EAGLE 4Wersja Windows i Linux

Edytor schematów – Edytor PCB - Autorouter

KRÓTKA INSTRUKCJA OBSŁUGI

F.U.P.H. AWE-CAD CADware s.r.o. ul.Na Grobli 18, 43-100 Tychy Aloisina výšina 13, 460 05 Liberec

tel/fax:032-2171666 tel/fax: 485 106 131 elcad@data.pl cadware@pvtnet.cz

www.awecad.pl www.cadware.cz

Tekst zawarty w instrukc

1. O instrukcjiInstrukcja zawiera podstawowe informacje o pracy z programem EAGLE do projektowania płytekdrukowanych. Jej celem jest nauka używania poleceń programu, które są najważniejsze do pracyz programem. Po przeczytaniu tej instrukcji i wypróbowaniu opisanych poleceń oraz sposobówpostępowania, można zacząć pracę w programie nad własnym projektem.

Instrukcja omawia wszystkie moduły programu EAGLE (Edytor Schematów, edytor płytek iAutorouter). W prosty sposób prowadzi programem od projektowania schematu do projektowaniapłytki i automatycznego projektowania ścieżek.

Zakłada się, że czytelnik zna podstawy obsługi komputera i podstawy pracy w systemieoperacyjnym Windows – określenia typu "powiększyć okno edytora" będzie użyte dalej bezdalszego wyjaśniania.

Pomimo, że instrukcja została napisana dla wersji pracującej w systemie Windows, można jejużyć również dla wersji pracującej w systemie Linux, ponieważ różnice między wersjami sąminimalne.

2. Wymagania sprzętowe programuProgram EAGLE jest wydajnym programem do rysowania schematów i związanego z nimprojektu płytki drukowanej. Do pracy z programem EAGLE potrzebny jest komputer:

• Kompatybilny z IBM PC (586 lub lepszy),• Windows 95, 98, NT, 2000/XP,

lub Linux (kernel 2.x, libc6 i X11 z minimalną głębokością koloru 8 bpp),• Minimalnie 50 MB wolnego miejsca na twardym dysku,• Minimalna rozdzielczość karty graficznej 1024 x 768 pikseli,• zalecana jest mysz 3-przyciskowa.

EAGLE umożliwia przygotowanie plików wyjściowych dla drukarek, ploterów, fotoploterów,wiertarki numerycznej i raportów oraz innych plików utworzonych przy pomocy wbudowanegomakrojęzyka ULP.

3. Główne cechy programu EAGLEOgólne

• Modularna budowa programu (moduł edytora schematów, płytek i Autorouter).• Maksymalna wielkość powierzchni rysunkowej 64 x 64 cali (około 1500 x 1500 mm).• Rozdzielczość 1/10000 mm (0.1 mikrona).• Raster rysunkowy w mm lub calach.• 255 warstw rysunkowych, kolory definiowane przez użytkownika.• Wbudowany makrojęzyk programowania podobny do języka C.• Menadżer bibliotek z możliwością wyszukiwania elementów według różnych kryteriów.• Wsparcie programu dla pracy z różnymi technologiami elementów (np. 74L00, 74LS00..).• Automatyczne kopie zapasowe danych.

Moduł Edytora płytek drukowanych• Pełne wsparcie technologii SMD.• System sprawdzania poprawności projektu Design Rule Check (DRC).• Automatyczne rozlewanie miedzi.• Wsparcie dla wariantów obudów elementów.

Moduł edytora schematów• Do 99 arkuszy schematów.

• Obustronne przenoszenie zmian na schemacie i na płytce (Forward&Back Annotation)w trybie online.

• Automatyczne generowanie danych ze schematu potrzebnych do projektowania płytki.• Automatyczne generowanie ścieżek zasilających (dla układów scalonych).• Wbudowana kontrola poprawności elektrycznej schematu (Electrical Rule Check = ERC).

Moduł Autoroutera• Pełna integracja z edytorem płytek drukowanych.• Podczas projektowania przestrzegane są zdefiniowane zasady projektowania (Design

Rules).• Respektuje ustawienia parametrów różnych grup połączeń (Net Classes).• W dowolnej chwili istnieje możliwość przechodzenia pomiędzy ręcznym i automatycznym

projektowaniem ścieżek.• Algorytm Ripup&retry.• Strategia definiowana przez użytkownika.• Minimalny raster do układania ścieżek wynosi 0.8 mils (0.02 mm).• Maksymalnie 16 sygnałowych warstw płytki.• Maksymalnie 14 warstw zasilających płytki.

Wersja ProfesionalW wersji Profesional istnieje jedno ograniczenie:• maksymalna ilość warstw sygnałowych płytki wynosi 16.

Wersja StandardW wersji Standard istnieją następujące ograniczenia:• wielkość płytki ograniczona jest do 160 x 100 mm,• maksymalna ilość warstw sygnałowych płytki wynosi 4 (górna, dolna, 2 wewnętrzne warstwy).

Wersja Light (Freeware)W wersji Light istnieją następujące ograniczenia:• wielkość płytki ograniczona jest do 100 x 80 mm,• maksymalna ilość warstw sygnałowych płytki wynosi 2 (brak warstw wewnętrznych),• schemat może składać się tylko z jednego arkusza.

4. Instalacja i uruchomienie programu

WindowsDo stacji CD-ROM należy włożyć płytę instalacyjną, następnie wybrać odpowiednią pozycję wmenu okna autostartu. Jeżeli okno autostartu się nie pojawiło, należy dwukrotnie kliknąć na ikonęCD-ROM w Mój Komputer. W wersji Light (freeware) nie trzeba podawać żadnej licencji, leczwybrać opcję "Run as freeware".Jeżeli program trzeba odinstalować, należy kliknąć na ikonę unInstallShield w menu WindowsStart->Programy-> EAGLE Layout Editor 4.11.Płyta EAGLE CD-ROM zawiera także wersję Freeware, którą można uruchomić bezpośrednio zpłyty CD, bez instalowania programu, lecz są w niej pewne ograniczenia, wynikające z tego, żeprogram EAGLE nie może zapisywać plików na płycie CD.

LinuxDo stacji CD-ROM należy włożyć płytę instalacyjną. Potem należy wybrać odpowiedni katalog(/english/linux/install) i przeczytać instrukcję instalacji zawartą w pliku README. Podczasinstalacji programu, pojawi się pytanie, czy program EAGLE ma pracować jako Freeware czy jakopełna licencjonowana wersja. Jeżeli nie posiadasz licencji, wybierz "Run as Freeware". Płyta

EAGLE CD-ROM zawiera również wersję Freeware, którą można uruchomić bezpośrednio z płytyCD, bez instalowania programu, lecz są w niej pewne ograniczenia, wynikające z tego, żeprogram EAGLE nie może zapisywać plików na płycie CD.

5. Indywidualne ustawienia programu EAGLEOprócz podstawowego ustawienia programu, EAGLE umożliwia również dostosowanie niektórychwłaściwości programu do potrzeb użytkownika (np. konfigurować menu, klawisze skrótów, kolory,itd.). Wymienione tutaj możliwości programu nie są opisane w niniejszej instrukcji.

6. Środowisko użytkownika programu EAGLEProgram EAGLE posiada tą właściwość, że wszystkie funkcje programu można uruchomićpoleceniem. Normalnie użytkownik aktywuje polecenia w menu lub ikoną w pasku narzędzi. Dorysowania schematu i projektowania płytek nie jest potrzebna znajomość składni poleceń, leczz drugiej strony może być bardzo użyteczna, ponieważ powiększa to możliwości programu.

Dowolne polecenie można wywołać poprzez wpisanie w linii poleceń lub wczytanie tekstowegopliku (nazwanego w programie Eagle skrypt – patrz polecenie SCRIPT). Podczas pisaniapolecenia wystarczy napisać tylko kilka pierwszych liter polecenia, tak aby program jednoznaczniepolecenie rozpoznał (np. polecenie RATSNEST może być zapisane jako RATS lub rats).Polecenia mogą być także przyporządkowane do klawiszy funkcyjnych programu. Umożliwia toproste uruchamianie poleceń, alternatywnie do standardowego menu lub ikon. Z tego powodudobrze jest znać składnię przynajmniej paru poleceń, których się najczęściej używa. Dalszeinformacje na ten temat dostępne są w pomocy programu - HELP.

Instrukcja nie zajmuje się alternatywnym sposobem uruchamiania poleceń i koncentruje się napodstawowym sterowaniu programem z menu i ikon.

7. Słownictwo i sposoby pracy użyte w tej instrukcji

Kliknięcie mysząCzynności, które zostaną wykonane po kliknięciu lewego przycisku myszy są zapisane jako:

.....kliknięciem..... (lub .... należy kliknąć...)

Czynności, które zostaną wykonane po dwukrotnym kliknięciu lewego przycisku myszy sązapisane jako:...... podwójnym kliknięciem ..... (lub ....należy dwukrotnie kliknąć....)

Kilka możliwości wydania poleceńW programie EAGLE polecenia mogą być wywołane z klawiatury, kliknięciem na ikonę lub powyborze polecenia w menu.Np. polecenie MOVE może być uruchomione w ten sposób:

• Kliknięciem na • Poprzez wpisanie MOVE w linii poleceń i potwierdzeniu klawiszem Enter.• Po przyciśnięciu klawisza funkcyjnego F7, któremu przyporządkowano polecenie

MOVE (istnieje możliwość zmiany definicji klawisza)• Poprzez wybór w menu Edit-Move.

W instrukcji będziemy dalej pracować głównie z poleceniami w menu i ikonach. By zapis byłprzejrzysty, polecenia zapisywane są dalej jako: ....należy kliknąć na MOVE

co oznacza: kliknij ikonę MOVE

Na poniższych obrazkach przedstawione są ikony wraz z odpowiadającymi im poleceniami.Należy zwrócić uwagę, że po najechaniu kursorem myszy na ikonę pojawia się dymek zpodpowiedzią, jakie polecenie odpowiada danej ikonie.

Paski narzędzi edytora schematów (lewy) i edytora płytek drukowanych (prawy).

Od góry w dół: menu, pasek narzędziowy, listwa parametrów dynamicznych, wyświetlaniewspółrzędnych z linią poleceń.

Użycie kombinacji klawiszyZnak + oznacza, że pierwszy klawisz należy wcisnąć wcześniej i jednocześnie przycisnąć drugiklawisz, np.: Alt+F1Oznacza, że najpierw należy wcisnąć klawisz Alt, a następnie należy przycisnąć klawisz F1.

Podawanie poleceń i parametrów z linii poleceńWpisanie polecenia musi być zakończone przyciśnięciem klawisza Enter i zapisane jest winstrukcji słowem EnterNp.:

USE Enter

Oznacza, że należy napisać USE, a potem przycisnąć klawisz Enter

Jeżeli coś trzeba napisać dokładnie jak to wygląda, to w instrukcji napisane jest to w ten sposób:

CHANGE WIDTH 0.024 Enter

Program EAGLE nie rozróżnia wielkości liter, więc powyższe polecenie można napisać również:

change width 0.024 Enter

Nazwy poleceń można skracać tylko do początkowych liter tak, więc powyższe polecenie możnanapisać również:

cha wid 0.024 Enter

W niniejszej instrukcji każde polecenie zapisane jest zawsze w pełnym brzmieniu.

8. Panel kontrolny

Po uruchomieniu programu EAGLE pojawi się panel kontrolny, który umożliwia wczytywanie izapis projektów, ustawianie pewnych parametrów programu, generowanie danych wyjściowych doprodukcji płytek, pracę z wbudowanym językiem makropoleceń, przeglądanie bibliotek elementów,itd.

Po kliknięciu na znaczek (+) przed nazwą kategorii (Libraries, Projects, ....) kategoria ta wyświetliszczegóły zawartości lub ewentualnie dalsze gałęzie kategorii. Po kliknięciu na znaczek (-)otwartej kategorii lub jej gałęzi, szczegóły kategorii zostaną zamknięte.

Po kliknięciu prawego przycisku myszy na nazwie kategorii, pojawi się kontekstowe menu,którego zawartość dopasowana jest do danej sytuacji. Umożliwia to utworzenie nowego katalogu,zmianę nazwy (Rename) edycję (Edit), usunięcie (Delete), drukowanie (Print), utworzenie nowegoprojektu, rozpoczęcie nowego schematu, itd.

Po kliknięciu na kategorię biblioteki (Libraries) pojawi się gałąź bibliotek. Kliknięcie na konkretnąbibliotekę otworzy widok elementów w bibliotece.

Po kliknięciu prawego przycisku myszy na nazwie kategorii Projects uruchomi się kontekstowemenu, gdzie można utworzyć nowy projekt a z tego nowego projektu można ponownie uruchomićmenu do utworzenie nowego schematu, płytki, biblioteki itp.

Pliki programu EAGLEW programie EAGLE można edytować następujące pliki:

Type Window NamePłytka (Board) Layout Editor *.BRDSchemat (Schematic) Schematic Editor *.SCHBiblioteka (Library) Library Editor *.LBRSkrypt (Script) Text Editor *.SCRULP (User Language Program) Text Editor *.ULPPlik tekstowy Text Editor *.*

Uwaga! Wersja dla systemu Linux rozpoznaje tylko małe litery w rozszerzeniu pliku!

Projekty EAGLE (Projects)Spróbujmy najpierw utworzyć nowy projekt. Po uruchomieniu programu należy kliknąć na znaczek(+) w kategorii PROJECTS, potem w pojawiającym się widoku drzewa należy wybrać gałąźEXAMPLES, dalej TUTORIAL, aż pojawi się zawartość katalogu. Po kliknięciu prawymprzyciskiem myszy na gałąź TUTORIAL w kontekstowym menu należy wybrać NEW PROJECT.W polu nowego projektu trzeba wpisać nazwę projektu, np. TEST i potwierdzić Enter. Utworzył siękatalog o nazwie TEST, który będzie zawierać wszystkie dane projektu.

Można również definiować dalsze podkatalogi, gdzie będą przechowywane inne dane.Przeprowadza się to pleceniem w menu panelu kontrolnego (na górze) OPTIONS-DIRECTORIES.

Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na nazwę naszego nowego projektu (TEST), w menukontekstowym można rozpocząć nowy schemat (NEW-SCHEMATIC), nową płytkę (NEW-BOARD), itd. Każdy katalog projektu zawiera plik Eagle.epf, który zawiera ustawiania programudla danego projektu.

Projekt aktywny w danej chwili jest oznaczony zielonym znaczkiem.

Po uruchomieniu programu EAGLE, zostaje automatycznie wczytany ostatnio używany projekt.Jeżeli praca z programem zostanie zakończona przy pomocy skrótu klawiszowego Alt+X, to poponownym uruchomieniu programu projekt zostanie wczytany dokładnie w takim miejscu, w jakimzostał opuszczony (ustawienia i widok okna).

