Opracowanie publikacji:

Urzd Statystyczny w Szczecinie pod kierunkiem Dominika Rozkruta

Zesp autorski:

Magdalena Orczykowska, Joanna Piotrowska, Magdalena Wegner, Marta Zieliska

Redakcja techniczna:

Ewa Kacperczyk, Beata Rzymek

Skad komputerowy i opracowanie graficzne:

Kamil Sok

ISSN 1899-9042

Publikacja dostpna nahttp://www.stat.gov.pl/gus/nauka_technika_PLK_HTML.htm

Przy publikowaniu danych GUS prosimy o podanie rda

Przedmowa

Problematyka innowacyjnoci bya i pozostaje nadal kluczowym elementem rozwaa zwizanych z rozwo-jem tak Polski jak i Unii Europejskiej. W opublikowanym w marcu 2010 r. komunikacie Europa 2020 - Strate-gia na rzecz inteligentnego i zrwnowaonego rozwoju sprzyjajcemu wczeniu spoecznemu okrelajcym nowy, dugookresowy program rozwoju spoeczno-gospodarczego Unii, ktry zastpi Strategi Lizbosk, rozwj oparty na wiedzy i innowacjach to jeden z trzech kluczowych priorytetw. Wie si z tym take, okrelony przy tej okazji, ambitny cel systematycznego poprawiania warunkw prowadzenia dziaalnoci badawczo-rozwojowej, zmierzajcy do zwikszenia inwestycji w badania i rozwj do poziomu 3% produktu krajowego brutto.

Instrumentami realizacji celw strategii Europa 2020 s przygotowane przez Komisj Europejsk inicja-tywy przewodnie oraz tworzone przez pastwa czonkowskie Krajowe Programy Reform. Inicjatywami klu-czowymi w kontekcie rozwoju gospodarki opartej na wiedzy s Unia innowacji oraz Europejska agenda cyfrowa, upatrujce w innowacyjnoci szansy na rozwizanie najwaniejszych problemw spoecznych i go-spodarczych wskazywanych w strategii.

Nie ulega wtpliwoci, e innowacyjno przedsibiorstw jest jednym z fundamentw niezbdnych do reali-zacji celw okrelonych w przytoczonej strategii, kluczem do budowy przewagi konkurencyjnej, jako solidnej podstawy trwaego rozwoju. Regularne badania statystyczne s natomiast zasadniczym warunkiem rzetel-nej diagnozy sytuacji w tym wzgldzie i rozwoju adekwatnych instrumentw polityki gospodarczej. Podobnie jak w poprzednich latach, przedstawiamy publikacj z wynikami ostatnich bada z zakresu innowacyjnoci przedsibiorstw, bada prowadzonych w oparciu o standardow midzynarodow metodologi przedstawio-n w Podrczniku Oslo, opracowanym pod egid OECD i Eurostatu. Podrcznik Oslo jest zbiorem definicji i zasad prowadzenia bada z zakresu innowacyjnoci, standardem stanowicym jedn z podstaw dla roz-waa nad innowacyjnoci gospodarki, w szczeglnoci w kontekcie wynikw bada statystyk oficjalnych w krajach Unii Europejskiej.

Niniejsza publikacja przedstawia wyniki poszerzonego badania dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw w przemyle w latach 2006-2008 oraz badania dziaalnoci innowacyjnej w sektorze usug w latach 2006- -2008, opartych na kwestionariuszu i metodologii badania Community Innovation Survey 2008 (CIS 2008), jak rwnie wyniki badania skrconego obejmujcego badanie dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw w przemyle w latach 2007-2009 oraz badanie dziaalnoci innowacyjnej w sektorze usug w latach 2007- -2009.

Przedstawione wyniki bada dotycz caoksztatu dziaalnoci pozostajcej w zwizku z opracowywaniem i wdraaniem innowacji produktowych i procesowych, organizacyjnych i marketingowych.

Pod wzgldem metody prowadzenia badania, w obydwu badanych okresach, badanie innowacji w przemyle byo poczeniem badania penego z badaniem na prbie reprezentacyjnej. Badaniem penym objte byy przedsibiorstwa liczce powyej 49 pracujcych, natomiast badaniem na prbie reprezentacyjnej objte byy przedsibiorstwa przemysowe o liczbie pracujcych od 10 do 49 osb. Badanie dziaalnoci innowa-cyjnej w sektorze usug w obydwu prezentowanych w niniejszej publikacji edycjach byo badaniem na prbie reprezentacyjnej.

Publikacja przygotowana zostaa przez zesp pracownikw Orodka Statystyki Nauki, Techniki, Innowacji i Spoeczestwa Informacyjnego w Urzdzie Statystycznym w Szczecinie. Planujc dalszy rozwj bada z za-kresu innowacyjnoci, bdziemy wdziczni za kad sugesti dotyczc tak zawartoci niniejszej publikacji jak i zakresu prowadzonych bada statystycznych. Mam nadziej, e niniejsza publikacja, jak i pozostae inicjatywy z zakresu statystyki nauki, techniki i innowacji, spotkaj si z Pastwa pozytywnym przyjciem.

Szczecin, grudzie 2010 r.

dr Dominik Rozkrut

Dyrektor Urzdu Statystycznego

w Szczecinie

Preface

The issue of innovation has been and still remains a key element of development considerations of Poland and European Union. In the report published in March 2010 - Europe 2020 - A strategy for smart, sustainable and inclusive growth, which defined a new, long-term program for socio-economic development of the Union, replacing the Lisbon Strategy, the development based on knowledge and innovations is one of three key priorities. The ambitious objective of systematically improving conditions for research and development, leading to increased investments in R&D to 3% of gross domestic product was also referred and linked to this report

Instruments for achieving the objectives of Europe 2020 are the flagship initiatives, prepared by the European Commission and National Reform Programmes created by Member States. Key EU-level initiatives in the context of knowledge-based economy are Innovation Union, and A digital agenda for Europe, seeing an opportunity for innovations to solve major social and economic problems indicated in the strategy.

There is no doubt that innovation in business is one of the basis needed to achieve the objectives set out in the cited strategy, the key to build a competitive advantage, as the foundation for sustained growth. Regular statistical surveys are a prerequisite for reliable diagnosis of the situation in this regard and the development of adequate instruments of economic policy. As in previous years, we present the publication of the results of recent surveys on innovation, which were conducted on the basis of an international standard methodology outlined in the Oslo Manual, developed under the aegis of the OECD and Eurostat. The Oslo Manual is a set of definitions and rules for researches into the innovation, forming one of the standard basis for the considerations of the innovation of economy, especially in the context of results of official statistics in EU countries.

This publication presents the results of extended survey of innovation in industry in 2006-2008 and the survey of innovation in the services sector in 2006-2008, based on a questionnaire and methodology of the Community Innovation Survey 2008 (CIS 2008), as well as condensed survey of innovation in industry in 2007-2009 and a survey of innovation in the services sector in 2007-2009. The presented results relate to all activities connected with the development and implementation of product, process, organizational and marketing innovations.

In terms of methods of study in both survey periods, the study of innovation in industrial research was a combination of a full screening and the sample surveys. The fully examination was covered by companies with over 49 employees, while testing on a representative sample was covered by industrial enterprises employing 10 to 49 people. The study of innovation in the services sector during the two editions of this publication was tested on a sample representative.

The publication has been prepared by a team from the Science, Technology, Innovation and the Information Society Statistics Center, in the Statistical Office in Szczecin. When planning the further development of research in the field of innovation, we will appreciate any suggestions regarding the contents of this publication such as the scope of statistical surveys conducted. I hope that this publication, as well as other initiatives in the field of statistical science, technology and innovation, will meet with your positive response.

Szczecin, December 2010Director

of the Statistical Office in Szczecin

Dominik Rozkrut, Ph.D.

Spis treci

Przedmowa 3

Spis treci 5

1. Metodologia 6

2. Przedsibiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych 11

3. Przychody ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych 15

4. Nakady na dziaalno innowacyjn 18

5. Publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej 25

6. rda informacji dla innowacji w przedsibiorstwach 27

7. Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej 29

8. Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw 33

9. Innowacje organizacyjne 38

10. Innowacje marketingowe 43

11. Innowacje przynoszce korzyci dla rodowiska 48

12. Transfer technologii 51

13. Wyposaenie w rodki automatyzacji procesw produkcyjnych w przemyle 54

Spis tablic 56

Aneks 74

Rok 2008 PKD 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Rok 2008 PKD 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .253

Rok 2009 PKD 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451

Table of content

Preface 4

Table of content 5

1. Methodology 6

2. Product and process innovative enterprises 11

3. Revenues from sale of new and significantly improved products 15

4. Innovation expenditures 18

5. Public support for innovation activities 25

6. Sources of information for innovations in enterprises 27

7. Co-operation for innovation activit 29

8. Objectives for innovation activity 33

9. Organisational innovations 38

10. Marketing innovations 43

11. Innovations with environmental benefits 48

12. Transfer of technology 51

13. Means for automating production processes in industry 54

List of tables 56

Annex 74

2008 NACE Rev. 1.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

2008 NACE Rev. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .253

2009 NACE Rev. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451

5

1. Metodologia

Dziaalno innowacyjna jest to caoksztat dziaa naukowych, technicznych, organizacyjnych, finanso-wych i komercyjnych, ktre prowadz lub maj w zamierzeniu prowadzi do wdraania innowacji. Nie-ktre z tych dziaa maj charakter innowacyjny, natomiast inne nie s nowoci, lecz s konieczne do wdraania innowacji. Dziaalno innowacyjna obejmuje take dziaalno badawczo-rozwojow (B+R), ktra nie jest bezporednio zwizana z tworzeniem konkretnej innowacji.

Produkty, procesy oraz metody organizacyjne i marketingowe, nie musz by nowoci dla rynku na ktrym operuje przedsibiorstwo, ale musz by nowoci przynajmniej dla samego przedsibiorstwa. Produkty, procesy i metody nie musz by opracowane przez samo przedsibiorstwo, mog by opra-cowane przez inne przedsibiorstwo bd przez jednostk o innym charakterze (np. instytut naukowo- -badawczy, orodek badawczo-rozwojowy, szko wysz, itp.).

Badaniami statystycznymi innowacji objte s wszystkie moliwe stopnie nowoci, od produktw, pro-cesw, metod organizacyjnych lub metod marketingowych nowych na skal wiatow, poprzez produk-ty, procesy i metody nowe w skali rynku, na ktrym operuje przedsibiorstwo, po produkty, procesy i metody nowe tylko dla danego przedsibiorstwa (lecz ju wdroone w innych przedsibiorstwach, branach lub krajach). Wspln cech innowacji jest fakt, e zostay one wdroone.

Innowacja jest to wdroenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu, usugi) lub procesu, nowej metody organizacyjnej lub nowej metody marketingowej w praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem.

Nowy lub istotnie ulepszony produkt zostaje wdroony, gdy jest wprowadzony na rynek. Nowe procesy, metody organizacyjne lub metody marketingowe zostaj wdroone, kiedy rozpoczyna si ich faktyczne wykorzystywanie w dziaalnoci przedsibiorstwa.

Badanie innowacji obejmuje przedsibiorstwa przemysowe oraz z sektora usug i zostao ujte w Programie Bada Statystycznych Statystyki Publicznej w tematach 1.43.02 Innowacje w przemyle (PNT-02) i 1.43.13 Innowacje w sektorze usug (PNT-02/u). Co dwa lata dane na temat innowacyjnoci przekazywane s do Eurostatu, wobec czego zakres badania prowadzonego w tych latach moe by obszerniejszy ze wzgldu na wymogi Eurostatu. Badanie innowacji w krajach Unii Europejskiej realizowane jest na podstawie Rozporz-dzenia Komisji Europejskiej nr 1450/2004 (Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 1450/2004 z dnia 13 sierpnia 2004 r. wykonujce decyzj nr 1608/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie sporzdzania i rozwoju statystyk Wsplnoty z zakresu innowacji). W niniejszej publikacji prezentowane dane za 2008 r. pochodz z badania (zgodnie z tymi wymogami) rozszerzonego, obejmujcego swoim zakresem lata 2006- -2008. W celu zapewnienia cigoci analizy innowacyjnoci, w 2010 r. przeprowadzono badanie skrcone obejmujce lata 2007-2009.

