ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΔΟΥΚΑΣ ΛΟΥΚΑΣ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ MSc

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΝΟΣ/ΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

η ΠΖ είναι πολυδιάστατη και υποκειμενική έννοια1950 (βιοτικό επίπεδο, συσσώρευση πλούτου , υλικά αγαθά)1960 (εκπαίδευση –υγεία- κοινωνική πρόνοια - ελεύθερο χρόνο-

ανάπαυση))1970 (προσωπική ελευθερία- συναισθηματική και ψυχική ισορροπία-

ΠΖ σε υγεία- )

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ-ΟΡΙΣΜΟΣ

• Στη σύγχρονη εποχή ως ποιότητα ζωής ορίζεται η υποκειμενική αντίληψη των ανθρώπων για τη θέση τους στη ζωή, μέσα στο πλαίσιο των πολιτισμικών χαρακτηριστικών του συστήματος αξιών της κοινωνίας στην οποία ζουν και σε συνάρτηση με τους προσωπικούς στόχους, τις προσδοκίες, τα πρότυπα και τις ανησυχίες τους.

Ποιότητα ζωής ασθενή

Ο ΠΟΥ τοποθετεί την ΠΖ στο χώρο της Υγείας με το σύνταγμα του (WHO 1946) ορίζει την υγεία ως φυσική ,ψυχική και κοινωνική ευεξία.

Η ικανότητα του ασθενή να εκπληρώσει τις καθημερινές του δραστηριότητες, γεγονός που σημαίνει φυσική, ψυχική και κοινωνική ευεξία, καθώς και ικανοποίηση του επιπέδου λειτουργίας του σε σχέση με αυτό που εκτιμά σαν ιδανικό.

1999 Μελέτη ΕΕ ( 15000 από 15 χώρες) Η καλή υγεία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την ΠΖ των

Ευρωπαίων πολιτών

Η Σχετική με την Υγεία Ποιότητα Ζωής

Πολλές μελέτες σχετικά με την ΠΖ σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις

Αύξηση στο προσδόκιμο επιβίωσης Αύξηση του μέσου όρου ζωής

Ποιοτικά χρόνια με καλή υγεία η αύξηση της νοσηρότητας

Στόχος η βελτίωση και προαγωγή της υγείας και η ΠΖ των ασθενών

Γιατί γίνονται μετρήσεις της ΣΥΠΖ

Η σημασία των μετρήσεων της ΣΥΠΖ πηγάζει από το ενδιαφέρον :

• Των ίδιων των ασθενών για τη ποιότητα της ζωής τους

• Των επαγγελματιών Υγείας ,κατά πόσο οι θεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν θετικά η αρνητικά αποτελέσματα στη ΠΖ των ασθενών

• Της πολιτείας για την αποτελεσματικότητα μιας θεραπευτικής παρέμβασης και το κόστος αποτελεσματικότητας αυτής.

Οι επιπλοκές οδηγούν σε μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα.

Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις είναι ισόβιες με αμφίρροπα αποτελέσματα.

Υπάρχουν και ανεπιθύμητες ενέργειες που δυσκολεύουν την επίτευξη των στόχων.

Σκοπός της θεραπείας είναι η πρόληψη, μείωση η επιβράδυνση οξειών και χρόνιων επιπλοκών μείωση νοσηρότητας και θνητότητας και μέριμνα για ποιότητα ζωής.

Πως ο ΣΔ επηρεάζει την ποιότητα ζωής

Η χρονιότητα της πάθησης Καταβάλλει το άτομο, εξασθενεί τις δυνάμεις του, μειώνει τις ψυχικές αντοχές του.

O φόβος Άγχος, κατάθλιψη, συναισθηματικές και διατροφικές

διαταραχές

Η κατάθλιψη Διαταραχές φυσικών και πνευματικών λειτουργιών

και μη συμμόρφωση στη θεραπεία.

H παρουσία των διαβητικών επιπλοκών Έλλειψη δυνατότητας αυτοφροντίδας και διενέργειας απλών καθημερινών δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα την κακή ποιότητα ζωής για τον πάσχοντα και την οικογένειά του.

Η αύξηση του σωματικού βάρους Αίσθημα απογοήτευσης , μειωμένη συμμόρφωση στη θεραπεία ,πρόωρη διακοπή της.

Τα υπογλυκαιμικά επεισόδια Εξάρτιση από τρίτους, ανάπτυξη φόβων (Οδήγηση), απώλεια αυτοεκτίμησης, απομόνωση.

