81
1 DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328 Yöneylem Araştırması 2 Dersi 2011-2012 Öğretim Yılı

DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

1

DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik

Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS

Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328 Yöneylem Araştırması 2 Dersi

2011-2012 Öğretim Yılı

Page 2: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

2

n  Gerçek hayatta karşılaşılan çoğu problem için geliştirilen karar modellerinin kısıtlarında ve amaç fonksiyonunda doğrusal ilişkileri gözlemek zordur.

n  Karar modelinin kısıtlarından en az biri veya amaç fonksiyonunun doğrusal olmadığı durumlar için geliştirilen kavram ve teknikler “Doğrusal Olmayan Programlama” başlığı altında incelenmektedir.

Doğrusal olmayan programlama

Page 3: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

3

Doğrusal Olmayan Karar Modelinin Genel Yapısı n  X : Karar değişkenleri vektörü, X=(x1, x2, x3, …, xn), n  gi(x) : i. Kısıtın ifadesi (i=1,2,…,m), n  bi : i. Kısıtın sağ taraf sabiti (i=1,2,…,m), n  f(X) : Amaç fonksiyonu ve

en az bir gi(X) ve/veya f(X) doğrusal olmayan vektör fonksiyonları olmak üzere; f(X) fonksiyonunu eniyileyen X vektörünün bulunması.

)X(fZ  Enyi

altında  kısıtları

               

m1,2,...,i        b)X(g

               

ii

=

==

Page 4: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

4

n  Doğrusal olmayan karar modellerinin çözümü için genel bir algoritma ve etkin bir yöntem geliştirilmemiştir.

n  Amaç fonksiyonu ve kısıtların yapılarına göre, özel modellerin çözüm teknikleri söz konusudur.

DİKKAT !

Page 5: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

5

Doğrusal Olmayan Karar Modeline Örnek 1

Uygun Çözüm Alanı

Eniyi nokta

Page 6: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

6

Doğrusal Olmayan Karar Modeline Örnek 2

Uygun Çözüm Alanı

Eniyi nokta

Page 7: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

7

Maximize f(x) = (x1 – 2)2 + (x2 – 2)2

subject to –3x1 – 2x2 ≤ –6

–x1 + x2 ≤ 3

x1 + x2 ≤ 7

2x1 – 3x2 ≤ 4

x11 2 3 4 5

1

2

3

4

5

x2

Doğrusal Olmayan Karar Modeline Örnek 3

Page 8: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

8

Doğrusal Olmayan Karar Modeline Örnek 4

Page 9: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

9

Max f(x1, x2) = x1x2

s.t. 4x1 + x2 ≤ 8

x1, x2 ≥ 0

2

8

f(x1, x2) = 2

f(x1, x2) =1

x2

x1

Doğrusal Olmayan Karar Modeline Örnek 5

Page 10: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

10

DIŞBÜKEY KÜME

n  Verilen bir S kümesinin farklı her iki noktasının dışbükey bileşimiyle bulunan nokta (farklı her iki noktayı birleştiren doğru parçası) S kümesinin bir öğesi ise, S’ye dışbükey küme denir.

n  xi, xj ∈ S, 0 ≤ λ ≤1 iken, x0 = λxi + (1- λ)xj, ∀ i ≠j için x0 ∈ S

x1 x2

x1 x1

x2

x2 •

• •

dışbükey dışbükey içbükey

Page 11: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

11

Maximize f(x) = (x1 – 2)2 + (x2 – 2)2

subject to –3x1 – 2x2 ≤ –6

–x1 + x2 ≤ 3

x1 + x2 ≤ 7

2x1 – 3x2 ≤ 4

x11 2 3 4 5

1

2

3

4

5

x2

Dışbükey bir uygun çözüm alanı

Page 12: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

12

x1

x2

S = {(x1, x2) : (0.5x1 – 0.6)x2 ≤ 1; 2(x1)2 + 3(x2)2 ≥ 27; x1, x2 ≥ 0}

Dışbükey olmayan bir uygun çözüm alanı

Page 13: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

13

DIŞBÜKEY / İÇBÜKEY FONKSİYONLAR

Page 14: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

14

DIŞBÜKEY FONKSİYON

n  X=(X1, X2, ..., Xn); f(X), verilen bir S kümesinde tanımlı bir fonksiyon olsun.