Otrzymane wyniki bada zaprezentowane zostay w aneksie do niniejszej publikacji zgodnie z podziaem:

g lata 2006-2008 wedug PKD 2004;

g lata 2006-2008 przeliczone wedug PKD 2007;

g lata 2007-2009 wedug PKD 2007.

Doboru jednostek do bada za lata 2006-2008 dokonano przy zastosowaniu Polskiej Klasyfikacji Dziaalno-ci (PKD) wprowadzonej w 2004 r., natomiast za lata 2007-2009 wedug PKD 2007, zgodnej ze Statystyczn Klasyfikacj Dziaalnoci Gospodarczej Unii Europejskiej (NACE Rev. 2).

6

Przedsibiorstwa przemysowe:

Sekcja B Grnictwo i wydobywanie

g Dzia 05 wydobywanie wgla kamiennego i wgla brunatnego (lignitu)

g Dzia 06 grnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego

g Dzia 07 grnictwo rud metali

g Dzia 08 pozostae grnictwo i wydobywanie

g Dzia 09 dziaalno usugowa wspomagajca grnictwo i wydobywanie

Sekcja C Przetwrstwo przemysowe

g Dzia 10 produkcja artykuw spoywczych

g Dzia 11 produkcja napojw

g Dzia 12 produkcja wyrobw tytoniowych

g Dzia 13 produkcja wyrobw tekstylnych

g Dzia 14 produkcja odziey

g Dzia 15 produkcja skr i wyrobw ze skr wyprawionych

g Dzia 16 produkcja wyrobw z drewna oraz korka, z wyczeniem mebli; produkcja wyrobw ze somy i materiaw uywanych do wyplatania

g Dzia 17 produkcja papieru i wyrobw z papieru

g Dzia 18 poligrafia i reprodukcja zapisanych nonikw informacji

g Dzia 19 wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktw rafinacji ropy naftowej

g Dzia 20 produkcja chemikaliw i wyrobw chemicznych

g Dzia 21 produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz lekw i pozostaych wyrobw farmaceutycznych

g Dzia 22 produkcja wyrobw z gumy i tworzyw sztucznych

g Dzia 23 produkcja wyrobw z pozostaych mineralnych surowcw niemetalicznych

g Dzia 24 produkcja metali

g Dzia 25 produkcja metalowych wyrobw gotowych, z wyczeniem maszyn i urzdze

g Dzia 26 produkcja komputerw, wyrobw elektronicznych i optycznych

g Dzia 27 produkcja urzdze elektrycznych

g Dzia 28 produkcja maszyn i urzdze, gdzie indziej niesklasyfikowana

g Dzia 29 produkcja pojazdw samochodowych, przyczep i naczep, z wyczeniem motocykli

g Dzia 30 produkcja pozostaego sprztu transportowego

g Dzia 31 produkcja mebli

g Dzia 32 pozostaa produkcja wyrobw

g Dzia 33 naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urzdze

Sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz, par wodn, gorc wod i powietrze do ukadw klimatyzacyjnych

g Dzia 35 wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz, par wodn, gorc wod i powietrze do ukadw klimatyzacyjnych

7

Metodologia

Sekcja E Dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz dziaalno zwizana z rekultywacj

g Dzia 36 pobr, uzdatnianie i dostarczanie wody

g Dzia 37 odprowadzanie i oczyszczanie ciekw

g Dzia 38 dziaalno zwizana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadw; odzysk surowcw

g Dzia 39 dziaalno zwizana z rekultywacj i pozostaa dziaalno usugowa zwizana z gospodark odpadami

Przedsibiorstwa z sektora usug:

Sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdw samochodowych, wczajc motocykle

g Dzia 46 handel hurtowy, z wyczeniem handlu pojazdami samochodowymi

Sekcja H Transport i gospodarka magazynowa

g Dzia 49 transport ldowy oraz transport rurocigowy

g Dzia 50 transport wodny

g Dzia 51 transport lotniczy

g Dzia 52 magazynowanie i dziaalno usugowa wspomagajca transport

g Dzia 53 dziaalno pocztowa i kurierska

Sekcja J Informacja i komunikacja

g Dzia 58 dziaalno wydawnicza

g Dzia 61 telekomunikacja

g Dzia 62 dziaalno zwizana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz dziaalno powizana

g Dzia 63 dziaalno usugowa w zakresie informacji

Sekcja K Dziaalno finansowa i ubezpieczeniowa

g Dzia 64 finansowa dziaalno usugowa, z wyczeniem ubezpiecze i funduszw emerytalnych

g Dzia 65 ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyczeniem obowizkowego ubezpieczenia spoecznego

g Dzia 66 dziaalno wspomagajca usugi finansowe oraz ubezpieczenia i fundusze emerytalne

Sekcja M Dziaalno profesjonalna, naukowa i techniczna

g Dzia 71 dziaalno w zakresie architektury i inynierii; badania i analizy techniczne

W badaniu przedsibiorstw z sektora usug za rok 2009 zamiast dziau 58 Dziaalno wydawnicza, badany by dzia 79 Dziaalno organizatorw turystyki, porednikw i agentw turystycznych oraz pozostaa dzia-alno usugowa w zakresie rezerwacji i dziaalnoci z ni zwizane.

Prezentowane w publikacji informacje dotycz podmiotw gospodarczych o liczbie pracujcych powyej 9 osb. W przypadku przedsibiorstw przemysowych badaniem penej zbiorowoci objte zostay jednostki o liczbie pracujcych powyej 49, natomiast badaniem na prbie - jednostki liczce od 10 do 49 pracujcych. W badaniu przedsibiorstw z sektora usug zarwno jednostki liczce od 10 do 49 pracujcych jak i powyej 49 pracujcych, objte byy badaniem na prbie.

8

Metodologia

Ze wzgldu na rnice wynikajce z zakresu tematycznego bada, w roku 2009 w porwnaniu do roku 2008 badaniem nie objte zostay nastpujce zagadnienia:

g publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej;

g rda informacji dla dziaalnoci innowacyjnej;

g cele dziaalnoci innowacyjnej;

g innowacje przynoszce korzyci dla rodowiska.

Struktura badanej zbiorowoci przedsibiorstw przemysowych i sektora usug

W latach 2008 i 2009 struktura badanych przedsibiorstw przemysowych oraz z sektora usug pod wzgl-dem wielkoci i rodzaju prowadzonej dziaalnoci bya podobna. Najwikszy wzrost udziau wrd przedsi-biorstw przemysowych wystpi w dziale Dziaalno zwizana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszko-dliwianiem odpadw; odzysk surowcw, za w sektorze usug w dziale Finansowa dziaalno usugowa, z wyczeniem ubezpiecze i funduszw emerytalnych.

Najwicej jednostek przemysowych koncentrowao si w dziale Produkcja artykuw spoywczych (okoo 20% caej zbiorowoci), a w sektorze usug - Handel hurtowy, z wyczeniem handlu pojazdami samocho-dowymi (ponad poowa caej zbiorowoci). Pod wzgldem liczby pracujcych dominoway przedsibiorstwa przemysowe i z sektora usug zatrudniajce 10-49 pracujcych; stanowiy one ponad dwie trzecie caej badanej zbiorowoci.

Tabela 11 Struktura przedsibiorstw wedug klas wielkoci

Liczba pracujcychPrzedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

2008 2009 2008 2009Ogem 100,0 100,0 100,0 100,0

10-49 71,0 70,6 80,7 80,650-249 23,7 24,1 16,6 16,4Powyej 249 5,3 5,3 2,7 3,0

Ponad 95% wszystkich przedsibiorstw przemysowych i z sektora usug stanowiy jednostki nalece do sektora prywatnego.

W ukadzie terytorialnym najwiksz liczb przedsibiorstw przemysowych w latach 2008 i 2009 charak-teryzoway si wojewdztwa: lskie, mazowieckie i wielkopolskie, za najmniejsz - wojewdztwa: podla-skie, opolskie i witokrzyskie. Najwiksza liczba przedsibiorstw nalecych do sektora usug wystpowaa w wojewdztwach: mazowieckim, lskim i wielkopolskim, najmniejsza - w wojewdztwach: opolskim, wi-tokrzyskim, podlaskim i warmisko-mazurskim.

9

Wykres 1.1. Struktura badanej zbiorowoci przedsibiorstw wedug wojewdztw w 2009 r.

7,0

4,7

3,5

2,6

5,9

8,3

21,6

2,1

3,9

2,3

6,7

12,5

2,4

2,2

10,6

3,6

7,5

5,7

3,6

3,2

8,8

7,5

12,1

2,6

5,0

2,2

6,0

12,5

2,8 3,

6

12,5

4,3

0

5

10

15

20

25

przedsibiorstwa przemysowe

sektor usug

%

10

Wyniki bada

2. Przedsibiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych

i procesowych

Przedsibiorstwo innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych jest to przedsibior-stwo, ktre w badanym okresie wprowadzio na rynek przynajmniej jedn innowacj produktow lub procesow (nowy lub istotnie ulepszony produkt bd nowy lub istotnie ulepszony proces).

Udzia przedsibiorstw przemysowych i z sektora usug, ktre w latach 2007 - 2009 wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe, w oglnej liczbie tych przedsibiorstw by niszy ni w latach 2006 - 2008. Spadek odnotowano we wszystkich klasach wielkoci, sekcjach PKD oraz sektorach wasnoci.

Tabela 21 Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacyjne produktowe i/lub procesowe w % ogu przedsibiorstw wedug klas wielkoci

Liczba pracujcychPrzedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

2006 - 2008 2007 - 2009 2006 - 2008 2007 - 2009Ogem 21,4 18,1 16,1 14,010-49 14,5 10,9 13,1 11,650-249 33,3 30,1 25,3 20,010-249 19,2 15,8 15,2 13,0Powyej 249 60,9 59,0 48,2 45,0

Wykres 2.1. Przedsibiorstwa, ktre w latach 2007-2009 wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe wedug klas wielkoci w % ogu przedsibiorstw

18,1

10,9

30,1

15,8

59,0

14,0 11,6

20,0

13,0

45,0

0

10

20

30

40

50

60

70

Ogem 10 -49 50 -249 10 -249 powyej 249

przemys

usugi

%

Rozpatrujc przedsibiorstwa przemysowe wedug rodzajw dziaalnoci w badanych okresach, najbardziej innowacyjny by dzia Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz lekw i pozostaych wyro-bw farmaceutycznych, za najmniej innowacyjny - dzia Produkcja odziey. Zarwno w latach 2006 - 2008, jak i 2007 - 2009 wrd przedsibiorstw z sektora usug najwyszy odsetek przedsibiorstw innowacyjnych nalea do dziau Ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyczeniem obowizkowego

11

ubezpieczenia spoecznego. Najmniej innowacyjnym dziaem w latach 2006 - 2008 by Transport ldowy oraz transport rurocigowy, natomiast w latach 2007 - 2009 - Transport lotniczy.

Wykres 2.2. Przedsibiorstwa w sekcji Przetwrstwo przemysowe, ktre w latach 2007-2009 wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe wedug dziaw PKD w % ogu przedsibiorstw

56,0

53,8

45,5

39,8

38,9

38,3

31,9

29,1

28,6

26,2

23,8

22,0

20,9

20,5

19,9

18,7

18,1

17,5

16,7

15,5

13,8

13,3

10,7

7,1

5,30 10 20 30 40 50 60%

Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznychoraz lekw i pozostaych wyrobw farmaceutycznych

Produkcja wyrobw tytoniowychWytwarzanie i przetwarzanie koksui produktw rafinacji ropy naftowejProdukcja urzdze elektrycznych

Produkcja komputerw, wyrobw elektronicznych i optycznychProdukcja chemikaliw i wyrobw chemicznychProdukcja pojazdw samochodowych, przyczep

i naczep, z wyczeniem motocykliProdukcja maszyn i urzdze, gdzie indziej niesklasyfikowana

Produkcja metaliProdukcja pozostaego sprztu transportowego

Produkcja napojw

Produkcja papieru i wyrobw z papieruProdukcja metalowych wyrobw

gotowych, z wyczeniem maszyn i urzdzeProdukcja wyrobw z pozostaych

mineralnych surowcw niemetalicznychProdukcja wyrobw z gumy i tworzyw sztucznych

Pozostaa produkcja wyrobw

Ogem

Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urzdzePoligrafia i reprodukcja zapisanych nonikw informacji

Produkcja mebliProdukcja wyrobw tekstylnych

Produkcja artykuw spoywczychProdukcja wyrobw z drewna oraz korka, z wyczeniem mebli;

produkcja wyrobw ze somy i materiawuywanych do wyplatania

Produkcja skr i wyrobw ze skr wyprawionychProdukcja odziey

Innowacja produktowa jest to wprowadzenie na rynek wyrobu lub usugi, ktre s nowe lub istotnie ulepszone w zakresie swoich cech lub zastosowa. Innowacje produktowe w zakresie usug polegaj na wprowadzeniu znaczcych udoskonale w sposobie wiadczenia usug, na dodaniu nowych funkcji lub cech do istniejcych usug lub na wprowadzeniu cakowicie nowych usug.

