...
Seminarski rad Edin Grizi
Seminarski rad Edin Grizi
SAOBRAAJNI FAKULTETU TRAVNIKU
KONFLIKTNE TAKE IZMEU SAOBRAAJNIH TOKOVA
SEMINARSKI RAD
Predmet: TEORIJA SAOBRAAJNOG TOKA
Mentor: Student:Doc. dr Danislav Drakovi Edin GriziMr. Dajana
Rizvi
Travnik, 2015.
SADRAJ
1.UVOD32.DEFINICIJE NEKIH POJAVA IZAZVANIH ORGANIZACIJOM43.UVOD
U ODNOSE IZMEU SAOBRAAJNIH TOKOVA63.1.Bespotrebno presjecanje
saobraajnih tokova93.2.Uzroci poveanih konflikata izmeu saobraajnih
tokova114.KONFLIKTNE TAKE (TAKE PRESIJECANJA) IZMEU124.1.Take
presijecanja izmeu saobraajnih koridora (pravaca)124.2.Presijecanje
saobraajnih tokova na raskrijima145.ZAKLJUAK17POPIS
LITERATURE18POPIS SLIKA19
1. UVOD
Osnovna karakteristika gradova je upravo u kvalitetnoj
organizaciji i funkciji raznih drutvenih, privrednih, kulturnih,
administrativnih sadraja, na relativno malim prostorima. Saobraaj
omoguuje meusobno povezivanje svih dijelova prostora i funkcija
koji, u pravilu, svakodnevno trebaju biti dostupni svima. Sve do
pojave sredstava masovnog prijevoza gradovi nisu mogli postati
veliki.
Masovnom pojavom osobnih vozila i cestovnog transporta poetkom
XX. stoljea javljaju se objektivne tekoe u zadovoljavanju
saobraajnih tokova dovoljnim povrinama za njihovo kretanje i
mirovanje. Mogunost osvajanja novih prostora na podrujima gradova i
njihovo funkcionalno povezivanje u jedinstvenu gradsku cjelinu
postaje svakim danom sve vea. Zbog zaostajanja u izgradnji cestovne
infrastrukture gradovi se ire prvenstveno uz prigradske dijelove
cestovnih i drugih komunikacija. U gradovima u kojima je izrazitiji
porast broja vozila, u pravilu, dolazi do zaostajanja u razvoju
javnog gradskog prijevoza.
Negativnosti kao sastavni dio saobraaja najizraenije su u
posljedicama saobraajnih nezgoda te negativnom utjecaju na okolinu.
Ukoliko je vie konflikata izmeu saobraajnih tokova, to su i
negativnosti odvijanja saobraaja izraenije. Tako poveano
presijecanje saobraajnih tokova izaziva u pravilu i poveanje broja
nezgoda te poveano zagaenje okolia, smanjenje prosjene brzine,
vrijeme ekanja, broj zaustavljanja i dr.
2. DEFINICIJE NEKIH POJAVA IZAZVANIH ORGANIZACIJOM SAOBRAAJNIH
TOKOVA
Znanost o saobraajnim tokovima javila se vrlo kasno u odnosu na
probleme odvijanja saobraaja u gradovima. Industrijska revolucija
dovodi do stvaranja i masovne proizvodnje i upotrebe automobila tek
poetkom prolog stoljea. Tako se tek 1930. godine javlja teorija
saobraajnog toka. Od tada pa do danas napisano je mnogo knjiga i
udbenika te znanstvenih radova o saobraajnim tokovima. Meutim,
znanost o saobraaju razvila se nakon rasta saobraaja u gradovima.
