Dr. Mustafa ÇETİNDAĞDaire Başkanı14.01.2014

HAYVAN SAĞLIĞI GIDA VE YEM ARAŞTIRMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI

T.C.GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

1

Sunuş Planı

• Daire Başkanlığı

• Araştırma Projeleri

• Araştırma Konuları

• Genel Değerlendirme

2

Hayvan Sağlığı Gıda ve Yem Araştırmaları Daire Başkanlığı

Gıda ve Yem

Bitkisel Gıda Araştırmaları Çalışma Grubu

Hayvansal Gıda ve Yem Araştırmaları Çalışma Grubu

Hayvan Sağlığı

Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sağlığı Araştırmaları

Çalışma Grubu

Kanatlı ve Su Ürünleri Sağlığı Araştırmaları

Çalışma Grubu

3

Çalışma Grupları

Bitkisel Gıda Araştırmaları Çalışma GrubuGrup Koordinatörü : Mehmet GÜMÜŞ Ziraat Mühendisi,Görevli Personel : Atilla UYAR Ziraat Mühendisi,

Dr. Eda ÇALIKOĞLU Gıda Mühendisi, Esin İNCE TOPARLAK Gıda Yüksek Mühendisi, Dr. Nesrin KURTAR BOZBIYIK Gıda Mühendisi, Sinem GÜMÜŞSOY Gıda Yüksek Mühendisi,

Hayvansal Gıda ve Yem Araştırmaları Çalışma GrubuGrup Koordinatörü : M. Cihat ÖZTÜRK Veteriner Hekim, Görevli Personel : Ahmet BUDAKLIER Gıda Mühendisi,

Şeref TEPE Ziraat Yüksek Mühendisi, Cemal KAYGISIZ Ziraat Yüksek Mühendisi,

Ülker PAMUK Ziraat Yüksek Mühendisi, Aynur BARAN Ziraat Mühendisi

4

Çalışma Grupları

Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sağlığı Araştırmaları Çalışma GrubuGrup Koordinatörü : Dr. Hürriyet BÜLBÜL Uzman Veteriner Hekim, Görevli Personel : Dr. Turhan TURAN Veteriner Hekim,

Erkan TAÇBAŞ Veteriner Hekim, Kanatlı ve Su Ürünleri Sağlığı Araştırmaları Çalışma GrubuGrup Koordinatörü : Dr. Ayfer YILDIRIM Veteriner Hekim, Görevli Personel : M. Türkay ÇETİNKAYA Veteriner Hekim,

Derya DEMİR Veteriner Hekim, Dr. Mehtap YILMAZ Ziraat Mühendisi,

 

5

Araştırma Enstitü/İstasyonları

Merkez Araştırma EnstitüleriBursa Gıda ve Yem Kontrol, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri, Etlik Veteriner Kontrol, Ankara Tarla Bitkileri, Trabzon Su Ürünleri, Diyarbakır GAP Ulusl. Tar. Araşt. Eğit. Merk.

Bölge Araştırma Enstitüleri Antalya Batı Akdeniz, Adana Doğu Akdeniz, Ege Tarımsal Araşt. Enst. Şanlıurfa GAP Tarımsal Araşt. Enst. Antalya Akdeniz Su Ürünleri

Araştırma İstasyonları Bornova Zeytincilik, Malatya Kayısı, Erbeyli İncir, Gaziantep Antepfıstığı, Tekirdağ Bağcılık, Manisa Bağcılık, Giresun Fındık, Erzincan Bahçe Kültürleri, Ordu Arıcılık, Ankara Tavukçuluk, Bandırma Koyunculuk, Elazığ Su Ürünleri, Eğirdir Su Ürünleri, Kahramanmaraş Geçit Kuşağı,

Toplam 186 Teknik Personel 6

Araştırma Yetkisi Verilen Kuruluşlar

Şap Enstitüsü

Veteriner Kontrol Enstitüleri • İstanbul Pendik, • İzmir Bornova, • Adana, • Elazığ, • Erzurum, • Konya, • Samsun

Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü

Gıda Kontrol Lab. Müd. • Ankara, • Antalya,• Çanakkale, • Diyarbakır, • Gaziantep, • İzmir, • Kayseri, • Konya,• Mersin, • Sivas,• Tekirdağ, • Van,