n  ∀ x1, x2 ∈ S, x1 ≠ x2 , 0 ≤ λ ≤1 iken, izleyen eşitsizlik gerçekleşiyorsa f(X) dışbükey bir fonksiyondur.

f [λx1 + (1- λ)x2] ≤ λf(x1 )+ (1- λ)f(x2)

n  f [λx1 + (1- λ)x2] < λf(x1 )+ (1- λ)f(x2) ise,

“kesin dışbükey fonksiyon”

Page 15: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

15

f [λX1 + (1- λ)X2] ≤ λf(X1 )+ (1- λ)f(X2)

X1 X2 λX1+(1- λ)X2

f(X1)

f(X2)

f(λX1+(1- λ)X2)

λf(X1)+(1- λ)f(X2)

Page 16: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

16

Page 17: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

17

İÇBÜKEY FONKSİYON

n  X=(X1, X2, ..., Xn) n  f(X), verilen bir S kümesinde tanımlı bir fonksiyon. n  ∀ x1, x2 ∈ S, x1 ≠ x2 , 0 ≤ λ ≤1 iken, izleyen

eşitsizlik gerçekleşiyorsa f(X) içbükey bir fonksiyondur. f [λx1 + (1- λ)x2] ≥ λf(x1 )+ (1- λ)f(x2)

n  f [λx1 + (1- λ)x2] > λf(x1 )+ (1- λ)f(x2) ise,

“kesin içbükey fonksiyon”

Page 18: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

18

λf(X1)+(1- λ)f(X2)

f [λX1 + (1- λ)X2] ≥ λf(X1 )+ (1- λ)f(X2)

X1 X2 λX1+(1- λ)X2

f(X1)

f(X2)

f(λX1+(1- λ)X2)

Page 19: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

19

x)x(f =

Page 20: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

20

Ne dışbükey ne de içbükey olan fonksiyon

f(x)

x

Page 21: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

21

ÇALIŞMA KONUSU !

n  f(X)=aX+b şeklinde verilen bir doğrusal fonksiyonun hem içbükey hem de dışbükey bir fonksiyon olduğunu ispatlayınız.

n  f(X)=aX2 fonksiyonunun a’nın pozitif değerleri için dışbükey, negatif değerleri için içbükey bir fonksiyon olduğunu ispatlayınız. n  İPUCU

n  f(X1)=aX12 ; f(X2)=aX2

2

n  f [λX1+ (1- λ)X2]=a. ( λX1+ (1- λ)X2 )2

Page 22: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

22

ÖZELLİKLER

n  Doğrusal bir fonksiyon hem içbükey, hem dışbükey bir fonksiyondur.

n  Dışbükey fonksiyonların toplamı da dışbükey bir fonksiyon, içbükey fonksiyonların toplamı da içbükey bir fonksiyondur.

n  f(X) dışbükey iken, -f(X) içbükey bir fonksiyondur. n  f(X) içbükey iken, -f(X) dışbükeydir.

n  Bir fonksiyon, belirli bir alt kümede dışbükey iken, başka bir alt kümede içbükey olabilir.

Page 23: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

23

YEREL ENİYİLERLE BÜTÜNSEL ENİYİLER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Page 24: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

24

DIŞBÜKEYLİK – ENİYİLİK İLİŞKİSİ

n  Doğrusal olmayan programlamada, ele alınan fonksiyonun dışbükey veya içbükey olduğunun belirlenebilmesi son derece önemlidir.

n  f(x)’in tanımlı olduğu S kümesi içinde, X0’in δ

komşuluğu A olsun. Bu durumda, 1.  Eğer f(x), X0’da yerel enküçük değerini

alıyorsa, f(X), A kümesinde dışbükeydir. 2.  Eğer f(x), X0’da yerel enbüyük değerini

alıyorsa, f(X), A kümesinde içbükeydir.