9. Wczytywanie plików i powiększanie obrazu (Zoom)

Na poniższych przykładach zostanie pokazane praktyczne użycie programu.Uruchom program EAGLE i poczekaj aż pojawi się panel kontrolny. Wczytaj płytkę Demo2.brd zkatalogu Examples-Tutorial. Można to przeprowadzić poprzez rozwinięcie katalogów aż doExamples-Tutorial a następnie podwójnym kliknięciem na nazwie płytki, lub z menu PaneluKontrolnego FILE-OPEN-BOARD i wyszukaniu danej płytki. Schemat danej płytki zostanieautomatycznie wczytany wraz z płytką. Powiększ okno edytora płytki.

Po kliknięciu na ikonę obraz zostanie powiększony (zoom in).

Po kliknięciu na ikonę obraz zmieni się tak, że cała płytka zajmie cały obszar wyświetlania.

Po kliknięciu na ikonę obraz zostanie pomniejszony (zoom out).

Po kliknięciu na ikonę można dostosować wyświetlanie do swoich potrzeb:

a) przy przyciśniętym lewym przycisku myszy wyznacz przeciągnięciem kursora prostokątnyobszar – następnie puść przycisk myszy – program powiększy obraz odpowiednio do wielkościustawionego prostokąta,

b) po kliknięciu lewym przyciskiem myszy w miejscu, które ma się znaleźć na środku ekranukliknij na ikonę semafora – obraz przesunie się w odpowiednie miejsce bez zmiany powiększenia,

c) poprzez wybranie trzech punktów kolejno po sobie (kliknięcie lewego przycisku myszy) możnaobraz przesunąć i jednocześnie powiększyć lub pomniejszyć: pierwsze kliknięcie myszy definiujeśrodek nowego widoku a dwa pozostałe wielkość powiększenia lub pomniejszenia – jeżeli trzecipunkt jest dalej od pierwszego niż punkt drugi, to w takim stosunku obraz się powiększy i naodwrót.

Po kliknięciu na ikonę obraz zostanie przerysowany. Podczas manipulacji z obrazem lubpodczas innych operacji może zdarzyć się, że obraz nie jest wyświetlany prawidłowo (niektóreelementy są niewyświetlane lub wyświetlane z błędami), należy wówczas użyć tej funkcji.

10. Ustawnie wyświetlania warstw rysunkowych

Obiekty na rysunku w programie EAGLE umieszczane są w różnych warstwach rysunkowych.Podczas generowania dokumentacji, wybiera się kilka takich warstw, by uzyskać pożądane danewyjściowe, np. kombinacja warstw Top (górna strona płytki), Pad (pola lutownicze) i Via(przelotki), umożliwia przygotowanie danych dla fotoplotera w celu utworzenia kliszy do wykonaniagórnej strony płytki. Warstwa Pad zawiera pola lutownicze elementów, a warstwa Via zawierainformację o przelotkach.

Wczytaj płytkę DEMOCMP i kliknij na ikonę DISPLAY. Pojawi się spis warstw rysunkowych, naktórym zaznaczone są warstwy aktualnie wyświetlane. Po kliknięciu na na małe pole obok nazwywarstwy można daną warstwę ukryć lub uwidocznić. Przyciski All i None włączają i wyłączająwidoczność wszystkich warstw płytki.

Bardzo ważne: Elementy na górnej stronie mogą być przesuwane lub wybrane tylko, jeżeliwidoczność warstwy tOrigins jest włączona. Podobnie dla dolnej warstwy płytki, gdzie musi byćwłączona warstwa bOrigins. W warstwach t(b)Origins zdefiniowane są punkty odniesieniaelementów, według których wybrany element można przesuwać, obracać, wybierać, itp., jest tonajczęściej środek elementu lub jego pierwsze wyprowadzenie.

11. Ustawienie rastru (Grid) i jednostek mierzenia (Unit)

Schemat powinien być rysowany zawsze w rastrze 0.1 cala (inch), ponieważ w bibliotece symboleschematyczne są narysowane właśnie w ten sposób (wyprowadzenia w rastrze 0.1”). Rasterrysunkowy na płytce może być różny, w zależności od złożoności projektu i rastru użytychelementów.

Po kliknięciu na ikonę aktywuje się polecenie GRID, które umożliwia ustawienie wielkościrastra rysunkowego i jednostek mierzenia. Wielkości podawane są w jednostkach, które w danejchwili są wybrane.

12. Linie, okręgi, łuki, prostokąty i tekst

Ścieżki, linie, okręgi, łuki, prostokąty i tekst tworzy się poleceniami WIRE, CIRCLE, ARC,RECTANGLE i TEXT.

Jako przykład zostanie utworzony nowy schemat:Zamknij wszystkie okna edytora, a w panelu kontrolnym wybierz z menu File-New-Schematic.Pojawi się okno edytora schematów o nazwie UNTITLED.SCH (Untitled = nienazwany). Nigdy niezapisuj schematu pod tą nazwą, lecz użyj polecenia z menu File-Save as i podaj nową nazwępliku według wyboru. Teraz powiększ okno edytora schematów.

Polecenie WIRE (linia) Polecenie WIRE jest używane do rysowania linii. Jeżeli linie te rysowane są w warstwachsygnałowych płytki np. . Top, Bottom, lub Route2 ...15, to program traktuje je jako ścieżki.W edytorze schematów są to połączenia lub inne obiekty w zależności od ustawionej warstwy.Poleceniem tym rysuje się także obrys płytki drukowanej po wybraniu warstwy Dimensions.Sprawdźmy działanie tego polecenia:Kliknij na polecenie WIRE (menu Draw, ikona, wpisanie polecenia). Warstwa rysunkowa,pochylenie, szerokość linii mogą być ustawiane w pasku ustawień.

Podaj początek linii poprzez kliknięcie myszy. Przesuwaj pomału kursor pod skosem w górę.Rysuje się linia, kliknij prawym przyciskiem myszy i dalej kontynuuj rysowanie linii. Ponownie

kliknij prawym przyciskiem myszy, itd. – zauważ, że po kliknięciu prawego przycisku myszyzmienia się pochylenie linii z ortogonalnego, poprzez diagonalne do pod dowolnym kątem. W celuzakończenia linii kliknij lewym przyciskiem myszy dwukrotnie. Spróbuj narysować prostokąt w tensam sposób. Na końcu pierwszej linii rozpocznij rysowanie kolejnych linii. Pochylenie linii możebyć ustawione w pasku ustawień, ale użycie prawego przycisku myszy jest prostsze i szybsze.Podczas rysowania można zmienić (ustawić) warstwę rysunkową, poprzez kliknięcie środkowymprzyciskiem myszy lub w pasku ustawień.

Zmiana szerokości linii Jeżeli polecenie WIRE jest aktywne, to szerokość linii można zmieniać poprzez podanie wartościw pasku ustawień. Dodatkowo można zmienić szerokość narysowanej już linii poleceniemCHANGE a następnie w menu WIDTH, gdzie można wybrać jedną z predefiniowanych szerokościa następnie kliknąć na segment linii, którego szerokość ma ulec zmianie. Jeżeli trzeba użyć innejszerokości linii niż dostępna jest w menu, można wpisać polecenie bezpośrednio z klawiatury: np.:

CHANGE WIDTH 0.017 Enter

Potem należy kliknąć na segment linii by wprowadzić zmianę. W ten sam sposób można zmienićszerokość linii jeszcze przed narysowaniem linii.

Zmiana warstwy rysunkowej obiektu W celu przesunięcia obiektu na inną warstwę należy wydać polecenie CHANGE (menu EDIT,ikona, wpisanie polecenia) a następnie w kontekstowym menu polecenie LAYER, gdzie należywybrać pożądaną warstwę, np. Symbols. Po kliknięciu lewego przycisku myszy na obiekt, zmienisię jego warstwa rynkowa na wybraną.UWAGA: niektóre obiekty, np. magistrale lub ścieżki nie mogą zostać przesunięte na innąwarstwę, ponieważ mają dla programu ściśle określone znaczenie.

Polecenie Undo/Redo (cofnij / ponów cofnij)Jeżeli trzeba cofnąć ostatnio wykonane polecenie(a) i przywrócić cofnięte polecenia, można użyćpoleceń UNDO i REDO, które w programie Eagle działają bez ograniczeń.

Lewa ikona cofa ostanie polecenie, prawa ikona go przywraca z powrotem:

Polecenie CIRCLE (okrąg) Polecenie CIRCLE (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia) można użyć do rysowania okręgów.Program EAGLE wymaga dwóch kliknięć myszy do zdefiniowania okręgu– pierwsze definiujeśrodek okręgu, drugie kliknięcie definiuje promień. Umieść kursor w środku okręgu, kliknij lewymprzyciskiem myszy, przemieść kursor do położenia na obwodzie okręgu i ponownie kliknij lewymprzyciskiem myszy. Rysowanie okręgu zostało zakończone. Szerokość linii okręgu i jej warstwarysunkowa ustawiana jest w pasku parametrów. Podczas rysowania można zmienić (ustawić)warstwę rysunkową poprzez kliknięcie środowego przycisku myszy.UWAGA: Okrąg z zerową szerokością linii zostanie wypełniony (będzie kołem)!

Polecenie ARC (łuk) Polecenie ARC (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia) używane jest do rysowania łuków. Łukdefiniowany jest przy pomocy trzech punktów – kliknięć lewego przycisku myszy – pierwszeklikniecie określa początek łuku, drugie jego średnicę a trzecie określa punkt końcowy łuku.Umieść kursor w punkcie początkowym łuku i kliknij lewym przyciskiem myszy. Potem przesuńkursor w prawo – pojawi się okrąg, który definiuje średnicę łuku – kliknij w miejscu pożądanegorozmiaru łuku. Na koniec przesuń kursor w odpowiednim kierunku, by zdefiniować koniec łuku,ale jeszcze przed końcem kliknij prawym przyciskiem myszy – łuk zmieni się na dopełniający i naodwrót. Podczas rysowania można zamienić (ustawić) warstwę rysunkową poprzez kliknięcieśrodkowego przycisku myszy.

Polecenie RECT (prostokąt) Polecenie RECT (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia) jest przeznaczone do rysowaniaprostokąta, który wypełniony jest kolorem odpowiadającej warstwy rysunkowej. Prostokątdefiniowany jest przy pomocy dwóch punktów – klikniecie na pierwszy punkt definiuje jedenwierzchołek prostokąta, drugie kliknięcie definiuje przeciwległy wierzchołek prostokąta.Umieść kursor w miejscu pierwszego wierzchołka prostokąta i kliknij. Przesuń kursor w położenieprzeciwległego wierzchołka prostokąta i ponownie kliknij. Prostokąt wypełni się kolorem warstwyrysunkowej – kolor ten można zmienić poleceniem SET. Podczas rysowania można zamienić(ustawić) warstwę rysunkową poprzez kliknięcie środkowego przycisku myszy.

Polecenie TEXT Polecenie TEXT (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia) otwiera okno dialogowe, gdzie możnawpisać tekst. Po kliknięciu przycisku OK wpisany tekst pojawi się na pozycji kursora. Poprzezprzesuwanie kursora z tekstem i kliknięcie, można umieścić tekst w odpowiednim miejscu. Należyzwrócić uwagę, że tekst pozostaje na pozycji kursora, także po umieszczaniu go już w jednymmiejscu – dalsze przemieszczanie kursora i klikanie myszy umieszcza ten sam tekst w wielumiejscach. W celu zakończenia pracy z tekstem należy wybrać inne polecenie w menu lub klawiszEscape albo ikonę STOP. Jeżeli po umieszczeniu pierwszego tekstu chcemy dalej umieścić innytekst, wystarczy napisać go z klawiatury w linii poleceń, a po przyciśnięciu enter pojawi się on wmiejscu kursora.Tekst, zawierający znaki (–) i (;) musi być napisany w apostrofach.

Wielkość tekstu można zmieniać poleceniem CHANGE-SIZE, po wybraniu wartości zkontekstowego menu i kliknięciu w punkcie odniesienia tekstu (lewy dolny róg tekstu). Jeżeli tekstjest obrócony, jego punkt odniesienia może przesunąć się z lewego dolnego do prawego górnegorogu.

Tekst zmienia się poleceniem CHANGE i TEXT - po kliknięciu w punkcie odniesienia tekstu,można go zmodyfikować w pojawiającym się okienku i potwierdzić zamianę OK.

Poprzez użycie polecenia CHANGE i RATIO można zmienić stosunek szerokość linii dowysokości pisma.

Specjalne pola tekstowe

Jeżeli napiszecie tekst >SHEETtekst ten zostanie zastąpiony aktualnym numerem arkusza schematu, np. '1/1'. Program EAGLEposiada także inne pola tekstowe, np. dla daty i czasu (date/time), dla elementu jego wartość inazwę (VALUE i NAME), itp.

13. Praca z bibliotekami

Program EAGLE zawiera różne biblioteki elementów przewlekanych i SMD, których można użyćprzy rysowaniu schematów i projektowaniu płytek. Biblioteki w programie Eagle podzielone sątematycznie według określonych typów elementów, co umożliwia łatwiejsze wyszukiwanieelementu i zarządzenia bibliotekami. Poniżej przedstawimy, jak umieścić symbol elementu naschemacie i jak z nim pracować.

Utwórz nowy rysunek schematu w panelu kontrolnym poleceniem FILE–NEW–SCHEMATICi zacznij pracę z pustym schematem.

Polecenie ADD (dodać element) Polecenie ADD (w menu EDIT, ikona Add lub wpisanie polecenia z klawiatury) służy do wybraniaelementu z biblioteki i umieszczeniu go na schemacie. Po jego aktywowaniu pojawi się OKNOdialogowe, gdzie można wybrać dowolny element z dowolnej biblioteki i to na kilka sposobów.

W polu SEARCH (szukaj) można podać pełną nazwę lub jej fragment uzupełniony o maskę tzw.wild cards (* i ?), lub jakiekolwiek słowo z opisu elementu. Np. chcemy znaleźć element 74LS00.W polu SEARCH okna dialogowego wpisujemy:74*00* lub 74LS00*gdzie * jest to tzw. wild card, który zastępuje dowolne znaki.

Po napisaniu 74LS00* wynikiem poszukiwań jest spis bibliotek, w których występuje element, wktórego nazwie jest 74LS00 (np. 74LS00N).Po napsaniu 74*00* wynikiem poszukiwań jest spis bibliotek, w których występuje element, wktórego nazwie jest 74 i 00 (np. 74HC00N, 74AC11004, 74LS00FK, itp.).

