Duangman Palagrai et al. ปัจจัยที่มีความ ... · 2014-02-11 · Factors Related to Diet Pills Usage in College Students Duangman Palagrai et al. J Psychiatr

Factors Related to Diet Pills Usage in College Students Duangman Palagrai et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 58 No. 4 October - December 2013 311

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2556; 58(4): 311-322

* บณฑตศกษาสาขาวชาจตวทยาคลนกคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล* ทนวทยานพนธบณฑตศกษาคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล** รองศาสตราจารยแพทยหญงภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

มหาวทยาลยมหดล*** อาจารยภาควชาจตเวชศาสตรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมหาวทยาลยมหดล

ปจจยทมความสมพนธต อการใชยาลด

ความอวนในนกศกษาหญงในมหาวทยาลย

ดวงมาลย พละไกร วท.ม.*, สดสบาย จลกทพพะ พบ.**,

กนกวรรณ ลมศรเจรญ กศ.ม.***

บทคดยอ

วตถประสงคผใชยาลดความอวนในปจจบนมจ�านวนเพมมากขนดงนนการศกษานจงมงสนใจ

ปจจยทมความสมพนธกบการใชยาลดความอวนในนกศกษาหญงในมหาวทยาลย

วธการศกษา กลมตวอยางจ�านวน403รายอายระหวาง18-31ปทศกษาอยในมหาวทยาลย

ขอนแกนชนปท1-6ปการศกษา2554โดยใชแบบสอบถามประกอบดวยแบบสอบถามขอมล

ทวไปแบบวดดานรปลกษณในอดมคตแบบวดอทธพลเพอนแบบวดอทธพลสอแบบวดอทธพล

ครอบครวและแบบสอบถามเกยวกบทศนคตเกยวกบการใชยาลดความอวนโดยแบบสอบถาม

ทกชดมคาสมประสทธความเทยงอยระหวาง 0.85-0.94 วเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐาน

และการวเคราะหความถดถอยโลจสตกเชงพหแบบขนตอน

ผลการศกษา นกศกษาทเขารวมงานวจยมอายเฉลย 20.92 ป และมพฤตกรรมการใชยา

ลดความอวนคดเปนรอยละ 17.60 เมอวเคราะหความถดถอยโลจสตกเชงพหพบวา ปจจย

ทมความสมพนธกบการใชยาลดความอวนมากทสดตามล�าดบไดแก อทธพลครอบครวและ

selfdiscrepancyซงสามารถรวมกนอธบายความสมพนธกบการใชยาลดความอวนไดรอยละ60

นอกจากนจากการวเคราะหความถดถอยปจจยรายดานของแบบวดดานรปลกษณในอดมคต

พบวาสผวองคประกอบของใบหนาลกษณะของกลามเนอรปรางสดสวนน�าหนกทปรารถนา

ขนาดรอบอก และการท�างานประสานกนของรางกายสามารถท�านาย self discrepancy

ไดอยางมนยส�าคญทางสถตท0.05

สรป self discrepancy และอทธพลครอบครวมความสมพนธกบพฤตกรรมการใชยาลด

ความอวน

ค�าส�าคญselfdiscrepancy,อทธพลครอบครวยาลดความอวน

ปจจยทมความสมพนธตอการใชยาลดความอวนในนกศกษาหญงในมหาวทยาลย ดวงมาลย พละไกร และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 58 ฉบบท 4 ตลาคม - ธนวาคม 2556312

ABSTRACT

Objective :Nowadays, theamountsofdietpillusageare increased.Therefore thisstudyaims to

examinefactorsthatarerelatedtodietpillusageinfemaleundergraduatestudents.

Method :Thestudysamplewas403femaleundergraduatestudents,agedbetween18-31years,who

studiedinKhonKaenUniversity,1st-6thyearsintheacademicyear2011.Theresearchinstrument

wasaquestionnaireconsistedofsixdomains:personaldataquestionnaire, thebody image idea

questionnaire,anattitudetowarddietpillusagequestionnaire,peerinfluencescale,mediainfluence

scaleandfamilyinfluencescale.Allquestionnaireswereverifiedforcontentvaliditybythreeexperts.

TheinternalconsistencyofthequestionnaireswasanalyzedusingCronbach’salphacoefficient.The

reliabilitieswerebetween.85-.94.Dataanalysesuseddescriptivestatistics,regression,andbackward

stepwisebinarylogisticregression.

Result :Thestudyfoundthattheaverageageofundergraduateswas20.92years,71studentsused

dietpills,whichwas17.60percent.Theresultofthet-testfoundthatself-discrepancy,familyinfluence,

andpeerinfluencewerestatisticallysignificantatalevelof.05.Accordingtotheresultsofthebackward

stepwisebinarylogisticregression,thefactorsthatwereassociatedwithdietpillusageatthehighlevel

wereself-discrepancyandfamilyinfluence.Thesevariableswerestrongpredictorsofdietpillusage

at60percent.Moreover,eachquestionofthebodyimageideaquestionnairewasanalyzedbyusing

regression,foundthatskincomplexion,facialfeatures,muscletone,bodyproportion,weight,chest

size,andphysicalcoordinationpredictedtheself-discrepancyofoverallappearance.

