E ndometrioza

EEndometriozandometrioza

Endometrioza - definicjaEndometrioza - definicja

Choroba polegająca na Choroba polegająca na przemieszczeniu przemieszczeniu

tkanki endometrialnej poza tkanki endometrialnej poza jamę macicy.jamę macicy.

Teorie powstawania endometriozyTeorie powstawania endometriozyRecklinghausenRecklinghausen 18851885 -- z przewodów Wolffa, z przewodów Wolffa,

CullenCullen 18961896 -- z przewodów Mullera, z przewodów Mullera,

IwanhofenIwanhofen 18981898 -- metaplazja nabłonka otrzewnej, metaplazja nabłonka otrzewnej,

MeyerMeyer 19031903 -- j.w. wpuklanie się nabłonka w podścielisko, j.w. wpuklanie się nabłonka w podścielisko,

sprzyjają : sprzyjają : działanie hormonów, czynniki zapalne, działanie hormonów, czynniki zapalne,

PickPick 19051905 -- j.w. odnośnie nabłonka płciowego jajnika, j.w. odnośnie nabłonka płciowego jajnika,

SampsonSampson 19221922 -- "miesiączkowanie wsteczne", "miesiączkowanie wsteczne",

HalbanHalban 19241924 -- rozplem dróg limfatycznych , rozplem dróg limfatycznych ,

Navrital i KramerNavrital i Kramer 19361936 - - rozplem naczyniowy , rozplem naczyniowy ,

Mc WeighMc Weigh 19551955 -- z komórek wieńca promienistego komórki z komórek wieńca promienistego komórki

jajowej,jajowej,

Weed i wsp.Weed i wsp. 19801980 -- niewydolność układu immunologicznego niewydolność układu immunologicznego

wywodzącego się z przewodów Müllera,wywodzącego się z przewodów Müllera,

MalickMalick 19821982 -- wrodzona lub nabyta osłabiona aktywność wrodzona lub nabyta osłabiona aktywność

fibrynolityczna otrzewnej.fibrynolityczna otrzewnej.

Endometriosis - Endometriosis - pathogenesispathogenesis

The exact pathogenesis is unknownThe exact pathogenesis is unknown

Three major theories:Three major theories:

1. Theory of the implantation 1. Theory of the implantation (Sampson(Sampson´́s theory) – direct s theory) – direct implantation of endometrial cells, implantation of endometrial cells, typically by means of retrograde typically by means of retrograde menstruation. menstruation.

Endometriosis-Endometriosis- pathogenesispathogenesis

2.2. Coelomic metaplasia of multipotential cells Coelomic metaplasia of multipotential cells in the peritoneal cavity (Meyers theory) in the peritoneal cavity (Meyers theory) states that, under certain conditions m-p states that, under certain conditions m-p cells can develop into endometrial tissuecells can develop into endometrial tissue

3.3. Vascular and lymphatic dissemination of Vascular and lymphatic dissemination of endometrial cells (Halbans theory) – distant endometrial cells (Halbans theory) – distant sites of endometriosis can be explained by sites of endometriosis can be explained by this process ( lymph nodes, pleura, kidney)this process ( lymph nodes, pleura, kidney)

Możliwości współdziałania różnych czynników Możliwości współdziałania różnych czynników wywołującychwywołujących

na formowanie się ognisk endometriozy na formowanie się ognisk endometriozy GENETYCZNE IMMUNOLOGICZNE ENDOKRYNNE

WSTECZNE MIESIĄCZKOWANIE

METAPLAZJA IMPLANTACJA

OGNISKO ENDOMETRIOZY

POWIĘKSZANIE SIĘ I NACIEKANIE

ROZSIEW DROGĄ NACZYŃ KRWIONOŚNYCH I LIMFATYCZNYCH

Endometriosis division by Semm

Internal endometriosis of genital organs

• AdenomyosisAdenomyosis(endometrial tissue in uterine wall)(endometrial tissue in uterine wall)

• AdenomyomaAdenomyoma (endometrial tissue in uterine myomas)(endometrial tissue in uterine myomas)

• Endometriosis in the wall of uterine Endometriosis in the wall of uterine tubetube

