Embed Size (px)
DESCRIPTION
Artefact is het kunstmagazine van Studievereniging IK van de studie Kunsten, Cultuur en Media aan de Rijks Universiteit Groningen
Citation preview
# 03/2012 DU
O’S - H
ENK EN
ING
RID
#03/2012 DUO’S - HENK EN INGRID
EDITORIAL
Een duo, door de Dikke Van Dale gedefinieerd als een “tweetal bij elkaar horende personen”. De reden waarom deze personen dan bij elkaar horen wordt helaas achterwege gelaten. Daarom hebben wij daar met deze editie van de Artefact een definitie aan geprobeerd te geven. Twee mensen die bij elkaar horen zijn aan elkaar gebonden door één fac-tor. Ook aan deze factor hebben wij een (bij ons allen bekende) definitie kunnen geven, namelijk kunst. Nu hebben we al vele duo’s in onze veelzi-jdige wereld naar voren zien komen die samen werken aan bepaalde pro-jecten. De een geslaagd, de ander wat minder, maar desalniettemin kunnen we altijd stellen dat er een bijzonder proces aan de ontwikkeling van zo’n project vooraf gaat. Twee mensen die samen om de tafel gaan zitten brainstormen. Vanuit twee kanten komen zo ideeën die na vele gesprekken en overwegingen een geheel beginnen te vormen. Deze fusie kan enerzijds leiden tot een succesvol en glorieus geheel waar nog jaren over gesproken wordt, anderzijds kan het ook eindigen in een flop, een eendagsvlieg die na een dag van schone schijn niet meer wakker word. Over de succesvolle en glorieuze verhalen schrijven wij. Van Kooten en de Bie is hier een van. In de jaren ´70 en ´80 veroverden zij Nederland met hun acteertalent. Dat er nu nog over gesproken wordt bewijst de documentaire die dit jaar is uitgebracht over de prachtige carrière van beide heren. Sommige succes-verhalen Willen simpelweg niet dood. Daarentegen zijn er ook verhalen die hoewel succesvol, alles behalve glorieus zijn, neem nou Henk en Ingrid. Ge-dreven en gesteund door Geert Wilders gaan zij door het leven als modale inwoners van ons veel te overbevolkte landje. Onder de noemer “wij zijn tegenpolen” wandelen ze ook door deze editie van de Artefact waar ze het natuurlijk niet kunnen laten om hun mening over de verschillende items op te dringen.
Natuurlijk zouden wij de Artefact niet zijn als we alleen de succesvolle verhalen op een blaadje zouden presenteren. Daarom zagen we de kans schoon om ook die van de opkomende talentenduo’s te laten zien. Of zoals Henk en Ingrid zouden zeggen: “als iedereen aan zichzelf denkt, wordt erniemand vergeten”.
Namens de volledig vernieuwde Artefactredactie wens ik jullie veel leesplezier toe.
DE hOOfDREDAcTEUR,
Christel Verveda
P.S. Graag wil ik alle nieuwe commissieleden met open armen verwelkomen, we gaan er een topjaar van maken! Daarnaast wil ik alle voormalig commis-sieleden bedanken voor de hulp tijdens deze overdracht.
HET WORDT HOOG TIJD DAT ER BEZUINIGD GAAT WORDEN OP DURE WOORDEN.HENK EN INGRID
8 / IK-BESTUUR
INhOUD
2 / EDITORIAL
16 / PhOTOfAcT
15 / NU Of NOOIT
9 / cARTOON
10 / VAN KOOTEN EN DE BIE
6 / SONGWRITERDUO’S
14 / cLOSE-UP - cOLD fISh
28 / BLAcK PAGE
29/ cULTUURAGENDA
19 / GEBROEDERS GRIMM
30 / PhOTOfINISh
26 / TUNEfAcTS
18 / ‘KYTEMAN, NOW WhAT’
22 / TALENT!
door Ilmari Brinkman
6
#03/2012 MUZIEK
Sinds de literaire geboorte van Don Qui-chot en Sancho Panza heeft het archetype van het onafscheidelijke duo altijd een prominente rol gespeeld in de westerse cultuur: Sherlock Hol-mes & Watson, Lauryl & Hardy, Asterix & Obelix, Tom & Jerry, Suske en Wiske, Batman en Robin, Timon en Pumba... enfin, je snapt m’n punt.
De kracht van deze tweetallen is dat het karikaturen zijn; versimpeld en vervolgens uitvergroot, denk bijvoorbeeld aan ‘De Dikke en de Dunne’. Het interes-sante aan muziekduo’s is dat ze, in tegenstelling tot de eerder genoemden, ook daadwerkelijk bestaan. De oorsprong van deze duo’s ligt in de samenwerkingen die vanaf begin 20e eeuw tussen liedjes-schrijvers werden aangegaan om samen materiaal te schrijven voor artiesten, die met wat geluk met hún liedje een hit konden scoren (denk aan songwriters als Irving Berlin, Ira Gershwin en Cole Porter). Deze traditie, die tegenwoordig bekend staat als Tin Pan Alley, werd doorgezet in de jaren 50 met de komst van rock & roll. Dit was het tijdperk van duo’s als Burt Bacharach & Hal David, Gerry Gof-fin & Carole King, Ellie Greenwich & Jeff Barry, Jerry Leiber & Mike Stoller, Barry Mann & Cynthia Weil, die vaak bestonden uit één tekstschrijver en één songwriter en allen tezamen te vinden waren in de befaamde Brill Building. Deze namen zeggen demeeste lezers waarschijnlijk weinig, maar de hits die ze schreven zijn waarschijnlijk wel bekend: Hound Dog, Be My Baby, Walking in the Rain, Da Doo Ron Ron, Do Wah Diddy, Jailhouse Rock, River Deep – Mountain High, You’ve Lost That Lovin’Feelin’, Stand By Me, etc. De volgende stap in deze ontwikkeling werd gezet door twee jongemannen uit Liverpool die zouden uitgroeien tot het befaamde songwriterduo uit de rock & roll-geschiedenis (overigens grote fans van de Brill Building songwriters, getuige hun talloze bekende coverversies) . We hebben het natuurlijk
over Paul McCartney en John Lennon, die goedwaren voor zo’n dertig nummer 1-hits, en talloze klassiekers die men nu nog moeiteloos meezingt. Het duo stond bekend om hoe ze beiden zowel tekst als muziek schreven en de manier waarop ze elkaar tijdens het schrijfproces aanvulden. Nu moet gezegd worden dat deze ‘samenwerking’, die onsterfelijk werd gemaakt door middel van de Lennon/McCartney credits, soms wat misleidend kon zijn. Want hoewel de twee in hun beginperiode nog regelmatig tegenover elkaar zaten wanneer er nieuw materiaal geschreven moest worden, gebeurde het daarna steeds vaker dat het ondanks de Lennon/Mc-Cartney-vermelding maar één van de twee songwrit-ers betrof. Wil je echter een goed voorbeeld horen van het duo in volle glorie, probeer dan eens We
Songwriterduo’s door de jaren heendoor Reint Boven
TIN PAN ALLEY
7
#03/2012 MUZIEK #03/2012 MUZIEK
ADVERTENTIE
Can Work It Out, één van de weinige klassiekers na ‘65 die daadwerkelijk als tweetal werd geschreven; McCartney zingt over een problematische relatie die wordt gekenmerkt door constante verwijten heen en weer, waarna hij wordt opgevolgd door een ongedul-dige Lennon die de luisteraar eraan herinnert dat het leven te kort is voor wat voor ruzie dan ook. Tegelijkertijd was het duo ook slachtof-fer van een clichématige tweedeling. Zo zou al het rockende materiaal van Lennon afkomstig zijn, en
kon McCartney alleen maar zoetsappige nummers schrijven. Als reactie hierop nam McCartney in 1968 het maniakale Helter Skelter op.