7

Toplam 46 Enstitü / İstasyon / Laboratuvar

YILLARPROJELER

TOPLAMSonuçlanan Devam Eden Yeni Teklif

2004 18 30 2 50

2005 16 17 26 59

2006 10 23 19 52

2007 9 22 29 60

2008 8 27 37 72

2009 6 38 28 72

2010 21 30 24 75

2011 15 30 38 83

2012 14 33 44 91

2013 8 51 33 92

TOPLAM 141 338 308 787

Gıda ve Yem Araştırma Proje Sayıları

8

2013 Yılı Gıda ve Yem Araştırma Proje Dağılımı

60

22

10Bitkisel Gıdalar

Hayvansal Gıdalar

Yem

9

YILLARPROJELER

TOPLAMSonuçlanan Devam Eden Yeni Teklif

2004 9 15 17 41

2005 11 20 4 352006 6 17 14 37

2007 3 24 15 42

2008 10 27 21 582009 11 33 24 68

2010 12 43 20 75

2011 16 45 19 802012 14 48 21 832013 20 43 30 93

TOPLAM 112 315 185 612

Hayvan Sağlığı Araştırma Proje Sayıları

10

2013 Yılı Hayvan Sağlığı Araştırma Proje Dağılımı

33

2122

17

Büyükbaş Hayvan Sağlığı

Küçükbaş Hayvan Sağlığı

Kanatlı Küçükevcil Hay-van Sağlığı

Su Ürünleri Sağlığı

11

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20140

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

210 215150

70

250 250 250 300 350

500

1850 1900

Gıda Yem Araşt. Projesi

Ülkesel Gıda Yem Araşt. Programı

Gıda Yem Araştırma Bütçesi

Bin TL

12

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20140

200

400

600

800

1000

1200

1400

450 500575 600 600 600 650

750

10001100

1200

Bin TL

Hayvan Hastalık ve Zararlıları Araştırma Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi

Hayvan Sağlığı Araştırma Bütçesi

13

Ulusal Gıda Starter Kültür Gen Bankası Bütçesi

2014 2015 20160

1000

2000

3000

4000

5000

6000

4000

50005300

Bin TL

14

Toplam 14.300.000 TL

Ar-Ge Destekli Projeler (2007-2013)

15

Yılı Ödenek Miktarı (TL)2010 598.3062011 1.237.5412012 723.033

2013 2.232.876Sonuçlanan 1.365.092

Genel Toplam 6.156.848

Çalışma Grubu Sonuçlanan Devam Eden

Bitkisel Gıda 8 13

Hayvansal Gıda ve Yem 2 10

Büyükbaş Küçükbaş Hayv. Sağ. 1 2

Kanatlı ve Su ürün.Sağ. 1 2

Toplam 12 27

Toplam Destek

16

Ar-Ge Destekli Proje Sayıları

TEAD BSAD TSKD BBAD HAYSÜD TBAD HSGYAD0

5

10

15

20

25

30

4

89

1816

22

27

75

3 3

12

8

12

DevamEdenSonuçlanan

Sonuçlanan 50, Devam Eden 104

Ar-Ge Destekli Projeler (2007-2013)

Üniversiteler (15)Hacettepe, Ankara, Boğaziçi, Ege, Yıldız Teknik, Atatürk, Gazi, Erciyes, Uludağ, Karadeniz Teknik, Süleyman Demirel, Mehmet Akif Ersoy, Gaziosmanpaşa, Gümüşhane, Yeditepe

STKS.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri BirliğiS.S Tariş Üzüm Tarım Satış Kooperatifler BirliğiTürkiye Süt Et Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (SETBİR)Salça Dondurulmuş ve Konserve Gıda Sanayicileri Derneği (SALKONDER)

Özel Sektör NANO-BİYO Teknolojik Sistemler Eğitim Danışmanlık Ar-Ge Sanayi Tic. Ltd. Şti. ANKARADONE Genetik ve Biyoinformatik Ltd., İSTANBULCANKURT Süt ve Süt Ürünleri Endüstriyel Makine Gıda ve İhtiyaç Mad. İnş. Tur. Hayvancılık Tarım Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti, ANTALYAATAFEN, Veteriner Malzemeleri Hayvancılık Pazarlama ve Sanayi Ticaret A.Ş. Kemalpaşa-İZMİR,

