19
Temes de Transport i Territori Temas de Transporte y Territorio 10

e Logistics

Embed Size (px)

Citation preview

Temes de Transport i Territori Temas de Transporte y Territorio 10

Logstica del transporte.rancesc Robust Antn

Primera edicin: abril de 2005 Reimpresin: marzo de 2006

Diseo de la cubierta: Edicions UPC Francesc Robust Antn, 2005 Edicions UPC, 2005 Edicions de la Universitat Politcnica de Catalunya, SL Jordi Girona Salgado 31, 08034 Barcelona Tel.: 934 016 883 Fax: 934 015 885 Edicions Virtuals: www.edicionsupc.es E-mail: [email protected] Quality Impres, S.L. Comte Gell, 24-28, 08028 Barcelona

Produccin:

Depsito legal: B-15653-2005 ISBN: 84-8301-773-3Quedan rigurosamente prohibidas, sin la autorizacin escrita de los titulares del copyright, bajo las sanciones establecidas en las leyes, la reproduccin total o parcial de esta obra por cualquier medio o procedimiento, comprendidos la reprografa y el tratamiento informtico, y la distribucin de ejemplares de Los autores, 2005; Edicions UPC, ella mediante alquiler o prstamo pblicos.

2005

ndice

vii

ndice1 1.1 1.2 1.3 1.4 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Concepto y relevancia de la logstica ................................................................................. 13 Desarrollo de la logstica ....................................................................................................... 14 Factores de decisin en logstica ........................................................................................... 15 La logstica como mutacin del transporte ............................................................................ 18 Modelizacin del sistema de distribucin fsica .................................................................... 21 Localizacin.......................................................................................................................... 23 Localizacin esttica: un centro............................................................................................. 24 Localizacin esttica: multicentros........................................................................................ 29 Localizacin dinmica........................................................................................................... 34 Competencia .......................................................................................................................... 35 Factores cualitativos .............................................................................................................. 36 Gestin de stocks .................................................................................................................. 37 Naturaleza de la gestin de inventarios ................................................................................. 38 Costes y factores relacionados con el inventario ................................................................... 40 Polticas de control de inventarios......................................................................................... 42 El modelo EOQ ..................................................................................................................... 43 Compras................................................................................................................................. 45 Stocks de seguridad................................................................................................................ 51 Sistema de distribucin fsica ............................................................................................. 55 Componentes y estrategias de distribucin............................................................................ 55 De un origen a un destino ...................................................................................................... 56 De un origen a muchos destinos ............................................................................................ 58 De muchos orgenes a muchos destinos ................................................................................ 59 Configuracin de una red de DF eficiente ............................................................................. 65

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

viii

Logstica del transporte

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 6 6.1 6.2 6.3 6.4 7 7.1 7.2 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 10 10.1 10.2

Diseo de rutas de vehculos ............................................................................................... 69 Formulacin del problema..................................................................................................... 70 Diseo de rutas de reparto por aproximaciones continuas (VRP) ......................................... 71 Heursticos............................................................................................................................. 78 Metaheursticos...................................................................................................................... 80 Problema del cartero chino (CPP) ......................................................................................... 92 Centralizacin y descentralizacin................................................................................... 101 Grado ptimo de descentralizacin .................................................................................... 101 Stock de seguridad en un sistema descentralizado ............................................................... 102 Stock activo en un sistema descentralizado ......................................................................... 103 Condicionantes de descentralizacin ................................................................................... 104 Caso: Distribucin de paquetera..................................................................................... 107 Formulacin del problema................................................................................................... 108 Heurstico ad hoc................................................................................................................. 117 Caso: Diseo logstico del servicio de autobuses urbanos .............................................. 123 Un mtodo hbrido de trazado y operacin ......................................................................... 125 Variables en diseo de una red de autobuses con un solo centro......................................... 132 Ocupacin y nivel de servicio.............................................................................................. 137 Funcin objetivo y proceso de optimizacin ....................................................................... 138 Generalizacin: red densa y efectos de la congestin del trfico......................................... 139 Caso: Gestin del equipaje en aeropuertos ..................................................................... 151 Formulacin del problema .................................................................................................. 151 Modelizacin de los procesos como sistemas de colas........................................................ 154 Estndares de servicios........................................................................................................ 155 Sistemas para la manipulacin del equipaje ........................................................................ 157 Facturacin del equipaje...................................................................................................... 159 Retirada del equipaje ........................................................................................................... 162 Clasificacin del equipaje.................................................................................................... 165 Logstica urbana ................................................................................................................ 169 Concepto y justificacin ...................................................................................................... 169 Distribucin urbana de mercancas...................................................................................... 175 Referencias ......................................................................................................................... 197

