Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisli ği Bölümükisi.deu.edu.tr/halit.yazici/YapiMALI/MALZEMEI-D1-GIRIS.pdf · derste ve labda kisa notlar aliniz lab Ödevler İnİdÜzg

GGĐĐRRĐŞĐŞDoç. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESĐĐ I DERSI DERSĐĐ

Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

Dokuz Eylül ÜniversitesiMühendislik Fakültesi Yayınları

Yayın No : 307

Đnşaat Mühendisleri için

MALZEME BĐLGĐSĐProf. Dr. Bülent BARADAN Temmuz 2003ĐZMĐR

KAYNAK KĐTAP:

� YAPI MALZEMESI I DERSI SUNUMLARI:� (DERSE DEVAM ZORUNLUDUR %30 DEVAM SINIRINI

AŞAN, LABORATUVAR DERLERİNE KATILMAYAN ve ÖDEV VERMEYEN TÜM ÖĞRENCİLER DEVAMSIZ KALACAK FİNAL SINAVINA ALINMAYACAKTIR..BU KURAL DERSİ TEKRAR ALANLAR İÇİN DE GEÇERLİDİR. SORUMLULUK SİZE AİTTİR)

�

�� DERSTE BADERSTE BAŞŞARI ARI İİÇÇİİN;N;�� DERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZ DERSLERE ve LABORATUVARA KATILINIZ �� DERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZ DERSTE ve LABDA KISA NOTLAR ALINIZ �� LAB LAB ÖÖDEVLERDEVLERİİNNİİ DDÜÜZGZGÜÜN, OKUNAKLI HAZIRLAYINIZ N, OKUNAKLI HAZIRLAYINIZ �� DERSTE ve LABDA SAYISAL DERSTE ve LABDA SAYISAL ÖÖRNEKLERRNEKLERİİ NOT ALINIZ NOT ALINIZ �� KKİİTABI DTABI DÜÜZENLZENLİİ OLARAK OKUYUNUZ OLARAK OKUYUNUZ �� DERSTE UYUKLAMAYINIZ! DERSTE UYUKLAMAYINIZ! �� DERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ DERSTE CEP TELEFONU KULLANMAYINIZ �� DERSE 15 DAK. FAZLA GEDERSE 15 DAK. FAZLA GEÇÇ KALMAYINIZ KALMAYINIZ �

DERS UYGULAMA ŞEKLİ:TEORİK + LABORATUVAR UYGULAMALARI

Tek Vize + Final

Laboratuvar Sonrası Ödev Verilecek (Ertesi Gün)

DERSE DEVAM ZORUNLUDUR !!!! (öteleme Notunu etkileyecek)

SAHTE İMZA ATAN ve ATTIRAN DEVAMSIZLIKTAN KALIR !!!!

SINAV:KLASİK…TEST YOK

� 1. GİRİŞ� 2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI� 3. MALZEMELERİN MEKANİK

ÖZELLİKLERİ� 4. CİSİMLERİN DİĞER MEKANİK

ÖZELLİKLERİ� 5. ÇEVRE ve KULLANIM

KOŞULLARININ MALZEME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

� 6. MALZEMELERİN ŞEKİL DEĞİŞİMİNİ ÖLÇME TEKNİĞİ

� 8. PERİYODİK YÜKLEME ve YORULMA

� 9. EMNİYET GERİLMELERİ ve GÜVENİLİRLİK

� 10.MALZEMELERİN FİZİKSEL ve KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

� 11.MALZEME BİLGİSİNDE İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER

� 12.MÜHENDİSLİK METAL ve ALAŞIMLARI

� 13.CAMLAR

� 14.POLİMERLER

� 15.SERAMİKLER ve PİŞMİŞ TOPRAK ÜRÜNLERİ

� 16.BİTÜMLÜ MALZEMELER

� 17.AHŞAP

MMÜÜHENDHENDĐĐS S -- MMĐĐMARIN GMARIN GÖÖREVREVĐĐ

İİSTENEN STENEN DAYANIMDADAYANIMDA

BELBELİİRLRLİİ BBİİR GR GÜÜVENLVENLİİKLE KLE YYÜÜKLER TAKLER TAŞŞINMALIINMALI

DAYANIKLI DAYANIKLI (DURAB(DURABİİLLİİTE)TE)