Wybierz żądany element (74LS00N) ze spisu w polu NAME i potwierdź OK. Na pozycji kursorapojawi się symbol elementu, który po kliknięciu można umieścić w wybranym miejscu naschemacie. Umieść symbol w pobliżu środka schematu. Po umieszczeniu symbolu na rysunku,na pozycji kursora pojawi się ponownie ten sam symbol, który znowu jest gotowy do umieszczeniago na schemacie. W ten sposób umieść 4 bramki w okolicy środka schematu. Teraz umieść wpobliżu piątą bramkę elementu – zwróć uwagę, że program Eagle nazwał cztery pierwsze bramkiIC1A do IC1D, a piątą bramkę nazwał już IC2A, ponieważ bramka ta należy do kolejnegoelementu (drugi układ scalony).

Jeżeli wyświetlisz teraz zawartość warstwy rysunkowej 93, o nazwie PINS, tak jak było to opisanewcześniej lub po wpisaniu polecenia DISPLAY PINS (i kliknięciu Enter), na ekranie zostanąwyświetlone informacje o wyprowadzeniach elementów (pins). Po powiększeniu obrazu (Zoom)widać, że wyprowadzenia oznaczone są jako Input (In) lub Output (Out) i liczby oznaczające tzw.Swaplevel, czyli możliwość zamiany wyprowadzeń miedzy sobą. Swaplevel większy od 0 oznacza,że wyprowadzenie to może być zamienione z innym, które posiadają taką samą liczbę swaplevel,np. wyprowadzenie ze swaplevel 1 można zamienić z dolnym innym wyprowadzeniem o takimsamym symbolu bramki, które ma również swaplevel oznaczony liczbą 1.Swaplevel 0 oznacza, że wyprowadzenie to nie może być zamienione z żadnym innym. Warstwarysunkowa 93 (PINS) zwykle nie jest drukowana i na ostatecznym schemacie nie jest widoczna.

Jeżeli polecenie ADD jest aktywne, wybrany symbol uchwycony jest na pozycji kursora iprzygotowany jest do umieszczenia na schemacie. Klawiszem ESC można zlikwidować wybórelementu i wybrać inny.

Wybierz teraz w bibliotece LM555N poprzez wpisanie w polu Search LM555* lub *555*. Wybierz zlisty LM555N, obróć symbol o 180 stopni (dwa razy kliknij prawym przyciskiem myszy) i umieśćsymbol na schemacie.

Spróbuj umieścić na schemacie dalsze symbole. Zwróć uwagę, że symbole w bibliotekachnarysowane są zarówno według europejskich jak i amerykańskich zasad – używaj ich zgodnie zeswoimi preferencjami.

Jeżeli polecenie ADD jest aktywne, to do wyboru innego elementu można cofnąć się klawiszemEsc. Ponowne, drugie przyciśniecie klawisza Ecs przerwie całkowicie wykonywanie poleceniaADD.

Element można wybrać również bez podawania nazwy, tylko ze spisu bibliotek i elementów nadoknem SEARCH. Pełny spis bibliotek zostanie wyświetlony po wpisaniu * w oknie SEARCH.

Inny sposób wyboru elementu i umieszczenia go na schemacie polega na wybraniu elementu wpanelu kontrolnym zakładce LIBRARIES i przeciągnięciu go techniką Drag / Drop, lub pokliknięciu na polecenie ADD w prawym polu panelu kontrolnego. Jeżeli pod wybranym elementemukrywa się więcej wariantów danego elementu, należy później wybrać odpowiedni wariant w okniedialogowym polecenia ADD i to jeszcze przed umieszczeniem elementu na schemacie.

W programie EAGLE poczynione jest założenie, że wszystkie aktywne elementy będą podłączonedo tego samego źródła zasilania (masa i plus). Z tego powodu zasilające wyprowadzeniaelementów nie są wyświetlane, ale są automatycznie podłączane do zasilania przy przejściu odschematu do projektowania płytki drukowanej (jeżeli użytkownik nigdzie nie podłączył tychwyprowadzeń).

Większość symboli elementów (device) nie posiada widocznych wyprowadzeń w biblioteceEAGLE o ile ma tylko jedno wyprowadzenie na plus i minus zasilania. W niektórych przypadkachistotne jest, aby wyprowadzenia zasilające były widoczne jak np. w elemencie 555. W takichelementach można wyprowadzenia podłączyć do dowolnych sygnałów (net).

Polecenie USE (użyj biblioteki) Program EAGLE jest domyślnie ustawiony tak, że polecenie ADD przeszukuje wszystkie bibliotekiw podanym katalogu (zgodnie z ustawieniami w Options/Directories/Libraries w PaneluKontrolnym). Jeżeli istnieje taka potrzeba, można pewne biblioteki wyłączyć z wyszukiwania iużycia według potrzeb. Biblioteki te staną się niedostępne (ale nadal będą istnieć). W rozwiniętym spisie bibliotek w panelu kontrolnym (Libraries) widać, że obok nazwy każdej biblioteki znajdujesię zielone kółko, które po kliknięciu zmienia się na szare. Zielony kolor oznacza, że danabiblioteka jest gotowa do użycia, kolor szary oznacza, że jest niedostępna. Po wybraniu poleceniaUSE, wybrana biblioteka staję się znowu dostępna.

Polecenie INVOKE Polecenie INVOKE ma kilka funkcji.1) używane jest, gdy określony element trzeba podłączyć do innego zasilania niż do domyślnegoplusa i masy zasilania. Np. dla elementu 74LS00N, po umieszczeniu na schemacie możnazmienić jego napięcie zasilania w poniższy sposób:

Wybierz polecenie INVOKE (z menu EDIT, ikoną lub wpisaniem polecenia z klawiatury) i lewymprzyciskiem myszy wybierzcie jedną z bramek. W pojawiającym się oknie dialogowym wybierzsymbol PWRN i kliknij OK. Na pozycji kursora pojawi się symbol z wyprowadzeniami zasilającymi,który można umieścić w dowolnym miejscu na schemacie. Wyprowadzenia te można podłączyćdo dowolnego sygnału na schemacie (innego zasilania).

2) używane jest w celu zamiany kolejności w umieszczaniu poszczególnych bloków (bramek)elementów składających się z wielu części (np. bramki). Normalnie program EAGLE umieszczaposzczególne bloki w kolejności, jaka jest zdefiniowana w bibliotece. Czasami trzeba umieścićokreślony blok (bramkę) wcześniej niż wynika to z kolejności oznaczeń, np. umieścić bramkęIC2D wcześniej niż bramki IC2B i IC2C. W tym celu należy aktywować polecenie INVOKE i

wybrać lewym przyciskiem myszy na dany element na schemacie np., bramkę. W pojawiającymsię oknie dialogowym widać, które bramki są już umieszczone na schemacie, a które jeszcze nie.Dowolną nieużytą bramkę można teraz wybrać i kliknąć OK (lub dwukrotnie kliknąć na nazwiebramki) i umieścić ją na rysunku.

Jeżeli trzeba umieścić bramkę (blok) elementu, który znajduje się na innym arkuszu schematu,wystarczy aktywować polecenie INVOKE i napisać oznaczenie elementu, np. IC2 – pojawi sięokno dialogowe, gdzie można wybrać wolną bramkę i umieścić na schemacie.

Na schemacie można umieścić elementy z dowolnej ilości bibliotek. Kompletna informacja oelementach użytych na schemacie jest zapisana w pliku schematu lub płytki tak, że nie potrzebarazem z płytką i schematem dołączać jeszcze plików bibliotek.

14. Rysowanie schematu

Utwórz pusty schemat - w Panelu kontrolnym (File-New-Schema) lub we wcześniej otwartymedytorze schematów (File-New).

Grid (raster rysunkowy)Standardowy, domyślny raster dla schematu wynosi 0.1 cala (2.54 mm). Symbole powinny byćumieszczone w tym rastrze lub w jego wielokrotności, aby wyprowadzenia także byłyumieszczone w tym rastrze.

Dodawanie ramki rysunkowej do schematuNa początku wybierz ramkę rysunkową z biblioteki ramek (FRAMES.LBR), która zawierazdefiniowane ramki różnych formatów. Po wybraniu polecenia ADD napisz LETTER w poluSEARCH. W spisie, który się pojawi wybierz jedną z ramek np. LETTER_P. Ramka ta pojawi sięna pozycji kursora.

Jeżeli nie widzisz jej w całości, użyj klawisza F4. Umieść ramkę tak, by jej dolny lewy rógznajdował się na współrzędnych 0,0 i potwierdź umieszczenie w tym miejscu kliknięciem lewegoprzycisku myszy. Na pozycji kursora pojawi się kolejna ramka. Zakończ polecenie ADD poprzezkliknięcie na ikonę STOP. Przyciśnij klawisze Alt+F2 lub użyjcie ikony Zoom-Fit, a ramka pojawisię pełnej wielkości.

Text – dodawanie i modyfikacja tekstu w ramkach Do predefiniowanych ramek można dodać linie i tekst oraz inne obiekty. Inną możliwością jestnarysowanie własnej ramki i jej zapisanie (niemożliwe w wersji light). Pola tekstowe, np. nazwaprojektu lub numer wersji mogą być umieszczone bezpośrednio. Ramki są zapisane jako symbolew bibliotece tak, iż ma sens umieszczanie tekstów w ramce również na warstwie 94 (Symbols).

Przybliż obraz rysunku tak, aby obszar tabelki narożnej był w pełni widoczny. Teraz wybierzpolecenie TEXT (ikoną, wpisaniem, z menu DRAW) i w oknie dialogowym edytora tekstu wpisztekst, np: CadSoft. Po kliknięciu OK, tekst pojawi się na pozycji kursora i umieszczony będzie wodpowiednim miejscu po kliknięciu lewym przyciskiem myszy. Umieść tekst w górnej pustej liniitabelki narożnej.

Po umieszczeniu tekstu na rysunku, na pozycji kursora dalej zostaje ten sam tekst, dopóki funkcjanie zostanie przerwana inną funkcją lub użyciem ikony STOP.Wielkość tekstu i typ pisma można ustawić po jego napisaniu w oknie edytora tekstu jeszczeprzed ostatecznym umieszczeniem na schemacie w górnym pasku ustawień. Dodatkowo (poumieszczeniu tekstu na rysunku) można wielkość i typ pisma zmienić poleceniem CHANGE wponiższy sposób:

Wybierz polecenie CHANGE (ikoną, w menu EDIT, wpisaniem) a w powijającym się menuwybierz SIZE lub FONT oraz odpowiednie wartości. Kliknij kursorem w lewym dolnym rogu tekstu,a tekst zmieni się według nowego ustawienia.

W przypadku, gdy chcesz zmienić wielkość tekstu na wartość, która nie występuje w menuCHANGE-SIZE, na przykład na 0.17, napisz w linii poleceń:

CHANGE SIZE 0.17 Enter

i kliknij w lewy dolny róg tekstu.

W tabelce narożnej są dwa pola tekstowe o nazwie TITLE i DATE, które program EAGLEwypełnia automatycznie (TITLE jest to nazwa rysunku, DATE to data zapisu pliku). Te polatekstowe zostały utworzone jako tekst o treści:

>DRAWING_NAMEi>LAST_DATE_TIME

Te pola tekstowe można utworzyć i umieścić w swojej własnej tabelce i będą one automatyczniewypełniane podczas zapisywania pliku.

Rysowanie schematu połączeńNarysujmy schemat połączeń przedstawiony na kolejnym obrazku. Jeżeli nie chcesz rysowaćcałego układu połączeń, możesz użyć wcześniej utworzonego schematu o nazwie DEMO1.SCHzapisanego w katalogu ..\examples\tutorial

Rozpocznij od przyciśnięcia klawiszy ALT+F2 lub kliknij na ikonę Zoom-to-fit, przez co rysunekzostanie dopasowany do wielkości ekranu.

Schemat zawiera następujące elementy:

Part Value Device Package Library

C1 30p C-EUC1206 C1206 rcl C2 30p C-EUC1206 C1206 rcl C3 10n C-EU025-025X050 C025-025X050 rcl C4 47u/25V CPOL-TAP5-45 TAP5-45 rcl C5 47u CPOL-TAP5-45 TAP5-45 rcl D1 1N4148 1N4148 DO35-10 diode IC1 PIC16F84AP DIL18 microchipJP1 PROG PINHD-1X4 1X04 pinhead JP2 APPL PINHD-1X17 1X17 pinhead 1Q1 XTAL/S QS special R1 2.2k R-EU_R1206 R1206 rcl U1 78L05 78LXXZ TO92 linear

Użyj polecenia ADD do wyboru i umieszczenia tych elementów na schemacie, podobnie jakprzedstawiono to na kolejnym obrazku. W celu łatwiejszego umieszczania symboli na schemaciewłącz raster – klawisz funkcyjny F6 włącza i wyłącza widoczność rastra.

Gdy element zostanie umieszczony na schemacie można go przemieszczać według potrzebpoleceniem MOVE (klawisz F7, ikona, w menu EDIT, wpisanie polecenia), gdy po kliknięciu naelement, oraz przemieszczeniu kursora z elementem i ponownym kliknięciu lewego przyciskumyszy, element zostanie przemieszczony do nowego położenia. Element po wybraniu pierwszymkliknięciem zostanie podświetlony, co oznacza, że jest gotowy do przesunięcia.

Po przesunięciu pierwszego elementu polecenie MOVE jest nadal aktywne i programprzygotowany jest do dalszego przesuwania elementów. Podczas przesuwania, kliknięcie prawymprzyciskiem myszy obraca element o 90 stopni. Każde dalsze kliknięcie prawego przycisku myszyobraca element o kolejne 90 stopni. Po rozmieszczeniu wszystkich elementów, można zacząć jełączyć poleceniem NET według załączonego wzoru.UWAGA – nie używaj polecenia WIRE do łączenia wyprowadzeń elementów, ale polecenieNET !

Polecenie NET Połączenie narysowane poleceniem NET (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia) jestpodłączone do wyprowadzenia elementu tylko wtedy, jeśli zostało rozpoczęte lub zakończone wpunkcie podłączeniowym wyprowadzenia symbolu (connection point). Jeżeli nie jesteś pewny,gdzie się one znajdują, poleceniem DISPLAY można wyświetlić warstwę 93 (PINS), gdzie punktypodłączenia oznaczone są zielonym kółkiem. Najedź kursorem na koniec jednego wyprowadzeniai kliknij – w ten sposób zaczniesz rysować połączenie. Przeciągnij połączenie myszą w żądanymkierunku, kliknij w miejscu, gdzie znajdować się ma narożnik połączenia i kontynuuj tak dalej, ażdo końca (punkt przyłączeniowy) dalszego wyprowadzenia – kliknięcie na końcu wyprowadzeniaautomatycznie zakończy rysowanie połączenia. Podczas prowadzenia połączenia międzywyprowadzeniami przy pomocy prawego przycisku myszy możesz zmieniać typ prowadzeniasegmentów z prostokątnego na diagonalny i na pod dowolnym kątem według potrzeby.Połączenia mogą zaczynać się i kończyć na istniejących już połączeniach w dowolnym miejscu. Wtakim przypadku program EAGLE w miejscu podłączenia dwóch połączeń umieści kropkę. Jeżelidodatkowo połączysz dwa istniejące już połączenia, które nie należą do tej samej sieci, to

program zapyta o wybór, która z istniejących nazw sieci (net name) ma być użyta dla nowegopołączenia (powstanie jedna sieć zamiast dwóch).

