50

1. Ondertekening:De Raad besluit formeel met gekwalificeerde meerderheid over ondertekeningdoor de EU.Omdat CETA een gemengd akkoord is zal besluitvorming over ondertekeningpas plaatsvinden zodra duidelijk is dat alle lidstaten stilzwijgend of explicietaangeven in te kunnen stemmen met het verdrag (vereiste van comrnonaccord).Het EP wordt geïnformeerd over een voornemen tot ondertekening.

2. Voorlopige toepassing:De Raad besluit formeel met gekwalificeerde meerderheid over voorlopigetoepassing door de EU.Omdat CETA een gemengd akkoord is, zal besluitvorming over voorlopigetoepassing pas plaatsvinden zodra duidelijk is dat alle lidstaten stilzwijgend ofexpliciet aangeven in te kunnen stemmen met het verdrag (vereiste vancommon accord).Formeel hoeft het EP alleen te worden geïnformeerd over een voornemen totvoorlopige toepassing. Desalniettemin heeft Europees Commissaris Malmströmaangegeven dat CETA eerst door het Europees Parlement goedgekeurd moetworden voordat voorlopige toepassing ingaat.

3. Sluiting (ratificatie):De Raad besluit met gekwalificeerde meerderheid over sluiting door de EU.Het EP moet het verdrag hebben goedgekeurd voordat de Raad tot sluiting kanovergaan.Voordat het verdrag in werking kan treden, moet het door alle partijen zijngeratificeerd (EU, Canada, 28 EU-lidstaten). In Nederland moet het verdrag doorde Eerste en Tweede Kamer worden goedgekeurd. Daarnaast is degoedkeuringswet referendabel.

_________

HANDLEIDING VOOR DE NEDERLANDSE DELEGATIE NAARHANOELSPOLITIEK COMITE LEDEN16SEPTEMBER 2016 TE BRUSSEL

IRHP 2016-30(b) definitief

Datum laatst gewijzigd: 14 september 2016

Dossier FICHE: Comprehensive Economic Trade Aeement (CEFAI

FJ Prioriteit voor NL Ja2.1 CoreperIofil Coreperll3. Verantw. Raadsformatie Raad Buitenlandse Zaken (Handelsraad)4. Type dossier Wetgevingdossier5. (Verwachte) publicatiedatum 1 5 juli 2016. De drie Commissievoorstellen voor een Raadsbesluit zijn bierte vinden.

Deze zijn op 6 juli met de lidstaten gedeeld en openbaar gemaakt.6. COD-nummer n,n.b.

7. RechtsgrondslagBesluitvormingsproc. RaadRol EP

De Commissie heeft voor de verschillende besluiten als rechtsbasis voorgesteld deartikelen 91, 100(2) en 207(4) in samenhang met artikel 218(6 en 7), (De JDRadviseert om artikel 43(2), 192(1) en 153(2) TFEU toe te voegen).

10. RWG-VZ

8. Inhoud voorstel Het oprichten van een vrijhandelszone tussen de lidstaten van de EU en Canada.9. Verantw. RWG Trade Policy Committee (TPC FM:

11. Dossierhouder(s) ministerie

10 2 e10 2 e

12. Verantw. CIE/DG DC TRADE neemt het voortouw; consultatie andere DG’s waar nodig.. recente relevante CIE-dossierhouder: (Head of Unit) & (Tradecontacten/afspraken Affairs Manager —Trade relations with Canada): contact via Ben: email:

)13. Verantw. bij RS Dit contact wordt via de PVEU onderhouden.

14. Actuele stand van zaken De onderhandelingen over CETA zijn in september2014 afgerond. De tekst isopenbaar gemaakt waarna de Juridische revisie is begonnen. In december 2015 zijnde mandaten van CETA (het originele en het post-Lissabon mandaat waarbijinvesteringen zijn toegevoegd) openbaar gemaakt, mede op verzoek van Nederlanden Duitsland.Op 29 februari 2016 heeft de Commissie aangekondigd een overeenkomst metCanada te hebben bereikt over de juridische revisie en de laatste aanpassingen aanhet hoofdstuk over investeringsbescherming. Tegelijkertijd is de gereviseerde tekstonline gezet. Canada heeft alle wensen van de EU heeft overgenomen op het gebiedvan investeringsbescherming.