Hiertegenover stond dat andere befaamde duo van de jaren 60; Keith Richards en Mick Jagger, per-soonlijk verantwoordelijk voor het stereotype van de zanger en leadgitarist die noch met noch zonder elkaar door het leven kunnen. De één een seksicoon wanneer op het podium en een doodserieuze zaken-man wanneer ernaast (Jagger), de ander de levens-genieter die niet vooruit te branden is en één keer in de zoveel tijd uit een palmboom valt of van een ver-slaving afkickt ; ze zijn de blauwdruk geweest voor alle gitarist/zangers-duo’s (en de moeizame doch creatieve samenwerkingen) die zouden volgen, van Page & Plant (Led Zeppelin) tot Morrissey & Marr (The Smiths), en van Joe Strummer & Mick Jones (The Clash) tot de gebroeders Gallagher in Oasis.
Zo zie je maar: duo’s in de popmuziek heb je in al-lerlei soorten en maten, maar de archetypes staan eigenlijk al sinds het begin van de popmuziek vast.
LEIBER & STOLLER MET ELVIS
8
#03/2012 IK-BESTUUR
LIEVE IK-LEDEN, Het tweede semester is alweer begonnen, wat vliegt de tijd! Een frisse start met nieuwe colleges, vers gevulde commissies en natuurlijk de nieuwe Artefact! Na een mooie standaard te hebben gezet voor de Artefact hebben een aantal leden afscheid genomen van de commissie en hebben nieuwe leden in de commissie plaatsgenomen. We zijn dan ook ontzettend trots op deze Arte-fact en wensen de Artefactcommissie veel succes bij het vormen van de volgende editie van het kunstblad.
Het thema van deze Artefact is ‘duo’s’. Hoe meer zielen hoe meer vreugd en twee mensen weten meer dan één. Iets wat zeker bin-nen IK van toepassing is. Bovendien komen er jaarlijks veel duo’s voort uit IK, een zeer toepasselijk thema dus. In deze Artefact vinden jullie uit hoe het thema gelinkt kan worden aan de kunst-wereld.
Hopelijk zien we jullie volgende week allemaal op de H.A.L.V. in de Usva, om na afloop nog even lekker te borrelen. Ook zien we jullie weer graag op alle IK-Borrels en natuurlijk op het Kunsten-congres 19 april in Forum Images!
We wensen jullie het komende semester nog veel succes met jullie vakken. Mochten jullie meer willen weten over de langstu-deerboete of de ‘Harde Knip’ kijk dan op de website voor meer informatie. Neem dan ook meteen een kijkje op het Masterover-zicht, waarop alle relevante masters in Nederland en België voor KCM-ers staan.
Geniet van de Artefact!
Liefs,
hET IK-BESTUUR 2011-2012MARjOLEIN, ANNEMIEK, WILLEM, LEONIE EN RUTh.
WIJ HOUDEN NIET VAN GRAPJES OVER ONS. HENK EN INGRID
#03/2012 IK-BESTUUR
WIJ HOUDEN NIET VAN GRAPJES OVER ONS. HENK EN INGRID
9
#03/2012 CARTOON
door Florens Kool
&
10
#03/2012 THEATER
Van KootenDe Bie Wanneer er gesproken wordt over duo’s, mogen deze twee heren absoluut niet ontbreken. Het duo der duo’s als het over theater gaat: Kees van Kooten (1941) en Wim de Bie (1939). Iedereen die in de jaren ’80 of ’90 is geboren heeft vast en zeker een overenthousiaste ouder die al sinds je je kan herin-neren het duo aan het ophemelen is door te vertellen hoe verschrikkelijk scherp en actueel de sketches die de heren in de jaren ’70 vertolkten nu nog steeds zijn. Als je dit fenomeen hebt gemist, verwijs ik je graag door naar theaterdocent Lucia van Heteren, die zal je vast en zeker met veel liefde van een snelcursus wil-len voorzien. Maar omdat praktisch alle programma’s ‘van vroeger’ door je ouders worden opgehemeld en wanneer dan een jaar of wat geleden programma’s als Swiebertje werden uitgezonden die nogal tegenvielen,
verloren je ouders (in mijn geval althans) ietwat hun geloofwaardigheid. Je kwam erachter dat ondanks het feit dat ze je altijd waarschuwen voor het idealiseren van de toekomst, zij precies hetzelfde doen over het verleden. Ikzelf had dan ook niet echt veel meer hoop voor Van Kooten & De Bie. Maar goed, soms word je per ongeluk toch ergens aan blootgesteld, en hoe moe-ilijk het ook is om toe te geven (zo zie je maar hoeveel men over kan hebben voor de kunst): het jammerlijke feit is dat je vader al die tijd tóch gelijk heeft gehad. Van Kooten en De Bie zijn inderdaad nog steeds verschrikke-lijk scherp, actueel maar vooral enorm grappig en goed.
In februari hebben we allemaal de driedelige docu-mentaire Van Kooten & De Bie sloegen weer toe! kun-nen zien. Regisseur Coen Verbraak heeft hiermee een
door Fleur Elverding
11
#03/2012 THEATER
unicum: het is voor het eerst dat het duo zelf uitvoerig terugblikt en praat over de bijzondere samenwerking van bijna veertig jaar. De samenwerking kreeg vorm tijdens de middelbare schooltijd op het Haagse Dalton Lyceum, waar ze in ’60 en ’61 onder de naam Cebrah twee cabaretprogramma’s spelen. Toen De Bie in ’63 het enigszins stoffige radiojongerenprogramma Mul-tiplex van de VARA zou ‘omturnen’ in het spraakmak-ende Uitlaat, werd Van Kooten hier ook bijgehaald. Hier kwamen onder andere de bekende Klisjeeman-netjes aan bod: twee Haagse mannen die aan de bil-jarttafel elke Uitlaat-uitzending afsloten. Ze hadden over alles een uitgesproken mening, maar vinden politiek niet erg interessant. Aan het eind van de jaren ’60 worden de Klisjeemannetjes met name dankzij hun beperkte wereldbeeld aan de kant geschoven.
Ondanks het feit dat deze Klisjeemannetjes verdwenen, bleef het concept hetzelfde: het zorgvuldig bestuderen van het jargon van een bepaalde bevolkings- of be-roepsgroep en dat met een vertekening presenteren. Vanaf 1965 maakten Van Kooten & De Bie ook hun in-trede op het gebied van televisie, bijvoorbeeld in pro-gramma’s als Mies en scène, Fanclub, Ying Yang en een eenmalig bedoelde medewerking die resulteerde in drie seizoenen Hadimassa. Van Kooten & De Bie onder-scheidden zich door hun vrijblijvende linkse gedrag. Ze schatten het onderscheidingsvermogen van de kijker echter vaak ietwat te hoog in: hun kracht, maar tevens ook hun zwakte. In een aflevering van Hadi-massa (1972) maakten Van Kooten & De Bie verschei-dene grappen over joden en negers met de boodschap mensen die dit soort uitspraken doen, te bekritiseren en op de hak te nemen. Dit laatste element kwam echter volgens verscheidene mensen niet genoeg naar voren, waardoor alleen de beledigende grappen overbleven. Dit leidde dan ook tot een golf van verontwaardiging en vragen in de Tweede Kamer. Door deze rel kwamen Van Kooten en De Bie tot het besef dat ironie niet besteed is aan de grote massa. In plaats van het bekritiseren van de ‘daders’, werden met hun optreden de slachtoffers juist bestraft. Het duo heeft hierna een officiële en openbareverontschuldiging gemaakt en nooit meer een vorm van ‘zwarte humor’ aan hun repertoire toegevoegd.