Page 25: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

25

A

X0

f(x), A kümesi içerisinde X0’da yerel enbüyük değerini aldığından, f(X), A kümesinde içbükeydir.

Page 26: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

26

TEOREM

n  X=(x1, x2, x3, …, xn) ve f(X) dışbükey bir kümede tanımlı fonksiyon olsun.

n  Eğer f(X) dışbükey bir fonksiyon ve X0, f(X)’in yerel enküçük noktası ise, f(X), X0 noktasında bütünsel enküçük değerini alır.

n  Eğer f(X) içbükey bir fonksiyon ve X0, f(X)’in yerel enbüyük noktası ise, f(X), X0 noktasında bütünsel enbüyük değerini alır.

Page 27: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

27

Çok değişkenli içbükey bir fonksiyon, A noktası enbüyük nokta

Page 28: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

28

Çok değişkenli dışbükey bir fonksiyon, B noktası enküçük nokta

Page 29: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

29

Yerel eniyilerle bütünsel eniyiler arasındaki özellikler

n  Bu iki özellik, dışbükey kümede tanımlı bir fonksiyonun dışbükey veya içbükey olması halinde, yerel eniyi (enküçük veya enbüyük) noktanın bütünsel eniyi nokta olduğunu belirtmektedir.

n  Ancak, bunun tersi her zaman doğru değildir. Yani fonksiyonun bir yerel eniyi noktası varsa, bu nokta bütünsel eniyi olmayabilir, bu fonksiyon da dışbükey veya içbükey bir fonksiyon olmayabilir.

Page 30: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

30

Fonksiyonun tanım aralığı içinde A, B ve C noktaları yerel enbüyük noktalar, C noktası bütünsel enbüyük nokta. Fonksiyon ne içbükey ne dışbükey.

Page 31: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

31

Tanım aralığı içinde bir bütünsel enbüyük ve bir bütünsel enküçük noktaya sahip fonksiyon,

fakat fonksiyon ne dışbükey ne içbükey.

Page 32: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

32

Birden fazla enbüyük ve enküçük noktaya sahip fonksiyon, fakat fonksiyon ne dışbükey ne içbükey.

Min {f(x)= sin(x) : 0 ≤ x ≤ 5π}

Page 33: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

33

n  Fonksiyon, her x için, dışbükey veya içbükey değildir. Belirtilen eniyi çözümler, X ∈S Eniyi f(X) modelinindir. Bu nedenle, bütünsel eniyi noktalar, fonksiyonun değil, modelin eniyi çözümleridir.

n  Fonksiyonun bütünsel eniyi çözümü olduklarını belirtebilmek için, eniyi çözümlerin, X ∈R Eniyi f(X) için geçerli olduğunun gösterilmesi gerekmektedir.

Page 34: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

34

TÜREVİN ANLAMI (Hatırlatma)

Page 35: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

35

Page 36: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

36

Page 37: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

37

Örnek: f(x)=x2+9x+3 fonksiyonunun x=7 noktasında türevi?

23

23h    lim

hh23hlim

h115]3)h963()hh1449[(lim

h]37.97[]3)h7(9)h7[(

limh

)7(f)h7(flim

0h

2

0h

2

0h

22

0h0h

=

+=

+=

−+++++=

++−++++=

−+

→→

Page 38: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

38

Tanım

n  f(X) fonksiyonunun x=a’daki sağdan türevi soldan türevine eşitse fonksiyonun x=a’da türevi vardır.

Page 39: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

39

n  f’(a) varsa, f fonksiyonu x=a’da sürekli fonksiyondur. n  Tersi doğru olmayabilir! n  x=a’da fonksiyon sürekli olup, türevi

olmayabilir. n  f fonksiyonu x=a’da sürekli değilse, türevli de

değildir.

