Duran Varlıkların Envanter ve Değerlemesi

Duran Varlıkların Envanter ve Değerlemesi

• 25 M.D.V.

• Amortisman Konusu

• Yenileme Fonu

• Değer Artırıcı Nitelikli Gider

Duran VarlıkDuran Varlık

İşletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen;

ilke olarak normal faaliyet dönemi içinde (bir yılda) paraya çevrilmesi veya tüketilmesi

öngörülmeyen varlıklardır.

BİLANÇO1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR10 HAZIR DEĞERLER

11 MENKUL DEĞERLER

12 TİCARİ ALACAKLAR

13 DİĞER ALACAKLAR

15 STOKLAR

18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR

4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR

2 DURAN VARLIKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR



24 MALİ DURAN VARLIKLAR

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR

26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

2 DURAN VARLIKLAR

20

21



24 MALİ DURAN VARLIKLAR

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR250 ARAZİ VE ARSALAR

251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ

252 BİNALAR

253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR

254 TAŞITLAR

255 DEMİRBAŞLAR

256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

259 VERİLEN AVANSLAR

26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

M.D.V.M.D.V.

MALİYET BEDELİMALİYET BEDELİ

ile değerlenir ile değerlenir

(VUK 262-270)(VUK 262-270)

YURT İÇİ SATINALMA

Maliyet Bedeli =

Alış Bedeli

+ Sigorta Giderleri

+ Taşıma Giderleri

+ Komisyon Giderleri

+ Montaj Giderleri

+ Özel Tüketim Vergisi

+ Noter – Tapu – Mahkeme

YURT DIŞI SATINALMA

Maliyet Bedeli =

Alış Bedeli

+ Sigorta Giderleri

+ Taşıma Giderleri

.

.

.

.

+ Gümrük Vergisi

+ Kredi Faizleri

CIF*

* CIF : Cost Insurance Freight

İMAL/İNŞAA BEDELİİMAL/İNŞAA BEDELİ

ile değerlenir ile değerlenir

(VUK 271)(VUK 271)

KENDİ ÜRETME

İmal/İnşaa Maliyeti =

+ Hammadde ve Malzeme Gid.

+ İşçilik Giderleri

+ Diğer Üretim Giderleri

Değer artırıcı harcamalar maliyet

bedeline eklenir

(VUK 272)

250 ARAZİ VE ARSALAR250 ARAZİ VE ARSALAR

Yıkımın enkazından elde edilen gelirler varsa onun da arazi ve arsanın maliyetinden indirilmesi gerekir.

MALİYETE

EKLENİR

Satın alınan arsa ve arazi üzerinde daha önceden varolan yapıların yıkılması sırasında ödenen tutarlar, arazi ve arsanın maliyetine eklenir.

MALİYETTEN

DÜŞÜLÜR

++

__

Arazi ve Arsaların kullanım süreleri (faydalı ömürleri) sınırsız olduğu için Arazi ve Arsaların kullanım süreleri (faydalı ömürleri) sınırsız olduğu için amortisman ayrılmaz.amortisman ayrılmaz.

252 BİNALAR252 BİNALAR

MALİYETE

EKLENEBİLİR !

Noter, tapu, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, emlak alım vergisi ile diğer gider ve harçlar...

GİDER

YAZILABİLİR !

(Bu konuda VUK 270 mükellefleri serbest bırakmıştır)

Bina ile binanın arsası muhasebe kuralı gereği ayrı hesaplara kaydedilmesi gerekirken bu husus; Türkiye’de uygulanmamaktadır.

Zira binalar amortismana tabi iken, arazi ve arsalar tabi değildir.

Sonra yapılacak Boya - Badana

254 TAŞITLAR254 TAŞITLAR

MALİYETE

EKLENEBİLİR !

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, binek oto.ların KDV’si*, taşıt alım ve özel tüketim vergisi ve harçlar...

GİDER

YAZILABİLİR !