Endometriosis Endometriosis division by Semmdivision by Semm

ExternalExternal endometriosis of genital endometriosis of genital

organsorgans::• Ovary: Ovary: - endometrioma- endometrioma

(the endometrial tissue deeply in ovary (the endometrial tissue deeply in ovary tissue as a tumor)tissue as a tumor)

- on the surface of ovary.- on the surface of ovary.• Uterosacral ligaments, round ligament of Uterosacral ligaments, round ligament of

the uterus.the uterus.• Uterine tubesUterine tubes


External endometriosis of genital External endometriosis of genital

organsorgans::

•Anterior et posterior cul-de-Anterior et posterior cul-de-sacssacs

•Pelvic peritoneum over uterusPelvic peritoneum over uterus•Uterine cervixUterine cervix•Fornix of the vagina, vaginaFornix of the vagina, vagina•PerineumPerineum


Extragenital endometriosisExtragenital endometriosis

•Sigmoid colon, ampula of the Sigmoid colon, ampula of the rectum, cecum, appendixrectum, cecum, appendix

•Urinary bladderUrinary bladder

•UmbilicusUmbilicus

•Postoperative scars Postoperative scars

(laparotomy, cesarean section)(laparotomy, cesarean section)


Extragenital endometriosisExtragenital endometriosis

• OmentumOmentum• Small intestineSmall intestine• Femoral canalFemoral canal• Arms, legsArms, legs• Lungs, pleuraLungs, pleura• BrainBrain• KidneyKidney

Lokalizacja endometriozy w obrębie Lokalizacja endometriozy w obrębie miednicy mniejszejmiednicy mniejszej

Więzadła krzyżowo-maciczne Więzadła krzyżowo-maciczne 63%63%JajnikiJajniki na powierzchnina powierzchni 56%56%

głęboko (endometrioma)głęboko (endometrioma)19,5%19,5%

Dołek jajnikowyDołek jajnikowy 32,5%32,5%Zagłębienie pęcherzowo-maciczneZagłębienie pęcherzowo-maciczne 21,5%21,5%Zatoka DouglasaZatoka Douglasa 18,5%18,5%Więzadło szerokie macicyWięzadło szerokie macicy 7,5%7,5%JelitaJelita 5,0%5,0%JajowodyJajowody

mesosalpinxmesosalpinx4,5%4,5%

salpingitis isthmica nodosasalpingitis isthmica nodosa 3,0%3,0%MacicaMacica 4,5%4,5%

(Atlas of endometriosis)(Atlas of endometriosis)

Endometriosis- Endometriosis- complicationscomplications

•InfertilityInfertility•AbortionsAbortions•Acute abdominal Acute abdominal emergency emergency (rupture or torsion of an (rupture or torsion of an endometrioma)endometrioma)

InfertilityInfertility

• In the group of infertile women the In the group of infertile women the endometriosis occurs in 30-50%endometriosis occurs in 30-50%

• In the group of women with the In the group of women with the endometriosis infertility occurs in endometriosis infertility occurs in 30-70%30-70%

The higher stage of endometriosis The higher stage of endometriosis – –

the lower chance of pregnancy.the lower chance of pregnancy.

InfertilityInfertilityreasonsreasons

• Distortion of the elements of the reproductive Distortion of the elements of the reproductive tract and damage to the ovary (obstruction of tract and damage to the ovary (obstruction of the uterine tube, adhesions, cysts)the uterine tube, adhesions, cysts)

• Functional infertility (the influence of Functional infertility (the influence of prostaglandin, IL-5, IL-6, complement: C3,C4 prostaglandin, IL-5, IL-6, complement: C3,C4 macrophages, LT helper, LT supresors, NK - macrophages, LT helper, LT supresors, NK - anovulation, luteal phase inadequacy, anovulation, luteal phase inadequacy, phagocytosis of sperm, oocytes, unproper phagocytosis of sperm, oocytes, unproper conditions to the implantationconditions to the implantation

EndometriosisEndometriosis the risk factorsthe risk factors

•Congenital anomalies that Congenital anomalies that promote retrograde menstruationpromote retrograde menstruation