Page 40: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

40

Örnek: f(x)=|x| fonksiyonunun x=0 daki türevi ? (x=0’da türevi olmayan fakat sürekli olan fonksiyon)

     1hh

limh

)0()h0(lim

h0h0

limh

)0(f)h0(flim

       1hh

limh

)0()h0(lim

h0h0

limh

)0(f)h0(flim

0h0h0h0h

0h0h0h0h

−=−

=−+−

=−+

=−+

==−+

=−+

=−+

−→+→−→−→

+→+→+→+→

⎪⎩

⎪⎨⎧

>

<−=

0x;x

0x;xx

Page 41: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

41

Örnek: f(x)=|x2-4| fonksiyonunun x=2 deki türevi ? (x=2’de türevi olmayan fakat sürekli olan fonksiyon)

     42)(xlim

)2x()2x)(2x(

lim

2x0)4x(

lim

2x

444xlim

2x)2(f)x(f

lim

2x

2x

2

2x

2

2x2x

=+=

+−=

−−=

−−−=

+→

+→

+→

+→+→

⎪⎩

⎪⎨⎧

>−

<−−=−

2x);4x(

2x);4x(4x

2

22

42)(x-­‐lim

)2x()2x)(2x(

lim

2x0)4x(

lim

2x

444xlim

2x)2(f)x(f

lim

2x

2x

2

2x

2

2x2x

−=+=

+−−=

−−−=

−−−=

−→

−→

−→

−→−→

Page 42: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

42

Örnek: İşaretli noktada türevli değil, sürekli değil.

Page 43: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

43

Birinci türev

a b c

(a, f(a))

(b, f(b))

(c, f(c))

f ′(a)=0

f ′(b)=0

f ′(c) YOK!

f′(x)>0 f ′(x)>0 f′(x)<0

a: Yerel enbüyük b: Dönüm noktası c: Yerel enküçük

y=f(x)

f′(x)<0

Page 44: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

44

y=f(x) fonksiyonunun birinci türevi x=x0 noktasında sıfıra eşitse ve;

n  Türevin işareti, x0’ın solundan sağına giderken pozitiften negatife doğru işaret değiştiriyorsa yerel enbüyük,

n  Türevin işareti, x0’ın solundan sağına giderken negatiften pozitife doğru işaret değiştiriyorsa yerel enküçük,

n  Türevin işareti, x0’ın solundan sağına giderken işaret değiştirmiyorsa ne yerel enbüyük ne de yerel enküçük nokta vardır.

Page 45: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

45

b noktasında • yerel enküçük • f′(b)=0 • f′′(b)>0

d noktasında • yerel enbüyük • f′(d)=0 • f′′(d)<0

ÖRNEK

Page 46: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

46

[a,b] aralığında • f(x) azalan • f′(x)<0

[b,d] aralığında • f(x) artan • f′(x)>0

b noktasında • yerel enküçük • f′(b)=0

d noktasında • yerel enbüyük • f′(d)=0

Page 47: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

47

[a,c] aralığında • f(x) dışbükey • f′′(x)>0

[c,∞] aralığında • f(x) içbükey • f′(x)<0

b noktasında • yerel enküçük • f′′(x)>0

d noktasında • yerel enbüyük • f′′(x)<0

Page 48: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

48

f’(x)=0 eşitliğini sağlayan x0 değerine kritik değer (yerel enbüyük veya dönüm noktası olabilir), f(x0) değerine de durağan değer (durgunluk değeri) denir. A, B,C ve D noktalarında birinci türev sıfır olup, fonksiyon bu noktalarda birer durgunluk değerine sahiptir. Ancak tüm durgunluk noktaları, birer uç değer anlamına gelmez. Şekil (a) ve (b)’de birer durgunluk noktası olmasına rağmen, bir yerel eniyi yoktur. Buna karşın şekil (c) ve (d)’deki durgunluk noktalarında sırasıyla bir enküçük ve enbüyük vardır.

