1ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

EDITORIALI

ISLAMI KARSHI DHUNËSDhuna nuk është natyrë e Islamit, ndërkaq të shumtë janë atë që përpiqen t’i

paraqesin muslimanët si të dhunshëm. Ky perceptim është padyshim i gabuar dhei padrejtë. Allahu në Kuran është i cilësuar më shumë me atributet e mëshirës,faljes, butësisë dhe bamirësisë. Vetëm emrat RRaahhmmaann (i Gjithëmëshirshmi) dhe RRaahhiimm(Mëshirëploti) së bashku janë përmendur 118 herë, e lëre më emrat e tjerë. Në Kuran mëshiraparaqitet e përgjithshme, për dallim me dënimin që paraqitet si i kushtëzuar. Allahu thotë: ““UUnnëëggooddaass mmee ddëënniimmiinn TTiimm kkëë ttëë dduuaa,, nnddëërrssaa mmëësshhiirraa IImmee ppëërrffsshhiinn ççddoo ggjjëë..”” Zoti na e bëri të qartë nëshpalljen e Tij të fundit se misioni dhe përmbajtja e mësimeve të Profetit Muhamed është ‘mëshirëpër botët’ dhe në këtë kuptim ai proklamoi se: “Ai që nuk mëshiron (të tjerët) nuk mëshirohet(nga Allahu).” Aktet e dhunshme të kryera nga muslimanët viteve të fundit si: rrëmbimi iavionëve, marrja e pengjeve, vrasja e turistëve, vendosja e bombave në qendra tregtare dhe vendepublike duke vrarë civilë, e akte të tjera të ngjashme si këto Islami i dënon pavarësisht përkatësisësë kryerësit. Feja jonë ka qëndrim kategorik ndaj terrorizmit, sepse në asnjë mënyrë nuk lejohetagresioni ndaj njerëzve të pafajshëm. Rregulli parësor që ka vendosur Kurani dhe të gjitha librate shpallur është: ““SSee aasskkuusshh nnuukk ddoo tt’’ii mmbbaarrttëë ggjjyynnaahheett ee ttjjeettrriitt..”” Dhuna nuk është fenomenvetëm te muslimanët, por edhe te të gjitha besimet dhe kombet, prandaj duhet të angazhohen tëgjithë pa përjashtim për ta denoncuar atë. Grupimet islame që kanë zgjedhur dhunën si mjet, ekanë bërë këtë në saje të frymës ideologjike që mbartin. Të tillë ishin edhe paraardhësit e tyrehhaavvaarriixxhhëëtt, të cilët ishin të përkushtuar në kryerjen e disa adhurimeve fizike, mirëpo në anëntjetër lejonin pa të drejtë derdhjen e gjakut të muslimanëve dhe të tjerëve. Pra, defekti i tyreqëndron te logjika dhe niveli i të kuptuarit të tyre për fenë, njerëzit dhe jetën në përgjithësi. Ngakëtu ne konsiderojmë, se ballafaqimi i parë me ta duhet të bëhet në rrafshin ideologjik, pikërishtashtu si veproi kkaalliiffii ii ddrreejjttëë Aliu para 14 shekujve, kur dërgoi Ibën Abasin për të polemizuar meta dhe pas një debati të nxehtë e të gjatë rezultoi që hoqën dorë nga konceptet e gabuara mijëraprej tyre. Nisur nga ky fakt është detyrim i dijetarëve dhe i hoxhallarëve, që të debatojnë më tëgjithë ata që kanë interpretime specifike të fesë dhe që i përdorin citimet në vende të gabuara, nëmënyrë që t’ua ndryshojnë ato koncepte dhe t’i orientojnë në kuptimin e drejtë të Islamit. Ata janëkryesisht njerëz me nivel mesatar, të cilët nuk e kanë kurajën të zhyten në thellësi të objektivavetë argumenteve, megjithëse lexojnë Kuranin, por mësimet e tij nuk ua tejkalojnë fytin e tyre përt’u depërtuar në zemër. Faza e parë e ballafaqimit të dijetarëve duhet të jetë në logjikën eveprimeve të tyre. Sa janë me të vërtetë legjitime ato dhe: a kanë bazë në mësimet e fesë? Cilatjanë të arritjet nga veprimet e dhunshme? Çfarë ndryshimi pozitiv kanë arritur të bëjnë? Çfarëpërfitimi arriti umeti islam nga operacione të tilla? Rezultati i këtyre aksioneve është se shumicae viktimave që ata kanë shkaktuar janë muslimanë dhe njerëz të pafajshëm, ndërsa Allahu thotë:““KKuusshh vvrreett nnddookkëënndd,, qqëë ss’’kkaa vvrraarrëë nnjjeerrii,, oossee qqëë nnuukk kkaa bbëërrëë ççrrrreegguulllliimmee nnëë TTookkëë ëësshhttëë ssiikkuurr ttëë kkeettëëvvrraarrëë ggjjiitthhëë nnjjeerrëëzziimmiinn..”” Kryerësit e tyre, ose janë vrarë, ose dergjen nëpër burgje. Veprime tëtilla në masë të madhe kanë ndikuar në ndalimin dhe pengimin e veprimtarisë së thirrjes islame,si në botën arabe edhe më gjerë, mbylljen e shumë shoqatave kulturore dhe humanitare nga tëcilat kanë përfituar miliona njerëz dhe më e keqja prej të gjithave, ata kanë njollosur imazhin eIslamit dhe muslimanëve anekënd botës. Ajo çfarë me të vërtetë është për t’u përshëndetur kohëte fundit dhe që përbën edhe një përgëzim dhe shpresë është pendimi i hapur për veprimet edhunshme, që kanë bërë në të kaluarën i shumë grupimeve dhe protagonistëve. Ata e kanëpranuar fajin dhe i kanë kërkuar falje publikut, dhe të gjithë atyre që u kanë shkaktuar dëm. Pra,dhuna që shkaktojnë pjesëtarët e besimit islam duhet të luftohet me të gjitha format dhe mjetetsë pari nga vetë muslimanët.

nnëë eemmëërr ttëë rreeddaakkssiissëë:: AAggrroonn TTEERRZZIIQQII

2

PËRMBAJTJA

AKTUALE33--55 || “SHKUPI ËSHTË MEKA E BALLKANIT” 66--88 || REGJISTRIMI I POPULLSISË APO HAPJA E KUTISË

SË PANDORËS88--1100 ||BLIC LAJME

DRITARE1111--1144 || DHUNA DHE RIKTHIMI I TË RINJVE NË FE 1144--1188 || POPULLI I ZGJEDHUR I ZOTIT?! 1199--2200 || HOXHALLARË SHQIPTARË, QË DEKLAROHEN

KUNDRA TERRORIZMIT

AKIDE2211--2255 || TË SHPIFËSH PËR TË PAQENËN?!

FIKH2266--2299 || DAJAK APO EDUKIM PËR GRUAN?!

FAMILJA3300--3322 || RRINI LARG NESH, O NJERËZ TË DHUNËS 3333--3344 || O PRINDËR, KU I KENI KËTO CILËSI?!

SFIDA3355--3388 || LIRIA NUK ËSHTË DEMOKRACIA

EKONOMI3399--4422 || VEPRIMTARIA E BANKAVE ISLAME

AVANCIMI PERSONAL4433--4455 || PIKA KULMORE E DOBËSISË

TEFSIR4466--4488 || “JU KENI FENË TUAJ, E UNË KAM FENË TIME!”

HADITH4499--5522 || BUTËSIA ËSHTË DETYRIM FETAR DHE FSHEHTËSI

PËR ARRITJE

THESARE5533--5544 || SHKENCËTARËT E HUTUAR

FETVA DHE KONSULTIME5555--5577 || KUSH E DO NJERËZIMIN MË SHUMË SE ISLAMI?!

BOTA ISLAMEE5588--6600|| INDONEZIA, VENDI ME MË SHUMË MUSLIMANË

REDAKSIAKryeredaktor: Omer BERISHA

zv. kryeredaktorë: Agron TERZIQI dhe Justinian TOPULLIAnëtarë të redaksisë:

Ismail BARDHOSHI, Bekir HALIMI, Bledar HAXHIU, Lulzim SUSURI, Talha KURTISHI, Genc PLUMBI, Ali SHABANI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Llokman HOXHA, Rashit ZYLFIU dhe Hajrush MANI

Bashkëpunëtorë: Ahmed KALAJA, Ekrem AVDIU dhe Enis RAMARedaktor gjuhësor: Roald HYSARedaktor teknik: Halil BERISHA

Ballina: Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio)Shpërndarje dhe marketing: Sedat RAMADANI

BBoottoonn:: AAllbbIIssllaamm

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: aallbbiissllaamm@@ggmmaaiill..ccoomm

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: albislam.abonues@gmail.com

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453Komercijalna Banka A. D. – SkopjeNumri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.albislam.com

3ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKTUALE

SHKRUAN: OMER BERISHA

Kohëve të fundit, si në shumëvende të tjera, edhe nëtrojet tona njerëzit kanë

filluar të kuptojnë nevojën edomosdoshme për ta ushqyershpirtin paralel me trupin. Kjom’i shton shpresat se e miraështë ardhmëria e këtij populli,sepse kuptimi i kësaj në formëne saktë do të rezultojë nëaktivitetin, mundin dhedëshirën e flaktë për të fituarmirëqenien shpirtërore dhetrupore. Mirëpo normalisht çdosynim ka mënyrat dhe rrugët ecaktuara për t’i mbërritur atodhe nëse njeriu nuk i mëson atonuk i mbërrin dot. Në këtë gjëme siguri pajtohet kushdo qëgëzon dhuntinë e madhe ngaAllahu, logjikën.

“SHKUPI ËSHTË MEKAE BALLKANIT”Shpirtrat e zbrazur nga dashuria,besimi, madhështia, shpresa, frika,mbështetja dhe nënshtrimi ndaj Zotitmundohen ta mbushin atë zbrazëti meidhuj, buste e kotësi të tjera, siç jemidëshmitarë të asaj që po ndodh ditëvetë fundit në Shkup nga ana e qeverisësë arrogantit Nikolla Gruevskit

4

AKTUALE

Mirëmbajtja e trupit dhe e shpirtitrealizohet me porositë dhe mësimet që ijep Krijuesi i tyre, përndryshe nëse ikthejmë shpinën atyre mësimeve apo ipërziejmë atëherë do të përballemi meanomali nga më të ndryshmet dhe më tëçuditshmet.

Shpirtrat e zbrazur nga dashuria,besimi, madhështia, shpresa, frika,mbështetja dhe nënshtrimi ndaj Zotitmundohen ta mbushin atë zbrazëti meidhuj, buste e kotësi të tjera, siç jemidëshmitarë të asaj që po ndodh ditëve tëfundit në Shkup nga ana e qeverisë sëarrogantit NNiikkoollllaa GGrruueevvsskkiitt. Në thelb,këto veprime nuk janë të çuditshme kurburojnë nga një njeri që i përket një fejeku idhujt dhe ikonat adhurohen mëshumë, sesa Krijuesi i gjithësisë.

Mua më habit dhe më çudit dëshira përtë imituar një njeri si Gruevski nga ana edisa shqiptarëve, të cilët njihen se ipërkasin kësaj Feje, e cila erdhi për t’igarantuar gjithë njerëzimit Fenë e drejtë,jetën, familjen, pasurinë dhe logjikën. Porme sa duket nga kjo përkatësi ata nukkanë fituar asgjë përpos emrit dhe votavetë shqiptarëve muslimanë. Imitimi ditëvetë fundit u manifestua me kërkesat dheplanet e disa partive politike dhe OJQ-vepër të ngritur buste dhe përmendore tëheronjve dhe figurave të shquarashqiptare nëpër sheshe të ndryshmepërveç atij të Qendrës së Shkupit dhe nëkëtë mënyrë do t’i jepkan hakun detyrëssë marrë dhe do të mbaruakan problemete popullit tonë, ndërsa po harrojnë seproblemet e popullit tonë ende janëshumë të thjeshta: varfëria, pasiguria,humbja e të drejtës për t’u arsimuar etj.

Që të gjithë ata, së bashku meGruevskin dyshoj se do të vetëdijesohennjë ditë për prapambetjen që po instalojnënë këtë gjeneratë. Gjer më tani kemi qenëdëshmitarë, se bustet e vendosura nëpërvende të ndryshme nuk paraqitnin përshumicën e njerëzve ndonjë vlerë tëveçantë, me përjashtim të atyre qëdëshironin të përfitojnë materialisht prejtyre, jo duke i lutur, jo duke ndezur qirinje as duke u bërë homazh, por duke shiturmaterialin me të cilin ishin ndërtuar. Përmua ky veprim i njerëzve nuk ishte igabuar, sepse të gjallët janë më meritorët’i gëzojnë të mirat e kësaj bote, sesa ataqë u shpërngulën për në botën tjetër. Tëvdekurit, nëse kanë besuar drejt dhe kanëbërë vepra të mira do t’i gjejnë ato,përndryshe Allahu e di se si do të veprojëme ta. Ky është besimi i muslimanëve, tëcilët gjithashtu luten që dëshmorët dhenjerëzit e mirë t’i fitojnë shpërblimet mëtë mëdha tek Allahu. Kurse në këtë botëata mundohen të ndjekin gjurmët dhemësimet e tyre, duke folur e shkruar përta dhe duke i bërë shëmbëlltyrë në jetë,por assesi duke i pikturuar dhe dukengritur buste për ta.

I mençuri mëson nga gabimet e tëtjerëve, kurse budallai nga gabimet e veta.A e dini sesi u shkua deri tek adhurimi iidhujve në të kaluarën dhe shndërrimi ityre në zota përpos Krijuesit? Pasi ndërroijetë Ademi, alejhi selam, mbetën bijtë e tij

...I mençuri mëson ngagabimet e të tjerëve, kursebudallai nga gabimet e veta...“ “

5ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKTUALE

në fenë e babait (fenë islame) dhjetëshekuj me radhë e pastaj mohuan. Shkakui mohimit ishte teprimi me dashurinë ndajnjerëzve të mirë. Allahu na tregon: ““......aattaatthhaannëë:: MMooss ii bbrraakkttiissnnii ttëë aaddhhuurruuaarriitt ttuuaajj,,mmooss ee bbrraakkttiissnnii VVeeddiinn,, SSuuvvaannëë,, JJeegguutthhiinn,,JJeeuukkuunn ddhhee NNeessrriinn””.. Këta pesë personakishin qenë njerëz të mirë, që përhapnintë mirën dhe qortonin të keqen, por që tëpestë vdiqën brenda një muaji. Atëherënjerëzit u frikësuan se Feja do tëdobësohet dhe formësuan (me pikturë askulpturë) pamjen e secilit prej tyre nështëpitë ku më parë kishin jetuar këtapersona, me qëllim që kur t’i vizitojnë dhet’i shohin, të përkujtojnë fjalët dhe veprate atyre njerëzve të mirë, por nuk iadhuronin. As përkuleshin para tyre, asnuk u bënin homazh. Pastaj erdhigjenerata e re dhe tregoi një respekt edhemë të madh ndaj atyre pikturave dheskulpturave, por edhe këta nuk iadhuronin. Mirëpo, pas një kohe të gjatëkur dijetarët u pakësuan, shejtani i bindise ato figura kanë aftësinë që tëndërmjetësojnë tek Zoti dhe tashmëfilluan t’i adhurojnë. Kur ndodhi kjo,atëherë Allahu dërgoi Nuhun, alejhiselam, që t’i kthejë njerëzit në besimin edrejtë...

Pas çdo pejgamberi paraqitej ndonjëbashkëpunëtor i djallit dhe si një ndërmetodat më të lehta për t’i larguarnjerëzit nga logjika e shëndoshë dhebesimi i drejtë gjetën ngritjen dheformësimin e figurave të njerëzve të mirë,sepse kjo përfundonte me adhurimin etyre gjithsesi. Kështu veproi edhe Amëribën Luhaji, i cili nga Shami i atëhershëmkishte sjellë puta, të cilat i vendosi pranë

Qabesë në Mekë dhe kur instaloi këtë“vlerë” ajo dita-ditës përhapej dhe numri iidhujve të ndërtuar u shtua derisa arritinumrin 360. Por në ditën kur te banorët eMekës erdhi drita e besimit dhe e kuptuanse shenjtërimi dhe adhurimi i gurëve edrunjve është humbje e xhenetit, dhenënçmim i logjikës nuk lejuan të mbetetasnjë put tek ai popull tashmë i ngriturdhe krenar dhe i thyen që të gjithë.

Sot, po projektojnë që Shkupin tambushin me idhuj, puta e buste, ndërsapengojnë xhamitë, vende ku adhurohetAllahu, Krijuesi i gjithësisë dhe Dhuruesi imirësive të panumërta. Unë shpresoj qëasgjë nga ato projekte famëkeqe tërealizohet. Sido që të ndodhë, është thënëse “Shkupi është Meka e Ballkanit”, nësembushet me puta, shpresoj të vijë dita kurdo të thyhen që të gjithë.

...Pas çdo pejgamberiparaqitej ndonjë bashkëpunë-tor i djallit dhe si një ndërmetodat më të lehta për t’ilarguar njerëzit nga logjika eshëndoshë dhe besimi idrejtë gjetën ngritjen dheformësimin e figurave tënjerëzve ...

“

“

6

AKTUALE

PËRGATITI: ROALD A. HYSA

Ky është regjistrimi i dytë i popullsisë dhei banesave që pritet të kryhet vitin eardhshëm në Shqipëri. Autoritetet në

Shqipëri tashmë kanë nisur punën përregjistrimin e popullsisë dhe të banesave. Kyprojekt ka nisur me hartimin e njëpyetësori, në të cilin mendohet tëpërfshihen edhe pyetjet për vetë-

deklarimin etnik dhe fetar të qytetarëve dheqë përbën nyjën gordiane të të gjithë këtijprocesi të pritshëm. Në bazë të këtijregjistrimi në të ardhmen do të ndërtohenpolitikat e brendshme sociale të qeverive,por gjithashtu edhe politikat e jashtme mefqinjët tanë, si dhe me shtetet e tjera, të cilëtkanë përparësi në politikën e jashtmediplomatike shqiptare.

Kryetari i Komisionit Qendror për

REGJISTRIMI I POPULLSISË APO HAPJA EKUTISË SË PANDORËS

Tashmë kutia e Pandorësështë hapur, rrethanathistorike kanë ndryshuarkrejtësisht dhe shqiptarët nukmund të fshihen pas gishtit.Le të kujtojmë një thënie tërilindësit Faik Konica, që“Shqiptarët po të kishinruajtur fenë e krishterë sotdo të kishin qenë shumë mëtepër, por nuk do të ishin mëshqiptarë”.

7ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKTUALE

Regjistrimin e Popullsisë dhe Banesave(REPOBA), ministri i shtetit GGeenncc PPoolllloo kathënë për mediet se ky regjistrim do t’ishërbejë mirëqeverisjes dhe zhvillimitinstitucional të saj. “Risia e këtij regjistrimiështë se përmban edhe pyetjet përpërkatësinë fetare dhe etnike.” Procesi iregjistrimit, që do të përfshihet në njëproces që kushton 15 milionë euro, do tëkryhet nga Instituti i Statistikave imbështetur nga ekspertë të BE-së. Sipasqeverisë regjistrimi do të japë një panoramëaktuale dhe të saktë të realitetit demografik,ekonomik dhe social në vend. Fill pasnjoftimit zyrtar për miratimin në parim tëpyetësorit përkatës, në vend kanë vërshuaredhe kritikat e para në media nga politikanëdhe qytetarë të thjeshtë ndaj pyetjeve përvetëdeklarimin etnik dhe fetar.

Politikani i njohur SSaabbrrii GGooddoo i tha BBC-së se qeveria shqiptare nuk duhet të ngutet,por duhet të pyesë paraprakisht qytetarëtnëse duan të vetëdeklarohen për etninë dhefenë apo jo. “Shumë shqiptarë e kanëndërruar fenë dhe etninë me dokumente tërreme për shkaqe që dihen. Ata duhenpyetur paraprakisht me anë të një sondazhi,nëse i duan këto pyetje.” Ndërsa historianidhe politikani PPëëlllluummbb XXhhuuffii për këtëproblem thotë: “E konsideroj tradhtinë eradhës ndaj interesave të vendit, një lëshimtë turpshëm ndaj presioneve të qarqevenacionaliste greke, zyrtare e jozyrtare, qëkërkojnë të zbatojnë deri në një projektinnacionalist të tjetërsimit të Shqipërisë sëJugut (“Vorio-Epiri” ).” Ndër shumëpolitikanë dhe qytetarë ka drojë seregjistrimi mbi bazë fetare dhe etnike nëvend do të sillte një rritje artificiale tënumrit të minoritarëve dhe kryesisht tëatyre grekë në Shqipëri. Kryetari iKomisionit Qendror për Regjistrimin ePopullsisë dhe Banesave, Genc Pollo thotë senë pyetjet për përkatësinë fetare dhe etnike

qytetarët kanë një alternative që të mospërgjigjen. Në intervistën e tij për gazetën“Shqip”, zotëri Pollo sqaron gjithashtu seregjistrimi i popullsisë mbi baza etnike dhefetare është rekomanduar nga Brukseli,porse vendimi është i qeverisë shqiptare,sikundër edhe përgjegjësia për këtë vendim.Por megjithëse i bindur se vendimi i marrëështë i drejtë, ministri i Shtetit thotë se dotë kryhet një konsultim gjashtëmujor,përpara se ai të marrë formë të prerë.Ndërkaq ai vëren: “Por perspektivahistorike do të na ndihmonte ta kuptonimedhe më mirë. Në vitin 1930, 5 vjet mbasikishte konsoliduar pushtetin dhe vetëm 10vjet pas funksionimit de facto të shtetitshqiptar, Mbreti Zog urdhëroi një regjistrimpopullsie që përfshinte edhe etninë e fenë.Në atë kohë të pasigurt midis dy luftëravebotërore Shqipëria nuk kishte as garancitë eNATO-s, as statusin kandidat në BE dhe astraktatet dypalëshe, të cilat i ka sot.Argumentet kundër që po dëgjojmë tani mesiguri janë paraqitur me alarm edheatëherë; po në fund të fundit historia i dhatë drejtë vendimit politik të atij viti. Veç tëdhënave etnike e fetare, ai regjistrim sjell tëdhëna shumë të çmuara statistikore përshoqërinë shqiptare asokohe vërtet tëpanjohur e të paeksploruar. Por të kthehemi

...Ndër shumë politikanë dheqytetarë ka drojë se regjistri-mi mbi bazë fetare dhe etnikenë vend do të sillte një rritjeartificiale të numrit tëminoritarëve dhe kryesisht tëatyre grekë në Shqipëri...

“

“

8

BLIC LAJME

PENGOHET FALJA EXHUMASË NË XHAMINË E

PRILEPITMuslimanët e qytetit të Prilepit (Maqedoni) nuk

arritën të falin namazin e xhumasë (19.02.2010), pasinjë grup qytetarësh maqedonas i penguan ata tëfuten në oborrin e xhamisë së qytetit, e njohur sixhamia e Çarshisë, por e djegur gjatë konfliktit tëvitit 2001.

Për tejkalimin e kësaj situate, besimtarëtmuslimanë i kanë drejtuar thirrje BFI-së dhe partivepolitike të ndërhyjnë në zgjidhjen e kësaj çështje.Pas presioneve të shumta nga qytetarët e Prilepit,besimtarët muslimanë e falën namazin e xhumasënë lagjen e tyre. Në këtë xhami besimtarët kanëfalur që prej vitit 2001, vetëm namazin e Bajramit.Xhamia në qendër të Prilepit është djegur më 8shtator 2001 dhe me gjithë lejen për ndërtim deritani nuk është ndërmarrë asnjë angazhim konkretnga ana e pushtetit qendror dhe ai lokal përriparimin e saj. (Alsat-M)

•• •• ••

VANDALIZOHET NJË XHAMINË SHBA

Persona të panjohur vandalizuan një xhami nëNeshvill të SHBA-ve. Disa kryqe dhe një mesazhurrejtjenxitës ishin shkruar në muret e qendrësrinore të xhamisë, ku thuhej se Islami po eshkatërron SHBA-në. Forcat policore thonë sehetime po bëhen në vendin e ngjarjes, duke dyshuarpër sulmin si urrejtje ndaj muslimanëve.

Ky është sulmi i parë që ka pësuar kjo xhami, pornuk është i pari i këtij lloji në këtë rajon. Një xhaminë Kolumbia, afër 30km larg Neshvillit, i është vënëzjarri në vitin 2008 nga një person, i cili po vuandënimin me 14 vjet burg për këtë rast. (Foxnews)

në ditët tona. Nëse kjo çkaplanifikojmë të bëjmë në vitin2011 do të ishte propozuar përvitet ‘90-të, rezervat do të kishinqenë të justifikuara. Shqiptarët esapodalë nga regjimi komunistishin tejet të demoralizuar dhe nënjë vobektësi poshtëruesekrahasuar me fqinjët. Sot, në fundtë dekadës së parë të shekullit tëri, ne jemi një komb në ngritjedhe një shoqëri me vetëbesim. Kjopas zhvillimeve historike tëkëtyre viteve dhe deklarimitzyrtar të institucionevefinanciare ndërkombëtare seShqipëria u ngjit nga kategoria evendeve me të ardhura të ulëta nëatë me të ardhura të mesme.”.

Nuk mund të lemë këtu papërmendur se në të gjithëPerëndimin Shqipëria njihetgjerësisht si një vend me shumicëmuslimane dhe vërejtjet epresidentit Bush, i cili e vizitoiShqipërinë edhe për këtë shkakqenë krejtësisht pozitivepavarësisht nga frazat e fryrastereotipe të të gjithë atyre qëmundohen ta injorojnë këtë faktshumë të rëndësishëm për tëshkuarën dhe të tashmen e tëgjithë shqiptarëve etnikë kudo kujetojnë ata. Tashmë kutia ePandorës është hapur, rrethanathistorike kanë ndryshuarkrejtësisht dhe shqiptarët nukmund të fshihen pas gishtit. Le tëkujtojmë një thënie të rilindësitFaik Konica, që “Shqiptarët po tëkishin ruajtur fenë e krishterë sotdo të kishin qenë shumë mëtepër, por nuk do të ishin mëshqiptarë”.

9ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

BLIC LAJME

•• •• ••

SIMPOZIUM “EKONOMIA E KRAHASUAR” NGA OIR-IOrganizata ‘‘IImmaazzhhii rriinnoorr’’, me qendër në Shkodër, organizoi një seminar me temën

‘Ekonomia e krahasuar’! Referatin e parë e mbajti pedagogia në Universitetin e Shkodrës,Fakulteti Ekonomik, AArrddiittaa BByylloo, e cila hodhi dritë mbi ‘Filozofinë e ekonomisë marksiste’dhe pasojat! Më pas referoi pedagogu i Universitetit Evropian të Tiranës, AArrttaann GGjjeerrggjjii, i cilireferoi mbi ‘Ekonominë Kapitaliste’, duke u përkufizuar mbi tezën, se: A dështoi kapitalizmidhe ekonomia e tregut në krizën e fundit financiare? Një nga vërejtjet më të rëndësishmetë bëra nga A. Gjergji ishte se: “Bankat Islame nuk e ndjenë krizën e fundit financiare përshkak se ato nuk e pranojnë interesin (kamatën), si dhe në sektorin e investimeve banka sëbashku me investuesin marrin përsipër së bashku edhe rrezikun e humbjes, gjë e cila nukndodh me bankat konvencionale. Në referatin e fundit, ekonomisti VVeehhaapp KKoollaa, hodhi dritëmbi ‘Ekonomiksin islam; çfarë është dhe si u zhvillua ai?’. Në këtë eveniment me rëndësi,merrnin pjesë ekonomistë të ndryshëm, pedagogë të fakultetit ekonomik, bankierë,studentë të ekonomisë etj. (AlbIslam)

•• •• ••

PADI PËR SHKAK MISHIT TË DERRITPrefekti i qytetit te Boubaix, që gjendet ne veri te Francës ka ngritur padi ndaj një

restoranti lokal për ushqim të shpejt “Quick”, meqë nuk shet hamburger me mish derri.“Quick” ka vendosur që të zëvendësojë mishin e derrit me atë të fazanit, me të cilin u kthyenë restorant “hallall” dhe muslimanët kanë mundësi pa dyshim të hanë hamburgerët e këtijrestoranti.

Para disa muajve “Quick” ka eksperimentuar duke futur ushqimin“hallall” në zinxhirine restoranteve në Francë. Mishin e derrit e ka larguar nga menyja, ndërsa mishi i lopës vjennga thertoret hallall. Kontrollin e mishit e bën xhamia Evryju, duke vërtetuar se punohetsipas rregullave “hallall”.