Conclusion :selfdiscrepancyandfamilyInfluencewereassociatedandstrongpredictorstothediet

pillusage.

Keywords :self-discrepancy,familyinfluence,dietpill

Factors Related to Diet Pills Usage in

College Students

Duangman Palagrai M.Sc.*, Sudsabuy Chulakadubba M.D.**,

Kanokwan Limsricharoen M.Ed.**

J Psychiatr Assoc Thailand 2013; 58(4): 311-322* Graduatestudy,MasterofScienceProgrammeinClinicalPsychology,FacultyofMedicineSirirajHospital,

MahidolUniversity.

* Fundedby TheSirirajGraduate Thesis Scholarships, Faculty ofMedicineSirirajHospital,Mahidol

University.

** AssociateProfessor,DepartmentofPsychiatry,FacultyofMedicineSirirajHospital,MahidolUniversity.

*** Lecturer,DepartmentofPsychiatry,FacultyofMedicineSirirajHospital,MahidolUniversity.



บทน�าความงามเปนสงทนยมกนในทกยคทกสมย

แมกาลเวลาท เปลยนแปลงน�ามาซงความงามท

แตกตางกนออกไป ในอดตหญงงามคอ หญงสาวทม

ลกษณะอดมสมบรณอวบอมแตตอมาความนยมของ

สงคมเรมมการเปลยนแปลงผหญงเรมออกมาท�างาน

นอกบานกนมากขน ท�าใหลกษณะความงามทเปนท

นยมเปลยนมาเปนผหญงทมลกษณะผอมเพรยว เพอ

ใหเกดความคลองตวมากขนจนถงยคปจจบนทคานยม

ความงามสามารถถายทอดไปสผคนในสงคมไดงายขน

ผานทางอทธพลของสอ ซงมงานวจยในไทยทไดศกษา

เรองนเชน การศกษาของ นนทกร สทธพลากล1 ซง

ศกษาในนกศกษามหาวทยาลยแลวพบวา สอมวลชน

มอทธพลตอการสรางภาพลกษณรางกายในอดมคต

คอรปรางผอมเพรยวกระแสคานยมความผอมนท�าให

วธการตางๆ เพอลดน�าหนกเปนทสนใจ ทงการลด

น�าหนกอยางถกวธเชนการออกก�าลงกายการควบคม

อาหารตลอดการใชยาลดน�าหนกทอยในการควบคม

ของแพทย จนไปถงการลดน�าหนกทใหผลรวดเรวและ

ไมค�านงถงความปลอดภยเชนการใชยาลดความอวน

ทมขายกนอยตามอนเตอรเนต ซงพบวามขายจ�านวน

มากโดยดไดจากสถตรานคาทขายยาลดความอวนทาง

อนเตอรเนตมถง 1,497,000 รายการ2 ซงการใชยาลด

ความอวนโดยไมมการควบคมสงผลตอผใชมากมาย

ไมวาจะเปนอาการเบองตน เชน เวยนศรษะอาเจยน

เหนอยงาย จนถงอาการขนรนแรงคอการเสยชวต3 ซง

มใหพบเหนตามหนาหนงสอพมพอยเปนระยะดงนน

ปรากฏการณดงกลาวจงเรมเปนปญหาโดยรวมทมผล

ตอสงคมในแงการสญเสยงบประมาณในการดแลผท

ไดรบผลกระทบและบคลากรทอยในชวงวยทสามารถ

ท�าประโยชนใหแกประเทศไดมากมาย ทางจตวทยา

จงเรมสนใจปรากฏการณนวาเพราะเหตปจจยใดทท�าให

คนเราตองหนไปใชยาลดน�าหนกในทางทไมเหมาะสม

แนวคดทฤษฎทไดรบความสนใจไดแกทฤษฎทเกยวกบ

การพฒนารปลกษณของบคคล (the development

ofbodyimage)4ซงbodyimageหรอรปลกษณของ

บคคลนนคอสงทแสดงออกมาใหเหนเดนชดเชนรปราง

สผมสผวลกษณะของเสนผมซงบคคลจะมทศนคตตอ

รปรางทตางกนออกไปโดยความตางนนอาจเกดไดจาก

กระบวนการขดเกลาทางสงคมวฒนธรรมประสบการณ

ระหวางบคคลลกษณะทางกายภาพและบคลกภาพ

สวนบคคลซงปจจยเหลานเปนสงทสมพนธกบการรบร

ภาพลกษณของตนเองและผอนนอกจากนยงมทฤษฎ

ทเชอวาการใชยาลดความอวนมความสมพนธกนกบ

self discrepancyหรอความแตกตางระหวางตวตนท

เปนจรงกบตวตนในอดมคตซงมนกจตวทยาหลายทาน

ทไดศกษาเกยวกบเรองน หนงในนนคอ Higgin5

มแนวคดวา เมอคนเรามองเหนความแตกตางระหวาง

ตวตนทเปนจรงกบตวตนในอดมคต(selfdiscrepancy)