KALICI DENECEK KADAR KALICI DENECEK KADAR UZUN UZUN ÖÖMMÜÜRLRLÜÜ

EKONOMEKONOMİİKK KIT KAYNAKLARIN KIT KAYNAKLARIN VERVERİİMLMLİİ KULLANIMIKULLANIMI

İŞİŞLEVSELLEVSEL--FONKSFONKSİİYONELYONEL

İİHTHTİİYACA CEVAP VERENYACA CEVAP VEREN

GGÜÜZELZEL--ESTETESTETİİKK

İİNSAN DONSAN DOĞĞASIASI

YAPININ;YAPININ;

OLMASINI SAOLMASINI SAĞĞLAMAKTIRLAMAKTIR

Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında,

inşaat mühendisinin görevi ve amacı, aşağıda belirtilen üç koşulu

bir arada gerçekleştirmektir:

a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,

b) Yapı değişik dış etkilere süresiz dayanıklı olmalıdır,

c) Yapı güzel ve ekonomik olmalıdır.

Bu koşulların yerine getirilmesinde malzeme özellikleri önemli yer

tutar. Malzemenin özelliklerini bilmeden yukarıdaki koşulların

sağlanabilmesi olanaksızdır.

GGİİRRİŞİŞ

�� YapYapıı malzemelerinin fiziksel, malzemelerinin fiziksel, mekanik ve kimyasal mekanik ve kimyasal öözelliklerini, zelliklerini, üüretim retim şşekillerini, ekillerini, kullankullanıım sm sıırasrasıındaki ndaki davrandavranışışlarlarıınnıı, amaca uygun , amaca uygun malzeme semalzeme seççimini ve imini ve geligelişştirilmesini aratirilmesini araşşttııran ve ran ve ööğğreten bilim alanreten bilim alanıına na YapYapııMalzemesiMalzemesi bilim dalbilim dalıı adadıı verilir.verilir.

�� YapYapıı malzemelerinin gelimalzemelerinin gelişşimi insanlimi insanlıık tarihi kadar k tarihi kadar eskidir. eskidir. İİlk insanlar malzemeleri dolk insanlar malzemeleri doğğadaki adaki şşekilleri ekilleri ile olduile olduğğu gibi kullanmu gibi kullanmışışlardlardıır. Ar. Ağğaaçç dallardallarıı ve ve ççamurdan yapamurdan yapıılan barlan barıınaklar, tanaklar, taşş yyığıığınlarnlarıından ndan oluoluşşturulan yapturulan yapııtlar bunlara en iyi tlar bunlara en iyi öörneklerdir.rneklerdir.

�� İİkinci akinci aşşamada insanlar basit araamada insanlar basit araçç ve gereve gereççlerle lerle malzemeleri malzemeleri şşekillendirerek kullanmekillendirerek kullanmışışlardlardıır. r.

�� ÜçüÜçüncncüü aaşşama ise doama ise doğğadaki malzemelerin fiziksel adaki malzemelerin fiziksel ve kimyasal deve kimyasal değğiişşikliklere uikliklere uğğratratıılarak kullanlarak kullanııldldığıığıdevirdir. devirdir. ÖÖrnerneğğin, bu devirde madenler eritilerek in, bu devirde madenler eritilerek metaller, metal eriyikleri karmetaller, metal eriyikleri karışışttıırrıılarak alalarak alaşışımlar, mlar, killer killer şşekillendirilip, piekillendirilip, pişşirilerek tuirilerek tuğğla vb. la vb. üüretilmiretilmişştir.tir.

�� DDöördrdüüncncüü aaşşamada insanlar doamada insanlar doğğada bulunmayan ada bulunmayan yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) üüretmiretmişşlerdir.lerdir.

�� Bir yapBir yapıınnıın n öömrmrüü yalnyalnıızca projesinin zca projesinin iyi olmasiyi olmasıına ve ina ve işşççiliiliğğine baine bağğllııdedeğğildir. En ildir. En öönemli faktnemli faktöör yapr yapııda da kullankullanıılacak olan malzemelerin iyi lacak olan malzemelerin iyi seseççilmesi, denetlenmesi, iyi iilmesi, denetlenmesi, iyi işşççilikle ilikle yerine konmasyerine konmasıı ve bakve bakıımmııddıır.r.