•Short period, long lasting Short period, long lasting menstruationmenstruation

•DysmenorrheaDysmenorrhea•First and second degree relatives First and second degree relatives

have had endometriosishave had endometriosis

Główne objawy w endometrioziewg Litschgi 1985

• - dysmenorrhoe 42,4%• - niepłodność 31.0% • - bóle przedmiesiączkowe

30,5%• - dolegliwości brzuszne 18,0%• - dyspareunia 13,8%• - krwawienia maciczne 15,8%• - bóle podczas oddawania stolca i moczu 5,8%

• - liczne dolegliwości 10,2%• - bez dolegliwości bólowych 24,2%

Objawy endometriozy w zależności od Objawy endometriozy w zależności od umiejscowienia ognisk endometriozyumiejscowienia ognisk endometriozy

Układ rozrodczyUkład rozrodczy

• bolesne miesiączkowaniebolesne miesiączkowanie• bóle podbrzusza i miednicybóle podbrzusza i miednicy• bolesne współżycie płciowebolesne współżycie płciowe• niepłodnośćniepłodność• nieregularne miesiączkinieregularne miesiączki• skręcanie/pękanie guzów endometrialnych skręcanie/pękanie guzów endometrialnych

jajnikówjajników• bóle w dolnym odcinku kręgosłupabóle w dolnym odcinku kręgosłupa

Objawy endometriozy w zależności od Objawy endometriozy w zależności od umiejscowienia ognisk endometriozyumiejscowienia ognisk endometriozy

Układ pokarmowyUkład pokarmowycykliczne bóle skurczowecykliczne bóle skurczowekrwawienia z odbytukrwawienia z odbytubiegunkibiegunkizaparciazaparcia

Układ moczowyUkład moczowycykliczne krwawienia / bólecykliczne krwawienia / bólezatrzymania mikcjizatrzymania mikcji

Blizny, pępekBlizny, pępekcykliczne bóle i krwawieniacykliczne bóle i krwawienia

PłucaPłucacykliczne krwiopluciacykliczne krwioplucia

Prawdopodobne przyczyny niepłodności Prawdopodobne przyczyny niepłodności wywołane średnio- lub minimalnie nasiloną wywołane średnio- lub minimalnie nasiloną

endometriozą endometriozą Czynność jajnikówCzynność jajnikówendokrynopatieendokrynopatie

-- brak owulacjibrak owulacji-- LUFsLUFs-- PRL PRL

luteoliza wywołana przez PG Fluteoliza wywołana przez PG F22

zaburzenia dojrzewania oocytówzaburzenia dojrzewania oocytów

Czynność jajowodówCzynność jajowodówupośledzenie ruchomości jajowodów upośledzenie ruchomości jajowodów i/lub rzęsek wywołane i/lub rzęsek wywołane PG PG


endometriozą endometriozą

Zaburzenia współżycia płciowegoZaburzenia współżycia płciowego

• dyspareuniadyspareunia

• ograniczenie częstości stosunków płciowychograniczenie częstości stosunków płciowych

Wpływ na plemnikiWpływ na plemniki

• zwiększona fagocytoza plemników przez zwiększona fagocytoza plemników przez pobudzone makrofagipobudzone makrofagi

• unieruchomianie przez przeciwciałaunieruchomianie przez przeciwciała


endometrioząendometriozą

Zagnieżdżanie zarodkaZagnieżdżanie zarodka

• wpływ na przeciwciała endometrialnewpływ na przeciwciała endometrialne

• niewydolność ciałka żółtegoniewydolność ciałka żółtego

Utraty niskich ciążUtraty niskich ciąż

• wywołana przez PG odpowiedź wywołana przez PG odpowiedź immunologicznaimmunologiczna