Posebno je nedovoljno izuavan odnos izmeu saobraajnih tokova, koji
se manifestira u presijecanju saobraajnih tokova na raskriju. Tek
se savremena teorija grafova poela ozbiljnije baviti ovim
problemom. Tako Christopher Wright i Gautam Kumar Appa u svom radu
Conflict-Minimising Traffic Patterns in Urban Areas (Metode
minimiziranja prometnih konflikata u gradskim podrujima) trae
rjeenja za minimiziranje samog broja presijecanja saobraajnih
tokova ne uvaavajui da je pored taaka presijecanja bitan i
intenzitet presijecanja izmeu tokova koji ovisi od intenziteta oba
saobraajna toka.
Svi radovi koji se bave teorijom saobraajnog toka u osnovi
izuavaju unutranju strukturu odnosa vozila i promatraju tok kao
jednonizno kretanje ili vie paralelnih jednoniznih kretanja u istom
smjeru na istoj kolovoznoj traci. U odnosu izmeu saobraajnih
tokova, zajedno s teorijom tokova, najvie se analizira propusna mo
vora u razini i izvan razine. Meu prve znaajnije radove iz ovog
podruja ubraja se publikacija Greenshieldsa pod nazivom A Study of
Highway Capacity iz 1934. Svi kasniji radovi iz ovog podruja bave
se modeliranjem saobraajnog toka i utvrivanjem propusne moi vorova
uvijek na bazi eksperimenata.
Gotovo sva literatura koja se bavi urbanizmom i saobraajom ili
cestovnim saobraajem u urbanizmu i graevinarstvu sagledava, manje
ili vie uspjeno, problematiku cestovnog saobraaja dajui osnovne
smjernice za planiranje i projektiranje ulica i vorova, ne ulazei
dublje u odnose izmeu saobraajnih tokova. Pojavom i masovnijim
prisustvom automobila u urbaniziranim podrujima vrlo je brzo uoeno
izrazitije kretanje vozila prema sreditima gradova gdje su se i
pojavljivali najvei problemi odvijanja saobraaja. Iako i sva druga
kretanja u gradu imaju obiljeje izrazitijeg kretanja prema gradskom
centru, ona su u cestovnom saobraaju vrlo izraena zbog brojnosti
vozila i povrine koju zauzimaju. Tako se vrlo brzo uoila analogija
s gravitacijskim modelima u nebeskoj mehanici, odnosno trae se
specifini gravitacijski modeli koji bi mogli opisati pojavu
privlaenja saobraaja izmeu zona ishodita i odredita.
Saobraaj u mrei kao stohastika pojava s mnogo utjecajnih
imbenika trai sve sloenije gravitacijske modele raene za razliite
vidove saobraaja i u razliitim uvjetima koji su teili da to
vjernije, egzaktnim putem, opiu odvijanje saobraaja.
Kako je saobraajna gravitacija promjenjiva u vremenu i prostoru,
to je mogue nai priblineveliine intenziteta kretanja vozila izmeu
pojedinih dijelova izvora (generatora) i mjesta privlaenja
(atrakcije) putovanja. Da bi se gravitacijski modeli mogli
konkretnije primijeniti na predvianje intenziteta saobraaja izmeu
pojedinih gradskih zona, nuno je podruje grada podijeliti na manje
zone. Meutim, te zone moraju biti dovoljno velike da gravitacijski
model ne bi postao suvie sloen. To dovodi do toga da se mora
zanemariti unutranji saobraaj u zoni, te zavisno od uvjeta i mree,
i dio saobraja izmeu susjednih zona.
Primjenom gravitacijskih modela dolazi se do tzv. linije elja po
vidovima prijevoza ili ukupno za sva putovanja s intenzitetom
putovanja na njima u odreenom vremenu. Dodjela saobraaja u datu
mreu ili vie alternativnih mrea takoer je veoma sloen i samo
priblian postupak. Metode za dodjelu saobraaja na mreu ukljuuju
uglavnom sljedee elemente: duina putovanja, vrijeme putovanja
(prosjena brzina vonje), broj zaustavljanja, stanje saobraajnice,
sigurnost odvijanja saobraaja, saobraajno optereenje, propusna mo
saobraajnica, broj i vrsta vorova, promjene pravca kretanja na
raskrijima, potronju goriva (trokovi putovanja).