•• •• ••

ASGJË KONKRETE PËR BURMALI XHAMINËVazhdon odiseada për Burmali xhaminë. Asnjë përgjigje konkrete nuk ka ardhur në

adresë të BFIM-së, e as të Këshillit Koordinues të Burmali xhamisë, nga asnjë institucionzyrtar. Sipas “Alsat-M”, mësohet se është realizuar një takim mes Gruevskit dhe Ahmetit,ku është arritur një marrëveshje, që sheshi i Shkupit të reflektojë karakterin multi-etnik tëvendit. Jo zyrtarisht merret vesh, se nuk është arritur ndonjë marrëveshje konkrete rreth

10

BLIC LAJME

kishës, por në parim Gruevski dhe Ahmeti kanë rënë dakord, që të tërhiqet vendimi përkishën, ose në rast se do të ketë kishë, atëherë të ketë edhe xhami.

Sipas Këshillit Koordinues për Burmali xhaminë asnjë marrëveshje nuk do të ishte epranuar, nëse nuk vendoset që pronësia e tokës t’i kthehet Bashkësisë Fetare Islame tëMaqedonisë. Gjithashtu edhe BFIM ka përsëritur kërkesën që t’i kthehet toka, ku më parëka ekzistuar xhamia Burmali.

•• •• ••

SHQIPËRIA LE ANASH RESTAURIMIN E XHAMIVENdërhyrje për rehabilitimin dhe restaurimin e qendrave historike, monumenteve të

kulturës dhe objekteve të kultit në të gjithë Shqipërinë, janë ato çfarë shihen si parësorenga Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, për investimet e këtij viti. Nëasamblenë e dytë vjetore mbi turizmin në Shqipëri, organizuar nga Shoqata Shqiptare eTurizmit (ATA) dhe MTKRS, ministri Ferdinand Xhaferaj kishte shpallur listën e objekteveku do të ndërhyhet.

Ndërhyrjet që pritet të bëhen në kuadër të turizmit kulturor janë përmendur përrestaurimet në qendrën historike të Beratit, rikonstruksionin e Muzeut Arkeologjik nëDurrës, restaurimin e Teatrit të Sofratikës, muzeu Arkeologjik në Korçë, restaurimin eKishës Shën Maria në Lubonjë, e po ashtu restaurimin e banesës së Oso Kukës, PashkoVasës, Gjergj Fishtës, banesa Kazani dhe ajo e Petro Markos. Po në kuadër të objekteve tëkultit që gjenden në Shqipëri, pritet të restaurohet edhe Teqja e Sheh Dyrrit, por edhe Kishae Shën Janit. Duke parë planin e Ministrisë në fjalë, vërejmë se në projektet e restaurimitnuk është paraparë asnjë xhami, të cilat janë në gjendje jo të mirë.

•• •• ••

DUBAI I SIGURT: MOSSADI VRAU ZYRTARIN EHAMASIT

Shefi i policisë së Dubait deklaroi se ishte 99 për qind i sigurt, që Izraeli kishte kryervrasjen e zyrtarit të lartë të Hamasit në Dubai. “Hetimet tona thonë se Mossadi (shërbimisekret izraelit) është përfshirë në vrasjen e muajit janar të Mahmud al-Mabhuhut. Është 99për qind e sigurt, për të mos thënë 100 për qind, se pas kësaj vrasjeje qëndron Mossadi’’,deklaroi shefi i policisë, Dahi Halfan Tamim për gazetën ‘’The National’’.

‘’Përdorimi i pasaportave false në kuadër të vrasjes së Mahmud Abdel Raouf Al-Mabhuh,më 20 janar në një hotel në Dubai përbën një incident shumë serioz’’ , deklaroi Ministri nëradiotelevizionin ‘’RTE’’.

PPëërrggaattiittii:: HHaajjrruusshh MMAANNII

11ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

DRITARE

SHKRUAN: BEKIR HALIMI

Pas një kohe të gjatë të kaluar nëinjorancë të thellë mbi fenë tonë erdhikoha e rikthimit në këtë fe, njohjen dhe

mësimin e kësaj feje. Ky mësim u shoqëruaedhe me praktikim dhe realizimin e asaj qëmësojnë të rinjtë në vende të ndryshme.

Ky ndryshim që po ndodh në shoqërinëtonë, jo çdo herë është mirëpritur ngashtresa të caktuara të shoqërisë tonë,sidomos të një pjese që llogariten si lider tëopinionit publik. Ata në shumë raste e kanë

kritikuar këtë fenomen në mënyrë tëdrejtpërdrejt apo jo dhe janë munduar t’ijapin atë trajtë që ata dëshirojnë të jetë dhejo të asaj që në realitet është. Krejt kjo për tëndalur hovin e kthimit të të rinjve në fe.Prandaj edhe çdo incident të izoluar ata janëmunduar ta bëjnë të zhurmshëm dhe tallogarisin si argument për tezën që ata gjatëgjithë kësaj kohe e kanë lansuar.

Protagonistët e këtij qëndrimi e fillojnëme tezën se identiteti ynë kombëtar nuk kaasgjë orientale në përbërjen e vet, deri tekata që mendojnë se elementi fetar e

DHUNA DHE RIKTHIMI ITË RINJVE NË FEKy shkrim u dedikohet atyre djemve të rinj, që janë futur në fe dhe nuk i dinë disa rregulla elementare dhethelbësore të fesë dhe atyre që lejojnë që të përzihet ana fetare me atë që është kalitur me disa tipareautoktone shqiptare, siç është inati, zemërimi dhe nxitimi

thërmoka identitetin tonë kombëtar!Sidoqoftë qasja që ata i bëjnë këtyre

fenomeneve, këta njerëz dhe shtresa, ne simuslimanë e kemi për detyrë të jemi edheautokritikë, nëse ka dukuri të këtillanegative në shoqërinë tonë. Prandaj edhe kyshkrim u dedikohet atyre djemve të rinj, qëjanë futur në fe dhe nuk i dinë disa rregullaelementare dhe thelbësore të fesë dhe atyreqë lejojnë që të përzihet ana fetare me atëqë është kalitur me disa tipare autoktoneshqiptare, siç është inati, zemërimi dhenxitimi.

Prania e një pjese të injorancës sipasdefinicioneve fetare në mesin e atyre tësapoudhëzuar në shumë raste krijonreagime të pamatura dhe jo të drejtafetarisht. Në këto raste nuk është shkak ikëtyre problemeve fetaria e tij, sa ështëpjesa tjetër, afetaria, injoranca e tij, qëndikon në shkaktimin e këtyre problemeve.

Intoleranca nuk është veti e njeriut mebindje dhe argumente për bindjet që ka, sesa është rezultat i njerëzve të pashkolluar,të izoluar në shoqëri dhe të paaftë për tëkrijuar mekanizma të mjaftueshme për tëndryshuar realitetin, i cili nuk i pëlqen.

Një fetar i mirë musliman nuk ështëintolerant, sepse besimi i tij mbështetet nëfakte dhe argumente, është i hapur meshoqërinë, sepse ai e do të mirën dheudhëzimin e saj dhe ka shumë mënyrafetare, të cilat i ka treguar Allahu Fuqiplotënë Kuran dhe Muhamedi, sal-lallahu alejhiue selem, në thëniet e tij për ta ndryshuarshoqërinë.

Nëse ndodh që ndonjë i ri musliman tek icili shihen disa simptoma të fetarisë së tij,që bën gabime të kësaj natyre duhet tëkuptojmë, se ai akoma nuk i ka kuptuargjërat e shënuara më poshtë.

Thirrja Islame ka synime të qarta, mëkryesorja prej tyre është udhëzimi injerëzve në besimin tek Allahu Një dhe pa

dyshim se mënyra më e mirë për të arriturqëllimin e duhur në këtë drejtim ështëpërdorimi i butësisë e jo i dhunës. VetëMuhamedi, sal-lallahu alejhi ue selem, na katreguar se atë që mund ta fitojmë me butësinuk mund ta fitojmë me dhunë duke narrëfyer: “Allahu është i Butë dhe e dobutësinë, prandaj i jep butësisë atë që nuk iajep dhunës”. (Sahih, Ebu Davudi). “Aishebëhu e butë, sepse kudo që gjendet butësiaajo gjë është e bukur dhe kudo ku nukgjendet butësia, ajo është e shëmtuar”.(Sahih, Ebu Davudi).

Nga synimet e thirrjes islame është edhepërhapja e vlerave të Fesë Islame, të cilat padyshim që kanë synim mbizotërimin emirëqenies dhe lumturisë në shoqëri. Këtoveprime nuk mund të realizohen nëmungesë të urdhërimit për mirë, largimitnga e keqja, arsimimit dhe edukimit tëmuslimanëve në këtë fe, shtimit të mirësisëdhe zhvillimit të kësaj shoqërie.

Një njeri, i cili i synon këto gjëra duhet tëpajiset me disa veti, të cilat e ndihmojnë nërealizimin e këtyre synimeve shumësublime. Dijetarët muslimanë sa herë qëkanë folur për këtë temë kanë përmendurcilësitë e atij që thërret në fenë e Allahut, emes tyre kanë përmendur sinqeritetin,dijen, shembullin e mirë, butësinë,lehtësimin, ndarjen në etapa, njohjen erealitetit të atyre që i thërret dhe urtësinë.

12

DRITARE

...Ndryshimi i njerëzve ështënjë proces i gjatë, që nukmund të ndodhë për një natë,por duhet një kohë e gjatëdhe etapa të njëpasnjëshmederi sa të arrijmë qëllimin...

“

“

13

DRITARE

Ibën Kajimi, rahimehullah, thotë: “Meqëthirrja në fenë e Allahut është pozita më endershme, më e madhe dhe më e vlefshme ebesimtarit, duhet ditur se ajo nuk arrihet padije mbi atë që thërret dhe pa dije mbimënyrat se si thërret. Nëse një njeridëshiron ta ketë thirrjen e plotë ai duhet tëzotërojë aq dije sa i mjafton për ta arriturkëtë qëllim”. (shiko: “Miftahu Darus-Seadeti”,1/154).

Hatib Sherbini në librin “Mugnil-Muhtaxh” thotë: “Në çështjet e ndjeshmevetëm dijetari urdhëron në të mirë dhendalon nga të këqijat, kjo nuk i lejohetmasës së gjerë... prandaj qortohet ai që merrvend për të dhënë mësim, apo fetva, apokëshillë, duke mos qenë i aftë për një gjë tëtillë”. (4/212). Dijetarët muslimanë dukekomentuar ajetin kuranor: ““TThhuuaajj:: ““KKjjooëësshhttëë rrrruuggaa iimmee,, ee vvëënnëë nnëë ffaakkttee ttëë qqaarrttaa(basirah),, ee qqëë uunnëë tthhëërrrraass tteekk AAllllaahhuu,, uunnëëddhhee aaii qqëë vvjjeenn ppaass mmeejjee.. LLaarrgg ttëë mmeettaavveeëësshhttëë AAllllaahhuu,, ee uunnëë nnuukk jjaamm nnggaa iiddhhuujjttaarrëëtt..””(Jusuf: 108) thonë: BBaassiirraahh, është grada më elartë e dijes. Basirah, gjatë thirrjes në fenë eAllahut nënkupton tre gjëra:- të njohë dispozitat fetare rreth asaj në tëcilën thërret,

- të njohë mirë gjendjen e atij që e thërret,dhe

- të njohë mirë mënyrat e thirrjes.Allahu, subhanehu ue teala, i ka hartuar

planet dhe mënyrat e thirrjes në shumëajete kuranore”. (“El-Himmetu fid-Davetiilall-llah”, fq. 38-39).

Sipas të gjitha këtyre sqarimeve dhunanuk ka vend askund dhe nuk është as veti eas formë e kërkuar për të thirrur në fenë eAllahut! Nëse i analizojmë një nga një këtotipare dhe cilësi, që duhet të zotërojë njënjeri që thërret në fenë e Allahut, do tëkuptojmë shumë gjëra. Do të kuptojmë senuk mjafton vetëm sinqeriteti në mungesëtë dijes për ta bërë një vepër të mirë. Do tëkuptojmë se nuk mjafton vetëm fjala e thatëpa dhënë edhe shembull konkret ngapërditshmëria jonë. Do të kuptojmë sethirrja në fenë Allahut nuk nënkuptonaspak vështirësimin e jetës së njerëzve, porlehtësimin dhe përmirësimin e saj.

Do të kuptojmë se ndryshimi i njerëzveështë një proces i gjatë, që nuk mund tëndodhë për një natë, por duhet një kohë egjatë dhe etapa të njëpasnjëshme deri sa tëarrijmë qëllimin.

Do të kuptojmë se sipas vendit bëhetedhe kuvendi, e nuk vlen e njëjta fjalë dhemënyrë në çdo vend dhe për çdo njeri, porduhet të përdorim mënyra të veçanta dhe tëndryshme për çdo vend dhe çdo njeri. Do tëkuptojmë se në mungesë të urtisë shumëtentativa dhe orvatje për të bërë mirë mundtë na dalin sherr, fatkeqësisht kjo po ndodhshumë shpesh me njerëzit e sapoudhëzuar.

Urtësia është një komponentë, qëfatkeqësisht po na mungon shumë në jetëntonë të përditshme, e cila ka kuptimin e “tëkesh besim, fjalë dhe vepra të sakta. Ose tëvendosësh çdo gjë në vendin e vet mesaktësi dhe përsosmëri”. (shiko: “El-Hikmetu fid-Daveti ilAll-llah”, fq. 30)

Pa dyshim që pjesë e urtësisë ështëvlerësimi i dëmit dhe i dobisë në përdorimine masave të caktuara gjatë komunikimit menjë shtresë të caktuar, sepse shpeshherëndodh që braktisja e disa fjalëve është më e

...“Muslimani që përzihet menjerëz dhe i duron lëndimet etyre është më i mirë, senjeriu që nuk përzihet menjerëz dhe nuk duron dëm-timet e tyre...

“

“

14

DRITARE

SHKRUAN: SEDAT ISLAMI

Thirrja e një populli në nivel ndërkombëtar, ae një kombi brenda një shteti, në parime tënjëanshme, që përcaktojnë epërsinë e tij

mbi të tjerët, gjithnjë ka prodhuar skena tëtmerrshme dhune, gjenocidi, masakrash ekrimesh të tjera makabre. Gjendja ështëpërshkallëzuar më keq, atëherë kur këtë epërsiracore e kanë mbështetur jo gabimisht, porqëllimshëm me parime fetare apo filozofike, tëfutur nëpër nene kushtetutash. Përkrahja osethënë me mirë vendosja e këtij parimi famëkeqnga filozofë të mëdhenj, siç ishte Platoni1, bëri qënë kulturat antike, siç ishte ajo greke dhe romake,jeta e popujve të nënshtruar të ishte aq e pavlerë,saqë mohimi i saj merrej për argëtim dhe zbavitje.Arenat e gladiatorëve, që sot i shohim vetëmnëpër filmat të rrëqethin ishin një realitet, madjeedhe shumë më i hidhur...

arsyeshme dhe lënia e disaveprimeve më e dobishme.Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ueselem, na ka dhënë shumë udhëzimenë këtë drejtim, prej tyre janë edhekëto hadithe: “Muslimani që përzihetme njerëz dhe i duron lëndimet etyre është më i mirë, se njeriu që nukpërzihet me njerëz dhe nuk durondëmtimet e tyre”. (Hadithi ështësahih, Tirmidhiu). Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, kur dërgoi dyshokët e tij në Jemen për të thirrurnë fenë e Allahut, mes të tjerave iporositi: “Lehtësoni dhe mosvështirësoni, përgëzoni dhe mosdëboni dhe pajtohuni mes vete dhemos u përçani”. (Buhariu dheMuslimi).

Qëllimi i thirrjes në fenë Allahutështë udhëzimi i atyre që i thërrasime assesi hakmarrja, ofendimi osenënçmimi i tyre. Duke u nisur ngatërë kjo që thamë dhe një sërëargumentesh të tjera të shumta, qës’kemi arritur t’i themi duhet t’ibëhet shumë e qartë djelmoshavemuslimanë, se thirrja në fenë eAllahut është:- Art dhe kërkon ndjeshmëri shumëtë madhe.

- Dije dhe duhet mësuar ngadijetarët.

- Përvojë dhe duhet mësuar nga mëtë vjetrit.

- Butësi e assesi dhunë dhe ashpërsi.- Udhëzim e assesi hakmarrje.

Allahun e lusim të na japë dije tëdobishme dhe vepra të mira, të najapë sinqeritet në fjalë dhe vepra dhetë na bëjë çelës të veprave të miradhe mbyllës të veprave të këqija.Amin!

POPULLI IZGJEDHURI ZOTIT?!Allahu ka vënë rregull, që elementi përcaktues për prijatarinështë vetëm devotshmëria dhe kjo gjendet edhe në libra tëtjerë pos Kuranit: “Ne e kemi shënuar në Zebur (në librat eshenjtë) pas shënimit (në Lehvi Mahfudh) se me të vërtetëtokën do ta trashëgojnë robërit e Mi të mirë”.

1 Dr. Sabir Amed Taha, Er-Riku fi’l Jehudijjeti ue’nNasranijjeti ue’l Islam, përktheu: Sedat Islami, b. 1, botues:Bashkësia Islame e Kosovës, Prishtinë, 2008, f. 16.

15ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

DRITARE

Në përgjithësi motivet (e edhe bazat) ekëtij fanatizmi përgjatë historisë, kanë qenëtri:

Kultura, siç ishte rasti me grekët dheromakët2,

Raca, siç është rasti me amerikanët ebardhë ndaj të zinjve, dhe

Feja, siç është rasti me çifutët. Mund të ketë edhe motive të tjera, por

këto janë më të theksuarat. Ky punim sigurisht se nuk do të trajtojë

dy motivet e para për faktin se ato, nëse nukkanë pushuar së vepruari, të paktën ndonjëndikim të madh tashti për tashti nuk kanë.Do të përqendrohemi në elementin e tretë,meqë është duke na kushtuar më shumëneve muslimanëve, gjithmonë si palë edëmtuar. Pretendimi i çifutëve në mbivlerëne tyre ndaj të tjerëve, e në veçanti ndajarabëve, jo vetëm që pati për pasojëuzurpimin e tokave “legjendare” dhe

shkaktimin e ffeessaaddiitt në tokë, por edhe morimijëra jetë të pafajshme.3

ÇÇiiffuuttëëtt uu zzggjjooddhhëënn......Ndonëse me mospajtime rreth elementit

përcaktues të përzgjedhjes me çifutët esotshëm, një problematikë që do ta rrahimnë kuadër të këtij punimi, çifutët monoteistëu nderuan nga Allahu me favore që as tëtjerët më parë, por as popujt e tjerë me tëcilët bashkëjetonin nuk i kishin. Kjo përfaktin se në pjesën më të madhe të botësmbretëronte idhujtaria, ndaj përzgjedhja evështruar nga ky kënd do të ishte më elogjikshme. Allahu thotë: ““NNee ii ppaattëëmmzzggjjeeddhhuurr aattaa (besimtarët beni israilitë) mmeevveettëëddiijjee nnddëërr nnjjeerrëëzziitt ee aassaajj kkoohhee””.. Duhan,32; ““OO BBiijjttëë ee IIssrraaiilliitt,, ppëërrkkuujjttoojjeennii ddhhuunnttiinnëëTTiimmee,, ttëë cciillëënn uuaa ddhhuurroovvaa,, ddhhee UUnnëë jjuu ppaattaaddaalllluuaarr nnddaajj nnjjeerrëëzzvvee ttëë ttjjeerrëë (të asaj kohe)””..Bekare, 47; ““NNee uu ppaattëëmm ddhhëënnëë bbeennii iissrraaiillëëvvee

2 Grekët i ndanin popujt në dy grupe: Grekë (ose superiorët, që e meritojnë udhëheqjen) dhe barbarë (kubënin pjesë të gjithë popujt e botës), të cilët duhej t’i shërbenin atyre. Ibid, fq. 16. 3 Ky punim është i bazuar në artikullin e Dr. Munkidh b. Mahmud Sekkar-it, Allahu e ruajt, i publikuar nëhttp://www.saaid.net/Doat/mongiz/1.htm.

16

DRITARE

lliibbrriinn ddhhee ppeejjggaammbbeerrllllëëkkuunn ddhhee aaffttëëssii ppëërr ttëëggjjyykkuuaarr mmiiddiiss nnjjeerrëëzzvvee,, ii ppaattëëmm ffuurrnniizzuuaarr aattaammee ttëë mmiirraa ddhhee ii ppaattëëmm ddaalllluuaarr nnggaa nnjjeerrëëzziitt eettjjeerrëë””.. Xhathije, 16.

ÇÇiiffuuttëëtt ppëërrbbuuzzëëss ddhhee mmoossmmiirrëënnjjoohhëëssKëto privilegje padyshim që i morën prej

Allahut, por në vend të falënderimit emirënjohjes për to ata shfaqën kryelartësidhe mosmirënjohje. Raportet në lidhje meAllahun i ndërtuan mbi bazat e interesit tëtyre; nëse urdhrat qiellore nuk ndesheshinme qejfet dhe tekat e tyre i pranonin,përndryshe jo vetëm që i refuzonin ato, poredhe nuk i kursenin nga shpifjet apo edhevrasjet bartësit e tyre, profetët. Dhuntitëvetëm sa ua shtuan agresivitetin dhekryeneçësinë. Duke filluar nga kundërshtimii Allahut dhe profetëve4, përshkrimi i tyre mecilësi nënçmuese5, luftimi i tyre6, çifutëtshkuan aq larg saqë jo vetëm që kërkuan njëzot pos Allahut7, por edhe punuan një viç prejari, të cilin filluan ta adhurojnë8. Ja kështu ikthyen të mirat çifutët.

LLoojjaa kkaa rrrreegguullllaa......Çifutët i shkelën rregullat dhe nuk i

përmbushën detyrimet. Ata i harruan ato, iuinteresonin vetëm të drejtat. Ata ianashkaluan dy kushtet kryesore për tëdrejtën e mbajtjes së këtij titulli:

1. Përzgjedhja është e ndërtuar mbilidhjet me Allahun e jo në themele të tjera,siç pretendojnë çifutët. Raca e tyre ishte ajoqë ata mendonin gabimisht, se i ka ngritur.Se është mohuar kjo gjë e dëshmon edhe kyajet kuranor, i cili fjalët e Allahut që iu

drejtuan atyre ““OO bbiijjttëë ee IIssrraaiilliitt,, ppëërrkkuujjttoonniimmiirrëëssiittëë ee MMiiaa nnddaajj jjuusshh......””, i komenton siqortime ndaj shkeljeve dhe thirrjeve në bazatë kota, sikurse kjo: ““MMuussaaii tthhaa:: ““MMooss ddeesshhëëtt,,ppooss AAllllaahhuutt,, ttëë kkëërrkkoojj ppëërr jjuu zzoott ttjjeettëërr,, kkuurrsseeAAii jjuu vvlleerrëëssooii mmbbii nnjjeerrëëzziitt ee ttjjeerrëë??””””.. Arafë,140.

Pra, Allahu ju ngriti juve si monoteistë (kyështë themeli), kurse ju dëshironi ta mohoniAtë që ju nderoi?! Pastaj, thirrja në këtëparim bie ndesh me vetë ligjet bazë tëAllahut, sepse njerëzit që të gjithë janë robërtë Tij dhe që të gjithë janë prej Ademit, alejhiselam. Pra, përkatësia e të gjithëve është një,kurse krenaria është e të sinqertëve.Pejgamberi, alejhi selam thotë: “Njerëzit janëbijtë e Ademit, kurse Allahu e krijoi Ademinnga dheu”9.

Nga këtu del se Allahu ka vënë rregull, qëelementi përcaktues për prijatarin ështëvetëm devotshmëria dhe kjo gjendet edhe nëlibra të tjerë pos Kuranit: ““NNee ee kkeemmii sshhëënnuuaarrnnëë ZZeebbuurr (në librat e shenjtë) ppaass sshhëënniimmiitt(në Lehvi Mahfudh) ssee mmee ttëë vvëërrtteettëë ttookkëënn ddoottaa ttrraasshhëëggoojjnnëë rroobbëërriitt ee MMii ttëë mmiirrëë””.. ElEnbija, 105.

2. Mandati i këtij titulli nderi është ipacaktuar. Zgjatja apo konfiskimi varen ngabesnikëria ndaj marrëveshjes paraprake.Duke qenë se ata ndryshe besonin10 e ndrysheishte realiteti, mandati i këtij nderi vihej nëpikëpyetje të madhe. Allahu që më parë ukishte treguar se titulli i nderit është nderreciprok ndërmjet Tij dhe atyre; erespektojnë Atë, i nderon ata, e mohojnë, iposhtëron. Allahu tha: ““OO BBiijjttëë ee IIssrraaiilliitt,,

4 Se çfarë forme duhej përdorur për ta respektuar dhe përfillur urdhrin e Allahut shih Bekare, 63. Kurse për sai përket kundërshtimit të profetëve, kthehu tek ato që i bënin Musait, alejhi selam: Maide, 20-24. 5 Për Allahun thanë gjëra shumë të këqija. - I përshkruan fëmijë: Teube, 30; - I përshkruan koprraci dhevarfëri: Maide, 64; Ali Imran, 181. Kurse profetët i akuzuan rëndë, madje edhe në moral. 6 Ali Imran, 78; Bekare, 87. 7 Arafë, 140. 8 Arafë, 148-151. 9 Hadithi është hasen. Shih: Sahihu’l xhamii, 7867. 10 Ata besojnë se ky titull nderi është i përhershëm. Shih: Dhjata e vjetër, Zanafilla, 17:7.

kkuujjttoonnii (jini mirënjohës për) ttëë mmiirraatt ee MMiiaa,,ttëë cciillaatt uuaa ddhhuurroovvaa jjuuvvee ddhhee zzbbaattoonniipprreemmttiimmiinn qqëë mmaa kkeennii ddhhëënnëë MMuuaa.. UUnnëë eezzbbaattoojj aattëë qqëë jjuu pprreemmttoovvaa ddhhee ttëë mmëë kkeenniiffrriikkëë vveettëëmm MMuuaa””.. Bekare, 40. Kështu, sipasligjit të Allahut, kur dikujt i jepet një e mirëdhe ai e kthen me të keqe, apo e përbuz atë,ajo gjë i merret. Allahu thotë: ““PPyyeettii BBiijjttëë eeIIssrraaiilliitt,, ssee ssaa aarrgguummeennttee ttëë qqaarrttaa uu kkeemmiiddhhëënnëë aattyyrree (dhe nuk besuan).. EE kkuusshh eennddëërrrroonn ttëë mmiirrëënn ee AAllllaahhuutt ppaassii tt’’ii kkeettëëaarrddhhuurr aajjoo,, ss’’kkaa ddyysshhiimm ssee nnddëësshhkkiimmii iiAAllllaahhuutt ëësshhttëë ii aasshhppëërr””.. Bekare, 211. Kështu,si pasojë e kësaj erdhi deri tek:

KKoonnffiisskkiimmii ii ttiittuulllliitt ttëë nnddeerriittÇifutët e kishin tejkaluar çdo normë dhe

kufi, dhe tashmë jo vetëm që nuk bëhet fjalëpër zhveshje nga nderi dhe krenaria, poredhe tërhoqën mbi vete hidhërimin e Allahut,mallkimin e Tij dhe të profetëve, madje edheu ndëshkuan me dënime nga më të vrazhdat11.Jo vetëm abuzimet, krimet dhe morali i tyre

qenë shkak i këtij konfiskimi. Përcaktimikohor i misionit të Musait, alejhi selam këtëprivilegj e kishte vënë në siklet. Mu për këtëata e prisnin me padurim ardhjen e profetit tëfundit nga radhët e tyre për të vazhduar derinë amshim me këtë titull, por nuk ndodhiashtu. Profeti i ri dhe i fundit në të njëjtënkohë erdhi nga ata, ndaj të cilëve çifutëtshfaqën epërsi racore me dëshmi fetare12.

PPrreessttiiggjjii ii mmuusslliimmaannëëvveeNuk do të duhej kuptuar me këtë ndonjë

tendencë ekstremiteti për faktin se edhe njëçifut që do të pranonte Islamin, siç është rastime Abdullah b. Selamin e shumë të tjerë, qënga koha e Pejgamberit, alejhi salatu ue selame deri më sot do të gëzonte këtë nder. Ky titullka karakter universal dhe në të shkrihet çdoracë, komb, shtet, me kushtin paraprak tëpranimit të tij. Pastaj vetë muslimanëve kjo iukushtëzua me atë që iu kushtëzua edheçifutëve. Allahu thotë: ““JJuu jjeennii ppooppuullllii mmëë iiddoobbiisshhëëmm,, ii aarrddhhuurr ppëërr ttëë mmiirrëënn ee nnjjeerrëëzzvvee,, ttëëuurrddhhëërroonnii ppëërr mmiirrëë,, ttëë nnddaalloonnii nnggaa vveepprraatt eekkëëqqiijjaa ddhhee ttëë bbeessoonnii AAllllaahhuunn.. EE ssiikkuurr IItthhttaarrëëttee LLiibbrriitt ttëë bbeessoonniinn ddrreejjtt ddoo ttëë iisshhttee sshhuummëë mmëëmmiirrëë ppëërr ttaa.. DDiissaa pprreejj ttyyrree jjaannëë bbeessiimmttaarrëë,, ppoosshhuummiiccaa ee ttyyrree jjaannëë llaarrgg rrrruuggëëss ssëë ZZoottiitt””.. AliImran, 110. Ki kujdes, për këtë edhe na ështëtërhequr vërejtja, që të mos trasojmë rrugëne atyre që ishin para nesh, e me theks tëveçantë çifutëve, sepse do të tërhiqnim ngapas hidhërimin e Allahut. Pejgamberi, alejhisalatu ue selam ka thënë: “Do të pasonitraditat e atyre që kanë qenë para jushpëllëmbë pas pëllëmbe, llërë pas llëre, saqëpo të hynin ata në vrime të hardhucës, ju dot’i pasonit”. I thamë: Kush janë ata, Çifutëtdhe të Krishterët?... –Tha: “Kush tjetërpërpos tyre?”13.

