1REPUBLIKA E SHQIPRISKUVENDI

PROJEKTLIGJ

Nr. ______/2015

PR LEJIMIN E HETIMIT T PAVARURNDRKOMBTARMBIAKUZATPUBLIKE T NGRITURA MBI CSHTJEN CEZ

SHPRNDARJE SH.A.

N mbshtetje t neneve 78, 83 pikat 1 dhe 2 dhe 84 pika 4 t Kushtetuts, mepropozimin e nj grupi deputetsh,

KUVENDI IREPUBLIKS S SHQIPRIS

VENDOSI:

Neni 1Objekti dhe qllimi

1. Objekt i ktij ligji sht prcaktimi i rregullave q garantojn kryerjen ehetimeve t pavarura, t plota dhe gjithprfshirse, nga organe ligjzbatuese thuaja, pr faktet e bra publike lidhur me akuzat pr cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, sipas piks 2 t nenit 2 t ktijligji.

2. Qllimi i ligjit sht t siguroj besueshmri t plot tek opinioni publikmbi hetimin e gjithanshm t fakteve t bra publike lidhur me akuzat prcshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, si dhe vnienprpara prgjegjsis penale t personave prgjegjs.

3. Dispozitat e ktij ligji zbatohen pr procedimet n lidhje me veprat penalepr cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin Shqiptare, q n astin emiratimit t ktij ligji, jan nn juridiksionin e autoriteteve gjyqsore t Republiks

ORANE

WS

2s Shqipris.

Neni 2Prkufizime

N kuptim t ktij ligji, termat e mposhtme kan kt kuptim:

1. Organ ligjzbatues i huaj nnkupton nj struktur t specializuar hetimiq ushtron veprimtarin n Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe/ose n nj vend tBashkimit Europian, dhe q pranon t caktoj prokuror t saj n Shqipri prllogari t hetimit t akuzave t bra publike pr cshtjen CEZ SHPRNDARJEsh.a..

2. Cshtja CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptarennkupton:

a) hetimin mbi ligjshmrin e veprimeve apo mosveprimeve tfunksionarve publik apo personave privat, gjat marrdhnies midis shoqrisDebt International Advisory, DIA dhe shoqris CEZ SHPRNDARJE, si dheakuzave t bra publike pr veprime korruptive;

b) hetimin mbi faktet e bra publike pr dmtimin e interesave financiare tshtetit shqiptar, nga realizimi i marrveshjes pr zgjidhjen me mirkuptim ndrmjetRepubliks s Shqipris dhe shoqris CEZ, a. s., t miratuara me ligjin nr.114/2014, dat 31.07.2014.

3. Struktura prgjegjse nnkupton cdo organ t administrats shtetrore,person juridik a fizik, publik apo privat, shqiptar apo i huaj, q disponondokumente, prova, t dhna apo fakte, t vlefshme pr realizimin e nj hetimi tplot dhe t gjithanshm pr cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverinshqiptare.

Neni 3Bashkpunimi me organet ligjzbatuese t huaja

1. N emr t Republiks s Shqipris, Prokurori i Prgjithshm shtbashkrenduesi i bashkpunimit me organin ligjzbatues t huaj dhe vepron siautoriteti kompetent pr marrjen dhe sigurimin e ndjekjes s veprimeve t krkuarapr hetimin e plot dhe t pavarur t akuzave publike mbi cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare.

ORANE

WS

32. Prokurori i Prgjithshm, brenda 10 ditve nga hyrja n fuqi e ktij ligji,ngarkohet t lidh marrveshje bashkpunimi me organe ligjzbatuese t Shteteve tBashkuara t Ameriks dhe/ose vendeve t Bashkimit Europian, t cilat shprehingadishmrin pr t ndihmuar n hetimin e plot dhe t gjithanshm t akuzave tbra publike mbi cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare.Objekt i marrveshjes sht caktimi i prokurorve t organit ligjzbatues t huaj prt hetuar mbi cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, meqllim zbardhjen e plot dhe individualizimin e prgjegjsis penale pr personatprgjegjs.

3. Strukturat prgjegjse i ofrojn organit ligjzbatues t huaj bashkpunimine tyre t plot dhe t gjithanshm, pr hetimin e akuzave t bra publike mbicshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, duke i vn ndispozicion t gjitha dokumentet, faktet, provat apo t dhnat e krkuara prej tyre.

4. Prokurori i Prgjithshm vendos n dispozicion t organeve ligjzbatueset huaja t gjitha dokumentet, faktet, provat apo t dhnat e siguruara deri m taninga organi i prokuroris n kuadr t hetimeve mbi cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare.

5. Autoritetet shqiptare asistojn antart dhe punonjsit hetues t organeveligjzbatuese t huaja, pr aktivitetet e tyre t pavarura n Shqipri, nse kjokrkohet prej tyre.

6. Prokurori i Prgjithshm, me krkes t organit ligjzbatues t huaj, mevendim, mund t ngrej struktura t veanta pr zbatimin e bashkpunimit sipaspiks 1 t ktij neni. N vendimin pr ngritjen e nj strukture t till prcaktohenm hollsisht detyrat dhe detyrimet e tij. Komunikimi me organin ligjzbatues thuaj kryhet n gjuhn shqipe dhe n gjuhn angleze.