จะท�าใหเกด self regulationprocessนนคอคนเรา

จะพยายามปรบปรงหรอเปลยนแปลงตนเองใหไดตาม

อดมคต ยงมองเหนความแตกตางมากเทาใดกจะยง

พยายามเปลยนแปลงตนเองมากเทานน ซงตอมาม

นกจตวทยาอกทานไดน�าทฤษฎนมาประยกตใชกบเรอง

ของรปลกษณโดยตรง โดยทฤษฎ self-discrepancy

ของ Cash6 นนเชอวา บคคลจะประเมนรปลกษณ

ของตนเองจากมมมองของตนเองและจากการรบร

สงแวดลอมภายนอก เชน เพอนครอบครว คนแปลก

หนา ซงจะท�าใหเกดสงทเรยกวา ชองวางระหวาง

รปลกษณทเปนจรงและรปลกษณในอดมคตขน โดย

ชองวางนจะหางเทาใดขนอยกบ 1) การรบรรปลกษณ

ของบคคลทตรงกบรปลกษณในอดมคต2)การใหความ

ส�าคญกบรปลกษณในอดมคตเหลานน และมแนวคด

ทคลายกบของHiggin5 ทวา หากคนเราเกดชองวาง

ระหวางรปลกษณทเปนจรงกบรปลกษณในอดมคต

มากเทาใดกจะยงพยายามเปลยนแปลงตนเองใหไปส



อดมคตของตนมากเทานนนอกจากปจจยทไดกลาวไป

ขางตนแลวกยงมการศกษาทพบวามปจจยอนทมความ

สมพนธกบพฤตกรรมการใชยาลดความอวนดวย

เชนการศกษาของHelenceKeeryและคณะ7ทพบ

วาการทสอน�าเสนอภาพลกษณของความเปนหญงคอ

ผหญงทมลกษณะออนเยาว รปรางผอมบางมความ

สมพนธกนสงกบลกษณะทางอดมคตดานกายภาพ

ของผ หญง นอกจากนยงมปจจยอทธพลดานอนๆ

ทพบวามสวนเกยวของอยางเชนอทธพลของกลมเพอน

จากการศกษาของ Crandoll9 พบวา กลมเพอนนน

มความสมพนธสงกบพฤตกรรมการกนทผดปกตในกลม

เพศหญงหรอการศกษาของEmilyYoungและคณะ10

ทพบวา ตวท�านายทมประสทธภาพในการท�านายโรค

Bulimia nervosa ไดแก อทธพลจากกลมเพอนเปน

ส�าคญ ในขณะทสอจะกอใหเกดความรสกไมพอใจ

ในตวเองมากกวา แตไมมความสมพนธกบพฤตกรรม

การกนทผดปกต ขณะทอทธพลของครอบครวกไดรบ

ความสนใจและพบวามความสมพนธกบเรองรปลกษณ

เชนกน เชนจากการศกษาของAnnaและคณะ11 ซง

ศกษาในนกศกษามหาวทยาลยทเปนคนผวขาวและ

ผวด�าจ�านวน276รายพบวาทศนคตและพฤตกรรม

ของผปกครองมความสมพนธกบการใสใจในรปลกษณ

และน�าหนกรวมถงพฤตกรรมการกนทผดปกตนอกจาก

นในการศกษานยงสนใจศกษาปจจยอนๆทคาดวามผล

ตอพฤตกรรมการใชยาลดความอวนเชนคาBMI(Body

massindex)เพอดเปรยบเทยบระหวางกลมผทใชยาลด

ความอวนและไมใชยาลดความอวน รวมไปถงทศนคต

ทมตอการใชยาลดความอวนซงFestinger12ไดกลาว

ถงทศนคตวาเปนสงทบคคลนนคดและรสกอยางไรกบ

คนรอบขาง วตถหรอสงแวดลอมตลอดจนสถานการณ

ตางๆโดยทศนคตนนมรากฐานมาจากความเชอทอาจ

สงผลถงพฤตกรรม ในอนาคตได โดยการศกษาครงน

มงสนใจไปทนกศกษาหญงระดบมหาวทยาลยเนองจาก

เปนกลมวยทจะกลายเปนก�าลงส�าคญในการท�างาน

และพฒนาสงคมของเราตอไป

ดงนนการศกษาครงนจงมวตถประสงคเพอ

ศกษาปจจยทมความสมพนธตอการใชยาลดความ

อวนในนกศกษาหญงระดบปรญญาตร มหาวทยาลย

ขอนแกนจงหวดขอนแกนโดยปจจยภายในไดแกความ

ตางระหวางรปลกษณทแทจรงกบรปลกษณในอดมคต

(self-discrepancy)ทศนคตตอการใชยาลดความอวน

คาดชนมวลกายปจจยภายนอกไดแกปจจยทมาจาก

ครอบครวเพอนและสอ

วธการศกษากลมตวอยาง

กลมประชากรเปนนกศกษาหญงทก�าลงศกษา

อยในมหาวทยาลยขอนแกนชนปท1-6ในปการศกษา

2553จ�านวน403รายชวงอายระหวาง18-23ปโดย

มเฉลย 20.92ป โดยในกลมทไมใชยาลดความอวน

สวนใหญมอาย20ป(รอยละ19.40)และกลมใชยาลด

ความอวนสวนใหญมอาย22ป(รอยละ3.70)