17

TÜBİTAK Projeleri

18

1001 ve 1003 Programı1007 Programı• Ulusal Gıda Kompozisyonunun Belirlenmesi ve Sürekli-Yaygın Paylaşım Sisteminin

Oluşturulması TAGEM, TÜBİTAK-MAM, Sağlık Bakanlığı Aralık 2008, 4 Yıl, 4.4 Milyon TL,

• Yem Endüstrisine Yönelik Endüstriyel Enzimlerin Üretimi (Yem-En) TÜBİTAK-MAM, Tavukçuluk, Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu, Çukurova, Ege, Marmara ve Kocaeli Üniversiteleri, Kasım 2008, 4 yıl, 4.782.000. TL Fitaz, ksilanaz ve beta-glukanaz enzimleri

• Geleneksel Gıdalarda Mikotoksin Analiz Yöntemlerinin Geliştirilmesi Ankara Gıda Kontrol Lab., TÜBİTAK-MAM, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü 2012-2016, 42 ay, 3.153.969 TL’dir

• Yüksek Kaliteli Kuru Kayısı Üretimi İçin Kükürtleme, Kurutma ve Depolama Sistemlerinin GeliştirilmesiTÜBİTAK-MAM, Malatya Kayısı Araşt. İst. , İnönü Üniv., Özel Sektör

Ocak 2014, 3 Yıl, 4.5 Milyon TL,

TÜBİTAK Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi (2012 – 2016)

Eylem Planları Çalışmaları

19

Stratejik Amaç 1: Hammadde Üretimi

Stratejik Amaç 2: Sanayi Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetleri

Stratejik Amaç 3: Yerel Yetkinlikler ve Yenilikçi Ürünler • Strateji 3.1: Yerel ve geleneksel gıdaların, özelliklerinin korunarak, modern yöntem ve

teknolojilerle gıda sanayi tarafından üretilmesi ve markalaştırılması • Strateji 3.2: Gıda sanayinde katma değeri yüksek yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda

ürünlerinin geliştirilmesi

Stratejik Amaç 4: Gıda Tüketimi ve Sağlık • Strateji 4.1: Gıda kalitesi ve güvenliği denetimlerinin etkinleştirilmesi

Stratejik Amaç 5: Hedef Odaklı Öncelikli Ar-Ge Projeleri • Strateji 5.1: Gıda üretim ve tüketim zincirinin her aşamasında ihtiyaç duyulan Ar-Ge

ve yenilik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi

Stratejik Amaç 6: Sürdürülebilirlik ve Çevre Dostu Teknolojiler

Dış Kaynaklı Projeler

20

AB 7. Çerçeve Era-NetSustainable Food Production and Consumption (SUSFOOD)Ana Hedef, AB bünyesinde gıda üretim ve tüketiminde sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla araştırma alanında bilimsel işbirliğini artırmak,

• AB Üye/Aday 16 Ülke, 25 Araştırma Kuruluşu• INRA (Fransa) Koordinatör, 2012 – 2015, 2 Milyon Euro • Açılan çağrıda 9 projenin desteklenmesi • Enstitülerimizin yer aldığı 2 proje (Bioprot - Bursa Gıda ve Sunniva – Alata Bahçe Kültürleri) 

AB Ulusal Ajans TOI (Transfer of Innovation)Gıda Endüstrisi – Gıda Mevzuatı, Sektörel Etki Analizi, Eğitim, İşbirliği ve Avrupa Ağı, Uzaktan Eğitimi

• TAGEM, Gaziantep Üniversitesi, TÜGİS, Almanya, Litvanya ve Romanya’dan birer Üniversite , 2012-2014, Projede kapsamında 8 ilde seminer

• Gıda sanayi paydaşlarına Bakanlığımızın yapısı, faaliyetleri, denetim sistemi ve 12. Fasıl, 5996 sayılı Kanun gibi AB’ye uyum kapsamında yapılan çalışmalar,

Dış Kaynaklı Projeler

21

Birleşmiş Milletler Küresel Çevre Fonu (GEF) Projesiİnsan Refahı ve Beslenmesinin İyileştirilmesi için Biyoçeşitlilik Koruma ve Sürdürülebilir Kullanımının Düzenlenmesi• Türkiye, Brezilya, Kenya, Sri Lanka ve Bioversity International, 4 yıl (2013-2017), • 3 pilot bölgede seçilen 43 hedef tür • Gıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından hedef türlerin beslenme

değerlerinin belirlenmesiyle ilgili örneklem protokolleri, formlar, makro besin öğeleri analizleri, seçilecek türün Ulusal Gıda Kompozisyonu Veri Tabanına dahil edilmesi,

KKTC Projeleri• Hayvan Sağlığı, 3 Proje halen devam etmekte,• Etlik Vet. Kont. Merk. Araşt. Enst., Pendik Vet. Kont. Enst. Müd. Ankara ve Selçuk

Üniv. Vet. Fak.