Innowacja procesowa jest to wdroenie nowych lub istotnie ulepszonych metod produkcji, dystrybucji i wspierania dziaalnoci w zakresie wyrobw i usug. Do innowacji procesowych zalicza si nowe lub znaczco ulepszone metody tworzenia i wiadczenia usug. Innowacje procesowe obejmuj take nowe lub istotnie ulepszone techniki, urzdzenia i oprogramowanie w dziaalnoci pomocniczej, takiej jak zaopatrzenie, ksigowo, obsuga informatyczna i prace konserwacyjne.

Wyniki badania dziaalnoci innowacyjnej wskazuj, e w przedsibiorstwach przemysowych oraz z sektora usug w latach 2006-2008 i 2007-2009 wyszy by udzia przedsibiorstw, ktre wprowadziy innowacje pro-cesowe (nowe lub istotnie ulepszone procesy), ni innowacje produktowe (nowe lub istotnie ulepszone pro-dukty). Udzia przedsibiorstw przemysowych oraz z sektora usug, ktre wprowadziy innowacje produktowe i procesowe w latach 2006-2008 i 2007-2009 by wyszy w sektorze publicznym ni prywatnym.

12

Przedsibiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych

Sektor publiczny obejmuje wasno pastwow (Skarbu Pastwa i pastwowych osb prawnych), wasno samorzdow oraz wasno mieszan z przewag kapitau (mienia) podmiotw sektora publicznego.

Sektor prywatny obejmuje wasno prywatn krajow, wasno zagraniczn oraz wasno mieszan z przewag kapitau (mienia) podmiotw sektora prywatnego.

Wykres 2.3. Przedsiebiorstwa, ktre w latach 2007-2009 wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe w % ogu przedsibiorstw

0

2

4

6

8

10

12

14

16

12,713,8

8,4

przemys

8,0

10,7

4,7

usugi

10,8

12,5

6,9

ogem

produktprocesprodukt i proces

%

Najwicej innowacji procesowych wprowadzonych przez przedsibiorstwa przemysowe w latach 2006 - - 2008 oraz 2007 - 2009 dotyczyo nowych lub istotnie ulepszonych metod wytwarzania (produkcji) wyrobw i usug (odpowiednio 13,3% i 10,5%), a w sektorze usug - nowych lub istotnie ulepszonych metod (systemw) wspierajcych procesy w przedsibiorstwie (odpowiednio 9,8% i 8,4%), takich jak systemy utrzymania (kon-serwacji), systemy operacyjne zwizane z zakupami, rachunkowoci (ksigowoci), systemy obliczeniowe.

Tabela 2 2 Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe

Wyszczeglnienie

Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacje w % ogu przedsibiorstw

ogem

nowe lub istotnie

ulep-szone

produkty

nowe lub istotnie

ulep-szone

procesy

w tym

metody wytwa- rzania

produk-tw

metody z zakresu logistyki

i/lub metody dostar- czania

i dystry-bucji

metody wpierajce

procesy

Ogem przedsibiorstwa przemysowe

2006-2008 21,4 15,6 17,2 13,3 5,3 9,4

2007-2009 18,1 12,7 13,8 10,5 3,6 7,2

Ogem sektor usug

2006-2008 16,1 10,7 12,8 5,6 5,8 9,8

2007-2009 14,0 8,0 10,7 3,2 4,0 8,4

Analizujc odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre w latach 2006-2008 wprowadziy innowacje w ogl-nej liczbie tych przedsibiorstw zauway mona, e by on najwyszy w wojewdztwie mazowieckim (25,8%), a w przypadku innowacji wprowadzonych w latach 2007-2009 - w wojewdztwie podkarpackim (23,3%).

13

Przedsibiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych

Najniszy odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre wprowadziy innowacje w latach 2006-2008 wy-stapi w wojewdztwie lubuskim (14,7%), natomiast w latach 2007-2009 - w wojewdztwie dzkim (14,1%). Podobnie jak w przemyle najwikszy udzia przedsibiorstw z sektora usug, ktre wprowadziy innowacje w latach 2006-2008, odnotowano w wojewdztwie mazowieckim (22,0%), a w latach 2007-2009 - w woje-wdztwie opolskim (19,9%). Najmniej innowacyjne w badanych okresach byy wojewdztwa: zachodniopo-morskie (7,8%) i witokrzyskie (5,2%).

Wykres 2.4. Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacje w % ogu przedsibiorstw

Zachodniopomorskie

Pomorskie

Warmisko - Mazurskie

Kujawsko- -Pomorskie

Lubuskie

Wielkopolskie

Podlaskie

Mazowieckie

dzkie

Dolnolskie

Opolskielskie witokrzyskie

Lubelskie

Maopolskie

Podkarpackie

20

100

%

sektor usug2006-2008

sektor usug2007-2009

przedsibiorstwaprzemysowe2006-2008

przedsibiorstwaprzemysowe2007-2009

12,3

24,720,9

20,617,5

17,2

8,4

14,715,8

9,09,0

15,0

14,1

22,819,3

25,8

16,2

9,6

19,922,9

17,6

22,623,3

25,0

19,0

16,7

10,8

25,1

19,9

22,6

20,9

12,75,2

20,2

16,5

18,317,8

18,8

16,1

7,8

14,917,2

16,7

10,7

12,4

9,210,0

22,018,1

21,118,1

12,813,0

17,09,6

14,013,0

17,315,5

14,613,9

20,6

13,2

15,3

Wyniki badania innowacyjnoci za lata 2006-2008 pokazuj, e wrd przedsibiorstw przemysowych i z sektora usug, ktre wprowadziy innowacje produktowe i/lub procesowe najwyszy by odsetek przedsi-biorstw, ktre wprowadziy innowacje opracowywane gwnie przez samo przedsibiorstwo lub grup przed-sibiorstw (odpowiednio 11,7% i 6,0%).

14

Przedsibiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowych i procesowych

15

3. Przychody ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych

Zgodnie z zaleceniami Podrcznika Oslo wskanikiem do oceny efektw dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstwa jest udzia w badanym roku przychodw ze sprzeday produktw nowych i istotnie ulepszonych, wprowadzonych na rynek w cigu ostatnich trzech lat, w wartoci przychodw ogem. Wskanik ten stanowi wan informacj o wpywie innowacji produktowych na ogln struktur przy-chodw i poziom innowacyjnoci przedsibiorstwa.

Przychody ze sprzeday ogem obejmuj:

g przychody netto ze sprzeday produktw (wyrobw i usug),

g przychody netto ze sprzeday towarw i materiaw.

Przychody netto ze sprzeday produktw s to kwoty nalene z tytuu sprzeday wyrobw gotowych w podmiotach wytwarzajcych te wyroby oraz usug w podmiotach prowadzcych dziaalno usugow.

Przychody ze sprzeday produktw nowych i istotnie ulepszonych bada si ponadto w podziale na przychd ze sprzeday:

g produktw nowych lub istotnie ulepszonych dla rynku, na ktrym dziaa przedsibiorstwo, wprowadzonych na rynek w cigu ostatnich trzech lat;

g produktw nowych lub istotnie ulepszonych tylko dla przedsibiorstwa, wprowadzonych na rynek w cigu ostatnich trzech lat.

W przedsibiorstwach przemysowych udzia przychodw netto ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych wprowadzonych na rynek w latach 2007-2009 w przychodach ogem by w 2009 r. niszy ni w 2008 r. i wynis odpowiednio 10,6% i 12,4%. W sektorze usug udzia ten by rwnie niszy w 2009 r. ni w 2008 r. (3,2% i 6,4%).

Wykres 3.1. Udzia przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych w przychodzie ogem

12,4

6,5 5,9

10,6

4,1

6,4

02468

101214

ogem nowe dla rynku nowe tylko dla przedsibiorstwa

2008 2009

6,4

1,9

4,5

3,2

1,22,0

01234567

ogem nowe dla rynku nowe tylko dla przedsibiorstwa

2008 2009

Przedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug% %

Biorc pod uwag wielko przedsibiorstw, najwikszy udzia przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych w przychodach ogem, osigny podmioty zatrudniajce powyej 249 osb.

W 2008 r. wrd przedsibiorstw przemysowych osignito wysze przychody ze sprzeday produktw no-wych lub istotnie ulepszonych dla rynku, na ktrym dziaa przedsibiorstwo (6,5% przychodw ze sprzeday ogem). W 2009 r. wrd przedsibiorstw przemysowych wysze byy przychody ze sprzeday produktw nowych tylko dla przedsibiorstwa (6,4% przychodw ze sprzeday ogem). W sektorze usug wysze zarw-no w 2008 r. jak i 2009 r. byy przychody ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych tylko dla przedsibiorstwa i wynosiy odpowiednio 4,5% oraz 2,9% sprzeday ogem.

16

Przychody ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych

Wykres 3.2. Struktura przychodw ze sprzeday produtw nowych lub istotnie ulepszonych w przedsibiorstwach przemysowych w 2009 r.

39,0%

61.0%

Produkty nowe lub istotnie ulepszone dla rynku, na ktrym dziaa przedsibiorstwo

Produkty nowe lub istotnie ulepszone tylko dla przedsibiorstwa

Wykres 3.3. Struktura przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych w sektorze usug w 2009 r.

38,0%

62,0%

Produkty nowe lub istotnie ulepszone dla rynku, na ktrym dziaa przedsibiorstwo

Produkty nowe lub istotnie ulepszone tylko dla przedsibiorstwa

W 2008 r. najwikszy udzia przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych wyka-zay przedsibiorstwa przemysowe w wojewdztwie pomorskim (28,0%), najniszy za - w wojewdztwie lubelskim (6,2%). W sektorze usug najwyszy odsetek by w wojewdztwie mazowieckim (10,3%), najniszy za w wojewdztwie podlaskim (0,3%). W 2009 r. najwyszy udzia przychodw ze sprzeday produktw no-wych lub istotnie ulepszonych uzyskay przedsibiorstwa przemysowe w wojewdztwie pomorskim (23,4%) oraz przesibiorstwa usugowe w wojewdztwie dolnolskim (7,4%). Najnisz warto tego wskanika odnotoway przedsibiorstwa przemysowe w wojewdztwie zachodniopomorskim (5,4%) oraz przedsibior-stwa usugowe w wojewdztwie witokrzyskim (0,1%).