ตวแปรทใชในการวจย

1. ตวแปรตน คอ ปจจยทมความสมพนธตอ

การใชยาลดความอวน

1.1 ปจจยภายในทมความสมพนธกบการใช

ยาลดความอวน

1.1.1ความตางระหวางรปลกษณทแท

จรงกบรปลกษณในอดมคต(self-discrepancy)

1.1.2ทศนคตของการใชยาลดความอวน

1.1.3คาดชนมวลกาย(BodyMassIndex)

1.2ปจจยภายนอกทมความสมพนธกบการใช

ยาลดความอวน

1.2.1ปจจยทมาจากครอบครว

1.2.2ปจจยทมาจากกลมเพอนและสอ



2. ตวแปรตามคอพฤตกรรมการใชยาลดความ

อวนในนกศกษาหญงระดบปรญญาตรแบงเปน2กลม

คอ

2.1กลมทมพฤตกรรมการใชยาลดความอวน

2.2กลมทไมมพฤตกรรมการใชยาลดความอวน

เครองมอทใชในการศกษา

การศกษาครงนเปนการศกษาเชงพรรณนาโดย

ใชการเกบขอมลจากแบบสอบถาม ซงแบบสอบถาม

ประกอบไปดวย6สวนคอ

1.แบบบนทกขอมลสวนตว

2. แบบวดดานรปลกษณในอดมคต โดยแปล

จากแบบสอบถาม BIQ (the body image idea

quest ionaire) ของ Cash และ Synmanski6

โดยแบบสอบถามมจ�านวน 11 ขอ แตละขอจะแบง

ออกเปน 2 สวน คอ สวน ก เปนความคดเกยวกบ

รปลกษณในอดมคตและสวนขเปนการใหความส�าคญ

ตอรปลกษณในอดมคตนนๆแบบสอบถามBIQพฒนา

ขนโดยCashและSynmanski เปนแบบสอบถามทม

พนฐานจากทฤษฎself-discrepancytheoryของHiggin5

โดยดความสอดคลองและไมสอดคลองระหวางการรบร

รปลกษณของตนกบรปลกษณในอดมคตทตนตองการ

จะเปนความพงพอใจในรปลกษณขนอยกบ1)การรบร

รปลกษณของบคคลทตรงกบรปลกษณในอดมคต

2)ความส�าคญของอคมคตเหลานนทมตอตนเองและ

เมอเกดความไมสอดคลองขนจะท�าใหเกดความรสก

ไม พงพอใจในตนเองขนได ซ งผ วจยได ท�าการ

ขอลขสทธเพอแปลเปนภาษาไทยจากนนตรวจสอบดวย

ผเชยวชาญ3ทาน จากนนน�าทดลองกบกลมน�ารอง

จ�านวน30คนไดคาความนาเชอถอท 0.90

3.แบบวดอทธพลครอบครว(familyinfluence

scale)เปนแบบสอบถามเพอประเมนการรบรของบคคล

ทมตอครอบครวในเรองของรปลกษณ โดยแปลจาก

family influence scale ของYoung,McFatterและ

Clopton10

4. แบบวดอทธพลกลมเพอน (peer influence

scale)เปนแบบสอบถามเพอประเมนอทธพลของเพอน

ทมผลตอการคลอยตามของบคคล โดยแปลจากpeer

influencescaleของYoungและคณะ10

5. แบบวดอทธพลสอ(mediainfluencescale)