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Dedicatoria

ix

A Melanie, Galla y Max

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Agradecimientos

xi

AgradecimientosLos albores del siglo XXI cierran la etapa de media vida del autor. En el mbito acadmico la actividad se ha plasmado en ms de 170 publicaciones tcnicas que han merecido el reconocimiento de dos sexenios de investigacin de calidad, y en la direccin de 8 tesis doctorales y de 40 tesinas de graduacin. En el mbito profesional, la actividad se ha prodigado en ms de 120 proyectos directamente dirigidos o elaborados por el autor. Dentro de la lnea general de investigacin de la modelizacin causal del transporte, las aportaciones del autor se pueden agrupar en cuatro reas: logstica, transporte pblico urbano, aeropuertos y gestin del trfico va tarifa. Este documento incluye una sntesis didctica del trabajo realizado por el autor y sus colaboradores dentro del campo de la logstica del transporte entendida de forma amplia: el estudio de cmo las personas, los objetos y la informacin han de superar el espacio y el tiempo para satisfacer unas necesidades. Como maestros del autor cabe citar a Mateu Turr (a l debo haberme dedicado al transporte, al descubrir la mescolanza de la complejidad del sistema y su componente humanstica, una perspectiva gratificante como colofn a una rida carrera; Mateu, no s si hiciste bien), Carlos Daganzo (director de la tesis doctoral, me adentr en la perspectiva cientfica del transporte y de l aprend a investigar: no creo que exista hoy en da mejor maestro en esta ardua tarea; fundador del Berkeley University Logistics Laboratory: Shipping, Handling, Inventory and Transportation), Gordon Newell (comparti la formacin de investigador en mi etapa en UC Berkeley, donde me hizo famoso por ganarle una apuesta acadmica; el Shark se ha ido recientemente por un accidente de trfico, pero sus enseanzas y su arte de modelizar perdurarn), Andrs Lpez Pita (difcilmente pueden igualarse su talla, elegancia y didctica en la exposicin), y Rafael Izquierdo (sus conocimientos enciclopdicos, su vitalidad y su puntera arrojando tizas a los asistentes no tienen parangn). Muchos otros profesores y colegas, en particular profesores de transporte de las escuelas de ingenieros de caminos, canales y puertos y de alguna de ingeniera industrial espaolas, comparten incursiones en el mbito de la logstica del transporte o el transporte de mercancas: Jos V. Colomer y Josep Medina (Universidad Politcnica de Valencia), ngel Ibeas y Jos M. Daz (Universidad de Cantabria, en Santander), Miguel ngel Pesquera (Universidad de Cantabria, actualmente consejero del Gobierno de Cantabria), Emilio Larrod (Universidad de Zaragoza), Juan Larraeta (Universidad de Sevilla), Jos M. Menndez (Universidad de Castilla la Mancha, en Ciudad Real), y Alberto Camarero y Juan Gardeta