�� Malzemenin az veya Malzemenin az veya ççok bakok bakıım m gerektirmesi gerektirmesi öözellikle yapzellikle yapıınnıın n öömrmrüüboyunca iboyunca işşletme giderlerini letme giderlerini öönemli nemli ööllçüçüde etkiler. de etkiler. ÖÖrnerneğğin, ucuz bir in, ucuz bir malzeme, belirli bir smalzeme, belirli bir süüre sonra re sonra ssüürekli bakrekli bakıım veya yenileme m veya yenileme gerektirebilecegerektirebileceğğinden, ilk fiyatinden, ilk fiyatıı daha daha fazla olan bir malzemeye kfazla olan bir malzemeye kııyasla yasla ekonomik olmayabilir.ekonomik olmayabilir.

�� Genelde bir yapGenelde bir yapıınnıın inn inşşaat aat bedelinin yaklabedelinin yaklaşışık % 65k % 65--75'ini 75'ini malzeme giderleri olumalzeme giderleri oluşşturur. Bu turur. Bu oran malzeme biliminin oran malzeme biliminin öönemini nemini ortaya koyar. ortaya koyar.

�� YapYapıı malzemesi bugmalzemesi bugüün in iççin in ssüürekli yeni rekli yeni üürrüünlerin ortaya nlerin ortaya ççııktktığıığı, , ççok hok hıızlzlıı geligelişşen bir bilim en bir bilim daldalııddıır.r.

�� Bir malzemenin Bir malzemenin üüretim ve uygulama koretim ve uygulama koşşullarullarıınnıın n ççaağğdadaşş, sa, sağğllııklklıı ve ekonomik olabilmesi ive ekonomik olabilmesi iççin bazin bazııkural ve ykural ve yööntemler standardizasyon ve kalite ntemler standardizasyon ve kalite kontrol ykontrol yööntemleri bantemleri başşllığıığı altaltıında toplanmnda toplanmışışttıır. r.

�� Genel anlamda standardizasyon ve kalite Genel anlamda standardizasyon ve kalite kontrol ykontrol yööntemleri, malzeme sentemleri, malzeme seççimi ve imi ve kullankullanıımmıı, planlama g, planlama güüccüü, kalite g, kalite güüvenlivenliğği ve i ve ekonomi aekonomi aççııssıından bndan büüyyüük olanaklar k olanaklar yaratmaktadyaratmaktadıır. Ayrr. Ayrııca, standardizasyon ve ca, standardizasyon ve kalite kontrol ykalite kontrol yööntemleri malzemenin kalitesi ntemleri malzemenin kalitesi konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar getirmektedir. getirmektedir.

�� Malzemelerden beklenilen en Malzemelerden beklenilen en öönemli nemli öözellikler:zellikler:

�� Gerilmelere karGerilmelere karşışı ggööstermistermişş olduolduğğu dayanu dayanıım,m,

�� AAşışındndıırrııccıı etkilere karetkilere karşışı ggööstermistermişş olduolduğğu Dayanu Dayanııklklııllıık,k,

�� YYüüksek sksek sııcaklcaklıık dayank dayanıımmıı,,

�� Hafiflik,Hafiflik,

�� Elektrik ve Elektrik ve ııssıı iletkenliiletkenliğği,i,

�� ÜÜretilebilme ve retilebilme ve şşekillendirilebilme ekillendirilebilme öözellizelliğği, vs. i, vs.

MALZEMELERMALZEMELERİİN GRUPLANDIRILMASIN GRUPLANDIRILMASI

KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA

1.1. TaTaşışıyyııccıı malzemelermalzemelerBu gruba giren yapBu gruba giren yapıı malzemeleri, yapmalzemeleri, yapııyyıı ayakta tutan, ayakta tutan, yyüükleri karkleri karşışılayan, yaplayan, yapıınnıın iskeletini olun iskeletini oluşşturan beton, turan beton, ççelik, elik, betonarme, ahbetonarme, ahşşap gibi mekanik ap gibi mekanik öözellikleri yzellikleri yüüksek olan ksek olan malzemelerdir.malzemelerdir.

KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA

2. 2. Detay malzemeleriDetay malzemeleriBu malzemeler yapBu malzemeler yapıılarda belirli ilarda belirli işşlevleri olan ve dekoratif levleri olan ve dekoratif amaamaççlarla kullanlarla kullanıılan cilallan cilalıı tataşş, boya gibi malzemelerdir., boya gibi malzemelerdir.


KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA3. 3. Koruyucu malzemelerKoruyucu malzemeler

YapYapııyyıı olumsuz dolumsuz dışış etkilerden koruyan, cam pamuetkilerden koruyan, cam pamuğğu, u, perlit, bitperlit, bitüümlmlüü malzemeler gibi malzemeler gibi ııssıı, ses ve su izolasyon , ses ve su izolasyon malzemeleri bu gruba girerler. malzemeleri bu gruba girerler.

BazBazıı malzemeler ise malzemeler ise ççok amaok amaççllıı olarak kullanolarak kullanııldldığıığı iiççin, bu in, bu gruplama kesinlik tagruplama kesinlik taşışımaz. maz. ÖÖrnerneğğin, boya malzemesi hem in, boya malzemesi hem detay hem de izolasyon amadetay hem de izolasyon amaççllııddıır.r.


ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA

1. Elastik Malzemeler1. Elastik MalzemelerYYüük etkisi altk etkisi altıında nda şşekil deekil değğiişştirip, ytirip, yüük kalkk kalkıınca yeniden ilk nca yeniden ilk şşekline dekline döönen malzemelere elastik malzemeler denir. nen malzemelere elastik malzemeler denir. Elastik davranElastik davranışıışı en iyi simgeleyen eleman yayden iyi simgeleyen eleman yaydıır. Lastik r. Lastik ve kauve kauççuk elastik malzemelere uk elastik malzemelere öörnek olarak verilebilir.rnek olarak verilebilir.



2.2. Plastik MalzemelerPlastik MalzemelerYYüük etkisi altk etkisi altıında nda şşekil deekil değğiişştirip, ytirip, yüük kalkk kalkıınca yeniden ilk nca yeniden ilk şşekline dekline döönmeyen, kalnmeyen, kalııccıı şşekil deekil değğiişşimi bimi bıırakan rakan malzemelere plastik malzemeler denir. malzemelere plastik malzemeler denir. Bu davranBu davranışışa en iyi a en iyi öörnek kildir.rnek kildir.



3.3. ElastoElasto--plastik malzemeler Malzemelerplastik malzemeler MalzemelerBu tip malzemeler yBu tip malzemeler yüükküün mertebesine ban mertebesine bağğllıı olarak hem olarak hem elastik, hem de plastik davranelastik, hem de plastik davranışış ggöösterirler. sterirler. ÇÇelik gibi bir elik gibi bir ççok yapok yapıı malzemesi bu tip davranmalzemesi bu tip davranışış ggöösterirler.sterirler.


BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA

1.1. Fiziksel YapFiziksel YapııFiziksel Fiziksel öözellikleri azellikleri aççııssıından malzemeler homojen, ndan malzemeler homojen, heterojen, heterojen, izotropizotrop ve ve anizotropanizotrop malzemeler malzemeler şşeklinde eklinde gruplandgruplandıırrıılabilir.labilir.

Element Bileşik Homojen karışım

Heterojen karışım


MALZEMELERMALZEMELERĐĐN N GRUPLANDIRILMASIGRUPLANDIRILMASI

BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA

1.1. Fiziksel YapFiziksel YapııFiziksel Fiziksel öözellikleri azellikleri aççııssıından malzemeler homojen, ndan malzemeler homojen, heterojen, heterojen, izotropizotrop ve ve anizotropanizotrop malzemeler malzemeler şşeklinde eklinde gruplandgruplandıırrıılabilir.labilir.

2.2. Kimyasal YapKimyasal YapııKimyasal aKimyasal aççııdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, dan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, bilebileşşik, ik, kolloidalkolloidal ve seramik yapve seramik yapıı şşeklinde seklinde sıınnııflandflandıırrıılabilir.labilir.

�� YapYapıı malzemelerinin demalzemelerinin değğiişşik ik öözellikleri vardzellikleri vardıır. r. BunlarBunlarıı genel olarak; genel olarak; mekanik, fiziksel, kimyasal, mekanik, fiziksel, kimyasal, fizikofiziko--kimyasal, kimyasal, termal, elektriksel, akustik ve optik termal, elektriksel, akustik ve optik şşeklinde gruplamak eklinde gruplamak olanaklolanaklııddıırr..