ΣΔ και Καταθλιψη (μελέτες)

Διαβητικά άτομα έχουν περισσότερες πιθανότητες για κατάθλιψη σε σχέση με τα μη διαβητικά. Ισχύει και το αντίστροφο.

Στη μελέτη Dawn όσο αφορά την ψυχολογική κατάσταση των τύπου 1 και τύπου 2 διαπιστώθηκαν ψυχολογικά προβλήματα σε ποσοστό 67,9 και 65,6%. Μόνο στο 3,3% χορηγήθηκε θεραπεία.

Σε μελέτη του Πήτα και συν. Φάνηκε στενή σχέση ανάμεσα στη κλινική εικόνα του ΣΔ τύπου 1 και σε παράγοντες ψυχολογικούς και συμπεριφερικούς, οι οποίοι επιδρούν άμεσα στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Μάλιστα η κατάθλιψη εμφανίστηκε ως ο πιο ισχυρός παράγοντας συσχέτισης με την ποιότητα ζωής ,εξασθενίζοντας τη σχέση υπογλυκαιμίας –ποιότητα ζωής.

Ο ΣΔ επηρεάζει όλες τις διαστάσεις της ΠΖ ενός ασθενή

Την Σωματική διάσταση : Αντίληψη του εαυτού του ως υγιή ή ασθενή

Αξιολόγηση της δυσκολίας στη καθημερινότητα

Διάστημα νοσηλείας στο νοσοκομείο

Την Ψυχοσυναισθηματική: Αυτοσεβασμό, την επιτυχία ,ικανοποίηση από

τη ζωή του

Την Κοινωνική διάσταση: Συζυγική και κοινωνική προσαρμογή

Ομαλή προσαρμογή στον επαγγελματικό τομέα

Το Διαβητικό πόδι

• Από τις πλέον σοβαρές επιπλοκές του ΣΔ

• Κατάσταση απειλητική για τα άκρα και τη ζωή των ασθενών

• Χαρακτηρίζεται από περιορισμό στην κίνηση

• Επιδείνωση της λειτουργικής κατάστασης

• Συχνές επισκέψεις - εισαγωγές στο νοσοκομείο

Επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη ζωή του ατόμου που πάσχει

Επηρεάζει πολύ τη ποιότητα της ζωής του

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ ΚΑΤΟΠΙΝ 3ΜΗΝΗΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ

Δούκας Λουκάς, Παπανικολάου Βίκυ, Νικολαΐδης Αθανάσιος, Θεοφανίδης Δημήτριος, ΚαρατζίδουΚυπαρισσία, Γκιντίκας Στέργιος, Μανές Χρήστος

Σκοπός της μελέτης είναι να διερευνηθεί η σχετιζόμενη με την Υγεία

ποιότητα ζωής των ασθενών με Διαβητικό Πόδι τόσο κατά την έναρξη της

θεραπείας όσο και 3 μήνες μετά από εντατική φροντίδα σε εξειδικευμένο

ιατρείο.

Η Εντατική φροντίδα : Επανέλεγχο των ασθενών ανά 15 ημέρες

* Επανεκτίμηση του έλκους (αφαίρεση τυλώδη ιστού- νεαροποίηση-χρήση επιθεμάτων)

* Έλεγχος της λοίμωξης (αντιβιοτικά)

* Φροντίδα αποφόρτισης του έλκους (υποδήματα – ορθωτικά)

* Εκπαίδευση ασθενή και συγγενών (φροντίδα ελκών σπίτι-επίτευξη

καλού μεταβολικού ελέγχου)

ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ

• Ν=80 ασθενείς που παρουσίασαν ή επανεμφάνισαν έλκος στα κάτω άκρα ως επιπλοκή του ΣΔ.

57 άνδρες (71,3%) ΚΑΙ 23 γυναίκες (28,7%)

Ο Μ.Ο. ΗΛΙΚΙΑΣ : 63,9±10,3 95% ΔΕ (61,7-66,2)

Κριτήρια εισόδου:<5ο βαθμού έλκος (κλίμακα Wagner), δυνατότητα αυτοσυμπλήρωσης SF-36