Program EAGLE automatycznie nadaje nazwy (net name) połączeń podczas ich rysowania.Automatycznie utworzona nazwa ma format N$xxx, gdzie x jest liczbą porządkową połączenia.Nadanie nazwy wykonywane jest już w początkowej fazie rysowania połączenia. Z tego powodupołączenia, które maja nawiązywać do już istniejących i mają tworzyć jedną sieć, rysuje siępocząwszy od istniejącego połączenia i w ten sposób przejmą jego nazwę. W przeciwnymprzypadku, gdy połączenie rysowane jest od wyprowadzenia elementu do istniejącego połączenia,oba te połączenia mają różne nazwy i należy wybrać jedną z nich.

W naszym schemacie jako przykład sieci połączeń (net) złożonej z kilku połączeń pomiędzy U1wyprowadzenie 1, C3 wyprowadzenie plus i C4. Wszystkie te wyprowadzenia połączone są dojednej sieci (net) pomimo, że niekoniecznie rysowane były kolejno po sobie.

Jeżeli automatycznie utworzona nazwa połączenia nie odpowiada nam, można ją zmienić wedługpotrzeb poleceniem NAME.

Polecenie NAME Polecenie NAME (ikona, w menu EDIT, wpisanie polecenia) umożliwia zmianę nazwy połączenia(net name), nazwę magistrali lub oznaczenie elementu (Reference Designator).

Wybierz polecenie NAME i kliknij na dowolne połączenie na schemacie – pojawi się okno z nazwąpołączenia, którą można zmienić według potrzeby i zatwierdzić OK. Tym samym sposobemmożna zmienić oznaczenie elementu (Reference Designator) – kliknij na obrys jakiegoś elementu,np. na U1 i spróbuj zmieć w pojawiającym się w oknie oznaczenie U1 na U2.

Program nie zezwala na zdublowanie oznaczenia elementów na schemacie. Inaczej jest zpołączeniami, które nie są wizualnie ze sobą połączone, można im nadać tą samą nazwę, przezco są wzajemnie połączone – technika ta używana jest do rysowania schematu na wieluarkuszach, gdzie połączenia pomiędzy poszczególnymi arkuszami schematu zapewnione jestprzez nadanie im takich samych nazw.

Polecenie LABEL Polecenie LABEL (ikona, w menu EDIT, wpisanie polecenia) umożliwia umieszczenie teksu znazwą połączenia lub magistrali na schemacie w celu jego wyświetlania. Wybierz polecenie ikliknij na dowolne połączenie – w miejscu kursora pojawi się tekst z nazwą połączenia, którymożna umieścić w dowolnym miejscu przesuwając kursor myszą i klikając lewym przyciskiem.Podczas umieszczania tekstu można go obracać poprzez klikniecie prawym przyciskiem myszy.Jeżeli nazwa połączenia lub magistrali zostanie zmieniona to zmieni również widoczny tekst(label).

Uwidoczniony tekst z nazwą połączenia lub magistrali nie można modyfikować poleceniemCHANGE-TEXT, ponieważ związany jest z prawdziwą nazwą połączenia (można je zmienićpoleceniem NAME). Wielkość tekstu (label) i jego czcionka można dodatkowo zmienićpoleceniem CHANGE-SIZE i CHANGE-FONT.

Polecenie DELETE Przy pomocy polecenia DELETE (menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia) można usunąć obiekt zrysunku. Jeżeli zostanie użyte do usuwania połączeń, linii lub magistrali, to wymazany zostaniewybrany segment połączenia, linii czy magistrali. Wybierz polecenie DELETE i kliknij na dowolnyobiekt na rysunku. Przywrócić na rysunek usunięty obiekt można poleceniem UNDO, ponownewymazanie po przywróceniu go poleceniem UNDO, można dokonać poleceniem REDO. Grupęobiektów można usunąć w ten sposób, że najpierw należy zaznaczyć grupę poleceniem GROUP

(narysować wielokąt wokół grupy, ostatni segment zamyka się automatycznie po kliknięciuprawym przyciskiem myszy), potem wybierz polecenie DELETE i kliknij prawym przyciskiemmyszy.

Polecenie JUNCTION Podczas łączenia jednego połączenia z drugim w miejscu złączenia automatycznie pojawi sięwiększa kropka (junction). Funkcję automatycznego umieszczania kropek (junction) możnawyłączyć w OPTIONS-SET-MISC-Auto Set Junction. Ręczne umieszczanie kropek oznaczającychzłączenie połączeń można późnej przeprowadzić poleceniem JUNCTION (menu DRAW, ikona,wpisanie polecenia). Po wybraniu polecenia na pozycji kursora pojawi się łącząca kropka, którąmożna umieści w dowolnym miejscu na każdym połączeniu. Kropki nie można umieścić pozapołączeniem.

Polecenie SHOW Polecenie SHOW (menu VIEW, ikona, wpisanie polecenia) umożliwia wyświetlenie informacji owybranym obiekcie. Wybierz polecenie SHOW i kliknij na dowolną ścieżkę – na dole w paskustanu pojawi się nazwa połączenia (net name). Kliknij na obrys elementu a zobaczysz w paskustanu informacje o tym elemencie (oznaczenie Ref.Designator, nazwa elementu, biblioteka,nazwa obudowy na płytce drukowanej).

Jednocześnie wybrany obiekt zostanie podświetlony. Przy wyborze połączenia oprócz samegopołączenia, podświetlone zostaną nawiązujące obiekty (wyprowadzenia, kropki łączące, nazwywyprowadzeń itd.) Można także wybrać konkretny obiekt poprzez napisanie polecenia z nazwąobiektu. Spróbuj napisać:

SHOW U1 Enter

Program podświetli element U1 i wyświetli informacje na jego temat w pasku stanu. Aktywowanew ten sposób polecenie pozostaje aktywne i można dalej wpisywać nazwy obiektów, bez potrzebyponownego wpisywania polecenia SHOW.

Polecenie MOVE Aby nie dochodziło do nieporozumień podczas rysowania i przesuwania połączeń, trzebazrozumieć poniższe przykłady użycia polecenia MOVE:

Gdy podczas przesuwania poleceniem MOVE, linia połączenia nie przejdzie przez wyprowadzenieelementu, to nie powstanie w tym miejscu połączenie elektryczne.

Z drugiej strony, jeżeli po przesunięciu symbolu elementu, jego wyprowadzenie (punktprzyłączeniowy) dotykać będzie końca innego wyprowadzenia lub innego połączenia, topowstanie elektryczne połączenie pomimo, że nie była tam narysowana linia połączenia. Jeżeliprzesuwany jest element, do którego wyprowadzenia podłączona jest linia połączenia, to linia tabędzie automatycznie ciągnięta za elementem. Wypróbuj to w praktyce, jeżeli dojdzieprzypadkowo do zwarć, użyj polecenia UNDO do przywrócenia pierwotnego stanu.

Historia poleceńPrzy pomocy klawiszy “strzałka w górę” i “strzałka w dół” można przywołać polecenia, które były wprzeszłości użyte. “Strzałka w górę” przywołuje polecenia w kolejności od ostatniego wstecz.“Strzałka w dół” przywołuje plecenia w odwrotnej kolejności Spróbuj wypróbować je na naszymschemacie, np.:

SHOW R1 Enter SHOW C1 Enter SHOW IC1 Enter

Ikoną STOP zakończ polecenie SHOW, przerysuj obraz klawiszem F2 i przyciśnij kilka razyklawiszem „strzałka w górę” a potem klawiszem „strzałka w dół”. Jeśli znajdziesz polecenie, którejest Tobie potrzebne, potwierdź je klawiszem Enter.

Dokończenie rysowania schematuUżyj polecenia ADD i dodaj do narysowanego schematu pozostałe elementy i symbole zasilania(VCC, V+, GND) z biblioteki Supply.lbr.Symbole zasilania przedstawiają sygnały zasilające. Kontrola elektrycznej poprawności schematu(ERC) kontroluje je. Nie zapomnij, że możesz przesuwać obiekty na schemacie przy pomocypolecenia MOVE i że podczas przesuwania można je obracać po kliknięciu prawym przyciskiemmysz. Poleceniem NET narysuj połączenia elementów, podłącz także do zasilania wyprowadzeniazasilające.

Polecenie SMASH Zwróć uwagę, że podczas obracania elementu, np. rezystora, jego oznaczenie (ReferenceDesignator) i wartość (Value) także się obracają. Poleceniem SMASH można odłączyć tekst odelementu i przesuwać go oraz obracać niezależnie od elementu.

Wybierz polecenie SMASH (menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia) i kliknij na symbol diody.Teraz wybierz polecenie MOVE (np. kliknięciem na ikonę), najedź na oznaczenie diody D1 i kliknij– nazwa uchwycona jest teraz na pozycji kursora i przemieszcza się razem z nim. Podczasprzesuwania można obracać oznaczenie D1 – poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy.Przesunięte oznaczenia diody zostanie umieszczone w nowym miejscu po kliknięciu myszą. Jeżeliistnieje taka potrzeba, można zmienić wielkość tekstu, który poleceniem SMASH zostałoddzielony od elementu. W tym celu użyj polecenia CHANGE - SIZE i ustaw nową wartośćwielkości tekstu.

Polecenie VALUE Poleceniem VALUE (z menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia) można definiować lub zmieniaćwartości (Value) elementów takich, jak rezystory czy kondensatory (np. 4k7, 10K). W przypadkuukładów scalonych wartość ma znaczenie w stosunku do nazwy elementu (np. 74LS00N).

Wybierz polecenie VALUE, kliknij na rezystor – pojawi się okno, w którym można wpisać nowąwartość, np. 4k7, potwierdźcie OK – przy rezystorze pojawi się nowa wartość.

Do zmiany oznaczenia elementu (np. C2) lub nazwy połączenia (N$2) użyjcie polecenia NAME.

Polecenie Electrical Rule Check (ERC) Polecenie ERC (menu TOOLS, ikona, wpisanie polecenia) służy do prostej kontroli schematuelektrycznego. Wynikiem kontroli są komunikaty o błędach, które zapisane są w pliku o takiejsamej nazwie jak ma schemat, ale z rozszerzeniem .erc. Komunikaty te wyświetlane są także wpojawiającym się automatycznie oknie edytora tekstu, ale tylko, jeżeli są błędy w połączeniach.Wybierz polecenie ERC (np. w menu TOOLS) - kontrola zostanie uruchomiona automatycznie.Kontrola ta zgłasza możliwe elektryczne problemy w połączeniach, ale interpretacja pozostaje wrękach użytkownika. Kontrola ERC, sama nie naprawia źródła błędu, ewentualne zmiany powinienwprowadzić użytkownik po analizie komunikatów.

Generowanie płytki ze schematuPo zakończeniu rysowania schematu, lub po wczytaniu gotowego schematu można przejść doprojektowania płytki poleceniem BOARD (ikona, wpisanie polecenia). Program EAGLEautomatycznie wygeneruje informacje ze schematu potrzebne do projektowania płytki (elementy iich połączenia, czyli Netlist i Partlist), uruchomi edytor płytek a użyte elementy z połączeniamirozłoży poza obrysem płytki.

Dalsze bardziej szczegółowe informacje zawarte są w rozdziale Projektowanie płytki drukowanej.Na razie nadal będziemy zajmować się schematem, by omówić pozostałe funkcje.

Polecenie BUS (magistrala) Poleceniem File-Open wczytaj schemat BUS.SCH z katalogu programu Eagle(\eagle\examples\tutorial). Pojawi się schemat z narysowaną magistralą. Magistralę w programieEAGLE rysuje się poleceniem BUS (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia). Nazwa magistralijest generowana automatycznie podobnie jak dla połączeń, tylko format jest inny (B$1, ....).

Rysunek magistrali nie ma żadnego logicznego znaczenia, jest to tylko obiekt graficzny. Logicznepołączenie można narysować tylko poleceniem NET. Program Eagle traktuje połączenia w tensposób, że połączenia o tej samej nazwie (net name) są ze sobą połączone i tworzą siećpołączeń, niezależnie czy wizualnie są połączone (np. połączenia na różnych arkuszachschematu). Nazwa magistrali określa połączenia wewnątrz magistrali i dla tego nazwa magistraliskłada się nazw poszczególnych połączeń. W naszym przypadku na schemacie Bus.schmagistrala zawiera połączenia VALVE0 do VALVE11 i połączenie o nazwie EN. Zostało toosiągnięte poprzez nazwę magistrali EN,VALVE[0..11], utworzoną poleceniem NAME.

Magistrala na tym schemacie nie jest jeszcze dokończona i należy narysować jeszcze klikapołączeń do magistrali. Zacznij łączyć IC7 przy pomocy polecenia NET i po kliknięciu namagistralę na poziomie wyprowadzenia 14 układu IC7 – pojawi się menu z nazwami połączeńwewnątrz magistrali, wybierz EN – od tej chwili od magistrali zacznie ciągnąć się połączenie EN,które podłącz do wyprowadzenia 14 układu IC7 (dociągnij połączenie do końca wyprowadzenia 14i kliknij – czy nastąpiło prawidłowe podłączenie, można to sprawdzić po włączeniu warstwyrysunkowej 93, Pins). Kontynuuj z kolejnymi połączeniami magistrali i połącz pozostałewyprowadzenia IC7 w ten sposób:

VALVE0 = pin 16, VALVE1 = pin 15, VALVE 2 = pin 10, VALVE3 = pin 9

Jeżeli podczas rysowania musisz zmienić kierunek rysowania, możesz kliknięciem prawegoprzycisku myszy zmienić prostokątne kreślenie narożników na diagonalne lub pod dowolnymkątem.

Użyj polecenia LABEL do uwidocznienia nazwy połączenia.

Poleceniem MOVE spróbuj przesuwać połączenie. Wybierz polecenie MOVE, kliknij napołączenie w pobliżu narożnika – przeciąganiem kursora przesuwaj narożnik połączenia. Kliknijgdzieś w pobliżu środka segmentu połączenia – ruchem kursora prostopadle do segmentu,przesuwaj cały segment połączenia.

