Porijeklo i izvoriMalo se zna o Slavenima prije V stoljea. Njihova historija se moe istraivati samo preko arhelokih, i lingvistikih istraivanja. Veliki dio podataka o njihovoj historiji nalazimo u VI stoljeu kod bizantskih historiara. Na prvom mjestu je De Bellis, autora Prokopije iz Cezareje koji navodi da su Slaveni, visoki snani te da imaju crvenkasto-plavu kosu te da im je dnevni ivot primitivan. Oni su ivjeli u kolibama, esto udaljene jedna od druge i esto im se mjenjalo mjesto prebivalita. Oni nisu bili pod vlau jednog lidera, nego ive zajedno u demokraciji. Ivan od Efeza u svojoj Crkvenoj Historiji prikazuje slavene kao nasilne ljude. Oni vjeruju u mnogo bogova, ali Prokopiej navodi da oni vjeruju u jedno te da imaju svog vrhovnog boga koji se zove Perun kao tvorac munje. Slaveni se u bitku kreu pjeke, kreu ravno na neprijatelja naoruani kopljima i malim titovima. Pseudo- Mauricije u svom djelu Strategikon opisujui Slavene kao brojni ali neorganiziran narod, otporan na tekoe, te ne doputaju sebi da budu porobljeni ili osvojeni. Oni su svoje domove gradili u umama rijekama i movarama, Jordanes navodi da Slaveni imaju svoju domovinu na Dunavu. Pored informacija o ranim Slavenima imamo podatke o njihovom doseljavanju u djelu De adminstrando imperio cara Konstantina VII Porfirogeneta, te ostala djela uda Dimitrija Solunskog, Historija, Teofilakta Simokate, i Franaki Annali[footnoteRef:2]. [2: Lujo Margeti, HAZU: Etnogeneza Slavena, 2005. 132.]

Migracije i plemenaVelika slavenska seoba na Balkanu zapoinje krajem 570 i poetkom 580 god. Menandar historiar VI stoljea govori o velikom broju Slavena koju su se pojavili u Trakiji i Iliriku navodei njihov broj 100.000 vjerovatno pretjerana cifra. Ova kretanja stanovnitva velikog razmjera su povezani s dolaskom Avara koji su inae bili nomadska skupina koji su se nastanili u blizini Karpata, gdje su potinili mnogo malih slavenskih plemena[footnoteRef:3]. [3: Florin Curta and Paul Stephenson.Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge University Press, 2006. 61.]

Do 580 godine slavenski uticaj na Dunavu je postao vei i organiziraniji te je to jednim djelom doprinijelo da se opredjele stalnim naseljima. Hronika Dimitrija Solunskog spominje o velikom naseljavanju Slavena u okolini Soluna, napadajui ga nisu ga nikad uspjeli osvojiti. Godine 591 Bizant je zavrio rat sa Perzijom, sada je bilo potrebno povratiti sjevernu granicu to je uspio car Mauricije koji je bio vjet strateg, iako je strategija u velikoj mjeri bila uspjena on nije uspio u potpunosti rijeiti se Avara, te je na kraju svrgnut i ubijen (djelom zbog njegova odbijanja da otkupi velki broj zarobljenika koje su Avari zarobili, a zatim poklali.) Rat sa Perzijom je ponovo buknuo te je sjeverna granica se sruila ponovo.[footnoteRef:4] [4: Emil Herak i Ana Sili, Avari: Osvrt na njihovu etnogenezu i povijest, Zagreb, 2002. 206.]

Avari su stigli u Europu krajem 550 godine, iako njihov identitet nee potrajati oni su imali velike uticaje na dogaaje na Balkanu. Smjestili su se u blizu Karpata, zapadno od glavnih slavenskih naselja, uspjeli su slomiti kraljevstvo Gepida. Uspostavili su svoju vlast nad mnogim Slavenima, koji su bili rastrkani u sitnim plemenima. Mnogi Slaveni su preli na podruje Avarske teritorije i inili su znaajnu pjeaku snagu. Nakon neuspjene opsade Carigrada 626 godine ugled Avara je smanjen, a savez Avara i Slavena je prodrman. Avarski Kaganat koji je bio uspostavljen je vremenom nestao, a i samo ime oko 810 godine, ono to je od Avara ostalo Slaveni su poeli da primaju i primjenjuju. Do 700 godine Slaveni su naselili veinu Balkanskog poluostrva, od Austrije do Peleponeza i od Jadranskog do Crnog mora sa izuzetkog obalnih podruja i pojedinih planinskih regija na podruju grkog poluotoka. Prema izvoru uda Dimitrija Solunskog nailazimo na imena pojedinih slavenskih plemena koja su napadala Solun pa imamo jednu opsadu Soluna iz 616 godine gdje se prvi puta spominju imena Slavena. Draguviti, Sagudati, Velegeziti, Vajuniti, Verziti. Takoer imamo jo spomena pojedinih plemena kada su digli ustanak Rinhini, Strumljani, Draguviti i Sagudati iako je plan napada propao, imena su ostala zabiljeena. Slaveni su prema svojim imenima stvarali imene Sklavinija koje su organizovali. O slavenskoj prisutnosti ak na Peleponezu imamo Monemvasijsku hroniku koja govori o prelasku Slavena na podruje Peleponeza, tu su do vremena bizantske ofanzive bila plemena Jezeriti i Milinzi koji su pokoreni u kasnijem razdoblju. Takoer o prisutnosti Slavena na podruju Peleponeza svjedoe ostaci keramike, numizmatike, toponimije.[footnoteRef:5] [5: Florin Curta. The Making of the. Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region c. 500-700. Cambridge: Cambridge University Press, 2001. 108.]

