Upload
garnet
View
75
Download
15
Embed Size (px)
DESCRIPTION
E KO 205 : MİKRO İKTİSAT I DERS 1. Konu: Tüketici Davranışları ( Consumer Behavior ). Bu Derste Tartışılacak Konular. Tüketici Tercihleri (Consumer Choice) Bütçe Kısıtı, Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri ( Marginal Utility and Consumer Choices ) - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
EKO 205: MİKRO İKTİSAT IDERS 1
Konu: Tüketici Davranışları (Consumer Behavior)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 2
Bu Derste Tartışılacak Konular
Tüketici Tercihleri (Consumer Choice)
Bütçe Kısıtı, Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri (Marginal Utility and Consumer Choices)
Fiyat Endeksleri (Cost-of-Living Indexes)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 3
Tüketici Davranışları (Consumer Behavior)
Tüketici Davranışları Genellikle Üç Aşamada İncelenir.
1) Tüketici tercihleri * Tüketici bir malı neden ve nasıl diğerine tercih eder.
2) Bütçe Kısıtı
* Tüketiciler sınırlı bir gelire sahiptir.
3) Tüketici tercihlerini belirlemek için bütçe doğrusu ve farksızlık eğrilerini birleştiriyoruz.
* Tüketici faydasının maksimum yapmak için hangi mal bileşimlerini satın alacaktır?
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 4
Tüketici Tercihleri
Bir mal sepeti bir veya daha fazla mal bileşimidir.
Bir mal demeti farklı mal bileşimine sahip diğer mal demetine tercih edilebilir.
Mal SepetleriMal Sepetleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 5
Tüketici Tercihleri
Üç Temel Varsayım
1) Tamlık (Completeness).
2) Geçişlilik (Transitivity)
3) Doyumsuzluk (Non-satiation)
Mal DemetleriMal Demetleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 6
Tüketici Tercihleri
A 20 30
B 10 50
D 40 20
E 30 40
G 10 20
H 10 40
Mal Demeti Gıda Miktarı Giyecek Miktarı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 7
Tüketici Tercihleri
Farksızlık Eğrileri (Indifference curves) tüketiciye aynı tatmin (fayda) düzeyini sağlayan mal demetlerinin bileşimidir.
Farksızlık EğrileriFarksızlık Eğrileri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 8
Tüketici A demetinimavi bölgedeki tüm
demetlere tercih ederken,pembe alandaki tümdemetler A demetine
tercih edilir.
Tüketici Tercihleri
Gıda(Kg/hafta)
10
20
30
40
10 20 30 40
Giyim(adet/hafta)
50
G
A
EH
B
D
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 9
U1
B,A, ve D noktalarının bileşimibireye aynı fayda düzeyini sağlar•E demeti U1’e tercih edilir.•U1 ise H ve G’ye tercih edilir.
Tüketici Tercihleri
Gıda(kg/hafta)
10
20
30
40
10 20 30 40
Giyim(adet/hafta)
50
G
D
A
EH
B
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 10
Tüketici Tercihleri
Farksızlık Eğrileri (Indifference Curves)Farksızlık Eğrileri sol yukarıdan sağ aşağıya
doğru uzanırlar (negatif eğimlidirler).Pozitif eğimli olsalardı doyumsuzluk (çoğu
her zaman aza tercih etme) varsayımı ihlal edilmiş olur.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 11
Tüketici Tercihleri
Farksızlık EğrileriFarksızlık eğrisinin sağında ve üzerinde yer
alan tüm mal demetleri, farksızlık eğrisinin üzerinde yer alan tüm mal demetlerine tercih edilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 12
Tüketici Tercihleri
Farksızlık Paftası (haritası) iki mal bileşiminden oluşan tüm mal demetlerini gösteren farksızlık eğrileri ailesine farksızlık paftası veya haritası adı verilir.Farksızlık paftasında yer alan her bir farksızlık
eğrisi bireyin farksız olduğu mal bileşimlerini göstermektedir.
Farksızlık PaftasıFarksızlık Paftası
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 13
Tüketici Tercihleri
Farksızlık Eğrileri Son olarak, farksızlık eğrileri kesişmezler.