...Vendosja e këtij parimifamëkeq nga filozofë të mëd-henj, siç ishte Platoni , bëriqë në kulturat antike, siçishte ajo greke dhe romake,jeta e popujve të nënshtruartë ishte aq e pavlerë, saqëmohimi i saj merrej për argë-tim dhe zbavitje...

17ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

DRITARE

“

“

11 Ali Imran, 112; el-Bekare, 88; el-Maide, 78; el-Bekare, 65; el-Maide, 60. 12 Thanë se arabët rrjedhin nga Ismaili, i biri i robëreshës, Haxheres, kurse ata nga Is’haku, i biri i Sares,zonjës. 13 Buhariu dhe Muslimi.

18

DRITARE

ZZhhvveesshhjjaa ee mmuusslliimmaannëëvvee nnggaa kkyy pprriivviilleeggjjEdhe tek muslimanët është e kushtëzuar

njësoj, sikurse tek popujt e mëhershëm, siçpërmendëm ajetin 110 të kaptinës Ali Imran,porse kalimi nga muslimanët në pasues tëfeve të tjera nuk ndodh. Kjo për faktin seIslami është përmbyllja e feve, ështëpërmbledhja e tyre, është feja, e cila nuk iështë lënë njeriut në ruajtje, por Allahu e kamarrë përsipër atë. Kështu, nëse ndodh që nëndonjë vend muslimanët të jenë indiferentëndaj rolit të tyre, atëherë konfiskimi i këtijnderi bëhet automatikisht dhe ai i kalohetnjë grupi tjetër muslimanësh në një vendtjetër. Allahu thotë: ““NNëëssee nnuukk ddiillnnii (nëluftë),, AAii ddoo tt’’jjuu ddëënnoojjëë mmee nnjjëë ddëënniimm ttëërrëënnddëë,, jjuu zzëëvveennddëëssoonn mmee nnjjëë ppooppuullll ttjjeettëërrddhhee AAttiijj nnuukk ii bbëëhheett ffaarrëë ddëëmmii.. AAllllaahhuu ëësshhttëë iiggjjiitthhëëffuuqqiisshhëëmm ppëërr ççddoo ggjjëë””.. Teube, 39.

Në komentin e këtij ajeti, siç e kanëpërmendur Ibën Kethiri dhe Ebu Suudi nëTefsiret e tyre, Allahu paralajmëron se ata qënuk e përkrahin profetin e Tij, do t’i ndërrojëme njerëz të tjerë, të cilët do ta ndihmojnëdhe do ta mbështesin atë14, dhe të cilët, sipasEbu Suudit15 mund të jenë nga racë apo edhepopuj të tjerë. P.sh., nëse nuk e përkrahinarabët, e përkrahin persianët. Ndoshta këtuqëndron sekreti i kalimit të pushtetit tëmuslimanëve nga një shtet në shtetin tjetër.

SShhkkaaqqeett ee kkëëttiijj nnddëërrrriimmiiAshtu sikurse kushtet, edhe shkaqet janë

pikërisht ato që ishin tek çifutët, prej tëcilave, si më të rrezikshmet do të veçonim:

1. Rënia në idhujtari-shirk. Allahu na

lajmëroi se çifutët patën rënë në shirk16,mëkat ky prej të cilit na e ka tërhequrvërejtjen shumë Pejgamberi, alejhi salatu ueselam: “O ju njerëz! Kini frikë këtë shirk,ngase ai është më i fshehtë se të ecurit ebuburrecit”17.

2. Frika dhe mosgatishmëria për sakrificë.Këto ishin tipare të çifutëve18, kursereflektimi i tyre në shoqërinë muslimaneshkakton poshtërsinë dhe nënçmimin, i cilinuk hiqet përderisa të mos kthehemi në fe.Pejgamberi, alejhi salatu ue selam thotë: “Kurtë bëni tregtinë me kamatë, e të merrnibishtat e lopëve (të merreni me blegtori), e tëkënaqeni me bujqësi dhe ta leni xhihadin -luftën për hir të Allahut, Allahu do tambisundojë mbi ju nënçmimin dhe nuk uaheq derisa të ktheheni në fenë tuaj”19.

3. Shtrembërimi i parimeve fetare, e nëveçanti lejimeve dhe ndalesave20. Pejgamberi,alejhi salatu ue selam ka thënë: “Për umetintim kam frikë imamët – prijësit që humbinnjerëzit nga e vërteta”21.

4. Braktisja e urdhërimit për të mirë dhe endalimit nga e keqja22. Distancimi nga kjo,padyshim që paraqet rrezik edhe për dënimnga ana e Allahut.

5. Përçarja në fe23. Islami urdhëron përbashkim e jo përçarje, unitet e jo ndasi, afrime jo largim, madje këtë e ka bërë gjatë gjithëhistorisë njerëzore. Allahu thotë: ““AAii jjuuppëërrccaakkttooii jjuuvvee ppëërr fféé aattëë qqëë iiaa ppaatt ppëërrccaakkttuuaarrNNuuhhuutt ddhhee aattëë qqëë NNee ttaa sshhppaallllëëmm ttyy ddhhee aattëëmmee ççkkaa ee ppaattëëmm ppoorroossiittuurr IIbbrraahhiimmiinn,, MMuussaaiinnddhhee IIssaaiinn.. (I porositëm) TTaa pprraakkttiikkoonnii ffeennëë eeddrreejjttëë ee mmooss uu ppëërrççaannii nnëë ttëë......””.. Shura, 13.

14 Tefsiru’l Kur’ani’l Adhim, Ibnu Kethir, b. 2, 1999, www.qurancomplex.com. 15 Irshadu’l akli’s selim ila mezaja’l kitabi’l kerim, Ebu’s Suud, Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-Amadi,http://www.altafsir.com. 16 Bekare, 51; Bekare, 54. 17 Ahmedi. Ky hadith është hasen li gajrihi. 18 Bekare, 96; Maide, 20-24. 19 E përcjellin Ebu Davudi dhe Ahmedi. Albani këtë hadith e ka cilësuar sahih. 20 Ali Imran, 78. 21 Albani në Mishkatu’l mesabih e ka cilësuar sahih. 22 Maide, 78. 23 Rrum, 32; Ali Imran, 105; Fussilet, 54.

19ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

DRITARE

Para afro dy muajsh një grup prej dyzet edy hoxhallarësh shqiptarë, të diplomuarkryesisht në vendet arabe bënë një deklaratëpublike, ku distanconin veten dhemuslimanët shqiptarë nga dhuna, qoftë kjofizike apo verbale, veprimtari e cila tashmëpër shkaqe që dihen shihet nga shumëkush sipjesë e pandashme e këtij komuniteti që atapërfaqësojnë, aq sa për një pjesë jo e vogël tënjerëzve besojnë me të vërtetë, se është FejaIslame ajo që e ushqen këtë frymë agresivendaj njerëzve!

Një deklaratë e tillë me të drejtë ështëdashur të bëhet shumë më herët dhe nevoja earsyet për të kanë qenë edhe më herët sesavetë arsyeja që e shkaktoi këtë deklaratë.Gjithsesi përtej rastit pse kjo deklaratë u bëpikërisht në këtë kohë dhe pas x ngjarje, dukeu nisur nga logjika islame, e cila thotë sepërmbajtjes së përgjithshme tekstuale i jepetpërparësi kundrejt rastit konkret që e sollitekstin në ekzistencë, na duhet që realisht tavlerësojmë këtë deklaratë si tepër serioze, për

më tepër kur pjesa dërrmuese e atyre që enënshkruan atë janë pikërisht ai kontingjentklerikësh muslimanë të brezit të ri, të cilëtshihen pa të drejtë si përfaqësuesit më tëdyshimtë të komunitetit të muslimanëveshqiptarë.

Në këtë deklaratë thuhet: “Dënojmë çdo propagandë apo aktivitet

kriminal që cenon jetën, pasurinë dhemoralin e qytetarëve të këtij vendi, qoftë kjoedhe nën petkun e fesë dhe besimit. Ashtu siçdënojmë dhe abuzimin që bëhet nga personatë ndryshëm, me koncepte të tilla islame, siçështë xhihadi, për të justifikuar aktetterroriste që nuk kanë të bëjnë aspak me të.”

Pas këtij deklarimi të shkurtër dhe të pr e -rë kundra dhunës, deklarata sqaron një ko n c -e pt kaq shumë të keqkuptuar dhe të keq n g a -t ë rruar si xhihadi dhe që identifikohet leh t ë -sisht me dhunën, hartuesit e saj për të thonë:

“Xhihadi në konceptin islam nuk ështëaspak strehë për dhunën ndaj të pafajshmëve,për prishjen e rendit publik dhe terrorizimin

HOXHALLARËSHQIPTARË, QËDEKLAROHENKUNDRATERRORIZMIT

“Dënojmë çdo propagandë apo aktivitet kriminal që cenon jetën, pasurinë dhe moralin e qytetarëve të këtijvendi, qoftë kjo edhe nën petkun e fesë dhe besimit. Ashtu siç dënojmë dhe abuzimin që bëhet nga persona tëndryshëm, me koncepte të tilla islame, siç është xhihadi, për të justifikuar aktet terroriste që nuk kanë tëbëjnë aspak me të.”

20

DRITARE

e popullsisë civile. Xhihadi është përpjekjenjerëzore për ruajtjen e paqes, sigurisë dhevendosjen e drejtësisë, ku njerëzit të shijojnëlirinë që u ka falur Zoti. Në këtë kuptim aipërfshin në vetvete para së gjithash çdoaktivitet paqësor të besimtarëve, që përpiqenpër lartësimin e së mirës. Lufta e armatosur,sipas Islamit, është opsioni i fundit, ipadëshiruar, por që mund të ligjërohet vetëmnë kushte ekstreme të vetëmbrojtjes dhe nënjuridiksionin e një shteti. Zoti për këtëshprehet në Kuran dhe thotë: ““SSiikkuurr AAllllaahhuu ttëëmmooss uu kkiisshhttee ddhhëënnëë nnjjeerrëëzzvvee mmuunnddëëssiinnëë ppëërrtt’’uu mmbbrroojjttuurr nnggaa nnjjëërrii--ttjjeettrrii,, ddoo ttëë sshhkkaatt ëërrrr --oohheesshhiinn mmaannaassttiirreett,, kkiisshhaatt,, ssiinnaaggooggaatt ddhheexxhhaammiittëë,, nnëë ttëë cciillaatt ppëërrmmeennddeett sshhuummëë eemmrrii iiAAllllaahhuutt..”” (22: 40)”

Më pas deklarata shpreh qartë dheshkoqur, sesi shihet terrorizmi në sytë ekëtyre njerëzve:

“Terrorizmi është përdorimi i dhunës përar sye politike. Për këtë arsye tradita e sh e n j -të islame është kundra terrorizmit, ashtu sidhe kundra çdo lloj filozofie, ku qëllimi just if -ik on mjetin, pavarësisht se sa i lartë mund tëjetë qëllimi. Por ashtu si fetë e tjera qielloreHeb raizmi dhe Krishterimi, Islami ka një tras -h ëg imi luftarake, xhihadin, i cili disiplinohetnga konsiderata etike të formuluara qartë nëlibrat themeltarë të fesë. Kjo gjë shprehetqartazi në tekstet fetare, ku luftakonsiderohet si një alternativë e detyruar, nëmbrojtje të jetës, fesë dhe pasurisë nga njëagresion i jashtëm, si e drejtë themeltarenjerëzore për rezistencë ndaj okupimit.”

Deklarata më tej dënon dhe distancohetnga aktet e terrorit, të cilat ndodhin në botëdhe që justifikohen nën petkun e Fesë Islamedhe që s’kanë të bëjnë me xhihadin:

“Terroristët nuk janë luftëtarët çlirimtarëtë xhihadit, ata janë thjesht kriminelë. Tënjësosh terrorizmin me xhihadin ështënjëkohësisht cenim për besimtaretmuslimanë, sepse inkriminon pa të drejtëtraditën e tyre, si dhe për të gjithë popullinshqiptar, i cili nuk ka nevojë për prurjenartificiale të tensioneve nga regjione të tjerame tensione politike që nuk janë tonat.”

Në fund deklarata mbyllet duke trajtuarrastin konkret, i cili u bë edhe shkak për këtëdeklaratë, duke treguar se teologët në fjalë sinjohës më të mirë të të tilla problemeve nukkonstatojnë se kanë të bëjmë realisht me njërast të “nxitjes së terrorizmit”, pavarësishtretorikës së përdorur.

Veç thirrjes që nënshkruesit e kësaj dek -lar ate i bëjnë medieve dhe organeve kom pe -te nte të tregohen më profesionistë në tra -jtimin e një problematike të tillë delikate, përtë m os shkaktuar fobira të paqena, mes rresh -tave të kësaj deklarate lexojmë qartë se ajo idrej tohet edhe vetë predikuesve të ndryshëmmus limanë shqiptarë për të qenë më realistënë trajtimin e temave fetare dhe për të mospër d orur një ligjërim që jo vetëm lë shteg përkeqkuptime, por edhe që nuk i shërben, asmuslimanëve, as njerëzve të tjerë në amb ie -ntin dhe kohën në të cilin jetojmë, sepse ështëjashtë kontekstit fetar që ata jetojnë.

Deklarata të tilla nuk duhet të ngelen nëletër, por duhet të shërbejnë, si për ata që enënshkruan, si për ata që u drejtohet, si dhenjë pikënisje për një komunikim më tësinqertë dhe më mirëkuptues në mes palëve,natyrisht në radhë të parë janë pikërishtpredikuesit e fesë ata që duhet ta bëjnë këtë,për të ndarë me të tjerët sa më prekshëm atëtë vërtetë që atyre u mungon.

RREEDDAAKKSSIIAA

...Xhihadi është përpjekjenjerëzore për ruajtjen e paqes,sigurisë dhe vendosjen edrejtësisë, ku njerëzit të shijo-jnë lirinë që u ka falur Zoti...

“ “

21ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKIDE

SHKRUAN: BLEDAR HAXHIU

Nuk ka dyshim se që në momentet epara të jetës njerëzore është shfaquredhe lufta mes të vërtetës dhe të kotës.

Kjo luftë është ndezur dhe ështëashpërsuar më tepër në kohën e tëdërguarve e më pas me pasuesit e tyre. Aiqë vështron me kujdes në tekstetkuranore, apo edhe në faktet historike dotë gjejë një sërë ngjarjesh, të cilat na e

pasqyrojnë këtë luftë. Mjafton vetëm tëshfletosh historinë e profetit Ibrahim meNemrudin1; të Musait me faraonin2; tëNuhut me popullin3 e tij dhe së fundi tëMuhamedit me popullin e tij e do tëshpaloset qartë, se e kota dhe pasuesit e saji kanë përdorur të gjitha metodat emundshme për ta parandaluar përhapjen esë vërtetës dhe fenë e Allahut, që e kanëpredikuar Profetët e Tij.

Nga metodat më të vjetra dhe më tëpërhapura, të cilat njëkohësisht janë nga

TËSHPIFËSHPËR TËPAQENËN?!

Sado që Perëndimi me propagandën e tij mediatike të hedhë akuza të paqena për Islamin, Kuranin dhemuslimanët, përsëri njerëzit që zotërojnë logjikë të shëndoshë e dinë dhe janë të ndërgjegjshëm, seburgjet e inkuizicionit, Guantanamos, Ebu Graibit, përdhunimin e grave dhe të miturve, vrasjen e civilëvedhe pushtimin e shteteve (vetëm për fitime materiale) në emër të lirisë, nuk i kanë ndërmarrë muslimanët,nuk i ka nxitur Kurani, Muhamedi e as Islami, porse vetëm njerëz famëkëqij, të cilët historia dhe njerëzimido t’i kujtojë si kriminelë lufte

1 Sundues në kohën e Profetit Ibrahim, shiko Sure Bekare, 258. 2 Lexo suren Taha, 49-72.

22

AKIDE

më lajkataret dhe tinëzaret është edheakuzat ndaj fesë së Allahut, duke u hequr sikëshillues, si dashamirës e miqësor. Këtëmetodë e përdorën kurejshët me fiset dhenjerëzit përreth, të cilët nuk e njihninMuhamedin dhe Fenë Islame. Ata eakuzuan Muhamedin, si magjistar, içmendur dhe poet, aq sa dikush vendosi nëveshët e tij pambuk, në mënyrë që të mosdëgjonte ndonjë fjalë të këtij njeriu, porkur përballej me të dhe dëgjonte prej tij, ekuptonte fare mirë, se e gjitha kjo kishqenë një truk dhe një iluzion, në mënyrëqë t’i mbante ata peng të së kotës dhe largtë vërtetës. ““TThhuuaajj:: ““EE vvëërrtteettaa eerrddhhii,, kkuurrsseeee ppaavvëërrtteettaa ëësshhttëë ffsshhiirrëë ee nnuukk mmuunndd ttëësshhffaaqqeett ppëërrssëërrii””.. 4

E njëjta situatë përsëritet edhe sot.Dashakeqët e Islamit dhe të muslimanëve,të cilët njëkohësisht zotërojnë pjesëndërmuese të medies së shkruar dhe vizive,kanë kohë që hedhin akuza tënjëpasnjëshme ndaj Islamit dhemuslimanëve. Një gjë e tillë prej tyre ështëe pritshme, sepse ata kërkojnë që me anëtë saj të ulin potencialin e Islamit, i cili popërhapet fuqishëm në mesin e tyre (nëperëndim), ndaj dhe mjeti më i mirë përparandalimin e këtij fenomeni ështëhedhja baltë mbi Fenë Islame dhe pasuesite saj. ““JJuu,, mmee ssiigguurrii,, ddoo ttëë sspprroovvoohheennii nnëëppaassuurriinnëë ee nnëë jjeettëënn ttuuaajj ddhhee ddoo ttëë ddëëggjjoonniisshhuummëë ffyyeerrjjee nnggaa ppooppuujjtt qqëë iiuu ëësshhttëë ddhhëënnëëLLiibbrrii ppaarraa jjuusshh,, ssii ddhhee nnggaa ppaaggaannëëtt.. PPoorrnnëëssee jjuu dduurroonnii ddhhee rruuhheennii (nga të këqijat),,aattëëhheerrëë kkjjoo ëësshhttëë vvëërrtteett ppëërrccaakkttuueessee ee

ççëësshhttjjeevvee””..5Sot perëndimi i krishterë për të arritur

qëllimet e tij, po hedh mbi Islamin akuzatmë të rënda, ndaj Profetit të tij, akuzat mëtë paqena dhe ndaj Kuranit shpifjet më tëulëta. Karikaturat nëpër gazetat famëkeqetë Danimarkës dhe Evropës mbarë, endevazhdojnë dhe nxisin incidente dhezemërim. Ata mundohen të shpalosin seMuhamedi, Profeti Islam ka qenë një njeri,i cili nxiste vetëm luftëra dhe ishte i eturpër gjakderdhje. Ata e dinë se janë dukegënjyer, sepse ata e njohin më mirë sekushdo tjetër personalitetin e Profetittonë: ““AAttyyrree qqëë uu kkeemmii ddhhëënnëë LLiibbrriinn,, eennjjoohhiinn aattëë (Profetin),, aasshhttuu ssiiçç ii nnjjoohhiinnbbiijjttëë ee ttyyrree,, ppoorr ddiissaa pprreejj ttyyrree ee ffsshheehhiinn ttëëvvëërrtteettëënn,, dduukkee ee ddiittuurr mmiirrëë””..6 Por këtoakuza që ata hedhin, janë ndoshta ngamasat e vetme për t’i mbajtur njerëzit nëerrësirë dhe padituri rreth realitetit tëFesë Islame, ashtu sikurse bënin në

...Duhet të pohojmë se tëvrarët në radhët e kundër-shtarëve të Muhamedit dhefesë së tij përgjatë njëzet etre vjetëve të jetës së tij, nuke kalonin numrin e fëmijëve tëvrarë nga krimet çifute kundraGazës vitin e shkuar...

“

“

3 Lexo suren Nuh. 4 Sure, Sebe: 49. 5 Sure Ali Imran, 186. 6 Sure Bekare, 146.

23ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKIDE

Mesjetë me mendimtarët e tyre, duke idjegur në turrat e druve.

Ramamakrishna Rao në lidhje meMuhamedin thotë: “Trajtimi që ai u kabërë armiqve të vet më të egër ështëshembulli më fisnik për ndjekësit e tij.Gjatë çlirimit të Mekës, ai qe’ në kulmin epushtetit të tij. Qyteti që nuk kish dashurt’ia dinte për predikimet e tij, që i kishtetorturuar ndjekësit e tij, që e kishte dëbuardhe e kishte detyruar të mërgonte bashkëme popullin e vet, dhe që e kishtepersekutuar dhe bojkotuar edhe nëvendin, ku ai kishte mërguar rreth 200milje larg, tashmë shtrihej nën këmbët etij. Sipas ligjeve të luftës ai mund të ishtehakmarrë me të drejtë për të gjithamizoritë, që kishte hequr ai dhe njerëzit etij. Por çfarë trajtimi u dha ai atyre? Zemrae Muhamedit ishte plot me dashuri dhe aideklaroi: “Në këtë ditë nuk ka HHAAKKMMAARRRRJJEEndaj jush dhe ju jeni të gjithë të lirë”.

Duhet të pohojmë se të vrarët në radhëte kundërshtarëve të Muhamedit dhe fesësë tij7përgjatë njëzet e tre vjetëve të jetëssë tij, nuk e kalonin numrin e fëmijëve tëvrarë nga krimet çifute kundra Gazës vitine shkuar. Ndaj dhe me të drejtë HjustonSmith, kur flet për figurën e Profetit thotë:“(Muhamedi) Ishte i sinqertë dhe i dashurpër njerëzit e vet, njeri bujar dhe idhembshur. Gjithnjë ka ndier dhembjendaj vuajtjeve njerëzore dhe tregohej igatshëm t’i ndihmonte të tjerët, eveçanërisht të varfërve dhe të paaftëve.Për shkak të ndjenjës së tij tëndershmërisë, obligimit dhe të besimit, ai

fitoi tituj të lartë si ‘i drejti’ dhe ‘ibesueshmi”.8

E pra, ata që hedhin baltë mbi figurën eProfetit Muhamed sot janë tëndërgjegjshëm, se ai ka qenë njeriu më imëshirshëm, që ka ecur ndonjëherë mbishpinën e kësaj toke, se ka qenë njeriu mëpaqësor, më bujar, më dashamirës dhe mëzemërgjeri, ashtu sikurse e dinin dhekurejshët, se ai ishte besnik, i drejtë, bujardhe i dashur, e megjithatë të dyja palët, sitë djeshmit dhe të sotmit kanë bërë plane,që me anë të këtyre akuzave të mbajnëlarg njerëzit nga Islami dhe asgjë më tepër.

Akuzat e tyre nuk u kufizuan vetëm mefigurën e Profetit të mëshirës, por ata fyen,shanë e përdhosën edhe Kuranin, librin eAllahut të Lartësuar. Me këtë lloj politikeqarqe të caktuara në Perëndim, mundohentë mbjellin ndër masat e njerëzve idetë, se

...Ndaj dhe përhapja në masëdhe e shpejtë e Islamit, nukka ardhur si rezultat i për-dorimit të forcës e dhunës,madje as nëpërmjet përpjek-jeve të vazhdueshme tëpredikuesve muslimanë,përkundrazi kjo përhapje eIslamit ka ardhur për shkak tëkëtij libri...

“

“

7 Të cilët vazhdimisht provokonin luftëra dhe që kërkonin të zhduknin fizikisht, vetë Muhamedin dhe fenë e tij. 8 “The Religions of Man”, Mentor Books, f. 203.

24

AKIDE

Kurani është libër që mbjell terror dhedhunë, dhe se njerëzit nuk duhet tambajnë në duar këtë libër! Nga ana tjetërne çdo ditë shohim në Perëndim forma tëndryshme të përdhosjes ndaj Kuranit.Shkaku që i shtyn ata ta bëjnë një gjë tëtillë është shumë i qartë dhe tejet ilexueshëm, ata kanë frikë se nëse njerëzitdo ta lexojnë këtë libër do të zbulohenshumë nga të palarat e ndyra të qarqeve tëPerëndimit.

Po, ata përdhosin Kuranin, sepse ekuptojnë dhe janë të vetëdijshëm, se ai içliron njerëzit nga prangat e robërisë, përtek krenaria. Kurani është vërtet ashtusikurse e ka përshkruar U. Durant9, i cilithotë: “Kurani vazhdon që prejkatërmbëdhjetë shekujve të qëndrojë iruajtur në memorien e muslimanëve. Aingacmon imagjinatën e tyre, u modelonsjelljet dhe nxit natyrat e milionanjerëzve. Kurani u përçon shpirtravebesimin e thjeshtë, larg mjegullimeve,dokeve dhe liturgjive, madje mesazhet e tijmë të shumta janë për çlirimin ngaidhujtaria. Ai ka meritën më të madhe tëngritjes së nivelit të muslimanëve nëaspektin e moralit dhe të kulturës. Ai kangritur tek ata rregullat e shoqërisë, i kaçliruar mendjet e tyre nga shumë iluzionedhe supersticione; i ka çliruar ngapadrejtësia dhe egërsia, madje nëpërmjettij u lehtësua gjendja e skllevërve. Aimbolli në shpirtrat e të përçmuarvekrenarinë dhe mbolli mes muslimanëve

drejtësinë, përqendrimin dhe largimin ngaepshet në një mënyrë, aq të përkryer, sanuk mund të gjesh një shembull si ai nëndonjë cep toke ku jetojnë të bardhët”.

10

Ndërsa J. S. Restler11shprehet: “Kurani

ka aftësinë të gjejë zgjidhje për të gjithaproblemet, ai bën një lidhje të përkryermes ligjit fetar dhe atij moral. Ai përpiqetpër ngritjen e rregullit, unitetin eshoqërisë dhe pakësimin e mjerimit.Kurani përpiqet për ndihmesën e tëdobëtëve, këshillon për bamirësi dheurdhëron për mëshirë”.

12

Ndaj dhe përhapja në masë dhe eshpejtë e Islamit, nuk ka ardhur si rezultati përdorimit të forcës e dhunës, madje asnëpërmjet përpjekjeve të vazhdueshme tëpredikuesve muslimanë, përkundrazi kjopërhapje e Islamit ka ardhur për shkak tëkëtij libri; Librit të Allahut e fjalës sëvërtetë, të cilin muslimanët ia paraqitën

...Kur një musliman lëshonmjekër, menjëherë do të men-dohet apo akuzohet siekstremist e vehabi, ndërsakur lëshojnë hebrenjtëmjekra, ata nuk quhen të tillë,por nderohen si njerëzfetarë?!...

“

“9 U. Durant është shkrimtar bashkwohor amerikan, libri i tij “Historia e civilizimit” konsiderohet ndër libratmë të shquar që flasin për civilizimin e popujve. V Historia e civilizimit, v: 16, fq: 68-69. 11 J. S. Restler është një studiues francez bashkëkohor. 12 Civilizimi arab fq. 45.

25ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AKIDE

popujve të mundur, duke i lënë të zgjedhinmes leximit dhe refuzimit të tij”.

13

Këto mesazhe janë të qarta dhe hedhindritë ende më tepër për shkaqet e kësajlufte barbare me shpifje ndaj Islamit.Prapavija e tyre është një: Tëparandalojmë sa të mundemi përhapjen eIslamit. Në momentet që shahenpërdhosen dhe hidhet shpifje për simboletmë madhore të fesë Islame, natyrshëm nukdo të mbeten jashtë kornizave të shpifjesbesimtarët muslimanë, të cilët mundohentë praktikojnë fenë e tyre. Aq shumë janëtepruar shpifjet ndaj muslimanëve, saqëkur një femër muslimane shfaqet embuluar, menjëherë mendohet se ajoështë e detyruar, e dhunuar, epersekutuar, e prapambetur etj., ndërsanëse mbulohet një e krishtere, ajo shihet sigrua e denjë dhe respektohet nëmaksimum si një shërbëtore e fesë së saj?!

Kur një musliman lëshon mjekër,menjëherë do të mendohet apo akuzohetsi ekstremist e vehabi, ndërsa kur lëshojnëhebrenjtë mjekra, ata nuk quhen të tillë,por nderohen si njerëz fetarë?!