เปนแบบสอบถามอทธพลของสอโทรทศน ภาพยนตร

นตยสาร ทม เสนอรปลกษณทผอมเพรยวว าเป น

มาตรฐาน สวยงาม ทมตอการคลอยตามของบคคล

ของโดยแปลจากmediainfluencescaleของYoung

และคณะ10 ในสวนของแบบวดอทธพลของกลมเพอน

ครอบครวและสอพฒนาขนโดยYoungและคณะ10

โดยสรางจากแนวคดของ Stice14 จากนนผวจยไดท�า

การขอลขสทธเพอแปลเปนภาษาไทยจากนนตรวจสอบ

ดวยผเชยวชาญ3ทานจากนนน�าไปทดลองใชกบกลม

น�ารองจ�านวน30คนไดคาความนาเชอถอดงนแบบวด

อทธพลครอบครวมความนาเชอถอ.94แบบวดอทธพล

กลมเพอน.93แบบวดอทธพลสอ0.89

6. แบบวดทศนคตตอการใชยาลดความอวน

เปนแบบทดสอบทผวจยพฒนาขนจากแบบวดความ

เชอในการใชยาลดความอวนโดยพฒนาจากทฤษฎของ

Freeman15และทบทวนปจจยตางๆทมผลตอการตดสน

ใจใชยาลดความอวนจากปวณายกตานนท16จากนนให

ผเชยวชาญตรวจทานขอค�าถามน�าไปทดลองใชกบกลม

น�ารอง10คนเพอดความเขาใจดานภาษาจากนนน�าไป

ทดลองในกลมน�ารอง30คนไดคาความนาเชอถอ0.85



การเกบรวบรวมขอมล

การเกบข อมลได ขออนญาตท�าวจยจาก

คณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย คณะ

แพทยศาสตรศรราชพยาบาล ไดรบการอนมตเลขท

685/2554 (EC2) วนท 11 มกราคม 2555 และ

ขออนญาตเกบขอมลในมหาวทยาลยขอนแกน จาก

คณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษยมหาวทยาลย

ขอนแกนหมายเลขโครงการHE 552082และไดรบ

การพจารณาวาเปนโครงการทเขาขายไมตองขอรบ

รองดานจรยธรรมการวจย ตามประกาศมหาวทยาลย

ขอนแกนฉบบท99/2550วนท20มนาคม2555

ในสวนของแบบสอบถามไดขออนญาตใช

แบบสอบถามthebody image ideaquestionnaire

(BIQ) แบบวดอทธพลครอบครว และแบบวดอทธพล

ของกลมเพอนและสอ จากเจาของลขสทธ จากนนน�า

มาแปลเปนภาษาไทยและใหผเชยวชาญดานภาษาไทย

และองกฤษแปลกลบเปนภาษาองกฤษและใหผทรง

คณวฒ 3ทานตรวจสอบจากนนน�าไปทดลองในกลม

น�ารองหาคาความเทยงแบบสอบถามทศนคตในการ

ใชลดความอวนสรางโดยอางองจากทฤษฎและงานวจย

ทเกยวของ ใหผทรงคณวฒตรวจสอบความสอดคลอง

จากนนน�าไปเกบขอมลในกลมน�ารองหาคาความเทยง

และตดขอค�าถามทไมเกยวของออกไป โดยเกบขอมล

แบบสมจากนกศกษาตามชมรมตางๆ โดยมเงอนไข

คอ เปนนกศกษาหญงอายระหวาง 18-31ป ทก�าลง

ศกษาอยในมหาวยาลยขอนแกนและเตมใจเขารวม

งานวจย จากนนรวบรวมขอมลและท�าการวเคราะห

ทางสถตดวยโปรแกรมส�าเรจรปStatistical Package

for the Social Sciences (SPSS) for windows

ในการค�านวณและวเคราะหคาสถตตางๆ

ผลการศกษากล มตวอยางอายเฉลย 20.92 ป (ร อยละ

19.35) ส วนใหญศกษาอย ในชนป ท 2 (ร อยละ

25.30) มากทสด รองลงมาเปนชนปท 4 (รอยละ

24.12) และชนปท 3 (รอยละ 22.60) ตามล�าดบ

ส วนใหญอย ในคณะวทยาศาสตร รองลงมาเปน

ศกษาศาสตร และวทยาการจดการ โดยจ�านวนผทใช

ยาลดความอวนคดเปนรอยละ17.60และไมใชยาลด

ความอวนคดเปนรอยละ 82.40 โดยสถานททซอ

มากทสด คอ รานขายยา คลนก กลมเพอนและจาก

อนเตอรเนตเหตผลสวนใหญทตดสนใจใชไดแกตดสนใจ

ดวยตนเอง จากสอ อยากทดลองและจากกลมเพอน

คาเฉลยดชนมวลกาย สวนใหญอยในเกณฑน�าหนก

ปกตและตามมาดวยน�าหนกนอย(ตารางท1)



ในขณะทตารางท 2 จะแสดงใหเหนถง ปจจย

ทมความแตกตางระหวางกล มทมพฤตกรรมการใช

ยาลดความอ วนและไม ใช ยาลดความอ วนกคอ

ความแตกตางระหวางรปลกษณในอดมคตกบรปลกษณ

ทเปนจรง (self-discrepancy) อทธพลของครอบครว

และอทธพลของกลมเพอนอยางมนยส�าคญทางสถต

(p<0.05)

ตารางท 1 แสดงคาเฉลยดชนมวลกาย(bodymassindex)ของกลมตวอยาง(N=403)

คาดชนมวลกาย (BMI)

กลมทใชยาลดความอวน กลมทไมใชยาลดความอวน

จ�านวน

(N=71)

รอยละ จ�านวน

(N=332)

รอยละ

น�าหนกนอย(BMI<18.5) 12 16.91 102 30.72

น�าหนกปกต(18.5≤BMI<23) 48 67.61 198 59.64

น�าหนกเกน(23.0≤BMI<25) 7 9.86 12 3.61

โรคอวนระดบท1(25.0≤BMI<30) 3 4.22 14 4.22

โรคอวนระดบท2(BMI≥30) 1 1.40 6 1.81

ตารางท 2 แสดงคาเฉลยคาเบยงเบนมาตรฐานและคาt-testของปจจยตางๆระหวางกลมตวอยาง(N=403)

ปจจย

กลมทใชยาลด

ความอวน

กลมทไมใชยาลด

ความอวน t p-value

mean S.D. mean S.D.