Etlik, Pendik, Bornova ve Şap Enst. AB 7. Çerçeve, OIE Twining projeleri, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), Almanya’dan Friedrich-Loefler , İtalya’dan Istituto Zooprofilattico Sperimentale dell’Abruzzo e del Molise

Gıda - Yem Güvenilirliği ve Kalitesi

İşleme Teknolojileri ve Ürün Geliştirme

Analiz Yöntemleri

Geleneksel Gıdalar

Muhafaza ve Ambalajlama

Atık ve Artıkların Değerlendirilmesi

Gıda ve Yem Araştırmaları

22

Gıda-Yem Güvenilirliği ve Kalitesi

İnsan sağlığını riske sokmayacak kaliteli ürünlerin üretilmesi ve bunu sağlamaya yönelik önlemlerin alınması

Katkı, kalıntı ve bulaşanların seviyeleri ile mevzuata uygunluğun belirlenmesi ,

konusunda önemli bir bilgi birikimi, ve alt yapı

Gıdaların besin ögeleri, teknolojik değeri ve işlevsel bileşenleri yönüyle kalitenin yükseltilmesine ilişkin araştırmalar

Mısır ve soya orijinli GDO’lu gıdaların tespitine yönelik çalışmalar devam etmekte

23

İşleme Teknolojileri ve Ürün Geliştirme

Katma değeri yüksek yeni ürünlerin geliştirilmesi ve sektörde modern teknolojinin yaygınlaştırılması

Takviyeli güneş kolektörü,

Kestane dış kabuklarının soyulma tekniği,

Zeytin işleme tekniği,

Kurutma teknikleri,

Sebze püresi, incir ezmesi, incir lokumu,

Gölevez, Güvey feneri, Feijoa,

24

Analiz Yöntemleri

Analizler metotlarının geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin sağlanması

Taklit ve tağşişin belirlenmesi,

Bazı pestisitlerin farklı ekstraksiyon yöntemleri ile belirlenmesi,

GDO tespitine yönelik analizler,

Aflatoksin tayini, Akrilamid tespiti,

Ürün karekterizasyonu, çeşit ve orijininin belirlenmesi,

Karışım oranlarının tespiti,

25

Muhafaza ve Ambalajlama

Yeni muhafaza tekniklerinin geliştirilmesi, ürün ambalaj isteklerinin belirlenmesi ve uygulanabilirliğin sağlanması

Muhafaza tekniklerinin gıdaların güvenilirliğine ve kalite özelliklerine etkileri,

Dondurma, ısıl işlem, vakum ambalajlama, konserve etme, alkolde muhafaza, ozon kullanımı gibi yöntemlerle raf ömürlerinin uzatılması,

Yenilebilir kaplama teknikleri,

26

Artık ve Atıkların Değerlendirilmesi

Artık ve atıkların gıda ve yem sanayinde değerlendirilme olanaklarının artırılması

Elma ve üzüm posasının unlu mamullerde kullanımı,

Meyve posaları kullanılarak Aspergillus niger’den pektinaz eldesi,

Artık ve atıkların yem hammaddesi olarak kullanımı,

Şeker pancarı yaprakları, greyfurt atıkları, selektör altı pirinç, domates posası silajı, aspir tohumu küspesinin hayvan beslemede kullanımı,

27

8,39 (18)21,5 (7)24,57 (9)29,78 (8)32,22 (13)38,8 (12)47,17 (10)

Epidemiyolojik Araştırmalar

• Hastalıklarla mücadele stratejilerinin oluşturulmasına katkı,

• Hastalıkların yaygınlığı, etiyolojisi,

• Etken izolasyonu, identifikasyonu, serotiplendirme,

• Antibiyotik duyarlılıkları,

Hayvan Sağlığı Araştırmaları

28

29

Epidemiyolojik Araştırmalar

Bakteriyolojik, Viral ve Paraziter HastalıklarBrucellosis , Camplyobacter, E.coli , Mastitis, Paratüberküloz, Chlamidiosis, Mycoplasma,