De is van mening dat de bepalingen in CETA allemaal een exclusieve ELJcompetentie zijn, en dat het verdrag daardoor EU-only is. Desalniettemin heeft de

op 5juli bekend gemaakt dat ze CETA als gemengd akkoord zullenvoorleggen. Door deze stap is betrokkenheid van alle nationale parlementenverzekerd. hëeft wel aangegeven dat “conclusies getrokken moeten worden uitbindend advies in juridische procedure over aard FTA Singapore”. Dit zou kunneninhouden dat zij, als het Hof EU-Singapore FTA als een EIJ-only akkoord bestempelt,zij CETA mogelijk alsnog als EU-only willen classificeren.

Vervolgstappen:

1) Ondertekening. De heeft op 5juli (6juli voorgelegd) een voorstelgedaan voor CETA als een gemengd akkoord. Dit betekent dat naast de EU ookde individuele lidstaten het akkoord zullen moeten onderteken.

2) Voorlopige toepassing. De j’ieeft op 5 juli (6juli voorgelegd) eenvoorstel gedaan om alle delen van CETA voorlopig toe te passen. Hier zullen delidstaten over moeten onderhandelen in de Raad en met de

• Nu wordt in de Raad (handelspolitiek comité, TPC) onderhandeld over dereikwijdte van de voorlopige toepassing. In augustus zijn geen stappengenomen in de Raad als het gaat om CETA in verband met het reces. Op 8,15 en22 hebben wel verkennende gesprekken plaatsgevonden in de TPC. Sommigelidstaten hebben hier geïntervenieerd, Nederland heeft in lijn met de motieCrashoff/Vos nog geen positie uitgedragen.

• De volgende vergadering is op 9september (TPC plv.). Hier zal Nederlandnogmaals afzien van het uitdragen van een positie.

• op 14september heeft er in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg over deinformele RBZ/Handel plaatsgevonden. Het VAO staat gepland op 15september.

• Op 16september zullen de voorstellen in TPC FM (waar DGBEB bij aanwezig is)worden besproken. Dit is de eerste kans om de Nederlandse positie uit tedragen, en het is de laatste TPC vergadering voor de Informele RBZ/Handel op23 september.

• Na de TPC FM besprekingen zal tijdens de informele RBZ gesproken moetenworden over de openstaande pijnpunten. Hopelijk kan het Slovaaksvoorzitterschap hierna op korte termijn aanpassingen aan hetCommissievoorstel doorvoeren.

• Mogelijk is overeenstemming na de informele TPC FM op 6 en 7 oktober. Alstussen lidstaten overeenstemming bestaat zal het voorstel kort hierna naarCOREPER II worden gestuurd.

• Als COREPER Ii het ook eens wordt over de voorstellen wordt het Raadsbesluitop een Raad geagendeerd voor bekrachtiging. Het kan na COREPER 6f alshamerstuk worden voorgelegd op elke formele Raad, 6f als beslispunt op eenRBZ(/Handel).

• Onder meer Nederland, zijn van mening dat hetRaadsbesluit minimaal op een formele RBZ möet worden genomen, en idealiterop een RBZ/Handel. heeft op 15juli (gesteund door Nederland enIerland) opgeroepen tot een e&ra RBZ/Handel vlak voor de EU-Canada top om

10 2 e 10 2 e

10 2 e

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

te zorgen dat niet een willekeurige Raad het besluit aanneemt.Commissaris Malmström steunt het idee dat een Raadsbesluit niet op eenwillekeurige Raad moet worden aangenomen, maar ziet liever af van een extraRBZ/Handel, aangezien dit een extra kans is voor lidstaten om opnieuw te gaanonderhandelen over een voorstel. eft nog altijd naarondertekening op 27 oktober.De besluiten voor ondertekening en voor voorlopige toepassing moeten metgekwalificeerde meerderheid worden aangenomen (hoewel consensusgebruikelijk is). Het is logisch dat beide besluiten niet volledig los van elkaarworden gemaakt: het is immers onlogisch om wel te ondertekenen terwijl zichtop een akkoord over voorlopige toepassing nog ver weg is. Ook de JDR geeftaan dat dit voorkeur heeft. Onder meer he)bendit al gesteund.Daarnaast staat voorop dat de tETA een gemengd akkoord heeftgemaakt en dat dit zo moet blijven. Ook als Het EU-Hof in de Singapore zaakbesluit dat handelsverdragen een exclusieve EU-competentie zijn moetennationale parlementen in staat blijven om zich uit te spreken over CETA.