�� Malzemelerin bazMalzemelerin bazıı öözellikleri dizellikleri diğğer er öözellikleri zellikleri ile iliile ilişşkilidir. kilidir. ÖÖrnerneğğin, fiziksel in, fiziksel öözellikler, zellikler, mekanik mekanik öözellikleri dozellikleri doğğrudan etkiler. Bazrudan etkiler. Bazııöözellikler malzemenin yapzellikler malzemenin yapııdaki fonksiyonuna daki fonksiyonuna ggööre re öön plana n plana ççııkar. kar. ÖÖrnerneğğin, tain, taşışıyyııccıımalzemeler imalzemeler iççin mekanik in mekanik öözellikler bilinmesi zellikler bilinmesi zorunlu dezorunlu değğerlerdir.erlerdir.

YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ

1.1. Kalite kontrol deneyleri: Kalite kontrol deneyleri: Belirli malzemelerin standart veya Belirli malzemelerin standart veya şşartnamelerde belirtilen artnamelerde belirtilen öözellikleri sazellikleri sağğlaylayııp sap sağğlamadlamadığıığı kontrol edilir. Bu deneyler kontrol edilir. Bu deneyler laboratuvar veya laboratuvar veya üüretim yerinde yapretim yerinde yapıılabilir.labilir.

Malzemelerin Malzemelerin öözellikleri farklzellikleri farklıı deney ydeney yööntemleri ile belirlenir. ntemleri ile belirlenir.

2.2. KKııyaslama deneyleri: yaslama deneyleri: Belirli ortamlarda kullanBelirli ortamlarda kullanıılacak farkllacak farklıı malzemeleri aynmalzemeleri aynııkokoşşullarda kullarda kııyaslamalyaslamalıı olarak denemek suretiyle uygun olarak denemek suretiyle uygun malzeme semalzeme seççimi amacimi amacııyla yapyla yapııllıır.r.

3.3. AraAraşşttıırmarma--geligelişştirme deneyleri: tirme deneyleri: Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin geligelişştirilmesine veya bilinen malzemelerin baztirilmesine veya bilinen malzemelerin bazııöözelliklerinin dzelliklerinin düüzeltilmesine yzeltilmesine yööneliktir. neliktir.

YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ

Malzeme Malzeme ççeeşşitleri; itleri;

-- metaller ve alametaller ve alaşışımlarmlarıı, ,

-- polimerler, polimerler,

-- seramikler, seramikler,

-- kompozitler, kompozitler,

-- yaryarıı iletkenler ve iletkenler ve

-- biyomalzemelerbiyomalzemeler

olarak solarak sıınnııflandflandıırrıılabilir.labilir.

MALZEME MALZEME ÇÇEEŞİŞİTLERTLERİİ

Metaller ve alaMetaller ve alaşışımlarmlarıı;;

ÇÇelik, alelik, alüüminyum, magnezyum, minyum, magnezyum, ççinko, dinko, döökme demir, kme demir,

titanyum, baktitanyum, bakıır gibi malzemelerdir.r gibi malzemelerdir.

Metallerin karakteristik Metallerin karakteristik öözellikleri, zellikleri,

Element olarak veya bunlarElement olarak veya bunlarıın alan alaşışımlarmlarıınnıın n kristalikkristalik

yapyapııya sahip olmalarya sahip olmalarıı, , ııssııyyıı ve elektrive elektriğği iyi iletmeleri, i iyi iletmeleri,

didiğğer malzemelere ger malzemelere gööre izafi olarak daha sare izafi olarak daha sağğlam ve lam ve

daha tok olmalardaha tok olmalarıı, , ssüüneknek ve plastik ve plastik şşekillenebilir ekillenebilir

olmalarolmalarıı ve darbelere dayanve darbelere dayanııklklıı olmalarolmalarıı şşeklinde eklinde

saysayıılabilir.labilir.


Polimerler;Polimerler;

KauKauççuk, plastik ve yapuk, plastik ve yapışışttıırrııccıılarlarıı iiççine alan malzeme ine alan malzeme

grubudur. grubudur.

Bu malzemeler Bu malzemeler polimerizasyonpolimerizasyon yyööntemiyle organik ntemiyle organik

molekmoleküüllerden meydana getirilir. llerden meydana getirilir.