Συγκριτική μελέτη πριν-μετά

• Συμπλήρωση SF-36 σε χρόνο 0 - 3 μήνες μετά

• Συμπλήρωση κλινικών και δημογραφικών στοιχείων

• Ηθική & Δεοντολογία : πληροφορημένη συναίνεση, απόρρητο

Στατιστική ανάλυση

• Στατιστικό πρόγραμμα SPSS 18.0

• Περιγραφική στατιστική

Συνεχείς μεταβλητές

Μέση τιμή-τυπική απόκλιση-95%ΔΕ

• Κατηγορικές μεταβλητές

Ποσοστά

• Συνεχείς μεταβλητές

Παραμετρικές δοκιμασίες

T-test-Paired t-test

Μη παραμετρικές δοκιμασίες

Mann-Whitney U test-Kruskal Wallis test-Wilcoxon Rank test

Συντελεστής συσχέτισης Pearson r correlation

• Κατηγορικές μεταβλητές

Chi-square test-Fisher’s exact test-McNemar

• p<0,05

Κλινικά χαρακτηριστικά πριν την έναρξη της θεραπείας

Τύπος Διαβήτη

• ΤΥ

ΔΤ2 93,8% ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΙ 63,7%

ΥΠΕΡΒΑΡΟΙ

30%

Δείκτης μάζας σώματος

(BMI)

Βαθμός έλκους (πριν την θεραπεία)

2ου Βαθμού 78,7%

Διαβητική νευροπάθεια Περιφερική αγγειοπάθεια

ΝΑΙ 93,8%

ΟΧΙ

52,5%

ΝΑΙ

47,5%

Ναι 98,7%

Θετική καλλιέργεια Αντιβίωση

Ναι 97,5

SF-36 πριν την έναρξη της θεραπείας

Υποκλίμακες SF-36

Cronbach’s alpha Μέση τιμή ±ΤΑ 95%ΔΕ

Φυσική δραστηριότητα 0,858 35,3 ±12,9

95%ΔΕ:30,1—40,4

Περιορισμός ρόλων εξαιτίας της σωματικής

υγείας

0,713 19,7 ±8,9

95%ΔΕ:13,3-26,1

Περιορισμός ρόλων εξαιτίας συναισθηματικών

προβλημάτων

0,774 44,9 ±21,4

95%ΔΕ:35,7-54,1

Ενέργεια -Κόπωση 0,757 49,6 ±22,9

95%ΔΕ:44,5-54,7

Συναισθηματική ευεξία 0,842 56,1 ±24,7

95%ΔΕ:50,6-61,6

Κοινωνική δραστηριότητα -Λειτουργικότητα

0,825 57,5 ±33,9

95%ΔΕ:49,9-65,0

Πόνος 0,885 53,6 ±33,9

95%ΔΕ:46,0-61,2

Γενική υγεία 0,713 43,4 ±23,4

95%ΔΕ:38,2-48,6

Κλινικά χαρακτηριστικά μετά τη λήξη της θεραπευτικής παρέμβασης

Σύγκριση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης

(p<0,001)

πριν

• 7,8±1,1 95%ΔΕ (7,5-8,1)

μετά

• 7,2±1,1 95%ΔΕ (6,9-7,4)

Σύγκριση του ΒΜΙ (p=0,012)

πριν

• 32,8±6,9 95%ΔΕ (31,2-34,3)

μετά

• 32,5±6,9 95%ΔΕ (30,3-34,1)

Επούλωση ελκών μετά τρίμηνης παρέμβασης

Ναι 42,5%

Όχι 57,5%(34 έλκη)

(46 έλκη)

Σύγκριση του βαθμού έλκους πριν και μετά τη θεραπεία

(Ν=46)

