede demokrasinin yerlemesini de hzlandrd Yine Zaman gazetesi yazarlarndan smail naln, kendisiyle yapt sylei kitabnda da Glen, 28 ubat, lkenin daha iyi bir noktaya gelmesi adna Trkiyede baz sreleri geciktirdi mi? sorusunu, Geciktirmedi; aksine hzlandrd. Hatta 28 ubat, Trkiyede demokrasinin yerlemesini de hzlandrd34 diye yantlyordu. 28 ubat darbesinin 4. yldnmnn hemen ertesinde Zaman gazetesi yazarlarndan ve ayn zamanda cemaatin Trkiyedeki szcs konumunda bulunan Hseyin Glerce kesinde yle yazyordu: imdi biraz artc gelecek; ama byle bir zamanda 28 ubat her iki bakmdan da yararl oldu. Hem ite ve dta rahatlama salayarak olumlu deiimi hzlandrd, hem de samimi, mazbut byk slami ounluk ile slamc adn lekeleyen, kullanan, yce dinimizi vahete alet etmek isteyen zavalllar ayrd. Hem siyasal slam diyenlerin gz ald, hem milletimizin gz ald. slamc kesim artk unu anlad. Din siyasete alet edilmemeli...35 Susurluk ve Glen AKPnin ikinci kez tek bana iktidar koltuuna oturmasndan sonra balatlan Ergenekon soruturmalar srasnda ordunun birbiri ardna ortaya kan darbe planlaryla TSKnin halk nezdindeki itibar yerlerde srnmeye balamt. tirazlara ve muhalefetlere ramen kararl bir ekilde yrtlen ve bir noktadan sonra eletirilemez hale gelen Ergenekon soruturmalarna en ok sevinen kesim kukusuz ki cemaat yanllaryd. TSK o gne dek grlmemi biimde eletiriliyor,33 34

Kanal D, 17 Nisan 1997 Yaln Doanla Gncel program smail nal, Fethullah Glenle Amerikada Bir Ay, Nil Yaynlar 35 Zaman Gazetesi, 29 ubat 2000

31

hakl olarak her trl hukuksuzluu sorgulanabiliyordu. Liderleri Glenin, 28 ubat darbesi srasnda ordunun yannda saf tuttuunu unutan cemaatin kalemorlar da her frsatta 28 ubatta nasl madur olduklarndan dem vuruyordu. Hlbuki benzer bir sre Susurluk skandal srasnda da yaanm, balatlan soruturma ve aratrmalar klann kapsna kadar gidebilmi ve o noktadan sonra kesintiye uramt. Hoca Efendinin bu konudaki grleri de Kutlu Esendemirin haberinde yer alacakt: 29 Mart 1997de cemaatine ait Samanyolu Televizyonunda katld ve daha sonra da Dr. Osman zsoy tarafndan Fethullah Glen Hocaefendi ile Canl Yaynda Gndem adyla kitaplatrlan konumalarnda Glen u grleri savunuyordu: Susurluk bir meselesi bir ayptr. Bunun zerine gidilmeliydi. Fakat zerine gidilirken ayn zamanda dnlmeliydi. Devletin de itihat hatalar iinde bulunan bir hadiseyse, o hadise tehir masasna yatrldnda devleti, devletilii, devlet mlahazasn da delme sz konusu olabilirdi. Bu meselenin aktan aa yrtlmesi iyi bir devletilik anlayyla telif edilebilir miydi? Susurlukla bir cinayet ilenmi, bir toplum suu ilenmise ayet bunun rtbas edilmesini ben de istemem. Fakat slubu her zaman, her yerde, her platformda mnakaa edebilirim. Bunun temelinde bizim milli birliimize, milli btnlmze devlet telakkimize eer dokunacak baz eyler varsa, bu kap aralanmamalyd. O kapdan girilince ayet askere olan gvenimiz sarslacaksa, gvenlik kuvvetlerine gven sarslacaksa, meclise olan gven sarslacaksa, insanlara olan gven sarslacaksa, bunun zerine biraz daha farkl bir yntemle gidilmeli ve mesele yle zlmeliydi. Sulular ortaya karlmal ve ceza verilmeliydi. Medya savc olmamalyd, hkim olmamalyd. Bir slup hatas yapld. Bilemiyoruz biraz da reyting endiesi var myd? O kadar seyirci ben de bulaym mlahazas oldu. Vatansever insanlarn byle nemsiz, basit mlahazalardan dolay devletin temelini sarsabilecek devlet mlahazamz delebilecek teebbslere gireceine ihtimal vermek istemiyorum.36 (Buraya Ergenekon sreciyle birlikte demelerindeki deiimi vurgulamak babnda bu ite bir gariplik var demesi yerletirilebilir) Cemaat kk bir devlet oldu Fethullahlar 1980ler boyunca baskyla karlamadklar iin fikren, i yaamnda da adeta masonik bir ekonomik rgtlenme modeliyle kendilerine yer bulduklar iin kk hayrlarla ekonomik olarak hayli yol katedip byk finanslar elde etmeyi baardlar. Finans ve banka sektrnden tutun da metalrjiden otomotiv sanayisine, enerji retiminden kimya sanayine, gda36