17

Przychody ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych

Wykres 3.4. Udzia przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych w przychodach ogem w przedsibiorstwach przemysowych wedug wojewdztw

23,4

6,1

13,5

10,4

11,0

14,8

11,4

10,6

7,1

6,0

6,0

5,4

9,8

5,9 8

,0

6,7 7,4

28,0

15,5

15,0

13,9

13,5

13,5

13,4

12,4

11,6

10,5

9,2

8,6

8,5

8,5

8,3

8,0

6,2

0

5

10

15

20

25

30

2008

2009

%

Wykres 3.5. Udzia przychodw ze sprzeday produktw nowych lub istotnie ulepszonych w przychodach ogem w sektorze usug wedug wojewdztw

8,7

10,3

5,3

6,4

3,2

3,1 3,

4

2,4

2,0

1,0 1,

4

0,5 1

,3 2,0

0,7

0,3

1,8

7,4

4,6

3,8

3,2

2,2

2,0

1,7

1,3

1,1

1,0

0,5

0,5

0,5

0,5

0,4

0,3

0,1

0

2

4

6

8

10

12

2008

2009

%

4. Nakady na dziaalno innowacyjn

Nakady finansowe poniesione na dziaalno innowacyjn w zakresie innowacji produktowych i proce-sowych obejmuj:

g prace badawcze i rozwojowe (B+R) zwizane z opracowywaniem nowych lub istotnie ulepszonych produktw (innowacji produktowych) i procesw (innowacji procesowych), wykonane przez wasne zaplecze rozwojowe lub nabyte od innych jednostek;

g zakup wiedzy ze rde zewntrznych w postaci patentw, wynalazkw (rozwiza) nieopatentowanych, projektw, wzorw uytkowych i przemysowych, licencji, ujawnie know-how, znakw towarowych oraz usug technicznych zwizanych z wdraaniem innowacji produktowych i procesowych;

g zakup oprogramowania zwizany z wdraaniem innowacji produktowych i procesowych;

g zakup i monta maszyn i urzdze technicznych, zakup rodkw transportu, narzdzi, przyrzdw, ruchomoci, wyposaenia oraz nakady na budow, rozbudow i modernizacj budynkw sucych wdraaniu innowacji produktowych i procesowych;

g szkolenie personelu zwizane z dziaalnoci innowacyjn poczwszy od etapu projektowania a do fazy marketingu. Obejmuj zarwno nakady na nabycie zewntrznych usug szkoleniowych, jak i nakady na szkolenie wewntrzne;

g marketing dotyczcy nowych lub istotnie ulepszonych produktw. Nakady te obejmuj wydatki na wstpne badania rynkowe, testy rynkowe oraz reklam wprowadzanych na rynek nowych lub istotnie ulepszonych produktw;

g pozostae przygotowania do wprowadzania innowacji produktowych lub procesowych. Obejmuj czynnoci nie zaliczone do dziaalnoci B+R takie jak: studia wykonalnoci, testowanie i ocen nowych lub znaczco ulepszonych produktw i procesw (z wyjtkiem testowania zaliczanego do prac B+R, takiego jak np. testowanie prototypw), standardowe opracowywanie i udoskonalanie oprogramowania, oprzyrzdowanie, prace inynieryjno-przygotowawcze.

Badaniu podlegaj wszelkie wydatki na innowacje produktowe i procesowe biece i inwestycyjne, poniesione w roku sprawozdawczym na prace zakoczone sukcesem (tzn. wdroeniem innowacji), nie-zakoczone (kontynuowane) oraz przerwane lub zaniechane, niezalenie od rde ich finansowania.

W 2009 r. nakady poniesione na dziaalno innowacyjn byy nisze ni w 2008 r. W grupie przedsi-biorstw przemysowych nakady te zmalay o 8,2% do 22652,1 mln z (w 2008 r. wyniosy 24684,0 mln z). W sektorze usug nakady na dziaalno innowacyjn zmalay o 22,5% i wyniosy 8260,1 mln z (w 2008 r. - 10664,8 mln z)

18

Wykres 4.1. Nakady na dziaalno innowacyjn

24684,0

10664,8

22652,1

8260,1

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

przedsibiorstwa przemysowe przedsibiorstwa z sektora usug

2008 2009

mln z

W 2008 r. i 2009 r. wikszo nakadw na dziaalno innowacyjn poniosy przedsibiorstwa nalece do sektora prywatnego. W przedsibiorstwach przemysowych nakady na dziaalno innowacyjn sek-tora prywatnego w 2008 r. stanowiy 78,3% wszystkich nakadw na dziaalno innowacyjn, natomiast w 2009 r. - 70,6%. W przedsibiorstwach usugowych w 2008 r. a 91,6% wszystkich nakadw na innowacje poniosy przedsibiorstwa sektora prywatnego, natomiast w 2009 r. - 89,5%.

Rozpatrujc struktur nakadw na dziaalno innowacyjn pod wzgldem liczby pracujcych, najwiksze nakady w przedsibiorstwach zarwno przemysowych jak i z sektora usug poniosy jednostki liczce powy-ej 499 pracujcych. Nakady na dziaalno innowacyjn przedsibiorstw przemysowych o liczbie pracu-jcych powyej 499 osb w 2008 r. stanowiy 65,6% wszystkich nakadw tych przedsibiorstw, natomiast w 2009 r. - 64,7; w sektorze usug odpowiednio 56,2% i 78,4%.

Tablica 41 Nakady na dziaalno innowacyjn wedug klas wielkoci w mln z

Liczba pracujcychPrzedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

2008 2009 2008 2009Ogem 24684,0 22652,1 10664,8 8260,110-49 997,9 1246,6 870,2 635,850-249 4742,0 3914,9 3301,3 872,4250-499 2753,5 2840,9 503,6 276,1Powyej 499 16190,6 14649,6 5989,7 6475,7

Ze wzgldu na rodzaj prowadzonej przez przedsibiorstwa dziaalnoci najwysze nakady na dziaalno innowacyjn w 2008 r. i 2009 r. wykazay przedsibiorstwa przemysowe nalece do dziau Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktw rafinacji ropy naftowej (16,9% nakadw na dziaalno innowacyjn ogem w 2008 r. oraz 26,4% - w 2009 r.). W przedsibiorstwach z sektora usug najwysze nakady na dziaalno innowacyjn w 2008 r. poniosy jednostki zaklasyfikowane do dziau Handel hurtowy, z wy-czeniem handlu pojazdami samochodowymi (38,6% wszystkich nakadw na dziaalno innowacyjn); w 2009 r. - jednostki zaklasyfikowane do dziau Telekomunikacja (48,8% wszystkich nakadw poniesionych na t dziaalno).

Najwiksze nakady na dziaalno innowacyjn w 2008 r. i 2009 r. poniosy przedsibiorstwa przemysowe oraz usugowe z siedzib w wojewdztwie mazowieckim. Najmniejsze nakady na dziaalno innowacyjn w prze-myle w 2008 r. poniosy jednostki z wojewdztwa opolskiego, a w sektorze usug - z wojewdztwa podlaskiego.

19

Nakady na dziaalno innowacyjn

W 2009 r. wrd przedsibiorstw przemysowych najnisze nakady na dziaalno innowacyjn poniosy podmioty z wojewdztwa warmisko-mazurskiego, natomiast w sektorze usug - z wojewdztwa lubuskiego.

W 2008 r. i w 2009 r. przedsibiorstwa zarwno przemysowe jak i z sektora usug poniosy najwysze na-kady na nabycie maszyn i urzdze technicznych, rodkw transportowych, narzdzi, przyrzdw, ruchomo-ci i wyposaenia. W 2008 r. nakady te stanowiy 57,0% wszystkich nakadw na dziaalno innowacyjn w przedsibiorstwach przemysowych oraz 54,9% w przedsibiorstwach z sektora usug, natomiast w 2009 r. odpowiednio 62,4% i 43,8%. Najnisze nakady na dziaalno innowacyjn w przedsibiorstwach przemysowych i z sektora usug w latach 2008 i 2009 poniesione zostay na szkolenie personelu zwizane bezporednio z wprowadzaniem innowacji produktowych lub procesowych.

Dziaalno badawcza i rozwojowa, czyli dziaalno badawcza (research) i prace rozwojowe (develop-ment), w skrcie B+R, obejmuje prac twrcz podejmowan w sposb systematyczny w celu zwik-szenia zasobw wiedzy, w tym wiedzy o czowieku, kulturze i spoeczestwie oraz wykorzystanie tych zasobw wiedzy do tworzenia nowych zastosowa. Dziaalno B+R jest terminem obejmujcym trzy rodzaje dziaalnoci: badania podstawowe, badania stosowane i prace rozwojowe.

Wykres 4.2. Struktura nakadw na dziaalno innowacyjn w 2009 r. wedug rodzajw dziaalnoci innowacyjnej

9,9%1,3%1,6%

21,4%

62,4%

0,2% 1,6%

9,1%

7,4%

15,0%

14,3%

43,8%

0,8%6,0%

Przedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

dziaalno B+R

zakup wiedzy ze rde zewntrznych

zakup oprogramowania

maszyny i urzdzenia techniczne

z dziaalnoci innowacyjn

marketing dotyczcy nowych i istotnie ulepszonych produktw

budynki i budowle oraz grunty

szkolenie personelu zwizane

Nakady wewntrzne na dziaalno B + R s to nakady poniesione w roku sprawozdawczym na prace B+R wykonane w jednostce sprawozdawczej, niezalenie od rda pochodzenia rodkw. Obejmuj zarwno nakady biece, jak i nakady inwestycyjne na rodki trwae zwizane z dziaalnoci B+R lecz nie obejmuj amortyzacji tych rodkw.

Nakady zewntrzne na dziaalno B + R s to nakady na prace B+R nabyte od innych wykonawcw (podwykonawcw) krajowych i zagranicznych, cznie ze skadkami i innymi rodkami (w czci dotycz-cej dziaalnoci B+R) przekazywanymi na rzecz midzynarodowych organizacji i stowarzysze nauko-wych, takich jak np. CERN, ESA czy Zjednoczony Instytut Bada Jdrowych.

20

Nakady na dziaalno innowacyjn

Wykres 4.3. Nakady na dziaalno innowacyjn w latach 2007-2009 w % nakadw ogem

0

1

2

3

4

5

6

7

8

6,4

3,4

1,3

przemys

6,3

2,8

7,4

usugi

6,4

3,32,9

ogem

wewntrzne B+R zewntrzne B+R zakup wiedzy ze rde zewntrznych

%

Nakady na dziaalno innowacyjn mona take rozpatrywa ze wzgldu na rda finansowania tych naka-dw. Wyrni mona nastpujce rodki finansowania dziaalnoci innowacyjnej:

g wasne;

g otrzymane z budetu pastwa;

g pozyskane z zagranicy (bezzwrotne);

g pochodzce z funduszy kapitau ryzyka;

g kredyty bankowe.

Gwnym rdem finansowania nakadw na dziaalno innowacyjn w latach 2008 i 2009 byy rodki wasne przedsibiorstw. W 2008 r. 70,9% wszystkich nakadw na dziaalno innowacyjn w przed-sibiorstwach przemysowych oraz 85,2% w przedsibiorstwach z sektora usug stanowiy rodki wasne tych jednostek. W 2009 r. rodki wasne przedsibiorstw pokryway w przedsibiorstwach przemysowych i z sektora usug odpowiednio 68,4% i 84,2% wszystkich wydatkw poniesionych na dziaalno innowacyjn.

Wykres 4.4. Nakady na dziaalno innowacyjn w 2009 r. wedug rde finansowania nakadw

83,5

6959,1

8260,1

723,5

15503,2

22652,1

0 5 000 10 000 15 000 20 000 25 000

1138,65820,7kredyty bankowe

pozyskane z zagranicy

59,9251,1otrzymane z budetu

pastwa

wasne

ogem

przedsibiorstwa przemysowe przedsibiorstwa z sektora usug

mln z

21

Nakady na dziaalno innowacyjn

Wykres. 4.5 Struktura nakadw na dziaalno innowacyjn w przedsiebiorstwach przemysowych wedug rde finansowania w 2009 r.

68,4%

1,1%

3,2%0,0%

25,7%

1,6%

rodki wasne

rodki budetowe

rodki pozyskane z zagranicy

rodki pochodzce z funduszy kapitau ryzykakredyty bankowepozostae rodki

Wykres 4.6. Struktura nakadw na dziaalno innowacyjn w sektorze usug wedug rde finansowania w 2009 r.

84,2%

0,7%1,0%

13,8%

0,3%

rodki wasne

rodki budetowe

rodki pozyskane z zagranicy

kredyty bankowe

pozostae rodki

W 2009 r. nakady na dziaalno innowacyjn ponioso 14,4% przedsibiorstw przemysowych (w 2008 r. - 17,1%), natomiast wrd przedsibiorstw z sektora usug - 11,6% (wobec 13,1% w 2008 r.)

W 2008 r. najwicej przedsibiorstw, ktre poniosy nakady na dziaalno innowacyjn, zlokalizowanych byo na terenie wojewdztwa mazowieckiego (19,8% przedsibiorstw przemysowych i 17,9% z sektora usug). Najmniejszy odsetek podmiotw inwestujcych w innowacje w przemyle prowadzio dziaalno w wojewdztwie lubuskim (9,8%), a z sektora usug - w wojewdztwie zachodniopomorskim (7,7%). W 2009 r. najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre poniosy nakady na dziaalno inno-wacyjn w oglnej liczbie tych przedsibiorstw, odnotowano w wojewdztwie podkarpackim (18,9%), naj-mniejszy - w wojewdztwie dzkim (10,6%). Wrd przedsibiorstw z sektora usug wskanik ten by najwy-szy w wojewdztwie opolskim (17,4%), najniszy natomiast - w wojewdztwie witokrzyskim (5,2%).