Polimerler Polimerler ““mermer””lerinlerin eklenmesiyle meydana getirilir. eklenmesiyle meydana getirilir.

Mesela, etilen (CMesela, etilen (C22HH44) bir ) bir ““monomermonomer”” dirdir. Polietilen . Polietilen

ise ise ““mermer””lerinlerin ((--CC22HH44--) olu) oluşşturduturduğğu (u (--CC22HH44--))nn

zinciridir. n burada 100 ile 1000 araszinciridir. n burada 100 ile 1000 arasıında denda değğiişşen bir en bir

saysayııddıır. r.


Polimerler;Polimerler;Pek Pek ççok polimerin temel elementi ok polimerin temel elementi hidrojen ve karbondur.hidrojen ve karbondur. DiDiğğer er

elementler ise akriliklerde olduelementler ise akriliklerde olduğğu gibi oksijen, naylonda olduu gibi oksijen, naylonda olduğğu u

gibi azot, gibi azot, fluoroplastiklerdefluoroplastiklerde olduolduğğu gibi flor ve silisyumdur. u gibi flor ve silisyumdur.

Polimerlerin elektrik ve Polimerlerin elektrik ve ııssıı iletkenlikleri azdiletkenlikleri azdıır ve yr ve yüüksek ksek

ssııcaklcaklııklarda bulunmalarklarda bulunmalarıı uygun deuygun değğildirildir. .

Uzun molekUzun moleküül zincirine sahip l zincirine sahip termoplastiklertermoplastikler ssüünektirnektir ve bunlara ve bunlara

şşekil verilebilir. ekil verilebilir. TermosetTermoset polimerlerin ise dayanpolimerlerin ise dayanııklklııllııklarklarıı daha iyi daha iyi

olmakla beraber kolmakla beraber kıırrıılgandlgandıırlar. rlar.

Polimerler elektronik cihazlarda yaygPolimerler elektronik cihazlarda yaygıın olarak n olarak

kullankullanıılmaktadlmaktadıırlar. Plastikler metallere grlar. Plastikler metallere gööre hafif ve ucuz re hafif ve ucuz

olmalarolmalarıından dolayndan dolayıı tasartasarıımcmcıılar ilar iççin cazip malzemelerdir.in cazip malzemelerdir.


Seramikler; Seramikler; TuTuğğla, cam, yla, cam, yüüksek sksek sııcaklcaklığığa dayana dayanııklklıı refrakterlerrefrakterler ve ve

aaşışındndıırrııccıı (z(zıımpara tampara taşşlarlarıı) gibi malzemelerdir. ) gibi malzemelerdir.

AlAlüüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmminyum metaldir, fakat oksijenle yapmışış olduolduğğu Alu Al22OO33

bilebileşşiiğği bir seramiktir. i bir seramiktir.

AlAl22OO33’’ in alin alüüminyuma gminyuma gööre yre yüüksek sksek sııcaklcaklıık gibi dek gibi değğiişşik ik

ççevre evre şşartlarartlarıında stabil bir kimyasal yapnda stabil bir kimyasal yapııya ve yya ve yüüksek bir ksek bir

ergime sergime sııcaklcaklığıığına (2020na (2020°°C) sahip olmasC) sahip olmasıı gibi iki gibi iki üüststüünlnlüüğğüü

vardvardıır (alr (alüüminyumun ergime sminyumun ergime sııcaklcaklığıığı 660660°°CC’’ dirdir). ).

AlAl22OO33 bu bu öözelliklerinden dolayzelliklerinden dolayıı yyüüksek sksek sııcaklcaklığığa dayana dayanııklklıı

refrakterrefrakter malzeme olarak kullanmalzeme olarak kullanııllıır. r.


Seramikler; Seramikler; Seramikler, metaller gibi Seramikler, metaller gibi kristalikkristalik yapyapııya sahip olabilirler; ya sahip olabilirler;

fakat fakat kristalikkristalik yapyapııya sahip olmayan pek ya sahip olmayan pek ççok seramik de ok seramik de

vardvardıır. r. KristalikKristalik yapyapııya sahip olmayan seramiklere ya sahip olmayan seramiklere

genellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camgenellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camıı %72 %72

SiOSiO22 ve geri kalanve geri kalanıı NaNa22O ve CaOO ve CaO’’ dirdir..