Poleceniem DELETE i kliknięciem na segment można go usunąć.

Nie zapomnij, że poleceniem UNDO (lub klawiszem F9) można cofnąć ostatnią operację wstecz,a poleceniem REDO ponownie wrócić do stanu sprzed polecenia UNDO.

Jeżeli podczas wyboru obiektu, po kliknięciu na nim myszy, kursor zmieni się na czterostronnąstrzałkę, oznacza to, że w pobliżu jest kilka obiektów, które można wybrać. W takim przypadku,poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy należy zmienić podświetlony obiekt na żądanyi potwierdzić kliknięciem lewego przycisku myszy.15. Klawisze funkcyjne

Jak już wcześniej było wspomniane, klawisze funkcyjne predefiniowane są dla wybranychpoleceń. Przyporządkowanie to można w każdej chwili zmienić. Tylko klawisze używane przezWindows (np. F1 dla pomocy) nie powinny być zmieniane. Przyporządkowanie klawiszy

funkcyjnych do poleceń przeprowadza się poleceniem ASSIGN (menu OPTIONS, wpisaniepolecenia).

16. Automatyczne przenoszenie zmian

Program Eagle potrafi zapewnić automatyczne przenoszenie zamian w schemacie na płytkę iodwrotnie (forward - backward annotation). Dobrą praktyką jest używanie automatycznegoprzenoszenie zamian, ponieważ zapewnia to, że schemat i płytka w pełni sobie odpowiadają,zwłaszcza, kiedy wprowadzanych zmian jest więcej. Program EAGLE automatycznie aktywujesystem przenoszenia zmian miedzy schematem a płytką w momencie, gdy zostanie wczytanyschemat i odpowiadająca mu płytka. EAGLE zawsze stara się wczytać oba rysunki - schemati płytkę, jeżeli zapisane są w tym samym katalogu. Porównywane są: lista połączeń, elementy iwartości.

Jeżeli wczytasz schemat i płytkę, które mają taką samą nazwę i zapisane są w tym samymkatalogu, program EAGLE uruchomi kontrolę, gdzie porównuje listę połączeń, elementy i wartościw obu rysunkach. Jeżeli znajdzie różnice pomiędzy nimi, możesz uruchomić ERC, który wyświetliwynik w oknie edytora tekstu. Według tego wyniku można poprawić niezgodności międzyschematem i płytką ręcznie. W ten sposób można narysować schemat dla istniejącej już płytki.

System przenoszenia zmian nie działa, jeżeli wczytany jest tylko jeden rysunek, np. schemat bezpłytki lub na odwrót. Jakiekolwiek zmiany wprowadzone w rysunku mogą spowodowaćniezgodności między schematem i płytką Z tego powodu warto przestrzegać następującego tokupostępowania.:

- gdy pracujesz z płytką, nigdy nie zamykaj edytora schematów Jeżeli nie potrzebujeszschematu, okno edytora zminimalizuj. To samo dotyczy także prac ze schematem (niezamykaj edytora płytek). Program EAGLE generuje ostrzeżenie, że automatycznenanoszeni zmian zostanie wyłączone jeszcze przed wykonaniem operacji, która do tegoprowadzi.

Jeżeli działa system automatycznego wprowadzania zmian, to wszystkie dozwolone zmianywprowadzane na schemacie są jednocześnie wprowadzane na płytce i na odwrót. Dozwolonezmiany dotyczą tych operacji, które mogą być przeprowadzane zarówno w schemacie jak i wpłytce.(np. zmiana nazw elementów), ale inne operację dozwolone są tylko na schemacie, np.dodawanie elementu - na płytce program nie zezwoli na dodanie elementu i wyśle ostrzeżenie, żetę operację należy przeprowadzić na schemacie.

Wczytaj schemat Demo2, na którym sprawdzisz działanie automatycznego przenoszenia zmian.Zwróć uwagę, że wczytany został schemat i odpowiadająca mu płytka – uruchomiony zostałedytor płytek drukowanych z odpowiednią płytką. Rozmieść okna obu edytorów (schemat i płytkę)obok siebie, tak by było je widać jednocześnie. Zmień oznaczenia i wartości kilku elementów przypomocy polecenia NAME i VALUE. Zauważ, że gdy zmiana wprowadzana jest na schemacie, tona płytce modyfikowany element jest podświetlony i na odwrót. W chwili, gdy zmieniane jestoznaczenie elementu (EAGLE nie zezwala na duplikowanie oznaczeń) na jednym rysunku,zmiana pojawia się natychmiast na drugim rysunku. Spróbuj usunąć element poleceniemDELETE, poeksperymentuj z poleceniami UNDO i REDO.17. Projektowanie płytki drukowanej

W tej części instrukcji utworzysz mała płytkę drukowaną i zmodyfikujesz już istniejącą przypomocy edytora płytek.

Najpierw utworzysz płytkę bez schematu, tak jak to robią użytkownicy programu Eagle, którzy nieposiadają modułu schematów. Jeżeli posiadasz moduł edytora schematu, takiego sposobupostępowania najprawdopodobniej nigdy nie będziesz potrzebować. Pomimo to, warto zaznajomić

się opisanym tokiem postępowania, ponieważ zawiera on wiele użytecznych informacji oprojektowaniu płytki.

Projektowanie płytki bez schematu

Utwórz nowy plik płytki poleceniem File/New/Board w panelu kontrolnym (Control Panel).

Definiowanie obrysu płytkiPierwszą rzecz, którą trzeba zrobić to zdefiniowanie obrysu płytki. Przed narysowanie obrysutrzeba ustawić potrzebne jednostki mierzenia (metryczne, calowe?) oraz raster rysunkowy.Przeprowadza się to poleceniem GRID (menu View, wpisanie polecenia, ikona). Po kliknięciuprzycisku DEFAULT w pojawiającym się okienku ustaw jednostki na cale (inch) a wielkość rastruna 0.05". Ustawienia potwierdź kliknięciem OK.

Narysuj prostokątny obrys o rozmiarach 4 x 3" (cale).

Obrys płytki rysuje się poleceniem WIRE na warstwie rysunkowej nr 20 (Dimension). Aktywujpolecenie WIRE (menu DRAW, ikona, wpisanie polecenia), wybierz w okienku warstwę nr 20(Dimension), ustaw szerokość linii w oknie WIDTH i zacznij rysować obrys płytki: najedź kursoremdo miejsca o współrzędnych 0,0 (na płaszczyźnie rysunkowej miejsce to oznaczone jest małymkrzyżykiem) i kliknij – w ten sposób zdefiniowany zostanie pierwszy punkt obrysu. Przesuń kursorw prawo i w górę do współrzędnych 4.00,3.00 (upewnij się że tryb rysowania ustawiony jest naortogonalny – lub ustaw go prawym przyciskiem myszy, bądź wyborem w górnej listwie) iponownie kliknij – utworzyłeś narożnik prostokąta na jego przekątnej. Przesuń kursor z powrotemdo położenia 0,0 i kliknij dwukrotnie (pierwszy klik narysuje narożnik, drugi zakończy rysowanie).Tak się kończy polecenie WIRE. Prostokątny obrys płytki został utworzony.

Poleceniem MOVE możesz przesunąć wierzchołki obrysu płytki, przy czym polecenia UNDO iREDO mogą cofnąć te zmiany. Teraz powiększ wyświetlanie obrazu tak, by obrys płytki wypełniałcały obszar wyświetlania (Alt-F2 lub ikona Zoom to Fit).

Raster do rozmieszczania elementówPrzed rozpoczęciem rozmieszczania elementów należy ustawić wielkość rastra, w którymelementy będą umieszczone. Raster ten może być inny niż przy rysowaniu obrusu płytki, tak samojak będzie inny przy projektowaniu ścieżek na płytce. Chodzi o to, by ustawiona wielkość rastrabyła optymalna dla każdej z czynności. Jest ogólnie dobrym zwyczajem do rozmieszczaniaelementów używać rastra 0.1" lub dokładniejszy 0.05", w którym dobrze rozmieszcza się elementyz wyprowadzeniami w rastrze 0.1" lub jego wielokrotności.

Jeżeli posiadacie elementy w większości z rastrem metrycznym, to właściwe jest ustawieniejednostek mierzenia na mm i wielkość rastra według potrzeby.

Rozmieszczanie elementówWybierz polecenie ADD (menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia) i wyszukaj obudowę DIL14(w oknie SEARCH napisz DIL14 i potwierdź klawiszem ENTER). Ze spisu wybierz obudowę DIL14i kliknij OK (lub dwukrotnie kliknij na DIL14 w spisie). Obudowa DIL14 uchwycona jest na pozycjikursora – umieść obudowę na płytce przesuwając kursor z obudową w potrzebne miejsce i kliknij.Podczas przemieszczania kursora, obudowę można obracać poprzez klikniecie prawegoprzycisku myszy. Zwróć uwagę, że obudowa DIL14 pozostaje nadal na pozycji kursora po jegopierwszym umieszczeniu – przygotowana jest do dalszego umieszczenia. Umieść drugą obudowęDIL14 na płytce. Klawiszem ESC anuluj dalsze umieszczenie obudowy DIL14. Klawiszami F3 i F4powiększ obraz według potrzeb.

Jeżeli chcesz zastąpić umieszczoną już obudowę inną, użyj polecenia REPLACE (menu EDIT,ikona, wpisanie polecenia). Wybierz nową obudowę, np. DIL16 - a potem wybierz obudowę napłytce, która ma zostać zamieniona (wybierz tzw. punkt odniesienia (origin) obudowy, którynajczęściej znajduje się na środku obudowy).

Umieszczenie obudowy SMDWybierz ponownie polecenie ADD do umieszczania dwóch obudów 1210 dla rezystorów na płytce(przy wyszukiwaniu w bibliotece szukaj bądź *1210* lub bezpośrednio R1210 dla rezystora).Podczas wyszukiwania można wybrać obudowę 1210 bezpośrednio z konkretnej biblioteki, np.IPC, po wpisaniu z listy poleceń:

ADD R1210@smd-ipc

Obudowa SMD pojawi się na pozycji kursora z czerwonymi polami lutowniczymi, co oznacza, żeobudowa znajduje się na warstwie 1 (górna strona płytki).

Jeżeli chcesz umieścić tą obudowę na dolnej warstwie płytki, użyj polecenia MIRROR po jegoumieszczeniu na górnej warstwie płytki - MIRROR przeniesie ją na przeciwną stronę płytki, do tej,na której się znajduje. Wybierz polecenie MIRROR (menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia) ikliknij na obudowę (jej Origin), która ma zostać przeniesiona z jednej strony płytki na drugą.Możesz klikną potem na inne obudowy – polecenie MIRROR jest nadal aktywne (poleceniekończy się kliknięciem na ikonę STOP).

W naszym przykładzie obudowy należy umieścić na górnej stronie płytki.

Przyporządkowanie oznaczeń obudów (elementów) = Name (Reference Designator)Do oznaczanie obudów (elementów), które zostały umieszczone na płytce użyj polecenia NAME(menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia). Wybierz polecenie NAME i umieść kursor w pobliżupunktu odniesienia (origin) obudowy DIL14 (oznaczony krzyżykiem, zwykle na środku obudowy) ikliknij. Pojawi się okno dialogowe, w którym napisz IC1 i potwierdź OK. Nazwa IC1 pojawi się przywybranym elemencie.W podobny sposób nadaj oznaczenia pozostałym elementom (IC2, R1, R2).

Przyporządkowanie wartości elementom (Value)Każdy element musi mieć przyporządkowaną wartość (dla rezystorów jest to prawdziwa wartośćrezystancji, dla układów scalonych jest to nazwa elementu). Wartość przyporządkowywana jestpoleceniem VALUE (menu EDIT, ikona, wpisanie polecenia). Po wybraniu polecenia VALUEprzesuń kursor w pobliżu punktu odniesienia (origin) elementu IC1 i kliknij. W pojawiającym sięoknie dialogowym wpisz CD4001 i potwierdź OK. Podobnie nadaj wartości pozostałymelementom:

CD4002 dla IC20, 1Ok dla R1 i 22k dla R2.Definiowanie połączeń (Signals)

Dalszym krokiem jest zdefiniowanie połączeń przy pomocy tzw. powietrznych połączeń(rubberbands). Najpierw podłącz wyprowadzenia masowe – wybierz polecenie SIGNAL i napisz:

GND Enter

Kliknij na pole lutownicze nr 7 układu IC1 (IC1-7), przesuń kursor na pole IC2-7 i dwukrotnie kliknijw celu zakończenia rysowania połączenia GND. Teraz oba pola są połączone z masą - GND.Dalej narysuj połączenie VCC. Napisz:

VCC Enter

i kliknij na IC1-14, przsuń kursor na IC2-14 i dwukrotnie kliknij w celu zakończenia połączeniaVCC.

Zdefiniuj pozostałe połączenia według tego samego sposobu. Jeżeli nie chcesz podawać nazwypołączenia, zacznij od kliknięcia na pierwsze wyprowadzenie i zakończ podwójnym kliknięciem nadrugim wyprowadzeniu (lub kliknij na ikonę STOP). Program EAGLE będzie generował nazwypołączeń automatycznie, które można później zmodyfikować poleceniem NAME.

Terminologia programu EAGLE: Pads są to pola lutownicze z metalizowanymi otworami, w celumontażu klasycznych, przewlekanych elementów. Pins są to wyprowadzenia elementów nasymbolach schematycznych. Smd są to pola lutownicze elementów do montażupowierzchniowego. (SMD).

Definiowanie grup połączeń (Signal Classes)Polecenie CLASS (wpisanie polecenia lub z menu EDIT-Net Classes) umożliwia definiowaniegrup połączeń, którym można przyporządkować określone wartości dotyczące szerokości ścieżki,odległości między ścieżkami i minimalną wielkość otworu dla przelotek W ten sposób odpadakonieczność podawanie tych wartości dla każdej ścieżki oddzielnie. Np. ścieżki zasilające mająinną szerokość i odstęp, niż pozostałe ścieżki szczególnie przy wyższym napięciu. Podanawartości szerokości i odstępu od innych ścieżek jest w ten sposób ustawiona i branaautomatycznie pod uwagę podczas ręcznego lub automatycznego projektowania ścieżek.Domyślnie ustawiona wartość wynosi 0 dla wszystkich atrybutów, gdy nie została zdefiniowanażadna grupa połączeń. Oznacza to, że wartości ustawione w zasadach projektowania (DesignRules) są obowiązujące dla wszystkich ścieżek. Jako przykład płytki z różnymi grupami połączeń(signal classes) może służyć płytka Hexapodu.brd.