Kesişecek olurlarsa doyumsuzluk (daha çoğu daha aza tercih etme) varsayımı ihlal edilmiş olur.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 14
U2
U3
Tüketici Tercihleri
Gıda(adet/hafta)
Giyim(adet/hafta)
U1
AB
D
A Mal demeti B maldemetine tercih edilir.B mal demeti D’ye tercih edilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 15
U1U2
Tüketici Tercihleri
Gıda(adet/hafta)
Giyim(adet/hafta)
A
D
B
Tüketici A, B ve D arasında farksız olmalıdır. Bununlabirlikte, B mal demeti D’ye göre her iki maldan daha çok mal içermektedir.
Farksızlık EğrileriKesişmezler
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 16
A
B
D
EG-1
-6
1
1
-4
-21
1
Gözlem: Bir birim gıda elde etmek içinverilmeye razı olunan giyecek miktarı 6 birimden 1’e düşmektedir.
Tüketici Tercihleri
Gıda(adet/hafta)
Giyim
2 3 4 51
2
4
6
8
10
12
14
16
Soru: Bu ilişki giyim elde etmek için vazgeçilecek gıdamiktarı için geçerli mi?
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 17
Tüketici Tercihleri
Marjinal ikame oranı (marginal rate of substitution, MRS) bir maldan bir birim elde etmek için bireyin diğer maldan vermeye razı olacağı miktarı ölçer.MRS, farksızlık eğrisinin eğimi ile ölçülür.
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 18
Tüketici Tercihleri
Gıda(adet/hafta)
Giyim
2 3 4 51
2
4
6
8
10
12
14
16 A
B
D
EG
-6
1
1
11
-4
-2-1
MRS = 6
MRS = 2
FCMRS
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 19
Tüketici Tercihleri
Şu anda varsayımlarımıza bir dördüncüsünü ekliyoruz:
Bir farksızlık eğrisi boyunca azalan marjinal ikame oranı söz konusudur.
AB için MRS=6 iken DE için MRS=2 olduğunu anımsayalım.
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 20
Tüketici Tercihleri
Soru
İlk üç varsayımı sıralayınız?
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 21
Tüketici Tercihleri
Farksızlık eğrileri orijine dışbükeydir. Bunun nedeni birey bir maldan daha çok tükettikçe aynı maldan daha fazla elde etmek için diğer maldan vermeye razı olacağı miktar azalacaktır.
Yani tüketici daha dengeli mal demetlerini diğerlerine tercih eder.
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 22
Tüketici Tercihleri
Tam İkame ve Tam TamamlayıcılıkMarjinal ikame oranı sabit ise bu iki mal tam
(mükemmel) tamamlayıcı mallardır (perfect substitutes).
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 23
Tüketici Tercihleri
Tam İkame ve Tam Tamamlayıcılık Farksızlık eğrileri köşegen ise bu iki mal tam
(mükemmel) tamamlayıcı mallardır (perfect complements).
Marjinal İkame OranıMarjinal İkame Oranı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 24
Tüketici Tercihleri
Portakal Suyu(bardak)
Elma suyu
(bardak)
2 3 41
1
2
3
4
0
Tamİkame
Tamİkame
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 25
Tüketici Tercihleri
Sağ Tek
SolTek
2 3 41
1
2
3
4
0
TamTamamlayıcı
TamTamamlayıcı
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 26
Tüketici Tercihleri
Kötü Mallar (BADS)Azı çoğa tercih edilen mallara kötü mallar adı
verilir.
ÖrneklerHava kirliliği
Asbestos
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 27
Tüketici Tercihleri
Kötü mallara ilişkin düşünceniz nedir?Tüketici tercihleri teorisinde kötü mallar nasıl
dikkate alınabilir?
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 28
Tüketici Tercihleri
Otomobil sektöründeki uzmanlar düzenli olarak yeni bir modeli ne zaman piyasaya sunacaklarına ve model geliştirmek için ne kadar yatırım yapacaklarına karar vermek durumundadırlar?
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 29
Tüketici Tercihleri
Tüketici Tercihleri teorisi bu konuda da bize yardımcı olur.
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 30
Tüketici Tercihleri
Bu tip tüketiciler, küçük performans artışları için,
stilden önemli ölçüde vazgeçmeye razıdırlar.
Modelstil
Performans
Tüketici A:Yüksek MRS
Tüketici A:Yüksek MRS
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 31
Tüketici Tercihleri
Bu tüketiciler dahagüzel bir stil için,
önemli ölçüde performanstan
vazgeçmeyerazıdırlar.
Stil
Performans
Tüketici B:düşük MRS
Tüketici B:düşük MRS
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 32
Tüketici Tercihleri
Ne düşünüyorsunuz?