Şap Hastalığı, Rota - Corona Viruslar, IBR, BVD, PPR, Mavidil, Kuduz, Koyun ve Keçi Çiçeği,

Ekto parazitler, Babesiosis, Tritrichomonas foetus, Theileriosis, Neospora caninum,

Kanatlı Hayvan HastalıklarıAvian Encephalomyelitis, Newcastle, ORT,Infeksiyoz Bursal Hastalığı, Marek, CRD,

Arı HastalıklarıYavru Çürüklüğü, Paraziter Hastalıklar, Viral Hastalıklar, Mantar Hastalıkları,

Su Ürünleri SağlığıViral Hastalıklar, Bakteriyel Etkenler, Parazitler,

Teşhis Yöntemlerine Yönelik Araştırmalar

• Erken ve doğru teşhisi sağlayacak, gelişen teknolojilere uygun metotların geliştirilmesi

• PCR, • ELISA, • CFT, • IFAT, • Western Blot,

30

Hayvan Sağlığı Araştırmaları

Aşı ve Biyolojik Madde Araştırmaları

• Aşı, serum ve biyolojik madde üretiminde kalite geliştirme,

• Yeni ürün elde etme,• Kontrol tekniklerinin

geliştirilmesi

• Şap aşısı, • Brucella aşıları,• Sığır Vebası, PPR, • Koyun Keçi Çiçek,• Mavidil, • Kanatlı Aşıları, • Clostridial Aşılar

31

Hayvan Sağlığı Araştırmaları

Gıda ve Yem Çalışma Konuları

32

Geleneksel gıdaların envanterinin çıkartılması, hijyenik ve teknolojik koşullarda üretim ve sanayide uygulanabilir hale getirilmesi,

Potansiyeli büyük, geleneksel ve dış satım şansı yüksek ürünlerden katma değeri yüksek, işlenmiş yeni ürünlerin ve fonksiyonel gıda ürünlerinin geliştirilmesi,

Mikroorganizma ve kimyasal kalıntıların varlığını belirleyen daha hızlı, ekonomik ve özellikle biyoteknoloji esaslı analiz yöntemlerinin geliştirilmesi,

Gıda katkı maddelerinin ülkemiz şartlarında ve doğal kaynaklardan üretiminin sağlanması,

Gıda ile temas eden malzemelerin spesifik migrasyon değerlerinin belirlenmesi ve ulusal limitlerin oluşturulması,

Yem projeleri,

Hayvan Sağlığı Çalışma Konuları

33

Önemli hayvan hastalıklarının ülke düzeyinde epidemiyolojik haritalarının çıkarılması, ulusal veri tabanlarının oluşturulması, belirli dönemlerde survey çalışmalarının tekrar edilmesi,

Kombine aşı üretim tekniklerinin ve teşhis kitlerinin geliştirilmesi,

Vektörler ve vektör kaynaklı hastalıklar,

Erken uyarı sistemlerinin oluşturulmasına yönelik çalışmalar,

Ulusal hücre kültürü ve suş bankalarının kurulması,

34

Eğitim, Toplantı, Sempozyum, Panel

Veteriner Hekimliği Uzmanlık EğitimiUzmanlık eğitiminin YÖK tarafından lisansüstü eğitim olarak değerlendirildiği, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununda değişiklik ve çıkarılacak yönetmelik ile eğitimin yapılabileceği,

Çalıştay, Sempozyum, Panel, Toplantı Katılımları, Kurul, Komisyon Üyelikleri

Genel Değerlendirme

35

TAGEM Enstitü İlişkileri• Enstitü ziyaretleri• Bütçe ve Personel • Araştırma Yetkisi Verilen Müdürlükler

Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü ile Koordinasyon• Çalışma konularının belirlenmesi• Ortak projeler yapılması• Kontrol hizmetlerinin yoğunluğu• İhbarı mecburi hayvan hastalıkları• Koordinasyon eksikliği

STK ve Özel Sektör ile çalışmalar• GMO, ASÜD, Yem Sanayicileri Birliği ve diğer STK’lar• TGDF ve TÜGİS ile İşbirliği• Özel Sektör Talepleri

TEŞEKKÜRLER

www.gsb.gov.tr