22

Nakady na dziaalno innowacyjn

Tablica 42 Przedsibiorstwa, ktre poniosy nakady na dziaalno innowacyjn w % ogu przedsibiorstw wedug wojewdztw

WojewdztwoPrzedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

2008 2009 2008 2009

Polska 17,1 14,4 13,1 11,6Dolnolskie 19,5 17,5 13,2 8,7Kujawsko-pomorskie 17,1 13,8 10,2 10,3Lubelskie 17,6 14,1 10,5 8,6Lubuskie 9,8 11,0 14,1 6,7dzkie 11,2 10,6 8,3 7,8Maopolskie 18,2 15,9 12,6 10,2Mazowieckie 19,8 13,7 17,9 15,5Opolskie 17,0 14,7 10,4 17,4Podkarpackie 18,0 18,9 13,3 10,7Podlaskie 19,7 15,3 8,0 7,6Pomorskie 19,1 15,5 12,7 9,6lskie 19,0 16,9 15,0 13,9witokrzyskie 16,0 12,6 8,1 5,2Warmisko-mazurskie 14,7 13,4 10,1 7,4Wielkopolskie 15,9 12,8 10,6 12,4Zachodniopomorskie 14,9 11,1 7,7 12,1

W 2009 r. nakady na dziaalno innowacyjn przypadajce na jedno przedsibiorstwo przemyso-we prowadzce tak dziaalno wyniosy 5337,4 tys. z i wzrosy w stosunku do 2008 r. o 12,2% (4757,0 tys. z). Wrd przedsibiorstw z sektora usug jedno przedsibiorstwo prowadzce dziaalno inno-wacyjn ponioso w 2009 r. nakady na dziaalno innowacyjn w wysokoci 3603,9 tys. z, tj niszej o 8,1% ni w 2008 r. (3919,5 tys. z).

Najwiksze nakady na dziaalno innowacyjn w 2008 r. przypaday na jedno przedsibiorstwo przemy-sowe prowadzce dziaalno innowacyjn w wojewdztwie dzkim, najnisze za - w wojewdztwie war-misko-mazurskim. W sektorze usug najwysze nakady na dziaalno innowacyjn w przeliczeniu na jed-no przedsibiorstwo prowadzce tak dziaalno poniesiono w wojewdztwie mazowieckim, najnisze za - w wojewdztwie podlaskim. W 2009 r. najwiksze nakady na dziaalno innowacyjn w przeliczeniu na jedno przedsibiorstwo przemysowe wystpiy w wojewdztwie pomorskim, natomiast w sektorze usug - w wojewdztwie mazowieckim. Najmniejsze nakady przypady na jedno przedsibiorstwo przemysowe w wojewdztwie warmisko-mazurskim, a w sektorze usug - w wojewdztwie opolskim.

23

Nakady na dziaalno innowacyjn

Wykres 4.7. Nakady na dziaalno innowacyjn przypadajce na jedno przedsibiorstwo prowadzce dziaalno innowacyjn wedug wojewdztw

6 14

5,5

7 05

5,1

8 43

3,7

5 92

1,5

4 75

7,0

4 09

3,7

5 88

6,0

3 58

4,1

2 33

5,7 4 58

9,4

3 46

2,8

3 61

3,2

2 83

2,9

3 59

2,4

1 98

6,7

2 83

8,8

1 77

4,4

14 4

43,2

10 4

92,3

7 63

4,2

5 62

9,8

5 33

7,4

4 02

5,3

3 74

2,4

3 57

2,6

3 50

9,1

3 41

3,7

3 40

9,7

3 15

8,7

3 07

5,7

2 96

8,9

2 11

7,9

2 10

2,9

1 60

2,1

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2008 2009

9 49

0,5

1 18

1,5

430,

6

3 91

9,5

1 14

8,2

2 11

3,0

1 97

2,6

1 00

3,5

506,

2

1 38

3,3

1 11

0,2

2 31

4,8

951,

0

827,

0

343,

4

3 75

3,5

1 39

8,7

8 97

1,0

4 86

0,5

4 18

6,1

3 60

3,9

2 30

0,9

2 19

6,9

1 41

6,4

1 17

0,7

1 12

1,7

1 02

0,8

800,

4

521,

8

492,

0

360,

1

296,

5

281,

7

279,

30

100020003000400050006000700080009000

10000

2008 2009

mln z

mln z

Przedsibiorstwa z sektora usug

Przedsibiorstwa przemysowe

24

Nakady na dziaalno innowacyjn

5. Publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej

Pomoc publiczna polega na wspieraniu przez wadze publiczne dziaalnoci przedsibiorstw, w tym take dziaalnoci innowacyjnej. Wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej wie si z tworzeniem dla przedsibiorstw lepszych warunkw do wprowadzania innowacji stwarzajc preferencyjne i uprzywilejo-wane w stosunku do rynkowych warunki prowadzenia dziaalnoci. Zgodnie z zakresem prowadzonych bada, publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej moe pochodzi od instytucji krajowych (w tym od jednostek szczebla lokalnego i jednostek szczebla centralnego) oraz z Unii Europejskiej (w tym z VI Programu Ramowego Bada i Rozwoju Technicznego Unii Europejskiej).

Publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej rozpatrywane jest w okresie trzyletnim. Otrzymane wyniki wskazuj jaki odsetek przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie otrzyma publiczne wsparcie fi-nansowe na prowadzon przez siebie dziaalno w tym zakresie.

Przedsibiorstwo aktywne innowacyjnie, to takie, ktre w badanym okresie wprowadzio przynajmniej jedn innowacj produktow lub procesow lub realizowao w tym okresie przynajmniej jeden projekt innowacyjny, ktry zosta przerwany lub zaniechany w trakcie badanego okresu (niezakoczony sukcesem) lub nie zosta do koca tego okresu ukoczony (tzn. jest kontynuowany).

W latach 2006-2008 publiczne wsparcie finansowe na dziaalno innowacyjn otrzymao 21,5% przedsi-biorstw przemysowych aktywnych innowacyjnie oraz co dziesite z sektora usug. Rozpatrujc wyniki bada pod wzgldem sektorw wasnoci mona zauway, i najwyszy odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre otrzymay publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej w liczbie przedsibiorstw aktywnych inno-wacyjnie wystpi w sektorze prywatnym i wynosi 21,6%. W przedsibiorstwach z sektora usug sytuacja bya odwrotna - udzia ten by wyszy w grupie przedsibiorstw nalecych do sektora publicznego (17,6%).

Biorc pod uwag liczb osb pracujcych w przedsibiorstwach przemysowych aktywnych innowacyjnie, w latach 2006-2008 publiczne wsparcie otrzymao najwicej przedsibiorstw o liczbie pracujcych 50-249 osb, w sektorze usug - przedsibiorstwa o liczbie pracujcych 50-249 oraz powyej 249 osb (odpowiednio 13,7% i 14,0%).

Wykres 5.1. Przedsibiorstwa, ktre w latach 2006-2008 otrzymay publiczne wsparcie finansowe na dziaalno innowacyjn w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie wedug klas wielkoci

21,5

17,4

27,1

20,9

10,48,6

13,7 14,0

0

5

10

15

20

25

30

ogem 10-49 50-249 powyej 249

przedsibiorstwa przemysoweprzedsibiorstwa z sektora usug

%

Analizujc otrzymane wyniki pod wzgldem rodzaju prowadzonej przez przedsibiorstwa dziaalnoci mona zauway, i udzia przedsibiorstw przemysowych, ktre otrzymay w latach 2006-2008 publiczne wsparcie

25

na dziaalno innowacyjn w oglnej liczbie przedsibiorstw przemysowych aktywnych innowacyjnie, naj-wyszy by w dziale Produkcja metali (44,1%), a w sektorze usug - w dziale Dziaalno wydawnicza (37,2%).

Najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre otrzymay publiczne wsparcie dla dziaalnoci in-nowacyjnej wystpi w wojewdztwie podlaskim (35,0%), natomiast z sektora usug - w wojewdztwie war-misko-mazurskim (22,0%). Najmniejszy odsetek przedsibiorstw przemysowych otrzyma wsparcie w woje-wdztwie zachodniopomorskim (15,9%), a w sektorze usug - w witokrzyskim (1,9%).

W oglnej liczbie przedsibiorstw przemysowych aktywnych innowacyjnie 14,6% otrzymao publiczne wspar-cie z Unii Europejskiej, a co dziesite przedsibiorstwo otrzymao wsparcie od instytucji krajowych. Wrd przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie z sektora usug, publiczne wsparcie z Unii Europejskiej otrzymao 6,1% przedsibiorstw, natomiast wsparcie od instytucji krajowych - 4,7%.

Wykres 5.2. Przedsibiorstwa, ktre w latach 2006-2008 otrzymay publiczne wsparcie finansowe na dziaalno innowacyjn od instytucji krajowych w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie

10,2

4,2

6,7

4,7

1,8

2,9

0

2

4

6

8

10

12

ogem od jednostek szczebla lokalnego

od jednostek szczebla

centralnego

przedsibiorstwa przemysoweprzedsibiorstwa z sektora usug

%

Wykres 5.3. Przedsibiorstwa, ktre w latach 2006-2008 otrzymay publiczne wsparcie finansowe na dziaalno innowacyjn z Unii Europejskiej w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie

14,6

3,8

6,1

1,4

0

2

4

6

8

10

12

14

16

ogem z VI Programu Ramowego Bada i Rozwoju Technicznego

UE

przedsibiorstwa przemysoweprzedsibiorstwa z sektora usug

%

26

Publiczne wsparcie dla dziaalnoci innowacyjnej

6. rda informacji dla innowacji w przedsibiorstwach

Do rde informacji dla dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstwa zaliczy mona:

rda wewntrzne:

g Wewntrz przedsibiorstwa (wasne zaplecze badawczo-rozwojowe, kadra kierownicza, suby marketingowe, dzia sprzeday itd.);

g Inne przedsibiorstwa nalece do grupy przedsibiorstw;

rda rynkowe:

g Dostawcy maszyn i urzdze technicznych, wyposaenia, materiaw, komponentw oraz oprogramowania;

g Klienci;

g Konkurenci i inne przedsibiorstwa z tej samej dziedziny dziaalnoci;

g Firmy konsultingowe (konsultanci), laboratoria komercyjne i prywatne B+R;

rda instytucjonalne:

g Placwki naukowe PAN;

g Jednostki badawczo-rozwojowe (tzw. JBR-y);

g Zagraniczne publiczne instytucje badawcze;

g Szkoy wysze;

Pozostae rda:

g Konferencje, targi, wystawy;

g Czasopisma i publikacje naukowe/techniczne/handlowe;

g Towarzystwa i stowarzyszenia naukowo-techniczne, specjalistyczne i zawodowe.

W badaniu innowacyjnoci w 2008 r. przedsibiorstwa zapytane zostay o rda informacji dla dziaalnoci innowacyjnej prowadzonej w latach 2006-2008. Jednostki poproszone zostay o dokonanie oceny znaczenia poszczeglnych rde informacji dla dziaalnoci innowacyjnej ich przedsibiorstw wedug czterostopniowej skali. W niniejszej publikacji analizowane s informacje zebrane od przedsibiorstw, ktre oceniy znaczenie danego rda jako wysokie. Najczciej przedsibiorstwa przemysowe i usugowe wskazyway jako wyso-kie wewntrzne rda informacji (odpowiednio 44,1% i 41,9%).

Biorc pod uwag pozostae grupy rde informacji dla dziaalnoci innowacyjnej wrd rde rynkowych najczciej wskazywano klientw jako najbardziej znaczce rdo informacji. Znaczenie rde instytucjo-nalnych najrzadziej byo wskazywane jako wysokie; wrd przedsibiorstw przemysowych - od 3,6% (za-graniczne publiczne instytucje badawcze) do 5,9% (tzw. JBR-y), w przedsibiorstwach usugowych - szkoy wysze (5,0%), placwki naukowe PAN (3,9%). W grupie pozostaych rde najwysze znaczenie miay kon-ferencje, targi i wystawy.