Bizantska ofanzivaOno to je zapeatilo sudbinu Slavena na navedenim podrujima jest bizantska ofanziva. Budui da je Bizant imao problem istonog pitanja, on je to postepeno rijeavao pa kada je bila prilika za rijeavanje balkanskog pitanja polahko je uslijedila helenizacija nad pokorenim slavenskim plemenima. Bizant je odreena podruja osiguravao tako to je osnivao teme, kolonizacija i vojnikim putem. Sistem tema se pojavio u vrijeme vladavine cara Heraklija, prva balkanska tema je bila Trakija 680 a do 695 godine stvorena je tema Helada po istonoj i srednjoj Grkoj. Negdje izmeu 790 i 802 godine stvorena je tema Makedonija. Pod Niciforom I (802-811), 805 godine stvorena je tema Peleponez, prema Kronici Monemvasija 805 godine stvorena je tema Peleponez sa sjeditem u Korintu gdje je bilo sjedite stratega.[footnoteRef:6] [6: Georgije Ostrogorski, Povijest Bizanta 324-1453. Zagreb, 2002. 70.]

U IX stoljeu stvorene su teme koje ukljuuju Solun, Strimon. Osim vojnih pohoda protiv Slavena, proces helenizacije je zapoeo pod Niciforom koj je prenosio na narod. Mnogi Slaveni su se preselili u druge djelove carstva,kao to je Anadolija gdje su sluili u vojsci. U povratku, mnogi Grci iz Sicilije i Male Azije dovedeni su u unutranjost Grke, ono to je za cilj bilo jeste poveati broj vojske te tako na taj nain razrijediti koncentraciju Slavena.[footnoteRef:7] [7: Isto.]

Slaveni i BugarskaBugari su turski narod porijeklom iz Centralne Azije, naselili su se na podruje izmeu Kaspijskog jezera i Crnog mora. Prva Bugarska drava je osnovana pod bugarskim vladarom Asparuhom 680 godine na sjeveroistoni Balkan su se naselili uz pomo Slavena, jer je Bizantski car Konstantin IV titio svoju teritoriju ali nije uspio Bugari su uspjeli u svojoj namjeri. Ubrzo je Bugarska uspostavila svoje granice od donjeg Dunava do planine Balkan te na Istoku do Crnog mora. Izmeu Bizanta i Bugara u kasnijem periodu moe se pratiti kroz prijateljske i neprijateljske odnose. Bizant je imao jak kulturni utjecaj na Bugare, oni su njih doveli do te mjere da su primili kranstvo nakon nekoliko svojih ustupaka Bugarima. Godine 864 nakon to se avarski kaganat raspao, drava se proirila do Panonije[footnoteRef:8]. [8: Ostrogorski, 43.]

Pod kanom Krumom (803-811), Slaveni uestvuju u ruenju Serdike, pobijedili su cara Nicifora I 811 godine, poslijetoga on se ustremio prema Bizantu ali je naiao na prepreku novog cara Mihaila I Rangabea kojeg je pobjedio 813 godine kod Versinkije blizu Jedrena. Godine 814 je vrena opsada Carigrada, ali smrt kana Kruma je doprinijela da se onaj ranije sklopljeni savez sa Slavenima prekine. Kan Omurtag (814-831) njegova vladavina doprinosi da se Slaveni jo vie odvoji od Bugara, pa su se Slaveni pridruili opsadi Carigrada 821-823 jo jednom pod vodstvom Tome Slavena koji je imao uporita u Maloj Aziji, meutim bez uspjeha. Ono to govori o Slavenima u navedenim pohodima jeste da su koristili svaku priliku da ratuju protiv Bizanta, ali nesumnjivo da je ikakvog efekta imala bar jedna opsada tok daljnje historije bi bio promjenjen. U osnovi o Slavenima kada se govori bili su ugroeni od strane jedne autohtone sile Bizanta i jedne nove sile Bugarske, koja je jednim djelom koristila dio kulture od Slavena zapravo oni su se Slavenizirali pa ipak smatra se da su Bugari iskoritavali Slavene u najveoj mjeri jer su oni u dva navrata uspjeli da postignu uz pomo Slavena. [footnoteRef:9] [9: Isto, 82.]

Nakon prelaska kranstvo 864. godine, Bugarska je postala kulturno sredite slavenske Europe. Ono to je bilo presudno za stvaranje kulture jeste stvaranje pisma Glagoljice, kulturni centar je bio u Preslavu, iako su Bugari postali dominantan narod po pitanju politike moi nad Slavenima, oni su bili slavenizirani. Ono to je doprinijelo Bugarima po pitanju kulture jeste to da su raniju episkopiju podigli na rang Patrijaije te je tako Bugarska postala neovisna od Carigradske Patrijaije, ono to je vano za Slavene jeste da su i oni poto su bili u okviru Bugarske primali postepeno kranstvo.[footnoteRef:10] [10: Curta, 350]

Literatura1. Emil Herak i Ana Sili, Avari: Osvrt na njihovu etnogenezu i povijest, Zagreb, 2002.2. Florin Curta. The Making of the. Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region c. 500-700. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.3. Florin Curta and Paul Stephenson.Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge University Press, 2006.4. Georgije Ostrogorski, Povijest Bizanta 324-1453. Zagreb, 2002.5. Lujo Margeti, HAZU: Etnogeneza Slavena, 2005.6. Sveuilite u Zagrebu, RADOVI VIII, Zagreb, 1976.

2