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

xii

Logstica del transporte

(Universidad Politcnica de Madrid). Hay muchos otros especialistas en logstica, naturalmente, provenientes de las reas de ingeniera industrial, de la economa del transporte, de la administracin de empresas y de la investigacin operativa, que no cito por temor a olvidar a alguien en particular. Entre los colaboradores ms directos se encuentran los estudiantes de doctorado cuya tesis doctoral ha sido dirigida por el autor e incide en la temtica de logstica del transporte: por orden cronolgico, cabe citar a Jos Enrique Prez (gestin de la mano de obra portuaria), Octavio Carranza (diseo de rutas de recogida de basuras), Emilio Merino (nivel de servicio en autobuses), ngel Vega (influencia del trfico en el servicio de autobuses; tesis codirigida por ngel Ibeas, de la Universidad de Cantabria), Dante Galvn (e-Logistics del B2C en el sector de alimentacin urbana), Luca Barcos (diseo de una red de paquetera de muchos orgenes a muchos destinos; tesis codirigida por Mara Jess lvarez de la Universidad de Navarra), y Jos Magn Campos y Miquel Estrada (distribucin urbana de mercancas y DSS para el control de la distribucin de paquetera de muchos orgenes a muchos destinos, respectivamente, ambas en elaboracin). Para finalizar la carrera, los alumnos de la Escola Tcnica Superior dEnginyeria de Camins, Canals i Ports de Barcelona, adems de un proyecto constructivo han de elaborar una tesina de investigacin que en ocasiones contiene aportaciones inditas de similar valor a las de algunas tesis doctorales. Entre los tesinandos dirigidos por el autor cuya tesina tiene relacin con la logstica del transporte cabe citar a Sergio Mas, Jorge Rovira, Julin M. Lorente, Diego Zamora, Ester Gatell, Albert Magri, Miquel ngel Estrada, Jordi Garcia, Anna Camps, Silvia Campistany, Raquel Gonzlez, Sergi Saur y Francesc Soriguera. Dentro del mbito profesional, he de recordar con cario a Frederic Sabri, Joan Rojas, Josep Manel Almoguera, Jordi Singla y Alfons Bayraguet (para los amigos, siempre sers el Rodri) que compartieron la aventura de crear Advanced Logistics Group S.A. ALG naci como consultora de logstica, se consolid como una consultora del transporte innovadora y recientemente se ha diversificado en consultora estratgica empresarial. El perodo 1989-1996 fue una etapa llena de trabajo y de ilusin. Tambin viene a mi mente la etapa inicial de formacin diseando el primer programa de los cursos de logstica del ICIL (junto con Antonio Tascn) y de ESADE (junto con Carles Cabrera, ahora director general del Instituto Cerd): esa etapa de entusiasmo y de reuniones a las 9 de la noche motiv el inicio de parte de estos apuntes. La etapa de divulgacin se ha extendido a muchos escenarios. Juan Pablo Antn contribuy a aportar aire fresco durante su estancia en sabtico (19981999) con su perspectiva de estrategia empresarial. El autor ha codirigido el Master en e-Logistics organizado por la UPC, la UB (Joan Alemany) y Accenture (Jaume Ferrer), y ha contado con la colaboracin de la Universidad de Cranfield: una oferta diferencial en el estado espaol. En las tareas de edicin de esta memoria, cabe reconocer explcitamente la ayuda de Jos Magn Campos, Miquel Estrada, Dante Galvn, Patricia Gonzlez, Snia Celades y Carles Vergara. Y, qu puedo decir de mi familia ms directa? Es difcil agradecer a Melanie Ator que haya postergado su vida profesional y artstica para darme y educar a Galla y a Max, los mejores hijos, que han esperado despiertos mi beso de buenas noches como prcticamente nico contacto entre semana y que han soportado estoicamente que pap haya dedicado las madrugadas a cosas como escribir este libro. Francesc Robust

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Referencias

197

ReferenciasA continuacin se enumeran las referencias citadas en el libro y otras consideradas relevantes en el anlisis cientfico de sistemas logsticos. La seleccin ha primado las referencias en espaol y no pretende ofrecer una panormica exhaustiva; la calidad de las referencias, por tanto, no es homognea.

Aarts, A. y J.K. Lenstra (1996). Local Search in Combinatorial Optimization, John Wiley & Sons, Nueva York. Andreu, R., J.E. Ricart y J. Valor (1990). Planificacin estratgica de tecnologas y sistemas de informacin en la empresa, IESE, Barcelona. Antn, J.P. y F. Robust (1998). Estrategias logsticas para la disminucin de emisiones del transporte de carga en el rea metropolitana de la Ciudad de Mxico, Actas del III Congreso de Ingeniera del Transporte: El Transporte del Siglo XXI, volumen 1, pp. 85-94. ISBN: 84-89925-17-8, Barcelona. Ardanuy, A. y F. Robust (1996). SiReNA. Manual del usuario. Software y documentos del modelo desarrollado por ALG S.A. para Bain and Company S.A. Ballou, R. H. (1991). Logstica empresarial. Control y planificacin, Ediciones Daz de Santos, Madrid. Ballou, R.H. (1968). Dynamic warehouse location analysis Journal of Marketing Research, volumen 5, pp. 271-276. Barcelona, Ayuntamiento (1998). Webs de la ciudad http://www.bcn.es y del estado del trfico http://www.transit.bcn.es Barcelona, Ayuntamiento (1997). Estudio metodolgico y desarrollo de proyectos sobre propuestas de mejora de la distribucin urbana y de las operaciones de carga y descarga para distribucin de mercancas en Barcelona, informe realizado por la empresa Asdoconsult.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