Hierna gingen de heren zelfstandig verder. Aanvankelijk was het plan een zaalproductie te maken, maar dit werd aan de kant geschoven doordat ze door Hans Keller naar de VPRO worden gehaald. Hier maakten ze tussen 1972 en 1974 semidocumentaires voor Het gat van Nederland, waar ze helemaal in hun element waren: tussen journal-istiek en amusement. In 1974 werd het met het Sim-plisties Verbond pas echt serieus, waar de levensfilosof-ie en humor hun plek krijgen in het ‘simplisme’. Hierin
wordt duidelijk dat de na-oorlogse soberheid Van Koot-en & De Bie heeft gevormd. Zelfs de franje van hun namen worden hier weggesneden: als Heer Kooten en Heer Bie en later zelfs Koot en Bie. Hiermee gaan ze het steeds meer onzorgvuldig wordende taalgebruik en quasi- alternatief gedrag te lijf. Het symbool van het Simplisties Verbond wordt de mattenklopper vanwege het ‘oer-Hollandse, degelijke, propere, reinigende karakter én vanwege de grafisch simpele, maar ongemeen krachtige vorm’. De beginselverklaring van de bond is als volgt:
HK: Nederlanders!
HB: Men scheidt onderontwikkelde landen, ontwik-kelingslanden en ingewikkelde landen.
HK: En Nederland is één van de alleringewikkeldste landen der wereld.
HB: Het gaat veel te goed met ons en daarom gaat het zo slecht.
HK: Dik doen, niets doen, weg doen en moeilijk doen vieren de hoogste tijd.
HB: Daar moet de matteklopper overheen.
HK: De verbondsvlag van ons Simplisties Verbond zal wapperen bij het minste zuchtje ook maar.
Een andere parallelactiviteit vormt vanaf 1973 de jaar-lijkse Bescheurkalender. Het afscheuren en weggooien van de blaadjes is kenmerkend voor de manier waarop
#03/2012 THEATER
12
Van Kooten & De Bie omgaan met hun werk: ze voelen ni-ets voor compilatie-uitzendingen en hebben honderden typetjes gemaakt die slechts één uitzending meegaan. Sommige creaties mogen meerdere keren opdraven, maar zelden meer dan één seizoen. Een voorbeeld van terugkerende typetjes was het befaamde duo F. Jacobse en Tedje van Es: twee vrije Haagse jongens aan de rand van de maatschappij. Ze knoeiden met onroerend goed en twijfelachtige vakantiebestemmingen, rommelden wat met de belasting en introduceerden hun eigen loka-le commerciële tv Origineel waar. Het feit dat er vaak niet door het intellectuele spelletje van de twee groot-meesters heen kan worden gekeken wordt met dit duo duidelijker dan ooit te voren. In 1980 richtten Jacobse en van Es ‘de Tegenpartij’ op, om hun louche activiteiten een basis van pseudo-legaliteit te geven. Een officiële rechts-radicale partij was er op dat moment nog niet in Nederland en met het motto ‘Geen gezeik, iedereen rijk – samen voor ons eigen’ sloeg de Tegenpartij in als een bom. De Haagse middenstand bekeek Jacobse & Van Es niet meer als verklede mannen en rechts-radicalen bejubelden het duo. Later dat jaar werd echter ook ‘de Centrumpartij’ opgericht: een Nederlands nationalis-
tische politieke partij die opkwam voor de belangen van de autochtone Nederlander. Feit was dat de Tegenpartij werkelijkheid was geworden. Naar mijn mening komt het verhaal van Jacobse en van Es dan ook akelig dicht in de buurt van het huidige politieke klimaat: Jacobse & van Es zouden zich prima thuis voelen in het klimaat van 2012 als de radicale Henk & Ingrid.
Van Kooten & De Bie grepen na de oprichting van de Centrumpartij en het oprechte bejubelen van de rechts-radicalen hardhandig in door Jacobse en van Es een staatsgreep te laten plegen, waarna ze de dood vonden. Kort daarna lag de herdenkingsplaat Gouden doden - de nagelaten tapes van Jacobse en van Es in de winkel.
In de jaren ’70 maakten Van Kooten en De Bie voor-namelijk op zichzelf staande uitzendingen waar bijvoor-beeld kennis werd gemaakt met de neven: de Wortelneef, de Speelneef, de Geilneef (later uitgegroeid tot De Vieze Man), de Bouwneef en de Regelneef. De laatste zou ook model staan voor de latere schepping van het bekende type Cor van der Laak, die samen met zijn vrouw Cock (gespeeld door Barbara van Kooten) en zijn geestelijk
#03/2012 THEATER
#03/2012 THEATER
13
#03/2012 THEATER
niet geheel capabele zoon Ab een zogenoemd Opel Ka-dett-gezin vormt. De toppers van de jaren ’80 waren Koos Koets en Robbie Kerkhof, de Oudere Jongeren en natuurlijk de gebroeders Gé en Arie Temmes (‘Wo ist der Bahnhofd?’ ‘Do ist der Bahnhof.’). In ‘88 begonnen Van Kooten & De bie met hun humoristische actualiteiten-programma Keek op de week, waar ze direct na het 8 uur journaal, natuurlijk, veel kritiek leverden op het nieuws. Baanbrekend was het feit dat de heren gesprekken (en vooral discussies) met zichzelf voerden. Op een scherm dat achter hen hing, werden namelijk eerder opgenom-en beelden getoond van andere typetjes van Van Kooten & de Bie. Hierdoor konden ze dus in discussie gaan met zichzelf. De vaste cameraman, Paul van den Bos, vertelt dan ook in de documentaire van Verbraak dat ieder detail van elke voorstelling en sketch werd vastgelegd. Hierdoor was het mogelijk om met behulp van een ongelofelijke timing met zichzelf in discussie te gaan.
Na Keek op de week start in 1993 het tweewekelijkse Krasse knarren. In 1994 begon In bed met Van Kooten en De Bie , waarbij ze (verrassend genoeg) in bed nieu-we technologieën op een ‘Van Kooten en De Bie-wijze’ ontdekken en keuren. In 1995 keren ze met Deksel van de desk terug naar de Keek op de week – formule. Van 1996 tot 1998 keren de heren voor het laatst terug met een soortgelijke formule met Van Kooten en De Bie. Achtendertig jaar lang weten ze samen met hun vaste crew nieuwe manieren te bedenken om hun verhaal te vertellen. Deze crew is zeker ook noe-menswaardig: bijna achtendertig jaar bleef deze bi-jna onveranderd met Roel Bazen als geluidsman, Ar-jen van der Grijn als kap en grime, Maud Keus voor de productie, en Paul van der Bos als cameraman.