7. Kshilli i Ministrave t siguroj fondet financiare pr t mbuluar t gjithashpenzimet e nevojshme pr hetimin e plot nga ana e organit ligjzbatues t huaj.

Neni 4Legjislacioni i zbatueshm

N masn q nuk bien n kundrshtim me rregullat e veanta t vendosuranga ky ligj, rregullat e prcaktuara nga Kodi i Procedurs Penale t Republiks sShqipris, ligji nr. 10193, dat 3.12.2009 Pr marrdhniet juridiksionale meautoritetet e huaja n shtjet penale dhe legjislacioni shqiptar n fuqi, janplotsisht t zbatueshme nga organi ligjzbatues i huaj.

ORANE

WS

4Neni 5Hetimi i akuzave

1. Organi ligjzbatues i huaja, n prputhje me marrveshjen e nnshkruar sipaspiks 2 t nenit 3 t ktij ligji, ka t drejt:

a) t dgjoj dshmitar, ekspert dhe persona t akuzuar n Shqipri;b) t marr prova dhe t mbaj do dokument dhe t gjitha materialet q jan t

rndsishme pr hetimin dhe gjykimin, n prputhje me legjislacioninshqiptar;

c) t kqyr mjedise apo dokumente;d) t ndrmarr cdo veprim procedural dhe/ose veprime t tjera, q mund t

jen t nevojshme pr realizimin e nj hetimi t plot dhe t gjithanshm,pr prfundimin e hetimit dhe/ose prgatitjen e zhvillimin e ndjekjes penalen gjykim.2. Nse veprimet ose aktivitetet hetimore q ndrmerren nga organet

ligjzbatuese t huaja duhet t mbshteten nga nj vendim prokurorie apo gjykate,sipas ligjeve shqiptare, procedohet pa asnj vones n prmbushjen e tyre ngaautoritetet shqiptare. Ekzekutimi i do veprimi, q krkon forc ose kufizon tdrejtat dhe lirit themelore t shtetasve, kryhet n pajtim me legjislacionin shqiptarn fuqi.

Neni 6Thirrja e personave

1. Organi ligjzbatues i huaj ka autoritetin pr t dorzuar thirrjet dhedokumente t tjera pran personave dhe organeve brenda dhe jasht Shqipris,nprmjet organeve kompetente shqiptare, apo drejtprdrejt, me korrier diplomatik,me shrbim postar ose dorazi.

2. Nse organi ligjzbatues i huaj krkon paraqitjen personale t nj personipr qllimet e pyetjes, ballafaqimit ose hetimit, autoritetet gjyqsore shqiptare,sigurojn paraqitjen e tyre, njlloj si n rastin e nj thirrjeje pr tu paraqitur paranj gjykate shqiptare ose nj prokurori shqiptar. Personat e thirrur pr efekt thetimit, jan t detyruar t paraqiten n orn dhe vendin e prcaktuar, prndrysheurdhrohet shoqrimi i tyre i detyrueshm.

3. Nse organi ligjzbatues i huaj, n bashkpunim me autoritetet gjyqsore

ORANE

WS

5shqiptare, thrrasin nj person me banim a qndrim jasht shtetit, ai, gjatqndrimit n Shqipri, nuk i nnshtrohet ndjekjes penale pr nj vepr penale tndryshme t kryer para hyrjes n territorin shqiptar dhe as nuk drgohet t vuajnj dnim penal, bazuar n nj vendim t brendshm gjyqsor, t lshuar parahyrjes n Shqipri. Ky rregull nuk zbatohet, nse personi i thirrur, pavarsishtmundsis s dhn, nuk sht larguar nga territori shqiptar brenda 15 ditve pasnjoftimit se prania e tij/saj nuk vazhdon t jet e nevojshme. Kjo periudh nukprfshin periudhn brenda s cils personi i thirrur nuk mund t largohej ngaterritori shqiptar pr shkaqe t ligjshme e t dokumentuara.

4. Personat e thirrur nga jasht shtetit kan t drejtn e kalimit lirshm nterritorin e Republiks s Shqipris, pr kt qllim. Autoritetet shqiptarembshtesin, lehtsojn dhe prshpejtojn kalimin e ktyre personave dhe do sendipasuror q ata kan me vete, q lidhet me thirrjen ose pranin n vendin dhe orn eprcaktuar nga organi ligjzbatues i huaj.

Neni 7Kqyrja, kontrolli dhe sekuestrimi i provave

1. Pr efekt t hetimit t plot dhe t gjithanshm, cdo autoritet publik,person juridik apo fizik, shqiptar apo i huaj, sht i detyruar t vendos ndispozicion t organit ligjzbatues t huaj, objekte, sende apo dokumente, si dhe tlejoj kqyrjen dhe marrjen e kopjeve t tyre, n prputhje me legjislacioninshqiptar n fuqi dhe t drejtn ndrkombtare t zbatueshme.