Habertrk gazetesi 8 Mart 2009

32

sanayisinden hizmet sektrne kadar birok alanda faaliyet yrten cemaatiler 1990lardan itibaren de azmsanmayacak bir parasal gce hkmetmeye balad. Fethullah Glenin 1966 ylnda zmir Kestanepazarnda Diyanet grevlisi bir imamken balatt hareketin gnmzde zellikle finansal hacmi konusunda net bir bilgi yok. Kendileri aklamad mddete kimse de bilemeyecek. Elbette ki bunda cemaatin finansal kaynaklarnn effaf olmamas da etken. Belli bir hiyerari iinde hareket eden cemaat, mahallelar baznda bile Trkiyenin hemen her yerinde rgtl. Bu rgt oluturan en knden en byne dek her birimin en becerikli ve eitimli olanlarnn arasndan seilen imam diye adlandrlan sorumlular ve yrenin esnaflarndan oluan mtevelli heyetleri de bulunuyor. Zaten cemaatin ilk ortaya kt gnden bu yana finans kaynaklarnn bel kemiini de himmet ad altnda yaplan esnaf balar oluturuyordu.37 Artk, alayl diyeceimiz bir kua geride brakan cemaatin u anki grnen yzn temsil eden eitimli kuan son yllarda birbiri ardna at irketler ve holdinglerle bal bulunduklar bu hareketi artk kr eden bir yapya dntrd de kesin. Adn koymak gerekirse Glen hareketi, milyonlarca orta bulunan, finansal bykln kimsenin syleyemedii ulus tesi bir cemaat holdingi haline geldi. yle ki gl finans kaynaklar ve sermaye birikimleriyle Trkiye ekonomisi zerinde ciddi bir arla sahip olan slamc sermaye gruplarnn iinde zellikle Glenciler ekonomik olarak slamc tekel haline geldi. Gnmzde cemaat balantl irketlerin zenginlii sadece tahmin edilebiliyor. Dnyann birok lkesine yaylan okullar zerinden yrtlen misyonerlik faaliyetleri ve gnlllk almalar eliyle Glen cemaati kresel lekte ciddi bir toplumsal ve siyasal g elde etti. Trkiyeyle en ok ilgilenen ve Trkiyenin de en ok ilgilendii iki bakentte Washington ve ABnin kalbi Brkselde lobi almalar yrten ekonomik ve siyasi gruplar bulunan cemaat; dnyann birok yerinde televizyon, gazeteler ve dergilerden oluan medya organlar, finans kurulular, niversiteler de dhil olmak zere ou burslu olmak zere 2 milyondan fazla rencisi bulunan okul, yurt ve darshaneleriyle38 kk bir devlet gibi alyor aslnda. GlenProf. Dou Ergilin hazrlad Tima Yaynlarndan kan 100 Soruda Fethullah Glen ve Hareketi kitabnda yer alan, Hareketin finans kaynaklar nelerdir? Balar eklinde balayan kaynak temini, kresel bir etkinlik an u anda nasl ayakta tutmaktadr? sorusuna Glen u yant veriyordu: Bu projenin arkasnda Trkiyenin btn ky, kasaba, ile ve illerindeki hayrsever insanlarn destei ve lkemizin en gzde niversitelerinden mezun olarak burs miktar bir maala alan gencecik retmenlerin aln teri var. Benim sadece mevviki bulunduum bu gayretlerin bir halk teebbs olduunu ve deirmeninin suyunun da Anadolunun tertemiz barndan geldiini aslnda herkes ok iyi biliyor. Ne var ki, bu Anadolu pnarn istedikleri yne aktamayanlar kskanlk, haset ve kinle onu kurutmaya alyorlar. 38 Fethullah Glen, Ankara 2 Nolu DGMdeki davasnda avukatlarnn yazl olarak sunduu savunmada, Adma izafe edilen okullarla ilgili olarak sadece belirli kiilerle deil btn topluma ynelik biimde vatandalarmzn eitim-retim alannda yatrm yapmalarn tavsiye etmekten baka bir mnasebetim olmad ortadadr. Trkiyedeki zel okullarn sahiplerinin kimler olduuna ilikin bilgiler, bu okullarn kurulmasna izin veren ve onlar denetleyen resmi makamlardan, okullarn ait olduu irketlere ilikin ve herkese ak olan ticaret sicillerinden37