Meutim, svi ti elementi mogu se na neki nain kvantificirati, a
time ukljuiti u proraune dodjele saobraaja na mreu. Nedostatak svih
tih metoda je u tome to ne ukljuuju kvalitativne imbenike koji
utjeu na distribuciju saobraajnih tokova u ulinoj mrei. Naime,
postoje imbenici, pored navedenih, koji mogu utjecati na odabiranje
itinerera kretanja, kao to su odreene specifine navike, razliiti
odnosi vozaa i okoline i drugi koje je vrlo teko kvantificirati.
Dodjelom saobraaja na mreu dobiva se saobraajno optereenje u mrei i
na vorovima na osnovu ega se dimenzionira saobraajna mrea i vorovi.
Znanost o transportu javlja se dosta rano, ali ne kao samostalna
disciplina ve kao dio urbanizma i drugih znanstvenih podruja. Tek
masovnijom pojavom voznih sredstava u cestovnom saobraaju se sve
vie koriste postojee znanstvene discipline, prvenstveno zakoni
vjerojatnosti, da bi se izuio pojam kretanja kao posljedica
transporta.
Brojna bibliografija, koja se dotie problema cestovnog
saobraaja, moe se klasificirati u sljedea podruja:
saobraajno-urbanistiku ili urbanistiko-saobraajnu,
saobraajno-graevinsku, saobraajnu i neka podruja matematike
(teorija grafova, teorija vjerojatnosti i sl.).
Kao nunost se namee da se u ovoj knjizi, kroz kritinu
bibliografiju, osvijetli struni i znanstveni doprinos usmjerenja
elemenata uline mree i voenja saobraajnih tokova, smanjenjem
presijecanja izmeu saobraajnih tokova, prvenstveno eliminiranjem
ili minimiziranjem bespotrebnih presijecanja u saobraajnoj mrei,
osobito na raskrijima.
3. UVOD U ODNOSE IZMEU SAOBRAAJNIH TOKOVA
Odnos izmeu tokova kao posljedica kretanja ljudi, odnosno
vozila, plovila ili drugih predmeta koji se pojedinano ili grupno
kreu razliitim putanjama tako da se mogu sudariti, moe se ovom
metodologijom izuavati i uz istu koliinu kretanja u mrei smanjiti
broj, odnosno koliina konflikata. Time se daje doprinos poveanju
prosjene brzine, sigurnosti saobraaja te zatiti ovjekove okoline i
uope racionalizaciji transportnog procesa, osobito u cestovnom
saobraaju u sreditima gradova.
Odnos izmeu saobraajnih tokova na koje utjee mnogo imbenika, je
veoma sloena pojava koja u saobraajnoj teoriji nije dovoljno
izuena, tako da ne postoji praktina metodologija temeljena na
znanosti, koja bi posluila za jednostavnije sagledavanje problema u
odnosima izmeu saobraajnih tokova. Imajui u vidu da je problem
odnosa izmeu saobraajnih tokova na raskrijima, osobito u sreditima
gradova izuzetno kompleksan, najprecioznije ga je izuiti na tom
primjeru. Dodue, on je tu "zakamufliran" veoma sloenim saobraajnim
potrebama, pa se ne uoava da odnos izmeu saobraajnih tokova znaajno
utjee na propusnu mo ulica, a osobito vorova. S druge strane valja
uoiti da i usmjerenje saobraajnih tokova moe snano utjecati na
kapacitet vorova u mrei, a time i na ukupan kapacitet mree, odnosno
njihovo dimenzioniranje, to podrazumijeva i potrebne
investicije.
Kada postoji, odnos izmeu saobraajnih tokova moe se definirati
kao: mimoilaenje, presijecanje, preplitanje (spajanje i
razdvajanje), ulijevanje (spajanje), izlijevanje (razdvajanje).