2. Organi ligjzbatues i huaj, n bashkpunim me autoritetet gjyqsoreshqiptare, kan t drejt t krkojn dhe t realizojn kontrolle, sipas rregullave tparashikuara nga Kodi i Procedurs Penale.

3. Me krkes t organit ligjzbatues t huaj, autoritetet gjyqsore shqiptareurdhrojn kqyrjen e mjediseve private ose sekuestrimin e materialeve, n lidhjeme provat e krkuara n kuadr t hetimit.

4. Kqyrja dhe sekuestrimi kryehet nga autoriteti kompetent gjyqsorshqiptar, n pranin e personelit t organit ligjzbatues t huaj, n prputhje medispozitat e Kodit t Procedurs Penale.

5. Nse nj pal e tret ka prftuar t drejtat e pronsis n mirbesim dhenj autoritet shtetror ose pal e dmtuar, pretendon pronsin mbi materialet,dokumentet ose t ardhurat nga krimet e dyshuara, t cilat jan sekuestruar, atokthehen vetm nse organi ligjzbatues i huaj konfirmon se nuk jan m t

ORANE

WS

6nevojshme pr hetimin, ose pas prfundimit t procedimit t lidhur me provat esekuestruara.

6. Nse tashm ka filluar procedimi penal, n lidhje me materialet,dokumentet ose t ardhurat nga krimi, t sekuestruara sipas piks 1 t ktij neni,ather ky procedim shtyhet pr sa koh materialet jan t nevojshme prprocedimin q po realizohet nga organi ligjzbatues i huaj n prputhje me kt ligj.

7. Sekuestrimi vazhdon pr kohn minimale t mundur pr prfundimin eprocedimit dhe t drejtat e palve t treta, q mund t ken posedim ose pronsi tligjshme mbi materialet, merren parasysh nga autoriteti procedues. N cdo rast,nse sht e nevojshme, kto sende, objekte apo dokumente mund t konfiskohen,sipas rregullave t parashikuara nga legjislacioni n fuqi.

8. Nse, n prfundim t procedimit, objektet e sekuestruara i rikthehenpronarit n nj gjendje t dmtuar ose nuk i kthehen atij/asaj brenda 60 ditve ngambarimi i gjykimit pran autoriteteve kompetente, tek t cilat objektet janprdorur si prov, pronari zhdmtohet nga Republika e Shqipris. Pretendimi przhdmtim paraqitet nprmjet Prokurorit t Prgjithshm. Si mjet i fundit, pronari iobjekteve mund t paraqes nj pretendim pr kompensim brenda 3 vjetve ngambarimi prfundimtar i gjykimit.

Neni 8Seancat nprmjet telefonit, videokonferencs ose lidhjeve t tjera t

ngjashme

1. Organi ligjzbatues i huaj, n bashkpunim me autoritetet gjyqsoreshqiptare, mund t aplikojn marrjen n pyetje, n distanc, t dshmitarve oseekspertve q jan brenda ose jasht territorit t Shqipris, nprmjet telefonit,videokonferencs ose lidhjeve t tjera t ngjashme.

2. Marrja n pyetje n distanc e dshmitarve ose ekspertve zhvillohet ngaautoritetet gjyqsore vendore, n pranin e personelit t organit ligjzbatues t huaj,n pajtim me rregullat e marrveshjeve ndrkombtare dhe dispozitat e Kodit tProcedurs Penale.

Neni 9Masat paraprake

1. do autoriteti shqiptar duhet ti transmetoj organit ligjzbatues t huaj,

ORANE

WS

7brenda 15 ditve nga fillimi i veprimtaris s tij, do informacion pr veprat penaleq kan lidhje me cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare,t mbledhura gjat do procedimi penal, civil, apo administrativ, t zhvilluarbrenda apo jasht territorit t Shqipris. Fshehja apo refuzimi pr t dhninformacionet e plota e ngarkon personin prgjegjs me prgjegjsi penale sipasligjit.

2.Me krkes t organit ligjzbatues t huaj dhe n pajtim me legjislacionin ebrendshm, autoriteti gjyqsor shqiptar merr masat paraprake pr ruajtjen eprovave, materialeve, dokumenteve, t ardhurave t krimit dhe do sendi tjetrpasuror q sht i prdorshm n procedim. N kt rast, organi ligjzbatues i huajmund t krkoj masa t veanta pr sigurin dhe konfidencialitetin e provave.

Neni 10Shtyrja e procedimit t tjera

Autoriteti gjyqsor shqiptare mund t shtyjn zhvillimin e procedimeve ttjera penale, nse kjo mund t cenoj zhvillimin e procedimit penal t filluar sipasktij ligji. Autoriteti gjyqsor shqiptar informon organin ligjzbatues t huaj.