ÖRNEK

Page 49: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

49

Page 50: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

50

Page 51: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

51

n  Üzerinde çalışılan y=f(x) fonksiyonunun, sürekli ve türevlenebilir olduğu varsayılmaktadır.Bazı durumlarda fonksiyonun birinci türevinin alınamadığı bir noktada da uçdeğer olabilir.

n  (a) şeklinde, A ve B noktaları birer uçdeğer olmakla birlikte bu noktada fonksiyonun tanımlı türevi yoktur.

n  (b) şeklinde ise C ve D noktalarında birer uçdeğer vardır ve bunu birinci ve ikinci türev sınamalarıyla anlayabiliriz.

ÖRNEK

Page 52: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

52

(a)  Sabit fonksiyon. Fonksiyonun üzerinde farklı x değerlerine karşılık yer alan tüm y değerleri aynı olduğundan, bu değerleri eniyi değer olarak söyleyemeyiz.

(b)  D noktası enküçük noktadır. Fonksiyon monotonik artan olduğundan, bir enbüyük noktaya sahip değildir.

(c)  Fonksiyonun bir enbüyük noktası (E) bir de enküçük noktası (F), yani iki uç değeri vardır.

Page 53: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

53

ÖRNEK

Page 54: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

54

Page 55: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

55

TEK DEĞİŞKENLİ

FONKSİYONLARIN

DIŞBÜKEY / İÇBÜKEYLİĞİNİN

BELİRLENMESİ

Page 56: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

56

Teorem

n  f(x), verilen bir S dışbükey kümesinde tanımlı ve ∀ x∈S için ikinci türevi alınabilir bir fonksiyon olsun.

n  f(x) dışbükey bir fonksiyon⇔ ∀ x∈S için f’’(x)≥0 n  f(x) kesin dışbükey bir fonksiyon⇔ ∀ x∈S için

f’’(x)>0

n  f(x) içbükey bir fonksiyon ⇔ ∀ x∈S için f’’(x)≤0 n  f(x) kesin içbükey bir fonksiyon ⇔ ∀ x∈S için

f’’(x)<0

Page 57: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

57

2

2 0d fdx

2

2 0d fdx

dışbükey

fonksiyon

f(x) :tek değişkenli bir fonksiyon

içbükey

fonksiyon

Page 58: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

58

Hem içbükey hem dışbükey

f(x) :tek değişkenli bir fonksiyon

Ne içbükey

ne dışbükey

fonksiyon

Page 59: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

59

ÖRNEK-1

n  f(x)=x2, S=R1 fonksiyonu

n  f’(x)=2x

n  f’’(x)=2

n  ∀ x∈S için f’’(x) ≥ 0 olduğundan fonksiyon dışbükey bir fonksiyondur.

Page 60: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

60

ÖRNEK-2

n  f(x)=ex, S=R1 fonksiyonu

n  f’(x)= ex

n  f’’(x)= ex

n  ∀ x∈S için f’’(x) ≥ 0 olduğundan fonksiyon dışbükey bir fonksiyondur.

Page 61: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

61

ÖRNEK-3

n  , S=(0,∞) fonksiyonu

n  ∀ x∈S için f’’(x) ≤0 olduğundan fonksiyon içbükey bir fonksiyondur.

x)x(f =

x21

)x('f = 2/3x41

)x(''f −−=

Page 62: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

62

ÖRNEK-4

n  f(x)=ax+b, S=R1 fonksiyonu

n  f’(x)= a

n  f’’(x)= 0

n  ∀ x∈S için f’’(x) = 0 olduğundan fonksiyon hem dışbükey hem içbükey bir fonksiyondur.

Page 63: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

63

ÖRNEK-5

n  f(x)=x(x-2)2 , ∀ x≥0

n  f’(x)=3x2-8x+4

n  f’’(x)=6x-8

n  Bazı x≥0 için f’’(x) ≥0, bazı x≥0 için f’’(x) ≤0 olduğundan fonksiyon ne içbükey ne dışbükey bir fonksiyondur.