33

cemaatinin mali gcnn halk etkiledii kadar, pek ok okumu yazm insan, entelekteli, solcuyu, muhalifi, ulusalcy etkilemesinde bu iktisad gcn rol olduunu da aklda tutulmas gereken bir anekdot olarak kaydetmek fayda var. Medyann nemi Cemaatin en etkin olarak yer ald sektrlerden biri de medyayd. Uzun yllar aylk ve haftalk olarak yaynlanan dergiler araclyla politik srece dhil ya da mdhil olmaya alan cemaatin Sznt dergisiyle balayan, aradaki bir iki ufak dergiyle birlikte Zaman gazetesiyle sren yaynclk hayatlar da 1990larda patlama yapt. ok hzl ve ciddi bir gelime eilimi gsteren ancak mevcut yayn politikasnn bu geliime ayak uyduramadn fark eden cemaat yeni ve srece uygun politikalar reterek toplumsal gelimelere hkim olmak ve yn vermek iin ncelikle var olan gazete ve dergilerinde ierikten yayn politikasna dek ciddi deiiklie gitti. Hemen ardndan da Samanyolu ve Kanal 7 bata olmak zere birok televizyon kanal, radyo istasyonu, dergiler, yeni gazeteler ve gelien teknolojiyle birlikte internet sitelerini de medya ana katt.39 nk medya hem gndelik politik srece mdahale etmede hem de psikolojik savan yrtlmesinde, dezenformasyon ve bilgi kirlilii yaratlarak toplumu ynlendirmede de ok nemli bir arat. AKP iktidarnn kimi zaman azgn bir totaliterlik sergileyerek sadece kendi yandalar ve Fethullahlarn hkim olmasn istedii medya sektrnn, 2010 ylna gelindiinde yardan fazlas bu zihniyetin eline gemiti. Kalanlarsa zaten medya sermayesinin etrefilli yaps ve hkmetlerle girdii akeli iler ve vergi kaakl gibi defolar nedeniyle sesini karamaz hale geldi. AKP iktidaryla gelen srama Trkiyedeki politik gcn, daha grnr olduu 1990l yllardan itibaren genelde iktidara aday kimi partilere salad destekle arttran ve dolaysyla mevcut gcne ulaan bu yap, desteinin karln da her zaman grd. Glen hareketi daima lkenin hem grnrdeki hem de gerekteki iktidarna yakn durmay seti. Refah Partisi ve lideri Necmettin Erbakan iktidardan indiren 28 ubat srecinde faydalanlan isim olan Fethullah Glen, kendisiyle ii biten askerin gcn trpanlamak istemesiyle aleyhinde alan bir dava nedeniyle ABDyekolaylkla renilebilir. Buralarda yaplacak aratrma ve incelemelerde ahsmn herhangi bir okul ya da eitim kuruluuna sahip olmad ortaya kacaktr dedi. 39 Fethullah Glen, Ankara 2 Nolu DGMdeki davasnda avukatlarnn yazl olarak sunduu savunmada bu konu hakknda da, Bir medya grubunun, finans, sigorta vs. gibi ticari irketlerinsahibi olduum dour deildir. Toplumda baz insanlarn tavsiye ve dncelerime daha fazla itibar edip, o ynde faaliyet gstermesi, benim ne onlarla ne de onlarn kurduklar ticari, mali kurulularla hususi bir alakamn bulunduu manasna gelmez dedi.