De hèêft ook al het sluitingsvoorstel gedaan:

3) Het sluitingsvoorstel. De Raad dient wederom een positie in te nemen over ditvoorstel, dat dient als laatste stap in het totstandkomingsproces. Pas nadat denationale procedures van alle 28 lidstaten zijn doorlopen, en kennisgevinghierbij is gedaan aan de EU, en de Raad instemt met het voorstel voor sluitingkan CETA volledig inwerking treden. Dit betekent dat alle delen van CETA dieniet al zijn toegepast onder het besluit voor voorlopige toepassing ook vankracht worden. Dit kan nog een lange tijd duren, mogelijk meerdere jaren.

0p 31augustus heeft de JDR een paper (MD 207/16) naar de lidstaten gestuurd meteen juridische analyse over het wel of niet voorlopig kunnen toepassen van hetinvesteringsbeschermingshoofdstuk. Ook worden enkele aanverwante provisie isbesproken. Het paper is naar mening van IMH enigszins haastig geschreven, opsommige punten inconsistent en neemt sommige belangrijke redeneringen nietvolledig op. Desondanks geeft met name de conclusie een goede inkijk in deredenering van de JDR. Het is nog maar afwachten wat een dergelijk voorstelbetekent voor de uiteindelijke bescherming van investeerders.

15. Belangrijkste openstaande De (reikwijdte van) voorlopige toepassing is nu het belangrijkste discussiepuntdiscussiepunten Sommige nationale parlementen hebben problemen met het feit ze geen formeel

instemmingsrecht hebben bij voorlopige toepassing. De kritiek is voornamelijk dat ditproces niet democratisch zou zijn. De wperlegt dit echter door te stellendat zowel de Raad als het EP zich hierover moeten uitspreken, welke beiden bestaanuit democratisch gekozen vertegenwoordigers.

Uit TPC’s van 8 en 15 en 22 juli en 9 september blijkt dat lidstaten het ook (nog) nieteens zijn over ondertekening. Deze dient in beginsel samen te vallen/strak getirnedte worden met een besluit over de reikwijdte van de voorlopige toepassing.

16. Positie Raad Verschillende landen hebben in de aanloop naar de Raadsbesluiten nogreserveringen uitgesproken met betrekking tot CETA. Daarnaast zijn tussen 28augustus en 1 september uitspraken gedaan door FekI, Gabriel en Ploumen over TrIPhet stopzetten/mislukken van de onderhandelingen:• vindt dat de merknaam ander het hoofdstuk over

geografische indicaties niet afdoende beschermd is. Dit standpunt dragen ze uitbij alle onderhandelingen over handelsakkoorden. Het is nog onduidelijk of

,e totstandkoming van CETA hierdoor tegen gaat houden, het is inrecente vergâderingen niet expliciet opgebracht;

• l’ieft — op basis van veranderende nationale belangen — problemenmet de opname van investeringsbescherming in handelsakkoorden. Daarnaastheeft het parlement een motie aangenomen waarin aangegevenwordt dat de regering tegen voorlopige toepassing moet stemmen en dat CETAen TrIP gemengde akkoorden moeten zijn.

• In België heeft het Waals Parlement aangegeven de federale regering geenvolmacht te willen verlenen om totstandkoming van CETA mogelijk te maken.Het Waals parlement wil — op basis van een aangenomen resolutie van deSociaal democraten en de socialistische partij (44—22 stemmen) — onder

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

andere dat CETA gemengd wordt, voorlopige toepassing niet plaatsvindt zonderdat alle nationale procedures worden doorlopen, niet wordt ondertekend enheeft een lijst met nieuwe,eisen voor toekomstige handelsverdragen.

wil[ën CETA mogelijk niet ratificeren vanwege eenlopend geschil over het visumvrij reizen tussen -en Canada.Beide landen hekelen ook het gebrek aan Europese solidariteit in deze kwestie.Op 8juli ji. is, n.a.v. bezoek aan C4N wel duidelijk geworden dater licht aan het einde van de tunnel is, aangezien r zicht is op eenovereenkomst.

• In een parlementaire motie aangenomen om CETA niet teratificeren. Er zijn problemen met voorlopige toepassing en het hoofdstuk overinvesteringsbescherming. Mogelijk willen ze CETA niet toepassen.