Tüketici tercihlerini nasıl belirleyebiliriz?
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 33
Tüketici Tercihleri
Son dönemde otomobil talebine ilişkin yapılan bir araştırmaya göre; ABD’de son 30 yılda tüketiciler performans yerine stili tercih etmektedirler.
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 34
Tüketici Tercihleri
Japonya’dan otomobil ithalatının artması
1970’ler ve 1980’lerde
Her yıl yerli üreticiler 15% oranında stil değişimine gidiyorlardı
İthal otomobiller için bu oran 23% tür.
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek(I)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 35
Tüketici Tercihleri
FaydaFayda (Utility): Verilen mal demetinden
tüketicinin elde ettiği tatminin sayısal bir ölçüsü olarak tanımlanabilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 36
Tüketici Tercihleri
FaydaBir T-Shirt satın almak yerine 2 mikro iktisat
kitabı alıyorsanız; Mikro iktisat sizi T-shirtten daha çok mutlu ediyor demektir. Bu durumda mikroiktisat kitabının size daha çok fayda sağladığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 37
Tüketici Tercihleri
Fayda Fonksiyonları (Utility Functions)
Varsayımlar: Gıda (F) ve Giyim (C) için fayda fonksiyonu şöyle olsun: U(F,C) = F + 2C
Mal Demetleri: F birim C birim U(F,C) = F + 2C A 8 3 8 + 2(3) = 14 B 6 4 6 + 2(4) = 14 C 4 4 4 + 2(4) = 12 Tüketici A ve B arasında farksızdır.
Tüketici A & B’yi C’ye tercih eder.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 38
Tüketici Tercihleri
Gıda(adet/hafta)10 155
5
10
15
0
Giyim
U1 = 25
U2 = 50 (U1’e tercih edilir)
U3 = 100 (U2’ye tercih edilir)A
B
C
U = FC iseMal Demeti U = FC
C 25 = 2.5(10)A 25 = 5(5)B 25 = 10(2.5)
Fayda Fonksiyonları & Farksızlık EğrileriFayda Fonksiyonları & Farksızlık Eğrileri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 39
Tüketici Tercihleri
Ordinal ve Kardinal FaydaOrdinal Fayda Fonksiyonu: mal demetlerini en
çok arzu edilenden en aza doğru sıralar, ancak bir demetin diğerinden ne kadar çok tercih edildiği hakkında bir şey söylemez.
Kardinal Fayda Fonksiyonu(Cardinal Utility Function): bu fayda fonksiyonu bir mal demetinin diğerine göre ne kadar arzu edildiğini tanımlar.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 40
Tüketici Tercihleri
Ordinal ve Kardinal SıralamaFaydanın ölçü birimi önemli değildir, sıralama
önemlidir.
Dolayısıyla, ordinal sıralama bireylerin nasıl karar aldıklarını açıklamak için yeterlidir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 41
Bütçe Kısıtı (Budget Constraint)
Tercihler tek başına tüketici davranışlarını açıklamaya yetmez.
Bütçe kısıtı: Tüketici faydasını maksimize etmeye çalışırken bir kısıtla karşılaşır. Bu kısıt tüketicinin geliridir. Tüketicinin geliri ve malların fiyatları verili iken tüketicinin satın alabileceği mal bileşimlerinin geometrik yeri bütçe doğrusu olarak tanımlanır.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 42
Bütçe Kısıtı
Bütçe DoğrusuBütçe doğrusu tüketicinin mevcut geliri ile
satın alabileceği mal bileşimlerini gösterir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 43
Bütçe Kısıtı
Bütçe DoğrusuF satın alınan gıda miktarını ve C satın alınan
giyecek malları miktarını göstersin:
Gıda mallarının fiyatı = Pf ve giyeceklerin fiyatı = Pc olsun;
Bu durumda, Pf *F , gıda mallarına yapılan harcamaları gösterirken, Pc *C giyecek için yapılan toplam harcama miktarını gösterecektir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 44
Bütçe Kısıtı
Bu durumda bütçe doğrusu şöyle yazılabilir:
ICPFP CF
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 45
Budget Constraints
A 0 40 $80
B 20 30 $80
D 40 20 $80
E 60 10 $80
G 80 0 $80
Mal Demetleri Gıda (F) Giyim (C) Toplam HarcamaPf = ($1) Pc = ($2) PfF + PcC = I
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 46
Bütçe Doğrusu F + 2C = $80
CF/PPFC - 2
1- / Slope
10
20
(I/PC) = 40
Bütçe Kısıtı
Gıda(adet/hafta)40 60 80 = (I/PF)20
10
20
30
0
A
B
D
E
G
GiyimPc = $2 Pf = $1 I = $80
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 47
Bütçe Kısıtı
Bütçe DoğrusuBütçe doğrusu üzerinde hareket ettikçe tüketici
bir mal için daha çok harcama yaparken, diğeri için daha az harcama yapar.