(Bu konuda VUK 270 mükellefleri serbest bırakmıştır)

Binek otomobillerinin KDV’si, KDV Kanunun 30/b maddesine göre indirilemeyeceği için (rent a car vb. işletmeler hariç) maliyete

eklenebilir veya gider yazılabilir (VUK 270). Ayrıca binek otomobillerde “KIST AMORTİSMAN”“KIST AMORTİSMAN” söz konusudur (VUK 320).

Sonra yapılacak Bakım-Onarım

255 DEMİRBAŞLAR255 DEMİRBAŞLAR

MALİYETE

EKLENİR

Komisyon, sigorta, taşıma, kurulum - montaj ve özel giderler...

GİDER

YAZILIR

Sonra yapılacak Bakım-Onarım

Temizleme

* Değeri 480 YTL’yi aşmayan demirbaşlar (2005 için) amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilirler (VUK 313). Ancak ekonomik ve teknik açıdan bütünlük gösterenlerde ise bu had

topluca dikkatte alınır (örneğin masa-sandalye-dolap takımı).

< 480 YTL* <

AmortismanAmortismanAslı Fransızca: “yavaş yavaş öldürme”...

Duran varlıkların eskime, aşınma, yıpranma, yaşlanma, itfa ve tükenme paylarını ifade

etmek için kullanılır.

Amortismana Tabi OlmaAmortismana Tabi OlmaDuran varlıkların maliyetlerinin bir kerede değil, faydalı oldukları süreler (eko-ömür)

içinde yavaş yavaş gider yazılarak yok edilmelerini ifade eder.

VUK 313 - 320VUK 313 - 320

1. İşletmenin aktifine girmiş olması

2. Tamamlanmış ve hukuken kullanıma hazır olması

3. İşletmede bir hesap döneminden çok kullanılması

4. Eskimeye, aşınmaya, yıpranmaya maruz kalması

5. Zamanla değer kaybına uğraması

6. Değerinin 480 YTL’nin üzerinde olması

DV’nin Amortismana Tabi Olma Koşulları :DV’nin Amortismana Tabi Olma Koşulları :

Amortisman ayırma yasal bir zorunluluk Amortisman ayırma yasal bir zorunluluk değildeğil, ,

yasal bir HAK’tır. yasal bir HAK’tır.

Amortisman Ayırmayı Gerektiren Amortisman Ayırmayı Gerektiren Etkenler Veya Nedenler:Etkenler Veya Nedenler:

• Teknik etkenler / nedenler...

• İktisadi etkenler / nedenler...

• Ekonomik ve Ticari etkenler / nedenler...

• Olağanüstü etkenler / nedenler...

• Hukuki etkenler / nedenler...

Amortisman Ayırma Yöntemleri :Amortisman Ayırma Yöntemleri :

• Normal Yöntem (VUK 315)

• Azalan Bakiyeler Yöntemi (VUK Mük.315)

• Fevkalade Amortisman (VUK 317)

• Kıst Amortisman (VUK 320)

Amortisman Ayırma Kayıtlarında Amortisman Ayırma Kayıtlarında Kullanılacak Hesaplar :Kullanılacak Hesaplar :

• 7/A

Borçlu Hesap: 730 / 740 / 750 / 760 /770

Alacaklı Hesap: 257 (268 / 278 / 299)

• 7/B

Borçlu Hesap: 796

Alacaklı Hesap: 257 (268 / 278 / 299)

Yenileme FonuYenileme FonuDuran varlıkların karlı satışı veya afetler

yüzünden zarara uğraması dolayısıyla sigortadan alınan tazminatın fazlasını

belli koşullar altında; belli bir süre vergi dışı bırakma imkanı sağlayan fondur.

Satış karı veya tazminat fazlası “679 ...KARLAR” hesabına yazılmak yerine bilançonun pasifinde “549 ÖZEL FONLAR”

hesabının içinde tutulur.