• F*eft aangegeven ICS niet te kunnen steunen.• In ligt met name ICS zwaar onder vuur, op 5september is door de

SPD in met een grote meerderheid van de SPO inmiddels voor CETAen voorlopige toepassing gestemd.

• Het aparlement heeft op? juni een motie aangenomen waarbijondertekening alleen plaats mag vinden indien CETA gemengd is.

Uit de laatste TPC vergaderingen in juli en september blijken de volgende posities• Lidstaten zijn voorstander van CETA, en er is brede steun voor ambitieuze

voorlopige toepassing. Ook refereren veel lidstaten aan een parallel meteen overeenkomstige reikwijdte als in het geval van de voorlopigetoepassing van het akkoord tussen de EU en Zuid Korea.

• Verschillende lidstaten hebben in de vergaderingen al hun eerste inzetkenbaar gemaakt met betrekking tot de reikwijdte van de voorlopigetoepassing. Investeringen is hierbij het meest besproken en gevoelig.

• Wat betreft investeringsbescherming hebben verschillende lidstatenaangegeven dat zij neigen naar volledige uitsluiting van hoofdstuk S overinvesteringen. Dit zijn onder meer

heeft deze optie bepleit.ltaat evenwel open om voorlopige toepassing van markttoegang

enlandse directe investeringen verder te bespreken.• Anderen willen graag een zo groot mogelijk deel van hoofdstuk acht wel

voorlopig toepassen: het gaat om onder meer, f

• De lijn om, net als in Korea, de niet handelsgerelateerde handelsaspectenvan intellectueel eigendom wordt door Frankrijk bepleit. Verschillendelidstaten die in lijn willen blijven met de reikwijdte van de voorlopigetoepassing van Korea (en dit gedeelte zullen steunen) zijn onder meer

• (Maritiem) transport werden door geopperdom te zonderen van de voorlopige toepassing.

• Transparantiebepalingen werden door geopperd om uit tesluiten van de voorlopige toepassing.

• Wat betreft duurzaamheid en enkele gerelateerde (niet exclusieve) EUbepalingen hebben aangegeven deze te willenuitzonderen.

• Enkele lidstaten beargumenteerden dat alleen exclusieve EU-competentiesvoorlopig moeten worden toegepast, waaronder

.

• hebben aangegeven dat ze Geografischeindicaties niet voorlopig willen toepassen.

• hebben aangegeven dat ze CETA niet kunnensteunen door de visa-problematiek. België kan CETA nog niet steunenvanwege de afwezigheid van overeenstemming met het Waals Parlement.

Nederland heeft continue afgezien van het uitdragen van een positie.17. Positie NL Nederland heeft op 14 september gesproken met de Tweede Kamer over de

oorstellen voor ondertekening, voorlopige toepassing en sluiting. DeTweede Kamer gaf hierin te kennen met name kritisch te zijn over de volgendepunten:

• Voorlopige toepassing in zijn algemeenheid;• Voorlopige toepassing van investeren en investeringsbescherming;• Voorlopige toepassing van landbouwdelen van CETA;

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a10 2 a

10 2 a

10 2 a

Ander onderwerp

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

10 2 a

Het uitzonderen van de bepalingen over de niet handeisgerelateerde aspecten vanintellectueel eigendom werd niet als een probleem ervaren

Spreekpunten:Nederland is het niet eens met het ieorstel dat voorlopigetoepassing van het gehele CETA-akkoord mogelijk is. CETA bevat namelijknaar de mening van Nederland bepalingen die vallen onder de exclusievelidstaatcompetentie, en daarom nooit voorlopig toegepast kunnenworden.

• Daarnaast zijn er bepalingen waarbij Nederland het vanuit eenbeleidsmatig oogpunt niet verstandig acht om deze al voorlopig toe tepassen voordat het debat hierover in de nationale parlementen heeftplaatsgevonden, en de parlementen formeel hebben gestemd over hetCETA-verdrag,

• Op basis van de Nederlandse Juridische en beleidsmatige argumenten pleitNederland ervoor dat de volgende elementen uitgezonderd worden van devoorlopige toepassing:

o De niet-handeisgerelateerde onderwerpen van intellectueeleigendom;

o Bepalingen op het gebied van nationale onteigening in heti nvesteringshoofdstuk;

o Investeringsbescherming en aanverwante artikelen voor zoverdeze te maken hebben met investeringsbescherming en ICS.