ดชนมวลกาย 20.710 3.1619 19.969 3.25558 1.74 .081

Self-discrepancy 2.6031 1.4881 2.1199 1.46469 2.51 .012*

อทธพลครอบครว 2.5387 .84795 2.2575 .79632 2.67 .008*

อทธพลสอ 3.2254 .70987 3.0877 .71497 1.47 .141

อทธพลเพอน 3.5762 3.3445 3.3445 .62656 2.64 .008*

ทศนคตทมตอการใชยาลดความอวน 3.2629 .69473 3.2508 .67635 .136 .892

*p<0.05



ตารางท 3 ตารางแสดงคาการวเคราะหความถดถอยโลจสตกเชงพหแบบขนตอน (binary logistic regression)

โดยน�าเขาสมการแบบbackwardstepwise:conditional

ปจจยทถกคดออกModel Log

Likelihood

Change in -2

Log Likelihooddf

Sig. of the

Change

1. อทธพลสอ -180.237 .041 1 .840

2. ทศนคตทมตอการใชยาลดความอวน -180.299 .125 1 .724

3. ดชนมวลกาย -180.854 1.109 1 .292

4. อทธพลเพอน -181.673 1.640 1 .200

5. Self-discrepancy -184.220 5.097 1 .024*

6. อทธพลครอบครว -184.566 5.789 1 .016*

และเมอน�ามาวเคราะหด วย ความถดถอย

โลจสตค (binary logistic regression) โดยใช

การคดเลอกเขาสมการแบบ backward stepwise:

conditional เรยงล�าดบตามการคดออกจากสมการ

(ตารางท 3) จะพบวา ตวแปรความตางระหวาง

รปลกษณทแทจรงกบรปลกษณในอดมคตและอทธพล

ของครอบครวมผลตอพฤตกรรมการใชยาลดความอวน

มากกวาปจจยอนๆ

และเมอหาระดบความสมพนธของปจจยทงสอง

ทมตอการใชยาลดความอวนจะพบวา ปจจยทงสอง

สามารถรวมกนอธบายความสมพนธกบการใชยาลด

ความอวนไดรอยละ 60 (ตารางท 4) จากนนจงได

วเคราะหความถดถอยปจจยรายดานของแบบวด

รปลกษณในอดมคต ( the body image idea

questionnaire) เพอหาลกษณะของรางกายทท�านาย

ถงความตางระหวางรปลกษณทแทจรงกบรปลกษณใน

อดมคตพบวาสผว องคประกอบของใบหนาลกษณะ

ของกลามเนอรปรางสดสวนน�าหนกทปรารถนาขนาด

รอบอกและการท�างานประสานกนของรางกายสามารถ

ท�านายความแตกตางของรปลกษณท เป นจรงกบ

รปลกษณในอดมคตไดโดยมความแตกตางอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ0.05(ตารางท5)

ตารางท 4 ตารางสรป

-2 Log likelihood Cox & Snell R Square Nagelkerke R Square

modelsummary 360.433 .36 .60



ตารางท 5 ตารางวเคราะหการถดถอยจากปจจยรายดานของแบบวดดานรปลกษณในอดมคต(thebodyimage

questionnaire)

องคประกอบทางกาย B S.E. t Sig.