• częstsze wczesne poronieniaczęstsze wczesne poronienia

Częstość występowania endometriozyCzęstość występowania endometriozy

Williams i PrattWilliams i Pratt 19771977 -- 50%50% operacje operacje

Kistner i wsp.Kistner i wsp. 19791979 -- 30 - 40%30 - 40% niepłodne niepłodne

Riedl i SemmRiedl i Semm 19801980 -- 25%25% laparoskopie laparoskopie

Strath i wsp.Strath i wsp. 19821982 -- 22,8%22,8% laparoskopie laparoskopie

2%2% sterylizacje sterylizacje

CramerCramer 19871987 -- 0,5%0,5% hospitalizowanych hospitalizowanych

O’ ConnorO’ Connor 19871987 -- 25%25% laparoskopie laparoskopie

PalatyńskiPalatyński 19901990 -- 30 - 50%30 - 50% niepłodneniepłodne

Wiek chorych a endometriozaw/g Litschgi 1985

< 20 lat - 2,7%

21-30 lat - 14,8%

31-40 lat - 36,7%

41-50 lat - 34,0%

51-60 lat - 9,4%

> 61 lat - 2,1%

Badanie USG Badanie USG

w rozpoznawaniu endometriozyw rozpoznawaniu endometriozy

- torbiele (głównie > 2 cm)- torbiele (głównie > 2 cm)

- adenomyosisadenomyosis

Poronienia, a endometriozaPoronienia, a endometrioza NorwoodNorwood 19601960 -- 41,2%41,2%

Noples i wsp.Noples i wsp. 19821982 -- 46 %46 %

Rock i wsp.Rock i wsp. 19821982 -- 49 %49 %

Wheeler i wsp. Wheeler i wsp. 19831983 -- 34 %34 %

GrollGroll 19841984 -- 52 %52 %

Metzger i wsp.Metzger i wsp. 19861986 -- 63,1%63,1%

Endometrioza, a niewydolność ciałka

żółtego

Grent 1966 - 45 %

Chessman i wsp. 1983 - 67%

Groll 1984 - 62 %

Endometrioza a prostaglandynyEndometrioza a prostaglandyny

Drake i wsp.Drake i wsp. 19811981 - podwyższone stężenia PG w - podwyższone stężenia PG w płynie płynie otrzewnowym, otrzewnowym, Halme i wsp.Halme i wsp. 19831983 - podwyższenie stężenia PGF 2- podwyższenie stężenia PGF 2αα i PGE 2, i PGE 2, Rock i wsp.Rock i wsp. 19811981 - nie stwierdzono - nie stwierdzono większego stężenia PGE, większego stężenia PGE, Moon i wsp.Moon i wsp. 19811981 - endometrium ektopowe - endometrium ektopowe zawiera więcej zawiera więcej PGF niż endometrium i PGF niż endometrium i jajnik,jajnik,WeedWeed 19891989 - środki hormonalne obniżają PG - środki hormonalne obniżają PG - działanie : luteolityczne, zaburza - działanie : luteolityczne, zaburza

aktywność rzęsek i mięśniówki aktywność rzęsek i mięśniówki

jajowodów jajowodów oraz macicy. oraz macicy.

Płyn otrzewnowyPłyn otrzewnowy

Prawidłowo : - faza folikularna 5 ml Prawidłowo : - faza folikularna 5 ml - owulacja 20 ml - owulacja 20 ml

- faza lutealna 11 ml - faza lutealna 11 ml

W endometriozie obserwowana jest zwiększona ilość W endometriozie obserwowana jest zwiększona ilość płynu: 1 - 100 ml, a w 30 - 40 % przypadków krwisty płynu: 1 - 100 ml, a w 30 - 40 % przypadków krwisty

płyn.płyn.(brak korelacji pomiędzy objętością płynu otrzewnowego, a (brak korelacji pomiędzy objętością płynu otrzewnowego, a

stopniem zaawansowania endometriozy)stopniem zaawansowania endometriozy)

Skład komórkowy płynu Skład komórkowy płynu otrzewnowegootrzewnowego

makrofagimakrofagi leukocyty 0,5 - 2 x 10 leukocyty 0,5 - 2 x 10

limfocytylimfocyty z czego 85% to makrofagiz czego 85% to makrofagi

neutrofile neutrofile

eozynofile eozynofile

komórki tucznekomórki tuczne

komórki międzybłonkakomórki międzybłonka

Aktywność żerna makrofagów otrzewnowychw/g Muscato i wsp. 1982

kobiety płodne 39 - 47%

kobiety niepłodne bez endometriozy 38 - 54%

kobiety z endometriozą 80 - 88%

( brak korelacji pomiędzy aktywnością żerną makrofagów, a stopniem zaawansowania endometriozy )