Kod mimoilaenja, ukoliko ima dovoljno meuprostora izmeu dva
toka, ne dolazi gotovo ni do kakvog utjecaja. Mimoilaenje tokova je
paralelno kretanje dva saobraajna toka u suprotnom smjeru.
Presijecanje dva saobraajna toka je odnos konflikata izmeu dva
saobraajna toka u taki presijecanja u istoj ravnini koji nisu
paralelni. Preplitanje saobraajnog toka se dogaa kada se dva
saobraajna toka spajaju u jedan tok i opet razdvajaju. Dok teku
zajedno (nuno je postojanje najmanje dvije saobraajne trake) tokovi
se meusobno isprepliu. Ulijevanje je spajanje jednog toka u drugi,
kao to je i izlijevanje razdvajanje jednog saobraajnog toka u
dva.
Odnos izmeu saobraajnih tokova dogaa se u konfliktnim tokama
presijecanja, ulijevanja i izlijevanja, odnosno preplitanja kao
simultano odvijanje ulijevanja i izlijevanja. Takav odnos izmeu
tokova je u dovoljnoj mjeri sagledan i definiran samo kao pojava,
no bez dovoljnog izuavanja uzroka i posljedica koje izaziva
organizacija saobraajnih tokova kako usmjerenjem uline mree, tako i
voenjem saobraajnih tokova informativnim sustavom i edukacijom
uesnika u saobraaju. Polazei od toga da su te pojave tetne (ali
neizbjene), zbog odvijanja saobraaja u jednoj razini nuno je
sagledati mogunost smanjenja uestalosti tih pojava.
Nedvojbeno je da na odnos izmeu tokova utjee mnogo imbenika, od
kojih je mogue izuiti jedan dio, a na neke od njih mogue je i
utjecati. Jedan od najbitnijih imbenika koji utjeu na odnos izmeu
tokova je usmjerenost uline mree. injenica je da svaka dionica
(element) uline mree kao veza izmeu dva vora moe biti dvosmjeran
ili jednosmjeran. Ako je veza jednosmjerna, potrebno je odrediti
njen smjer. Usmjerenost elemenata uline mree pokazuje da postoji
mnotvo razliitih rjeenja. Problem postaje sloen kada je u centru
grada zbog razliitih razloga nuno uvesti jednosmjerno kretanje
vozila u nekim ulicama, ime se znaajno utjee na odnos izmeu
saobraajnih tokova i konflikte izmeu njih. Na odnos izmeu tokova
utjeu svakako i razliite restrikcije u vremenu i prostoru, koje se
odnose na sva ili pojedina vozila.
Ostali imbenici mogu biti razliiti i uglavnom su vezani za
dinamian odnos ovjeka (vozaa), puta i okoline sa svim unutranjim
meuovisnostima u tom kompleksnom sustavu. Izuavajui odnose izmeu
tokova vozila, osobito u sreditima gradova te vorova kao prostornih
lokacija u kojima se prvenstveno dogaaju konflikti, kao i njihov
intenzitet uz isti ostvareni saobraajni rad, moe se uoiti da
koliina konflikata u vorovima ovisi i od odabira putanje od strane
vozaa, odnosno od odabranih itinerera. Na odabir putanje u mrei
mogue je utjecati usmjerenjem saobraajne mree, informativnim
sustavom i edukacijom uesnika u saobraaju, ali i znatnim brojem
drugih imbenika.
Usmjerenjem saobrajne mree i voenjem tokova saobraaja
informativnim sustavom (znakovima obavjetenja) te nekim drugim
aspektima organizacije saobraajnih tokova u sreditima gradova moe
se smanjiti koliina konflikata i time poveati propusna mo vorova.