Tworzenie płytki ze schematu

Jeżeli posiadasz moduł edytora schematów i schemat został już narysowany, tworzenie płytkiprzebiega w następujący sposób:

Tworzenie pliku płytki (Board File)

Wczytaj przykładowy schemat Demo1.sch i wybierz polecenie BOARD (ikona , wpisaniepolecenia):Polecenie to utworzy automatycznie plik danych potrzebnych do projektowania płytki. Powstanieplik płytki drukowanej, który posiada tą samą nazwę jak schemat, lecz inne rozszerzenie - .brd(Demo1.brd). Na pytanie Create file? Odpowiedz kliknięciem OK.

Powiększ maksymalnie okno edytora płytek (Layou Editor). Biała ramka w prawej częścipłaszczyzny roboczej reprezentuje wstępny obrys płytki, który został utworzony automatycznie wwarstwie 20 (Dimension). Wybierz polecenie MOVE i kliknij na środek prawej pionowej linii obrysupłytki. Przesuń kursor trochę w lewo i kliknij. Prawa strona płytki została przesunięta i płytka sięzmniejszyła. Wstępny obrys płytki możesz modyfikować według potrzeb, tak by odpowiadałwymiarom projektowanej płytki.

Rozmieszczanie elementów (Component Placement)Kliknij na ikonę Zoom-to-Fit, tak by cały rysunek zmieścił się w obszarze roboczym. Elementypłytki umieszczone są po lewej stronie płytki. Wybierz polecenie MOVE i kliknij na największyukład scalony na jego środku, potem przesuń kursor do środka płytki. Wybrany element przesuwasię razem z kursorem. Kliknij prawym przyciskiem myszy, w ten sposób element obróci się o 90stopni. „Powietrzne połączenia” (airwires) przesuwają się wraz z przesuwem i obrotem elementu izostają połączone z jego wyprowadzeniami. Kliknij w celu umieszczenia elementu w wybranejpozycji. Rozmieść wszystkie elementy na płytce przy pomocy polecenia MOVE.

Wybierz polecenie RATSNEST (menu TOOLS, ikona, wpisanie polecenia) - program przeliczydługość wszystkich powietrznych połączeń, by były jak najkrótsze. W ten sposób usunięte zostanązbyteczne połączenia „tam i powrotem”. Używaj zawsze tego polecenia po przemieszczaniuelementu!

Autorouter: krótki przegląd możliwości automatycznego projektowania ścieżekWybierz polecenie AUTO (w menu TOOLS, ikona, wpisanie polecenia). W pojawiającym się okniedialogowym kliknij przycisk OK, uruchomi to pracę autoroutera. Przedtem można było jeszczeustawić wielkość rastra, w jakim mają być umieszczone ścieżki - w zakładce GENERAL - RoutingGrid oraz ewentualnie preferowany kierunek ścieżek na poszczególnych warstwach płytki wzakładce Preffered Directions (Top = górna Bottom = dolna). Tak mała płytka powinna zostaćautomatycznie zaprojektowania bardzo szybko, o ile rozmieszczenie elementów było w miarępoprawne. Jeżeli projektowanie trwa zbyt długo, można je przerwać klikając na ikonę STOP i pozapytaniu "Interrupt?" kliknąć Yes.

Jeżeli wynik pracy autoroutera nie podoba nam się, można wszystkie wybrane, zaprojektowanejuż ścieżki usunąć poleceniem RIPUP (menu, ikona, wpisanie polecenia) i przywrócić je dopostaci „powietrznych” połączeń. Jeżeli po wydaniu tego poleceni klikniesz na jakiś segmentścieżki, zostanie on usunięty. Jeżeli klikniesz na ikonę semafora po prawej stronie na górze, popotwierdzeniu YES na pytanie: "Ripup all signals?", zostaną usunięte wszystkie ścieżki(odpowiedź NO anuluje polecenie).

Autorouter może być uruchomiony w dowolnym momencie, nawet, gdy na płytce są już ścieżki. Wpraktyce ścieżki zasilające projektowane są ręcznie, jeszcze przed uruchomieniem autoroutera,który projektuje pozostałe ścieżki.

Ręczne projektowanie ścieżek (Routing Manually)Do ręcznego projektowania ścieżek używa się polecenia ROUTE (menu Edit, ikona, wpisaniepolecenia), które umożliwia wybór odpowiedniego „powietrznego” połączenia i zamianę go wścieżkę na płytce.

Wybierz polecenie ROUTE i kliknij na początek dowolnego „powietrznego” połączenia.Przemieszczaniem kursora ciągnij ścieżkę w odpowiednim kierunku według potrzeby. Pokliknięciu utworzony zostanie róg ścieżki (utworzony jeden segment). Kontynuuj dalej wodpowiednim kierunku. Podwójne kliknięcie w dowolnym miejscu tymczasowo zakończyprojektowanie ścieżki. Polecenie ROUTE jest nadal aktywne i można zacząć projektowaniekolejnej ścieżki. Podczas prowadzenia ścieżki, po kliknięciu prawym przyciskiem myszy zostaniezmieniony tryb rysowania (prostokątny, diagonalny, pod dowolnym kątem). Po dociągnięciuścieżki do pola lutowniczego lub segmentu ścieżki należącego do danej sieci połączeń, dalszeprowadzenie ścieżki zostanie automatycznie dokończone po jednym kliknięciu (programrozpozna, że dalej ścieżka jest już zaprojektowana).

Podczas prowadzenia ścieżki, zmień stronę (warstwę) płytki – poprzez wybór w rozwijanymokienku w menu w lewo na górze. Aktualnie prowadzony segment ścieżki zostanie umieszczonyna wybranej warstwie płytki, a program umieści w rogu segmentu przelotkę.

Zmiany na płytceJeżeli zakończyłeś projektowanie ścieżek na płytce, możesz wprowadzić dodatkowe zmiany.:

• przesuwać segmenty ścieżek i elementy poleceniem MOVE,• złamać segment ścieżki poleceniem SPLIT,• zerwać ścieżkę i powrócić do „powietrznego” połączenia poleceniem RIPUP,• usunąć „powietrzne” połączenie poleceniem DELETE (tylko przy przeniesieniu zmian doschematu!),• zamienić obudowę elementu poleceniem CHANGE PACKAGE lub REPLACE,(bez schematu). Na płytce Demo3.brd obudowa elementu IC1 została zamieniona na SMD.

Autorouter można uruchomić w dowolnym momencie, bez względu czy na płytce są już ścieżki,czy nie, ponieważ autorouter zaprojektowanych ścieżek już „nie dotknie”. Jest to ważne przyprojektowaniu ścieżek zasilających i innych krytycznych połączeń, które zwykle są prowadzonewcześniej, przed uruchomieniem autoroutera, który projektuje tylko pozostałe ścieżki.

Dalsze zastosowania edytora płytek (Layout Editor)

W tej części będziesz modyfikował zaprojektowaną płytkę. Wczytaj płytkę Demo2.brd i powiększmaksymalnie okno edytora płytek. Dalej użyj kilku ważnych poleceń i opcji:

polecenie DISPLAY(ikona, polecenie w menu View, wpisanie polecenia) umożliwia dobry przegląd obiektów naekranie tak, że niepotrzebne informacje nie są wyświetlane Wybierz polecenie Display i kliknij nawarstwie (layer) nr 21 (tPlace). Warstwa ta zawiera informacje o obrysach elementów na górnejstronie płytki. Po wybraniu tej warstwy automatycznie zostaną wybrane także warstwy 23 tOrigins,25 tNames, 27 tValues i 51 tDocu, ponieważ wszystkie te warstwy podporządkowane są warstwie21. Po ponownym wybraniu tej samej warstwy, wybór zostanie anulowany. Po kliknięciu przyciskuOK wybrane warstwy staną się niewidoczne lub na odwrót. Po kliknięciu przycisku CHANGE woknie dialogowym DISPLAY można zmienić parametry wybranej warstwy (kolor, nazwę,widoczność).

polecenie MOVE(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia przesuwanie obiektów na płytce(elementy, ścieżki, przelotki, obrys płytki, tekst itd.). Po wybraniu polecenia MOVE i kliknięciu nasegmencie ścieżki, w pobliżu jej narożnika, można go przesuwać, natomiast kliknięcie na środkusegmentu powoduje przesuwanie całego segmentu. Przy przesuwaniu przelotek, przesuwają siętakże końce segmentów ścieżek połączonych tą przelotką. W celu przesuwania elementów, nagórnej lub dolnej stronie płytki, należy włączyć widzialności warstwy nr 23 (tOrigins), lubodpowiednio warstwy nr 24 (bOrigins).

Dopóki polecenie MOVE jest aktywne, można obracać obiekty poprzez kliknięcie prawymprzyciskiem myszy.

polecenie GROUP(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia wybór i manipulację grupąobiektów, np. przesuwać (Move), obracać (Rotate), robić lustrze odbicie (Mirror), zmieniaćparametry (Change) itp. Wybierz polecenie GROUP. Kliknij gdzieś w obszarze roboczym, cozdefiniuje początek wielokąta, który ograniczy grupę obiektów. Przeciągając mysz rysuje siępierwszy segment wielokąta, a kolejny róg definiuje się kliknięciem itd. Ostatni segment, któryzamyka wielokąt zostanie narysowany automatycznie po kliknięciu prawego przycisku myszy.W celu wyboru grupy nie należy używać polecenia POLYGON! Wybrane obiekty wewnątrznarysowanego wielokąta staną się podświetlone. Zwróć uwagę, że wybrane są obiekty, któreumieszczone są na widzialnej warstwie, np. obudowy elementów (packages) na górnej stroniepłytki (Top layer) mogą być wybrane tylko wtedy, jeżeli jest widoczna warstwa nr 23 (tOrigins)

(warstwa nr 24 – bOrigins dla dolnej strony płytki). Użyj polecenia DISPLAY do zmianywidoczności potrzebnych lub niepotrzebnych obiektów.

Po aktywacji polecenia Rotate, Move, Mirror, Change itp., dane polecenie wykonywane jest nagrupie zdefiniowanej poleceniem GROUP po kliknięciu prawego przycisku myszy (kliknięcielewego przycisku myszy wybiera pojedynczy obiekt, a prawego przycisku myszy zdefiniowanąwcześniej grupę).

Np. wybierz polecenie MOVE i kliknij prawym przyciskiem myszy. Przy przesuwaniu myszy,zacznie przesuwać się cała grupa obiektów. Kolejnym kliknięciem prawego przycisku możnaobracać całą grupę obiektów. Nowe położenie zatwierdzone zostanie po kliknięciu lewymprzyciskiem myszy.

Atrybuty obiektu w wybranej grupie mogą być globalnie zmienione poleceniem CHANGE.Poleceniem GROUP zdefiniuj grupę, w której są ścieżki. Wybierz potem polecenie CHANGE a wkontekstowym menu wybierz WIDTH (szerokość) i wybierz nową wartość np. 0.032. Potem kliknijprawym przyciskiem myszy w obszarze roboczym program – szerokość ścieżek w grupie zostaniezmieniona na 0.032.

Poleceniem UNDO można przywrócić wszystko do pierwotnego stanu.

Grupę można zdefiniować także jako prostokątny obszar, który poleceniem GROUP tworzy się wnastępujący sposób:Kliknij pierwszy wierzchołek prostokąta i przytrzymując stale lewy przycisk myszy, przesuń kursorw miejsce przeciwległego wierzchołka prostokąta. Po zwolnieniu lewego przycisku myszy zostanązaznaczone obiekty wewnątrz wyznaczonego prostokąta.

Wybrana grupa zostaje aktywna (nawet, jeśli zniknie podświetlenie), jeżeli rysunek jest aktywny.Zakończenie wyboru grupy dokonuje się wpisaniem polecenia GROUP;

polecenie SPLIT(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia dodanie narożnika w segmencielinii (lub ścieżki). Wybierz polecenie SPLIT i kliknij na segment ścieżki, gdzie ma powstaćzałamanie. Przeciągnij kursor i w ten sposób powstanie nowy róg ścieżki. Po kliknięciu prawymprzyciskiem myszy zmienia się typ pochylenia linii (prostokątny, diagonalny, pod dowolnymkątem).

polecenie CHANGE(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia zmianę parametrów wybranegoobiektu na płytce, np. zmienić szerokość, przenieść ścieżkę z jednej strony na drugą itp.

Zmianę szerokości istniejącej ścieżki można przeprowadzić w następujący sposób: Wybierzpolecenie CHANGE, aktywuj polecenie WIDTH w menu kontekstowym, wybierz nową wartość zrozwianej listy i kliknij na segment ścieżki, który ma być zmieniony.

Jeżeli trzeba podać wartość, której nie ma na rozwijanej liście, np. 0.23, to należy ją podaćpoprzez wpisanie całego polecenia

CHANGE WIDTH 0.23 Enter

i następnie kliknąć na dany segment ścieżki. W celu zmiany warstwy, na której znajduje sięścieżka, należy aktywować polecenie CHANGE, wybrać polecenie LAYER w kontekstowym menui wybrać warstwę, na którą ma być przeniesiona ścieżka (Top, Bottom,...) a następnie kliknąć nasegment ścieżki. Program automatycznie umieści przelotki na końcach segmentu, jeśli jest tokonieczne do zmiany warstwy, lub usunie istniejącą przelotkę, jeśli stanie się zbyteczna.

polecenie ROUTE(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) służy do projektowania ścieżek. Po kliknięciuna „powietrzne” połączenie z bliższego końca zacznie być prowadzona ścieżka o szerokości, jakajest zdefiniowana aktualnie poleceniem CHANGE. Po kliknięciu tworzone są kolejne narożnikiścieżki. Jeżeli trzeba tymczasowo zakończyć projektowanie ścieżki, to należy kliknąć dwukrotniew danym miejscu. Podczas projektowania ścieżki, po kliknięciu prawym przyciskiem myszy,można zmienić styl jej prowadzenia (prostokątny, diagonalny, pod dowolnym katem).

polecenie RIPUP(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia zerwanie ścieżki i przywrócenie godo formy „powietrznego” połączenia. Jeżeli ma być usunięty segment ścieżki, to należy wybraćpoleceni RIPUP i kliknąć na dany segment. Jeżeli mają zostać usunięte wszystkie segmentyścieżek o danej nazwie połączenia (net name), np. wszystkie ścieżki GND, to po wybraniupolecenia RIPUP należy wpisać nazwę połączenia, np. GND i potwierdzić Enter. Można pisaćkilka nazw po kolei, np. GND VCC i potwierdzić Enter, co spowoduje usunięcie wszystkich ścieżekGND i VCC. Jeżeli trzeba usunąć wszystkie ścieżki za wyjątkiem GND i VCC, to należy napisać:

! GND VCC Enter.

polecenie SHOW(ikona, polecenie w menu Edit, wpisanie polecenia) umożliwia łatwe odnalezienie wybranegoobiektu – „powietrznego” połączenia, ścieżki lub elementu na płytce, poprzez jego podświetlenie.Wybierz polecenie SHOW i napisz:

IC1 Enter

Układ IC1 zostanie podświetlony.

polecenie REDRAW(ikona, polecenie w menu View, klawisz F2) umożliwia przerysowanie treści obrazu.

polecenia Undo/Redo(ikony w prawo na górze, polecenia w menu, wpisanie polecenia, klawisze F9 i F10) umożliwiającofnięcie wykonanej czynności (UNDO), ewentualnie przywrócenie cofniętej czynności (REDO).