Seramikler; Seramikler; Seramiklerin elektrik ve Seramiklerin elektrik ve ııssıı iletkenlikleri azdiletkenlikleri azdıır; bundan r; bundan

dolaydolayıı elektrik izolatelektrik izolatöörleri seramiklerden yaprleri seramiklerden yapııllıır. Seramikler r. Seramikler

dayandayanıımmıı yyüüksek, sert ve kksek, sert ve kıırrıılgan malzemedirler, ylgan malzemedirler, yüüksek ksek

ssııcaklcaklıık ve korozyonlu ortamlara dayank ve korozyonlu ortamlara dayanııklklııllııklarklarıı

mmüükemmeldir. Yeni gelikemmeldir. Yeni gelişşmeler sayesinde, seramikler jet meler sayesinde, seramikler jet

motoru kanatlarmotoru kanatlarıı gibi ygibi yüüksek sksek sııcaklcaklııkta kta ççalalışışan paran parççalaralarıın n

imalinde kullanimalinde kullanıılabilmektedirler. labilmektedirler.


Kompozit malzemeler; Kompozit malzemeler; iki veya daha fazla malzemeden meydana gelmiiki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişşlerdir. lerdir.

Beton, Beton, ççimento ile kumun karimento ile kumun karışıışımmıı ile meydana gelen kompozit ile meydana gelen kompozit

bir malzemedir. bir malzemedir.

Polyester ile camyPolyester ile camyüünnüü beraber kullanberaber kullanıılarak kompozit bir larak kompozit bir

malzeme yapmalzeme yapıılabilir. labilir.

Kompozit malzemeler, hafif, dayanKompozit malzemeler, hafif, dayanııklklıı, , ssüüneknek ve yve yüüksek ksek

ssııcaklcaklığığa dayana dayanııklklııllıık gibi k gibi öözelliklere sahip olarak zelliklere sahip olarak üüretilebilirler. retilebilirler.

Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay

araaraççlarlarıı ve uve uççak sanayinde yaygak sanayinde yaygıın olarak kullann olarak kullanıılmaktadlmaktadıırlar. rlar.

AAğğaaçç, tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir , tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir öörnektir.rnektir.


ÇÇeeşşitli Malzemelerin Kullanitli Malzemelerin Kullanııldldııklarklarıı Yerler ve Yerler ve ÖÖzellikleri zellikleri

Titanyumun yüksek korozyona dayanıklılığı ile yüksek mukavemet ve düşük maliyet

Reaktör kabıTitanyum kaplı çelik

Yüksek sertlik ve yeterli şoka dayanıklılıkKesici takımTungsten karbür-kobalt

Yüksek dayanım/hafiflik oranıUçak parçalarıGrafit-epoxy

Kompozitler

Benzersiz elektriksel davranışTransistör ve entegre devrelerSi

Yarı iletkenler

Sağlamlık ve neme dayanıklılıkAğaç levhalarını yapıştırıcıFenoller

Đyi elektrik yalıtkanlığı ve neme dayanıklılıkEntegre devreleri kapsüllemeEpoxy

Kolayca şekillenebilme ve hava geçirmez ince levhaGıda paketiPolietilen

Polimerler

Đyi ısı yalıtımı, yüksek ergime sıcaklığı, ergimişmetalin etkilerine dayanıklılık

Ergimiş metal taşımak için refrakterAl2O3,MgO, SiO2

Đyi ışık geçirgenliği, düşük ısı iletkenliğiPencere camıSiO2-Na2O-CaO

Seramikler

Isıl işlemelerle daha iyi dayanımCıvata anahtarıAlaşımlı çelik

Đyi dökülebilirlik, iyi işlenebilirlik ve iyi titreşim absorbe etme

Otomobil motor bloğuGri dökme demir

Yüksek elektrik iletkenliği ve iyi plastik şekillendirilebilme

Elektrik iletim teliBakır

Metaller

ÖzellikleriKullanım yerine örnek

GGĐĐRRĐŞĐŞDoç. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/

YAPI MALZEMESYAPI MALZEMESĐĐ I DERSI DERSĐĐ

Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

Documents

Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisli ği Bölümükisi.deu.edu.tr/halit.yazici/YapiMALI/MALZEMEI-D1-GIRIS.pdf · derste ve labda kisa notlar aliniz lab Ödevler İnİdÜzg