198

Logstica del transporte

Barcelona, Ayuntamiento (1996). La distribucin urbana en Barcelona, informe realizado por la empresa Molbay para la Concejala de la Va Pblica (en cataln). Barcelona, Ayuntamiento (1991). Situacin de la carga y descarga de mercancas en el centro de Barcelona, informe elaborado por la empresa Doymo (en cataln). Barcos, L., V.M. Rodrguez, M.J. lvarez y F. Robust (2000). Modelizacin de un sistema de transporte de muchos orgenes a muchos destinos con un solo hub, actas del IV Congreso de Ingeniera del Transporte, vol. 2, pp. 667-674, Valencia, 7-9 de junio de 2000. Beckmann, M. J. y T. Puu (1987). Spatial economics: Density, potential and flow, Studies in Regional Science and Urban Economics, Elsevier Science, Nueva York. Beckmann M. J., C. B. McGuire y C.B. Winstein (1956). Studies in the Economics of Transportation, Yale University Press, New Haven, CT. Beckmann, M. (1968). Location theory, Random House, Nueva York. Blumenfeld, D.E., L.D. Burns, M. Frick, C.F. Daganzo y R.W. Hall (1987). Reducing logistics costs at General Motors, Interfaces, 17:1, pp. 26-47. Bodin, L., B. Golden, A. Assad y M. Ball (1983). Routing and scheduling of vehicles and crews: The state of the art, Computers And Operations Research, 10, pp. 105-121. Bowersox, D.J., D.J. Closs y O.K. Helferich (1986). Logistical management, MacMillan Publishing Co., Nueva York. Bureau of Public Roads (BPR; 1964). Traffic assignment manual, U.S. Department of Commerce, Urban Planning Division, Washington, D.C. Burns, L.D., R.W. Hall, D.E. Blumenfeld y C.F. Daganzo (1985). Distribution strategies that minimize transportation and inventory costs, Operations Research, 33:3, pp. 469-490. Calimeri, M. (1974). Las compras: cmo programarlas, organizarlas y controlarlas, cuarta edicin, Editorial Hispano Europea, Barcelona. Campbell, J.F. (1994). Integer programming formulations of discrete hub location problems, European Journal Of Operational Research, 72, pp. 387-405. Campbell, J. (1990). Locating transportation terminals to serve an expanding demand, Transportation Research B, 24B:3, pp. 173-193. Carey M. (1985). The dual of the traffic assignment problem with elastic demands, Trans. Res., 19B, pp. 227-237. Carranza, O. (1997). Diseo de rutas de recogida de basuras mediante aproximaciones continuas, tesis doctoral, Escuela Superior de Ingenieros Industriales de San Sebastin, Universidad de Navarra.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Referencias

199

CEMT, Conferencia Europea de Ministros de Transporte (1984). Systmes de distribution des marchandises dans les aires urbaines, mesa redonda 61, Pars. ISBN: 92-821-2088-0. Centro Espaol de Logstica (1992). La logstica en Espaa en la dcada de los 90, resultados de un estudio Delphi sobre logstica realizado por Andersen Consulting. Chang, S.K. y P.M. Schonfeld (1989a). Analytical optimization of parallel bus route with time dependent and elastic demand. Transportation Studies Center, Working Paper 89-92, University of Maryland, College Park. Chang, S.K. y P.M. Schonfeld (1989b). Optimal dimensions of bus service zones, Journal of Transportation Engineering, 119:4. Chang-Ching, Y. (1994) Waste-Economy of Industrial-Commercial-Institutional (ICI) Establishments in the Metropolitan Toronto Area: An Integrated Methodology, University of Toronto, Canada. Chapleau L., J. Ferland, J.M. Rousseau (1985). Clustering for Routing in densely populated areas, European Journal of Operational Research, 20, pp. 48-57. Chua, T. (1984). The planning of urban bus routes and frequencies: A survey, Transportation, 12. Clarke, G. y J.W. Wright (1964). Scheduling of vehicles from a central depot to a number of delivery points, Operations Research, 12, pp. 568-581. Colomer, J.V. (ed.) (1998). El transporte terrestre de mercancas: organizacin y gestin, Fundacin Instituto Portuario de Estudios y Cooperacin, Valencia. ISBN: 84-923957-0-2. Colomer, J.V. (1995). Centros integrados de mercancas, Fundacin Instituto Valenciano de Estudios del Transporte, Valencia. ISBN: 84-921119-0-9. Companys, R. y J.B. Fonollosa (1989). Nuevas tcnicas de gestin de stocks: MRP y JIT, Coleccin Prodctica n 22, Marcombo, Barcelona. Conferencia Europea de Ministros de Transporte (1997). New trends in logistics in Europe, mesa redonda 104, OECD, Pars. ISBN: 92-821-1224-1. Cooper, L. (1964). Heuristic Methods For Location-Allocation Problems, SIAM Review 6, pp. 37-53 Cornuejols, G., M.L. Fisher, Nemhauser (1977). Location Of Bank Accounts To Optimize Float: An Analytic Study Of Exact And Approximate Algorithms, Management Science 23, pp. 789-810. COST-Transport 321 (1998). Urban goods transport, documento final de 343 pginas. ISBN: 92-8284572-9. CP Consultores (1993). Manual de logstica para la distribucin comercial, AECOC. Cristofides, N. (1973). The Optimum Traversal of a Graph, OMEGA: Int. J. Manag.. Sci. 1(6), pp. 719-732.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