Inner Layers (wewnętrzne warstwy płytki)Wewnętrzne warstwy płytki (Route2...15) mogą być użyte jako warstwy sygnałowe (doumieszczania ścieżek) w ten sam sposób jak górna i dolna warstwa płytki. Nie można ich użyć wwersji Light (freeware) programu Eagle, gdzie liczba warstw płytki ograniczona jest do 2 (górna idolna strona płytki).

Supply Layers (warstwy zasilające)Możliwość użycia warstw zasilających jest niedostępna w wersji Light programu!Wewnętrzne warstwy płytki (Route 2...15) mogą być użyte jako warstwy dla jednego wybranegosygnału, w większości jako zasilające (GND, VCC,.....). Przeprowadza się to poprzez zmianęnazwy warstwy na nazwę $signalname, gdzie signalname jest to nazwa sieci połączeń (net).Wszystkie połączenia o tej nazwie zostaną połączone do tej warstwy. Zastosowanie możnapokazać na przykładzie warstwy zasilającej GND. Wczytaj płytkę Demo2.brd i napisz:

SHOW GND Enter

Połączenie GND zostanie podświetlone. Potem napisz:

RIPUP GND Enter

Wszystkie ścieżki należące do sieci GND zostaną usunięte. Teraz zdefiniuj warstwę nr 2 jakowarstwę dla sygnału GND tak, że nazwę warstwy należy zmienić na $GND (przed nazwąpołączenia musi być $). Napisz:

LAYER 2 $GND Enter.

Druga możliwość jak zdefiniować tą warstwę jako GND, to użycie polecenia DISPLAY - wkontekstowym menu wybierz warstwę Layer 2 (Route2), kliknij na CHANGE a w kontekstowymmenu wybierz Supply Laser. W oknie name napisz nazwę sieci GND.

Teraz wybierz polecenie RATSNEST, co spowoduje, że „powietrzne” połączenia GND znikną(program wie, że do tego połączenia należy cała jedna warstwa płytki). Wyłącz widoczność dlawszystkich warstw za wyjątkiem warstwy nr 2 ($GND) w menu polecenia DISPLAY lub wpisaniemw linii poleceń:

DISPLAY NONE $GND Enter.

Nie zapomnij, że podczas pisania polecenia można używać zarówno małych jak i dużych liter imożna pisać tylko kilka pierwszych liter z nazwy polecenia, np. powyższe polecenie możnazapisać jako:

dis none $gnd Enter.

Teraz napisz SHOW GND i potwierdź Enter. Zostaną podświetlone wszystkie miejsca na płytce,które przy pomocy wyprowadzeń elementów łączą się z warstwą GND. Połączenie wyprowadzeńdo płaszczyzny miedzi GND, realizowane jest przy pomocy specjalnych podtrawionych podłączeń(thermals). Natomiast wyprowadzenia, które nie mają być podłączone do warstwy GND sąodizolowane wytrawionym pierścieniem.W naszym przypadku elementy C1 i C2 nie posiadają połączenia do wewnętrznej warstwyzasilającej, ponieważ są to elementy SMD bez wyprowadzeń, które przechodzą przez wewnętrznewarstwy płytki. Musisz ręcznie poprowadzić krótką ścieżkę z pola SMD, które zostaniezakończone przelotką. Program automatycznie połączy otwór przelotki do wewnętrznej warstwyzasilającej GND.

Warstwy zasilające zdefiniowane nazwą $signalname są rysowane na ploterze odwrotnie tzn.obiekty narysowane w kolorze warstwy są w rzeczywistości obszarami bez miedzi.

Copper Pouring (rozlewany obszar miedzi)Polecenie POLYGON umożliwia definiowanie obszarów miedzi, które należą do danej siecipołączeń. Jeżeli obszar ten obejmuje wyprowadzenia, które mają być połączone z tą siecią, toprogram automatycznie połączy je do tego obszaru przy pomocy specjalnych miedzianychdoprowadzeń (thermals). Wyprowadzenia, które znajdują się w tym obszarze, a nie mają byćpołączone do tej sieci są izolowane od otaczającej je miedzi. Program automatycznie zapewniaodpowiednią odległość izolacji pomiędzy miedzią a innymi ścieżkami.

Spróbuj rozlać miedź na górnej warstwie płytki, która należałaby do sieci GND. Wczytaj płytkęDemo2.brd i usuń ścieżki GND poleceniem RIPUP GND Enter. Użyj polecenie DISPLAY –przycisk None, do wyłączenia widoczności wszystkich warstw. Ustaw widoczność warstwy nr 1(Top), nr 17 (Pads), nr 18 (Vias) i nr 20 (Dimension). Aktywuj polecenie POLYGON i napisz:

GND Enter

w ten sposób tworzonemu wielokątowi zostanie przyporządkowane połączenie GND. Wybierzgórną stronę płytki (Layer Top) z rozwijanej listy (po lewej na górze) i rozpocznij rysowaniewielokąta. Kliknij kolejno w każdym jego wierzchołku, a na końcu kliknij dwukrotnie, cospowoduje, że wielokąt zostanie zamknięty. Aktywuj polecenie RATSNEST, co spowoduje, że

program obliczy wypełnienie obszaru wielokąta, co może chwilę potrwać. Zauważ, że wypełnionyobszar miedzi jest połączony z wyprowadzeniami, które mają być połączone do GND poprzezspecjalnie podtrawione połączenia (thermal). Pozostałe wyprowadzenia są od obszaru miedziodizolowane. Sprawdź to wpisaniem polecenia:

SHOW GND Enter.

Jeżeli na płytce znajdują się obszary miedzi, to po zapisaniu pliku i jego ponownym otwarciupojawią się jedynie obrysy obszarów miedzi. Aby ponownie pokazały się obszary wypełnionemiedzią, należy ponownie użyć polecenia RATSNEST.

18. Autorouter

Żaden autorouter nie zaprojektuje tak ścieżek, jak byśmy chcieli, lecz znacznie ułatwi iprzyspieszy zaprojektowanie płytki W praktycznym zastosowaniu właściwe jest połączenieprojektowania ręcznego z automatycznym, co praktycznie przedstawiono na następującymprzykładzie:

Wczytaj plik z płytką Hexapodu.brd. Poleceniem DISPLAY wyłącz widoczność warstwy nr 21(tPlace) tak, by elementy na górnej stronie płytki przestały być widoczne. Płytka ta zawiera ręczniezaprojektowane ścieżki sygnałów AC1 i AC2. Na warstwach 41, (Restrict) i 42 (bRestrict) zostałyutworzone zakazane, prostokątne obszary, gdzie autorouter nie może prowadzić ścieżek (górna idolna strona płytki). Element B1 leży w obszarze zakazanym dla przelotek narysowanym wwarstwie 43 (vRestrict), co oznacza, że autorouter nie może w tym obszarze umieszczaćprzelotek. Uruchom autorouter poleceniem AUTO (ikona, menu Tools, wpisanie polecenia).Pojawi się menu z parametrami. Ustaw raster do projektowania ścieżek (Routing Grid) na 10 mil(0.254 mm). Możesz również wczytać parametry do automatycznego projektowania tej płytki zpliku hexapodu.ctl po kliknięciu na przycisk LOAD.Ponieważ chcemy projektować wszystkie niezaprojektowane ścieżki - kliknij OK.

W przypadku, gdy chcesz uruchomić autorouter bez ustawiania parametrów, napisz:

AUTO; Enter

po którym nie pojawi się okno dialogowe autoroutera.

Podczas automatycznego projektowania ścieżek na dole ekranu pokazywany jest jego przebieg –ile połączeń zostało zaprojektowanych, ile umieszczono przelotek, itd. Jeżeli chcesz autorouterzatrzymać, kliknij na ikonę STOP.

Raport z przebiegu pracy autoroutera zostanie zapisany w pliku .pro (w naszym przypadku w plikuhexapodu.pro), który można wczytać edytorem tekstu.

Płytka zaprojektowana przez autorouter może być dodatkowo edytowana tak samo jakprojektowana ręcznie. Jeżeli po automatycznym projektowaniu ścieżek, chcesz wrócić do stanuwyjściowego usuń wszystkie ścieżki za wyjątkiem należących do AC1 a AC2, które na płytceznajdowały się już wcześniej, poprzez wpisanie w linii poleceń

RIPUP ! AC1 AC2 Enter.

19. Design Rule Check

Gdy rozpoczynasz pracę na płytce, trzeba wziąć pod uwagę zasady projektowe danej płytki(Design Rules) tak, aby płytka była nie tylko poprawna pod względem elektrycznym, ale także podwzględem jej wykonania. Zasady projektowania można definiować i kontrolować przy pomocy

polecenia DRC (ikona, polecenie w menu Tools, wpisanie polecenia). Po wydaniu poleceniapojawi się okno dialogowe z parametrami, które mają być kontrolowane. Po zmianie parametrów,zostaną one zapisane w pliku płytki po kliknięciu przycisku APPLY. Po kliknięciu OK uruchomionazostanie kontrola zapisanych parametrów na danej płytce.

Przycisk SELECT umożliwia przeprowadzenie kontroli w określonym obszarze płytki, którywyznacza się poprzez narysowanie prostokąta (po kliknięciu na jeden wierzchołek, przeciągnięciumyszy do przeciwległego wierzchołka i ponownym kliknięciu).

Polecenie DRC kontroluje, czy parametry na danej płytce są zgodne z parametrami ustawionymiw tabelce okna DRC.

Wczytaj płytkę Demo3.brd i uruchom kontrolę DRC. Po jej zakończeniu DRC ogłosi stan, w tymprzypadku: No errors (bez błedów), co oznacza, że płytka jest zaprojektowana zgodnie zpodanymi zasadami projektowania. Teraz specjalnie przesuń jakieś czerwone ścieżki by siędotykały (aby doszło do zwarcia ścieżek). Potem ponownie uruchom kontrolę DRC, na koniecpojawi się ilość błędów. Okno ERROR zawiera spis błędów. Po usunięciu błędów, możnagraficzne oznaczenie błędów usunąć po kliknięciu na przycisk DEL ALL.

Kontrolę DRC można także uruchomić tak, że uruchomi się natychmiast, bez pojawienia się oknadialogowego. Aby to osiągnąć należy wpisać w linii poleceń DRC; i potwierdzić Enter. Średnik zapoleceniem zabrania pojawieniu się okna dialogowego.

Uwaga: jeżeli znajdziesz na płytce obiekty, których nie można usunąć poleceniem DELETE,najprawdopodobniej chodzi o graficzne przedstawienie miejsc błędów, które zostały oznaczonepodczas kontroli DRC. Wpisz polecenie ERRORS CLEAR a obiekty te zostaną usunięte.

20. Libraries (biblioteki)

Elementy dodawane do schematu i do płytki zapisane są w bibliotekach elementów (Library).Edytor bibliotek (Library Editor) posiada takie samo środowisko użytkownika jak edytorschematów, czy płytek. Zatem wystarczy nauczyć się tylko kilka nowych poleceń potrzebnych dotworzenia elementów w bibliotece.

Biblioteka składa się z trzech części:- Package: rysunek obudowy elementu na płytce- Symbol: schematyczne oznaczenie elementu- Device: właściwy element zawierający informację o oznaczeniu schematycznym i obudowie napłytce

Poniżej przedstawiono krótki przykład pracy z edytorem bibliotek:Otwórz nową bibliotekę przy pomocy polecenia FILE-NEW-LIBRARY w panelu kontrolnym –otworzy się okno edytora bibliotek.

Rysowanie obudowy rezystora (Resistor Package)Wybierz edycję obudowy poleceniem LIBRARY-PACKAGE lub ikoną Package i napisz wpojawiającym się oknie w polu NEW nazwę obudowy R-10. Potwierdź kliknięciem przycisku YESna pytanie "Create new package ‘R-10’?". Później, gdy będziesz tworzyć symbol schematyczny(symbol) i właściwy element (device) odpowiedz w ten sam sposób (YES). Użyj polecania GRIDdo ustawienia odpowiedniego rastra do umieszczania pól lutowniczych rezystora np. 0.05 cala (tojest 50 mil), co jest wartością typową. Do umieszczania pól lutowniczych dla obudowy z„nóżkami”, aktywuj polecenie DRAW-PAD i wybierz odpowiedni kształt pola lutniczego (padshape) i otwór (drill) ze spisu w tabelce. Rozmiar (Diameter) pola lutowniczego domyślnieustawiony jest na 0, nie zmieniaj tego. Prawdziwy rozmiar pola lutowniczego ustawiony jest wtabeli DRC projektowanej płytki. Na pozycji kursora pojawi się pole lutownicze, które umieścisz wobszarze roboczym kliknięciem we właściwym miejscu. Umieść dwa pola w odpowiedniej

odległości, np. 0.5" (500 mils) symetrycznie względem białego krzyżyka na środku obszaruroboczego, który stanie się później punktem odniesienia podczas umieszczania i obracaniaelementu na płytce. Dalsze umieszczanie pól lutowniczych zatrzymaj klikając na ikonę STOP.Dla rezystora SMD wybierz polecenie DRAW-SMD i wybierz rozmiary pola w nowym rozwijanymimenu SMD. Jeżeli nie znajdziesz tam potrzebnych rozmiarów, to po prostu je wpisz.

Ustaw górną stronę płytki (layer TOP) pomimo, że element może być później umieszczany nadolnej stronie płytki. Zmianę strony położenia elementu przeprowadza się poleceniem MIRROR,które przemieszcza wszystko co było w elemencie na górnej stronie na odpowiednią warstwę nadolnej stronie płytki.