1.สวนสง 0.075 0.039 1.943 0.053

2.สผว 0.150 0.036 4.100 0.000*

3.ลกษณะของเสนผม 0.027 0.032 0.869 0.385

4.องคประกอบของใบหนา 0.200 0.041 4.880 0.000*

5.ลกษณะกลามเนอ(กระฉบ,ตงฯ) 0.114 0.042 2.703 0.007*

6.รปรางสดสวน 0.202 0.051 3.948 0.000*

7.น�าหนก 0.129 0.041 3.109 0.002*

8.ขนาดรอบอก 0.112 0.041 2.709 0.007*

9.ความแขงแกรงของรางกาย -0.063 0.037 -1.716 0.087

10.การประสานงานของรางกาย 0.128 0.039 3.288 0.001*

นอกจากนเมอหาคาฐานนยมของแบบวดอทธพล

ครอบครวพบวาขอค�าถามทกลมทใชยาลดความตอบ

วาเหนดวยอยางยงและเหนดวยมากทสดแบงออกเปน

2ดานคอ

1.การสอสารในครอบครว ตวอยางค�าถาม

เชนสมาชกในครอบครวของฉนมกขบขนและลอเลยน

คนอวน

2.การกดดนจากคนในครอบครว เชนฉนรสก

ถงแรงกดดนจากครอบครวทตองการใหลดน�าหนก

วจารณจากผลการศกษาจะพบวา ปจจยทมความ

สมพนธและสามารถท�านายพฤตกรรมการใชยาลด

ความอวนคอความแตกตางระหวางการรบรรปลกษณ

ทเปนจรงกบรปลกษณในอดมคตและอทธพลครอบครว

self-discrepancyคอความแตกตางระหวางการ

รบรรปลกษณทเปนจรงกบรปลกษณในอดมคตซงจาก

ทฤษฎของCash6 เชอวาสงทตามมาจากความตางท

เกดขน จะท�าใหเกดความรสกไมพงพอใจในรปลกษณ

และน�าไปส พฤตกรรมตางๆ ท เป นไปเพอการลด

ชองวางนนจากการศกษาครงนพบวาการรบรรปลกษณ

ในอดมคตนนกไมไดขนอย กบรปลกษณภายนอกท

เปนจรง ซงพบวาผทใชยาลดความอวนมคาดชนมวล

กายกอนทจะใชยาลดความอวนอยในเกณฑน�าหนก

ปกตและน�าหนกนอย เชนเดยวกบกลมทไมใชยาลด

ความอวน ซงใกล เคยงกบการศกษาของ Cash

และคณะ5 ทพบวา การแกปญหาการไมพงพอใจใน

รปลกษณดวยวธทไมสมเหตสมผลนอกจากไมท�าให

ความไมพงพอใจลดลงแลว อาจจะยงเปนแรงเสรม

ทท�าใหเกดการประเมนตนเองในทางลบในดานอนๆ

มากขนอกดวย โดยหากดในการวเคราะหรายดานของ

ความแตกตางระหวางรปลกษณในอดมคตกบรปลกษณ

ทเปนจรง จะพบวามรปลกษณทางกายภาพหลาย

อยางทไมตรงกบอดมคตของผเขารวมงานวจยทงดาน



สผว องคประกอบของใบหนา ลกษณะกลามเนอ

รปรางสดสวนและน�าหนกทตองการ ขนาดรอบอก

การท�างานประสานกนของรางกาย ซงปจจยเหลาน

ท�าใหเกดความรสกไมพอใจในรปลกษณของตนเอง

ดงนนการใชยาลดความอวนนาจะเปนเพยงพฤตกรรม

หนงเพอเปลยนแปลงตนเองใหได รปลกษณตาม

อดมคต นอกจากนนอาจจะมพฤตกรรมอนๆ อกท

ท�าเพอเปลยนแปลงตนเองใหไดตามทคาดหวง เชน

การกนยาเพอผวขาวใส หรอการศลยกรรมเพอ

เปลยนแปลงองคประกอบของใบหนาตามมานอกเหนอ

จากการใชยาลดความอวน

ในขณะทอทธพลของครอบครวทมความ

สมพนธกบการใชยาลดความอวนนนครอบครวถอเปน

องครวม โดยสมาชกแตละคนถอเปนหนวยยอยทม

ความสมพนธกนและการเปลยนแปลงของแตละคนก

จะมผลกระทบตอคนอนๆ17ซงผลการศกษานสอดคลอง

กบการศกษาหลายๆ งาน เชน การศกษาในนกเรยน

หญงระดบมธยมศกษาของ Smolak และ Levine18

ทพบวา แรงกดดนจากครอบครวทตองการใหผอม

นนสามารถท�านายพฤตกรรมการกนทผดปกตได

นอกจากนคาวเคราะหฐานนยมรายขอของแบบสอบถาม

อทธพลครอบครวพบวา แรงกดดนจากครอบครว

และการสอสารในครอบครว เปนขอทถกเลอกตอบ

วาเหนดวยอยางยงและเหนดวยมากทสด สอดคลอง

กบงานของShaver และKruger19 ซงศกษารปแบบ

การสอสารในครอบครวแลวพบวา มความสมพนธ

การกนทผดปกต นอกจากนย งมการศกษาของ

SchwartzและThompson20ทพบวาการพดคยหยอก

ลอในทางลบในครอบครวกมความสมพนธอยางมากตอ

การใสใจเรองการทานอาหารและควบคมน�าหนกและ

การรบรถงทศนคตของครอบครวกมผลตอพฤตกรรม

การกน เชน งานวจยของRievesและcash21พบวา

ในนกศกษาหญงในระดบมหาวทยาลยทไมพงพอใจใน

รปลกษณของตนมความสมพนธสงกบการรบรถงความรสกไมพงพอใจในรปลกษณตนเองของมารดา

ดงนนในการศกษาครงนพบวามความสอดคลองกบการศกษาอนๆทวาความแตกตางระหวางรปลกษณในอดมคตกบรปลกษณทเปนจรง และอทธพลของครอบครว เปนปจจยทมความสมพนธและสามารถท�านายการใชยาลดความอวน

สรปนกศกษาหญงทเขารวมการศกษามอายเฉลย

20.92 ป ใชยาลดความอวนคดเปนรอยละ 17.60และสวนใหญซอจากรานขายยาและใชเหตผลในการตดสนใจทดสองใชดวยตนเอง มคาดชนมวลกายอยในเกณฑน�าหนกปกตและปจจยทมผลตอการเลอกใชยาลดความอวนไดแก ความแตกตางระหวางการรบรรปลกษณทเปนจรงกบรปลกษณในอดมคตและอทธพลของครอบครว ซงผลจากการศกษาครงนนอกเหนอความเขาใจถงปจจยทท�าใหเลอกใชยาลดความอวนแลว ยงคาดหวงวาจะน�าไปสวธการปองกนการใชยาลดความอวนอยางผดๆทมกกอใหเกดอนตรายโดยการม งเนนการใหความร ลงไปส ครอบครว เพอปลกฝงความเชอมนและการใหความส�าคญลดลงกบเรองของรปลกษณภายนอก