Kees van Kooten en Wim de Bie zijn ondertussen beide de zeventig gepasseerd, maar wanneer ze terugblikken in de nieuwe documentaire Van Kooten en de Bie sloegen weer toe (2012), zie je dat ze nog steeds heel scherp en zeer grappig zijn. Twee totaal verschillende heren die elkaar naadloos aanvullen. Maar hoe mooi het ook is om over de heren te lezen en te schrijven; het bekijken en beluisteren van oude fragmenten van de honderden ty-petjes van het duo is natuurlijk nog veel meer waard. Ik verwijs je daarom ook door naar Simpelsite (kootenbie.nl) waar je jezelf vast en zeker wel een tijdje kan ver-maken. Want jemig de pemig, wat hebben deze twee heren hun strepen in de Nederlandse cultuur verdiend.
Bronnen: www.kootenbie.nl en Hanenberg, Patrick van den, Frank Verhallen, Nederlands cabaret 1970 – 1995. Het is weer tijd om te bepalen waar het alle-maal op staat. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar (1996).
Bronnen: www.kootenbie.nl en Hanenberg, Patrick van den, Frank Verhallen, Nederlands cabaret 1970 – 1995. Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar (1996).
door Niels Rijpkema
#03/2012 FILM
zodra Murata in beeld komt en al gauw worden de scheuren in het -op het eerste gezicht doodnor-male- gezinnetje zichtbaar. Cold Fish is een vrij duistere film, maar met een enorme komische noot. Sono weet bovendien als geen ander hoe hij een film sfeer moet geven. Ook vanuit artistiek per-spectief is Cold Fish met zijn cam-erawerk, montage en prachtige kleurenpalet een geslaagde film. De speelduur lijkt met 144 mi-nuten pittig, maar met Sono’s 4 uur durend epos Ai no Mukidashi (2008) in het achterhoofd vormde dat voor mij geen enkel obstakel. De film zakt geen moment in en werkt van climax naar climax. Sono geeft in deze zwartgallige film een nieuwe betekenis aan ab-surdisme, maar let wel, niet voor mensen met een zwakke maag.Helaas is Cold Fish niet in Neder-
In deze editie van de Artefact gaan we in plaats van een bioscooprecensie een film aanprijzen die al een tijdje uit is. Omdat ik er vanuit ga dat de meesten hier niet te bekrompen zijn om een film met ‘spleetogen’ te kijken en ik het liefst (relatief) onbekende films tip heb ik ge-kozen voor Tsumetai Nettaigyo (2010), oftewel Cold Fish, van Shion Sono. Ik heb het grootste deel van Sono´s oeuvre gezien en moet zeggen dat dit toch wel één van zijn pareltjes is.
Cold Fish begint betrekkelijk gemoedelijk, maar je weet ei-genlijk meteen dat er iets niet klopt. Shamoto is een handelaar in tropische vissen met een gezin en komt op een dag in aanraking met Murata, een vlotte zakenman. Er hangt een drukkende spanning
land uitgekomen. Maar zoek eens rond op sites zoals Amazon of Ebay (pas op dat je niet per onge-luk Cold Fish (2001) van David Fairman aanschaft). Enjoy. . . . . . . . . . .Kun je de film niet vinden? Vraag dan aan Niels Rijpkema of je hem mag lenen.
tsumetai nettaigyo
14
cOLD fISh (2010)
De filmcommissie van Studie-vereniging IK, Close-Up recen-seert in deze rubriek bijzon-dere films.
15
#03/2012 FILM #03/2012 GEDICHT
De dove poppenspeler zette mij het mes op de keel toen ik pauzeloos hikte. Ik moest bij hem intrekken. Stil zijn, siste hij, het is zo voorbij. Alsof hij me een keus liet.
We gingen op vakantie naar het landschap van mijn jeugd. Het ontvouwde zich gedurig aan onze voeten. Onschuld, dacht ik en greep naar mijn doorkliefde borst.
Zwemmende, lezende boeken over verstrekkende ont-menselijking zagen we gladde bruine kinderen. Ze schreeuwden om het hardst. Te hard, morde de dove poppenspeler. Dat was vroeger wel anders.
Moesten mijn gladde bruine kinderen voetballen met een herfstige mijnheer? Ik geef u vijfenzestig-pluskorting, sprak een buschauffeur, uw dochter kan door voor zestien min.
Het dorpsfeest kwam, er stond een straffe wind, de band speelde krakers, iedereen danste en wij dansten niet. Later die avond inspecteerde ik zerken. De poppenspeler stond wanhopig vloekend bij de poort.
Toen sneden wij uien en kreeg ik de hik. Hij dacht dat ik huilde vanwege de uien, maar dat kon onmogelijk waar zijn, want ik was een pop.
Nu of nooitdoor Anneke Claus
Anneke Claus werd gemaakt in de Pyreneëen, groeide op in Doetinchem en woont en werkt in Groningen. Bij Uitgeverij Passage publiceerde ze de dichtbundels Bonzai! (2005), Dat was dat (2008) en Wissen (2011). Uitgeverij Philip Elchers verzorgde de bibliofiele uitgave van haar stemmenspel Kogels zijn woorden / Woorden zijn kogels (2006). Ze was columnist bij de Verakrant, de GrandKrant, Radio Jonge Harten en het IFFR in Groningen. Mocht de microfoon vasthouden bij o.m. Crossing Border, Lowlands en De Wintertuin en deed van 2009 tot 2011 dienst als stadsdichter van Groningen. Kijk voor meer informatie op annekeclaus.nl.
cOLD fISh (2010)
Photofact. 16
#03/2012 FOTOGRAFIE
17
W A S S I N K L U N D G R E N door Ted Oonk
Al zeker een aantal jaren is het fotografenduo WassinkLundgren (Thijs Groot Wassink & Ruben Lundgren) een bekend feno-meen in fotograferend Nederland. Kenmerk-end voor hun werk is de onderzoekende en documentaire-achtige blik waarbij fotografie als onderzoeksmiddel dient. Echter doet fotografie niet alleen dienst als onderzoeks-middel maar is het ook een middel dat een bevreemdend effect creëert. Hun grote succes behaalden zij met het fotoboek Empty Bottles (2005) waarbij ze het recyclen van plastic flessen in China zichtbaar maken. Niet op de manier zoals wij dat kennen, door ze netjes
#03/2012 FOTOGRAFIE
te scheiden van het afval, maar in de vorm van Chinese flessenverzamelaars. Zij halen door de hele stad elke dag duizenden flessen uit vuilnisbakken en van straat. Een bijzonder en bevreemdend fenomeen, helemaal als je de fo-to’s bekijkt en je afvraagt wat die mensen op de foto’s nou precies aan het doen zijn. Dit is ook de kracht van het boek; een heel gewoon feno-meen in een metropool als Shanghai of Beijing krijgt iets bevreemdends en abstracts en opent voor ons een nieuwe en andere werkelijkheid. www.wassinklundgren.com
IS DIT KUNST OF KAN DIT WEG?
HENK EN INGRID
18
#12/2011 LITERATUUR#03/2012 FILM
te staan en leert zij de achtergrond van Kyteman kennen. Haar visie op de persoon Colin en de keuzes die hij maakt laat ze zien in haar documentaire ‘Kyteman, Now what!’. . . . . . .Wil jij meer weten over de docu-mentaire ‘Kyteman, Now what!’ kom dan naar de lezing die Menna Laura Meijer zal geven op het Kunstencon-gres 19 april in het Forum Images.