34

hicret etmek zorunda kald. Askerler 28 ubattan sonra bin yl srecek bir dneme girildiini sylese de iktidardan indirdii RPnin kllerinden doan AKPyle siyasal slam 2002 ylnda yeniden, hem de tek bana iktidar oldu. Erbakana ramen kurulan bu partinin iktidar olmasnda, slamc hareketin devlet ierisinde rgtlenerek iktidar ele geirme stratejisinin en iyi uygulayclarndan olan Glen cemaatinin verdii destek nemli bir rol oynad. AKPnin iktidara gelmesini ve sonraki seimlerde iktidarda kalmasn salayacak cemaat oylarna duyduu ihtiya, cemaatin de devlet kadrolarnda rgtlenmesini salayacak iktidara olan ihtiyala birleince bu pragmatik kar ilikisi devletin idari yapsnda yllardr sregelen rgtlenmenin AKP iktidaryla hzlanmasn da salad. Ayn zamanda ekonomik ve sosyal alanda da aktif olan cemaat yelerinin ilikileriyle de kamusal alanda daha fazla grnr olan Glen cemaati, Ergenekon soruturmalarnn en olumlu sonucu olarak askerin demokratik siyaset alanndan ksmen de olsa ekilmesinin yaratt boluu da deerlendirerek son yllarda Trkiyenin i politikasnda ciddi bir etkinlii olan bir g haline geldi. AKP iktidarnn sistem ierisinde rgtlenmede ciddi bir avantaj yaratt slamc akmlar btn bakanlklarda kadrolamasn en tepeden en alta kadar tamamlad. Bata Milli Eitim ve ileri Bakanl olmak zere Salk, Ulatrma, Bayndrlk, Tarm ve Kyileri ve hatta son dnemde sol gelenekten gelen Erturul Gnayn banda bulunduu Kltr Bakanl ile bunlara ait btn genel mdrlklerin, blge ve il mdrlklerinin ok nemli bir kesimi deitirildi. Atananlarn tamam slamc gelenekten gelen kadrolard. Yaplan tasfiyelerle gnderilenlerin yerine gelenler ise gemi dnemlerde slamc olduklar iddiasyla grevden alnan brokrat ve memurlard. rgtlenmenin adresi Emniyet st dzey bir emniyet mdrnn iddiasna gre 5 milyonun zerinde yetikin mrit ve milyarlarca dolarlk bir finansal gc ellerinde bulunduran Fethullahlarn en byk zelliklerinden birisi de Trkiyede en fazla dershane ve okul sahibi olmalar. Zaten Altn Nesil adn verdikleri proje, eitim yoluyla Trkiyenin idari yapsnda yer alacak kadrolarn yetitirilmesi anlamna geliyordu. Gnmzdeki mevcut duruma baknca baarl olmadklarn da kimse iddia edemez. 1980 darbesi dnemde dini hassasiyeti bulunan ama bu hassasiyetin derecesini iktidara kar hibir zaman belli etmeyen kadrolar yava yava ama giderek fazlalaarak brokrasinin iinde yer almaya balamt. 1980lerin ortalarndan itibaren de rgtlenilmek istenen alanlarn iinde en ok ne kan adres Emniyet oluyordu. Ve bu kurumda, hem yatay hem de dikey olarak, sistematik bir biimde rgtlenmeye alan tek yap Fethullahlard. Cemaatin her daim szmak istedikleri yer olan TSK iinde istedikleri biimde bir yapsal35