Izuavanje odnosa izmeu saobraajnih tokova i konflikata izmeu njih
omoguava da se vrlo jednostavno uoe nedostaci organizacije
saobraajnih tokova, odnosno njihove usmjerenosti bilo usmjerenjem
elemenata saobrajne mree, bilo informativnom saobraajnom
signalizacijom, ali i edukacijom uesnika u saobraaju.
S druge strane, time se omoguava da se razmjerno brzo doe do
osnovnih prijedloga organizacije saobraajnih tokova u nekoj
stvarnoj saobraajnoj mrei s alternativama u pojedinim dijelovima,
koje se mogu lake i temeljitije izuiti kako bi se u praksi
primijenila optimalna rjeenja. Ako se izuzmu odnosi unutar samog
saobraajnog toka izraeni kroz unutranju dinamiku i odnose izmeu vie
jednoniznih paralelnih kretanja u njemu, koji zavise od nekih tono
odreenih karakteristika saobraajnog toka i njegovog meuodnosa s
putem i okolinom, uoljivo je da se odnosi izmeu tokova zapravo
najjasnije oituju na raskrijima. Specifine razlike i odnosi izmeu
tokova postoje na raskrijima u razini, potpuno deniveliranim i
djelomino deniveliranim raskrijima.
Raskrija u razini bez deniveliranih taaka presijecanja djelimino
su denivelirana raskrija s pojedinim deniveliranim, ali i takama
presijecanja u razini dok su potpuno denivelirana raskrija samo s
takama izlijevanja (razdvajanja) i tokama ulijevanja (spajanja).
Raskrija u razini mogu biti kruna, kvazikruna (raskrije parova
jednosmjernih ulica) i direktno usmjerena. Potpuno denivelirana
raskrija mogu biti samo s konfliktnim tokama ulijevanja i
izlijevanja i to s minimalnom koliinom konflikata u njima (time se
zapravo pravi distinkcija u odnosu na idealizirana kruna raskrija).
Djelomino denivelirana raskrija, pored toaka ulijevanja i
izlijevanja, imaju najmanje jednu deniveliranu taku presijecanja.
Ova raskrija ne moraju, iskljuujui denivelaciju, imati minimalnu
koliinu konflikata u konfliktnim takama.
3.1.Bespotrebno presjecanje saobraajnih tokova
Bespotrebnim presijecanjem saobraajnih tokova naziva se odnos
konflikta izmeu saobraajnih tokova koji nije bio potreban. Naime,
ako postoje dvije zone, odnosno dvije take izmeu kojih se odvija
dvosmjeran saobraaj onda se saobraajni tokovi izmeu te dvije zone
ne bi trebali presjei meusobno, ve samo mimoii. U praksi se,
meutim, iz razliitih razloga dogaa da se putanje vozila izmeu dvije
zone sijeku. To se moe lako uoiti, a time i dokazati ako npr. voza
dok se vozi iz zone i u zonu j zamisli da se istovremeno vozi iz
zone j u zonu i i presijeca putanju vlastitog vozila. Ako se npr.
iz zone i prema zoni j kree 100 JOA u odreenom satu i obrnuto iz
zone j u zonu i 100 vozila, postojat e jedna ili vie toaka u kojima
e se u jednom satu bespotrebno presjei meusobno 200 vozila vie. Ako
na ovakvom raskriju ne bi postojala druga vozila, dogodilo bi se
bespotrebno presijecanje . Bespotrebno presijecanje dva prometna
toka nalazi se na cesti na granici dvije drave u kojima se saobraaj
odvija u jednoj dravi lijevom, a u drugoj dravi desnom stanom.
Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova moe se dogaati u
jednoj ili vie toaka, a dogaa se najee u dvije toke.
Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova u dvije toke dogaa
se gdje najmanje jedan od tokova, koji bi se trebali kretati istom
ulicom i mimoilaziti se jedan s drugim s desne strane, to ostvaruje
vozei se ulicom koja ide lijevo u odnosu na onu ulicu kojom bi se
trebalo kretati. Tako se moe konstatirati da prvi prelazak na
lijevu stranu stvara jednu toku bespotrebnog presijecanja
saobraajnih tokova, a povratak na desnu stranu drugu toku
presijecanja (slika 1). Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova
koje se dogaa samo u jednoj toki manje je uestalo u stvarnim
saobraajnim prilikama. Iz ova dva primjera vidljivo je da se
njihovim zbrajanjem u stvarnim saobraajnim situacijama moe dogaati
bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova u vie toaka.
Da bi nastala pojava bespotrebnog presijecanja dva saobraajna
toka, nuno je da doe do njihovog bespotrebnog presijecanja u
najmanje jednoj toki.
Slika 1. Bespotrebno presjecanje saobraajnih tokovaa) u jednoj
takib) u dvije take
Fenomen bespotrebnog presijecanja do sada nije izuavan,
vjerojatno zbog toga to je pojam bio "zakamufliran" u meusobnoj
povezanosti izvora i ciljeva u urbanoj strukturi, gdje vrlo
razliiti uzroci mogu utjecati na odabiranje putanje svakog vozaa,
odnosno u irem smislu uesnika u saobraaju. Zbog prirode odvijanja
cestovnog saobraaja i masovnosti individualnih vozila smanjenje
bespotrebnog presijecanja saobraajnih tokova je najvanije u
cestovnom saobraaju, osobito u sreditu grada. U krajnjem sluaju
bespotrebno presijecanje se javlja kao posljedica, u irem smislu
gledano, odstupanja od vonje desnom, odnosno lijevom stranom to
zavisi od osnovnog saobraajnog pravila u odreenoj zemlji.
Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova javlja se, prema
tome, i kod prijelaza iz zemlje u kojoj se npr. saobraaj odvija
desnom stranom u zemlju gdje se saobraaj odvija lijevom stranom.
Takav primjer bio je prisutan dok se u vedskoj saobraaj odvijao
lijevom stranom.
3.2.Uzroci poveanih konflikata izmeu saobraajnih tokova
Analizirajui probleme odnosa izmeu saobraajnih tokova moe se
uoiti da se zbog prirode odvijanja saobraaja izmeu saobraajnih
tokova dogaaju konflikti. Ako se pod saobraajnim tokom
podrazumijeva jedno ili vie paralelnih jednoniznih kretanja izmeu
kojih nema mijeanja, onda e se konflikt izmeu saobraajnih tokova
shvatiti kao odnos saobraajnih tokova u konfliktnim tokama na
raskriju koje se, imajui u vidu kvalitetu konflikata, definira kao:
take presijecanja take ulijevanja i take izlijevanja.
Broj konfliktnih toaka zavisi o razliitim faktorima, kao to su:
veliina saobraajne mree i broj i tip raskrija u njoj, nain
regulacije saobraaja i restrikcije u saobraaju (jednosmjerne ulice,
zabrane, obaveze i drugo), broj i tip deniveliranih raskrija.
Polazna osnova u ovom razmatranju je i ta da su u taki
presijecanja samo dva saobraajna toka. Meutim, sam broj toaka
presijecanja ne govori o intenzitetu presijecanja u njima.Zapravo,
intenzitet presijecanja izmeu saobraajnih tokova nije nuno u
korelaciji s brojem taaka presijecanja.
4. KONFLIKTNE TAKE (TAKE PRESIJECANJA) IZMEU SAOBRAAJNIH
TOKOVA
Konfliktne toke ili mjesta presijecanja izmeu saobraajnih tokova
su posljedica odvijanja saobraaja u razini. Take presijecanja izmeu
saobraajnih tokova uvijek su posljedica same biti odvijanja
saobraaja u mrei i na raskrijima. Spajanje i razdvajanje, odnosno
ulijevanje i izlijevanje u saobraajni tok mogue je samo na istoj
razini. Presijecanja se mogu denivelirati.