Simon & Garfunkel, Gilbert & George, Viktor & Rolf: bekende duo’s, die samen in de pub-liciteit treden, die samen opkomen en samen afgaan, die samen creëren en samen keuzes maken. Kortom twee mensen die onafscheidelijk van elkaar lijken te zijn. Twee on-afscheidelijke mensen, is dat ook niet waar je als eerste aan denkt bij het woord ‘duo’. Toch zijn er ook mensen die een duo vormen die je in eerste instantie niet zo snel aan elkaar zou koppelen. Menna Laura Meijer en Kyteman vormen zo’n duo.
Kyteman, ook wel Colin Benders, brak in 2009 door als hiphopartiest en toerde dat jaar met zijn orkest, Kyteman’s hiphop orkest, door Ned-erland. Hij won dat jaar een Edison, Zilveren Harp, 3FM award en de Pop-prijs van 2009. Verder speelde hij op grote festivals en stond hij in een uitverkocht Heineken Music Hall. In hetzelfde jaar van al zijn successen besloot Kyteman te stoppen, omdat hij zijn creatieve vrijheid wil be-waren en niet wil produceren onder de druk van anderen. Sindsdien is hij weinig meer in de publiciteit. Maar tot de grote vreugde van muzikaal Nederland beginnen Kyteman en zijn hiphoporkest weer met toeren (14 April speelt hij in Oosterpoort!).Menna Laura Meijer, een Neder-landse documentairemaakster, is iemand die je misschien niet zo snel in verband zou brengen met Kyte-man, toch vormen zij samen een duo. Ze zijn namelijk de samenwerk-ing aangegaan om een film te maken over het artiestenleven van Kyteman. Menna Laura Meijer , die ook de
eer-ste clip van Kyteman heeft ge-filmd, filmde Kyteman sinds zijn afsheidsconcert in de HMH. De bedoeling is Kyteman te volgen naar zijn eerstvolgende project. Zij maakt een film waarin Kyteman onrustig en creatief opzoek gaat naar nieuwe muziek, niet wetend waar hij deze nieuwe muziek moet vinden. Ver-der geeft de film een indruk van het talent en de persoon Colin. Colin, die compromisloos is en groots denkt, maar waarin het geld en de organi-satie hem belemmert. Menna Laura Meijer filmt Colin op kwetsbare en intieme momenten, hierdoor komt zij dichtbij Colin als persoon
'Kyteman, now what!’DOOR DE CONGRESCOMMISSIE
'Kyteman, now what!’
19
#03/2012 LITERATUUR
Nog niet zo lang geleden heb ik geprobeerd in de voetsporen van deze twee grootheden te treden. Een sprookje schrijven. Een prinses, een prins, een boze heks en een gelukkig einde: de simpele el-ementen voor een sprookje. Maar het schrijven ervan bleek alles behalve gemakkelijk. Mijn bewon-dering voor de Gebroeders Grimm is door mijn eigen falen alleen maar groter geworden. Vandaar dat deze twee heren absoluut niet in dit nummer van de Artefact mogen ontbreken.
Wie is er niet opgegroeid met de sprookjes van de Gebroeders Grimm? Met Roodkapje die werd opgegeten door de boze wolf. De kikker die in een prins verand-erde. Assepoester die haar muiltje verloor. De hoofdpersonen zijn al-lemaal zo bekend dat de spellings-checker deze woorden goedkeurt, terwijl mijn eigen achternaam een rood streepje krijgt. De Gebroed-ers Grimm hebben hun verhalen vereeuwigd in hun boek Kinder- und Hausmärchen. Een boek dat op een bijzondere manier tot stand is gekomen.
Lang, lang geleden...Er was eens een vader die Philipp Wilhelm Grimm heette en samen met zijn vrouw Dorothea kreeg hij een zoon. Op 4 januari 1785 kwam in Hanau, Duitsland, Jacob Ludwig Carl Grimm ter wereld. Hij was de oudste zoon van vader Philipp Wilhelm Grimm en Dorothea Grimm. Er zouden nog acht zonen en één dochter volgen. Te beginnen met Wilhelm Carl Grimm die op 24 februari 1786 geboren werd. De twee broers hadden dezelfde interesse voor taal en gingen in 1801(Jacob) en in 1802(Wilhelm) aan de univer-siteit van Marburg letterkunde studeren. Jacob hield zich vooral bezig met taalkunde en Wilhelm richtte zich meer op de algemene literatuur. Geïnspireerd door de bundel Des Knaben Wunderhorn van Clemens Brentaro en Achim Arnim begonnen de broers in 1806 met het verzamelen van volksverhalen en volkssagen.
Van horen zeggenAnders dan bijvoorbeeld hun Deense collega Hans Christian Andersen (1805 – 1875) hebben
Gebroeders door sprookjes onsterfelijkGrimm
door Kim Elverding
20
#03/2012 LITERATUUR
Jacob en Wilhelm hun sprookjes dus niet zelf geschreven. Dertien jaar zijn ze bezig geweest met het verzamelen en documenteren van de sprookjes. Ze gingen van dorp naar dorp en luisterden naar de verhalen van die streek. Meerdere keren kregen ze hulp van dezelfde mensen. De Gebroeders Grimm gingen zo trouw en nauwkeurig te werk dat ze bij elk sprookje noteerde hoe (mondeling of schriftelijk), van wie en waar ze het sprookje voor het eerst hoo-rden. Dit maakt het makkelijk om de bronnen van hun sprookjes te achterhalen. De familie Hassenpflug heeft de
Grimms van meerdere verhalen voorzien. Met name de dochters van het gezin waren door hun vriendschap met Lotte Grimm, het zusje van de broers, nauw verbonden met de broers. Verha-len die van deze familie komen worden meestal vermeld als 'uit de streek Main', 'uit Hanau' of 'uit Hessen'. Voorbeelden van sprookjes die de broers van de familie Hassenpflug, met name van Marie Hassenpflug, hebben gehoord zijn: Doornroosje en Sneeuwwitje.Verder was Dorothea Viehmann een belangrijke informatiebron, vooral voor het tweede deel van
Kinder- und Hausmärchen. De broers hebben meerdere keren geschreven dat ze erg blij waren met hun ontmoeting met deze bijzondere vrouw. Wat haar bijzonder maakte, was dat ze de verhalen keer op keer opnieuw kon vertellen zonder er een woord aan te veranderen. Toch hadden Jacob en Wilhelm niet zo'n goed beeld van Viehmann, want uit hun aantekeningen blijkt dat ze dachten dat Viehmann een boerin was, terwijl het eigenlijk een burgerlijke kleermakersvrouw van Franse komaf was. In totaal heeft zij de broers 37 sprookjes gegeven, waaronder: De drie ko-
#03/2012 LITERATUUR
21
#03/2012 LITERATUUR
ningszonen en Assepoester.