Neni 11Konfidencialiteti

1. Veprimet hetimore dhe/ose procedurale, apo krkesat e organitligjzbatues t huaj trajtohen si tepr konfidenciale.

2. T gjith autoritetet shqiptare, duke prfshir organet e zbatimit tligjit dhe organet e tjera t prfshira drejtprdrejt ose trthorazi n ekzekutimin ekrkesave apo veprimeve t kryera nga organi ligjzbatues i huaj, i nnshtrohendetyrimit rigoroz pr ruajtjen e konfidencialitetit t informacionit, pr t cilin vihenn dijeni pr shkak t detyrs. Veanrisht, nse sht e justifikuar pr arsye tkonfidencialitetit apo siguris, emrat, faktet dhe rrethanat q u referohen vepravepenale, q lidhen me procedimet q kryhen nga organi ligjzbatues i huaj, mund tredaktohen.

3. Autoritetet shqiptare, prfshir autoritetet gjyqsore, me krkes torganit ligjzbatues t huaj, zbatojn rregullat e ruajtjes s sekretit shtetror dhembrojtjen e t dhnave personale, n lidhje me informacionin q gjendet ndokumentet q hartohen apo administrohen nga organi ligjzbatues i huaj.

ORANE

WS

8Neni 12Shpenzimet

1. Kshilli i Ministrave i siguron Prokuroris s Prgjithshme buxhetin enevojshm pr t mbuluar cdo shpenzim financiar t nevojshm pr prmbushjen eveprimtarive t prcaktuara n marrveshjen e nnshkruar sipas piks 2 t nenit 3t ktij ligji.

2. Prokuroria e Prgjithshme siguron burimet e nevojshme financiare,njerzore dhe logjistike, pr realizimin pa asnj penges t veprimtaris s pavarurhetimore t personelit t organit ligjzbatues t huaj, t ngarkuar pr zbatimin emarrveshjes s parashikuar n pikn 2 t nenit 3 t ktij ligji.

Neni 13Privilegjet dhe imunitetet

1. Antart e personelit t organit ligjzbatues t huaj, q ngarkohen merealizimin e veprimeve n kuadr t marrveshjes s parashikuar n pikn 2 tnenit 3 t ktij ligji, kur jan t pranishm n territorin e Republiks s Shqipris,kan t drejtn e privilegjeve dhe imuniteteve funksionale q u jepen diplomatve,sipas s drejts ndrkombtare, n pajtim me Konventn e Vjens prMarrdhniet Diplomatike t vitit 1961.

2. Sendet personale apo zyrtare t antarve t personelit t organitligjzbatues t huaj, mbulohen nga t njjtat privilegje dhe imunitete, tparashikuara sipas piks 1 t ktij neni, nse jan t pranishm n territorin eRepubliks s Shqipris.

3. Mjediset q prdoren prgjithmon ose prkohsisht nga antart epersonelit t organit ligjzbatues t huaj jan t pacenueshme. Npunsit eRepubliks s Shqipris nuk hyjn n to, prvese me plqimin e antarve tpersonelit t organit ligjzbatues t huaj. Pasurit, sendet dhe mjetet e transportit tpersonelit t prmendur kan imunitet ndaj kontrollit, bllokimit ose ndonj formetjetr ndrhyrjeje.

4. Arkivat dhe dokumentet e personelit t prcaktuar n pikn 1 t ktij neni,jan gjithashtu t pacenueshme. Nse komunikimi ndrmjet ktij personeli dheautoriteteve t tjera sht me korrier, korrieri dhe anta e vulosur q prmbandokumentet jan t pacenueshme.

ORANE

WS

95. Nga imunitetet e caktuara nga ky nen mund t hiqet dor vetm meplqimin e veant, me shkrim, t drejtuesve t organit ligjzbatues t huaj dhe npajtim me rregullat e zbatuara nga e drejta ndrkombtare.

Neni 14Lejimi i hetimit dhe ushtrimit t ndjekjes penale

Cdo dispozit ligjore n fuqi, prfshir dispozitat e marrveshjes pr zgjidhjen memirkuptim ndrmjet Republiks s Shqipris dhe shoqris CEZ, a. s., tmiratuara me ligjin nr. 114/2014, dat 31.07.2014, t cilat pengojn hetimin,ndjekjen penale, gjykimin, apo dnimin, e personave q gjenden prgjegjspenalisht pr cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, sipaspiks 2 t nenit 2 t ktij ligji, shfuqizohet.

Neni 15Hyrja n fuqi

Ky ligj hyn n fuqi menjher dhe botohet n Fletoren Zyrtare m t par.

Miratuar n datn ____/____/2015.

RELACION

MBI PROJEKTLIGJIN

ORANE

WS

10

PR LEJIMIN E HETIMIT T PAVARURNDRKOMBTARMBIAKUZATPUBLIKE T NGRITURA MBI CSHTJEN CEZ

SHPRNDARJE SH.A.