Cechy pobudzonych makrofagówCechy pobudzonych makrofagów

• ppowiększenie komórki, zwiększone wytwarzanie wypustek, owiększenie komórki, zwiększone wytwarzanie wypustek, zwiększona fagocytoza, zwiększona fagocytoza,

• zwiększone wydzielanie enzymów sekrecyjnych : kolagenaza, zwiększone wydzielanie enzymów sekrecyjnych : kolagenaza, esteraza, lizozym, aktywator plazminogenu, esteraza, lizozym, aktywator plazminogenu,

• zwiększona enzymów lizosomalnych : kw.fosfataza, glukuronidaza, zwiększona enzymów lizosomalnych : kw.fosfataza, glukuronidaza, katepsyna D, katepsyna D,

• wzmożona produkcja monokinin : interleukina 1 i 2, wzmożona produkcja monokinin : interleukina 1 i 2, TNF - czynnik martwicy nowotworu, TNF - czynnik martwicy nowotworu,

• zwiększona produkcja PG : PGE 1, PGF 2α, nadtlenku wodoru, zwiększona produkcja PG : PGE 1, PGF 2α, nadtlenku wodoru, rodników nadtlenkowych, rodników nadtlenkowych,

• zwiększona ekspresja receptorów dla immunoglobulin FcR zwiększona ekspresja receptorów dla immunoglobulin FcR • pojawienie się nowych antygenów np. Iapojawienie się nowych antygenów np. Ia

Trójstopniowe leczenie endometriozyTrójstopniowe leczenie endometriozy wg Semmawg Semma

II koagulacja, waporyzacja ognisk endometriozy koagulacja, waporyzacja ognisk endometriozy

IIII leczenie hormonalne leczenie hormonalne

IIIIII koagulacja, waporyzacja w przypadku ognisk koagulacja, waporyzacja w przypadku ognisk endometriozyendometriozy

(ewentualnie operacje rekonstrukcyjne)(ewentualnie operacje rekonstrukcyjne) wyleczenie 93,7%; ciąże 41% w/g Semmawyleczenie 93,7%; ciąże 41% w/g Semma

Leczenie hormonalne endometriozyLeczenie hormonalne endometriozy1. Androgeny1. Androgeny 2. Estrogeny2. Estrogeny ( Kornaky 1956 ) ( Kornaky 1956 )

3. Estro-progestageny3. Estro-progestageny ( Kustner 1959 ) ( Kustner 1959 ) - ciąża rzekoma - znaczne blokowanie osi przysadkowo-- ciąża rzekoma - znaczne blokowanie osi przysadkowo-

jajnikowej, zmiany doczesnowo-martwiczo-włókniste jajnikowej, zmiany doczesnowo-martwiczo-włókniste ognisk ognisk endometriozy, endometriozy,

- stosowanie 2 - 3 tabl./dz. przez 6 - 15 miesięcy, - stosowanie 2 - 3 tabl./dz. przez 6 - 15 miesięcy, - objawy uboczne : bóle głowy i sutków, mdłości, przybór - objawy uboczne : bóle głowy i sutków, mdłości, przybór masy ciała, krwawienia, osłabienie libido, zmiana barwy masy ciała, krwawienia, osłabienie libido, zmiana barwy głosu, depresja, zmiany zakrzepowo-zatorowe, głosu, depresja, zmiany zakrzepowo-zatorowe,

- wyleczenie 84% ?, ciąże 47,3%.- wyleczenie 84% ?, ciąże 47,3%.

Leczenie hormonalne endometriozy - c.d.Leczenie hormonalne endometriozy - c.d.