Schrijvende veerDe Gebroeders Grimm waren in die tijd niet de enige die op zoek gingen naar de volksverhalen in Duitsland. Maar hoe ze met de verhalen om gingen was uniek. Vanaf de vijftiende eeuw ontstond er een overweldigende interesse in sprookjes uit hun land. Anders dan de rest, waren de Gebroeders Grimm erg trouw tijdens het no-teren van de sprookjes. Niet alleen ten op zichten van hun bronnen, maar ook ten op zichten van de verhalen zelf. Veel schrijvers in die tijd namen de sprookjes als inspiratiebron en schreven vervol-gens hun eigen verhaal waarin het sprookje vaak romantisch, lang en complex werd. Jacob en Wilhelm noteerde de sprookjes exact zoals ze ze hadden gehoord. Kort en simpel. In de vele versies die na de eerste druk volgde, hebben de broers de verhalen wel aangepast en verbeterd. De veranderingen waren volgens hen noodzakelijk om het voor te kunnen lezen aan kinderen. Pas in deze latere ver-sies komen we de bekende zinnen, 'Er was eens...' en '...en ze leefde nog lang en gelukkig' tegen.
SprookjesboekIn 1812 kwam het eerste deel van hun meesterwerk, Kinder- und Hausmärchen, uit. Het boek be-stond uit 86 sprookjes. Het succes van dit boek in bleef eerste in-stantie uit, maar dat weerhield Ja-cob en Wilhelm er niet van om te beginnen met een tweede deel dat in 1814 verscheen. Hierin stonden 70 sprookjes. Vanaf 1819 ver-schenen er regelmatig verbeterde en aangevulde versies van de twee delen. De veranderingen waren vaak klein, maar voor de Gebroed-ers Grimm waren ze nodig om het
verhaal beter te maken.In 1822 verscheen een derde deel van Kinder- und Hausmärchen, dit deel werd Anmerkungen genoemd. Hierin stonden aanteke-ningen van de broers over de herkomst en betekenis van de verhalen. In 1856 kwam de definitieve versie van het boek uit. Hierin stonden alle 200 sprookjes en 10 zogenaamde kinderlegenden. Deze laatste versie is de basis voor de meeste vertalingen die wij nu kennen.
Gouden eierenTegenwoordig kent iedereen wel één of meerdere sprookjes van de Gebroeders Grimm, maar dat is wel eens anders geweest. Van het eerste deel van Kinder- und Hausmärchen verschenen er in 1812 900 exemplaren, pas in 1815 waren deze 900 boeken verkocht. De broers konden dan ook niet van hun schrijfsels leven. Nadat hun vader in 1796 en hun moeder in 1808 waren overleden, was het de taak van Jacob om het geld te verdienen. Hij ging daarom werken in de bibliotheek van Kassel. Deze werkplek was ook een bron van inspiratie tijdens hun zoektocht naar sprookjes. Hij heeft daar gewerkt tot hij in 1819, samen met Wilhelm, afstudeerden. Daarna gingen ze werken aan de universiteit van Göttingen. Jacob als professor en Wilhelm als bibliothecaris. Uitein-delijk werden ze gevraagd om les te geven aan de universiteit van Berlijn. Hier bleven ze actief tot 1848 (Jacob) en 1852 (Wilhelm). Inmiddels is het 200 jaar geleden dat hun meesterwerk Kinder- und Hausmärchen verscheen en de cijfers liegen er niet om. Met vele variaties, verfilmingen en ruim 126 miljoen, in 160 verschil-
lende talen, verkochte boeken, zijn de verhalen van Grimm zijn ongekend populair.
Nog lang en gelukkigDe Gebroeders Grimm lijken on-sterfelijk door hun verhalen, maar op 16 december 1859 stierf Wil-helm Grimm op 73 jarige leeftijd. Jacob Grimm werd ouder dan zijn jongere broertje en stierf op 20 september 1863 op 78 jarige leeftijd. In hun leven hebben ze veel gezocht, geschreven en nog meer geluisterd. Hun sprookjes zijn voor altijd vastgelegd in hun boek en zullen generaties na ons nog verteld worden. Ondanks dat ze er zelf niet meer zijn, zullen de hoofdpersonen van hun sprookjes nog lang en gelukkig leven.
........Wil je meer lezen over de verhalen van de Gebroeders Grimm? Dan is De ongeschminkte Grimm van Patricia van Reet een aanrader.
22
...............ANNE EN EVA STAAL
#03/2012 TALENT
Ook voor deze editie zijn we weer op zoek gegaan naar opkomend talent. Deze keer kwamen we terecht bij een samenwerking waar niet alleen de artistieke ideeën een bindende factor is maar ook iets wat in het bloed zit. Het gaat hier namelijk over de zusjes Eva en Anne Staal uit Haren. Tijdens werktijd noe-men ze zichzelf ook wel Stalinski in plaats van Staal. Soms wordt dit nog uitgebreid naar Stalinski Desinski. Beiden studeren ze aan de kunstacademie Minerva. Op de vraag of hun stijlen overeenkomen vinden ze het moeilijk om met een antwoord te komen. “Voor zover je van een stijl kunt spreken houden we allebei van kleur, grappige tekstjes en handgemaakte letters. Eva’s personages kijken vaak meer maniakaal uit hun ogen, Anne’s personages hebben vaak geen mond.” Tot nu toe ligt de werk-wijze die de zusjes gebruiken bij het maken van kunst nog ver uit elkaar. Anne maakt vooral strips en boekjes en werkt vrij snel en ongeduldig. Daarbij gaat ze het liefst te werk met inkt, potloden, pl-akkaatverf enzovoort. Ze gebruikt dus spullen die snel drogen en waar je snel een grote hoeveelheid werk mee kunt maken. Eva heeft meer geduld en werkt ook graag met druktechnieken als zeefdruk-
ken of linoleumsneden. Toch hoeft dit een samenwerking niet in de weg te zitten, ze worden immers nu al vaak voor duo aangezien.“We doen vaak dingen samen of gaan samen naar dingen toe. Daarnaast doen we dezelfde studie, lijken onze stemmen erg op elkaar en dragen we steeds meer dezelfde soort kleding. Dit zijn wel redenen dat mensen ons steeds vaker voor een duo aanzien. Dit vinden we niet erg, met zijn tweeën is het toch gezelliger om iets te ondernemen.Wat de samenwerking betreft weet Anne als de oudere en wijzere zus uit ervaring natuurlijk waar de valkuilen in bepaalde opdrachten zitten, daar profiteert Eva handig van. Daarnaast prijzen we elkaar meestal de hemel in als de an-der iets moois heeft gemaakt en brainstormen we soms samen.” Op de vraag of we in de toekomst een gezamenlijk werk kunnen verwachten van de zusjes zijn ze ons nog een antwoord verschuldigd, wel gaven ze aan dat een familie bedrijf of studio die zich richt op grafische- en illustratieop-drachten niet uitgesloten is.
#03/2012 TALENT
ANNE STAAL
Kijk voor meer informatie en de afbeeldingen in kleur op stalinski-tricolori.blogspot.com (Anne) en stalinski-picolini.blogspot.com (Eva).
23
#03/2012 TALENT
EVA STAAL - OMA EN OPA
ANNE STAAL - LEES jE EENS EEN BOEK
DAT KAN MIJN KLEINE ZUSJE OOK.
HENK EN INGRID
24
#03/2012 TALENT #03/2012 TALENT
DEZE
PA
GIN
A: E
VA S
TAA
L - V
ERjA
ARD
AG
REc
hTS:
AN
NE
STA
AL
- ZO
MER
PRET
#03/2012 TALENT
25
#03/2012 TALENT
26
#03/2012 MUZIEK - RECENSIE
In het kader van het thema Duo’s heeft naast onze vaste recensent ook Ralph-Hermen van onze redactie de albums beluisterd. Ze delen duidelijk niet dezelfde mening. Lees, luister en oordeel zelf.