Doğrunun eğimi bize gıda ve giyecek mallarının göreli maliyetlerinin bir ölçüsünü verir.
Eğim iki malın fiyatları oranının negatifine eşittir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 48
Bütçe Kısıtı
Bütçe Doğrusu (Budget Line)Doğrunun eğimi bize harcanan para miktarı
değişmeden, bir malın diğeri yerine ikame edilebilme oranını vermektedir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 49
Bütçe Kısıtı
Bütçe Doğrusu
Dikey kesen bize (I/PC), I geliri ile satın alınabilecek maksimum C miktarını ifade eder.
Yatay kesen (I/PF), I geliri ile satın alınabilecek maksimum F malı miktarını verir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 50
Bütçe Kısıtı
Gelir ve Fiyatların DeğişmesiGelirin Değişmesi
Gelirin artması bütçe doğrusunun dışa doğru paralel kaymasına yol açar (çünkü fiyatlar sabit).
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 51
Budget Constraints
Gelir ve Fiyat Değişmelerinin EtkileriGelirin Değişmesi
Gelirde bir düşme bütçe doğrusunu içe doğru paralel kaydırır (fiyatlar sabit)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 52
Bütçe Kısıtı
Gıda
Giyim
80 120 16040
20
40
60
80
0
Gelirde bir artışbütçe doğrusunu içe doğru kaydırır
(I = $160)L2
(I = $80)
L1
L3
(I =$40)
Gelirde bir düşme bütçe doğrusunu içe doğru kaydırır
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 53
Bütçe Kısıtı
Gelir ve Fiyat Değişmelerinin EtkileriFiyat Değişimleri (Price Changes)
Bir malın fiyatı değişirse, bütçe doğrusu döner (eğim değişir)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 54
Budget Constraints
Gıda
Giyim
80 120 16040
40
(PF = 1)
L1
Gıda malları fiyatı$2’a yükselirse
bütçe doğrusunun eğimi dikleşir ve
doğru içe doğru döner
L3
(PF = 2)(PF = 1/2)
L2
Gıda malları fiyatı0,50 cent olursabütçe doğrusunun eğimi azalır ve doğru içe dışa döner
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 55
Bütçe Kısıtı
Gelir ve Fiyat Değişmelerinin EtkileriFiyat Değişimleri (Price Changes)
Fiyatlar, fiyat oranı değişmeyecek biçimde bir değişiklik gösterirse bütçe doğrusunun eğimi değişmez.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 56
Tüketici Dengesi
Tüketici gelir kısıtı altında faydasını maksimize edecek mal bileşimini tercih edecektir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 57
Tüketici Dengesi
Faydayı Maksimum Yapan Mal Demeti İki Koşulu Yerine Getirmelidir:
1) Bütçe doğrusu üzerinde yer almalıdır.
2) Tüketiciye en çok tercih edilen mal bileşimini sağlamalıdır.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 58
Farksızlık Eğrisinin Eğimini Hatırlayalım:
Tüketici Dengesi
F
CMRS
C
F
P
PSlope
Bütçe Doğrusunun eğimi ise:
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 59
Tüketici Dengesi
Dolayısıyla, dengenin sağlandığı noktada aşağıdaki eşitlik geçerli olacaktır:
C
F
P
PMRS
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 60
Tüketici Dengesi
Tüketicinin faydasını marjinal ikame oranı, malların fiyatları oranına eşit olduğu noktada maksimum yaptığı söylenebilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 61
Tüketici Dengesi
Gıda
Giyim
40 8020
20
30
40
0
U1
B
Bütçe Doğrusu
Pc = $2 Pf = $1 I = $80
B noktasında fayda Max. değildir çünküMRS (-(-10/10) = 1
büyüktür ½ (fiyatlar oranı).