• Nederland is daarnaast voorstander van een zo breed mogelijke voorlopigetoepassing van de hoofdstukken over duurzaamheid, arbeids- enmilieuzaken.

• Nederland is daarnaast van mening dat CETA een gemengd akkoord iswaarbij nationale parlementen zich over dienen uit te spreken. Nederlandwil daarom dat CETA een gemengd akkoord blijft, ook als een uitspraak inhet kader van de EU-Singapore-zaak een mogelijke omvorming naar EUonly zou rechtvaardigen.

• Nederland steunt de eerdere oproep van onder meer Duitsland dat eenRaadsbesluit voor CETA aangenomen wordt op de juiste Raad. Indien nodigziet Nederland graag dat er een extra RBZ/Handel komt voor eind oktoberwaarop de Raadsbesluiten formeel bekrachtigd kunnen worden.

18. Bijzonderheden NL parlement Het laatste debat over CETA was op 14 september jI. Het betrof een AD tervoorbereiding van de Informele RBZ/Handel in Bratislava.

Er heeft een plenaire debat op 7 juni jI. plaatsgevonden

In Nederland zal het akkoord, gezien het feit dat het een gemengd akkoord is, bij wetworden voorgelegd aan het Parlement met een Memorie van toelichting.

19. Positie CIE

20. Positie EP In het Europees Parlement zijnde voör- en tegenstanders over CETA verdeeld,hoewel er vooralsnog een nauwe meerderheid vöôr lijkt te zijn (bij monde van EPvoorzitter Schultz), In het EP zijn vooral zorgen over de opname vaninvesteringsbescherming en een geschillenbeslechtingsmechanisme. Waarschijnlijk ismet de gedane aanpassingen aan het investeringshoofdstuk ook in het EP eengrotere meerderheid komen voor CETA.

1) Vanuit de S&D partij komen gemengde signalen, en uiteindelijk zal de S&Dverdeeld zijn over steun.

2) De EPP-groep steunt het akkoord volledig en ziet graag dat CETA zo spoedigmogelijk in werking treedt.

3) De ALDE-groep is eveneens groot voorstander van spoedige inwerkingtreding.

10 2 a

10 2 a

Deze hebben eveneens gepleit voor CETA als EU-only.4) GUE/NGL is groot tegenstander en heeft laten weten het akkoord nïet te zullen

steunen.5) Ook de GREENS/EFA is zeer kritisch en kan verwacht worden het akkoord niet te

zullen steunen.6) De ECH is optimistisch over het akkoord, en met name tevreden over CETA na

herziening van het investeringshoofdstuk.

Commissaris Malmstrdm heeft op verschillende gelegenheden aangegeven dat hetEP voortaan bij alle handelsakkoorden goedkeuring dient te verlenen voordatvoorlopige toepassing kan starten.

Daarnaast heeft het EP groen licht gegeven op de tekst.21. Rapporteur(s) EP Behandelende EP-Commissie: INTA

- Verantw. EP-cie Rapporteur: Artis Pabriks (EPP)- Shadows Schaduwrapporteurs: Sorin Moisa (S&D), D. Campbell Bannerman (ECR), Marietje- Belangrijke MEP’s Schaake (NL, ALDE) Anne-Marie Mineur (NL, GIJE), Vannink Jadot (Verts), Davidt recente relevante Borelli (EFDD)contacten/afspraken

Betrokken Nederlanders: Marietje Schaake (D66) en Anne Marie Mineur (SP) zijnbeide schaduwrapporteur.

22. Overige Nederlandse spelers Vocale tegenstanders zijn onder andere SOMO, TNI, Both Ends, FNV, foodwatch,Greenpeace, Milieudefensie, Wemos, Bits of Freedorn en de Consumentenbond

23. Evt. horizontale aspecten In het kader van de Wet Raadgevend Referendum is het sinds juni 2015 mogelijk omeen referendum aan te vragen na goedkeuring van een goedkeuringswet. Door hetbesluit om CETA als gemengd akkoord voor te leggen is CETA referendabel.

Daarnaast zal bezien moeten worden wat de gevolgen van de Brexit zijn. In beginselheeft het VK aangegeven aan haar verplichtingen te blijven voldoen, waardoor ergeen directe gevolgen hoeven te zijn voor CETA. Het moment van notificatie is welvan belang.

24. Evt. agentschap n.v.t.