VUK 328 - 329VUK 328 - 329

1. Bilanço esasına göre defter tutulması

2. M.D.V. Amortismana tabi olması

3. Yenilemenin zorunlu olması

4. Yönetimin karar verip teşebbüse geçmiş olması

5. Yenilemenin aynı türden olması

6. Yenileme fonunun 3 yıl içinde kullanılması

Yenileme Fonu Oluşturabilmenin Koşulları :Yenileme Fonu Oluşturabilmenin Koşulları :

M.D.V. Satış karını veya tazminat fazlasını yenileme fonu için M.D.V. Satış karını veya tazminat fazlasını yenileme fonu için ayırma yasal bir zorunluluk ayırma yasal bir zorunluluk değildeğil, yasal bir HAK’tır. , yasal bir HAK’tır.

Örnek 1: İşletme defter değeri 30.000 YTL, birikmiş amortismanı 24.000 YTL olan bir minibüsünü 01.11.2005 tarihinde 20.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satmıştır. Yenileme kararı alınıp alınmamasına göre aşağıdaki yevmiye kayıtları yapılacaktır. a) Yenileme söz konusu değil ise yapılacak kayıt: 01/11/2005

100 KASA H. 23.600,- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR H. 24.000,-

254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV 3.600,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE

KARLAR H.

14.000,-

MDV satış kaydı (yenileme yok)

.../.../2005

a) Yenileme söz konusu ise yapılacak kayıt: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 3.600,- 549 ÖZEL FONLAR H. 14.000,- Yenileme Fonu

MDV satış kaydı (yenileme var)

.../.../2005

Örnek 2: İşletmenin defter değeri 30.000 YTL, birikmiş amortismanı 24.000 YTL olan bir minibüsü geçirdiği kaza sonucu artık kullanılamaz hale gelmiştir. a) 01.11.2005 tarihinde minibüs işletme kayıtlarından çıkarılmıştır. 01/11/2005

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR H. 24.000,- 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR H. 6.000,-

254 TAŞITLAR H. 30.000,-

MDV’nin kayıtlardan silinmesi

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada net zarar, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması mümkün değildir. b) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir hurdacıya 6.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satılmıştır. 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.080,-

MDV’nin satılması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada kar veya zarar yoktur. Zira minibüsün satış konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması, anlaşılacağı üzere, mümkün değildir. c) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir yedek parçacıya 8.000 YTL’ye (KDV hariç % 18)

satılmıştır. 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.440,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE

KARLAR H.

2.000,-

MDV’nin karlı satılması

.../.../2005

Örnek 2: İşletmenin defter değeri 30.000 YTL, birikmiş amortismanı 24.000 YTL olan bir minibüsü geçirdiği kaza sonucu artık kullanılamaz hale gelmiştir. a) 01.11.2005 tarihinde minibüs işletme kayıtlarından çıkarılmıştır. 01/11/2005

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR H. 24.000,- 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR H. 6.000,-

254 TAŞITLAR H. 30.000,-

MDV’nin kayıtlardan silinmesi

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada net zarar, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması mümkün değildir. b) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir hurdacıya 6.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satılmıştır. 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.080,-

MDV’nin satılması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada kar veya zarar yoktur. Zira minibüsün satış konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması, anlaşılacağı üzere, mümkün değildir. c) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir yedek parçacıya 8.000 YTL’ye (KDV hariç % 18)

satılmıştır. 01/11/2005



KARLAR H.

2.000,-


.../.../2005

a) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir yedek parçacıya 8.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satılmıştır.

01/11/2005



KARLAR H.