Me Ligjin nr. 10116, dat 23.04.2009 Pr miratimin e kontrats s shitjes s76% t aksioneve t OSSH sh.a., ndrmjet METE dhe CEZ a.s. kjo shoqri kabler 76% t aksioneve t Operatorit t Sistemit t Shprndarjes (OSSH) duke ubr kshtu operatori m i rndsishm i shprndarjes dhe furnizimit publik, mepakic t energjis elektrike. N baz t Ligjit Nr.9072, dat 22.05.2003 "Prsektorin e energjis elektrike" (i ndryshuar) (neni 45), CEZ Shprndarje sishoqri e liensuar pr furnizimin e prdoruesve me energji elektrike, sht edetyruar t siguroj furnizimin me energji elektrike te konsumatoreve tenergjis elektrike. Pr kt shrbim aplikohen tarifat prkatse q n baz tnenit 28 t ligjit t siprcituar shqyrtohen dhe miratohen nga ERE.

Mirpo CEZ a.s. nuk zbatoj kushtet e kontrats s nnshkruar me shtetinshqiptar, duke shkaktuar dme t pariparueshme sistemit t shprndarjes senergjis elektrike. N kto kushte, n Tetor t vitit 2012, Banka Botrorekshilloi shtetin shqiptar t ndrmerrte masa pr heqjen e licenss s CEZ a.sdhe orientoi Qeverin t kontaktonte dhe t thrriste n gar disa kompaniligjore t specializuara n fushn e arbitrazhit t investimeve. Pr kt arsye, m5 Nentor 2012 nga Ministria e Drejtsis u shpalln fituesi t nj garendrkombtare dy firmat ligjore Derains, Gharavi & Lazareff.

N Nntor 2012, pas dshtimit t negociatave me CEZ a.s., studio ligjorendrkombtare kshilloj Qeverin Shqiptare ti hiqte licensn CEZ shprndarjedhe n vijim t angazhohej fuqishm pr ngritjen e padive n arbitrazhndrkombtar referuar Marrveshjes s privatizimit. Konkretisht, CEZ a.s duhett mbante prgjegjsi pr:

a) Dme t rrjedhura nga mosrealizimi i mass s investimeve t nevojshmepr prmbushjen e detyrimeve t CEZ a.s. sipas kontrats pr shitblerjen ekuotave dhe abuzimi me pasurit e CEZ Shprndarje t vlersuaraprafrsisht n masn 700 milion Euro;

ORANE

WS

11

b) Dme t rrjedhura nga shkputja e pajustifikuar e energjis elektrike m16 nntor 2012 dhe n raste t tjera;

c) Likujdimi i faturave ndaj KESH dhe OST n masn e rreth 300 milionEuro.

Prvec, padive civile, studio ligjore ndrkombtare kshillonte Qeverin tngrinte kallzim penal ndaj stafit ekzekutiv t CEZ si dhe prgatiti nj planmasash t cilat duhet t ekzekutoheshin nga ana e institucioneve t shtetitshqiptar. Ky kallzim sht depozituar n Avokatura e Shtetit me nr. 526/34prot., dat 24.07.2013 n Prokurorin e Rrethit Gjyqsor Tiran.

M 5 mars 2013 CEZ krkoi zgjidhjen e mosmarrveshjes me ndrmjetsim. M19 Prill 2013 studio ligjore ndrkombtare, i ka paraqitur me shkrim autoriteteveshqiptare, avantazhet dhe disavantazhet e zgjidhjes me ndrmjetsim, dukevlersuar se n kushtet kur ende nuk jan mbledhur provat, nuk mund t vijohet mevlersimin e plot ekonomik dhe juridik t situats, pr t evidentuar mundsit ezgjidhjes me ndrmjetsim. M 28 Gusht 2013 sht nnshkruar kontrata me BDOdhe m pas me Becker Buttner Held q do t prfundonte n 8 jav VlersiminTeknik t Cez sh.a dhe BDO. M 30 shtator 2013 av. Hamid Gharavi shprehshqetsimin e madh pr cnimin e interesave ekonomik t Republiks sShqipris n rast se nuk ndrmerren n mnyr urgjente disa masa t caktuara.

N Shkurt 2014 jan prgatitur Raportet e ekspertve (Vlersimet teknike,financiare dhe vlersimi i Claims kundr CEZ a.s. dhe nga CEZ a.s.), porrezultatet jan mbajtur t fshehura nga Qeveria dhe Raportet nuk jan zhvilluarm tej sipas porosive t lna nga ekspert n mnyr q t finalizoheshinreferuar termave t Kontrats me ta. Dy raportet e vlersimit teknik dhefinanciar, t cilat ishin vn n dispozicion t Qeveris q n 10 Shkurt 2014,parashikonin shprehimisht se:

(i) CEZ a.s. nuk investoi n kompanin e shprndarjes referuarmarrveshjes (fq. 67-74 Vleresimi i Padive BDO);

(ii) kompania u shkatrrua me qllim nga CEZ a.s., e cila kishte nj vit qprgatitej t largohej (67-74, 80-85 Raportit BDO);

(iii) parat e marra me kredi nuk ishin prdorur pr t br investimet e

ORANE

WS

12

krkuara (po aty);(iv) CEZ kishte dshtuar pr t reduktuar borxhin e keq referuar SPA (

fq75-79 BDO);(v) pjesa takuese e shtetit shqiptar 24 % kishte shkuar n zero (80-100