4. Progestageny4. Progestageny ( Ferine 1962 ) ( Ferine 1962 )

- blokowanie osi podwzgórze-przysadka-jajniki,- blokowanie osi podwzgórze-przysadka-jajniki,

- działają tylko na komórki zawierające receptory P, - działają tylko na komórki zawierające receptory P,

- zmiany doczesnowo-martwiczo-włókniste ognisk - zmiany doczesnowo-martwiczo-włókniste ognisk

endometriozyendometriozy - - działanie uboczne: plamienia,działanie uboczne: plamienia,

4. Progestageny c.d.4. Progestageny c.d. Lynestrenol Lynestrenol - pochodna 19 - nortestosteronu - pochodna 19 - nortestosteronu

(Orgametril , Endometril)(Orgametril , Endometril)5 - 10 mg/dz. przez 6 - 12 miesięcy,5 - 10 mg/dz. przez 6 - 12 miesięcy, --wyleczenie całkowite 81,2 %, wyleczenie całkowite 81,2 %,

częściowe 12,7% , częściowe 12,7% , brak poprawy 6,1% , ciąże 35,8%brak poprawy 6,1% , ciąże 35,8%

w/g w/g

PalatyńskiegoPalatyńskiego Chlormadynon -Chlormadynon - pochodna 17 alfa progesteronu, pochodna 17 alfa progesteronu,

4 mg/dz. przez 6 - 12 miesięcy4 mg/dz. przez 6 - 12 miesięcy, , - wyleczenie całkowite 77,5%, - wyleczenie całkowite 77,5%,

częściowe 16,0% częściowe 16,0% brak poprawy 6,5%, ciążebrak poprawy 6,5%, ciąże 35,8% 35,8%

w/g Palatyńskiegow/g Palatyńskiego

Octan medroksyprogesteronu Octan medroksyprogesteronu - - 20 mg/dz20 mg/dz doustnie lub doustnie lub Depo - Provera 150 mg/tyg. przez 6 - 12 miesięcyDepo - Provera 150 mg/tyg. przez 6 - 12 miesięcy

Leczenie hormonalne endometriozy - c.d.Leczenie hormonalne endometriozy - c.d. 5. Danazol5. Danazol - ( Greenblatt i wsp. 1971 ) - ( Greenblatt i wsp. 1971 ) pochodna 17β etynylo-testosteronupochodna 17β etynylo-testosteronu200 mg, 400 mg, 600 - 800 mg/dz przez 6 - 12 miesięcy200 mg, 400 mg, 600 - 800 mg/dz przez 6 - 12 miesięcy, ,

- - w/g Barbieri i Ryan 1982w/g Barbieri i Ryan 1982 - - zapobiega okołoowulacyjnym pikom FSH i zapobiega okołoowulacyjnym pikom FSH i LH i nie obniża podstawowych stężeń tych hormonówLH i nie obniża podstawowych stężeń tych hormonów, nie wiąże , nie wiąże wewnątrzkomórkowych receptorów estrogenowych, wiąże receptory wewnątrzkomórkowych receptorów estrogenowych, wiąże receptory androgenowe, progesteronu i glikokortykoidów, wiąże się z SHBG i androgenowe, progesteronu i glikokortykoidów, wiąże się z SHBG i CBG, zwiększa metaboliczny klirens progesteronu oraz hamuje enzymy CBG, zwiększa metaboliczny klirens progesteronu oraz hamuje enzymy cholesterolu, 3 αHSD, 17α HSD, 11β hydroksylaza,cholesterolu, 3 αHSD, 17α HSD, 11β hydroksylaza,21 hydroksylaza, nie hamuje aromataz, 21 hydroksylaza, nie hamuje aromataz, powoduje zanik i zmiany powoduje zanik i zmiany włókniste ognisk endometriozy.włókniste ognisk endometriozy.

5. Danazol - c.d..- działania uboczne: wary, bóle głowy, zaburzenia emocjonalne, bóle mięśniowe, zanik sutków , trądzik, hirsutyzm, zanik lub

wzrost libido, utrata masy ciła, zapalenie pochwy, wzrost stężenia LDL i obniżenie stężenia HDL

- zanik ognisk endometriozy: zupełny 16 - 22%, częściowy 39 - 45%,

bez poprawy 4 - 5%, pogorszenie 1%,ciąże 40 - 60% ?