Page 64: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

64

ÇOK DEĞİŞKENLİ

FONKSİYONLARIN

DIŞBÜKEY / İÇBÜKEYLİĞİNİN

BELİRLENMESİ

Page 65: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

65

TANIM: Kısmi türev

n  X=(x1, x2, ..., xn), bir S ⊂Rn kümesinde tanımlı olan f(X) sürekli ve ikinci derece kısmi türevleri alınabilir bir fonksiyon olsun. f(X) fonksiyonunun xi’ye göre kısmi türevi izleyen şekilde tanımlanır:

h)  x,  ...  ,  x...,  ,  x,f(x    -­‐    )  x...,  h,  x...,  ,  x,(x  f

Limx)x(f ni21ni21

0hi

+=

∂→

Page 66: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

66

TANIM: Hessian Matrisi

n  X=(x1, x2, ..., xn), bir S ⊂Rn kümesinde tanımlı olan f(X) sürekli ve ikinci derece kısmi türevleri alınabilir bir fonksiyon olsun. f(X) fonksiyonunun Hessian matrisi izleyen şekilde tanımlanır.

nnji

2

f xxf

H×⎥

⎥⎦

⎢⎢⎣

∂∂

∂=

Page 67: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

67

nnji

2

f xxf

H×⎥

⎥⎦

⎢⎢⎣

∂∂

∂=

nn2

n

2

2n

2

1n

2

n2

2

22

2

12

2n1

2

21

2

21

2

n21f

xf

...xxf

xxf

............xxf...

xf

xxf

xxf

...xxf

xf

)x,...,x,x(HH

×⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥⎥

⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢⎢

∂∂

∂∂

∂∂

∂∂

∂∂

∂∂

==

Page 68: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

68

n  Eğer verilen bir noktada f(X)’in ikinci kısmi türevleri var ve f(X) bu noktalarda sürekli ise, ∀ i ve j için;

ij

2

ji

2

xxf

xxf

∂∂

∂=

∂∂

n  Hf, simetrik ve kare bir matristir.

Page 69: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

69

ÖRNEK: f(x1, x2)=x13+2x1x2+x2

2

212

22

11

x2x2xf

                           x2x3xf

+=∂

∂+=

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

⎡=

22

2x6)x,x(H

121

Page 70: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

70

Tanım: Asal minör

n  Bir nxn boyutlu kare matrisin k. asal minörü, son (n-k) satırın ve (n-k) sütunun matristen çıkarılmasıyla elde edilen (kxk) boyutlu matrisin determinantıdır.

Page 71: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

71

ÖRNEK-1

⎥⎥⎥⎥

⎢⎢⎢⎢

−−

−−

−−

=

411

121

112

A

22A            minör  asal  Birinci 1 ==

31421

12A            minör  asal  İkinci 2 =−=

−=

6

411

121

112

A            minör  asal    Üçüncü 3 =

−−

−−

−−

=

Page 72: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

72

ÖRNEK-2 f(x1, x2)=x1

3+2x1x2+x22

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

⎡=

22

2x6)x,x(H

121

11211 x6x6)x,x(H ==Birinci asal minör

İkinci asal minör 4x1222

2x6)x,x(H 1

1212 −==

Page 73: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

73

Tanım : Bir matrisin belirliliği

n  A, nxn boyutlarında kare ve simetrik bir matris olsun. n  A matrisi pozitif belirlidir ⇔ A’nın tüm asal minörleri >0 n  A matrisi pozitif yarı belirlidir ⇔ A’nın tüm asal

minörleri ≥0 n  A matrisi negatif belirlidir ⇔ A’nın k. mertebe asal

minörü (-1)k ile aynı işareti taşıyorsa (Asal minörlerin işareti (- , +, -, +, ...) şeklinde ise)

n  A matrisi negatif yarı belirlidir ⇔ A’nın her tek sıralı asal minörü ≤0 ve her çift sıralı asal minörün işareti ≥0 ise ( Sıfırdan farklı her asal minörün işareti (-1)k ile aynı)

n  Yukarıdakilerin dışında bir durum varsa, A matrisi belirsizdir.