27

Tabela 61 Przedsibiorstwa, ktre oceniy znaczenie danego rda jako wysokie wg sektora wasnoci w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie w latach 2006-2008

WYSZCZEGLNIENIEPrzedsibiorstwa przemysowe Sektor usug

ogem sektor publicznysektor

prywatny ogemsektor

publicznysektor

prywatny

rd

a

wew

ntr

zne wewntrz

przedsibiorstwa 44,1 47,0 43,9 41,9 49,6 41,5

inne przedsibior-stwa z tej samej grupy

6,0 1,8 6,3 9,9 3,8 10,1

rd

a ry

nkow

e

dostawcy wyposaenia, materiaw, kom-ponentw i oprogramowania

16,4 18,8 16,2 19,7 27,5 19,4

klienci 26,0 27,3 25,9 22,3 19,8 22,4

konkurenci i inne przedsibiorstwa z tej samej dziedziny dziaalnoci

16,2 12,3 16,5 15,2 11,5 15,4

firmy konsultin-gowe, laboratoria komercyjne, pry-watne instytucje B+R

6,4 6,3 6,4 7,8 2,3 8,0

rd

a in

styt

ucjo

naln

e

placwki naukowe PAN 4,3 4,0 4,3 3,9 0,8 4,0

jednostki badawczo--rozwojowe (tzw. JBR-y)

5,9 8,8 5,7 4,6 3,8 4,6

zagraniczne pub-liczne instytucje badawcze

3,6 3,0 3,6 4,0 - 4,2

szkoy wysze (krajowe i zagrani-czne)

5,4 8,0 5,2 5,0 6,1 5,0

Pozo

sta

e r

da

konferencje, targi, wystawy 18,9 18,3 18,9 14,9 15,3 14,8

czasopisma i pub-likacje naukowe/techniczne/han-dlowe

12,7 13,0 12,7 12,1 17,6 11,9

towarzystwa i stowarzyszenia naukowo-techni-czne, specjalisty-czne i zawodowe

5,2 7,3 5,1 6,7 8,4 6,6

28

rda informacji dla innowacji w przedsibiorstwach

7. Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej

Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej oznacza aktywny udzia we wsplnych projektach z innymi przedsibiorstwami lub instytucjami niekomercyjnymi. Wsppraca taka moe mie charakter perspektywiczny i dugofalowy i nie musi pociga za sob bezporednich, wymiernych korzyci ekono-micznych dla uczestniczcych w niej partnerw.

Nie naley uwaa za wspprac w zakresie dziaalnoci innowacyjnej zamawiania prac u wykonawcw zewntrznych, bez aktywnego wspudziau w ich realizacji.

Wsppraca w gospodarce stanowi bardzo istotny element w dziaalnoci przedsibiorstwa. Umoliwia do-stp do szerszej wiedzy oraz nowych technologii. Pozwala take na obnienie kosztw i ryzyka tej dziaalnoci oraz na wymian dowiadcze i wiedzy.

W badaniu innowacyjnoci wyszczeglnione zostay nastpujce rodzaje instytucji partnerskich:

g inne przedsibiorstwa nalece do tej samej grupy przedsibiorstw;

g dostawcy wyposaenia, materiaw, komponentw i oprogramowania;

g klienci;

g konkurenci i inne przedsibiorstwa z tej samej dziedziny dziaalnoci;

g firmy konsultingowe (konsultanci), laboratoria komercyjne, prywatne instytucje B+R;

g placwki naukowe PAN;

g jednostki badawczo-rozwojowe;

g zagraniczne publiczne instytucje B+R;

g szkoy wysze.

Skonno do wsppracy w zakresie dziaalnoci innowacyjnej w latach 2006-2008 oraz 2007-2009 naj-bardziej widoczna bya w przedsibiorstwach zatrudniajcych powyej 249 pracujcych, w wikszym stopniu w sektorze publicznym ni prywatnym.

Tabela 71 Przedsibiorstwa, ktre wsppracoway w zakresie dziaalnoci innowacyjnej w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie wedug klas wielkoci

Liczba pracujcychPrzedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

2006-2008 2007-2009 2006-2008 2007-2009 Ogem 38,6 33,7 40,6 28,210-49 25,8 20,4 34,7 20,950-249 44,6 37,2 46,5 39,7Powyej 249 65,1 59,5 69,9 50,7

W oglnej liczbie przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie wspprac w zakresie dziaalnoci in-nowacyjnej w latach 2006-2008 oraz 2007-2009 najczciej podejmoway przedsibiorstwa prze-mysowe, nalece do dziau Wydobywanie wgla kamiennego i wgla brunatnego (lignitu) oraz do dziau Wytwarzanie, przetwarzanie koksu i produktw rafinacji ropy naftowej. W sektorze usug najczciej wsppracoway przedsibiorstwa nalece do dziau Ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyczeniem obowizkowego ubezpieczenia spoecznego oraz Transport lotniczy (2006--2008) i Badania i analizy techniczne (2007-2009).

29

Wykres 7.1. Przedsibiorstwa z sekcji Przetwrstwo przemysowe, ktre w latach 2007-2009 wsppracoway z innymi przedsibiorstwami lub instytucjami w zakresie dziaalnoci innowacyjnej wedug dziaw PKD w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie

70,0

63,6

60,7

53,3

50,0

48,0

43,4

42,2

42,0

40,6

39,3

37,7

33,1

33,0

30,0

29,8

28,6

28,6

26,8

26,1

24,3

22,3

19,9

19,8

17,0

0 10 20 30 40 50 60 70 80 %

Wytwarzanie i przetwarzanie koksui produktw rafinacji ropy naftowej

Produkcja pozostaego sprztu transportowegoProdukcja podstawowych substancji farmaceutycznych

oraz lekw i pozostaych wyrobw farmaceutycznych Produkcja pojazdw samochodowych, przyczep i naczep,

z wyczeniem motocykliProdukcja metali

Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urzdze

Produkcja chemikaliw i wyrobw chemicznych

Produkcja napojw

Produkcja komputerw, wyrobw elektronicznych i optycznych

Produkcja maszyn i urzdze, gdzie indziej niesklasyfikowana

Produkcja urzdze elektrycznych

Produkcja papieru i wyrobw z papieruProdukcja metalowych wyrobw gotowych,

z wyczeniem maszyn i urzdzeOgem

Produkcja wyrobw z gumy i tworzyw sztucznych

Produkcja wyrobw z pozostaych mineralnychsurowcw niemetalicznych

Produkcja wyrobw tytoniowych

Produkcja skr i wyrobw ze skr wyprawionych

Produkcja wyrobw tekstylnychProdukcja wyrobw z drewna oraz korka,

z wyczeniem mebli; produkcja wyrobw ze somyi materiaw uywanych do wyplatania

Poligrafia i reprodukcja zapisanych nonikw informacji

Produkcja mebli

Produkcja artykuw spoywczych

Pozostaa produkcja wyrobw

Produkcja odziey

Analizujc przedsibiorstwa przemysowe wedug wojewdztw zauway mona, e w latach 2006-2008 naj-wicej z nich wsppracowao w zakresie dziaalnoci innowacyjnej na terenie wojewdztwa opolskiego (44,8%), a najmniej w wojewdztwie witokrzyskim (tylko jedna czwarta przedsibiorstw). W latach 2007--2009 naj-chtniej wsppracoway przedsibiorstwa przemysowe z wojewdztwa lskiego (41,2%), najrzadziej za - z wojewdztwa lubuskiego (23,6%). Wrd przedsibiorstw z sektora usug w latach 2006-2008 najcz-ciej wsppracoway przedsibiorstwa z wojewdztwa podlaskiego (70,7%), a tylko co czwarte z kujawsko- -pomorskiego, natomiast w latach 2007-2009 odpowiednio: dzkie (34,9%) i zachodniopomorskie (9,4%).

30

Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej

Wykres 7.2. Przedsibiorstwa, ktre wsppracoway w zakresie dziaalnoci innowacyjnej w latach 2007-2009 w % przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie wedug wojewdztw

28,2

27,4

19,7 21

,7

22,7

34,9

22,9

32,8

16,5

27,2

33,3

23,1

34,7

20,0

14,5

30,2

9,4

33,7 36

,4

28,8

34,5

23,6

34,5

34,3 36

,7

32,8

30,8

28,1

26,2

41,2

37,7

36,4

29,3

29,5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

przedsibiorstwa przemysowe przedsibiorstwa z sektora usug

%

Zarwno w przedsibiorstwach przemysowych jak i w sektorze usug gwnym partnerem we wsppracy w zakresie dziaalnoci innowacyjnej w latach 2006-2008 i 2007-2009 byli dostawcy wyposaenia, materia-w, komponentw i oprogramowania (w przedsibiorstwach przemysowych odpowiednio 38,5% i 28,9%, w sektorze usug - 52,1% i 47,1%).

Wykres 7.3. Rodzaje instytucji partnerskich, z ktrymi wspprac w latach 2007-2009 przedsiebiorstwa przemysowe i z sektora usug oceniaj jako najbardziej korzystn dla ich dziaalnoci innowacyjnej w % przedsiebiorstw, ktre wsppracoway w zakresie dziaalnoci innowacyjnej

28,9

21,1

13,3

13,1

10,7

8,6

3,0

1,1

0,2

47,1

23,4

6,3

9,5

3,5

4,4

5,5

0,2

0,2

0 10 20 30 40 50

Dostawcy wyposaenia, materiaw,komponentw i oprogramowania

Przedsibiorstwa nalece do tejsamej grupy przedsibiorstw

Szkoy wysze

Klienci

Jednostki badawczo-rozwojowe (tzw. JBR-y)Firmy konsultingowe (konsultanci),

laboratoria komercyjne,prywatne instytucje B+R

Konkurenci i inne przedsibiorstwa z tej samej dziedziny dziaalnoci

Placwki naukowe PAN

Zagraniczne publiczne instytucje B+R

przedsibiorstwa przemysowe przedsibiorstwa z sektora usug

W badaniu innowacyjnoci za lata 2007-2009 ujto rwnie wspprac w zakresie dziaalnoci innowacyj-nej prowadzonej w ramach inicjatywy klastrowej.

31

Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej

Klaster i inicjatywa klastrowa - wedug definicji M. E. Portera, klaster jest to geograficzne skupisko wzajemnie powizanych firm, wyspecjalizowanych dostawcw, jednostek wiadczcych usugi, firm dziaajcych w pokrewnych sektorach i zwizanych z nimi instytucji (np. uniwersytetw, jednostek nor-malizacyjnych, stowarzysze handlowych oraz instytucji finansowych) w poszczeglnych dziedzinach, konkurujcych midzy sob, ale rwnie wsppracujcych. Na potrzeby badania innowacyjnoci inicja-tywa klastrowa rozumiana jest jako powizania kooperacyjne zawizane w sposb formalny na podsta-wie listu intencyjnego, umowy stowarzyszeniowej, umowy o utworzeniu konsorcjum itp.

Zarwno w przedsibiorstwach przemysowych jak i usugowych w latach 2007-2009 wsppraca w ramach inicjatywy klasowej dotyczya w wikszoci sektora publicznego i przedsibiorstw zatrudniajcych powyej 249 pracujcych. Analizujc wspprac w ramach inicjatywy klastrowej w wojewdztwach, zauway mona, e najwicej firm zarwno przemysowych, jak i z sektora usug wsppracowao w wojewdztwie maopol-skim, natomiast najmniej w wojewdztwie pomorskim (przemys) i podkarpackim (usugi).

32

Wsppraca w zakresie dziaalnoci innowacyjnej

8. Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw

W niniejszej publikacji analizie poddane zostay przedsibiorstwa aktywne innowacyjnie, ktre oceniy zna-czenie danego celu dla dziaalnoci innowacyjnej prowadzonej w latach 20062008 jako wysokie. Jedno-czenie moliwe byo ocenienie w ten sposb wicej ni jednego z podanych celw. Pod ocen przedsibior-stwom poddane zostay nastpujce cele:

g zwikszenie asortymentu wyrobw lub usug;

g zastpienie przestarzaych produktw lub procesw;

g wejcie na nowe rynki;

g zwikszenie udziau w rynku;

g poprawa jakoci wyrobw lub usug;

g poprawa elastycznoci produkcji;

g zwikszenie zdolnoci produkcyjnych dla wyrobw lub usug;

g poprawa bezpieczestwa i higieny pracy;

g obnika osobowych kosztw pracy na jednostk produktu.

Przedsibiorstwa oceniay znaczenie danego celu dla swojej dziaalnoci innowacyjnej uywajc czterostop-niowej skali: jako wysokie, rednie, niskie lub bez znaczenia.