200

Logstica del transporte

D'Este, G. (1987). Trip assignment to radial major roads, Trans. Res., 21B, pp. 433-442. Daganzo, C. F. (1994). Logistics systems analysis. Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, n 361, segunda edicin, Springer-Verlag, Berln. Daganzo, C.F. (1987a). The break-bulk role of terminals in many to many logistic networks, Transportantion Research, 35:4, pp. 543-555. Daganzo, C.F. (1987b). Modeling distribution problems with time windows. Part I and Part II, Transportation Science, 21, pp. 171-179 y 180-187. Daganzo, C.F. (1984a). The length of tours in zones of different shapes, Transportation Research B, 18B:12, pp. 135-146. Daganzo, C.F. (1984b). The distance traveled to visit N points with a maximum of C stops per vehicle: An analytic model and an application, Transportation Science, 18:4, pp. 331-350. Daganzo, C.F. y R.W. Hall, (1993). A routing model for pickups and deliveries: No capacity restrictions on the secondary items, Transportation Science, 27, pp. 315-329. Daganzo, C. F. y G.F. Newell (1986a). Configuration of physical distribution networks, Networks, 16:2, pp. 113-132. Daganzo, C.F. y G.F. Newell (1986b). Design of multiple vehicle delivery tours. Parts I, II and III, Transportation Research B, 20B:5, pp. 345-364, 365-376 y 377-390. Dejax, P.J. y T.G. Crainic, (1987). A Review Of Empty Flows And Feet Management Models In Freight Transportations, Transportation Science, 21, pp. 227-247. Desrosiers, J., Y. Dumas, M. Solomon, y F. Soumis, (1995). Time Constrained Routing And Scheduling, Handbooks In Operations Research And Management Science: Netowork Routing, 8. Editado por Ball, M.O., T.L. Magananti, C.L. Monna, y G.L. Nemhauser, North-Holland, Amsterdam. DGVII European Comission - UITP Unin Internacional del Transporte Pblico (1998). ELTIS, European Local Transport Information Service. http://www.eltis.org. Diehr, G. (1972). An Algorithm For The P-Median Problem, Working Paper, 191, Western Management Science Institute, University of California at Los Angeles, California. Dufour, J.G. y D. Parier (1999). Les transports de marchandises et la ville. Lexprience Franaise. Confrence Europenne des Ministres des Transports. Mesa redonda 109. Eglese R.W., L.Y.O. Li (1992). Efficient Routeing for Winter Gritting, Journal of the Operational Research Society, 43:11, pp. 1031-1034. Eilon, S., C.D.T. Watson-Gandy y N. Christofides (1971). Distribution Management: Mathematical Modeling and Practical Analysis, Hafner, Nueva York.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Referencias

201

Eusko Jaurllaritza (1992). Manual de logstica para empresas de transporte, Direccin de Transportes, Departamento de Transportes y Obras Pblicas. Evans, J., Minieka E. (1992). Optimization Algorithms for Networks and Graphs, Ed. Marcel Dekker, Inc. Farrn, J. (ed.) (1988). Distribucin y logstica, IESE, Barcelona. Federal Aviation Administration (1975). The apron and terminal building planning report, informe FAARD-75-191 preparado por Ralph M. Parsons. Fisher, M.L. y R. Jaikumar (1981). A generalized assignment heuristic for vehicle routing, Networks, 11, pp. 109-124. Fukushima, M. (1984). On the dual approach to the traffic assignment problem, Trans. Res., 18B, pp. 235-245. Gardeta, J.G., A. Camarero y G. Gardeta (1999). Manual de logstica portuaria, Universidad Politcnica de Madrid. ISBN: 84-7493-273-4. Garfinkel, R. S., A.W. Neebe, y M.R. Rao (1974). An algorithm for the M-median plant location problem, Transportation Science, 8, pp. 217-236. Garfinkel, R. S. y G.L. Nemhauser (1972). Integer Programming, John Wiley, Nueva York Gattorna, J. (1988). Effective logistics management, International Journal of Physical Distribution and Materials Management, 18:2-3, MCB University Press. Gay, A., Beam T., Mar B. (1993). Cost Effective Solid-Waste Characterization Methodology, Journal of Environmental Engineering, 119:4, pp. 631-644. Gendreau, M., S. Gopalakrishnan, J.M. Rousseau, (1997). A Tabu search heuristic for the capacitated arc routing problem, congreso INFORMS-Barcelona. Generalitat de Catalunya, Direcci General de Ports i Transports (1999). Observatorio de costes del transporte de mercancas por carretera en Catalua a 31/12/98, Boletn de Transportes, 8, Barcelona (en cataln). ISSN: 1137-9065 Generalitat de Catalunya (1991). La logstica en el transporte de mercancas, Direcci General de Transports (en cataln). Ghobrial, A., C.F. Daganzo y T. Kazimi (1982). Baggage claim area congestion at airports: An empirical model of mechanized claim device performance. Transportation Science, 16:2, pp. 246-260. Gillett, B.E. y L.R. Miller (1974). A heuristic algorithm for the vehicle dispatch problem, Operations Research, 22, pp. 340-349. Golden, B., T. Magnanti y H. Nguyen (1977). Implementing vehicle routing algorithms, Networks, 7, pp. 113-148.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