Në momentin kur një musliman ipapërgjegjshëm bën një krim, që bie ndeshme parimet e Islamit, menjëherë nëkafazin e të akuzuarve gjendet vetëmIslami, ndërsa kur të krishterët dhehebrenjtë ndërmarrin shfarosjen epopujve në emër të fesë, në këto situatafeja nuk përmendet sepse e tillë ështëpolitika?! Sado që Perëndimi mepropagandën e tij mediatike të hedhë

akuza të paqena për Islamin, Kuranin dhemuslimanët, përsëri njerëzit që zotërojnëlogjikë të shëndoshë e dinë dhe janë tëndërgjegjshëm, se burgjet e inkuizicionit,Guantanamos, Ebu Graibit, përdhunimin egrave dhe të miturve, vrasjen e civilëvedhe pushtimin e shteteve (vetëm përfitime materiale) në emër të lirisë, nuk ikanë ndërmarrë muslimanët, nuk i kanxitur Kurani, Muhamedi e as Islami, porsevetëm njerëz famëkëqij, të cilët historiadhe njerëzimi do t’i kujtojë si kriminelëlufte. Madje edhe shumë krime, të cilat uaveshin muslimanëve, nuk janë gjë tjetërvetëm se një hallkë në zinxhirin e madh tëshpifjeve ndaj kësaj feje dhe pasuesve tësaj, të cilat nuk është e vështirë përshërbimet sekrete t’i realizojnë vetë ato.

Ata përpiqen që të parandalojnëpërhapjen e kësaj feje, përpiqen të shuajnëdritën e Allahut me akuzat dhe luftën etyre, me shpifje të paqena dhe jo reale, pornuk do të munden dot t’ia arrijnë këtijqëllimi, sepse Allahu do ta plotësojë fenë eTij, edhe pse nuk i vjen mirëjobesimtarëve. ““AAttaa ddëësshhiirroojjnnëë ttëë ffiikkiinnddrriittëënn ee AAllllaahhuutt mmee ggoojjëënn ee ttyyrree,, ppoorrAAllllaahhuu ee ppëërrssooss ddrriittëënn ee VVeett,, eeddhhee nnëëssee(këtë gjë) ee uurrrreejjnnëë jjoobbeessiimmttaarrëëtt.. AAllllaahhuuëësshhttëë AAii qqëë ee kkaa ççuuaarr ttëë DDëërrgguuaarriinn ee VVeett mmeeuuddhhëërrrrëëffiimmiinn ddhhee ffeennëë ee ssëë VVëërrtteettëëss,, ppëërr ttaannggrriittuurr aattëë mmëë llaarrtt ssee ttëë ggjjiitthhaa ffeettëë,, eeddhheennëëssee nnuukk ee ppëëllqqeejjnnëë iiddhhuujjttaarrëëtt””..

14

13 Ky është pikërisht një tekst i përpiktë i studiueses Italjane Laura Veccia Vaglieri, të cilin e ka përmendur nëlibrin e saj: “Në mbrojtje të Islamit”, fq: 59. 14 Sure Hashër, 8-9.

26

FIKH

DAJAK APO EDUKIMPËR GRUAN?!Natyra e jetës është që mund të çojë drejt mospajtimit dhe grindjeve. Por kjo nuk do të thotë që burri tëpërdorë dhunën në zgjidhjen e këtij problemi, apo të shkëpusë lidhjen martesore për gjënë më të vogël dhe përshkaqe nga më të lehtat.

PËRGATITI: RASHIT ZYLFIU

Urtësia dhe vullneti i Allahut i kaparaprirë njerëzve, që lidhja martesoretë jetë koncepti i ndërtimit të këtij

universi. Allahu i Madhëruar thotë: ““QQooffttëëllaavvddëërruuaarr AAii qqëë ii kkaa kkrriijjuuaarr ççiifftt ttëë ggjjiitthhaalllloojjeett:: ççkkaa mmbbiinn pprreejj ttookkëëss,, aattaa vveettëë ddhhee aattooqqëë nnuukk ii ddiinnëë!!””11

Kështu u krijua njerëzimi nga ata edheçiftet, ku nëpërmjet tyre plotësohet ruajtja ekësaj krijese dhe vazhdimësia në këtë jetë.Të jetë mëkëmbës në tokë në pëlqim meligjin e Allahut.

Allahu i Madhëruar thotë ““DDhhee nnjjëë pprreejjsshheennjjaavvee ttëë TTiijj ëësshhttëë qqëë pprreejj jjuusshh kkrriijjooii ppëërrjjuu bbaasshhkkëësshhoorrtteett ttuuaajjaa,, qqëë ttëë qqeettëëssoohheenniipprraannëë ttyyrree,, dduukkee vvëënnëë nnddëërrmmjjeett jjuusshhddaasshhuurrii ddhhee mmëësshhiirrëë.. MMee ttëë vvëërrtteettëë,, nnëë kkëëttëëkkaa sshheennjjaa ppëërr nnjjeerrëëzziitt qqëë mmeennddoojjnnëë..”” 22 Asjeta njerëzore, as shoqëria njerëzore nukmund të ketë stabilitet përderisa të mosketë një koncept të qartë në lidhje me çiftinmartesor dhe përcaktimin e pozicionit tëçdonjërit prej tyre në këtë jetë.

KKoonncceeppttii iissllaamm mmbbii ggrruuaann:: Islami ka treguar një kujdes të veçantë

në përmirësimin e gruas dhe lidhjeve mesçifteve mbi baza të natyrshmërisë që Allahuka futur në këtë krijesë. Si dhe në anën ebarazisë në aspektin njerëzor dhe tëndershmërinë njerëzore, që duhet tëzotërojë krijesa njeri, qoftë mashkull apofemër.

Allahu i Madhëruar thotë: ““OO nnjjeerrëëzz!!FFrriikkëëssoojjuunnii ZZoottiitt ttuuaajj,, qqëë jjuu kkrriijjooii jjuuvvee pprreejjnnjjëë nnjjeerriiuu,, nnddëërrssaa pprreejj aattiijj kkrriijjooiibbaasshhkkëësshhoorrtteenn ee ttiijj,, kkuurrssee pprreejj kkëëttyyrree ttëëddyyvvee kkrriijjooii sshhuummëë mmeesshhkkuujj ee ffeemmrraa..”” 33

Një kujdes të veçantë të barazisë mesçifteve e kemi edhe në raportet me krijuesindhe shpërblimet tek Ai. ““DDhhee ZZoottii iiuu ppëërrggjjiiggjjlluuttjjeess ssëë ttyyrree:: ““UUnnëë nnuukk ddoo tt’’iiaa hhuummbbmmuunnddiinn aasskkuujjtt nnggaa jjuu qqëë kkaa bbëërrëë vveepprraa,, qqooffttëëmmaasshhkkuullll aappoo ffeemmëërr..”” 44

Allahu i Madhëruar e ka krijuar çiftinnjerëzor në përputhje me punët, që ata janëtë ngarkuar në këtë jetë, që të anojnë dhe tëtërheqin njëri-tjetrin. Islami këtë lidhje, apobashkim e rregulloi duke mos e lënë që tëjetë rrëmujë apo të ushtrohet dhunë, as nën

1 Jasin, 36 2 Rrum, 21 3 Nisa, 1 4 Ali Imran, 195

27ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FIKH

mëshirën e nepsit që shpije çdo herë tek ekeqja, as të emocioneve të pakontrolluara, eas të jenë pre’ e epshit të egër. Islami elegjitimoi martesën për plotësimin enevojave trupore, shpirtërore tek të dypjesëtarët e çiftit, ku çdonjëri ka nevojë përtjetrin. Kjo është natyrshmëria e krijimit,ashtu si ka nevojë njeriu për veshje që tëmbulohet dhe të ruhet nga ndikimet emotit, ose nevoja për të gjetur strehim diku.Allahu i Madhëruar thotë: ““AAttoo jjaannëë ppeettkkppëërr jjuu ee jjuu jjeennii ppeettkk ppëërr aattoo..””55

Islami kujdeset për t’i sqaruar të drejtatdhe detyrimet mes anëtarëve të familjes,

rregullat e lidhjeve dhe komunikimit mesanëtarëve të saj për realizimin e drejtësisëdhe të vërtetës. Allahu i Madhëruarurdhëron e thotë: ““EEddhhee aattyyrree (grave) uuttaakkoonn ee ddrreejjttaa ssiikkuurrssee eeddhhee ppëërrggjjeeggjjëëssiiaa nnëëbbaasshhkkëësshhoorrttëëssii......”” 6

Të gjithë këtë e ka lidhur me besimin dheka bërë që devotshmëria të jetë siguri nëpërmbajtjen e këtyre detyrimeve, tëpunohet me to dhe mos të thyhet ky rregull,dhe secili prej tyre duhet të zbatojë këtë përveten e vet para se të kërkojë të drejtë prejtjetrit, duke qëndruar kështu larg ngapadrejtësia dhe mizoria. Allahu i Madhëruarthotë: ““KKiinnii ffrriikkëë AAllllaahhuunn ddhhee ttaa ddiinnii sseeAAllllaahhuu ëësshhttëë ii DDiijjsshhëëmm ppëërr ççddoo ggjjëë!!”” 77

FFaammiilljjaa ëësshhttëë ee ppaattjjeettëërrssuueesshhmmee nnëë bbaazzëë ttëë nnaattyyrrsshh--mmëërriissëë ppssiikkoollooggjjiikkee ddhhee ssoocciiaallee::

Rregulli familjar është diçka epatjetërsueshme, që e kërkon natyrshmëriadhe nevoja shpirtërore e thellë e njeriut, gjëtë cilën nuk e gjejmë tek gjallesat të tjera.Për këtë Islami e ka lartësuar pozitën efamiljes dhe ka treguar një interes shumë tëmadh: në themelimin e saj, në përkujdesjendhe mbikëqyrjen pasi të krijohet ajo. Përkëtë ka legjitimuar dispozita të forta, të

...Disa muslimanë, që nukkanë kuptim të drejtë mbiIslamin ushtrojnë dhunë mepretekstin, se Islami e kalejuar rrahjen e gruas dhekështu thyejnë çdo normënjerëzore dhe fetare...

“

“5 Bekare, 187 6 Bekare, 228 7 Bekare, 231

sakta për ruajtjen e unitetit dhe mos-shembjen e saj. Pastaj u përkujdes përvendosjen e masave të ndryshme, qëparandalojnë çarjen e saj.

Në rastet kur ndodhin stuhi dhe goditetajo, atëherë premtimi duhet të çohet nëvend që kësaj shtylle të shoqërisë t’i gjendetilaçi i suksesshëm pas një diagnoze të saktëtë sëmundjes, e cila e ka çuar atë deri në atëgjendje, dhe njohjes së shkaqeve tëdevijimit, që e largon nga stabiliteti dheserioziteti drejt lëkundjes së shtyllave të saj.

RReeaalliitteettii ddhhee iiddeeaalliizziimmii nnëë ssiisstteemmiinn ee ffaammiilljjeess::Feja islame edhe pse vazhdimisht i

thërret njerëzit drejt ideales dhepërkryerjes në një shkallë të lartë, ai poashtu nuk e anashkalon anën e dobësisë dhetë devijimit, që mund të ndodhë në çdoaspekt të jetës, por edhe në atë të sistemitfamiljar. Nga ky realitet, që Islami nuk eanashkalon është edhe ajo që mund tëndodhë, si mospajtimi apo sjelljet e këqijames dy çifteve. Natyra e jetës është që mundtë çojë drejt mospajtimit dhe grindjeve. Porkjo nuk do të thotë që burri të përdorëdhunën në zgjidhjen e këtij problemi, apo tëshkëpusë lidhjen martesore për gjënë më tëvogël dhe për shkaqe nga më të lehtat. Përkëtë burrit i ndalohet, që mos të ngutet nëprishjen e kësaj lidhje. Islami e ka bërëdivorcin gjënë më të urryer. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: ““GGjjëëjjaa mmëë eeuurrrryyeerr ee lleejjuuaarr tteekk AAllllaahhuu ëësshhttëë ddiivvoorrccii8””.

Gjithashtu, e ka ndaluar gruan të kërkojëdivorc pa arsye. Pejgamberi sal-lallahualejhi ue selem ka thënë: ““ÇÇddoo ggrruuaa qqëëkkëërrkkoonn nnggaa bbuurrrrii ii ssaajj ddiivvoorrcc ppaa aarrssyyee,, ee kkaa ttëënnddaalluuaarr ttaa sshhiijjoojjëë eerrëënn ee xxhheenneettiitt..””9

Ka ndaluar prishjen reciproke mesçifteve dhe e ka klasifikuar këtë nga mëkatetmë të mëdha. Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem ka thënë: ““KKuusshh ii pprriisshh lliiddhhjjeett eeggrruuaass mmee bbuurrrriinn ee ssaajj,, nnuukk ëësshhttëë nnggaa nnee..””1100

Islami projekton skicën e masave tësigurta në parandalimin e dhunës sëmundshme në raste mospajtimi. Çiftetduhen t’i përmbahen kësaj skice përmënjanimin e mospajtimeve dhe marrjen eilaçit të suksesshëm për kthimin në gjendjenormale të familjes .

MMaassaatt ppaarraannddaalluueessee ppëërr ttëë ppeenngguuaarr ççaarrjjeenn::Islami bën një skicim për burrin, për

shërimin e marrëdhënieve në rast se ai idruhet mosbindjes dhe sjelljes së keqe ngagruaja e tij, e cila mund të ndikojë nështëpi apo organizmin familjar dhebashkësinë shoqërore, apo në rrëzimin esaj dhe kjo arrihet me tre masa edukativetë shkallëzuara: ideologjike, psikologjikedhe materiale. Allahu i Madhëruar thotë:““SSaa ii ppëërrkkeett ggrraavvee qqëë jjuu ii ddrruuhheenniimmoossbbiinnddjjeess ddhhee ssjjeelllljjeess ssëë kkeeqqee nnggaa aannaa eettyyrree,, kkëësshhiilllloojjiinnii,, (e nëse kjo s’bën dobi)mmooss ii pprraannoonnii nnëë sshhttrraatt ddhhee (në fund) iirrrriihhnnii aattoo (lehtas).. PPoorr nnëëssee aattoo jjuu bbiinnddeenn,,aattëëhheerrëë mmooss ii nnddëësshhkkoonnii mmëë.. AAllllaahhuu,, mmee ttëëvvëërrtteettëë,, ëësshhttëë ii LLaarrttëëssuuaarr ddhhee iiMMaaddhhëërruuaarr!!”” 1111

28

FIKH

...Atai thotë: e kam pyeturIbën Abasin: Çfarë është rrah-ja pa lëndime? Ai ka thënë:Rrahja të bëhet me misvak...

“ “8 Shënuar nga: Ebu Davudi, Ibën Maxhe dhe Hakimi në Mustedrekun e tij dhe ka thënë se është i vërtetë sipaskushteve të Muslimit. 9 Shënuar nga Ebu Davudi, Termidhiu. 10 Shënon Taberaniu. 11 Nisa, 34

29ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FIKH

DDiissppoozziittaa::Në ajetin e sipërpërmendur janë të cekur

tre masa parandaluese, ku pas këtyre vijnëedhe dy të fundit, njëra është alarmi përdivorce dhe e fundit ilaçi i urryer divorci.

Masa e parë është që në raste të tillaburri duhet ta këshillojë gruan, duke ipërkujtuar frikën që duhet të ketë ndajAllahut dhe respektimin e të drejtave ndajburrit të saj. Po qe se kjo masë nuk bën dobi,atëherë nuk duhet ta pranojë gruan nështrat. Qëllimi i ajetit kuranor ““(e, nëse kjos’bën dobi, (pra, këshilla) mmooss ii pprraannoonnii nnëësshhttrraatt””.. Ibën Kethiri përmend se qëllimiështë mos bashkimi në shtrat dhe të moskontaktosh seksualisht me gruan. Në rast segruaja vazhdon të rebelohet ndaj burrit tësaj dhe kjo masë nuk është e dobishme,atëherë burrit i lejohet ta rrahë lehtas. ““ddhhee(në fund) ii rrrriihhnnii aattoo (lehtas)......””.. Në këtë ajetshihet qartë, se çfarë rëndësie i jep Islamiruajtjes së familjes dhe mbyll dyert për mos-shkatërrimin e saj. Por shumë njerëz nëmungesë të informacionit mbi Islamin qoftënga vete muslimanët apo edhe ngajomuslimanët përdorin vetëm këtë pjesë tëajetit për t’ia ulur imazhin Islamit.

Disa muslimanë, që nuk kanë kuptim tëdrejtë mbi Islamin ushtrojnë dhunë mepretekstin, se Islami e ka lejuar rrahjen egruas dhe kështu thyejnë çdo normënjerëzore dhe fetare mbi padrejtësinë, qëata ua bëjnë grave të tyre. Të tjerë, nga jomuslimanët të cilët në mungesë tëinformacionit të duhur për Islamin,shfrytëzojnë rastin për ta sulmuar Islaminme pretekstin, se Islami ushtron dhunë mbigruan, duke mbledhur fonde, hapurorganizata të ndryshme dhe mbajturkonferenca të ndryshme madje edhe nëvendet muslimane për ta ruajtur gruan ngadhuna.

PPoorr ççffaarrëë ffsshhiihheett ppaass kkëëssaajj rrrraahhjjee ttëë lleehhttëë??Nëse hapen të gjitha librat që

komentojnë Kuranin Famëlartë do tëshohim, se qëllimi i kësaj rrahje të lehtëështë edukative e nuk ka si qëllim dhunënapo lëndimin.

Ibën Kethiri thotë se nëse këshilla dhelargimi nga shtrati nuk bëjnë dobi, atëherërrihini me një rrahje të lehtë, që nuk lëndon.Këtë mendim e mbështet Ibën Abasi dhe tëtjerët. Hasan Basriu thotë: Qëllimi është: qëmos të lërë gjurmë. Fukahatë thonë: Nukguxon të thyhet ndonjë gjymtyrë e as të lërëgjurmë. Atai thotë: e kam pyetur IbënAbasin: Çfarë është rrahja pa lëndime? Ai kathënë: Rrahja të bëhet me misvak.

Nëse kjo është qëllim si parandalim përmos ardhjen deri te divorci e ajo është t’imbështetesh një gjykate familjare ngafamiljet e të dy palëve, për rregullimin eraporteve dhe largimin e shkaqeve të çarjesme gjykimin e njerëzve, që janë besnikë ngatë afërmit e çifteve. Allahu i Madhëruarthotë: ““NNëëssee ii ddrruuhheennii nnddaarrjjeess mmiiddiiss bbuurrrriitt eeggrruuaass,, aattëëhheerrëë ccaakkttoonnii nnjjëë nnddëërrmmjjeettëëss nnggaaaannaa ee bbuurrrriitt ddhhee nnjjëë nnggaa aannaa ee ggrruuaass.. NNëëqqooffttëë ssee aattaa ddëësshhiirroojjnnëë ppaaqqëëssiimm,, AAllllaahhuu ssjjeellllmmaarrrrëëvveesshhjjee mmiiddiiss ttyyrree.. AAllllaahhuu,, mmee ttëëvvëërrtteettëë,, ëësshhttëë ii GGjjiitthhëëddiijjsshhëëmm ddhhee ii ddii ttëëggjjiitthhaa qqëëlllliimmeett..””1122

Atëherë si mundet dikush, që në emër tëkësaj rrahje edukative të ushtrojë dhunë, edikush ta sulmojë Islamin, se është fe edhunës.

Po qe se këto masa parandaluese për tëpenguar çarjen nuk kanë sukses dhevazhdon mospajtimi dhe prishja, atëherënuk ka problem që t’i ktheheni divorcit, siilaç i urryer për këtë gjendje.

12 Nisa, 35.

30

FAMILJA

DR. DEJMA TAHBUB

Më datë 25 Nëntor bota përkujtoi DitënNdërkombëtare të Luftës kundërDhunës ndaj Gruas. Kjo është një ditë

simbolike, të cilën e kanë specifikuarKombet e Bashkuara dhe organizatatndërkombëtare për të sjellë në qendër tëvëmendjes - qoftë edhe vetëm nga anamediatike - problematikat e gruas dhe

rreziqet që e rrethojnë atë. Kjo ditë, ashtusi dhe të gjitha ditët e tjera të përcaktuarapër njerëzimin, për grupe të veçanta, përfëmijët, pemët, tokën etj., është një ditë siditët e tjera të shumta të përcaktuara tëvitit, prej të cilave njerëzit që janë vënë nëqendër të vëmendjes nuk përfitojnë gjëtjetër përveç deklaratave të parfumuaradhe falënderimeve gojore, ndërkohë që tëdrejtat e tyre mbeten ende të shtypura, siçjanë punëtorët, apo nderi i tyre mbetet

RRINI LARG NESH, O NJERËZ TË DHUNËS

I Dërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ue selem dhe sahabet pas tij u mbështetën tek gratë në çështjet einfermierisë dhe mjekësisë. Nga mesi i atyre grave kishte tregtare, poete dhe dijetare, në një kohë kur përromakët gruaja shitej kur martohej, sipas të ashtuquajturës “marrëveshja e sundimit”, ndërsa nëlegjislacionin “Mano” të indianëve të vjetër thuhej: “Vdekja, ferri, helmi, gjarpërinjtë dhe zjarri nuk janë mëtë këqij se gruaja.”

31ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FAMILJA

ende i përdhosur, siç janë gratë. Po kështuedhe pushtimi i pashpirt ushtarak,ideologjik dhe ekonomik mbetet ende ipranishëm në pjesën më të madhe tëvendeve tona, ndërkohë që ata që festojnëthërrasin me të madhe: “Me gjak dhe meshpirt do të të mbrojmë!...”

Ditë të tëra janë të shënuara ngamarrëveshje ndërkombëtare, karta të tëdrejtave të njeriut dhe ndërmjet festimevezyrtare kalojnë muaj të tejzgjatur tëmbushur me sjellje brutale dhe uzurpim.

Të drejtat që kërkojnë ditët hidhen tejprej sjelljeve krejt të kundërta përgjatëvitit. Ajo që mbjell kultura e përkohshmeçdo ditë, çdo orë, çdo minutë heshtjeje,çdo sadaka me qindarka apo çdo sjellje qëtregon respekt, nuk mund të sjellë frytepërveç se nëpërmjet një sjelljeje tëpërhershme, që ka nevojë për një edukimsocial, ndjesi individuale, kontrollinstitucional, në mënyrë që këto ditë tëkenë një ngjyrë të përhershme dhe tëkalojmë nga prodhimi i teorive drejtpraktikës dhe zbatimit.

Në këtë rast duhet të theksojmë sesi kaarritur Islami përpara ligjeve njerëzore tërealizojë një nivel të lartë të

individualitetit femëror, që ia kalonlegjislacioneve të tjera, duke e ditur ngaLigjvënësi i Lartësuar, se njerëzimi do taketë në vazhdimësi tendencën për tadobësuar pozitën e gruas. Për këtë arsyeLigjvënësi e ka ngritur lart peshën e tyrenë suren Nisa (kaptina e grave), e cilambron të drejtat e tyre materiale dheshpirtërore. I Dërguari i Allahut sal-lallahualejhi ue selem i edukonte vazhdimishtsahabet, që të silleshin mirë me gratë dheu sillte atyre në vëmendje, se më fisnikundër ta ishte ai që i respektonte ato dhemë mosmirënjohësi ndër ta ishte ai që iposhtëronte ato.

Gjithashtu i Dërguari Allahut sal-lallahualejhi ue selem e ngriti lart pozitën egrave, duke i bërë ato një nga shkaqet eplotësimit të fesë: “Kur robi martohet,gjysma e fesë së tij është plotësuar dhe let’i frikësohet Allahut për gjysmën tjetër.”Profeti e ngre edhe më lart pozitën egrave, kur i konsideron ato si një ngathesaret më të mira të dynjasë: “Një zemërfalënderuese, një gjuhë që përkujtonAllahun dhe një grua e mirë do të tëndihmojnë në çështjet e dynjasë dhe tëfesë. Këto janë thesaret më të mira tënjerëzve.”

I Dërguari i Allahut sal-lallahu alejhi ueselem dhe sahabet pas tij u mbështetën tekgratë në çështjet e infermierisë dhemjekësisë. Nga mesi i atyre grave kishtetregtare, poete dhe dijetare, në një kohëkur për romakët gruaja shitej kurmartohej, sipas të ashtuquajturës“marrëveshja e sundimit”, ndërsa nëlegjislacionin “Mano” të indianëve tëvjetër thuhej: “Vdekja, ferri, helmi,gjarpërinjtë dhe zjarri nuk janë më të këqijse gruaja.”

Ky është Islami, ku robi nëse pajiset meedukatën e tij, këto ditë bëhen që të gjithaditë të gruas, sjellja e mirë me të bëhet

...Ata e përkufizojnë dhunënashtu si dëshirojnë dhe harro-jnë se shtëpitë e tyre i kanëprej qelqi dhe dhuna po mbytshoqëritë e tyre. Disa statis-tika tregojnë se 59% të fëmi-jëve francezë lindin jashtëmartese...

“

“

32

FAMILJA

adhurim, ndërsa drejtësia mes saj dheburrit është ligj në thënien e Allahut tëLartësuar: ““KKuusshh bbëënn vveepprraa ttëë mmiirraa,,mmaasshhkkuullll aappoo ffeemmëërr dduukkee qqeennëë bbeessiimmttaarr,,aattiijj ddoo tt’’ii nnggjjaalllliimm nnjjëë jjeettëë ttëë mmiirrëë..””Lavdërimi i saj vjen prej Zotit të njerëzimitpërpara vetë njerëzimit, ashtu siç ndodhime sahabijen Havlen, të bijën e Thalebesë,kur erdhi që të ankohej për burrin e saj, qëe konsideroi atë si nënën e vet, edhe pseajo gjatë gjithë jetës kishte edukuarfëmijët e tij dhe ishte kujdesur për të.

Ky është Islami që i ka dhënë gruas tëgjithë të drejtat e plota, të drejtat e njëqytetari të pacenuar, një pavarësimateriale dhe shpirtërore, një liri nëshprehjen e mendimit edhe në çështjet metë thella të privatësisë së saj, siç ështëmartesa dhe në çështjet madhore që ipërkasin asaj, si vetëveprimi me pasurinë esaj.

Por jo pretenduesit e lirisë, që namburren për lirinë që vjen së bashku meautokolonat e tankeve dhe oshtimën eplumbave. Kjo është liria që cenon nderin,që djeg viktimën, që fsheh krimin dhepastaj jep vendimin me burg përkriminelin, që del nga burgu pas disavitesh për sjellje të mirë, ose nderohet dherespektohet?! Kurse viktima nuk di asgjëpër dënimin, nëse ndodh, nuk i shërohenplagët dhe as nuk i kthehet nderi as pas njëdite, as pas disa ditësh dhe as pas disavitesh.

Na akuzojnë për dhunë dhe na shohin sipopuj që kemi nevojë të edukohemi dhe tëarsimohemi, ndërkohë që i privojnëqytetarët e tyre gra të arsimohen, tëpunojnë apo që të kontribuojnë pozitivishtnë jetë, për shkak se ato veshin shaminë,apo sepse zbatojnë dispozitat e fesë sëtyre. Ata e përkufizojnë dhunën ashtu sidëshirojnë dhe harrojnë se shtëpitë e tyrei kanë prej qelqi dhe dhuna po mbyt

shoqëritë e tyre. Disa statistika tregojnë se59% të fëmijëve francezë lindin jashtëmartese, se numri i të martuarve nëBritani nuk i kalon 50.3%, se gjysmëmilioni adoleshentë në Amerikë vuajnënga sëmundje seksuale për shkak tëpërhapjes së pornografisë, se 20% efemrave adoleshente tentojnë vetëvrasjentë paktën një herë në vit dhe se 21% gravenë SHBA ekspozohen ndaj përdhunimit.Amerika është vendi i parë në botë për sa ipërket rasteve të përdhunimit, 25% egrave britanike janë të ekspozuara ndajdhunës dhe policia merr rreth njëqindmijëtelefonata për dhunë në vit.

A nuk përfaqësojnë këto përqindje njëcenim të madh dhe një dhunë të ashpërndaj gruas, qoftë si nënë, si vajzë, si motërdhe si bashkëshorte? Por kush i kërkonllogari atyre për gratë e tyre dhe për gratëtona? Kush mund të hedhë dritë mbikrimet e tyre përpara se të bien daulletpër krimet tona të pakta dhe tëpapranueshme? Por ata shohin qimet nësyrin tonë dhe nuk e shohin traun në syrine tyre. Përse nuk përpiqen për nderin egrave të tyre përpara se të shqetësohenpër nderin e grave tona?!

nnggaa aarraabbiisshhttjjaa:: GGeenncc PPLLUUMMBBII

...Por ata shohin qimet nësyrin tonë dhe nuk e shohintraun në syrin e tyre. Përsenuk përpiqen për nderin egrave të tyre përpara se tëshqetësohen për nderin egrave tona?!...