Najwicej przedsibiorstw w Polsce ocenio jako wysokie znaczenie celu Poprawa jakoci wyrobw lub usug (odpowiednio 53,3% aktywnych innowacyjnie przedsibiorstw przemysowych, a w sektorze usug - 56,3%). Natomiast najmniej przedsibiorstw przemysowych ocenio tak znaczenie celu Obnika osobowych kosztw pracy na jednostk produktu (28,4%), a w sektorze usug Poprawa elastycznoci produkcji (18,6% przedsibiorstw).

Analizujc z kolei poszczeglne cele w ukadzie terytorialnym zauway mona, e w przemyle najwik-szy odsetek przedsibiorstw oceni jako wysokie znaczenie celu Zwikszenie asortymentu wyrobw lub usug w wojewdztwie pomorskim 63,8%, za najmniejszy w wojewdztwie lubelskim 42,0%, z kolei w sektorze usug najwikszy odsetek odnotowany zosta w wojewdztwie lubelskim 59,3%, za najni-szy w lubuskim co pita jednostka. Odnonie celu Zastpienie przestarzaych produktw lub procesw w przemyle najwyszy odsetek wynosi 52,5% w wojewdztwie podlaskim, najniszy 28,5% w opolskim, natomiast w sektorze usug najwyszy wynis 67,8% w wojewdztwie warmisko mazurskim, a najniszy 19,2% w witokrzyskim. Dla celu Wejcie na nowe rynki udzia ten ksztatowa si nastpujco: w przemyle najwyszy wynis 55,2% w wojewdztwie warmisko mazurskim, najniszy 27,9% w lubelskim, a z kolei w sektorze usug najwyszy 53,1% w podkarpackim, najniszy bo co 10 firma w wojewdztwie warmisko mazurskim. Zwikszenie udziau w rynku jako cel o wysokim znaczeniu najpopularniejszy by w przedsi-biorstwach przemysowych w wojewdztwie warmisko mazurskim 54,7%, najmniej popularny w woje-wdztwie lubuskim 27,2%, w sektorze usug dominowao natomiast wojewdztwo kujawsko pomorskie 62,9%, a najniszy odsetek odnotowano w wojewdztwie witokrzyskim co 4 firma. Najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych oceni jako wysokie znaczenie celu Poprawa jakoci wyrobw lub usug w wojewdztwie warmisko mazurskim 65,0%, za najmniejszy w wojewdztwie dolnolskim 43,1%, z kolei w sektorze usug najwikszy odsetek odnotowany zosta w wojewdztwie podlaskim 75,6%, za najniszy w lubuskim 33,6%. Dla celu Poprawa elastycznoci produkcji udzia ten ksztatowa si nastpujco: w przemyle najwyszy wynis 41,3% w wojewdztwie podlaskim, najniszy 23,2% w lubu-skim, a z kolei w sektorze usug najwyszy 43,6% w kujawsko pomorskim, najniszy 6,9% w wojewdz-twie lubuskim. Odnonie celu Zwikszenie zdolnoci produkcyjnych dla wyrobw lub usug w przemyle najwyszy odsetek wynis 58,3% w wojewdztwie warmisko mazurskim, najniszy 33,3% w lubelskim,

33

natomiast w sektorze usug najwyszy wynis 46,7% w wojewdztwie dzkim, a najniszy 9,6% w wi-tokrzyskim. Poprawa bezpieczestwa i higieny pracy jako cel o wysokim znaczeniu najbardziej popularny wrd aktywnych innowacyjnie przedsibiorstw przemysowych by w wojewdztwie witokrzyskim 50,3%, najmniej za w wojewdztwie lubuskim 25,8%, w sektorze usug dominowao natomiast wojewdztwo dzkie 33,6%, a najniszy odsetek odnotowano w wojewdztwie witokrzyskim 5,8%. Obnika oso-bowych kosztw pracy na jednostk produktu oceniona bya wysoko przez najwikszy odsetek przedsi-biorstw przemysowych w wojewdztwie zachodniopomorskim 38,8%, najmniejszy za w wojewdztwie opolskim 22,7%, natomiast w sektorze usug najwikszym udziaem charakteryzowao si wojewdztwo podkarpackie 35,9%, za najmniejszym wojewdztwo warmiskomazurskie 5,1%.

Wykres 8.1. Udzia przedsibiorstw, ktre oceniy znaczenie danego celu jako wysokie w oglnej liczbie przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie w latach 20062008

100 20 30 40 50 60

51,748,4Zwikszenie asortymentu wyrobw lub usug

37,338,9Zastpienie przestarzaych produktw lub procesw

37,134,2Wejcie na nowe rynki

40,046,7Zwikszenie udziau w rynku

53,356,3Poprawa jakoci wyrobw lub usug

30,818,6Poprawa elastycznoci produkcji

41,028,9Zwikszenie zdolnoci produkcyjnych dla wyrobw lub usug

32,019,5Poprawa bezpieczestwa i higieny pracy

28,419,8Obnika osobowych kosztw pracy na jednostk produktu

Sektor usugPrzemys

%

Spord przedsibiorstw przemysowych aktywnych innowacyjnie 51,7% ocenio jako wysokie znaczenie celu Zwikszenie asortymentu wyrobw lub usug dla dziaalnoci innowacyjnej w zakresie innowacji produk-towych lub procesowych w latach 20062008. Pod wzgldem sektora wasnoci wskanik ten ksztatowa si odpowiednio na poziomie 34,8% w sektorze publicznym oraz 52,7% w sektorze prywatnym. Biorc pod uwag kryterium wielkoci przedsibiorstw, powysza zmienna przyjmowaa nastpujce wartoci: 47,6% w grupie przedsibiorstw liczcych 10-49 pracujcych, 54,3% dla przedsibiorstw o liczbie pracujcych 50-249 osb, natomiast w grupie przedsibiorstw liczcych powyej 250 pracujcych 58,1%. Tak samo ocenio powyszy cel 48,4% przedsibiorstw w sektorze usug, przy czym uwzgldniajc kryterium wa-snoci odpowiedziao tak 39,7% przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie w sektorze publicznym i 48,7% w sektorze prywatnym. Biorc pod uwag wielko przedsibiorstwa odsetek ten ksztatowa si nastpu-jco: wrd przedsibiorstw liczcych 10-49 pracujcych 46,6%, o liczbie pracujcych 50-249 52,7%, za powyej 249 pracujcych 48,4%. Pod wzgldem podstawowego rodzaju dziaalnoci przedsi-biorstw, w przemyle najwikszy odsetek jednostek, ktre oceniy znaczenie tego celu jako wysokie na-lea do dziau Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz lekw i pozostaych wyrobw farmaceutycznych 75,4%, za w sektorze usug do dziau Dziaalno usugowa w zakresie informacji 75,7%.

Cel Zastpienie przestarzaych produktw lub procesw jako o wysokim znaczeniu ocenio 37,3% przed-sibiorstw przemysowych, przy czym w sektorze publicznym byo to 43,0%, za w prywatnym 36,9%. W sektorze usug natomiast wskazao tak 38,9% przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie, w tym 47,3%

34

Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw

w sektorze publicznym i 38,6% w prywatnym. W przedsibiorstwach przemysowych o liczbie pracujcych 10-49 osb odsetek ten ksztatowa si na poziomie 33,9%, w grupie przedsibiorstw o liczbie 50-249 pracujcych 38,8%, za w najwikszych przedsibiorstwach o liczbie pracujcych powyej 249 44,6%. Dla przedsibiorstw usugowych udzia ten prezentowa si nastpujco: przedsibiorstwa o liczbie pracu-jcych 10-49 35,9%, 50-249 pracujcych 41,9% i powyej 249 pracujcych 53,8%. Biorc pod uwa-g rodzaj prowadzonej dziaalnoci wrd przedsibiorstw przemysowych najwyszy odsetek odnotowano w dziale Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktw rafinacji ropy naftowej 59,1%, natomiast w sekto-rze usug w dziale Badania i analizy techniczne 47,6%.

Wejcie na nowe rynki zostao zaznaczone jako cel o wysokim znaczeniu przez 37,1% aktywnych innowa-cyjnie przedsibiorstw przemysowych i 34,2% przedsibiorstw usugowych. W podziale wedug sektorw wasnoci, udzia ten w przedsibiorstwach przemysowych ksztatowa si na poziomie 20,8% w sektorze pu-blicznym i 38,1% w prywatnym, natomiast w przedsibiorstwach usugowych odpowiednio 26,0% i 34,5%. Analizujc ten udzia pod wzgldem wielkoci przedsibiorstw, w przedsibiorstwach przemysowych o liczbie pracujcych 10-49 wynosi on 34,5%, o liczbie pracujcych 50-249 39,6%, za o liczbie pracujcych powy-ej 249 osb 39,2%. W sektorze usug z kolei wrd przedsibiorstw o liczbie pracujcych 10-49 odsetek ten wynosi 32,0%, 50-249 pracujcych 40,0%, a powyej 249 osb 32,3%. Ze wzgldu na rodzaj prowa-dzonej dziaalnoci, jako wysokie oceni znaczenie tego celu najwikszy odsetek przedsibiorstw przemy-sowych aktywnych innowacyjnie w dziale Dziaalno zwizana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszko-dliwianiem odpadw; odzysk surowcw 69,0%, a w sektorze usug ponad poowa takich przedsibiorstw naleaa do dziau Badania i analizy techniczne.

Znaczenie celu Zwikszenie udziau w rynku w przemyle jako wysokie okrelio 40,0% przed-sibiorstw aktywnych innowacyjnie, a w sektorze usug 46,7%, przy czym w poszczeglnych sek-torach wasnoci odsetek ten ksztatowa si nastpujco: w przemyle w sektorze publicz-nym 24,5%, w prywatnym 41,0%, a w sektorze usug odpowiednio 35,1% i 47,1%. Biorc pod uwag kryterium wielkoci przedsibiorstw, zmienna powysza przyjmowaa nastpujce wartoci: 37,1% w grupie przedsibiorstw przemysowych liczcych 10-49 pracujcych, 41,5% w przedsibior-stwach o liczbie pracujcych 50-249 osb, 45,8% w grupie przedsibiorstw liczcych powyej 250 pracujcych. Tak samo ocenio powyszy cel 44,3% przedsibiorstw usugowych liczcych 10-49 pra-cujcych, ponad poowa jednostek o liczbie pracujcych 50-249 oraz 48,7% przedsibiorstw powyej 249 pracujcych. Pod wzgldem podstawowego rodzaju dziaalnoci przedsibiorstw, najwikszy odse-tek przedsibiorstw przemysowych oceniajcych ten cel jako o wysokim znaczeniu wystpi w dziale Produkcja wyrobw z gumy i tworzyw sztucznych 57,7%, za w usugach odsetek ten by najwyszy w dziale Ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyczeniem obowizkowego ubezpie-czenia spoecznego 77,6%.

Cel Poprawa jakoci wyrobw lub usug jako o wysokim znaczeniu ocenio 53,3% przedsibiorstw prze-mysowych aktywnych innowacyjnie, przy czym w sektorze publicznym 47,3%, za w prywatnym 53,6%. W sektorze usug natomiast wskazao tak 56,3% przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie, w tym 60,3% w sektorze publicznym i 56,2% w prywatnym. W przedsibiorstwach przemysowych o liczbie pracujcych 10-49 osb odsetek ten ksztatowa si na poziomie 53,1%, w grupie przedsibiorstw o liczbie 50-249 pra-cujcych by zbliony i wynis 52,1%, za najwikszy w przedsibiorstwach o liczbie pracujcych powyej 249 i wynis 56,8%. Dla przedsibiorstw usugowych udzia ten prezentowa si nastpujco: w przedsi-biorstwach o liczbie pracujcych 10-49 54,3%, 50-249 pracujcych 59,1%, powyej 249 pracujcych 63,4%. Biorc pod uwag rodzaj prowadzonej dziaalnoci najwyszy odsetek badanych przedsibiorstw przemysowych odnotowano w dziale Produkcja wyrobw tytoniowych 83,3%, natomiast w sektorze usug w dziale Dziaalno usugowa w zakresie informacji 82,9%.