BDO);(vi) e gjithe vlera e kompanis kishte shkuar n zero (80-100 BDO);(vii) parat e mbledhura nuk ishin investuar por n kundrshtim me ligjin

ishin transferuar n parajsat fiskale nga kompanit fantazm tkontraktuara nga CEZ (fq.92-97 i raportit BDO);

(iix) CEZ a.s. kishte dshtuar t investonte, t ulte humbjen n rrjet dhe tulte borxhin e keq, i cili rezultonte i rritur nga 8 milion ne vitin 2007n 53 milion n Janar t vitit 2013;

(ix) CEZ shprndarje n kundrshtim me ligjin kishte transferuar para tekCEZ a.s. n mnyr preferenciale karshi kreditorve t tjer (fq.100BDO);

(x) heqja e licenss nga ERE ishte mse e drejt;(xi) faturat e papaguara nga CEZ ndaj KESH dhe OST 3,6 Miliard lek (fq.

102-106 i BDO);(xii) padit e paraqitura nga CEZ a.s. jan t mbivendosura dhe nuk jan t

llogaritura drejt (fq.132 BDO);(xiii) padit n lidhje me taksat t cilat jan humbur n gjykatat e brendshme

n 3,9 miliard Lek (fq.125 i BDO).

Pavarsisht detyrimi q kompania CEZ a.s. i detyrohej shtetit shqiptar nminimumin e saj kapte vlern 1 bilion Euro (500 milion USD CEZ a.s. idetyrohet vetm KESH dhe OST), Qeveria deklaroi se kishte arritur t zgjidhteme mirkuptim mosmarrveshjen, duke i falur t gjitha detyrimet dhe duke idhn CEZ a.s. 95 milion Euro. Por kjo marrveshje arrihet n nj situat kurCEZ a.s. pretendonte 200 milion EURO n nj arbitrazh investimesh, ndrkohq kjo kompani ishte e ekspozuar karshi shtetit shqiptar n nj padi ArbitrazhiTregtar nga 1-3 bilion euro.

ORANE

WS

13

sht e qart dhe e provuar katrciprisht se asnj avokat apo ekspertndrkombtar nuk rezulton ta ket konsultuar Qeverin shqiptare pr t zgjidhurn kt form mosmarrveshjen me CEZ a.s., prvec konsulentve privat tKryeministrit dhe avokatve t shtetit dhe zyrtarve t tjer, t cilt kan paturklient CEZ a.s. apo kan qen t punsuar nga CEZ a.s.

Pr t gjitha faktet msipr, rezulton q nga nnshkrimi i marrveshjes przgjidhjen me mirkuptim ndrmjet Republiks s Shqipris dhe shoqris CEZ,a. s., t miratuara me ligjin nr. 114/2014, dat 31.07.2014, i jan shkaktuarshtetit shqiptar miliona EURO dm ekonomik, t cilat prbjn vepr penaledhe q kan nevoj pr nj hetim t plot dhe t thelluar, pr t vn prparaprgjegjsis ligjore autort e ksaj vjedhje t rnd q i sht br xhepave tcdo shqiptari.

Mirpo, n vitin 2015, nga media jan br publike disa fakte t rnda, pr njtjetr afer t rnd korruptive, q ka lidhje gjithashtu me kompanin CEZ. Ishkryeministri dhe kreu aktual i parlamentit, Ilir Meta akuzohet se ka marrryshfet nga Debt International Advisory, DIA, nj kompani mbledhje borxhi qka hedhur n gjyq OSHEE-n n gjykatn e arbitrazhit n Vjen. Detajet eakuzave kan rrjedhur pasi DIA hodhi n gjyq kompanin e shprndarjes senergjis elektrike pr prishje kontrate, duke krkuar 130 milion euro n vitin2013, koh kur kjo e fundit quhej CEZ Shprndarje dhe ishte nn pronsin egjigantit ek t energjis, CEZ Grup. Sipas nj krkese pr ti hedhur poshtakuzat e ngritura nga DIA, studio ndrkombtare ligjore e Qeveris shqiptareClifford Chance pretendon se Kreytari i Kuvendit ka qen nj nga prfituesit epagesave prej miliona eurosh, t prfituara nga kompania e mbledhjes sborxheve prej CEZ Shprndarje gjat viteve 2010 dhe 2011.

Sipas dokumentit t protokolluar nga Clifford Chance n gjykatn e arbitrazhitm 30 qershor 2015; DIA ka prfituar n total 4.5 milion euro nga CEZShprndarje, gjat nj periudhe gati nj vjeare nga Nntori 2010 deri n Tetor2011. Kto para u paguan nga CEZ Shprndarje pr nj raport t pavler pr

ORANE

WS

14

identifikimin e debitorve, si dhe si nj parapages pr kostot operative t DIApr mbledhjen e borxhit. Sipas raportit t avokatit ndrkombtar t QeverisShqiptare: Brenda transfertave [prfituesve] t lekve q DIA mori nga CEZShprndarje ishinpolitikan t rndsishm shqiptar, prfshir nj ishkryeministr i proceduar pr korrupsion.. Ilir Meta sht i vetmi ishkryeministr shqiptar q n dy dekadat e fundit sht proceduar penalisht prkorrupsion. N shkurt t vitit 2011, ai u akuzua nga Prokuroria e Prgjithshmepr korrupsion aktiv, pas publikimit t nj video nga emision Fik Fare, kudgjohej t diskutonte nj pages prej qindra mijra eurosh me ish ministrin eekonomis, Dritan Prifti.