rgtlenme kuramamalar zerine lkenin ikinci silahl gc olan Emniyete el attlar. Buradaki rgtlenmenin balad yer de, cemaatin eitimle rgtlenme modeline uygun olarak Polis Kolejleri ve Polis Akademisiydi. Okullarda cemaati renci imamlar ve hocalarn koruma zrhnda eitilen renciler mezun olduklarnda da cemaatin grevlendirdii birimlerde kadrolamaya devam etti. Emniyet cemaatin silahl birimi mi? Kimi zaman kendilerin gizlemek zorunda kalsalar da, haklarnda soruturmalar da alsa hibir zaman hz kesmedikleri Emniyet ii rgtlenmelerinde en nem verdikleri birimler ise Polis Okullar, Personel, stihbarat, KOM Daireleri ile bu birimlere bal ube mdrlkleriydi. 25 yldan uzun bir zaman nce balayan alma 2000li yllarda meyvelerini vermi ve polis tekilat adeta cemaatin silahl birimi haline getirilmiti. (Bu ifade hukuki sorun yaratr m?) Emniyet iinde rgtlenmenin en nemli amalarndan birisinin, dini akmlardan birinden hazzetmeyen TSKnin karsnda durabilecek silahl bir gcn olmas ve ayn zamanda bir emir komuta hiyerarisinin bulunmas olduuna ynelik bu tezimiz, ayn zamanda kitaba mamn Ordusu adn koymamza da ilham kayna oldu. Adli soruturmalarn kolluk gcn oluturan polis tekilatnda rgtlenme cemaate dokunulmazlk ve gven salayacak silahl bir resmi g ayn zamanda devlet kaynaklarndan son derecede nemli ve kesintisiz istihbarat aknn da kayna olacakt. nk Fethullahlarn rgtlenmesinin nn aan ya da salamlatran en nemli olgu kukusuz ki bilgiye sahip olmakt. Bunun iin en ok nem verilen kurumlarn banda da polis tekilat geliyordu. Cemaat iin emniyet bata olmak zere dier nemli rgtlenme alanlarndan biri olan yarg ve Trkiyenin idari yapsnn belirlendii mlkiye kadrolamas da gcn pekitirilmesini salayarak devlet olmann nn aacakt. Bu kadrolamann nnn almasnda AKPnin oynad rol de kmsenemez elbet. Ergenekon ve ilintili soruturmalarla ordunun vesayetinin krld bir gerek. Ancak niformallarn krlan vesayetinin, kravatllarca ele geirilen yeni bir vesayet rejimi yaratt endiesinin de toplumun kimi kesimlerinde hakim olduu da bir baka gerek. Yani ordunun vesayetinin demokrasi adna krldna ininmamz istenirken bir yandan da iktidarn daha da salamlatran AKP eliyle neoliberal politikalarn hz kesmeden hayatmzn her alanna yaylmas salanyordu. AKPye, politikalarna, syledikleri ve yaptklarna da haddini bildirmek de elbette polis tekilatna dyordu. En basit hak talepleriyle sokaa kan rencilerden, kadnlara, iilerden, memurlara kadar herkes adeta bir ova dnen polis iddetinden nasibini alyordu. nk AKPde her iktidar gibi, silaha yani gce sahip olann son sz syleyen olacan biliyordu. Madem TSKyle doku uyumazl vard o halde dier silahl birim olan emniyet iktidarn yannda36

olmalyd. Babakan Tayyip Erdoan da zaten, Dolmabahede gsteri yapan rencilere ynelik iddet sonrasndaki eletirilere, Ben polisimi ezdirtmem diyerek kar kyla polisin neden iktidarn yannda durmas gerektiini de zetlemi oluyordu. ktidarn polise destei elbet bununla bitmiyordu. Polislerin askerlikten muaf tutulmasnn yansra 2011 btesinde, emniyete ayrlan pay bir nceki yla gre yzde 23,2 orannda arttrlarak, 10 milyar 578 milyon TL'ye kartld. 2006 ylndan itibaren dzenli olarak bteden ald pay arttrlan polis tekilatnn neredeyse TSK'nin tmne ayrlan paya yaklaan bte oranna sahip olmas her iktidarn kendisine yakn niformallara egemenlik saladnn da gstergesiydi. Bu tezi dorulayan bir dier gelime ise 2011 yl banda karlanHarp Silahlar, Bunlarn Aksam ve Paralarnn thali'ne likin Teblii oldu. Dzenlemeye gre (93.01 kod kapsamndaki silahlar ne? Bunlarn arasnda geii vahim silahlar