-10C
+10F
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 62
Tüketici Dengesi
Bütçe Doğrusu
U3
D D mal demeti, bu bütçe kısıtı altında satın
alınamaz.
Pc = $2 Pf = $1 I = $80
Gıda
Giyim
40 8020
20
30
40
0
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 63
U2
Tüketici Dengesi
Pc = $2 Pf = $1 I = $80
Bütçe Doğrusu
A
A noktasında bütçe doğrusu ve farksızlık
eğrisi birbirine teğettir. Ulaşılabilecek
maksimum fayda düzeyi budur.
A noktasında:MRS =Pf/Pc = .5
Gıda
Giyim
40 8020
20
30
40
0
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 64
Tüketici Dengesi
İki tüketici grubu düşünelim, her biri otomobil stili ve performansı için $10,000 harcamayı arzu ettiklerini varsayalım.
Her bir grup farklı tercihlere sahip olsun.
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 65
Tüketici Dengesi
Herhangi bir grubun bütçe doğrusu ile farksızlık eğrisinin teğet olduğu noktayı kullanarak otomobil şirketleri bir üretim ve pazarlama planı hazırlayabilirler.
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 66
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)
stil
Performans$10,000
$10,000
$3,000
Bu tüketici grubuKüçük performans artışı
İçin önemli ölçüde stilden Vazgeçmeye razı görünüyor
$7,000
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 67
Yeni Otomobiller Dizayn Etmek (II)
Stil
$10,000
$10,000
$3,000
Bu tüketici grubuküçük stil iyileşmesinekarşılık önemli ölçüdeperformanstan vazgeçmeye razı görünüyor
$7,000
Performans
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 68
Tüketici Dengesi
Köşe çözümü (corner solution) tüketici bir maldan çok miktarda satın alıp diğer maldan hiç satın almazsa ortaya çıkar. Bu durum farksızlık eğrileri eksenlere teğet
olduğunda ortaya çıkar.
MRS fiyat oranlarına (PA/PB) eşit değildir.
Köşe ÇözümüKöşe Çözümü
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 69
Köşe Çözümü
Dondurma
Eskimo
B
A
U2 U3U1
B noktasında köşeçözümü ortaya çıkmaktadır
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 70
Tüketici Dengesi
Köşe ÇözümüB noktasında, MRS> bütçe doğrusunun eğimi
(fiyatlar oranı).
Tüketici dondurma elde etmek için elindeki tüm eskimoları vermeye razı.
Böylece, verecek eskimo kalmıyor!
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 71
Tüketici Dengesi
Köşe ÇözümüKöşe çözümünde marjinal ikame oranı fiyatlar
oranına eşit olmak durumunda değildir.
Kısaca:
eskimodondurma PPMRS /
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 72
Marjinal Fayda (Marginal utility) bir maldan ek bir birim tüketildiğinde tüketicinin elde ettiği ek fayda miktarına denir.
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
Marjinal FaydaMarjinal Fayda
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 73
ÖrnekTükettiğimiz gıda miktarı 0’dan 1’e
yükseldiğinde marjinal fayda 9 olabilir.
1’den 2’ye MU= 7
2’den 3’e MU=5
Gözlem: Marjinal fayda azalmaktadır
Marjinal FaydaMarjinal Fayda
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 74
Azalan marjinal fayda ilkesi (the principle of diminishing marginal utility) bir maldan tüketilen miktarlar arttıkça yapılan ek tüketimler bireyin faydasına giderek daha düşük katkılar sağlar.
Azalan Marjinal Fayda İlkesiAzalan Marjinal Fayda İlkesi
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 75
Marjinal Fayda ve Farksızlık EğrisiFarksızlık eğrisi üzerinde hareket ettiğimizde,
birinci maldan (gıda, F) tükettiğimiz miktar arttıkça elde edilen ek fayda; diğer maldan (giyim, C) vazgeçilen miktarın getirdiği fayda kaybını karşılamalıdır.
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 76
Formel olarak:
C)( MUF) (MU CF 0
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 77
Yeniden düzenlersek:
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
CF MUMUFC //
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 78
Çünkü:
CF/MU MUMRS
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
CF MUMUFC //
C for F of MRSFC /
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 79
Tüketiciler faydalarını maksimize ettiklerinde:
CF/P PMRS
CFC F /P P /MUMU
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
MRS aynı zamanda malların marjinal faydaları oranına eşit olduğu için şu ifadeyi yazabiliriz:
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 80
Bu ifade bize fayda maksimizasyonu için gerekli şartı verecektir:
CCFF PMUPMU //
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 81
Toplam fayda, gelir her tüm mallar için harcanan son para biriminin ($, YTL vs) sağladığı ek fayda eşit olduğunda maksimum olur.