202

Logstica del transporte

Golden B. y R. Wong (1981). Capacitated Arc Routing Problems, Networks, 11, pp. 305-315. Golden, B.J. y A. Assad (1988). Vehicle routing methods and studies, North-Holland Elsevier, Amsterdam. Goldman, A.J. (1971). Optimal center location in simple networks, Transportation Science, 5, pp. 212-221. Hakimi, S.L. (1965). Optimun distribution of switching centers in a communication network and some related graph theoretic problems, Operations Research, 13, pp. 462-475. Hall, R.W. (1996). Pickup and delivery systems for overnight carriers, Transportation Research A, 30A, pp. 173-187. Hall, R. W. (1995). Pickup and delivery systems for overnight carriers, Transportation Research, vol. 29A, nm. 6. Hall, R.W. (1993). Properties of vehicle routes with variable shipment sizes in Euclidean plane, Transportation Research Record, 1413, pp. 122-129. Hall, R.W. (1991). Characteristics of multistop/multilevel vehicle routes, Transportation Research B, 25B, pp. 391-403. Hall, R.W. (1989a). Configuration of an overnight package air network, Transportation Research, A, 23A:2, pp. 139-149. Hall, R.W. (1989b). Vehicle packing, Transportation Research B, 23B:2, pp. 103-121. Hall, R.W. (1.987a). Comparison of strategies for routing shipments through transportation terminals, Transportation Research, A, 21A:6, pp. 421-429. Hall, R.W. (1987b). Direct versus terminal freight routing on a network with concave costs, Transportation Research B, 21B:4, pp. 287-298. Hall, R.W. (1984). Travel distance through transportation terminals on a rectangular grid, Journal of the Operational research Society, 35, pp. 1067-1078. Hall, R.W., Y. Du y J. Lin (1994). Use of continuous approximations within discrete algorithms for routing vehicles: Experimental results and interpretation, Networks, 24, pp. 43-56. Han, A. y C.F. Daganzo (1986). Distributing nonstorable items without transshipments, Transportation Research Record, 1061, pp. 32-41. Handler, G.Y. y P.B. Mirchandani (1979). Location on networks, The Massachusetts Institute Of Technology, EEUU. Hurdle, V.F. (1973). Minimum cost locations for paralell public transit lines. Transportation Science 7.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Referencias