ขอจ�ากดเนองจากการศกษาในครงนเกบขอมลโดยม

ขอบเขตของการใชยาลดความอวนในชวง 6 เดอนดงนนจ�านวนของผทใชยาลดความอวนจงอาจนอยกวาเปนจรง และการตอบคาดชนมวลกาย เปนการใหตอบโดยผเขารวมการศกษาเขยนในแบบสอบถามจงอาจเปนการประมาณการณนนและไมไดถามเปรยบเทยบภายหลงการใชยาลดความอวน รวมทงนกศกษามหาวทยาลยขอนแกนเปนเพยงตวแทนสวนหนงเทานน

อาจไมสามารถขยายสภาพรวมของทงประเทศได



กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณ รศ.พญ.สดสบาย จลกทพพะ

อ.พญ.กนกวรรณลมศรเจรญ,รศ.ดร.สชราภทรายตวรรตน

จากคณะแพทยศาสตร ศ ร ร าชพยาบาล และ

ทนวทยานพนธบณฑตศกษาคณะแพทยศาสตรศรราช

พยาบาล ตลอดจน ผศ.ดร.กรรณการ นลราชสวจน

และอ.อภชญา ไชยวฒกรณวานชจากคณะจตวทยา

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทเกอหนนใหการศกษา

ครงนส�าเรจลลวงดวยด

Refference1. SittipalakunN.TheInfluenceofmassmedia

process in reconstructing body image:

A case study of ChulalongkornUniversity

undergradustestudents.[AThesisofMaster

Degree in Art (Sociology)]. Bangkok:

ChulalongkornUniversity;2007.

2. Google Zeitgeist [Internet]. [Updated 2012

March;cited2012March4].Availablefrom:

http://www.google.com.

3. NarcoticsControlDivision[Internet].[Updated

2012March;cited2012March4].Available

from:http://narcotic.fda.moph.go.th/welcome/

4. Thompson JK. Body image disturbance:

Assessment and treatment. New York:

Pergamonpress;1990.

5. CashTF,FlemingEC.Bodyimageandsocial

relations. In :CashTF,PruzinskyT, (Eds.),

Bodyimage:Ahandbookoftheory,research

and clinical practices. New York:Guilford

Press,2002:277-86.

6. CashTF.Bodyimageandcosmeticsurgery:

The psychology of physical appearance.

AmericanJournalofCosmeticSurgery1996;

13:345-51.

7. KeeryH,VandenBergP,ThompsonJK.An

evaluationoftheTripartiteInfluenceModelof

bodydissatisfactionandeatingdisturbance

with adolescent girls. Body Image 2004;

1:237.

8. YoungEA,McFatterR,Clopton JR. Family

functioning, peer influence, and media

influenceaspredictorsofbulimicbehavior.Eat

Behav2001;2:323-37.

9. CrandallCS.Socialcontagionofbingeeating.

JPersSocPsychol1988;55:588-98.

10.Bardone-Cone AM, HarneyMB, Sayen L.

Perceptionsofparentalattitudestowardbody

and eating: Associationswith body image

amongBlackandWhitecollegewomen.Body

Image2011;8:186-9

11.FestingerL.ATheoryofSocialComparison

Processes.HumanRelations1954;7:117-40.

12.Office of theHigher EducationCommision

[Internet].[CitedOctober18,2011].Available

from: http://www.info.mua.go.th/information/

index.php.

13.Cash TF. Body Image. Audiocassette

published by Psychology Today Tapes.

NewYork:Brooklyn;1986.

14.SticeE.Aprospectivetestofthedual-pathway

modelofbulimicpathology:mediatingeffects

ofdietingandnegativeaffect.JAbnormPsychol

2001;110:124–35.



15. Pattayutawat S. Manual of Psychological

Testing.Bankok:Medicalmedia;1998.

16.Pattanawadee P. Body image satisfaction

anddisorderedeatingbehaviorsamongthai

actresses. [A Thesis ofMaster Degree in

Health System Development]. Bangkok:

ChulalongkornUniversity;2005.

17.KooptiwootS.Familytherapyandcounseling.

Bangkok:ReunKeawKarnPim;2005.

18.LevineMP,SmolakL.Mediaasacontextfor

the development of disordered eating. In:

SmolakL,LevineM,editors.TheDevelopmental

PsychopathologyofEatingDisorders:Implications

for Research, Prevention, and Treatment.

Hillsdale,NJ:LawrenceErlbaumAssociates

Inc;1996.

19.Thompson JK, Heinberg LJ, Altabe NM,

Tanltleff-Dunn S, Exacting Beauty: theory,

assessment and treatment of body image

disturbance.Washington, DC.: American

PsychologicalAssociation;1999.

20. Thompson .K, Heinberg LJ, Altabe NM,

Tanltleff-Dunn S, Exacting Beauty: theory,

assessment and treatment of body image

disturbance.Washington, DC.: American

PsychologicalAssociation;1999.

21.CashTF,FlemingEC.Bodyimageandsocial

relations. In :CashTF,PruzinskyT. (Eds.),

Bodyimage:Ahandbookoftheory,research

and clinical practices. New York:Guilford

press;2002:277-86.

Documents

Duangman Palagrai et al. ปัจจัยที่มีความ ... · 2014-02-11 · Factors Related to Diet Pills Usage in College Students Duangman Palagrai et al. J Psychiatr