Bu ilke eş-marjinallik ilkesi olarak bilinir (equal marginal principle).
Marjinal Fayda ve Tüketici Tercihleri
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 82
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) tüketim mallarından oluşan tipik bir mal demetinin maliyetinin baz yılı maliyetine oranı biçiminde hesaplanır.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 83
Hayat Pahalılığı Endeksleri Cost-of-Living Indexes
ÖrnekŞirin ile Aslı benzer (aynı) tercihlere sahip iki
kardeştir.
Şirin 2000 yılında üniversiteye başladığında bütçesi 500 YTL idi.
Aslı 2005 yılında üniversiteye başladı ve ailesi ona satın alma gücü olarak Şirin’e verilen miktara eşit para vereceklerini söylemişlerdir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 84
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Kitap fiyatları 20/kitap 100/kitap
Kitap Sayısı 15 6
Yiyecek Fiyatları 2.00/kg. 2.20/kg
Yiyecek Miktarı 100 300
Harcamalar 500 1,260
2000 (Şirin) 2005 (Aslı)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 85
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Aynı fayda düzeyini elde etmek için Aslı’nın harcamaları: 1,260 = 300 kg Gıda x 2.20/kg. + 6 kitap x 100/kitap
Şirin’in Harcamaları
500 = 100 kg Gıda x 2.00/kg. + 15 kitap x 20/kitap
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 86
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Aslı için aynı fayda düzeyini yakalamak ancak 760 YTL fazla vermek ile mümkün olur.
Bu durumda ideal yaşam pahalılığı endeksi (ideal cost-of-living index)=1,260/500 = 2.52 veya yüzde olarak 252 olacaktır.
Bunun anlamı, geçen süre içinde yaşam yüzde 152 daha pahalı hale gelmiştir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 87
Aslı’nın Şirin’le aynı fayda düzeyini elde etmesi,
Fiyatlar yükseldiği için,B noktasının temsil ettiği
mal demetini satın almayaolanak verecek kadar geliri
(bütçesi) artmalıdır.
l2
B
l1
U1
A
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Gıda(kg/dönem)
Kitaplar(dönem)
450
25
20
15
10
5
0 60050 100 200 250 300 350 400 550500
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 88
Hayat Pahalılığı Endeksleri
İdeal yaşam standardı endeksi (ideal cost of living index) kısaca belli bir fayda düzeyini elde etmek için baz yılına (2000) kıyasla cari yıldaki (2005) maliyetini gösterir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 89
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Bu basit hesaplamaları ekonomi genelinde yapmak, büyük ölçüde bilgi toplanmasını gerektirir.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) gibi Fiyat endeksleri (Price indexes), baz yılı için sabit bir mal sepeti kullanır.Buna Laspeyres fiyat endeksi adı verilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 90
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Laspeyres endeksi:Tüketicinin baz yılında seçtiği mal sepetini satın
almak için cari yılda satın almak için gerekli olan para miktarının, aynı mal demetini baz yılı fiyatlarıyla satın almak için gerekli para miktarına bölünmesiyle elde edilir.
Laspeyres EndeksiLaspeyres Endeksi
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 91
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Aslı’nın Laspeyres hayat pahalılığı endeksini hesaplayalım:
Satın alınan miktarları ablasının 2000 yılında satın aldığı miktarlar olarak sabit tutarak ve fiyatları cari fiyatlarla yani 2005 fiyatlarıyla harcamaları: 1,720= (100 x 2.20 + 15 x 100)
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 92
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Bu durumda yaşam maliyetleri için uyarlanma 1,220 YTL olmaktadır.
Laspeyres endeksi: 1,720/500 = 344.
Bu endeks yaşam pahalılığındaki gerçek artışı abartmaktadır.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 93
l2
Laspeyres endeksini kullandığımızdabütçe doğrusu I2 den I3 ‘e kaymaktadır
l3B
l1
U1
A
Cost-of-Living Indexes
Gıda(kg/dönem)
kitaplar(dönem)
450
25
20
15
10
5
0 60050 100 200 250 300 350 400 550500
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 94
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Sizce
Laspeyres endeksi yaşam pahalılığındaki artışı her zaman olduğundan fazla mı gösterir?