“

“

33ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FAMILJA

AMIR MUHAMED

Prindi për të krijuar një familje tëshëndoshë dhe progresive duhet doemostë stoliset me disa cilësi që e ndihmojnë

procesin e edukimit të tyre. Ndër to, ne do t’iveçojmë disa në këtë shkrim të shkurtër:

11.. SShhëëmmbbëëllllttyyrraaShëmbëlltyra konsiderohet prej cilësive

më me rëndësi në edukimin e fëmijëve. Këtijelementi selefët i kanë kushtuar një kujdes tëmadh. Për ta vërtetuar këtë po ju përmendnjë rast kur Amër ibën Utbe e porositiedukatorin e fëmijëve të tij duke i thënë:Fillimisht përmirëso veten e pastaj fillo mefëmijët, sepse sytë e tyre janë të lidhur mesyrin tënd. E mirë tek ata është ajo që vepronti, kurse e ligë tek ata është ajo që e len ti. Pra,fëmijët nuk janë në gjendje t’i kuptojnë gjëratvetë e as me të dëgjuar, kur jua thua me gojë.Ata kanë nevojë për një shëmbëlltyrë e ajoshëmbëlltyrë është prindi.

22--DDaasshhuurriiaa ddhhee mmëësshhiirraaNa përcillet nga Abdullah ibën Amër

radijallahu anhuma, se Resulullahu sal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: “Nuk ështënga ne ai që nuk i mëshiron fëmijët dhe nuk irespekton të mëdhenjtë.”

Na përcillet nga Ebu Hurejra radijallahuanhu, se Ekra ibën Habisi e ka parëResulullahun sal-lallahu alejhi ue selem dukeputhur nipin e tij Hasanin dhe i kishte thënë,se ai kishte njëmbëdhjetë fëmijë, por asnjërinprej tyre nuk e kishte puthur asnjëherë. Nëkëtë rast Resulullahu sal-lallahu alejhi ueselem shpalosi një platformë, e cila vlen përçdo edukator, kur tha: “Kush nuk mëshironnuk mëshirohet.”

Pra, Resulullahu sal-lallahu alejhi ue selemputhjen e fëmijëve e konsideronte mëshirëpër ta. Një dukuri të tillë duhet ta kultivojëçdo prind dhe edukator, sepse ështëmetodologji profetike për edukimin e tyre.

O PRINDËR, KU IKENI KËTO CILËSI?!

Ekra ibën Habisi e ka parëResulullahun sal-lallahu alejhiue selem duke puthur nipin e tijHasanin dhe i kishte thënë, seai kishte njëmbëdhjetë fëmijë,por asnjërin prej tyre nuk ekishte puthur asnjëherë. Nëkëtë rast Resulullahu sal-lallahualejhi ue selem shpalosi njëplatformë, e cila vlen për çdoedukator, kur tha: “Kush nukmëshiron nuk mëshirohet.”

34

FAMILJA

33--DDrreejjttëëssiiaaResulullahu sal-lallahu alejhi ue selem na

ka urdhëruar që të tregohemi të drejtë mesfëmijëve, kur t’u japim atyre diçka, ai thotë:“Kur t’u jepni atyre, jini të drejtë.”

Kur është në pyetje drejtësia mes fëmijëveprindi duhet të jetë shumë vigjilent dhe ikujdesshëm ndaj tyre, duke mos lënëhapësirë, që të krijohet zilia dhe urrejtja mestyre, sepse një gjë e tillë mund të ndikojënegativisht në edukimin e tyre.

44--PPëërrzziieerrjjaa mmee ttaaÇdo besimtar është i detyruar ta ndjekë

Resulullahun sal-lallahu alejhi ue selemnë çdoaspekt. Prandaj edhe prindi duhet të sillet mefëmijët e vet, ashtu si ka vepruar Resulullahusal-lallahu alejhi ue selem me fëmijët dhenipat e tij. Sahabet na përcjellin, seResulullahu i merrte në krah Hasanin dheHusejnin e nganjëherë ata i hipnin në shpinë eai lozte me ta, por ka pasur edhe raste kur atakanë qenë në krahun e Resulullahut sal-lallahu alejhi ue selem dhe e kanë kryer edhenevojën e tyre. Ai vepronte kështu, që njerëzitta ndjekin atë dhe ta kuptojnë, se një lëvizje etillë e ndihmon procesin e edukimit të fëmijës.

55--UUrrttëëssiiaa nnëë kkëësshhiillllaaPrindi duhet të jetë shumë vigjilent, kur e

edukon fëmijën e vet. Ai duhet të përdorë një

metodologji, e cila nuk krijon urrejtje mesprindit dhe fëmijës. Kjo mund të arrihetatëherë kur prindi i jep fëmijës liri, por pa itejkaluar kufijtë. Ai nuk duhet të tregohetshumë rigoroz në praktikimin e rregullitshtëpiak e as shumë tolerant, por të gjejë njëmesatare, si dhe të mos kërkojë detyrime prejfëmijëve, të cilat janë për të mëdhenjtë, derisafëmija të jetë në moshën e vogël.

66--LLuuttjjaaDuhet të dimë se lutja e prindit për

fëmijën e tij është e pranuar. Lutja e prinditpër fëmijën e vet është edhe adhurim. Pra,prindi asnjëherë nuk duhet ta ndalë lutjenpër fëmijët e vet. Këtë mund ta kuptojmëduke lexuar Kuranin Famëlartë, ku shohim seedhe pejgamberët e Allahut subhanehu ueteala janë lutur për pasardhësit e tyre. Nësuren Ibrahim, Allahu subhanehu ue tealathotë: ““KKuurr IIbbrraahhiimmii tthhaa:: ZZoottii iimm!! bbëëjjee kkëëttëëqqyytteett ttëë ssiigguurrtt ddhhee mmëë mmbbrroo mmuuaa ee bbiijjttëë ee mmiinnggaa aaddhhuurriimmii ii iiddhhuujjvvee..”” Ibrahim 35.

Rastin tjetër e kemi kur Zekerija alejhiselem i lutej Allahut subhanehu ue teala, që t’ijapë pasardhës të mirë, duke thënë: ““ZZoottii iimmmmëë ffaall mmuuaa nnggaa aannaa JJuuaajj nnjjëë ppaassaarrddhhëëss ttëëmmiirrëë,, mmee ttëë vvëërrtteett ttii jjee ddëëggjjuueess ii lluuttjjeess!!”” AliImran 38.

Një njeri erdhi tek Abdullah ibënMubareku dhe iu ankua për fëmijën e vet.Abdullah ibën Mubareku i tha: “A je luturndonjëherë për atë.” Ai tha jo. Abdullah ibënMubareku i tha: “Ti vetë je bërë shkak për njëgjë të tillë.” Pra, prindi asnjëherë nuk duhettë jetë i pakujdesshëm ndaj lutjeve që bën,sepse Allahu subhanehu ue teala thotë: ““ZZoottiijjuuaajj kkaa tthhëënnëë:: MMëë tthhiirrrrnnii MMuuaa,, UUnnëë jjuuppëërrggjjiiggjjeemm,, ee aattaa qqëë nnggaa mmeennddjjeemmaaddhhëëssiiaa iisshhmmaannggeenn aaddhhuurriimmiitt nnddaajj mmeejjee,, ddoo ttëë hhyynnëë nnëëxxhheehheenneemm..”” Gafir 60.

nga arabishtja: Enver AZIZI

...Fillimisht përmirëso veten epastaj fillo me fëmijët, sepsesytë e tyre janë të lidhur mesyrin tënd. E mirë tek ata ështëajo që vepron ti, kurse e ligë tekata është ajo që e len ti...

“

“

35ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

SFIDA

SHKRUAN: TALHA KURTISHI

Fjala liri, një fjalë që si asnjëtjetër dëgjohet, kërkohet,shpresohet, luftohet për të.

Një fjalë, e cila dëgjohet në çdoskaj të botës, që ngrihet lart sisimbol, që synohet dhe për tëcilën flijohet...

Kjo fjalë shpeshherëdëgjohet edhe nga njerëz, tëcilët ndoshta nuk janë aspaktë vetëdijshëm për kuptimin evërtetë të kësaj fjale. Nganjerëz, bashkësi dhe popuj, tëcilët ne me keqardhje kons -tatoj më, privohen nga liria emerituar.

Nocioni liri si koncept dhevlerë shpeshherë keqinte -rpret ohet dhe abuzohet.Shfryt ëzohet për t’u arriturtek qëllimet e hartuara, për t’irealizuar synimet eplanifikuara. Në emër të lirisëshpeshherë pengohen, shuhen

LIRIA NUK ËSHTËDEMOKRACIAPërderisa në shumë shoqëri lirinë e kufizojnë më pak ose më shumë njerëzit me idetë dhe botëkuptimet e tyre,në Islam liria përcaktohet, kultivohet, mbrohet dhe kufizohet me parimet e përgjithshme dhe të hollësishme tëshpalljes hyjnore

36

SFIDA

liri të shumta, madje edhe shpallen luftërakundër popujve që çlirohen duke uprivuar nga liria.

Drejtuesit e botës mundohen të nabindin, se demokracia është e vetmjamënyrë që u siguron njerëzve lirinë.Prandaj ata pretendojnë, se thirrja përdemokraci në të njëjtën kohë është thirrjepër liri. Në këtë kontekst dalin disa pyetje,që kërkojnë përgjigje. Demokracia ezbatuar në vendet më të zhvilluara tëbotës, a e siguron në plotësi lirinë ekërkuar nga njerëzit?

Cili është lloji, cilësia dhe kufiri i lirisësë ofruar nga demokracia për popujt?Qytetarët e botës së zhvilluar, a janë me tëvërtetë njerëzit që më shumë se çdokushtjetër gëzojnë lirinë e proklamuar?

Konstatimi parimor, i cili duhet tëkihet parasysh është se liria në kuptimin esaj absolut nuk është realitet në asnjëshoqëri njerëzore. Kufizimet e llojeve tëndryshme, që sigurojnë mbarëvajtjen eshoqërisë janë rregullatorët efunksionalitetit në të gjitha shoqëritë.Legjislacioni, traditat, zakonet janë disanga mekanizmat, që në aspektin shoqërormund të përkufizohen si kufizues të lirive.Liria absolute është sinonim i anarkisë. Nëmodelin e demokracisë, demokracia ështëajo që i vendos kufijtë e lirisë, cakton tëlejuarën dhe të ndaluarën, të preferuarëndhe atë që nuk preferohet. Referencakryesore e këtyre kufizimeve është njeriui dobët, i kufizuar, i ndikuar nga prirjetdhe pasionet. Kjo nënkupton se liritëzgjerohen dhe tkurren varësisht ngavullneti i kufizuesit, njeriut. Ajo që sot,sipas vlerësimit momental është lirilegjitime, ndoshta pas disa vitesh do tëpërcaktohet si krim ndaj njerëzimit,përsëri me caktim nga vullneti njerëzor.Njeriu si individ është sovrani, i cili

cakton interesin individual dhe atëshoqëror. Me këtë koncept popujt janëfushë testimi në të cilën ndryshojnëkuptimet e lirisë me ndryshimin eqëndrimeve që kanë ndikuesit efektivë nërrjedhën e jetës njerëzore.

Përderisa në shumë shoqëri lirinë ekufizojnë më pak ose më shumë njerëzitme idetë dhe botëkuptimet e tyre, nëIslam liria përcaktohet, kultivohet,mbrohet dhe kufizohet me parimet epërgjithshme dhe të hollësishme tëshpalljes hyjnore. Allahu, Krijuesi injeriut, Ai të cilit nuk i atribuohet asnjëmangësi, dobësi dhe paaftësi, Ai i cili ështëi njoftuar me hollësi për gjendjen erobërve të Tij, me gjërat që u përshtatendhe me nevojat e tyre, Ai përkufizon lirinëmë të dobishme dhe që i përshtatet llojitnjerëzor. Koncepti i lirisë në Islamdallohet me stabilitet dhe konsistencë, ajoqë ka qenë e lejuar para më tepër sekatërmbëdhjetë shekujsh është e lejuaredhe sot, dhe do të mbetet e lejuar deri nëDitën e Gjykimit.

Shpallja hyjnore e fundit e theksonlartësimin e njeriut në pozitën që aimeriton. Allahu, i Lavdëruari, njeriun efisnikëroi me të menduarit, i siguroifurnizimin dhe të mirat dhe e dalloi nga

...Prej qëllimeve parimore tëIslamit është emancipimi(çlirimi) i mendjes nga besë-tytnitë dhe ndjenja e varë-sisë nga krijesa, çlirimi ishpirtit nga mëkati dheprishja...

“

“

37ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

SFIDA

shumë prej krijesave të Tij: ““NNëë ttëë vvëërrtteettëë,,NNee ii kkeemmii nnddeerruuaarr bbiijjttëë ee AAddeemmiitt:: uuaa kkeemmiibbëërrëë ttëë mmuunndduurr qqëë ttëë uuddhhëëttoojjnnëë nnëë ttookkëëddhhee nnëë ddeett,, uu kkeemmii ddhhëënnëë uusshhqqiimmee ttëë mmiirraaee ttëë lleejjuuaarraa ddhhee ii kkeemmii nnggrriittuurr llaarrtt mmbbiisshhuummëë pprreejj aattyyrree qqëë kkeemmii kkrriijjuuaarr..”” (Isra,70)

Me ardhjen e Pejgamberit të funditfilloi era e përhapjes së lirisë, e cilandërtohet mbi parimin e nënshtrimit tëplotë ndaj Allahut. Me anulimin e të gjithapadrejtësive të periudhës së injorancësnjeriut iu rikthye krenaria e lirisë nësuazat e nënshtrimit ndaj të Drejtit...

Koncepti i lirisë në Islam nënkupton,lartësimin dhe mbrojtjen e mirësive që kanjeriu e që në thelb janë dhunti eFuqiplotit.

Prej qëllimeve parimore të Islamitështë emancipimi (çlirimi) i mendjes ngabesëtytnitë dhe ndjenja e varësisë ngakrijesa, çlirimi i shpirtit nga mëkati dheprishja, i ndërgjegjes nga shtypja dhefrika, i trupit nga çrregullimi dhedegjenerimi. Në Islam njeriu lind nënatyrën e pastër nga çdo njollë, ipangarkuar me mëkatin e trashëguar, ibarabartë me të gjithë në aspektin e tëdrejtave dhe detyrimeve, i pa-stigmatizuar me ndonjë inferioritet dhepërçmim. Rruga të cilën ia trason njeriutpas lindjes Islami dallohet me vazhdimësinë nënshtrim ndaj Bujarit dhe Vigjiluesit,me përpjekje që arsyeja e dhuruar tëshfrytëzohet për të mirën e fesë, mekultivimin e mbikëqyrjes të pandërprerëshpirtërore, me ndërtimin e parimeve tëforta morale... vetëm duke ecur në këtërrugë do të arrihet liria dhe çlirimi final.

VViijjaatt ee ttrraasshhaa qqëë vveennddooss IIssllaammii ppëërr ttëëkkuuffiizzuuaarr lliirriinnëë aabbssoolluuttee ((aannaarrkkiinnëë)) nnëëIIssllaamm jjaannëë ssii nnëë vviijjiimm::

- Liria e individëve dhe bashkësive nuk

duhet të rrezikojë asnjëherë rendin epërgjithshëm në shoqëri, ose t’i dëmtojëthemelet e shoqërisë Islame.

- Liria e individëve dhe shoqërive nukduhet të shkaktojë humbjen e të drejtavetë përgjithshme. Kjo vetëdije është pjesë evlerave të brendshme, që i merr nëkonsideratë çdo besimtar.

- Liria e askujt nuk lejohet të dhunojëlirinë e tjetrit.

Nga kjo që u përmend kuptojmë seIslami nuk pranon liri individuale, e cilaështë në dëm të shoqërisë. Islami është njëekuilibër mes lirive individuale dheshoqërore. Çdo palë e merr atë sasi tëlirisë që i takon.

Koncepti Islam i lirisë është çështje ebesimit, urdhër solemn nga KrijuesiSuprem. Ky koncept ndërtohet mbi këtoparime fondamentale:

- Njeriu në mënyrë të plotë inënshtrohet vetëm Allahut dhe çdonjëripër veprat e tij është përgjegjës paraAllahut.

- Çdo njeri ka përgjegjësi individualepër veprat që bën dhe atij i takon të vjelifrytet e veprave që ka bërë.

- Njeriut i është dhënë mundësia ezgjedhjes, e cila duhet të bazohet nëmësimet e shpalljes hyjnore dhe nëparimet e rezonimit të shëndoshë. Përkëto zgjedhje njeriu do të japë llogari paraAllahut.

Çështja e lirisë në lidhje me besimin karëndësi të madhe në konceptin Islam tëlirisë. ““SS’’kkaa ddeettyyrriimm nnëë ffee,, sseeppssee ttaasshhmmëëëësshhttëë ddaalllluuaarr ee ddrreejjttaa nnggaa ee sshhttrreemmbbrraa!! AAiiqqëë mmoohhoonn iiddhhuujjtt (dhe gjithçka qëadhurohet në vend të Allahut) ddhhee bbeessoonnnnëë AAllllaahhuunn,, kkaa ssiigguurruuaarr lliiddhhjjeenn mmëë ttëëffoorrttëë,, ee cciillaa nnuukk kkëëppuutteett kkuurrrrëë.. AAllllaahhuuddëëggjjoonn ddhhee ddii ggjjiitthhççkkaa..”” (Bekare, 256)

Allahu, subhanehu ue teala, e ndaloi

38

AVANCIMI PERSONAL

detyrimin në fe, edhe pse realizimi inënshtrimit të njerëzve ndaj vullnetit tëTij fetar ishte qëllimi i çdo legjislacioni qëAi shpalli. E theksoj se pranimi i së drejtës,e cila tanimë dallohet qartë nga eshtrembra, duhet të nxitet nga bindja ebrendshme, nga çlirimi i shpirtit ngaprangat e besimeve të kota, e jo ngaimponimi dhe diktati i jashtëm. Besimi injeriut nuk është i frytshëm, nëse nukndërtohet mbi bindje, vullnet dhepërkushtim. Besimi do të ishte ipakuptimtë, atëherë kur shtytësi kryesordo të ishte forca dhe detyrimi. Në një ajettjetër Allahu, subhanehu ue teala, tëvërtetën hyjnore e paraqet si fakt tëpamohueshëm, ndërsa vendimin për tandjekur atë ia le njeriut, i cili e vendosvetë kë drejtim do të zgjedhë ai: ““DDhheetthhuuaajj:: ““EE vvëërrtteettaa ëësshhttëë nnggaa ZZoottii jjuuaajj.. KKuusshhttëë ddoojjëë,, llee ttëë bbeessoojjëë ee kkuusshh ttëë ddoojjëë,, llee ttëëmmoohhoojjëë”” NNee kkeemmii ppëërrggaattiittuurr ppëërr mmoohhuueessiittkkeeqqbbëërrëëss nnjjëë zzjjaarrrr,, qqëë ddoo tt’’ii rrrreetthhoojjëë nnggaa ttëëggjjiitthhaa aannëëtt (si çadra). NNëëssee ddoo ttëë kkëërrkkoojjnnëënnddiihhmmëë,, ddoo tt’’uu jjeeppeett nnjjëë uujjëë ssii xxeehhjjaa eesshhkkrriirrëë,, qqëë ddoo tt’’uuaa ppëërrccëëlllloojjëë ffyyttyyrraatt.. SSaappiijjee ee ttmmeerrrrsshhmmee ëësshhttëë aajjoo ee ssaa ssttrreehhiimm iikkeeqq ëësshhttëë aaii (zjarri)!!”” (Kehf, 29).

Liria e besimit nënkupton edhe lirinë eriteve fetare. Njeriut duhet t’i lejohetkryerja e riteve fetare pa u qortuar,nënçmuar dhe kërcënuar. Pozita qëgëzonin jo-muslimanët në shtetin Islam

është një prej fakteve, që vërtetojnë tëdrejtën tonë të krenohemi me historinë.Kur i Dërguari i Allahut, sal-lallahu alejhiue selem, arriti në Medine nënshkroimarrëveshje bashkëjetese me çifutët. Kjomarrëveshje siguronte praktikisht, se atakanë të drejtë të besojnë dhe të kryejnëritet e fesë së tyre në tempujt e tyre tëadhurimit. Kalifët e drejtë që erdhën nëkrye të muslimanëve e vazhduan të njëjtëpraktikë. Omer ibën Hatabi, radijallahuanhu, u dërgoi banorëve të Jerusalemit(Kudsit) këtë letër: “Kjo është ajo të cilënOmeri, prijësi i besimtarëve ua siguronbanorëve të Iljasë. Të siguruar janë jetajuaj, pasuria juaj, kishat dhe kryqet tuaja...kishat nuk do të mbyllen e as që do tërrënohen. Asgjë prej kishave, prej pronavetë kishave, prej kryqeve nuk do tëdëmtohet, askush nuk do të detyrohet tabraktisë fenë e tij, askush nuk do tëdëmtohet...”

Edhe të diturit e popujve të tjerë evërtetojnë këtë drejtësi dheshpirtmadhësi të muslimanëve. Mishad,në librin e tij “Historia e kryqëzatave”shkruan: “Islami që urdhëron për xhihadka shprehur zemërgjerësi ndaj ithtarëvetë feve tjera. Islami i ka liruar patriarkët,murgjit dhe shërbëtorët e tyre nga tatimetdhe në veçanti ka ndaluar mbytjen emurgjve për shkak të përkushtimit të tyrendaj adhurimit. Omer ibën Hatabi nuk idëmtoi të krishterët, kur e çliroiJerusalemin. Ushtarët e kryqëzatave ishinata që bënë të kundërtën, i masakruanmuslimanët dhe i dogjën me flakë shtëpitëe tyre pasi hyn në qytet. Allahu ështëDhuruesi i suksesit.

...Të siguruar janë jeta juaj,pasuria juaj, kishat dhekryqet tuaja... kishat nuk dotë mbyllen e as që do tërrënohen...

“ “

SHKRUAN: LLOKMAN HOXHA

Në numrin e kaluar e kemi theksuar, se mund tëshkojë mendja se banka islame (e cila nuk merretme kamatë) është e mangët në kryerjen e shumë

aktiviteteve bankare, porse faktet tregojnë që bankatislame bëjnë shumë punë dhe ofrojnë shumë shërbimemadje ua tejkalojnë bankave konvencionale, duke hyrëthellë si një partner në sektorin e investimeve, gjë ecila reflektohet pozitivisht në rritjen e ekonomisëkombëtare.

Në vijim do të përmendim disa nga veprimtaritëdhe transaksionet kryesore të bankave islame nëpërgjithësi.

aa.. vveepprriimmttaarriiaa ee bbaannkkaavvee IIssllaammeeBankat islame ushtrojnë një mori aktivitetesh të

llojeve dhe natyrave të ndryshme, ekonomikeshoqërore kulturore etj:

SSëë ppaarrii: veprimtaria ekonomikeBankat islame ofrojnë të gjitha shërbimet bankare

dhe investuese në përputhje me dispozitat e Sheriatit,si dhe i shmangen ushtrimit të të gjitha llojeve tëpadrejtësisë, si kamata, mashtrimi dhe ryshfeti.

SSëë ddyyttii: veprimtaria socialeBankat islame janë prira për të ofruar shërbime

sociale, me qëllim që ta zhdukin prapambetjen nëshoqërinë arabe dhe muslimane, si dhe për tëkontribuuar në ngritjen dhe zhvillimin e saj, duke bërë

39ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

EKONOMI

VEPRIMTARIA EBANKAVE ISLAMEBanimi është një nga problemet me të cilat përballen shumica eshoqërive bashkëkohore, veçanërisht në vendet islame, si tëvarfrit, nevojtarët dhe nëpunësit në detyra shtetërore, si dhe ataqë kanë të ardhura të ulëta. Bankat islame janë ato që kanëdhënë kontributin e tyre për të zbutur këtë situatë të rëndë meanë të formave sheriatike të investimeve

40

EKONOMI

thirrje për kursime, duke inkurajuar nëshpenzime, si dhe duke vetëdijesuar përmesatarinë në konsum. Aktiviteti social ibankave islame pasqyrohet në shumë gjëra,prej tyre:

1. Qëndrimi në anën e klientitDuke mos ngritur padi ndaj tyre për shkak

të pamundësisë së pagesës së kësteve tëmerituara, pritja e tyre deri sa të gjejnëzgjidhje, të cilat garantojnë vazhdimësinë eklientëve në veprimtaritë e tyre, dukepraktikuar me këtë Fjalën e Allahut te ajeti280 në suren Bekare: ““NNëëssee ee ddiinnii ssee bboorrxxhhlliiuuëësshhttëë nngguusshhttëë,, sshhttyyjjaannii aaffaattiinn (e shlyerjes sëborxhit) ddeerriissaa ttaa ppëërrmmiirrëëssoojjëë ggjjeennddjjeenn.. PPoorrëësshhttëë mmëë mmiirrëë ppëërr jjuu qqëë tt’’iiaa ffaallnnii bboorrxxhhiinn,, vveeççssiikkuurr ttaa ddiinniitt””..

2. HuadhëniaPër të ndihmuar nevojtarët në

rregullimin e jetës së tyre pa asnjë intereskamator, për qëllime humane, si martesa,kurimi, fatkeqësitë e të tjera. Huadhënia painteres është e pa imagjinuar në bankatkonvencionale dhe në shoqërinë kapitaliste,përkundrazi kjo është e deklaruar në mënyrëeksplicite në Kuran dhe Sunet.

3. Fondi i zekatitBankat islame brenda tyre kanë të

themeluara fondin e zekatit dhe këtë e kanëtë rregulluar me norma të caktuara dhe atomonitorohen nga bordi sheriatik për t’uzbatuar në mënyrën më të drejtë.

4. Kontributi në zgjidhjen e problemit tëbanimit

Banimi është një nga problemet me të cilatpërballen shumica e shoqërive bashkëkohore,veçanërisht në vendet islame, si të varfrit,nevojtarët dhe nëpunësit në detyrashtetërore, si dhe ata që kanë të ardhura tëulëta. Bankat islame janë ato që kanë dhënëkontributin e tyre për të zbutur këtë situatëtë rëndë me anë të formave sheriatike të

investimeve, si murabeha, istisna,partneriteti etj., të cilat do të sqarohen mëposhtë

5. Fondi i zhvillimit socialKy fond është i formuar nga donacionet

vullnetare, të cilat anëtarët ia japin bankësdhe ky fond përdoret për sigurimin efatkeqësive, që mund t’i godasin depozituesit.

6. Financimi i familjeve të varfra me aftësiprodhuese

Banka islame kujdeset për t’i ndihmuarme financime familjet e varfra, të cilat kanëaftësi produktive të ndryshme, shembulli mëi qartë është ai MMuuhhaammeedd JJuunnuussit pronari i““GGrraammeeeenn BBaannkk”” i cili fitoi çmimin nobël nëvitin 2006.

SSëë ttrreettii: Veprimtaria kulturore dhearsimore

Bankat islame kanë marrë përsipërpërgatitjen e kuadrove udhëheqëse në fushëne bankave islame, dhe kanë themeluar njëmori qendrash për ekonomi islame, në Xhida,El Az’har, dhe në disa vende të tjera, ku ndërmë të rëndësishmet është ““IInnssttiittuuttii IIssllaammiikkppëërr SSttuuddiimmee ddhhee TTrraajjnniimm”” pranë BankësIslamike për Zhvillim në Xhida. Prejaktiviteteve kulturore është edhe mbajtja ekonferencave dhe seminareve të shumta përstudimin e çështjeve më të reja në fushën efinancave islame.

SSëë kkaattëërrttii: veprimtari të tjera në bankatislame

Bankat islame ushtrojnë edhe një mori

“...Se gruaja është më e aftënë punë me motrën e saj, dhese gratë janë mjaft të afta përta udhëhequr dhe për ta vënënë funksion veprimtarinëbankare me sukses...

41ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

EKONOMI

aktivitetesh të llojeve të ndryshme:1. Themelimi i seksioneve të posaçme për

gjininë femërore, gjë të cilën e ka bërë BankaIslame e Dubait dhe të tjera. FFaattiimmaa TTaammiimmii,drejtor i sektorit për zonja në Bankën Islametë Abu Dhabit, ka konfirmuar suksesin epunës në sektorin e saj, duke vërtetuar segruaja është më e aftë në punë me motrën esaj, dhe se gratë janë mjaft të afta për taudhëhequr dhe për ta vënë në funksionveprimtarinë bankare me sukses.

2 - Administrimi i trashëgimisë, zbatimi itestamenteve në përputhje me Sheriatin nëkontekstin e shërbimeve sociale.

3 – Bankat islame kanë krijuar shumëmundësi pune për djem dhe vajza të reja tëdiplomuar rishtazi në universitete tëndryshme, si dhe për ekspertët dhespecialistët, duke u ofruar atyre punë tëndershme dhe të ardhura të mira.

bb.. TTrraannssaakkssiioonneett ee bbaannkkaavvee iissllaammeeSSëë ppaarrii: burimet e bankave islame:Bankat islame burimet i kanë në radhë të

parë nga aksionarët, së dyti nga depozitat dhesë treti nga fitimet që rrjedhin nga aktivitetetbankare.