6.Gestrynon6.Gestrynon - pochodna - pochodna 19-nortestosteronu19-nortestosteronu 2,5 mg 2 x tygodniowo - 6 miesięcy - hamuje wydzielanie gonadotropin, wybiórcze działanie antyprogesteronowe - przez wiązanie się z receptorami P, powoduje zmiany zanikowe endometrium.- działania uboczne : plamienia, trądzik, zatrzymuje przybór masy ciała, wary, zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego, zanik sutków i libido - zanik ognisk endometriozy 42 % , ciąże 64%

77. Agoniści GnRH. Agoniści GnRH

Buserelina Buserelina (Synarel)(Synarel) – – donosowo 900 µg/dz przez 3 – 6 miesięcydonosowo 900 µg/dz przez 3 – 6 miesięcy podskórnie 400 µg/dzpodskórnie 400 µg/dz

Nefarelina Nefarelina - - 200 - 400 µg 2 x dz200 - 400 µg 2 x dz przez 6 miesięcyprzez 6 miesięcy Dekapeptyl-DepoDekapeptyl-Depo -- 3,75 mg co 28 dni przez 6 miesięcy3,75 mg co 28 dni przez 6 miesięcy

- po krótkim pobudzeniu znaczne zahamowanie czynności osi- po krótkim pobudzeniu znaczne zahamowanie czynności osi podwzgórze-przysadka-jajniki, znaczny hypoestrogenizm podwzgórze-przysadka-jajniki, znaczny hypoestrogenizm

- działania uboczne : wary, bóle głowy, zaburzenia emocjo-- działania uboczne : wary, bóle głowy, zaburzenia emocjonalne, zmiany zanikowe sutków i narządu rozrodczego, nalne, zmiany zanikowe sutków i narządu rozrodczego, suchość pochwy, odwapnienie kości suchość pochwy, odwapnienie kości

- zanik endometriozy:- zanik endometriozy: zupełny zupełny 18 - 20%18 - 20%, ,

częściowy częściowy 39 - 45%39 - 45%, , bez wpływu bez wpływu 3 - 4%3 - 4%, , pogorszenie pogorszenie 3 - 4%3 - 4%, , ciąże po leczeniu ciąże po leczeniu 30 - 52%30 - 52%

GnRh agonistsGnRh agonists endometriosisendometriosis treatmenttreatment

•Triptorelin –Triptorelin –

Decapeptyl depot a 3.75 mg inj Decapeptyl depot a 3.75 mg inj i.m.1x/28d, i.m.1x/28d,

Dipherelinum SR a 3.75 mg inj i.m. 1x/28dDipherelinum SR a 3.75 mg inj i.m. 1x/28d

•Goserelin –Goserelin –

Zoladex a 3.6 mg inj s.c 1x/28dZoladex a 3.6 mg inj s.c 1x/28d

Therapy 3 – 6 monthsTherapy 3 – 6 months

Rekonstrukcyjne zabiegi operacyjneRekonstrukcyjne zabiegi operacyjne

w niepłodności spowodowanej endometrioząw niepłodności spowodowanej endometriozą zasadniczo nie operować przed wyleczeniem zasadniczo nie operować przed wyleczeniem

endometriozyendometriozy

- niektóre torbiele czekoladowe jajników- niektóre torbiele czekoladowe jajników

- utrzymujące się pojedyncze ogniska endometriozy - utrzymujące się pojedyncze ogniska endometriozy

pomimo leczenia, przy istniejących wskazaniach do pomimo leczenia, przy istniejących wskazaniach do zabiegu zabiegu

mikrochirurgicznegomikrochirurgicznego

- ograniczone endomyozis- ograniczone endomyozis

Współistnienie endometriozy z Współistnienie endometriozy z innymi chorobamiinnymi chorobami

w/g O'Conor 1987w/g O'Conor 1987

PCOPCO 52,8 %52,8 %

zapalenie narządów miednicyzapalenie narządów miednicy 28,3 %28,3 %

mięśniakimięśniaki 32,8 %32,8 %

adenomyosisadenomyosis 28,8%28,8%

Documents

E ndometrioza