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 95
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Evet!Laspeyres endeksi fiyatlar değiştikçe tüketicilerin
buna tepki vermediğini ve aynı miktarları satın almaya devam ettiklerini varsaydığı için yaşam pahalılığını olduğundan fazla gösterir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 96
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Evet!Tüketici göreli olarak daha ucuz hale gelen
mallardan satın aldığı miktarları arttırarak ve pahalı hale gelen mallardan satın aldığı miktarları azaltarak aynı fayda düzeyini aynı mal demetini satın almadan elde edebilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 97
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Paasche EndeksiAlternatif olan bu endeks cari yıldaki mal
demetini cari fiyatlarla satın almak için gerekli harcamaların, aynı mal demetini baz yılı fiyatlarıyla satın almak için gerekli harcamalara bölerek elde edilir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 98
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Her iki endeks baz yılı ve cari yıl fiyatlarını kullanır.
Bununla birlikte, Laspeyres endeksi baz yılı tüketim miktarlarını baz alır. Paasche endeksi cari yılın tüketim miktarlarını baz alır (Ft ve Ct)
Bu İki Endeksin KarşılaştırılmasıBu İki Endeksin Karşılaştırılması
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 99
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Laspeyres ve Paasche endeksleri aşağıdaki denklemlerle ifade edilebilir:
bCbbFb
bCtbFt
CPFP
CPFP LI
tCbtFb
tCttFt
CPFP
CPFP PI
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 100
Hayat Pahalılığı Endeksleri
İki tip ürün tükettiğimizi kabul edelim:
Yiyecek (F) ve Giyecek (C)
Endeksleri KarşılaştırmaEndeksleri Karşılaştırma
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 101
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Verilenler :
PFt & PCt cari yıl fiyatlarını
PFb & PCb baz yılı fiyatlarını
Ft & Ct cari yıldaki miktarları
Fb & Cb baz yılındaki miktarları
ifade etmektedir.
Endeksleri KarşılaştırmaEndeksleri Karşılaştırma
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 102
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Şirin (2000)
Cari fiyatlarla, baz yılında satın alınan miktarların maliyeti = 1,720 (100 kg x 2.20/kg + 15 kitap x 100/kitap)
Aynı mal sepetinin baz yılı fiyatlarıyla maliyeti = 500 (100 kg x 2.00/kg + 15 kitap x 20/kitap)
Endeksleri Karşılaştırma Endeksleri Karşılaştırma
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 103
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Şirin (2000)
Endeksleri KarşılaştırmaEndeksleri Karşılaştırma
344500
7201
$
,$LI
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 104
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Şirin (2000)
Cari yıldaki mal demetini cari fiyatlarla satın almanın maliyeti = 1,260 = (300 kg x 2.20/kg + 6 kitap x 100/kitap)
Aynı mal sepetinin (cari yıl) baz yılı fiyatlarıyla maliyeti = 720 = (300 kg x 2/kg + 6 kitap x 20/kitap)
Endeksleri KarşılaştırmaEndeksleri Karşılaştırma
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 105
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Şirin (2000)
Endeksleri KarşılaştırmaEndeksleri Karşılaştırma
175720
2601
YTL
YTL,PI
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 106
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Paasche endeksi de bireyin cari yıldaki mal demetini baz yılında satın alacağını varsayarak yaşam pahalılığını olduğundan küçük gösterme eğilimi taşır.
Paasche EndeksiPaasche Endeksi
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 107
Hayat Pahalılığı Endeksleri
1995 yılından itibaren gelişmiş ülkelerden başlayarak hükümetler reel GSYİH hesaplarından zincir ağırlıklı (chain-weighted) fiyat endeksleri kullanmaya başlamışlardır.Bu yöntem fiyatların hızlı değişmesi ve uzun
dönem karşılaştırmalarda ağırlıkların değişmesi sonucu ortaya çıkan sorunları aşmak için geliştirilmiştir.
EKO 205 Mikro İktisat I: Ders 1 Tüketici Davranışları Slayt 108
Hayat Pahalılığı Endeksleri
Sıra Sizde!
Hükümetin, emeklilerin gelirlerini yaşam pahalılığının olumsuz etkilerinden korumak için TÜFE endeksini (Laspeyres) kullanmaya karar vermesi nasıl etkiler yaratır?
TÜFE’nin Yanlı OlmasıTÜFE’nin Yanlı Olması