4.1.Take presijecanja izmeu saobraajnih koridora (pravaca)
Da bi se svestranije sagledala presijecanja izmeu saobraajnih
tokova moe se poi od presijecanja pravaca poloenih u ravnini (slika
2) koji predstavljaju jednosmjerne saobraajne tokove, odnosno
koridore.
Da bi se dobio mogui broj taaka presijecanja moraju vrijediti
sljedei uvjeti: pravci moraju biti dugaki da se svi meusobno
presijecaju bilo koja dva pravca ne smiju biti meusobno
paralelna.
Za ovakve uvjete obrazac za izraunavanje broja presjeka
glasi:
=Gdje je: - broj pravaca po kojima se odvija jednosmjeran
saobraaj
Slika 2. Presjeci saobraajnih koridora (pravaca)
4.2.Presijecanje saobraajnih tokova na raskrijima
Iako obrasci za izraunavanje presijecanja izmeu dvosmjernih i
jednosmjernih pravaca nemaju veu primjenu u izraunavanju broja
presijecanja izmeu saobraajnih tokova, zbog toga to se u praksi
rijetko susree mogunost da se svi pravci meusobno presijecaju, ovo
razmatranje u osnovi nudi bolje razumijevanje saobraajnih tokova i
prirode presijecanja izmeu saobraajnih tokova.
Meutim, presijecanje saobraajnih tokova gdje se saobraaj odvija
izmeu svih izvorita i odredita, odnosno gdje se sva presijecanja
tokova dogaaju unutar zatvorenog poligona (koridora) kojim su
povezana sva izvorita, odnosno polazita moe se dobiti po drugom
obrascu. Kod deniveliranih vorova mogue je potpuno izbjei ili
smanjiti broj presijecanja saobraajnih tokova, bez posljedica
znatnijeg produenja putovanja.
Kod jednosmjernih ulica, kao i krunih tokova, takoer je mogue
potpuno izbjei presijecanje tokova na vorovima i svesti ih na
ulijevanje, izlijevanje i preplitanje. Meutim, to dovodi do znatnog
produenja putovanja to takoer ima negativne posljedice. U svakom
sluaju, na raskrijima s jednosmjernim prilazima postoji znatno
manji broj presijecanja izmeu tokova. Ovo je znaajno zbog toga to
vei broj presijecanja saobraajnih tokova svakako nepovoljno utjee
na sigurnost odvijanja saobraaja.
Broj toaka presijecanja izmeu saobraajnih tokova na raskrijima
(Npr) ovisi o broju prilaza i usmjerenosti tokova na prilazima te
od naina voenja tokova u raskrijima. Postoje dva naina voenja
tokova kroz raskrija, i to: direktno voenje tokova (direktno
kanalizirana raskrija), kruno kretanje tokova oko centra raskrija
(razni oblici raskrija: kruna raskrija bez presijecanja tokova,
kruna raskrija s presijecanjem tokova, raskrija nastala sustavom
voenja tokova jednosmjernim ulicama i sl.).
Broj konfliktnih toaka na raskrijima s krunim kretanjem tokova
znatno je vei od konfliktnih toaka na raskrijima s direktnim
voenjem tokova, osim za raskrije s trima dvosmjernim prilazima,
kojem je broj konfliktnih toaka presijecanja jednak i u direktnom i
u krunom voenju tokova.
Kod "isto" krunih kretanja s dovoljno velikim radijusom
kretanja, presijecanje tokova se dogaa pod veoma malim kutom tako
da se umjesto jedne toke presijecanja izmeu dva toka dobije jedna
toka ulijevanja i jedna toka izlijevanja. Kod krunih raskrija
tendencija je da se najvei broj toaka presijecanja pretvara u toke
ulijevanja i izlijevanja.