Eindelijk kruipt ze wat meer uit haar schulp. De rasechte folk-artiest Lisa Hannigan liet op haar recente ESNS (EuroSonicNoorderSlag)-op-treden zien dat ze niet alleen maar lieflijk en schattig is, maar dat ze ook goed overweg kan met country, jazz en zelfs een klein beetje rock! De ex-vriendin en ex-zangeres van Damien Rice laat op haar tweede plaat liedjes horen die geschreven zijn op haar tour, vandaar de album-titel Passenger. Dit kun je er wel een beetje aan af horen. Niet elk liedje
is even sterk en over het algemeen pakt de plaat je niet bij de figuurlijke kloten. Zo is er Safe Travels (Don’t Die), dat je één keertje beluistert en na afloop alweer vergeten bent. Desondanks mogen het titelnum-mer en het dampende Knots er ze-ker wezen. Mooie folk-popnummers voor een gezellige chillavond!
Voor het eerst waren deze Lim-burgse jongens in het buitenland te bewonderen. Een bescheiden tour in 2011 door België, Luxemburg en Duitsland leverde de band weer in-spiratie op voor wat nu alweer hun derde album is. Live is DeWolff op zijn best. Dit is zichtbaar en hoor-baar op de door Mojo/VPRO/3FM op Lowlands geregistreerde num-mers die terug te vinden zijn op Letter God. De solo’s van alle drie de jongens komen dan het best tot hun recht. Lekker retro en Cream/Deep Purple/Focus-achtig. Op CD ontbreekt helaas de energie die ze
En toen was ‘ie daar. Hoewel hij in mijn ogen altijd een wat suffe Gron-ingse rapper was heeft hij bij mij in een split second een heldenstatus verworven: Kraantje Pappie. Na het allemaal heel rustig aan te doen – EP-tje hier, singletje daar – komt hij dan toch met iets hards. Crane is een 15 nummers tellend album, dat volledig geproduceerd is door niemand minder dan het Groningse Noisia (!). Denk niet dat dit een drum ‘n’ bass-album met een paar willekeurige raps eroverheen is, want dat Noisia ook andere beats kan maken, bewijzen ze hier wel.
Hele pakkende tracks met sterke teksten, al lukt dat laatste hem niet overal even goed. Want hoewel Alex van der Zouwen hele oprechte tek-sten kan rappen (Hoop Nu, Wat Nou Als Het Lukt) slaagt hij er soms ook in om de plank niets eens mis te slaan maar de plank volledig weg te gooien. Hoeren, neuken, sletjes, zui-gen aan jeweetwel, alles komt voor-bij. Zeker iets wat hij uit Amerika heeft meegenomen... Maar ondanks dat alles een bruut album met Van God Los als knallende afsluiter. Eén woord: BOEM!
* * * * * wel op het podium hebben: de solo’s komen niet meer zo lekker over en het geheel klinkt meer als een rare psycho-trip dan dat het lekkere stampende rock is. Voor de mensen onder ons die wel van een tripje houden is het dus zeker een aanrad-er. Maar degenen die DeWolff eerst live hebben gezien kunnen deze CD beter niet kopen. Het zal hoogst-waarschijnlijk het gevoel geven dat je krijgt bij een slechte verfilming van een goed boek. Het geheel mist de diepte en spanning die DeWolff live kenmerkt en er is te veel wegge-laten.
D O O R R U T G E R S M I TWA
T WETE
N ‘EX
PERT
S’ ER N
OU VA
N?
HENK
EN IN
GRID
* * * * *
* * * * *
#03/2012 MUZIEK - RECENSIE
27
LISA hANNIGAN – PASSENGER (fOLK) PIAS/hOOP
KRAANTjE PAPPIE – cRANE (RAP) NOAh’S ARK
DEWOLff – LETTER GOD – A fEW WORDS ON PSYchEDELIcA (ROcK) REMUSIc/cLEAR SPOT
D O O R R A L P h - h E R M E N h U I S K A M P
Toen ik van de connectie met Damien Rice hoorde verwachtte ik behoorlijk wat van dit album, maar helaas. Waar haar ex de meester is in simpele, maar oprechte liedjes schrijven, blinkt Hannigan slechts uit in nietszeggendheid. Perfecte muziek voor in een middelmatige koffiebar, of als opvulling bij ‘De Wereld Draait Door’, maar zet het alsjeblieft niet op om echt te gaan luisteren. De clichématige mee-zingsingle What’ll I Do, de tenen-krommende titeltrack, allemaal
even inwisselbaar. Spanningsloze opbouw, zoutloze teksten en de meest standaard instrumentatie die ik in jaren gehoord heb. Doe jezelf een plezier, vergeet dit album.
De eerste berichten over het Kraantje Pappie’s debuut album wekten meteen mijn interesse. Hoe-wel ik geen fan ben van Kraantje’s werk tot nog toe, en ik Noisia meestal ook maar een nummer of drie volhoud, dacht ik dat de twee samen een spannend resultaat konden opleveren. Dit blijkt echter een beetje tegen te vallen. De beats die Noisia af weten te leveren zijn van hoog niveau. Stuwende synthesizers, knappe breaks, alles zit er in en het is allemaal prima geproduceerd. Het probleem zit
hem echter in de raps van Kraantje. De teksten lijken geschreven met een rijmwoordenboek op schoot, de onderwerpen die langskomen zijn al vaker en beter behandeld door andere artiesten en de Groninger lijkt zich constant te overschreeu-wen. Het is hopen op een instru-mentale release.
Als je je als band vernoemt naar een personage uit Pulp Fiction, dan kun je bij mij al weinig meer fout doen. Helemaal als je dan ook nog eens dik aangezette sixties rock maakt en dat ook nog eens erg goed doet. Het is echter niet de muziek die deze uitgave de moeite waard maakt. De meerwaarde zit hem in het bijgeleverde boek met teksten en foto’s, en de concertregistratie op dvd die bijgevoegd is. Hierdoor is het vooral interessant is voor de doorgewinterde DeWolff-fan. Ben je dit niet, koop dan een van de
eerdere studioalbums of beter nog, bezoek ze een keer live.
* * * * *
* * * * *
* * * * *
DE AFBRANDPAGINA VAN DE ARTEFACT - ALS JE ÉÉN KEER MET DE SCHRIJVER PRAAT, BEGRIJP JE WAAROM DEZE OOK DIT JAAR ONMISBAAR IS.
28
#03/2012 BLACK PAGE
THE BLACK PAGEWE HEBBEN GEEN IDEE, MAAR WE ZIJN ER WEL TEGEN.HENK EN INGRID
jEROEN EN PAUL
gelooft), ‘rellerigheid’ (Sinke, van de Linde en Verdonk) en ‘confrontatie’ (Freek de Jonge contra Peter R. de Vries) in een vast keurslijf worden geperst. En in een onbestemde achtergrond speelt ook leedvermaak bij voortduring een rol: mensen in de problemen brengen en met grote nieuwsgierigheid blijven kijken of, en hoe, ze zich eruit redden. Ook al zou die oude rot (Witteman) willen be-weren dat hij het doet voor de journalistiek, dan is dat net zo als de Paus die zegt dat hij niets wist van mis-bruik in de Rooms-Katholieke kerk. Nieuws levert het allemaal niet op, maar er wordt wel gescoord bij de sen-satiebeluste kijkers. Pauw en Witteman zouden moeten erkennen dat ze met hun talkshows de journalistiek vaarwel hebben gezegd. Want de keuze van de onder-werpen die in de shows ter tafel komen, wordt niet afgemeten aan het maatschappelijke belang, maar aan het scoringspercentage bij het kijkerspubliek. De religie (om maar weer van de Paus te spreken) van het platte gewin, boven de sociale relevantie. Voor de journalistiek, die toch al onder vuur ligt, is dit een negatieve ontwikkeling. Jongere journal-isten kijken ten onrechte tegen Pauw en Witteman op als boegbeelden van tv-journalistiek, in plaats van te zien dat zij hun vaardigheden voornamelijk aanwenden als entertainers. En in het huidige klimaat in Nederland voor een journalist vaak al moeilijk genoeg belangwek-kende informatie boven water te krijgen.