Page 74: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

74

Tanım: Çok değişkenli bir fonksiyonun dışbükey / içbükeyliği

n  X=(x1, x2, ..., xn), bir S ⊂Rn kümesinde tanımlı olan f(X) sürekli ve ∀ X∈S için ikinci derece kısmi türevleri alınabilir bir fonksiyon olsun. n  f(X) dışbükey bir fonksiyon ⇔ ∀ X∈S için Hf

pozitif belirli/pozitif yarı belirli ise.

n  f(X) içbükey bir fonksiyon ⇔ ∀ X∈S için Hf

negatif belirli/negatif yarı belirli ise.

Page 75: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

75

ÖRNEK-1: f(x1, x2 , x3)=x1

2 + x22 + 2x3

2- x1x2 - x2x3 - x1x3 ; S=R3

 

xxx4

xxx2

xxx2

xf

123

312

321

i⎥⎥⎥⎥

⎢⎢⎢⎢

−−

−−

−−

=∂

⎥⎥⎥⎥

⎢⎢⎢⎢

−−

−−

−−

=

411

121

112

H f

0  22H1 >==

0    31421

12H2 >=−=

−=

0  6

411

121

112

H3 >=

−−

−−

−−

=

∀ X∈ S için Hf pozitif belirli olduğundan f(X) fonksiyonu DIŞBÜKEY bir fonksiyondur.

Page 76: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

76

ÖRNEK-2: f(x1, x2 )=-x12 -2x2

2 - x1x2 ; S=R2

 xx4

xx2

xf

12

21

i ⎥⎥

⎢⎢

−−

−−=

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

−−

−−=

41

12H f

0  22H1 <−=−=

0    71841

12H2 >=−=

−−

−−=

∀ X∈ S için Hf negatif belirli olduğundan f(X) fonksiyonu İÇBÜKEY bir fonksiyondur. (Asal minörlerin işareti : - , +)

Page 77: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

77

ÖRNEK-3: f(x1, x2 )=x12 +2x2

2 -3x1x2 ; S=R2

 x3x4

x3x2

xf

12

21

i ⎥⎥

⎢⎢

−−=

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

−=

43

32H f

0  22H1 >==

0  19843

32H2 <−=−=

−=

Asal minörlerin işareti : + , - olduğundan f(X) fonksiyonu belirli değildir. (Ne içbükey ne dışbükey)

Page 78: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

78

ÖRNEK-4: f(x1, x2 )=x12 + 2x1x2 + x2

2 ; S=R2

 x2x2

x2x2

xf

21

21

i ⎥⎥

⎢⎢

+

+=

⎥⎥⎦

⎢⎢⎣

⎡=

22

22H f

0  22H1 >==

04422

22H2 =−==

∀ X∈ S için Hf pozitif yarı belirli olduğundan f(X) fonksiyonu DIŞBÜKEY bir fonksiyondur.

Page 79: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

79

ÖRNEK-5:

Page 80: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

80

ÖRNEK-6:

H f =

−1x12 0

0 −20x22

"

#

$$$$$

%

&

'''''

Page 81: DOĞRUSAL OLMAYAN PROGRAMLAMA -I-...PROGRAMLAMA -I- Dışbükeylik / İçbükeylik& Hazırlayan Doç. Dr. Nil ARAS Anadolu Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü İST328

81

ÖRNEK-7:

n  İkinci kısmi türevlerin hepsi sıfırdır. n  Hf(X) hem pozitif yarı belirli, hem de negatif yarı

belirli olduğundan, f(X) fonksiyonu hem içbükey hem dışbükey bir fonksiyon yani doğrusal bir fonksiyondur.