Umieść dwa pola SMD w odpowiedniej odległości. W celu zaokrąglenia pól SMD najpierwzdefiniuj czworokątne pole, a następnie zaokrąglij je poleceniem CHANGE - ROUNDNESSustawiając wartość na 100%. Użyj polecenia NAME do zdefiniowania nazw pól lutowniczych,nazwij je np. 1 i 2.Inny tok postępowania zalecany jest dla elementów z dużą ilością wyprowadzeń, które nazywanesą kolejno po sobie:Wybierz polecenie PAD, napisz nazwę pierwszego pola, np. '1' (musi być w apostrofach), potemumieść kolejne pola, tak jak następują po sobie. Program automatycznie nada nazwy pól licząckolejno od 1.Teraz użyj polecenia WIRE w celu narysowania obrysu obudowy elementu (silkscreen) nawarstwie nr 21 (tPlace). Warstwa ta zawiera dane o tym, co znajdzie się na warstwie opisowejpłytki. Zależy tylko od Ciebie, jak bardzo szczegółowy będzie to rysunek. Jeżeli istnieje takapotrzeba, to można ustawić bardziej dokładny raster (grid size). Do rysowania opisu możnaużywać także poleceń ARC, CIRCLE, RECT i POLYGON. Podczas rysowania zwróć uwagę, abygrafika opisowa nie nachodziła na pola lutownicze.Na warstwie rysunkowej nr 51 (tDocu) można dodać dodatkową grafikę, która nie służy do opisuna płytce, ale może służyć dla potrzeb dokumentacji górnej strony płytki, np. do rysunkumontażowego płytki. Można tutaj narysować wyprowadzenia, które idą z obrysu elementu do póllutowniczych.Przy pomocy polecenia TEXT napisz tekst >NAME na warstwie nr 25 (tNames) i tekst >VALUE nawarstwie nr 27 (tValues) w miejscu obok elementu, tam gdzie ma pojawić się informacja o nazwieelementu (Name) i jego wartość (Value). W gotowym elemencie, jeżeli położenie tekstu nam nieodpowiada, można tekst oddzielić poleceniem SMASH i przesunąć poleceniem MOVE w innemiejsce.Polecenie CHANGE może być użyte później do zmiany poszczególnych części narysowanejobudowy elementu (np. wysokość tekstu, warstwa obiektu itd.).Jeżeli chcesz zmienić parametry kilku obiektów jednocześnie, zdefiniuj grupę poleceniemGROUP, potem wybierz polecenie CHANGE i zmień potrzebne parametry. Następnie kliknijprawym przyciskiem myszy gdzieś wewnątrz wybranej grupy.Poleceniem DESCRIPTION można dopisać tekst informacyjny o obudowie elementu. Tekst tenzostanie uwzględniony podczas wyszukiwania elementu poleceniem ADD.

Rysowanie schematycznego symbolu rezystora (Resistor Symbol)Uruchom edytor symboli poleceniem LIBRARY - SYMBOL lub ikoną Symbol i wpisz wpojawiającym się oknie w polu NEW nazwę R. Na pytanie "Create new symbol ‘R’?" odpowiedzkliknięciem przycisku YES. Nazwa R ma tylko wewnętrzne znaczenie dla programu, naschemacie pojawi się właściwa nazwa elementu.Sprawdź, czy raster rysunkowy ustawiony jest na 0.1 cala (inch). Wyprowadzenia symboluschematycznego muszą być umieszczone w tym rastrze, ponieważ wymaga tego programEAGLE.Wybierz polecenie PIN (menu DRAW lub ikona na samym dole). Teraz można ustawić parametrywyprowadzenia (typ, kierunek, możliwość zamiany = swap, itd.) w rozwijanych spisach na górze wlistwie parametrów. Ustawione wyprowadzenie umieść w obszarze roboczym przy pomocy lewegoprzycisku myszy. Wszystkie parametry wyprowadzenia można zmienić później poleceniemCHANGE.

Poleceniem GROUP można zdefiniować grupę, w której będą zmieniane parametry obiektów przypomocy polecenia CHANGE, po kliknięciu prawym przyciskiem myszy wewnątrz grupy.Poleceniem NAME można zmienić nazwy wyprowadzeń, które zostały nadane podczasumieszczania ich na rysunku.Symbol graficzny rysowany jest w warstwie nr 94 (Symbols) przy pomocy polecenia WIRE orazinnych poleceń rysunkowych.Napisz polecenie TEXT i umieść teksty >NAME i >VALUE na warstwie nr 95 (Names) i 96(Values). Umieść je w takim miejscu, w jakim mają się znaleźć po umieszczeniu elementu naschemacie. Podczas rysowania grafiki i umieszczania tekstu można używać bardziej precyzyjnegorastru, ale nie zapomnij, że przy umieszczaniu wyprowadzeń raster musi być ustawiony na 0.1cala (inch) – przywróć go z powrotem do tej wartości.

Element Rezystor (Resistor Device)Uruchom edycję definicji elementu (device) poleceniem LIBRARY- DEVICE lub ikoną Device ipojawiającym się oknie w polu NEW napisz nazwę elementu R-10. Na pytanie "Create new device‘R-10’?", odpowiedz kliknięciem przycisku YES.

Jeżeli później element jest umieszczany na schemacie przy pomocy polecenia ADD, to wybierasię go przy pomocy jego nazwy. W naszym przykładzie wystąpił przypadek - nazwa elementu(device) i obudowy (package) jest taka sama.

Jeżeli trzeba zdefiniować element, który jest dostępny w kilku różnych technologiach i obudowach,należy użyć tzw. wild cards (* lub ?) w nazwie elementu do zdefiniowania pozycji nazwytechnologii i nazwy obudowy w nazwie elementu w następujący sposób:* określa pozycję nazwy technologii, ? przedstawia nazwę obudowy elementu (package).

Przykład zdefiniowania elementu 7400 w dwóch technologiach (L, LS): nazwa elementu (device)jest 74*00. Nazwa wariantu obudowy (package) jest umieszczana na końcu nazwy elementuautomatycznie. Jeżeli nazwa wariantu obudowy ma być umieszczona na początku nazwyelementu (device), to nazwa musi być zapisana jako: ?74*00.

Kliknij na przycisk NEW w dolnej prawej części edytora elementu (Device Editor) w celuprzyporządkowania obudowy. Wybierz na przykład obudowę R-10. Aby można było dodać dalszewarianty obudów należy ponownie kliknąć na przycisk NEW. Polecenie PREFIX używane jest dooznaczania elementu na schemacie i na płytce. Dla rezystora, prefiks oznaczenia powinienwynosić R. Rezystory będą potem oznaczane jako R1, R2, R3 itd. Oznaczenie to można zmienićpóźniej poleceniem NAME. Przy pomocy polecenia VALUE można zdefiniować, czy wartośćelementu może być modyfikowana na schemacie lub płytce. Wartość (value) dla rezystorów musibyć włączona (On). Dla innych elementów wartość może być wyłączona (Off). Zdefiniowanyrezystor może być umieszczony na schemacie poleceniem ADD.

Jeżeli element zawiera kilka schematycznych symboli tzw. bloków (w programie EAGLEnazwanych Gates), które mogą być umieszczane na schemacie niezależnie od siebie, to każdytaki symbol (gate) może być umieszczony na schemacie poleceniem ADD. W tabelce parametrówustaw ADDLEVEL na Next i SWAPLEVEL na 0 i blok umieść blisko punktu odniesienia (origin).Możliwość zamiany bloków tzw. Swaplevel zachowuje się podobnie jak Swaplevel dlawyprowadzeń. Wartość 0 oznacza, że bloku nie można zamienić z innym blokiem elementu.Wartość większa od 0 oznacza, że blok można zamienić z innym blokiem elementu o takiej samejwartości swaplevel. Polecenie służące do zamiany bloków na schemacie to GATESWAP. Nazwębloku lub bloków można zmienić poleceniem NAME. Nazwa bloku nie jest istotna dla elementów zjednym blokiem. Jeżeli element zawiera kilka bloków, to oznaczenie elementu zostanierozszerzone o nazwę bloku.Przykład:Bloki (gates) nazwane są A, B, C i D, a oznaczenie elementu na schemacie jest IC1. Oznaczenieposzczególnych bloków na schemacie będzie następujące IC1A, IC1B, IC1C i IC1D.

Poleceniem CONNECT należy zdefiniować, które wyprowadzenia symbolu schematycznegopołączone są, z którymi polami lutowniczymi obudowy elementu. Kliknij na przycisk Connect.

Okno ConnectW tym przypadku blok (symbolu schematycznego) rezystora automatycznie nazwany jest G$1.Dlatego w kolumnie PINS widnieją oznaczenia wyprowadzeń G$1.1 i G$1.2. Kolumna PADpokazuje pola lutownicze obudowy elementu. Kliknij na wyprowadzenie (pin) i pole (pad) i kliknijna przycisk CONNECT. Jeżeli natomiast chcesz odłączyć wyprowadzenie od pola lutowniczego wobudowie, wybierz daną parę w kolumnie Connection i kliknij przycisk Disconnect. Przycisk OKkończy polecenie CONNECT i zamyka okno.

Informacje dotyczącą elementu można napisać i umieścić poleceniem DESCRIPTION. Wpisanytekst będzie wyświetlany w oknie podglądu panelu kontrolnego (Control Panel) po wybraniuelementu po lewej stronie w rozwijanym drzewie. Tekst ten będzie kontrolowany także przy użyciupolecenia ADD.Teraz definicja rezystora jest kompletna i element jest gotowy do użycia na schemacie.

21. Przygotowanie danych wyjściowych – rysunki i dane do produkcji

Program EAGLE może wykonać rysunki do dokumentacji poleceniem PRINT z menu FILE wedytorze schematów i płytek. Typ drukarki jest ustawiony w systemie Windows. Wersja Linuxgeneruje dane w formacie Postscript. Mogą one być wysłane do drukarki poprzez port równoległylub do pliku. Drukowany jest ten rysunek z aktualnym ustawieniem warstw (polecenie DISPLAY),który jest w danej chwili w aktywnym edytorze.Pliki do wykonania kliszy na fotoploterze generowane są w module Processor CAM, któryuruchamia się ikoną w edytorze płytek. Processor CAM używa własnych sterowników, które mogąbyć definiowane lub modyfikowane przez użytkownika (patrz plik eagle.def w katalogu eagle/bin).Pliki ze spisem materiałów, rozmieszczeniem elementów, do frezowania lub testowania płytki, itd.mogą być wygenerowane przy pomocy języka makroprogramowania User Language Programs (wskrócie ULP).

Drukowanie schematu poleceniem PRINTSchemat Demo1.sch ma być wydrukowany jako czarno-biały i w pełnej wielkości na jednymarkuszu papieru.Wczytaj plik Demo1.sch i kliknij na ikonę PRINT. Zaznacz pola Black, Solid i Rotate (ponieważrysunek jest poziomy). Pola Mirror i Upside down pozostają niezaznaczone. Do pola Scale factor(skala) i Page limit wpisz 1. Zapewni to, że rysunek będzie rysowany w skali 1:1, o ile wejdzie najeden arkusz papieru drukarki. Jeżeli nie, program EAGLE zmieni skalę tak, aby rysunek zmieściłsię na jednym arkuszu papieru. Jeżeli Page limit ustawiony jest na 0, to wykres drukowany będziew podanej skali na wielu arkuszach papieru. Typ drukarki można wybrać poleceniem Printer.Przycisk Page umożliwia ustawienie parametrów drukowanej strony. Jeżeli zaznaczone jest poleCaption, to w nagłówku strony drukowane będą: nazwa pliku data, czas i skala rysunku.

Przygotowanie danych wyjściowych przy pomocy Procesora CAMDalej opisane jest generowanie danych wyjściowych z edytora płytek drukowanych, które prawiezawsze wygląda tak samo, gdy trzeba przygotować klisze i pliki do wykonania płytki. Pracędefiniuje się w tzw. Procesorze CAM. Plik Gerber.cam, który umieszczony jest w podklataloguCAM (jobs) automatyzuje generowanie plików Gerber dla płytek dwustronnych. UWAGA: Opisanytok postępowania jest właściwy tylko dla ploterów rastrowych, lecz nie nadaje się dla fotoploterówz wbudowanymi karuzelami przesłon (aperture wheels). Wczytaj płytkę (job) do Procesoru CAMpoprzez podwójne kliknięcie na Gerber.cam w panelu kontrolnym (CAM Jobs), lub poprzezkliknięcie ikony Procesora CAM w oknie edytora płytek i wybraniu Gerber.cam w menuFile/Open/Job.W przypadku, gdy rozpocząłeś w Procesorze CAM z Panelu Kontrolnego, wczytaj płytkędemo3.brd:File/Open/Board · · demo3.brdKliknij na przycisk Process Job i potwierdź Delete name.$$$... i More than ... poprzez kliknięcieOK.Wszystkie potrzebne pliki wyjściowe zostaną zapisane do katalogu projektu (Project directory),gdzie zapisane są pliki schematu i płytki. Poszczególne pliki zawierają następujące dane:demo3.cmp = strona elementów (Component side)demo3.sol = strona ścieżek (Solder side)demo3.plc = opis elementów (Silkscreen for component side)demo3.stc = maska przeciwlutownicza od strony elementów (Soldering mask for the componentside)demo3.sts = maska przeciwlutownicza od strony ścieżek (Soldering mask for the solder side)demo3.whl = tabela przesłon (Aperture wheel file)demo3.gpi = plik informacyjny, nie jest ważnydemo3.$$$ = plik tymczasowy (Temporary file), zostanie skasowany

Pierwszych sześć plików należy wysłać do producenta płytek drukowanych. Dane dla wiertarkinumerycznej (Excellon) mogą zostać wygenerowane podobnie po wczytaniu Excellon.cam. Zanimzostanie uruchomiony Procesor CAM, trzeba zdefiniować tzw. Rack file, czyli plik z informacją owiertłach, jakie mają być użyte w wiertarce. W celu jego zdefiniowania należy uruchomić programULP (User Language Program) o nazwie Drillcfg.ulp - poleceniem RUN w oknie edytora płytek.Program ULP wygeneruje plik boardname.drl, który zostanie wczytany do Procesora CAM.

22. Wymiana danych przy pomocy EAGLE User Language Program

Program EAGLE posiada wbudowany interpreter języka makroprogramowania, który jest bardzopodobny do języka C. Przy jego pomocy można uzyskać dostęp do wszystkich informacjizawartych w bazie danych projektu w celu ich dalszej obróbki. Przy pomocy języka ULP (UserLanguage Program) można przygotować dowolny plik wyjściowy, tak, iż jest możliwe przeniesieniedanych z programu EAGLE do innego programu lub sprzętu. Jako przykład może posłużyć małyprogram Bom.ulp, który generuje spis użytych materiałów.Zajrzyj do plików z rozszerzeniem .ulp i do pomocy programu (Help) dotyczącej języka ULP w celulepszego zrozumienia możliwości, które oferuje ten język.

23. Skrypty – interfejs wejściowy

Skrypty (script files) są to pliki tekstowe, które zawierają polecenia programu EAGLE i służą jakointerfejs wejściowy programu EAGLE. Mają zastosowanie do zmiany ustawień programu i menu,jak również do wczytywania danych z zewnątrz programu do schematu i na płytkę drukowaną.