βαθμός έλκους μετά τη λήξη της θεραπείας

Βαθμός έλκους πριν την έναρξη της θεραπείας

1ου-2ου 3ου-4ου Σύνολο P

1ου-2ου 3167,4%

00%

3167,4%

< 0,0023ου-4ου 1021,7%

510,9%

1532,6%

Σύνολο 4189,1%

510,9%

46100%

Σύγκριση του ποσοστού χρήσης αντιβίωσης πριν και μετά τη θεραπεία

Αντιβίωση μετά τη λήξη της θεραπείας

Αντιβίωση πριν την έναρξη της θεραπείας

Ναι Όχι Σύνολο p

Ναι 2936,3%

4961,3%

7897,5%

<0,001

Όχι 00%

22,5%

22,5%

Σύνολο 2936,3%

5163,8%

80100%

Σύγκριση sf-36 πριν και μετά τη θεραπεία

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΠΡΙΝ

ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ ΜΕΤΑ

p

Φυσική δραστηριότητα

35,3±12,9 54,0±24,4 <0,001

Περιορισμός ρόλων εξαιτίας της σωματικής υγείας

19,7±8,9 44,1±17,6 0,963

Περιορισμός ρόλων εξαιτίας συναισθηματικών προβλημάτων

44,9±21,4 61,3±31,9 <0,001

Ενέργεια -κόπωση 49,6±22,9 69,1±19,2 <0,001

Συναισθηματική ευεξία

56,1±24,7 70,7±21,0 <0,001

Κοινωνική δραστηριότητα-λειτουργικότητα

57,5±33,9 76,4±26,9 <0,001

Πόνος 53,6±33,9 83,1±25,7 <0,001

Γενική Υγεία 43,4±23,4 52,7±23,3 <0,001

Εκτίμηση της υγείας από τους ίδιους τους ασθενείς πριν και μετά τη θεραπεία (p=0,003)

Πριν τη θεραπεία Μετά τη θεραπεία

45% 48,8%

20%

33,6%

18,7%

13,8%10%

6,3%

3,8%

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ I

• Η συμμετοχή σε δομημένο εξειδικευμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης Διαβητικού Ποδιού 3μηνης διάρκειας φαίνεται να βελτιώνει αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζει την κλινική ασφάλεια τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΙΙ

• Η μελέτη έδειξε ότι η επιτυχία της τρίμηνης παρέμβασης έγκειται στο δυναμικό και όχι στατικό τρόπο λειτουργίας του ιατρείου.

• Ενσωμάτωση του δυναμικού στοιχείου στη φιλοσοφία του κάθε διαβητολογικού ιατρείου που διαχειρίζεται ασθενείς με ΔΠ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ III

• Για τη διαχείριση του ΣΔ και ειδικά των επιπλοκών του όπως το ΔΠ, πάντα με γνώμονα τα ολοένα αυξανόμενα δεδομένα σχετικά με την Ποιότητα Ζωής των ασθενών, κρίνεται απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο μοντέλο Πολιτικής Υγείας.

Σύμφωνα με αυτό κάποια προγράμματα πρόληψης για ΔΠ και ενίσχυσης των Διαβητολογικών Κέντρων με εξειδικευμένο προσωπικό θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών.

• Τέτοιες προσπάθειες πρέπει να στηρίζονται στην επιστημονική γνώση. Γι αυτό κρίνεται απαραίτητη η εκπόνηση και άλλων ανάλογων εργασιών με περισσότερο πληθυσμιακό δείγμα.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

Ταξινόμηση βλαβών κατά Meggit-Wagner

• Στάδιο 0: Προ ή μετα-ελκωτική βλάβη με πλήρη επιθηλιοποίηση.

• Στάδιο 1 : Το έλκος είναι επιπολής, περιορισμένο στο δέρμα, χωρίς σημείο φλεγμονής.

• Στάδιο 2 : Το έλκος είναι διαδερμικό, επεκτεινόμενο μέχρι τένοντα ή οστό, αλλά χωρίς οστεομυελίτιδα ή απόστημα.

• Στάδιο 3 : Το έλκος είναι βαθύ με οστεομυελίτιδα ή απόστημα.

• Στάδιο 4 : Περιορισμένη γάγγραινα δακτύλων ή του μπροστινού μέρους του ποδιού.

• Στάδιο 5: Εκτεταμένη γάγγραινα άκρου ποδός.

Λοίμωξη στο διαβητικό πόδι

Αιτία ακρωτηριασμού στο 20-50% των διαβητικών ασθενών.

Είναι γνωστή η σχέση του ΣΔ με τη λοίμωξη.

Η οστεομυελίτιδα απαντάται στο 20% των διαβητικών ασθενών με λοίμωξη στα κάτω άκρα και μπορεί να ξεπεράσει το 60% όταν η λοίμωξη είναι απειλητική για το σκέλος.

Katsilambros N et al 2003,Grayson ML et al 1994,Newman LG et al 1991.

Ερωτηματολόγιο SF-36

Ερωτηματολόγιο SF-36

Οικογενειακή κατάσταση

ΥΕ

63,8%

ΔΕ 18,7%

Μορφωτικό επίπεδο του δείγματος

ΕΓΓΑΜΟΙ

83,7%

Μηνιαίο Οικογενειακό εισόδημα

<700€ 53,8%

700-1500€ 31,2%

>1500€ 15%

< 700€

700-1500€

> 1500€

Κυριότερα συνωδά νοσήματα

• Αισθητηριακά :52,5%

• Καρδιαγγειακά :42,4%

• Μυοσκελετικά : 22%