Emri i Ilir Mets sht lakuar si i lidhur me afern e CEZ edhe nga ish-kreu ibordit t drejtorve t CEZ, Jozef Hejsek. Hejsek n dshmin e tij m 26 tetor2014 n Prag pr llogari t avokatve t studios ligjore t OSHEE-s, CliffordChance, thot se Ilir Meta, n kohn kur ishte ministr i Jashtm, ka negociuarq ekt e CEZ t punonin me DIA, duke e prezantuar biznesmenin si njeriunq kishte mbshtetjen e qeveris shqiptare. Clifford Chance shkruan q hetimi irastit DIA-CEZ mund t ekspozoj rastin m t madh t korrupsioni dhemashtrimit n Shqipri.

Pr vet kompleksitetin q kan kto dy cshtje, si dhe pr faktin se n ktafer jan t prfshir zyrtart m t lart t shtetit (prfshir Kryeministrin,Kryetarin e Kuvendit, Ministrin e Energjitiks, Avokatin e Prgjithshm tShtetit, etj.), vlersojm se nj hetim i pavarur nga ekspert ndrkombtar torganeve ligjzbatuese t Shteteve t Bashkuara t Ameriks apo vendeve tBashkimit Europian, do t garantonte besueshmri tek opinioni publik, se hetimisht i plot dhe i prgjegjshm. Hetimi nuk mund t kryehet vetm ngaautoritetet ligjzbatuese shqiptare, pr shkak se bhet fjal pr t hetuar drejtuesitkryesor politik dhe shtetror n vend. Presioni politik ndaj organit t prokurorisdhe krcnimet e vijueshme q i bhen sistemit t drejtsis nga mazhorancaaktuale, nuk krijojn anj premis pr t patur nj hetim t plot dhe t pavarur.

ORANE

WS

15

Ne besojm, se sht n interesin e Shqipris dhe shqiptarve, q kjo cshtje thetohet n mnyr t plot dhe gjithprfshirse, nn nj ekspertiz tspecializuar ndrkombtare. Askush dhe n asnj rrethan, nuk mund tkeqprdor interesin e shqiptarve dhe ti vjedh ato me skema mashtruese dhekriminale. Nj hetim i plot ndrkombtar, do t hidhte drit mbi kto fakte tbra publike, dhe do t rikthente besimin tek opinioni publik, se abuzuesit mepushtetin ndshkohen.

Pr kt qllim propozojm pr miratim nga Kuvendi projektligjin Pr lejimine hetimit t pavarur ndrkombtar mbi akuzat publike t ngritura mbi cshtjenCEZ SHPRNDARJE sh.a.. Ky projektligj ka pr objekt prcaktimin erregullave q garantojn kryerjen e hetimeve t pavarura, t plota dhegjithprfshirse, nga organe ligjzbatuese t huaja, pr faktet e bra publikelidhur me akuzat pr cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverinshqiptare. Qllimi i ligjit sht t siguroj besueshmri t plot tek opinionipublik mbi hetimin e gjithanshm t fakteve t bra publike, si dhe vnienprpara prgjegjsis penale t personave prgjegjs. Dispozitat e tij do tzbatohen pr procedimet n lidhje me veprat penale pr cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin Shqiptare, q n astin e miratimit t ktijligji, jan nn juridiksionin e autoriteteve gjyqsore t Republiks s Shqipris.

Konkretisht, propozohet q nj struktur e specializuar hetimi q ushtronveprimtarin n Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe/ose n nj vend tBashkimit Europian, dhe q pranon t caktoj prokuror t saj n Shqipri prllogari t hetimit t akuzave t bra publike pr cshtjen CEZ SHPRNDARJEsh.a., t ket mundsi t hetoj mbi ligjshmrin e veprimeve apomosveprimeve t funksionarve publik apo personave privat, gjatmarrdhnies midis shoqris Debt International Advisory, DIA dhe shoqrisCEZ SHPRNDARJE, si dhe akuzave t bra publike pr veprime korruptive;si dhe t hetoj mbi faktet e bra publike pr dmtimin e interesave financiare tshtetit shqiptar, nga realizimi i marrveshjes pr zgjidhjen me mirkuptimndrmjet Republiks s Shqipris dhe shoqris CEZ, a. s., t miratuara me

ORANE

WS

16

ligjin nr. 114/2014, dat 31.07.2014.