Poprawa elastycznoci produkcji zostaa zaznaczona jako cel o wysokim znaczeniu przez 30,8% ak-tywnych innowacyjnie przedsibiorstw przemysowych i przez prawie co pite przedsibiorstwo usu-gowe. Pod wzgldem sektorw wasnoci udzia ten w przedsibiorstwach przemysowych ksztatowa si na poziomie 20,5% w sektorze publicznym i 31,5% w prywatnym, natomiast w przedsibiorstwach usugowych odpowiednio 16,0% i 18,6%. Analizujc ten udzia pod wzgldem wielkoci przedsibiorstw,

35

Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw

w przedsibiorstwach przemysowych o liczbie pracujcych 10-49 wynosi on 29,2%, o liczbie pracu-jcych 50-249 31,6%, za o liczbie pracujcych powyej 249 osb 34,2%. W sektorze usug z ko-lei wrd przedsibiorstw o liczbie pracujcych 10-49 osb odsetek ten wynosi 17,2%, natomiast w przedsibiorstwach liczcych 50-249 oraz powyej 249 pracujcych, cel ten jako najwaniejszy wskazao odpowiednio co pite i co czwarte przedsibiorstwo aktywne innowacyjnie. Biorc pod uwag PKD przed-sibiorstw, w przemyle najwikszy odsetek przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie oceni znaczenie da-nego celu jako wysokie w dziale Poligrafia i reprodukcja zapisanych nonikw informacji 55,7%, z kolei w sektorze usug w dziale Dziaalno usugowa w zakresie informacji 34,3%.

Znaczenie celu Zwikszenie zdolnoci produkcyjnych dla wyrobw lub usug w przemyle jako wysokie okrelio 41,0% przedsibiorstw, a w sektorze usug 28,9%, przy czym w poszczeglnych sektorach wa-snoci ksztatowao si to nastpujco: w przemyle w sektorze publicznym wskazao tak blisko co czwarte przedsibiorstwo, w sektorze prywatnym 42,0% jednostek, z kolei wrd przedsibiorstw usugowych odpo-wiednio 25,2% i 29,0% jednostek. Biorc pod uwag kryterium wielkoci przedsibiorstw, powyszy wska-nik przyjmowa nastpujce wartoci: 42,2% w grupie przedsibiorstw przemysowych liczcych 10-49 pracujcych, 38,7% w przedsibiorstwach o liczbie pracujcych 50--249 osb, 42,6% w grupie przedsi-biorstw liczcych powyej 250 pracujcych. W przedsibiorstwach usugowych najwyej ocenio powyszy cel 26,1% jednostek o liczbie pracujcych 10-49, 34,8% o liczbie pracujcych 50-249 oraz 31,5% powyej 249 pracujcych. Pod wzgldem podstawowego rodzaju dziaalnoci przedsibiorstw, jako wysokie oceni znaczenie danego celu najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych nalecych do dziau Poligrafia i reprodukcja zapisanych nonikw informacji 56,4%, za w przypadku przedsibiorstw z sektora usug dominowa dzia Dziaalno usugowa w zakresie informacji 42,9%.

W przedsibiorstwach przemysowych 32,0% jednostek aktywnych innowacyjnie ocenio jako wysokie zna-czenie celu Poprawa bezpieczestwa i higieny pracy. Biorc pod uwag sektory wasnoci cel ten najwyej ocenio 24,0% przedsibiorstw przemysowych aktywnych innowacyjnie w sektorze publicznym oraz 32,5% w sektorze prywatnym. Pod wzgldem wielkoci przedsibiorstw, wskanik powyszy w grupie przedsi-biorstw przemysowych liczcych 10-49 pracujcych oraz powyej 250 pracujcych przyj tak sam war-to 33,0%, natomiast w przedsibiorstwach o liczbie pracujcych 50-249 osb wskanik ten wynis 30,4%. Najwyej ocenio powyszy cel 19,5% przedsibiorstw w sektorze usug, przy czym uwzgldniajc kryterium wasnoci wskazao tak 19,8% przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie w sektorze publicznym i 19,5% w sektorze prywatnym. Rozpatrujc aspekt wielkoci przedsibiorstw usugowych odsetek ten kszta-towa si nastpujco: wrd przedsibiorstw liczcych 10-49 pracujcych 19,6%, o liczbie pracujcych 50-249 18,7%, za powyej 249 pracujcych 21,1%. Pod wzgldem podstawowego rodzaju dziaalno-ci przedsibiorstw, najwysze znaczenie powyszemu celowi przyzna najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych z dziau Produkcja wyrobw tytoniowych 66,7% oraz najwikszy odsetek przedsibiorstw usugowych z dziau Magazynowanie i dziaalno usugowa wspomagajca transport 34,0%.

Ostatni z badanych celw Obnika osobowych kosztw pracy na jednostk produktu zosta zaznaczony jako cel o wysokim znaczeniu dla prowadzonej dziaalnoci innowacyjnej przez 28,4% przedsibiorstw przemy-sowych i przez blisko co pite przedsibiorstwo usugowe. Pod wzgldem sektora wasnoci, odsetek ten w przemyle przyjmowa nastpujce wartoci: 23,5% w sektorze publicznym i 28,7% w sektorze prywat-nym, a wrd przedsibiorstw usugowych odpowiednio 25,2% i 19,6%. Biorc pod uwag wielko ba-danych przedsibiorstw przemysowych w jednostkach o liczbie pracujcych 10-49 wskanik ten wynis 26,1%, o liczbie pracujcych 50-249 28,5%, za o liczbie pracujcych powyej 249 osb 35,3%. W przypadku przedsibiorstw z sektora usug wrd jednostek o liczbie pracujcych 10-49 odsetek ten wy-nosi 17,5%, 50-249 pracujcych 22,8%, a powyej 249 osb 28,7%. Z punktu widzenia podstawowej dziaalnoci badanych przedsibiorstw, w przemyle najwikszy odsetek przedsibiorstw aktywnych innowa-cyjnie oceni znaczenie tego celu jako wysokie w dziale Produkcja wyrobw tytoniowych bya to poowa przedsibiorstw, z kolei w sektorze usug w dziale Magazynowanie i dziaalno usugowa wspomagajca transport 43,4%.

36

Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw

Tabl 81 Udzia przedsibiorstw, ktre oceniy znaczenie danego celu jako wysokie w % oglnej liczby przedsibiorstw aktywnych innowacyjnie w latach 20062008 wedug klas wielkoci

Wyszczeglnienie

Przedsibiorstwa przemysowe Przedsibiorstwa z sektora usug

10-49 pracujcych

50-249 pracujcych

powyej 249

pracujcych10-49

pracujcych50-249

pracujcychpowyej

249 pracujcych

Zwikszenie asortymentu wyrobw lub usug

47,6 54,3 58,1 46,6 52,7 48,4

Zastpienie przestarzaych produk-tw lub procesw

33,9 38,8 44,6 35,9 41,9 53,8

Wejcie na nowe rynki 34,5 39,6 39,2 32,0 40,0 32,3Zwikszenie udziau

w rynku37,1 41,5 45,8 44,3 52,0 48,7

Poprawa jakoci wyrobw lub usug

53,1 52,1 56,8 54,3 59,1 63,4

Poprawa elastycznoci produkcji

29,2 31,6 34,2 17,2 20,1 24,7

Zwikszenie zdolnoci produkcyjnych dla wyrobw lub usug

42,2 38,7 42,6 26,1 34,8 31,5

Poprawa bezpieczestwa i higieny pracy

33,0 30,4 33,0 19,6 18,7 21,1

Obnika osobowych kosz-tw pracy na jednostk produktu

26,1 28,5 35,3 17,5 22,8 28,7

37

Cele dziaalnoci innowacyjnej przedsibiorstw

9. Innowacje organizacyjne

Innowacja organizacyjna to wdroenie nowej metody organizacyjnej w przyjtych przez przedsibior-stwo zasadach dziaania (w tym w zakresie zarzdzania wiedz knowledge management), w orga-nizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem, ktra nie bya dotychczas stosowana w danym przedsibiorstwie. Innowacje organizacyjne musz by wynikiem strategicznych decyzji podjtych przez kierownictwo. Nie zalicza si do nich fuzji i przej, nawet jeeli dokonano ich po raz pierwszy.

Innowacje organizacyjne nie tylko stanowi czynnik wspierajcy innowacje w obrbie produktw i pro-cesw, ale same mog take wywiera istotny wpyw na efektywno funkcjonowania firm. Innowacje organizacyjne mog przyczyni si do podniesienia jakoci i wydajnoci pracy, zintensyfikowa wymia-n informacji czy podnie zdolno firmy do uczenia si i wykorzystywania nowej wiedzy i nowych technologii.

Fakt wdroenia innowacji organizacyjnych rozpatruje si w okresie trzyletnim. W latach 2007-2009 wrd wszystkich przedsibiorstw przemysowych innowacje organizacyjne wdroyo blisko co dziesite z nich, co oznacza spadek w stosunku do poprzedniego okresu badawczego, kiedy to w latach 2006-2008 13,5% przedsibiorstw przemysowych wdroyo takie innowacje. W przypadku przedsibiorstw z sektora usug wystpowaa taka sama zaleno. Odsetek przedsibiorstw, ktre wprowadziy innowacje organizacyjne w latach 2007-2009 by niszy ni odsetek przedsibiorstw, ktre wprowadziy innowacje organizacyjne w latach 2006-2008 i wynosi 9,3% wobec 15,1%.

Wykres 9.1. Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacje organizacyjne w % przedsibiorstw ogem

13,5

15,1

9,3 9,3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

przedsibiorstwa przemysowe przedsibiorstwa z sektora usug

2006-2008

2007-2009

%

Analizujc ksztatowanie si omawianego wskanika w poszczeglnych sektorach wasnoci mona zauway dominacj sektora publicznego zarwno w przypadku przedsibiorstw przemysowych jak i z sektora usug. W sektorze tym w latach 2006-2008 innowacje organizacyjne wprowadzio 18,9% przedsibiorstw prze-mysowych oraz co pite przedsibiorstwo z sektora usug. W przypadku innowacji organizacyjnych wpro-wadzonych w latach 2007-2009 rwnie dominowa sektor publiczny, gdzie w przypadku przedsibiorstw przemysowych 13,7% wprowadzio omawiane innowacje, natomiast w przypadku przedsibiorstw z sektora usug odsetek ten wynosi 16,0%.

Najwikszy udzia zarwno przedsibiorstw przemysowych jak i z sektora usug, ktre w latach 2006-2008 oraz 2007-2009 wprowadziy innowacje organizacyjne, w oglnej liczbie przedsibiorstw mia miejsce w grupie jednostek liczcych powyej 249 pracujcych.

38

Wykres 9.2. Przedsibiorstwa, ktre wprowadziy innowacje organizacyjne w % przedsibiorstw ogem wedug klas wielkoci

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

ogem 10-49 50-249 powyej 249

2006-2008

2007-2009

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

ogem 10-49 50-249 powyej 249

2006-2008

2007-2009

Przedsibiorstwa przemysowe

Przedsibiorstwa z sektora usug

%

%

48,8

38,6

20,015,4

9,1

5,0

9,313,5

41,737,8

24,2

15,012,3

7,1

15,1

9,3

Biorc pod uwag rodzaj prowadzonej przez przedsibiorstwa dziaalnoci zauway mona, i innowacje organizacyjne w latach 2006-2008 i 2007-2009 wprowadzi najwikszy odsetek przedsibiorstw prze-mysowych nalecych do dziau Produkcja wyrobw tytoniowych. W przypadku innowacji wprowadzonych w latach 2006-2008 odsetek ten wynis 35,7%, natomiast dla innowacji wprowadzonych w latach 2007- -2009 by on wyszy i wynosi 46,2%. Rozpatrujc wprowadzenie innowacji organizacyjnych w przedsibior-stwach z sektora usug, dominujcym dla lat 2006-2008 jak i 2007-2009 by dzia Ubezpieczenia, reaseku-racja oraz fundusze emerytalne, z wyczeniem obowizkowego ubezpieczenia spoecznego. Blisko poowa przedsibiorstw prowadzcych tego rodzaju dziaalno wprowadzia w latach 2006-2008 innowacje organi-zacyjne, natomiast w latach 2007-2009 byo ich 39,6%.

W latach 2006-2008 najwikszy odsetek przedsibiorstw przemysowych, ktre wprowadziy innowacje or-ganizacyjne odnotowano w wojewdztwie lskim - 15,8%