2.000,-


.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada satış karı söz konusudur. Zira minibüsün satış konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasında 2.000 YTL’lik olumlu fark vardır. “679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR” hesabına yazılan ve dönemin vergi matrahını artıran bu tutar yenileme kararı alınması durumunda bu hesap yerine “549 ÖZEL FONLAR” hesabına alınarak üç yıl süresince kullanılana dek vergi dışı bırakılabilecektir: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.440,- 549 ÖZEL FONLAR H. 2.000,- Yenileme Fonu

MDV’nin karlı satılması ve karın yenileme fonuna alınması kaydı

.../.../2005

d) Sigortalı olan bu minibüs için sigorta şirketi 01.11.2005 tarihinde işletmeye 20.000 YTL ödeme yapmıştır. İşletme yeni bir minibüs almak zorundadır: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 549 ÖZEL FONLAR H. 14.000,- Yenileme Fonu

Sigorta tazminatının yenileme fonuna alınması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada sigortadan alınan tazminat işletmenin zararını karşılamakla kalmamış aynı zamanda ilave gelir sağlamıştır. Zira minibüsün tazminata konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki farkı 14.000 YTL kadar aşarak olumlu bir fark yaratmıştır. İşte normalde “679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR” hesabına yazılacak ve dönemin vergi matrahını artıracak olan bu fazlalık tutarı yenilemenin zorunlu hale gelmesi nedeniyle bu hesap yerine “549 ÖZEL FONLAR” hesabına alınmış olduğundan üç yıl süresince kullanılana dek vergi dışı bırakılabilecektir:

Örnek 3: İşletme 01.12.2005 tarihinde 40.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) idari hizmetlerde kullanmak üzere yeni aldığı minibüs için dönem sonunda “normal yönteme” göre (%20 oranında) 8.000 YTL amortisman ayırmıştır (7/A seçeneğine göre). a) Yenileme fonu bulunmaması durumunda: 31/12/2005

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 8.000,-

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 8.000,-

Amortisman gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../.........

b) Yenileme fonu bulunması durumunda (2005 yılında oluşan yenileme fonunun bakiyesi 10.000 YTL’dir): Birinci yıl 31/12/2005

549 ÖZEL FONLAR H. 8.000,- Yenileme Fonu


Amortisman giderinin yenileme fonundan indirilmesi kaydı

.../.../........

İkinci yıl 31/12/2006

549 ÖZEL FONLAR H. 2.000,- Yenileme Fonu 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 6.000,-


Amortisman giderinin yenileme fonundan indirilmesi kaydı ve indirilemeyen kısmın dönem gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../........

Üçüncü yıl 31/12/2007

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 8.000,-


Amortisman gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../........

Değer Artırıcı GiderDeğer Artırıcı GiderNormal bakım, onarım, tamir, yıkama,

yağlama, boyama ve temizleme vb. rutin giderlerin dışında duran varlığı genişletmek (kapasitesini artırmak), kullanım (faydalı)

ömrünü uzatmak, ekonomik değerini sürekli olarak artırmak amacıyla yapılan giderlerdir.

VUK 272VUK 272

MALİYETE

EKLENİR !

GİDER

YAZILIR !

1. Varlığın ya kullanım süresini uzatmalı

2. Varlığın ya kapasitesini artırmalı

3. Varlığa ya edinildiği tarihte sahip olmadığı bir ilave yapılmalı

4. Ya da bir afete uğramış varlığa yapılmalı (VUK 317 - 318)

Yapılan giderin “Değer Artırıcı Nitelikli Gider” Yapılan giderin “Değer Artırıcı Nitelikli Gider”

sayılması için şunlardan biri mutlaka olmalıdır: sayılması için şunlardan biri mutlaka olmalıdır:

DİKKATDİKKATKapasite artırıcı giderler varlığın kalan ömrü

içinde amorti edilir. Varlık amorti edildikten sonra yapılmışsa gider yazılır.

Kullanım süresini artırıcı giderler varlığın uzayan (yeni) ömrü içinde amorti edilir. Varlık amorti edildikten sonra yapılmışsa maliyete eklenir.

Amortisman yöntemi değişmez.

Değer artırıcı nitelikli gider: maliyete girer !

Değer artırıcı nitelikli gider: maliyete girer !

Documents

Duran Varlıkların Envanter ve Değerlemesi