N emr t Republiks s Shqipris, Prokurori i Prgjithshm shtbashkrenduesi i bashkpunimit me organin ligjzbatues t huaj dhe vepron siautoriteti kompetent pr marrjen dhe sigurimin e ndjekjes s veprimeve t krkuarapr hetimin e plot dhe t pavarur t akuzave publike mbi cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare. Prokurori i Prgjithshm, brenda10 ditve nga hyrja n fuqi e ligji, ngarkohet t lidh marrveshje bashkpunimime organe ligjzbatuese t Shteteve t Bashkuara t Ameriks dhe/ose vendeve tBashkimit Europian, t cilat shprehin gadishmrin pr t ndihmuar n hetimin eplot dhe t gjithanshm t akuzave t bra publike mbi cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare. Objekt i marrveshjes do t jetcaktimi i prokurorve t organit ligjzbatues t huaj pr t hetuar mbi cshtjen CEZSHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, me qllim zbardhjen e plot dheindividualizimin e prgjegjsis penale pr personat prgjegjs.

Organi ligjzbatues i huaja, do t ket t drejt t dgjoj dshmitar, ekspert dhepersona t akuzuar n Shqipri; t marr prova dhe t mbaj do dokument dhe tgjitha materialet q jan t rndsishme pr hetimin dhe gjykimin, n prputhje melegjislacionin shqiptar; t kqyr mjedise apo dokumente; apo t ndrmarr cdoveprim procedural dhe/ose veprime t tjera, q mund t jen t nevojshme prrealizimin e nj hetimi t plot dhe t gjithanshm, pr prfundimin e hetimitdhe/ose prgatitjen e zhvillimin e ndjekjes penale n gjykim. N cdo rast, nseveprimet ose aktivitetet hetimore q ndrmerren nga organet ligjzbatuese t huajaduhet t mbshteten nga nj vendim prokurorie apo gjykate, sipas ligjeve shqiptare,procedohet pa asnj vones n prmbushjen e tyre nga autoritetet shqiptare.Ekzekutimi i do veprimi, q krkon forc ose kufizon t drejtat dhe liritthemelore t shtetasve, kryhet n pajtim me legjislacionin shqiptar n fuqi.

do autoriteti shqiptar duhet ti transmetoj organit ligjzbatues t huaj, brenda 15ditve nga fillimi i veprimtaris s tij, do informacion pr veprat penale q kanlidhje me cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverin shqiptare, tmbledhura gjat do procedimi penal, civil, apo administrativ, t zhvilluar brendaapo jasht territorit t Shqipris. Fshehja apo refuzimi pr t dhn informacionete plota e ngarkon personin prgjegjs me prgjegjsi penale sipas ligjit.

ORANE

WS

17

N prfundim, n kundrshtim flagrant me Kushtetutn e Republiks sShqipris, nprmjet marrveshjes pr zgjidhjen me mirkuptim ndrmjetRepubliks s Shqipris dhe shoqris CEZ, a. s., t miratuara me ligjin nr.114/2014, dat 31.07.2014, Qeveria Shqiptare ka hequr dor nga cdo procedim(prfshir procedimin penal) pr cshtjet q lidhem me afern CEZ Shprndarje.Ky ndalim, prvecse del jasht fushs s veprimtaris s nj marrveshje tregtaremirkuptimi, cenon autoritetin e prokuroris pr t ndshkuar cdo krim q kryhetn territorin e Republiks s Shqipris. Qeveria, e vetdijshme se n cshtjenCEZ Shprndarje jan konsumuar vepra t tmerrshme penale, pr shkak se shtshkaktuar nj dm financiar n miliona Euro, ka tentuar ti jap vetes dhe zyrtarvet CEZ, imunitet dhe paprekshmri nga ndjekja penale. Pra, me pak fjal ka tentuart amnistoj cdo krim t kryer.

Ky sht nj parashikim i papranueshm n nj shtet demokratik, sepse cdo krim,pavarsisht nse kryhet nga Kryeministri, ministri, apo zyrtar t tjer t lart tshtetit, apo nga kompani t fuqishme tregtare, duhet t ndshkohet. Pr kt arsye,projektligji parashikon se cdo dispozit ligjore n fuqi, prfshir dispozitat emarrveshjes pr zgjidhjen me mirkuptim ndrmjet Republiks s Shqipris dheshoqris CEZ, a. s., t miratuara me ligjin nr. 114/2014, dat 31.07.2014, t cilatpengojn hetimin, ndjekjen penale, gjykimin, apo dnimin, e personave q gjendenprgjegjs penalisht pr cshtjen CEZ SHPRNDARJE sh.a. me Qeverinshqiptare, shfuqizohet.

Miratimi i ktij projektligji, jo vetm i hap rrug nj hetimi t plot dhe real praferat e msiprme korruptive dhe antiligjore, por mbi t gjitha provon seShqipria sht nj shtet demokratik, kur krimet hetohen dhe autort/prgjegjsitndshkohen sipas ligjit. sht momenti q cdo deputet i Kuvendit t Shqipris,mbi interesin e ngusht personal apo partiak, t vendos interesin publik dhemirqenien finanaciare t shtetit dhe qytetarve shqiptar.

KRYETARI I GRUPIT PARLAMENTART PARTIS DEMOKRATIKEDEPUTETI

EDI PALOKA

ORANE

WS

18

ORANE

WS