Misschien lijkt het achterhaald om los te gaan op de gentlemen van de VARA, maar wij van de Artefact zijn kritisch. Met name kritisch over arrogante Amsterdammers die het lef hebben om een kritisch praatprogramma te maken voor de net zo kritische VARA. De VARA slogan is immers: “Wees verschillig.” Nee, voor Jeroen en Paul geldt denk ik meer de eerdere slogan van de VARA: “Je beste vrienden zitten bij de VARA.” Want was het niet Wellink in 2008, dan is het af-gelopen jaar wel Johan geweest. Wat ik daarmee bedoel is dat Jeroen en Paul maar gezellig wat lullen zonder de bovengenoemde personen ook maar één kritische vraag voor te leggen. Hiermee hebben beide heren het objectiviteitsbeginsel, en daarmee de claim om ook maar enigszins tot de kwaliteitsjournalisten gerekend te kunnen worden, ingeruild voor een fetisj voor kijkci-jfers. De man hierachter is Bert van der Veer, een regis-seur met een attitude waar die van Mourinho niets bij is. Dit bleek nog maar eens duidelijk te worden toen de media als een lawine over het ongeluk van Zijne Konin-klijke Hoogheid Friso heen raasde.
Het totale dieptepunt?Dat ene programma waarvan men zou verwachten dat het kritisch zou zijn, zo werden alle journaals van die dag samengevat met de soundtrack van ‘Reqiuem for a dream.’ Ik weet niet welke idioot Bert heeft losgelaten op die bewuste dag in de knip-en-plakruimte van de VARA. Maar kan iemand diegene ontslaan, alsjeblieft, het is immers belastinggeld waarmee gegooid wordt. Nee, lieve kijkbuiskinderen, het is goed fout in het tel-evisielandschap. Het zijn namelijk de formats die het journal-istieke karakter van de talkshows verstikken. In de jacht naar kijkers worden gasten van verschillende disciplines bijeengebracht, waarbij uitgangspunten als ‘opzien baren’ (een imam die geen handen wil schud-den), ’in opspraak zijn’ (een dominee die niet in God
29
#03/2012 CULTUUR AGENDA#03/2012 BLACK PAGE
THE BLACK PAGE
EVENEMENT GENRE DATUM LOCATIE
NNT - Hamlet
Gare du Nord - Lilywhite Soul Tour
Rudy & his fascinators + footstomp
Blind date 5 - Shintaro Oue [IKI, SHI, TAI]
forumMediaVibes vol. 4(serious) gaming
Dijkshoorn en Verdons-chot - Ook voor vrou-wen
Richard Groenendijk
Geoff Berner + jankobus Seunnega
Sven hammond Soul
The Rum diary
Eric Vaarzon morel - De nieuwe wereld van Don Quichot
NND - cinematic
Iris van herpen
Bassbraai
Opera zuid - Die Zauber-lfl ote
Popgroningen Talent Award finale
Bombay Show pig +Shaking Godspeed
Toneel
Soul/ Jazz
Rock’n roll/ R&B
Toneel
Nieuwe Media/ Gaming
Cabaret/ kleinkunst
Cabaret
Singer-songwriter
Funk/ Soul
Film
Flamenco muziek
Dans
Mode/ Beeldend
Tropical bass
Opera
Pop
Alternatief/ Rock
va. 1 maart 2012
9 maart 2012
10 maart 2012
13 maart 2012
14 maart 2012
15 maart 2012
16 maart 2012
17 maart 2012
17 maart 2012
20 maart 2012
23 maart 2012
23 maart 2012
23 maart 2012
24 maart 2012
27 maart 2012
20 april 2012
20 april 2012
Stadsschouwburg
Oosterpoort
Vera
Kruithuis
Forum Images
Oosterpoort
Kruithuis
Vera
Simplon
Vera
Oosterpoort
Stadsschouwburg
Groninger Museum
Simplon
Stadsschouwburg
Vera
Simplon
WE HEBBEN GEEN IDEE, MAAR WE ZIJN ER WEL TEGEN.HENK EN INGRID
CULTUUR AGENDA
30
PhO
TO F
INIS
h.
D
E fO
TO f
INIS
h IS
DEZ
E KE
ER V
ERZO
RGD
DO
OR
jORI
EN h
UTTE
N. D
E fO
TO IS
GEM
AA
KT
TIjD
ENS
DE
KOUD
E W
INTE
RSE
DA
GEN
BEG
IN f
EBRU
ARI
DIT
jA
AR.
AL
WA
S ER
DA
N G
EEN
EL
fSTE
DEN
TOc
hT,
IjSP
RET
WA
S ER
WEL
!
COLOfONArtefact is een uitgave van studievereniging IK en verschi jnt dr iemaal per jaar. Dit i s de tweede uitgave van het studiejaar 2011/2012
SchRIjVERS. . . . . . . . . .Jasper BosgraafKim ElverdingFlorens KoolRutger SmitReint BovenFleur E lverdingNiels Ri jpkemaChristel VervedaTed OonkRalph-Hermen Huiskamp
REDAcTIE. . . . . . . . . .Chr istel Verveda Hoofdredacteur
Reint BovenSecretar is/ Art di rect ion & Design
T im BakkerCommissar is extern/Penningmeester/Eindredacteur
Ralph-Hermen HuiskampEindredacteur/Commissar is Intern
Barthe Br inkmanArt di rect ion & Design/Pr
BEDANKT!. . . . . . . . . .I lmar i Br inkman Congres commiss ieTed Oonk (cover) Anne en Eva StaalAnna-Maria KoyJor ien HuttenHenk en Ingr id
S TUDIEVERENIGING IK. Oude Boteringestraat 349712 GK [email protected]
IK is de studievereniging van de studie Kunsten, Cultuur en Media (KCM). De vereniging richt zich op het ondersteunen van studenten KCM en het bevorderen van de onderlinge band tussen haar leden. Het l id-maatschap voor eerstejaars studenten bedraa-gt €45,- en €20,- voor doorstromers. Voor dit bedrag ben je de rest van je studieperiode lid van IK. Voor meer informatie en de aanvraag van een inschrijfformulier kun je mailen naar [email protected].
Drukkerij: Wm VeenstraOplage: 200 stuks
ALGEMEEN BESTUUR
Marjolein RoozenVoorzitter
Annemiek LelySecretaris
Willem BotPenningmeester
Leonie FransenCommissaris intern
Ruth BosCommissaris extern
COMMISSIES
Almanak - [email protected] - [email protected] - [email protected]ère - [email protected] - [email protected] - [email protected] - [email protected] (close-Up) - fi [email protected] - [email protected] - [email protected] - [email protected]
31