Slika 3. Tokovi presijecanja na direktno kanaliziranim
raskrijima s dvosmjernim saobraajem; a) trokrako raskrije, b)
etverokrako raskrije, c) peterokrako raskrije
Slika 4. Tokovi presijecanja na krunim raskrijima s dvosmjernim
prilazima; a) trokrako raskrija, b) etverokrako raskrija
5. ZAKLJUAK
Konfliktan taka nastaje presjecanjem saobraajnih tokova. U
zavisnosti od oblika saobraajne mree i poloaja centra saobraajne
gravitacije bespotrebna presijecanja saobraajnih tokova mogu
poprimiti razliite oblike, a u sprezi s razliitim drugim uzronicima
mogu se poveati u intenzitetu.
Pojam zbrajanje saobraajnih tokova postoji na razliitim oblicima
krunih raskrija. Kruna ili kvazikruna raskrija mogu nastati na
sljedee naine: kruna raskrija koja su nastala planiranjem ili
izvoenjem u prostoru; kvazikruna raskrija kao rezultat voenja
saobraaja parovima jednosmjernih ulica, ali i konstruktivnim
rjeenjem samog raskrija; obavezni kruni tok na raskriju nastao kao
rezultat regulacije saobraaja radi neke saobaajne potrebe ili kao
posljedica vaeih pravila odvijanja saobraaja u nekim zemljama.
Na krunim raskrijima nastaju bespotrebna presijecanja
saobraajnih tokova koja se pretvaraju u zbrajanje saobraajnih
tokova. Pored toga, na krunim raskrijima velikog radijusa
presijecanja se pretvaraju u ulijevanja i izlijevanja.
Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova u sreditu grada ima
sline posljedice i pretvara se u zbrajanje prometnih tokova ukoliko
se oko sredita grada uspostavi jednosmjerni tok saobraaja.
Bespotrebno presijecanje saobraajnih tokova u centru grada nastaje,
izmeu ostalog, i kao rezultat potrage za slobodnim parkiralitima
kojih obino nema, pa vozai u potrazi prelaze na drugu stranu
centra. Ovo je svakako u korelaciji sa eljom vozaa da svoje vozilo
parkiraju to blie odreditu.
POPIS LITERATURE1.) Dr Radoslav Draga; ,,Bezbednost drumskog
saobraaja: Uviaj i vetaenje saobraajnih nezgoda''; Univerzitet u
Beogradu, Saobraajni fakultet; Beograd,1999.god.2.) Prof. dr.
Ibrahim Jusufrani, ''Osnove drumskog saobraaja'', Travnik,2007.3.)
Prof.dr.sc. Mirsad Kulovi, dipl.ing.,Mr. Harai Nedad, dip.ing.;
Eksploatacija i odravanje vozila cestovnog saobraaja,
Travnik,20124.) Halilovi N.: Odravanje cestovnih vozila kao faktor
sigurnosti saobraaja, Mainski fakultet, Zenica, magistarski rad,
2000.
Internet izvori:
http://www.gf.unmo.ba/resources/1/Downloads/Osnove%20tehnologije%20betona/Posebne%20vrste%20betona%20Izvo%C3%83%C2%84%C3%82%C2%91enje%20betonskih%20radova%20u%20ekstremnim%20klimatskim%20uslovima_popravljeno%20%5BNa%C3%83%C2%84%C3%82%C2%8Din%20kompatibilnosti%5D.pdf
POPIS SLIKA
Slika 1. Bespotrebno presjecanje saobraajnih
tokova...........................................................
10.Slika 2. Presjeci saobraajnih koridora
(pravaca)...................................................................
13.Slika 3. Tokovi presijecanja na direktno kanaliziranim
raskrijima s dvosmjernim
saobraajem.............................................................................................................................
15.Slika 4. Tokovi presijecanja na krunim raskrijima s dvosmjernim
prilazima..................... 16.KONFLIKTNE TAKE IZMEU SAOBRAAJNIH
TOKOVA 2