203

IATA (1978). Airport terminal reference manual, Montreal, Canad. Ibeas, A. et al. (2000). e-Logistics I, Marge, Barcelona. Jones, J. V. (1989). Logistic support analysis handbook, TAB Books, EEUU. Jordan, W.C. (1982). The impact of uncertain demand and supply on empty railroad car distribution, tesis doctoral, Cornell University, Ithaca, Nueva York. Jordan, W.C. y L.D. Burns (1984). Truck backhauling on two terminal networks, Transportation Research B, 18B, pp. 487-503. Kariv, O. y S.L. Hakimi (1976). An algorithmic approach to network location problems. Part 2: The p-medians, Northwestern University, Evanston, Illinois. Khumawala, B.M., A.W. Neebe y D.G. Dannenbring (1974). A note on El-Shaiebs new algorithm for locating sources among destinations, Management Science, 21, pp. 230-233. Klincewicz, J.G. (1991). Heuristic for the p-hub location problem, European Journal Of Operations Research 53, pp. 25-37. Kuehn, A.A. y M.J. Hamburger (1963). A heuristic program for locating warehouses, Management Science 9, pp. 643-666. Lawler, E.L., J.K Lenstra, A.H.G. Rinnooy Kan y D.B. Shmoys (1985). The traveling salesman problem, John Wiley & Sons, Nueva York. Lin Y., Y. Zhao (1989). A New algorithm for the Directed Chinese Postman Problem Computer and Operations Research 15 (6), pp. 577-584. Madanat, S. y M. Cassidy (1993). A methodology for determining level of service categories using attitudinal data. Working Paper of the Civil Eng. Department, Purdue University. Magee, J.F., W.C. Copacino y D.B. Rosenfield (1985). Modern logistics management, Wiley, Nueva York. Magnanti, T.L. (1981). Combinatorial optimization and vehicle fleet planning. Perspectives and prospects, Networks, 11, pp. 179-213. Maranzana, F.E. (1964). On the location of supply points to minimize transport costs, Operational Research Quarterly, 15, pp. 261-270. Merino, E. (1997). Configuracin logstica de sistema de transporte urbano en autobs para ciudades intermedias, tesis doctoral, Escuela Tcnica Superior de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos. Universidad Politcnica de Catalua, Barcelona. Merino, E. y F. Robust. (1997). Bus network design for intermediate cities with one center. Euro XV-Informs XXXIV, Barcelona.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

204

Logstica del transporte

Michalewicz, Zbigniew (1996). Genetic Algorithms+Data Structures=Evolution Programs, SpringerVerlag, Berln-Heidelberg-Nueva York. Ministerio de Fomento, Secretara General Tcnica (1998). El transporte y las comunicaciones en Espaa en cifras. Informe anual 1997. Madrid, NIPO: 161-96-065-2. Ministerio de Obras Pblicas, Transportes y Medio Ambiente (1996). Manual para la subcontratacin de servicios logsticos, Direccin General de Servicios de Transportes, Madrid. ISBN: 84-498-0167-2. Ministerio de Transportes, Turismo y Comunicaciones (1989). Prcticas logsticas empresariales y zonas de actividades logsticas en Espaa, Secretara General Tcnica, Lecturas de Transporte, Turismo y Comunicaciones 5, Madrid. ISBN: 84-86918-22-7. Mirchandani, P.B., R.L. Francis, (1989). Discrete Location Theory, John Wiley & Sons, Inc. EEUU. Moll, M.A. (1998). La problemtica de la carga y descarga de mercancas en los centros urbanos, apuntes de clase dentro del Programa de Postgrado en Planificacin y Gestin de la Movilidad, UPC. Monden, Y. (1987). El sistema de produccin de Toyota, IESE, Barcelona. MOPTMA (1995). Anlisis de la capacidad de las infraestructuras aeroportuarias, monografa publicada por el Servicio de Publicaciones del MOPTMA preparada por ALG (en prensa). Mumayiz, S. y N. Ashford (1986). Methodology for planning operations of airport terminal facilities, comunicacin presentada al 65th Annual Meeting of the Transportation Research Board, Washington D.C. Muro, M.A. (1988). Descricin logstica del mercado espaol, Revista TTC, 30, pp. 44-50. E. Musa, G.E. Ho (1981). Optimum sample size in refuse analysis, Journal of Environmental Engineering ASCE, 107 (6), pp. 1247-1260. NEVEM working group (1989). Performance indicators in logistics. Approach and coherence, IFS Publications, Springer-Verlag, Berln. Newell, G.F. y C.F. Daganzo (1986). Design of multiple vehicle delivery tours. Part I and II, Transportation Research B, 20B, pp. 345-364 y 365-376. Newell G. F. (1980). Traffic Flow on Transportation Networks, MIT Press, Cambridge, MA. Newell, G. F. (1973). Scheduling, location, transportation and continuum mechanics: some simple approximations to optimization problems, SIAM Journal of Applied Mathematics, 25:3, pp. 346-360. OKelly, M.E., y D.L. Bryan (1998). Hub location with flow economies of scale, Transportation Research B, 32, pp. 605-616. Ortzar, J. de D., L.G. Willumsen, (1994). Modelling Transport, John Wiley & Sons, Nueva York.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

Referencias

205

Pearn, W. (1989). Approximate Solutions for the Capacitated Arc Routing Problem, Computers and Operations Research, 16: 6, pp. 589-600. Pearn W., C.M. Liu, (1995). Algorithms for the Chinese Postman Problem on Mixed Networks Computers and Operations Research, 22:5, pp. 479-489. Pesquera, M.A. (2000). e-Logistics II, Marge, Barcelona. Poulton, M.C. (1974). The location of off-airport terminals, tesis doctoral, University of California at Berkeley, Department of Civil Engineering. Raffie, K. (1994). Municipal Solid Waste Management: An empirical Study of Residential Waste Stream for the State of Maine, University of Nevada (Reno). Rambaux, A. (1980). Gestin econmica de stocks, cuarta edicin, Editorial Hispano Europea, Barcelona. Robust, F., J.M. Campos y D. Ganvn (2000). Nace la Logstica Urbana, actas del IV Congreso de Ingeniera del Transporte. Valencia. Robust, F. (1999). Logstica de la distribucin urbana de mercancas, ponencia invitada, actas del I Congreso Internacional de Trfico Urbano, pp. 141-174, Madrid, 14-16 de abril de 1999. ISBN: 84699-2373-0. Robust, F. (1998). Los costes derivados de la congestin del trfico en Barcelona, Instituto Cataln para el Desarrollo del Transporte, Generalitat de Catalua (en cataln). ISBN: 84-393-2772-2. Robust, F. (1996). Logstica urbana, guin y apuntes no publicados de un curso de doctorado impartido en la Universidad Pedaggica y Tecnolgica de Colombia en Tunja los das 25-29 de noviembre de 1996. Robust, F., J.M. Almoguera, X. Gargallo y A. Ardanuy (1996). Sistema de ayuda a la decisin para la reestructuracin de la red logstica de una empresa de transporte urgente, Actas del II Simposio de Ingeniera del Transporte, Tomo II, pp 269-277. Madrid, UPM-ETSICCP, 22-24 de mayo de 1996. ISBN: 84-7493-237-8. Arbitrado Robust, F. (1995). Principios de diseo de sistemas logsticos, captulo 6 en Modelos de respuesta rpida en distribucin fsica de mercancas. editores: Angel Ibeas y Jos M Daz, Universidad de Cantabria, Santander, pp. 128-190. Robust, F. (1994). Logstica del transporte, captulo 11 en Transportes. Un enfoque integral editado por R. Izquierdo, Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos, Madrid, pp. 475-536. ISBN: 84-7493-211-4. Robust, F. (1994). Ventajas de la preclasificacin de equipajes en operaciones del tipo hub-and-spoke en transporte areo, comunicacin n 155, II Congreso Nacional de Ingeniera Aeronutica, Madrid 1519 de noviembre de 1993. Robust, F. (1988). Analysis of baggage handling operations at airports, tesis doctoral, University of California at Berkeley, Department of Civil Engineering.

Los autores, 2005; Edicions UPC, 2005

/RJtVWLFD GHO WUDQVSRUWH

5REXVWp ) \ &) 'DJDQ]R $QDO\VLV RI EDJJDJH VRUWLQJ VFKHPHV IRU FRQWDLQHUL]HG DLUFUDIW 7UDQVSRUWDWLRQ 5HVHDUFK $ SS 5REXVWp ) \ &) 'DJDQ]R 6RPH LPSURYHPHQWV RQ EDJJDJH VRUWLQJ IRU KXEDQGVSRNH RSHUDWLRQV 7UDQVSRUWDWLRQ 5HVHDUFK $ $ SS ,661 7UDQVSRUWDWLRQ 5HVHDUFK % % SS ,661

5REXVWp ) &) 'DJDQ]R \ 55 6RXOH\UHWWH ,PSOHPHQWLQJ YHKLFOH URXWLQJ PRGHOV

5REXVWp ) D $SUR[LPDFLRQHV FRQWLQXDV HQ ORJtVWLFD 5HYLVWD 77& SS 5REXVWp ) E &$/+23 XVHUV PDQXDO $ FRPSXWHU SURJUDP IRU WKH URXWLQJ RI YHKLFOHV ZLWK VLPXODWHG DQQHDOLQJ 7HFKQLFDO 'RFXPHQW 7' ,QVWLWXWH 2I 7UDQVSRUWDWLRQ (VWXGLHV 8& %HUNHOH\ 5RYLUD - 8QD PHWRGRORJtD GH GLVHxR GH UHGHV GH DXWREXVHV XUEDQRV $SOLFDFLyQ DO FDVR GH 6HYLOOD WHVLQD GH HVSHFLDOLGDG (VFXHOD 7pFQLFD 6XSHULRU GH ,QJHQLHURV GH &DPLQRV &DQDOHV \ 3XHUWRV GH %DUFHORQD 6DQWDQGUHX 0- /DV FRPSUDV \ OD JHVWLyQ GH PDWHULDOHV (G +LVSDQR (XURSHD &ROHFFLyQ (6$'( %DUFHORQD 6DVDNL 7 < ,LGD \ +