-Mjetet e aksionarëve, të cilat përbëjnëhiset e tyre të partneritetit në jurisprudencënislame konsiderohen si partneritet nëkontratë (sherike anan), ku secili ngapartnerët duhet të kontribuojë me pasuri dheveprimtari, duke mos qenë e domosdoshmepjesëmarrja e barabartë e secilit në pasuri,punë apo kompetenca. Partneriteti i tyremund të jetë edhe në atë formë partneritetiku njëra palë merret me punë, ndërsa palatjetër me financim (sherike mudarebe), si dhenuk kërkohet shpërndarja e barabartë edividendëve, por sipas marrëveshjes së tyreme përqindje, nëse ka humbje ajo bie mbifinancuesin (pronarin e kapitalit), ndërsapunëmarrësi do të humbasë mundin dhepunën e tij.

-Paratë e depozituesve, përdoren në dy

mënyra: 1- Depozitë jo investuese, në

jurisprudencën islame quhet huadhënie (el-kard) nga pronari i parave për një afat tëcaktuar, duke qenë të garantuara, por pandonjë shtesë interesi apo dobi nga ajo.

2- Depozitë investuese, e quajtur nëjurisprudencën islame mudarebe, në të cilënpronari i parave i investon ato për të marrëpjesë në ndarjen e fitimit sipas marrëveshjes,me mundësinë e humbjes gjithashtu.Investimet mund të jenë nga më tëndryshmet pastaj mund të jenë afatgjata, poredhe afatshkurta me mundësi tërheqje të lirëapo të kufizuar, dispozitat e tyre do t’isqarojmë në numrat e ardhshëm.

SSëë ddyyttii: format e financimit në bankatislame

1. PartneritetiFeja islame e konsideron kapitalin, si

faktor të rëndësishëm të prodhimit, si dhelejon që me anë të tij të arrijë fitime, jo tëgarantuara paraprakisht, por pasi ato tërealizohen nga suksesi i projektit të caktuar.

Me partneritet nënkuptojmë:pjesëmarrjen e dy apo më shumë personave,në të holla ose punë, ose që të dyja së bashkupër të kryer një veprimtari të caktuar mbibazën e ndarjes së fitimit, që rezulton ngahisja e secilit, ose sipas marrëveshjes nëpërqindje, duke qenë pjesëmarrës edhe nëhumbje gjithashtu.

2. Shitja me këste: Është ajo shitje, ku artikulli dorëzohet

menjëherë pas kontratës, kurse pagesa(çmimi) vonohet në këste të caktuara me afattë caktuar, gjë e cila është e pranueshme përshumicën e dijetarëve.

Rritja e çmimit përballë kësteve është elejuar, me kusht që kjo marrëveshje të bëhetnë kontratë, por nuk është e lejuar për tërritur çmimin për vonimin e pagesës pasafatit të caktuar, ose për paaftësinë eborxhliut për të paguar, për shkak se kësti

42

EKONOMI

tanimë llogaritet si borxh, dhe shtesa mbi tëështë kamatë e ndaluar, por në qoftë sevonesa vjen nga debitori (borxhliut) i pasur,ose ai që qëllimisht e zvarrit pagesën, në këtërast disa mendime bashkëkohore përkrahinidenë, se duhet të ngarkohet mepërgjegjësinë e dëmeve të shkaktuara, sipasojë e vonimit, si ndëshkim për të, por dukemos e marrë banka këtë gjobë për vete. (kjo efundit shpresojmë se do të sqarohet në njënga numrat e ardhshëm)

3. Letrat me vlerë (instrumentetnegociuese )

Letrat tregtare janë letra (mjete) qëqarkullojnë në mes individëve sikurse paratë,vlera e tyre nuk është në vetvete, por në bazëtë asaj që është e shënuar në to. Ato dallojnënga paratë e rëndomta për nga forma, vlera,autoriteti i lëshimit të tyre etj.

Këto lloj letrash janë disa llojesh, ku më tënjohurat janë:

a. Kambiale, b. Çeqe c. Certifikatat për depozitim, domethëniet

dhe dispozitat e tyre do t’i sqarojmë nënumrat ardhshëm inshaAllah.

4. MMuurraabbaahhaa: është ajo formë e shitblerjes,ku klienti kërkon nga banka për ta blerë njëprodukt të përshkruar, duke i premtuarbankës, se ai do ta blejë prej saj. Këtu bankapaguan çmimin në para të gatshme (e blenproduktin në emër të vetin), pastaj ia shetklientit në një kontratë të re me një çmim mëtë lartë me këste, duke mos qenë premtimidetyrues nga dy anët.

5. QQiirraajjaa pprroonnëëssuueessee: Është një qira(pronësi e shfrytëzimit), e cila përfundon meshitje (pronësim të produktit). Kur njëprodukt, i cili mund shfrytëzohet, por mbetetesenca e tij, banka ia jep klientit, me qira nëmënyrë që nëse klienti i paguan me përpikërikëstet e qirasë, atëherë me një kontratë të reduke ia falur apo duke paguar një çmimsimbolik, produkti bëhet pronë e tij. Pra, nëse

klienti nuk mund t’i paguajë këstet produktimbetet në pronësi të bankës, duke i zbatuardispozitat e qirasë.

6. Partneriteti që përfundon me pronësinëe njërës palë (ppaarrttnneerriitteettii nnëë rrëënniiee): Kurbanka islame bie në dakord me një klient përtë qenë partner në një pronë, me marrëveshjendërmjet tyre që klienti t’i paguajë bankës njënumër të caktuar të kësteve periodike,përballë të cilave banka heq dorë nga hiseja esaj në favor të klientit, ku përfundimisht aibëhet pronar i plotë i pronës.

7. Kontrata e prodhimit “IIssttiissnnaa”: Ështënjë kontratë shitje, sipas së cilës Banka lidhnjë kontratë për ofrimin e një malli, osendonjë produkti (që nuk është prodhuar endeose gjatë etapave të prodhimit) në një kohë tëpërcaktuar me një çmim të rënë dakord.Istisna përdoret gjerësisht në sferën efinancimit të ndërtimit të ndërtesave,depove, panaireve, qendrave tregtare etj.Nëse pagesa bëhet në momentin e kontratës(parapagim) kjo në gjuhen e sheriatit quhet“selem”, ndërsa nëse pagesa bëhet pasdorëzimit të produktit quhet “istisna” dhesecila nga këto ka veçoritë dhe dispozitat saj,të cilat shpresojmë se do t’i sqarojmë nënumrat e ardhshëm.

8. TTeevvaarrrruukk: Është një kontratë tri palëshe,ku banka i shet klientit një produkt(zakonisht metale në sasi të mëdha) me këstedhe pastaj për të njëjtin produkt klienti eautorizon bankën për t’ia shitur një pale tëtretë me para të gatshme, ku në fund paratë imerr klienti i parë duke i mbetur borxh këstete caktuara bankës për kontratën e parë. Këtëformë shumica e dijetarëve bashkëkohorë endalojnë, përveç nëse klienti mund të ketëqasje në produktin e blerë dhe të veprojë nëtë, përndryshe kjo kontratë është vetëmformale sa për të ardhur tek paratë dhekthimi i tyre me shtesë.

((vviijjoonn nnëë nnuummrriinn ee aarrddhhsshhëëmm:: SShhëërrbbiimmeettBBaannkkaarree IIssllaammee))

43ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

AVANCIMI PERSONAL

ABDULKERIM BEKKAR

Për t’u bërë një punë nevojiten dy gjëra:vullneti dhe forca. Nëse pyetni se cila prejtyre është më e rëndësishme, atëherë pakurrfarë mëdyshje deklaroj se vullneti ështëmë thelbësori. Përse? Për arsye se njeriu,kur dëshiron të arrijë diçka, është vullneti aiqë e shtyn në rrugën e duhur për të gjeturmjetet dhe mënyrat e duhura, ashtu siçvepron ai që është i uritur dhe nuk ka askafshatën e gojës. Preokupimi thelbësor i tij

është ushqimi, ndërsa vullneti i tij i lartë përta gjetur atë do t’i dhurojë energji dhe do tashtyjë drejt kërkimit të shpejtë të ushqimit,duke gjetur një mijë mënyra dhe hile për tasiguruar. Me vullnet të fortë i dobëti arrinfuqi, i padituri mëson atë për të cilën ka mëshumë nevojë dhe prej një gjëje shumë tëthjeshtë mund të shpiket diçka e madhe.Mirëpo, nëse humb vullneti, nuk do të nambetet asgjë. Paramendoni një njeri, i cilivuan nga një sëmundje kronike, ndërsa afërshtëpisë së tij gjendet spitali më i mirë dheme shërbime më moderne mjekësore falas,

PIKA KULMORE E DOBËSISËMe vullnet të fortë i dobëti arrin fuqi, i padituri mëson atë për të cilën ka më shumë nevojë dhe prej një gjëjeshumë të thjeshtë mund të shpiket diçka e madhe. Mirëpo, nëse humb vullneti, nuk do të na mbetet asgjë

mirëpo ai për ndonjë arsye refuzon tëshkojë në spital dhe gjithë ato mundësishërimi për të bëhen të pakuptimta, ngasenuk zotëron vullnetin për t’u shëruar.Dëshiroj të theksoj tri pika të rëndësishme:

• Nëse meditoni rreth dallimit mesnjerëzve në aspektin fetar, suksesit dhearritjeve, do të vëreni se ai në mënyrëqenësore lind nga dallimi në vullnet dhevendosmëri e jo nga dallimi në mundësi dhefuqi. Një i ri i shëndetshëm është në gjendjetë lexojë një orë në ditë, të shkojë për pesëkohët e namazit në xhami, të përshëndesëme selam ata që takon në rrugë, mirëpo nukbën asnjërën prej tyre. Ndërsa një i ri tjetëri bën këto veprime çdo ditë, sepse zotëronvullnetin, vendosmërinë, potencialin ekështu me radhë.

• Nga mëshira e Zotit ndaj nesh ështëedhe fakti, se forcimi i vullnetit, i cili përbënfaktorin themelor të përparimit tonë është imundur për të gjithë njerëzit. Kjo ështëdhurata e Mëshiruesit për ne në përgjithësi,ndërsa për fukarenjtë dhe të mjerët nëveçanti. Për shumë njerëz avancimi iaftësive dhe i potencialit nuk është imundur për shkak të kushteve dherrethanave të këqija të tyre. Për këtë shkakkundërshtimi i shumë të rinjve dhe ndalimipër të mos kërkuar më të çmueshmenkonsiderohet i pajustifikueshëm.

• Në shumicën e rasteve ne e ngatërrojmëfuqinë dhe vullnetin dhe deklarojmë se nukkemi mundësi të bëjmë këtë apo atë, mirëporealiteti është se ne nuk dëshirojmë tabëjmë një gjë të tillë, mirëpo ngurrojmë tëthemi “nnuukk ddëësshhiirroojjmmëë” dhe themi “nnuukkmmuunnddeemmii”. Kur munafikët nuk shkuan nëluftën e Tebukut u arsyetuan, se ata nukpatën mundësi, ndërsa Allahu i Madhëruarna njofton saktësisht për gjendjen e tyre:““DDhhee aattaa ddoo ttëë bbeettoohheenn nnëë AAllllaahhuunn:: ““SSiikkuurr ttëëkkiisshhiimm mmuunndduurr,, mmee ssiigguurrii ddoo ttëë ddiillnniimmbbaasshhkkëë mmee jjuu”” ddhhee kkëësshhttuu aattaa ee sshhkkaattëërrrroojjnnëë

vveettvveetteenn;; AAllllaahhuu ee ddii ssee aattaa jjaannëëggëënnjjeesshhttaarrëë..”” Më pas tregoi se nuk ishteçështje mundësie dhe force, mirëpomungesë vullneti, prandaj ajeti thotë:““SSiikkuurr aattaa ttëë kkiisshhiinn ddaasshhuurr ttëë ddiillnniinn mmee ttyy,,ddoo ttëë iisshhiinn ppëërrggaattiittuurr..”” Le të meditojë seciliprej nesh për punët, statusin dhe çështjet etij e pastaj le të shohë se problemi ineglizhencës së tij kthehet te vullneti idobët, apo te mundësia e vogël. Unë jam ibindur se pas një shikimi objektiv dhe tëthellë do të rezultojë bindja, se neglizhencajonë më e madhe shkaktohet ngamosekzistimi i vullnetit.

Pyetja që me të drejtë do të mund tështroni është: Cila është rruga për të forcuarvullnetin? Përgjigjja mund të përkufizohetnë pikat vijuese:

1. Ne kemi shumë nevojë për ndihmën eAllahut Fuqiplotë, që të triumfojmë ndajunit, epsheve dhe zakoneve tona të këqija.Ndoshta ndihma më e madhe do të ishteluftimi i unit (egos). Allahu i Madhëruarthotë në Kuran: ““AAttaa qqëë lluuffttoojjnnëë ppëërrççëësshhttjjeenn ttoonnëë,, ssiigguurriisshhtt NNee ddoo tt’’ii uuddhhëëzzoojjmmëëddrreejjtt uuddhhëëvvee TToonnaa..”” Ndërsa në suren Sexhdenë ajetin 24 thotë: ““NNee zzggjjooddhhëëmm pprreejj ttyyrreepprriijjëëss,, ttëë cciillëëtt uuddhhëëzzoonniinn mmee uurrddhhrraatt TTaannëë,,ppëërr ssaa kkoohhëë qqëë iisshhiinn ttëë dduurruueesshhëëmm..”” Tëgjitha opsionet e tjera, përveç luftimit të

...Nëse ndonjëri prej jush nuklexon në ditë asgjë, le tadetyrojë veten gjatë vitit tëparë me 20 minuta lexim nëditë, vitin tjetër me dyzetminuta në ditë e kështu meradhë...

44

AVANCIMI PERSONAL

“

“

45

AVANCIMI PERSONAL

unit janë të padobishme dhe të pavlera.2. Le të përsërisim fjalët që sugjerojnë

vullnetin e fortë: “Unë ia dëshiroj të mirënfilanit, unë jam i vendosur t’i fal namazet edetyruara në xhami, unë zotëroj vullnet tëfortë, kjo do të bëhet me lejen e Zotit.”

3. Forcimi i vullnetit kërkon njëproces të ngadalshëm dhe gradual, duke edetyruar veten me kryerjen e disa detyravetë vogla. Ndërkohë që kjo bëhet pjesë esjelljes sonë, atëherë shtojmë detyrime tëtjera të vogla. P.sh., nëse ndonjëri prej jushnuk lexon në ditë asgjë, le ta detyrojë vetengjatë vitit të parë me 20 minuta lexim nëditë, vitin tjetër me dyzet minuta në ditë ekështu me radhë.

4. Mundohu ta privosh veten nga disagjëra, që i ke shumë për zemër, vetëm që t’idëshmosh unit tënd, se kush është ai qëdrejton. Nëse uni të cyt që të pish një gotëçaj ose lëng apo të bisedosh me një shok përdiçka të parëndësishme, atëherë shtyjekërkesën edhe për një orë. Nëse uni të cyt qëtë dalësh nga xhamia menjëherë pasnamazit për të blerë diçka jo tëdomosdoshme, refuzoje kërkesën nëmënyrë kategorike, derisa të ndjesh se kemundësi vërtet ta dirigjosh veten.

5. Përpiqu pa ndërprerje që të flakësh

një shprehi të keqe dhe të krijosh në vend tësaj një shprehi të mirë dhe të dobishme.Nëse vazhdimisht ankohesh te të tjerët,çlirohu prej kësaj shprehie dhe vendos nëvend të saj falënderimin ndaj Allahuthaptazi dhe fshehurazi. Ai që fle më tepër seç’ka nevojë, le ta braktisë këtë ves dhe le tashfrytëzojë kohën me diçka të vlefshme.

6. Shoqërohu me njerëz, të cilët njihenpër vendosmëri, forcë dhe vullnet të hekurt.Për një kohë të shkurtër do të arrish tëpërfitosh nga shpirti i tyre i vendosur pa ehetuar fare.

7. Këshillohuni me njerëz të ditur dheme përvojë, pasi sugjerimi i një ekspertimund t’u kursejë të rinjve pa përvojëmundimet, vite të tëra projektimesh,planifikimesh dhe pasimit të shtigjeve parrugëdalje.

8. Shpërblejeni veten për çdo arritje,duke u kënaqur me diçka që e vlerësonishumë, mirëpo duke qenë gjithmonë brendakufijve të së lejuarës.

9. Mundohuni të përvetësoni shprehitë reja të mira, të cilat ju ngjajnë me penjtëe artë përmes të cilëve do të thurni sjelljettuaja.

10. Zelli, ngulmi, durimi dhepërqendrimi janë veçori dhe etikë për tëcilat ai që dëshiron të arrijë suksese tëjashtëzakonshme, nuk mund të thotë se nukka nevojë. Bëjini ato mjetet që do t’ipërdorni, si në mirëqenie edhe nëvështirësi.

11. Mbështetja tek Allahu dhepërkrahja e Tij janë kriteret bazë të suksesit.Ato mund t’i arrijmë vetëm me sinqeritetdhe moral të lartë.

nnggaa aarraabbiisshhttjjaa:: AA.. TTeerrzziiqqii

...Nëse uni të cyt që të dalëshnga xhamia menjëherë pasnamazit për të blerë diçka jotë domosdoshme, refuzojekërkesën në mënyrë kate-gorike, derisa të ndjesh se kemundësi vërtet ta dirigjoshveten...

“

“

46

TEFSIR

SHKRUAN: ALI SHABANI

Kjo sure është emërtuar Kafirun – kaptinambi jobesimtarët. Me pak fjalë mund tëthemi, meqë është sure e shkurtër dhe ka

vetëm gjashtë ajete, ajo paraqetpërmbledhjen e qëndrimit të jobesimtarëve,politeistëve, mynafikëve – të cilët fshehinmosbesimin brenda dhe shfaqin të kundërtën

jashtë, dhe ateistëve; gjegjësisht qëndrimin ejomuslimanëve. Po ashtu nga ana tjetërAllahu i Madhëruar e porosit Pejgamberin etij (kjo vlen edhe për të gjithë besimtarët), qëtë mbaj(n)ë qëndrim në fenë e tyre dhe mostë lëkundet fare, mos të pranojë me taasnjëfarë kompromisi.

Loja e djallit dhe e miqve të tij është eatillë, se kur nuk munden të të shmangin ngae vërteta tërësisht, atëherë orvatenpjesërisht. Këto intriga u bënë shkak i zbritjessë kësaj sure madhështore. Ibën Abasi na errëfen këtë ngjarje, se Velid ibën Mugire, El-As ibën Vail, Esued ibën Abdulmutalibi dheUmeje ibën Halefi e kanë takuar Pejgamberinsal-lallahu alejhi ue sel-lem dhe i kanë thënë:“O Muhamed, eja të adhurojmë atë që tiadhuron dhe po ashtu të adhurosh ato që neadhurojmë, e kështu të bashkohemi ne dhe tinë çështjet tona. Nëse është ajo me të cilën keardhur ti, më e mirë se ajo që bëjmë ne,

“JU KENI FENËTUAJ, E UNË KAMFENË TIME!”

BISMILAHI RAHMANI RAHIMKUL JA EJJUHEL KAFIRUN. LA

AËBUDU MA TAËBUDUN. UE LAENTUM ABIDUNE MA AËBUD. UE LAENE ABIDUN MA ABEDTUM. UE LAENTUM ABIDUNE MA AËBUD. LEKUMDINUKUM UE LIJE DIN

Me emrin e Allahut, Mëshiruesit,Mëshirëbërësit!

“Thuaj: “O ju jobesimtarë! Unë nukadhuroj atë që ju e adhuroni! As ju nukjeni adhurues të Atij që unë e adhuroj!Dhe unë kurrë nuk do të jem adhuruesi asaj që ju adhuroni! Por edhe ju nukdo të jeni adhurues të Atij që unë eadhuroj! Ju keni fenë tuaj, e unë kamfenë time!”

47ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

TEFSIR

atëherë të kemi shoqëruar në të dhe kemimarrë hisen tonë nga ajo, e nëse është më emirë ajo që ne bëjmë, se sa atë që ke sjellë ti,atëherë na ke shoqëruar në çështjen tonë dhee merr hisen tënde prej saj.” Për këtë Allahu iMadhëruar ka zbritur ““TThhuuaajj:: ““OO jjuujjoobbeessiimmttaarrëë!! UUnnëë nnuukk aaddhhuurroojj aattëë qqëë jjuu eeaaddhhuurroonnii!!……””

Në një transmetim tjetër na përcillet, semushrikët mekas nga injoranca e thellë qëkanë pasur, i kanë kërkuar Pejgamberit sal-lallahu alejhi ue sel-lem, që ai të adhurojëzotat e tyre një vit e këta pastaj të adhurojnëAllahun një vit dhe si shkak i kësaj ka zbritursureja Kafirun.

Urdhri i Allahut në këtë sure, që ia përcjellpejgamberit të Tij: ““TThhuuaajj:: ““OO jjuu jjoobbeessiimmttaarrëë!!””i dedikohet të gjithë jobesimtarëve, të tëgjitha llojeve. Të gjithë ata emëruesin e tyretë përbashkët kanë kufrin, mosbesimin.Allahu i Madhëruar shumë qartë dhe haptas emëson Pejgamberin e Vet, që të shmangettërësisht nga feja e tyre duke iu thënë atyre:““TThhuuaajj:: ““OO jjuu jjoobbeessiimmttaarrëë!! UUnnëë nnuukk aaddhhuurroojjaattëë qqëë jjuu ee aaddhhuurroonnii!!””.. Mirëpo i tregon atij,edhe nëse jobesimtarët pohojnë se do tëadhurojnë Allahun, ajo nuk është e vërtetë.Për këtë shkak i ka thënë, që t’ua shprehi këtëqë ata e fshehin brenda: ““AAss jjuu nnuukk jjeenniiaaddhhuurruueess ttëë AAttiijj qqëë uunnëë ee aaddhhuurroojj!!””

Dobi nga lëmi i tefsirit: në gjuhën arabepjesëza “maa” mim me elif të gjatë përdoretpër sende, ndërsa “men” mim dhe nunpërdoret për frymorë. Mirëpo në këtë ajet“maa” është përdorur me kuptimin e pjesëzës“men”.

Allahu i Madhëruar në Kuran ka treguarpër jobesimtarët, se kush janë, çfarë cilësishkanë, çfarë adhurojnë, kujt i vihen pas. Për taka thënë: ““……PPoo aattaa (idhujtarët),, nnuukk nnddjjeekkiinnttjjeettëërr vveettëëmm ssee ppaarraaggjjyykkiimmee ddhhee ççkkaa dduuaannvveettëë,, mmeeggjjiitthhëëqqëë pprreejj ZZoottiitt ttëë ttyyrree uu ppaattaarrddhhuurr uuddhhëëzziimmii..”” Nexhm 23. Allahu që i njehmirë krijesat e Tij, ua din të dukshmen dhe të

fshehtën. Në shumë nga ajetet na ka treguarpër jobesimtarët, ndërsa në këtë sure, surenKafirun pra, na tregon qëndriminpërfundimtar. Ngjashëm Allahu i Madhëruare ka urdhëruar Profetin t’u drejtohet me njëpyetje retorike: ““TThhuuaajj:: ““OO jjuu iinnjjoorraannttëë,, aa mmoossmmëë tthhiirrrrnnii ttëë aaddhhuurroojj ttjjeettëërr nnëë vveenndd ttëëAAllllaahhuutt??”” Zumer 64.

““DDhhee uunnëë kkuurrrrëë nnuukk ddoo ttëë jjeemm aaddhhuurruueess iiaassaajj qqëë jjuu aaddhhuurroonnii!!””- Pra qëndrimi edhe më ivendosur shihet në këtë ajet, që mos t’u lejëjobesimtarëve asnjë shpresë se ata mund tëbëjnë ndonjë kompromis.

““PPoorr eeddhhee jjuu nnuukk ddoo ttëë jjeennii aaddhhuurruueess ttëëAAttiijj qqëë uunnëë ee aaddhhuurroojj!!””- Ky ajet përsëritet nëkëtë sure me ajetin e tretë. Ndodh në Kuran,që një ajet të përsëritet, dy apo më shumëherë dhe po ashtu i njëjti ajet të përsëritet nënjë sure tjetër. Me këtë përsëritje të këtij ajetii bën jobesimtarët të dëshpëruar, që mos t’ushkojë fare ndër mend se mund të ndërrojë iDërguari i Allahut nga qëndrimet e tij.

““JJuu kkeennii ffeennëë ttuuaajj,, ee uunnëë kkaamm ffeennëë ttiimmee!!””Kjo i përngjan ajetit 41 në suren Junus: ““PPoonnëëssee aattaa ttëë ppëërrggëënnjjeesshhttrruuaann ttyy,, tthhuuaajj:: ““MMuuaammëë ttaakkoonn (shpërblimi nga) vveepprraa iimmee ee jjuuvveevveepprriimmii jjuuaajj,, jjuu nnuukk ppëërrggjjiiggjjeennii ppëërr aattëë qqëë bbëëjj

...Shkak i zbritjes së kësajsureje, siç përmendëm edhe mësipër kishte qenë se kurejshët iofruan të Dërguarit të Allahutsal-lallahu alejhi ue sel-lempasuri, saqë të jetë ndër më tëpasurit në Mekë, ta martojnëme cilën dëshiron nga gratëvetëm të mos ua sulmojëhyjnitë e tyre....

“

“

48

TEFSIR

uunnëë,, ee aass uunnëë ppëërr aattëë qqëë bbëënnii jjuu””..Allahu i Madhëruar e ka dërguar këtë

pejgamber për t’i përudhur njerëzit në FenëIslame, por e ka porositur që vetëm t’uakumtojë këtë fe, e mos të ushtrojë dhunë mbita. I ka thënë: ““TTii vveettëëmm kkuummttoojjaa aattyyrree (ajo qëtë shpallet)””.. Po ashtu i ka thënë: ““EE ttii pprraakkëësshhiilllloo,, ssee jjee vveettëëmm ppëërrkkuujjttuueess,, TTii nnddaajj ttyyrreennuukk jjee mmbbiizzoottëërruueess!!”” Gashije 21, 22.

Po të ndalemi te Kelime Teuhidi: fjalia “lailahe il-lallah” (nuk ka të adhuruar me tëvërtetë, përpos Allahut), e cila përbëhet prejdy pjesëve, mohim dhe pohim, sureja Kafirunparaqet pjesën e parë, gjegjësisht mohimin. Inderuar lexues, lexoje suren Kafirun dheanalizoje me pjesën e parë të Kelime Teuhidit!Ndërsa pjesën tjetër të pohimit e paraqetsureja Ihlas (Kul huvallahu Ehad). Prej këtu ekuptojmë pse Pejgamberi sal-lallahu alejhi uesel-lem i ka lexuar këto dy sure në dy rekatete sabahut dhe në vitër, sepse me këto dy suree ka filluar ditën dhe më këto dyja e kambaruar. Shkak i zbritjes së kësaj sureje, siçpërmendëm edhe më sipër kishte qenë sekurejshët i ofruan të Dërguarit të Allahut sal-lallahu alejhi ue sel-lem pasuri, saqë të jetëndër më të pasurit në Mekë, ta martojnë mecilën dëshiron nga gratë vetëm të mos uasulmojë hyjnitë e tyre. Mushrikët ishin tëgatshëm të sakrifikojnë për idealet e tyre mepasuri dhe me gjithçka. Ne si besimtarëmuslimanë, sa jemi të gatshëm ta mbrojmëfenë tonë, sa jemi të gatshëm ta ndihmojmëfenë sonë? Më në fund, sa jemi tëpërqendruar në fenë tonë? Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue sel-lem për të qartësuar mirëdistancimin e tij nga jobesimtarët ka thënë:“Kush ngjason me një popull, ai është prejtyre”. Allahu i Madhëruar e ka lënë zgjedhjene fesë në vullnetin e njeriut dhe ka thënë: ““EEttii tthhuuaajj:: ““EE vvëërrtteettaa ëësshhttëë nnggaa ZZoottii jjuuaajj,, ee kkuusshhttëë ddoojjëë,, llee ttëë bbeessoojjëë,, ee kkuusshh ttëë ddoojjëë,, llee ttëëmmoohhoojjëë..”” Kehf 29

Allahu dëshiron që të gjithë të besojnë,

por i ndëshkon ata që refuzojnë besimin, sipër shembull mësuesi në shkollë: ai dëshirontë gjithë të mësojnë dhe t’i vlerësojë mirë tëgjithë, por nuk mundet t’i vlerësojë ata që nukmësojnë me nota të larta. Po ashtu drejtori injë fabrike, i cili me plot të drejtë u thotëpunëtorëve, kush punon do të marrë rrogën,por kush nuk punon do të marrim masa ndajtij me mosdhënien e rrogës dhe mepërjashtim. Kështu edhe Allahu për ata qërefuzojnë të besojnë ka thënë: ““NNee kkeemmiippëërrggaattiittuurr ppëërr jjoobbeessiimmttaarrëëtt zzjjaarrrr qqëë mmuurreett eettiijj (të flakës) ii rrrreetthhoojjnnëë aattaa,, ee nnëëssee kkëërrkkoojjnnëësshhppëëttiimm,, nnddiihhmmoohheenn mmee nnjjëë uujjëë ssii kkaattrraann qqëëppëërrzzhhiitt ffyyttyyrraatt.. EE sshhëëmmttuuaarr ëësshhttëë aajjoo ppiijjee,, eevveenndd ii kkeeqq ëësshhttëë aaii..”” Kehf 29, ndërsa përbesimtarët ka thënë: ““EE aattaa qqëë bbeessuuaann ddhheebbëënnëë vveepprraa ttëë mmiirraa,, ss’’kkaa ddyysshhiimm ssee NNee nnuukk iihhuummbbiimm sshhppëërrbblliimmiinn aattiijj qqëë ëësshhttëë bbaammiirrëëss.. TTëëttiillllëëtt ee kkaannëë vveennddiinn nnëë xxhheenneettiinn ee AAddnniitt,, nnëënnttëë cciilliinn rrrrjjeeddhhiinn lluummeennjj;; ee aattyy ssttoolliisseenn mmeerrrraatthhëë ttëë aarrttëë ddoorree ddhhee aattaa vveesshhiinn rrrroobbaa ttëëggjjeellbbrraa pprreejj mmëënnddaaffsshhii ttëë hhoollllëë ee ttëë ttrraasshhëë,,jjaannëë mmbbëësshhtteettuurr aattyy nnëë sshhttrreettëërr.. SSaa sshhppëërrbblliimmii mmrreekkuulllluueesshhëëmm ëësshhttëë ddhhee ssaa vveenndd ii bbuukkuurrëësshhttëë aaii..”” Kehf 30, 31

Vlera e kësaj sure: Na përcjellin Muhamedibën Nasër dhe Taberani në “El-Eusat” ngaIbën Omeri, se i Dërguari i Allahut ka thënë:““KKuull hhuuvvaallllaahhuu EEhhaadd”” e ka vlerën sa një etreta e Kuranit, ndërsa ““KKuull jjaa eejjjjuuhheell kkaaffiirruunn””e ka vlerën sa një e katërta e Kuranit dhe i kalexuar këto dy sure në dy rekatet sunet tësabahut. Bejhakiu na përcjell në Shuabuliman nga Fervete ibën Neufel ibën Muavije ElEshxhei, e ky nga babai i tij, se i ka thënëPejgamberit: O i Dërguari i Allahut, më mësoçfarë të them kur të shtrihem në shtrat. Ai ika thënë: “Lexo “Kul ja ejuhel kafirun” e pasita mbarosh, fli se ajo është pastrim ngashirku.” E lusim Allahun Fuqiplotë, që të nambrojë nga njollat e kufrit, shirkut dhenifakut. Amin.

49ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

HADITH

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

Këtë hadith me këtë tekst e shënon imamMuslimi në Sahihun e tij nr. 2594. Kurseme tekste të përafërta në kuptim e

shënojnë edhe imam Buhariu, nr. 6030,gjithashtu Muslimi, nr. 2592, Tirmidhiu, nr.213 me sened të saktë, Ahmedi, 6/104, të ciline saktëson Albani në “Sahiha” nr. 523.

SShhkkaakkuu ii tthhëënniieess ssëë kkëëttiijj hhaaddiitthhii::Shkak i përmendjes së këtij hadithi nga

Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem, rrëfehet tëketë qenë rasti i Aishes, e cila ishte duke hipurnë deve, por pasi pati vështirësi gjatë hipjesedhe filloi të bërtasë me devenë. Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem, me të dëgjuar fjalët esaj e këshilloi me fjalët e përmendura në këtëhadith të cilin e shënuam në fillim. (ShënonMuslimi)

KKoommeennttiimmii ii hhaaddiitthhiitt::Fillimisht dua të them se në kapitullin e

mirësjelljes, gjegjësisht të butësisë hadithi nëfjalë është shumë i rëndësishëm dhekonsiderohet bosht i kësaj teme. Gjithashtubutësia është suksesi i çdo arritjeje përmes sëcilës njeriu arrin që çdo punë, fjalë, gjest etj.,ta bëjë më mirë dhe të ketë me të më shumësukses.

Fjala në hadith: ““BBuuttëëssiiaa kkuuddoo qqëë ggjjeennddeettaajjoo zzbbuukkuurroonn””

Fjala “BBuuttëëssii” do të thotë: marrje eçështjeve në formën më të mirë dhe kryerja egjërave në mënyrën më të bukur dhe të lehtëtë mundshme. Pra, e kundërta e vrazhdësisëdhe e ashpërsisë.

Butësia është veti e besimtarëve, të cilënjanë të detyruar ta zotërojnë, duke mos lënëtek askush arsyetime me fjalë boshe, se kinsedikush e ka natyrën të tillë dhe është ivrazhdë. Islami na urdhëron me butësi,

BUTËSIAËSHTËDETYRIMFETAR DHEFSHEHTËSIPËR ARRITJE

Aishja, Allahu qoftë i kënaqur me të,na përcjell se e ka dëgjuar Profetin, sal-lallahu alejhi ue selem, duke thënë:

““BBuuttëëssiiaa kkuuddoo qqëë ggjjeennddeett aajjoozzbbuukkuurroonn,, nnddëërrssaa kkuurr llaarrggoohheett nnggaa ççddooggjjëë,, aajjoo vveeççssee ee sshhëëmmttoonn””..

50

HADITH

mirësjellje dhe lehtësim në të gjitha çështjet.Ky është rregull detyrues, që i hedh poshtëarsyet e kota. Me futjen në Islam, secili prejnesh është i detyruar të bëhet i butë, duke ilënë anash veset e kohës së injorancës.Prandaj askush nuk ka asnjë arsye përvrazhdësinë, pa marrë parasysh çfarë i pjellmendja që të arsyetohet me të. Për fat të keqka njerëz që sillen vrazhdë dhe janë të ashpërme të tjerët, të cilët kur i pyet pse janë të tillë,ata arsyetohen se në këto kohë nëse bëhesh ibutë të tjerët të marrin nëpër këmbë. Kyarsyetim është i kotë dhe bie ndesh me atë qëka përmendur Profeti, sal-lallahu alejhi ueselem. Ai thotë se butësia është ajo që i ndreqgjërat, kurse vrazhdësia vetëm i prish. Kështuqë kush mendon të kundërtën e asaj që thotëProfeti, ai ka gabuar. Muhamedi, sal-lallahualejhi ue selem, në një hadith tjetër thotë:“Kujt nuk i jepet butësia, atij nuk i ështëdhënë aspak mirësi.” (Muslimi2592, EbuDavudi, Ibën Maxhe, etj.)

Fjala në hadith: ““kkuuddoo qqëë ggjjeennddeett”” d.m.th.pa marrë parasysh butësia ku është, nëçfarëdo punë, rasti, etj., ajo veçse e zbukurondhe e ndreq atë punë dhe nuk ka mundësi qëajo të gjendet diku e ta prishë atë. Kjo është epara. Pra, kudo që e vendosim butësinë ajosjell dobi dhe në anën tjetër butësinë me këdoqë ta përdorim, kam si qëllim me çdo llojnjeriu, besimtar apo jo, të devotshëm apomëkatarë, të vjetër ose të rinj etj., me të gjithëkëta lloje njerëzish duhet të sillemi me butësi.Këtë e vërteton edhe fjala profetike në të cilënpërmendet: “Allahu e do butësinë në të gjithagjërat.” (Muslimi) pra, në çdo gjë, në çdopunë, fjalë, sjellje, etj., ndërsa butësia me tëgjitha llojet e njerëzve vërtetohet mehadithet e tjera profetike, të cilat tregojnë përsjelljen me butësi të Profetit, sal-lallahu alejhiue selem, disa prej të cilave do t’i përmendimmë poshtë.

Dijetarët thonë se butësia sjell dy llojedobish; ee ppaarraa, se njeriu i butë do të

shpërblehet nga Allahu në botën tjetër, përshkak se e ka respektuar një urdhër të Allahuttë kërkuar nga ai. Ndërsa dobia ee ddyyttëë,, ajo nëkëtë botë ku Allahu i Lartësuar për hir tëbutësisë së besimtarit nëpër çështje tëcaktuara i mundëson atij arritjen e qëllimeve,sukseseve, duke i zbukuruar ato, përmes tëcilave do t’ia kalojë të tjerëve me punët e tijnë cilësi, kështu që edhe në këtë botë nukmbetet mbrapa shokëve të tij përkundrazi ikalon ata.

Fjala në hadith: ““nnddëërrssaa kkuurr llaarrggoohheett nnggaaççddoo ggjjëë,, aajjoo vveeççssee ee sshhëëmmttoonn””

Pra, e kundërta e asaj që përmendëm deritani. Mungesa e butësisë lë vend përvrazhdësi e kështu kjo e fundit do të jetëshkak për shëmtimin dhe ngecjen e punëve.Vrazhdësia sjell dëme në këtë botë dhe nëbotën tjetër, ajo ndalohet me të gjithënjerëzit, bile edhe me armiqtë atëherë kurkërkohet diçka e tillë.

Dua të bëjë një sqarim të vogël: ka njerëzqë mendojnë se butësi patjetër do të thotëdobësi, ngase butësia lë vend për dobësi,sepse njeriu i butë nuk mund të jetë nëgjendje t’i bëjë ballë armiqve të Islamit, nukmund ta bëjë përmirësimin me dorën e vetetj. Kjo është gabim, ngase butësi nuk do tëthotë lënie e kërkesave dhe e detyrimevekarshi të tjerëve në emër të butësisë. P.sh.,nëse dikush ka vjedhur, atëherë për shkak të

...Me futjen në Islam, secili prejnesh është i detyruar të bëhet ibutë, duke i lënë anash veset ekohës së injorancës. Prandajaskush nuk ka asnjë arsye përvrazhdësinë, pa marrë parasyshçfarë i pjell mendja ...

“

“

51ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

HADITH

butësisë nuk do të thotë të mos i pritet dora.Apo nëse është luftë të mos vritet armiku nëbetejë e kështu të vrasë ai ty. Butësia dallonnga dobësia, ngase butësi do të thotë edhevrasje e armikut, por në mënyrën më të mirëtë lejuar; do të thotë prerje e dorës sëvjedhësit, por me butësi duke mos ia prerëderi në kraharor, apo duke mos ia prerë të dyduart. Për këtë çështje Sufjan Theuriu i pyetishokë e tij, duke iu thënë: “Çfarë mendoni ju,se është butësia?” Ata i thanë: Na trego ti, odijetar. Atëherë ai tha: “Butësi është që t’iveprosh të gjitha gjërat sipas masës së tyre tëkërkuar. Ta vendosësh forcën ku e ka vendin,respektin ku e ka vendin, shpatën në vendin esaj dhe kamxhikun në vendin e tij.” (Ihjaulumuddin, 1/185)

AArrgguummeenntteett qqëë ffllaassiinn rrrreetthh bbuuttëëssiissëë::Duke mos pasur mundësi t’i përmend të

gjitha do të veçoj disa prej tyre: AAjjeettee ee KKuurraanniitt:: ““NNëë ssaajjëë ttëë mmëësshhiirrëëss ssëë AAllllaahhuutt uu ssoollllee

bbuuttëëssiisshhtt mmee ttaa (o Muhamed).. SSiikkuurr ttëë iisshhee iiaasshhppëërr ddhhee ii vvrraazzhhddëë,, aattaa ddoo ttëë llaarrggoohheesshhiinnpprreejj tteejjee.. PPrraannddaajj ffaalluuaa aattyyrree ggaabbiimmiinn,, kkëërrkkoojjiiffaalljjee AAllllaahhuutt ppëërr aattaa ddhhee kkëësshhiilllloohhuu mmee aattaa ppëërrççëësshhttjjee ttëë nnddrryysshhmmee.. KKuurr ttëë vveennddoossëësshh ppëërrddiiççkkaa mmbbëësshhtteettuu tteekk AAllllaahhuu.. VVëërrtteett,, AAllllaahhuu iiddoo aattaa qqëë mmbbëësshhtteetteenn tteekk AAii..”” (Ali Imran, 159)

““SShhkkoonnii tteekk FFaarraaoonnii!! AAii,, mmee ttëë vvëërrtteettëë,, ii kkaasshhkkeelluurr ttëë ggjjiitthhëë kkuuffiijjttëë!! FFlliittiinnii aattiijj ffjjaallëë ttëëbbuuttaa,, ssee nnddoosshhttaa kkuujjttoohheett,, aa ffrriikkëëssoohheett!!””(Taha, 43-44)

HHaaddiitthheett ee PPrrooffeettiitt,, sal-lallahu alejhi ueselem::

“Kujt i jepet butësia atij i është dhënëmirësi e madhe, e kujt nuk i jepet ajo, atij iështë ndaluar mirësia.” (Tirmidhiu dhe IbënHuzejme-sahih)

“Kujt nuk i jepet butësia i është privuar etërë mirësia.” (Ebu Davudi, Ibën Maxhe)

Aisheja, radijallahu anha, tregon se njëditë çifutët i thanë Profetit, sal-lallahu alejhi

ue selem: EEss--ssaammuu aalleejjkkuumm, që do të thotë:vdekja qoftë mbi ty. Profeti ua ktheubutësisht me fjalën: EEddhhee mmbbii jjuu. Aishejathotë: Unë me të dëgjuar fillova t’u thematyre: Mbi ju qoftë vdekja dhe mallkimi.Profeti me të dëgjuar më tha: “Ngadalë ojAishe, Allahu e do butësinë në çdo gjë”, porunë i thashë: O i Dërguar, a nuk i dëgjove çfarëtë thanë? E ai ma ktheu: “I dëgjova dhe uaktheva atë përgjigje, a nuk e di se Allahu muama pranon lutjen kundër tyre, kurse atyrejo?!...” (Buhariu, 6030)

Këtu vërehet mjaft qartë, se ai ishte i butëedhe me armiqtë e tij më të mëdhenj dhe ainë këtë rast nuk qëndroi duarkryq e kështukjo sjellje e tij të konsiderohej dobësi, por uaktheu ashtu siç e merituan, duke mos etepruar, por me shumë butësi, gjest ky i cili evërtetoi sa butësinë aq edhe burrërinë dheprofetësinë e tij, sal-lallahu alejhi ue selem.

“Allahu e do butësinë në të gjitha gjërat.”(Muslimi)

“Allahu është i Butë dhe shpërblen përbutësinë, aq sa nuk shpërblen përvrazhdësinë.” (Muslimi)

“Një ditë një beduin urinoi në xhami,shokët e Profetit, sal-lallahu alejhi ue selem,me të parë filluan ta kritikonin. Profeti kur idëgjoi ju tha atyre: “Lëreni të qetë, kurseurinës së tij hidhini një kovë me ujë. Mosharroni se jeni dërguar lehtësues (për tëtjerët) e jo vështirësues.” (Buhariu)

“Oj Ajshe, bëhu e butë, sepse Allahu kurdëshiron të fusë mirësi në një familje iudhëzon të bëhen të butë.” (Ahmedi, 6/104,sahih).

“Lehtësoni e mos vështirësoni, përgëzonie mos hidhëroni.” (Buhariu).

Aishja thotë: “I Dërguari kur është lënë tëzgjedhë mes dy gjërave të lejuara ai kazgjedhur më të lehtën...” (Buhariu dheMuslimi).

Një shok i Profetit i tha atij: O i Dërguarlute Allahun, që ta shkatërrojë fisin Deus.

52

HADITH

Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem, filloi tëlutej me fjalët: “O Allah, udhëzoje Deusin.”(pra, nuk u lut për mallkim por për udhëzim)(Buhariu dhe Muslimi).

Në Taif populli i atij vendi e gjuajtën megurë, deri sa e përgjakën të tërin e ai dukevrapuar me duar në kokë, duke u mbrojturnga gurët lutej: “O Allah, fale popullin tim, senuk e dinë (kush jam).” (Buhariu dheMuslimi).

PPrrooffeettii iisshhttee ii bbuuttëë eeddhhee mmee kkaaffsshhëëtt..Ai thotë: “Kur të udhëtoni me devetë

tuaja, nëse kaloni nëpër kullosa, atëherëlërini ato për pak kohë që të hanë prej asajkullose. Ndërsa nëse udhëtoni në vende pakullosa mos u vononi, por ecni më shpejt sajanë të forta, kështu të arrini në destinacionintuaj pastaj ushqejini...” (Muslimi)

“Një grua ka për të hyrë në zjarr për shkaktë një maceje. E ka mbyllur atë duke mos idhënë ushqim e as duke mos e lënë tëushqehet nga mbeturinat e tokës.” (Buhariudhe Muslimi)

“Allahu urdhëroi butësi me çdo gjë. Kurmbytni, të mbytni sa më mirë dhe kur t’itherni kafshët, therini sa më mirë, mprihenithikën kështu do ta qetësoni kafshën.”(Muslimi).

“Profeti ndaloi të merrej shënjestër përgjuajtje çdo gjë që është e gjallë.” (Muslimi)

Një ditë Profeti,sal-lallahu alejhi ue selem,kaloi pranë një deveje të dobët, së cilës i ishtengjitur barku me shpinën dhe me këtë rasttha: “Frikësojuni Allahut ndaj këtyrekafshëve, ngase ato nuk flasin, ngarkojini memasë dhe ushqejini mirë.” (Ebu Davudi,hasen)

Kjo pra, është Feja Islame, feja e paqes dhee butësisë, e respektit ndaj çdo krijese që kashpirt dhe merr frymë. Feja e paqes larg çdovrazhdësie, veti kjo e fundit që s’i takon asnjëmuslimani përkundrazi i vishet fesë tonë ngaata që vetë janë të tillë. Veprojnë kështu për

të mbuluar jo vetëm vrazhdësinë e tyre, poredhe krimet e veta përmes sulmit dhepropagandës, sepse kanë si rregull të tyrestrategjinë: “Sulmi është mbrojtja më e mirë”.Atë që ka mbjellë Islami para një mijëvjeçari egjysmë dikush sot për interesa personalevetëm e pretendon. Për t’ua mbushurmendjen të tjerëve vetëm e pretendon atë.Islami ka mëshirë për macen, zogun dhepulën, ndërsa dikush nuk ka mëshirë as edhepër njerëzit. Por si mund të ketë mëshirë përtë tjerët ai që nuk ka mëshirë për fëmijën evet, e hedh në kontejner për të jetuar meqenin e “dashur”. Sakrifikon fëmijën, ndërsanë anën tjetër i nxjerr pasaportë qenit mepretekst se është i mëshirshëm dhe tregonbutësi. Larg, larg çdo etike dhe butësie janënjerëzit e tillë. Kur humbin peshojat, atëherëgjërat nuk kanë me çfarë të maten dhe kështupatjetër do të ndodhë. Kështu ndodh me ataqë janë larg mësimeve të Islamit, të humburnë këtë botë, të mashtruar me marrëzitë etyre dhe të humbur edhe në botën tjetër.

Allahun e falënderoj që më bëri musliman,ma mësoi butësinë ndaj çdokujt, më tregoietikën e vërtetë, sjelljen me të gjithë, prandajjam faqebardhë kudo që shkoj dhe paraçdokujt pa marrë parasysh sa mundohen tëtjerët të më shesin mend.

...Butësi është që t’i veprosh tëgjitha gjërat sipas masës sëtyre të kërkuar. Ta vendosëshforcën ku e ka vendin, respek-tin ku e ka vendin, shpatën nëvendin e saj dhe kamxhikun nëvendin e tij...

“

“

53ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

THESARE

SHKRUAN: PRIM. DR. MED. SC. ALI F. ILJAZI

Skeptikët janë përpjekur gjithnjë tanënvlerësojnë Kuranin Fisnik dhe janëmunduar të tregojnë, se ajo që gjendet në

të është në kundërshtim me shkencën dhefaktet e zbuluara shkencore, dhe që është imbushur plot me legjenda dhe tregime, tëcilat janë larg nga e vërteta, realiteti dhelogjika shkencore. Si shembull dhe argumenttë pohimeve të tyre përmendin tregiminkuranor për djelmoshat e shpellës (kaptinaKehf). Në lidhje me këtë ndodhi bëjnë këtopyetje: Si është e mundur që djelmoshat tëflenë kaq shumë vjet, të flenë me sy të hapur,e pastaj të zgjohen? E pastaj theksojnë se kjoështë në kundërshtim me ligjet e mjekësisëdhe se ky fenomen nuk mund të shpjegohetnga perspektiva mjekësore. Qoftë i lavdëruarAllahu i Madhërishëm!

Kurdo që do të hasim në kritikën drejtuarkundër Kuranit do të gjejmë edhe zbulimeshkencore, që vërtetojnë dhe argumentojnë tëkundërtën: që Kurani është e vërteta, e jo ajoqë flitet kundër tij. Dhe ja mu kjo ndodh, ngaseAllahu i Madhërishëm thotë në Kuranin fisnik:““AAllllaahhuu kkuurrrrsseessii nnuukk uuaa mmuunnddëëssoonnjjoobbeessiimmttaarrëëvvee mmbbiizzoottëërriimm ttëë pplloottëë mmbbiibbeessiimmttaarrëëtt””.. (Nisaë, 141)

EErrnneesstt KKrreettsscchhmmeerr zbuloi një fenomenrelativisht të ri në vitin 1940, e më vonë këtëfenomen e përshkruan shkencëtarët B. Jennetdhe F. Plum dhe e quajtën ““ggjjeennddjjeevveeggjjeettaattiivvee””.. Në këtë gjendje pacienti është nëgjendje kome të zgjuar, sytë e tij janë të hapur,ndonjëherë buzëqesh, dhe ndien çfarë ndodhrreth tij dhe është në gjendje të përpijëpështymën e tij. Pacienti është pjesërisht nëgjendje të vetëdijshme, duket si me qenë izgjuar, ndërsa në realitet është në gjendjekome të zgjuar. Kjo ndodh gjatë lëndimeve tëkokës ose sëmundjeve të ndryshme.

Studimet që janë bërë me FMRI(Functional magnetic resonance imaging-rezonanca magnetike funksionale) treguan qëtruri i njeriut është aktiv gjatë komës, ose nëgjendjen letargjike dhe që pacienti në këtëgjendje mund të qëndrojë me vite të tëra. Por,ja çfarë i hutoi shkencëtarët: Ç’është ajo qëstimulon trurin? Ç’është ajo që e mbanpacientin në jetë, bile edhe në gjendjen epavetëdijes së plotë? Dhe çfarë është ajo që ebën pacientin, kur sapo zgjohet, fillon të flasë,sikur nuk ka ndodhur asgjë?

Në fillim shkencëtarët kanë menduar qëkjo gjendje është vetëm një gjumë i thellë, por

SHKENCËTARËT EHUTUAR

Kurdo që do të hasim në kritikën drejtuar kundër Kuranit do të gjejmë edhe zbulime shkencore, që vërtetojnëdhe argumentojnë të kundërtën: që Kurani është e vërteta, e jo ajo që flitet kundër tij. Dhe ja mu kjo ndodh,ngase Allahu i Madhërishëm thotë në Kuranin fisnik: "Allahu kurrsesi nuk ua mundëson jobesimtarëvembizotërim të plotë mbi besimtarët". (Nisaë, 141)

54

THESARE

më vonë u bë e qartë, që ky nuk është gjumë,por një fenomen i veçantë dhe gjendje epashpjeguar. Këtu duhet theksuar edhe ajo qëpacienti në këtë gjendje ushqehet në mënyrëspeciale dhe ushqim special (infuz, sondënazo-gastrike). Shkencëtarët thonë se truri ipacientit jep shenja që tregojnë reaksion nëmjedis; pacienti nuk mund të lëvizë dhe ipërgjigjet ngacmimeve të jashtme, por ështëpa vetëdije.

Nëse e shikoni në këtë gjendje, pacientiduket si me qenë i zgjuar; nëse i drejtohenitruri i tij do të reagojë ndaj urdhrave, porpacienti është në letargji dhe pa vetëdije.

DDJJEELLMMOOSSHHAATT EE SSHHPPEELLLLËËSS ((AAss’’hhaabbuull KKeehhff))Allahu i Madhërishëm në kaptinën Kehf na

lajmëron për disa djelmosha, që e besuansinqerisht Zotin e tyre dhe që ikën ngasundimtari i padrejtë për ta ruajtur besimin etyre. Ata gjetën strehim në një shpellë dheAllahu i Plotfuqishëm, i nderoi me njëmrekulli të madhe, që të mbesin si shembullpër njerëzit e kohës së tyre, por edhe përgjeneratat e ardhshme. Allahu i Madhërishëmnë Kuranin Fisnik urdhëron e thotë:

““KKuurr ddjjeellmmoosshhaatt uu ssttrreehhuuaann nnëë sshhppeellllëëtthhaannëë:: ““OO ZZoottii yynnëë,, nnaa ddhhuurroo nnggaa aannaa JJootteemmëësshhiirrëë ddhhee nnaa ppëërrggaattiitt uuddhhëëzziimm ttëë ddrreejjttëë nnëëttëërrëë ççëësshhttjjeenn ttoonnëë!!”” NNee uu vvuummëë mmbbuulloojjëë mmbbiivveesshhëëtt ee ttyyrree (i vumë në gjumë) nnëë sshhppeellllëë ppëërrddiissaa vviittee mmee rraaddhhëë.. PPaassttaajj aattaa uu zzggjjuuaann (prejgjumit) ppëërr ttëë ppaarrëë ssee cciillii pprreejj aattyyrree ddyyggrruuppeevvee ëësshhttëë mmëë pprreecciizz mmee nnjjeehhssiimmiinn eekkoohhëëss ssaa qqëënnddrruuaann ggjjaattëë””.. (Kehf, 10-12)

Nëse mendojmë për këtë tregim, do tëshohim që është i ngjashëm me fenomeninmjekësor të përmendur më sipër, sipasmënyrës se si djelmoshat e shpellës kanëfjetur dhe kanë lëvizur nga e djathta në anën emajtë. Shkencëtarët që kanë skanuar trurin epacientëve në gjendje vegjetative thonë serezultatet e skanimit treguan që aktiviteti itrurit të këtyre pacientëve është i ngjashëmme aktivitetin e njerëzve të shëndoshë.Pacientët duken tërësisht normal dhe

shikuesve ju duket si me qenë të zgjuar. Këtudo të përmendim fjalët e Allahut tëMadhërishëm, kur flet për djelmoshat eshpellës: ““DDoo ttëë mmeennddoojjee ssee aattaa jjaannëë ttëë zzggjjuuaarr,,nnddëërrssaa aattaa iisshhiinn ffjjeettuurr......”” (El Kehf, 18)

Dhe duke përshkruar lëvizjet e tyre nga edjathta në të majtë, e që është reaksionnormal, i cili tregon personin kur flenë. Allahui Madhërishëm thotë: ““DDoo ttëë mmeennddoojjee ssee aattaajjaannëë ttëë zzggjjuuaarr,, nnddëërrssaa aattaa iisshhiinn ffjjeettuurr,, ee NNee iirrrroottuulllloonniimm hheerrëë nnëë kkrraahhuunn ee ddjjaatthhttëë ee hheerrëënnëë mmaajjttiinn......”” (Kehf, 18)

Nga e tërë kjo mund të konkludojmë, qëpërshkrimi kuranor i tregimit për Djelmoshate Shpellës është shumë logjik, por ajo që ështëe çuditshme në këtë histori është sedjelmoshat kanë fjetur shumë gjatë - 309 vjet,pa ushqim dhe ujë, por kjo ishte një dhunti eAllahut të Madhërishëm për të cilën nebesimtarët nuk dyshojmë fare. Duke folur nëgjuhën medicinale, gjumi i cili zgjati shumëvite është një gjë normale.

SSHHKKEENNCCËËTTAARRËËTT EE HHUUTTUUAARRNjë paciente amerikane qëndroi gjashtë

vjet në gjendje vegjetative dhe papritmas uzgjua e filloi të flasë me familjen e saj, sikur tëmos kishte ndodhur gjë. Ajo qëndroi nëgjendje të vetëdijshme tre ditë, duke biseduarnormalisht me njerëzit rreth saj dhe përsëri ukthye në gjendje vegjetative! Mjekët thanë seajo u zgjua katër herë gjatë gjendjes së sajletargjike. Ajo që i huton mjekët është fakti, sekjo gjendje nuk është, as gjumë, as koma.Është e mahnitshme që Allahu i Madhërishëmi përshkruan në të njëjtën mënyrë gjendjen edjelmoshave të shpellës kur thotë: ““DDoo ttëëmmeennddoojjee ssee aattaa jjaannëë ttëë zzggjjuuaarr,, nnddëërrssaa aattaa iisshhiinnffjjeettuurr......”” (Kehf, 18)

Dhe në fund konkludimi dhe mesazhi përtë gjithë ata që ende dyshojnë në Librin eAllahut është: ““EEddhhee ssiikkuurr ttëë bbaasshhkkoohheesshhiinnnnjjeerrëëzziitt ddhhee xxhhiinnëëtt ppëërr ttëë ssjjeellllëë nnjjëë KKuurraann ttëëttiillllëë,, aattaa nnuukk ddoo ttëë mmuunndd ttëë bbëënniinn nnjjëë ssii kkyy,,ssaaddoo qqëë aattaa ddoo ttaa nnddiihhmmoonniinn nnjjëërrii--ttjjeettrriinn””.. (ElIsraë, 88).

55ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FETVA DHE KONSULTIME

SSii ee sshhiikkoonn IIssllaammii nnjjeerrëëzziimmiinn,, aa nnxxiitt IIssllaammii nnëëddaasshhuurrii ddhhee rreessppeekktt ppëërr ttaa,, ssii qqeenniiee nnjjeerrëëzzoorree,, ppaammaarrrrëë ppaarraassyysshh ffeennëë aappoo pprreejjaarrddhhjjeenn ee ttyyrree??

PPëërrggjjiiggjjeett:: MMuuhhaammeedd iibbëënn SSaalliihh MMuunneexxhhiiddFalënderimi dhe lavdërimi qofshin për

Allahun:SSëë ppaarrii:: Islami e vështron njerëzimin përplot

mëshirë e dashuri, ndryshe s’mund të jetë, sepsefeja Islame është feja e fundit e zbritur ngaAllahu. Të gjithë njerëzit urdhërohen tapërqafojnë këtë fe, e cila iu shpall njeriut më tëmëshirshëm, Muhamedit, lavdërimi dhe paqja eAllahut qofshin mbi të: ““EE nnee ttëë ddëërrgguuaamm ttyyvveettëëmm ssii mmëësshhiirrëë ppëërr ttëë ggjjiitthhaa kkrriijjeessaatt..”” (Enbija:107)

Këtë mund ta vërtetojmë me Kuran, Sunetdhe me raste nga jeta e të Dërguarit të Allahut:

Thirrja në Islam dhe shpëtimi i njerëzve ngaidhujtaria dhe mosbesimi:

Lidhur me këtë në Kuran dhe Sunet gjejmëshumë urdhra për t’i thirrur njerëzit nëmonoteizëm dhe për t’i larguar ata ngaadhurimi i njerëzve, si dhe për t’i nxjerrë ngangushtica e kësaj dynjaje në gjerësinë e dynjasëdhe Ahiretit. Allahu i Madhëruar thotë: ““NNggaa jjuullee ttëë jjeettëë ggrruupp qqëë tthhëërrrreett nnëë aattëë qqëë ëësshhttëë eeddoobbiisshhmmee,, uurrddhhëërroonn ppëërr ppuunnëë ttëë mmbbaarraa ddhheennddaalloonn nnggaa ee kkeeqqjjaa.. TTëë ttiillllëëtt jjaannëë aattaa ttëë

sshhppëëttuuaarriitt..”” (Ali Imran: 104)Bamirësia ndaj prindërve edhe nëse janë

jomyslimanë: Madje edhe nëse japin tërë mundin për t’i

penguar fëmijët e tyre nga Islami dhe për t’ikthyer në idhujtari e mosbesim. Allahu iMadhëruar thotë: ““NNee nnjjeerriiuunn ee kkeemmii uurrddhhëërruuaarrppëërr (sjellje të mira ndaj) pprriinnddiitt ttëë vveett,, sseeppsseennëënnaa ee vveett aattëë ee bbaarrttii mmee mmuunndd ppaass mmuunnddii ddhheeppaass ddyy vviitteevvee iiaa nnddaauu ggjjiirriinn.. (E porositëm) TTëëjjeesshh mmiirrëënnjjoohhëëss nnddaajj MMeejjee ddhhee nnddaajj ddyypprriinnddëërrvvee ttëë ttuu,, ppssee vveettëëmm tteekk UUnnëë ëësshhttëë kktthhiimmiijjuuaajj.. EE nnëëssee aattaa ttëë ddyy tteennttoojjnnëë qqëë ttii ttëë mmëëppëërrsshhkkrruuaasshh MMuuaa sshhookk,, ppëërr ççkkaa ttii nnuukk kkeekkuurrrrffaarrëë ffaakkttii,, aattëëhheerrëë mmooss ii rreessppeekkttoo aattaa,, ppoo nnëëççëësshhttjjeett ee jjeettëëss ssëë kkëëssaajj bboottee ttëë kkeesshh mmiirrëëkkuuppttiimmnnddaajj ttyyrree,, ee ttii nnddiiqqee rrrruuggëënn ee aattiijj qqëë ëësshhttëë iikktthhyyeerr nnggaa UUnnëë,, mmaannddeejj kktthhiimmii jjuuaajj ëësshhttëë tteekkUUnnëë,, ee UUnnëë ddoo tt’’jjuu nnjjooffttoojj ppëërr aattëë qqëë kkeenniippuunnuuaarr..”” (Lukman:14-15)

Porosia për sjellje të mira me fqinjët, edhenëse janë jomuslimanë:

S’ka mundësi të gjesh fe, drejtim apo kanun,që i thërret njerëzit të tregojnë mirësjellje mefqinjët si Islami. Allahu i Madhëruar thotë:““AAddhhuurroojjeennii AAllllaahhuunn ee mmooss ii sshhooqqëërroonnii AAttiijj aassnnjjëësseenndd,, ssiilllluunnii mmiirrëë nnddaajj pprriinnddëërrvvee,, nnddaajj ttëëaaffëërrmmvvee,, nnddaajj jjeettiimmëëvvee,, nnddaajj ttëë vvaarrffëërrvvee,, nnddaajj

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në albislam@gmail.com

KUSH E DONJERËZIMIN MË SHUMË SEISLAMI?!

56

FETVA DHE KONSULTIME

ffqqiinnjjiitt ttëë aaffëërrtt,, nnddaajj ffqqiinnjjiitt ttëë llaarrggëëtt,, nnddaajj sshhookkuuttpprraannëë vveetteess,, nnddaajj uuddhhëëttaarriitt ttëë llaarrggëëtt ddhhee nnddaajjrroobbëërrvvee.. AAllllaahhuu nnuukk ee ddoo aattëë qqëë ëësshhttëë kkrryyeellaarrttëëddhhee aattëë qqëë llaavvddëërroohheett..”” (Nisa: 36) Kurtubiu gjatëkomentimit të këtij ajeti thotë: “Ka thënë NeufShamiu “ndaj fqinjit të afërt” bëhet fjalë përmuslimanin, kurse me “ndaj fqinjit të largët”bëhet fjalë për çifutin apo të krishterin.” Në bazëtë kësaj themi se porosia për mirësjellje ndajfqinjit është një urdhër, një vepër e mirë, qoftëai musliman apo jomusliman. Kjo është evërteta. Bamirësia ndaj tyre, që ështëpërmendur në Kuran ka kuptimin engushëllimit, që duhet t’i shprehim atyre,mirësjelljes, mosdëmtimit dhe mbrojtjes së tyre.Buhariu ka shënuar një hadith, të cilin e përcjellAishja nga i Dërguari i Allahut: “Xhibrilivazhdimisht më ka porositur për mirësjellje ndajfqinjit, saqë kam menduar se do ta bëjtrashëgimtarin tim.” Po ashtu në një hadithtjetër të përcjellë nga Ebu Shurejhi, i Dërguari iAllahut ka thënë: “Pasha Allahun, nuk ka besuar,pasha Allahun nuk ka besuar, pasha Allahun nukka besuar!” E pyetën: Kush, o i Dërguari iAllahut? Tha: Ai, fqinji i të cilit nuk është i sigurtnga dëmet e tij.” Këto porosi janë tëpërgjithshme për çdo fqinj. I Dërguari i Allahutmosdëmtimin e tij e përforcoi duke u betuar treherë dhe se ai që bën një gabim të tillë nuk e kaplotësuar imanin. Besimtari duhet të ketëkujdes, që të mos shqetësojë fqinjin e tij dhe tëndalohet nga gjërat, që i ka ndaluar Allahu dhe iDërguari i Tij, si dhe t’i përkushtohet gjërave, qëata i duan dhe kanë nxitur në to.” (TefsirKurtubij: 5: 183-184).

Drejtësia dhe bamirësia në lidhje mejomuslimanin me të cilin kemi paqe:

Lidhur me këtë Allahu i Madhëruar thotë:““AAllllaahhuu nnuukk jjuu nnddaalloonn ttëë bbëënnii mmiirrëë ddhhee ttëë mmbbaanniiddrreejjttëëssii mmee aattaa qqëë nnuukk jjuu lluuffttuuaann ppëërr sshhkkaakk ttëëffeessëë,, ee aass nnuukk jjuu ddëëbbuuaann pprreejj sshhttëëppiivvee ttuuaajjaa;;AAllllaahhuu ii ddoo aattaa qqëë mmbbaajjnnëë ddrreejjttëëssiinnëë..””(Mumtehane: 8) Abdurahman Sadiu, Allahu emëshiroftë, gjatë komentimit të këtij ajeti thotë:“Allahu nuk ju ndalon bamirësinë, mbajtjen elidhjeve, e të mirës me të mirë, korrektësinë me

idhujtarët qofshin të afërmit tuaj apo të tjerë,ngaqë ata nuk ju kanë luftuar për shkak të fesë,nuk ju kanë dëbuar nga shtëpitë tuaja, prandajnuk është mëkat që t’i mbani lidhjet me ta, ngaseaty s’ka ndonjë gjë të ndaluar apo ndonjë dëm.”(Tefsiri Sadi: 856).

Dënimi i ashpër për atë që vret njëjomusliman me të cilin jemi në paqe:

Muhamedi, lavdërimi dhe paqja e Allahutqofshin mbi të, thotë: “Kush vret një jomuslimanme të cilin jemi në paqe, nuk do ta ndiejë erën exhenetit, edhe pse era e tij ndihet dyzet vitelarg.” Ibën Haxheri, Allahu e mëshiroftë, thotë:Në këtë hadith bëhet fjalë për jomuslimanin, icili ka bërë marrëveshjen e xhizjes,armëpushimit apo sigurisë që ia ka dhënë njëmusliman. (Fet-hul Bari: 12:259)

Ndalohet padrejtësia ndaj jomuslimanit metë cilin jemi në paqe dhe ngarkimi i tij përtejmundësive:

Muhamedi, lavdërimi dhe paqja e Allahutqofshin mbi të, ka thënë: “Dijeni se ai që i bënpadrejtësi një jomuslimani me të cilin jemi nëpaqe, ai që e nënçmon atë, e ngarkon përtejmundësive, i merr diçka pa dëshirën e tij, unë dotë jem kundërshtar i tij Ditën e Gjykimit.” (SahihEbu Davud). Muhamed ibën Salih Uthejminithotë: “Jomuslimanët që vijnë në vendet tonapër të punuar, për tregti me procedurë tërregullt, me ta jemi në paqe apo i kemi dhënëgaranci, prandaj nuk lejohet cenimi i integritetittë tyre. Është vërtetuar se i Dërguari i Allahut kathënë: “Kush vret një jomusliman me të cilinjemi në paqe, nuk do të nuhasë erën e xhenetit.”Ne jemi muslimanë, i jemi dorëzuar urdhrit tëAllahut, respektojmë rregullat e Islamit për sa ipërket jomuslimanëve me të cilët kemimarrëveshje, u kemi dhënë siguri. Ai që inëpërkëmb këto rregulla i ka bërë keq Islamit, eparaqet atë me petkun e terrorizmit,mashtrimit, tradhtisë, kurse ai që i përmbahetdispozitave të Islamit, respekton marrëveshjetdhe garancitë, ky është ai për të cilin shpresojmëhairin dhe shpëtimin. (Fetava Uthejmin 25: 493)

Ndalohet shkelja e kufijve, kurse drejtësiaështë detyrim:

57ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

FETVA DHE KONSULTIME

Allahu i Madhëruar thotë: ““UUrrrreejjttjjaa nnddaajj nnjjëëppooppuullllii,, qqëë jjuu ppaatt ppeenngguuaarr nnggaa xxhhaammiiaa ee sshheennjjttëë,,ttëë mmooss jjuu sshhttyyjjëë ttëë ssiilllleennii nnëë mmëënnyyrrëë ttëë ppaaddrreejjttëëkkuunnddëërr ttyyrree..”” (Maide: 2), po ashtu thotë: ““......ddhheettëë mmooss uu sshhttyyjjëë uurrrreejjttjjaa nnddaajj nnjjëë ppooppuullllii ee tt’’iisshhmmaannggeennii ddrreejjttëëssiissëë;; bbëëhhuunnii ttëë ddrreejjttëë,, sseeppssee aajjooëësshhttëë mmëë aaffëërr ddeevvoottsshhmmëërriissëë..”” (Maide: 9)Shenkiti, Allahu e mëshiroftë, gjatë komentimittë këtij ajeti thotë: Shiko virtytet e larta në këtoajete, urdhrin që të jesh i drejtë me ata të cilët tëkanë dëmtuar.” (Edvaul bejan: 3:50)

SSëë ddyyttii:: sa bashku më atë që u përmend mëlart na duhet ta vendosim theksin edhe mbi disagjëra të rëndësishme:

Ajo që po ndodh në botë e që është nëkundërshtim me rregullat që i sqaruam më lart,janë vepra të atyre që i bëjnë (veprimeindividuale) dhe nuk i atribuohen Islamit. Nëçdo fe ka njerëz të tillë, që i kundërshtojnëdispozitat e fesë që i takojnë dhe nuk ipërmbahen normave të saj.

Ajo që ka parë bota nga jomuslimanët assesinuk mund të krahasohet me atë që kanë bërëmuslimanët. Dy luftërat botërore, ku kanëhumbur jetën afër 70 milionë njerëz ishin luftëra“të krishtera”. Me dhjetëra milionë muslimanëjanë vrarë nga duart e të krishterëve nëekspeditat kryqtare dhe të tjera, ngakomunistët, çifutët, hindusët, sikhët dhe njësqarim i hollësishëm do të na merrte shumëkohë, mirëpo këto fakte të gjithë i dinë dhe imohon vetëm ai që e ka lënë mendja. Shtojikësaj edhe faktin, se pushtimi i trojeve tëmuslimanëve dhe heqja e lirisë për të vendosurata vetë ka qenë prej kohësh dhe është në duarte jomuslimanëve nga fe të ndryshme. Le të dihetkjo gjë, kur flitet për atë se si e shikon Islaminjerëzinë, për dashurinë dhe le t’i krahasojnëhistorianët objektivë çlirimet e muslimanëvedhe ekspeditat kryqtare, si ka qenë gjendja eçdonjërit, për të dalë në shesh dallimi i qartëmes mëshirës dhe ashpërsisë, dashurisë dheurrejtjes, jetës dhe vdekjes.

SSëë ttrreettii:: ajo që përmendëm më lart, se si ishikon Islami jobesimtarët dhe se dispozitat e tij

shprehin kulmin e dashurisë dhe dhembshurisëpër njerëzit, nuk nënkupton distancimin emuslimanëve nga parimet e tyre, të cilat disamuslimanë mundohen t’i mjegullojnë. Prej tyrejanë:

Islami e ndalon dashurinë dhe miqësimin memosbesimtarët me zemër. Ai që logjikon mundtë vërejë dallimin mes bamirësisë, drejtësisë,dhembshurisë, mëshirës me të cilaturdhërohemi kundrejt mosbesimtarëvepaqësorë dhe ndalimit të dashurisë me zemërpër shkak mosbesimit të tyre, mohimit të Zotittë botëve dhe mospranimit të Islamit.

Nuk lejohet që femrat muslimane tëmartohen me jomuslimanë, kurse meshkujve iulejohet që të martohen me femra të krishteraapo çifute. S’ka dyshim se ndikimin kryesor nëkëtë çështje e ka besimi islam. Ky vendim ështënjë mëshirë e madhe për njerëzit, në mënyrë qëfemrës së krishtere apo çifute t’i hapet dera eshpëtimit, duke pranuar Islamin, kurse femrësmuslimane t’i mbyllet dera e mosbesimit.

Në Islam nuk lejohet detyrimi imosbesimtarëve për ta pranuar këtë fe, sepsesinqeriteti është prej kushteve kryesore tëpranimit të Islamit, Allahu thotë: ““NNëë ffee nnuukk kkaaddhhuunnëë.. ËËsshhttëë ssqqaarruuaarr ee vvëërrtteettaa nnggaa ee kkoottaa..””(Bekare: 256)

Nga ligjet e sheriatit tonë është: gurëzimi ilavirit të martuar, prerja e dorës së vjedhësit,fshikullimi i shpifësit në nder. Këto ligje nuk ifshehim, porse besojmë se e tërë toka është enevojshme për t’i praktikuar. Ata që jetojnë mekëto ligje kanë siguruar paprekshmërinë enderit, pasurisë dhe jetëve të tyre. Ai që meditonmbi këto ligje do të shohë se ligjësimi i tyre epengon qysh në fillim shkeljen e të drejtave tënjerëzve, nga ana tjetër kush mediton rrethgjendjes së Perëndimit dhe sheh përhapjen edhunës, vjedhjes, vrasjes do të kuptojëdetyrimisht, se nevoja për ndalimin e këtyrekrimeve është më se e nevojshme. Ata kanëprovuar ligjet joislame dhe çfarë fituan përveçshtimit të së keqes.

SHKRUAN: DRITON LEKAJ

AAnnaa GGjjeeooggrraaffiikkee::Indonezia përbëhet nga

17.508 ishuj, rreth 6.000 prejtë cilave janë të banuara.Ishujt janë të shpërndarë nëtë dyja anët e ekuatorit. Pesëishujt më të mëdhenj janëJava, Sumatra, Kalimantan(pjesa Indoneziane eBorneos), Guineja e Re(ndahet me Papua Guineja e Re), dhe Sulavesi.Kryeqyteti, Xhakarta gjendet në Java dhe ështëqyteti më i madh i vendit, i ndjekur nga Surabaja,Bandung, Medan dhe Semarang.

Indonezia është vendi i 16-të në botë për ngasipërfaqja. Dendësia mesatare e popullsisë në tëështë 134 njerëz/km2, d.m.th. vendi i 79-të nëbotë, edhe pse Java është ishulli më i populluarnë botë. Ai ka një dendësi të popullsisë me 940njerëz/km2. Me një popullsi prej rreth 240milionë njerëz, ai është vendi i katërt më ipopulluar në botë dhe ka popullsinë më të

madhe islame në botë.Vendosja e Indonezisë nëskajet e Paqësorit, Euro-Azisë dhe pllakëntektonike australiane, ebën atë vendin evullkaneve të shumta dhetërmeteve të shpeshta.Indonezia ka të paktën 150vullkane aktive, dukepërfshirë Krakatoan dheTamboran, të dy tëfamshëm për shpërthimet

e tyre shkatërruese në shekullin e 19-të.Ndër fatkeqësitë e fundit për shkak të

aktivitetit sizmik përfshin këtu cunamin më2004, që vrau rreth 167.736 njerëz në Sumatran eVeriut dhe tërmetin në Jogakarta 2006.Megjithatë hiri vullkanik është një kontribuues imadh për pjellorinë e lartë bujqësore e që kasjellë historikisht si pasojë rritjen e numrit tëbanorëve në Java dhe Bali.

AAnnaa HHiissttoorriikkee::Supozohet se arkipelagu indonezian është

58

BOTA ISLAME

INDONEZIA, VENDI ME MËSHUMË MUSLIMANË

TTËË DDHHËËNNAA TTËË PPËËRRGGJJIITTHHSSHHMMEEEmri i plotë: Republika e Indonezisë.Kryeqyteti: Xhakarta.Sipërfaqja: 1. 919, 440 km2.Banorët deri më 2009: 240,271,522Përqindja vjetore e rritjes së banorëve (2000 -

2005): 1.2.% Përqindja e muslimanëve: 94 %.Gjuha : Indoneziane.Monedha : Rupiah (IDR).Pavarësinë: 17 Gusht 1945 (nga Holandezët).Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 24 Tetor 1945.Anëtar i Konferencës Islamike: 1969

59ALBISLAM | 1 Mars 2010 | 15 Rebiul Evel 1431

BOTA ISLAME

banuar qysh nga kohët shumë të lashta, porpopullsia e tij moderne, që sot përbën shumicëne Indonezisë kanë ardhur nga Tajvani 2000 vitep.e.s. Që nga shekulli i shtatë lulëzoi mbretëria e“Srivijajas”, e cila solli me vete edhe ndikimin ehinduizmit dhe budizmit. Mbretëria e funditjomyslimane “Majapahit” lulëzoi nga fundi ishekullit 13-të dhe ndikimi i saj shtrihej mbishumicën e Indonezisë.

Dëshmia më e hershme për prezencën eIslamit në Indonezi daton në shekullin e 13 nëSumatran veriore. Islami u bë gradualisht fejadominuese në Java dhe Sumatra nga fundi ishekullit 16 –të. Ata që e bartën Islamin tekindonezianët ishin tregtarët muslimanë, të cilëttreguan moral të lartë gjatë tregtisë dhe mesjelljet e tyre arritën të përfitonin banorët eatjeshëm. Çështja e pranimit të Islamit ngabanorët e ishujve të Indonezisë përbën një rast tëveçantë për t’u studiuar, si nga jomuslimanëtashtu edhe nga muslimanët.

Jomuslimanët me Indonezinë kanë rastin eshembullin më të mirë për të kuptuar çiltërsinëe mësimeve islame dhe përshtatshmërinë e tyreme natyrshmërinë njerëzore. Kështu që kurdoqë ta kuptojnë Islamin larg prej “fobive” tëshumta dhe keqkuptimeve të fabrikuara, aty dotë gjejnë shpëtimin për veten dhe rrugën e drejtëpër mirëqenien e tërë njerëzimit.

Ndërsa muslimanët duhet të kuptojnë separimet e drejta dhe dhuntia e Islamit duhet tëshfaqet pikësëpari në veprat dhe marrëdhëniet etyre me të tjerët. Ata tregtarë ndoshta nuk kanëqenë të pajisur me ndonjë dije të madhe rrethIslamit, por sinqeriteti dhe vepra e mirë ka bërëqë sot Indonezia – një ndër shtetet më të mëdhanë botë - të radhitet ndër vendet islame dhe tëjetë shembulli më i mirë, se Islami nuk ështëpërhapur e as nuk është pranuar nga popujt endryshëm me fuqinë e shpatës, por me forcën earsyes dhe bukurinë e mirësjelljes.

Indonezia iu nënshtrua kolonializmit përshekuj me radhë. Të parët që e pushtuanIndonezinë ishin portugezët, të cilët pasi e kishinforcuar flotën e tyre ishin nisur për të kërkuartoka të reja, prania e tyre daton që nga viti 1512.Ata dëshironin të shfrytëzonin të mirat në

Indonezi dhe krahas kësaj të zgjeroninpërpjekjet misionare të kishës katolike romake.

Pas tyre erdhën holandezët të cilët ishin mëtë organizuar dhe përmes mbretërive të vogladominuan për një kohë të gjatë gjersa u bënëndër perandoritë më të fuqishme të asaj kohe. Tëgjitha këto shtete kolonialiste në vetvete kishinqëllime misionare të krishtere, por përpjekjet etyre dolën të dështuara dhe sot e kësaj diteIndonezia vazhdon të jetë kala e Islamit në lindjetë rruzullit tokësor.

Indonezianët nuk u pajtuan me kolonialistëtpër këtë Iskender Muda – një nga mbretëritmuslimanë - u mundua t’i dëbonte portugezët nëvitin 1628. Përpjekjet vazhduan edhe ndajholandezëve ku më 17/8/1945 u largua ngavendi përfundimisht edhe kolonializmiholandez.

AAnnaa ppoolliittiikkee:: Indonezia pas pavarësisë zgjodhi kryetarin e

saj të parë, i cili ishte Ahmed Sukarno. Kongresi iBabungut, të cilin e thirri Sukarno i hapi rrugënnjë bashkëpunimi më të thellë Aziatik – Afrikandhe e çoi vendin drejt formimit të aleancës sështeteve të painkuadruara.

Pas tij pushtetin e mori Suharto, i cili edhepse ndikoi në zhvillimin e vendit si dhe përsigurinë e tij, ai u cilësua si diktator dheshfrytëzues, ku miliarda dollarë u gjetën nëpronësi të tij dhe familjes së tij. Ai e drejtoiIndonezinë me dorë të hekurt për 32 vite dhevdiq në vitin 2008. Indonezia është republikë mesistem presidencial dhe kryetari zgjidhet ngapopulli. Mandati i tij është pesëvjeçar dhe ka tëdrejtë të kandidohet vetëm dy herë. Zgjedhjet epara presidenciale janë mbajtur në vitin 2004.

Timori Lindor ishte një krahinë e Indonezisëqë nga largimi i Portugezëve në vitin 1976. Pasi ularguan portugezët nga Timori Lindor, ai uvendos nën kontrollin e forcave indoneziane nënudhëheqjen e Suhartos. Që nga ai vit e gjer më1999 ka qenë nën sovranitetin e Indonezisë, e cilalëshoi sovranitetin e saj në vitin 1999. Pas njëperiudhe të një administrate kalimtare ngaKombet e Bashkuara, Timori Lindor u shpallshtet i pavarur në vitin 2002.

60

BOTA ISLAME

HHaarrttaa ee TTiimmoorriitt LLiinnddoorr“Dyshimet në përpjekjet e Perëndimit për

finalizimin e pavarësisë së Timorit Lindor janë tëmëdha, duke u nisur nga fakti se Perëndimi ishteai që e përkrahu referendumin e vitit 1976 tëbanorëve të Timorit Lindor për t’iu shkëputurvendit amë- Indonezisë. Ky ndryshim nëqëndrime nga shumë analistë shihet si njëpërpjekje e formimit të një shteti të krishterë, icili do të ishte mollë sherri për vendet islame nërajon dhe do të shërbente si ngushëllim ndajdëshpërimit të misionarëve të krishterë ndajdështimit fatal në Indonezi.”

Indonezia dhe misionarizmi i krishterë:Prania islame vazhdimisht i është ekspozuar

një operacioni likuidimi të vazhdueshëm ngafor cat e kryqëzatave. Islami ishte feja kryesorenë Java, një rajon që përfshin tani Filipinen dheInd onezinë. Aty nuk ka pasur prani të krishterë,saqë edhe udhëtari i njohur maroken Ibn Batuta- në shekullin e tetë sipas hixhretit - i ka vizituarato vende dhe pati qëndruar për një kohë të gjatëaty, por nuk ka përmendur të ketë pasur ndonjëpra ni të krishterë. Me ardhjen e kolonialistëve tëSpa njës, Portugalisë dhe Holandës e Anglisë fill -u an të formohen disa zona të krishtera, bile sp a -n j ollët arritën ta impononin me dhunë Kr i s -hterimin në ishujt e Filipineve. Megjithatë ështëpër t’u theksuar, se filipinasit janë njerëzit që ipërgjigjen shpejt ftesës për të hyrë në Islam, përshkak se e ndjejnë që origjina e tyre është islame.

Indonezia përmes një kolonializmi të gjatëdhe më pas përmes përpjekjeve të vazhdueshmetë Kishës ka qenë për një kohë shumë të gjatësynim i misionarëve të krishterë, saqë kishat ekishin bërë të tyren parullën: “Indonezia ekrishterë në vitin 2000”. Meqë dështuan në këtëqëllim filluan të mendojnë për copëtimin eIndonezisë dhe pas asaj që ndodhi me TimorinLindor tashmë e kanë kthyer vëmendjen drejt“Ishujve të Mbretërve-Molukas” për të cilat kanëmenduar fillimisht të zhdukin praninë islame eshoqëruar kjo me një heshtje mediatike, për t’ihapur rrugën më pas ndarjes nga Indonezia.Planet e tyre afatgjata dhe pasuritë e pafund tëvëna në dispozicion për t’ia arritur qëllimit kanëkrijuar një reagim të kundërt, ku populli

indonezian për ditë e më shumë po i kthehetIslamit dhe po vetëdijesohet për kurthet, ashtusikurse thotë Allahu i Lartësuar në Kuran: ““AAttaabbëënniinn ppllaannee,, ee AAllllaahhuu ii aassggjjëëssoonnttee,, ssee AAllllaahhuuëësshhttëë mmëë ii mmiirrii qqëë aassggjjëëssoonn (dredhitë)..””

IIsshhuujjtt MMoolluukkeeKëtu mund të tërheqim një paralele mes

përhapjes së Islamit dhe vullnetit të lirë eçiltërsisë së mësimeve të tij, dhe përhapjes sëKrishterimit përmes kryqëzatave, gjenocidit dheshfrytëzimit kolonialist. Në këtë ka argumentepër ata që mendojnë!...

EEkkoonnoommiiaa ee IInnddoonneezziissëë::Indonezia është shteti më i fuqishëm

ekonomik në Azinë Juglindore dhe radhitet nëvendin e gjashtëmbëdhjetë në botë, si dhe ështëanëtar i G-20-tës, shteteve me ekonomi tëmëdha. Sektori i shërbimeve është sektori më imadh i ekonomisë dhe llogaritet aty diku rreth45,3%. Ky sektor pasohet nga sektori i industrisë(40,7%) dhe i bujqësisë (14,0%). Megjithatë nëbujqësi janë të punësuar më shumë njerëz, se sanë sektorët e tjerë, ku llogaritet të jenë tëpunësuar rreth 44,3% e 95 milion njerëzve qëpërbëjnë fuqinë punëtore.

Indonezia zotëron industri të mëdhapërfshirë atë të naftës dhe gazit natyror, tekstilit,veshjeve dhe minierave. Produktet kryesorebujqësore përfshijnë vaj, palma, oriz, çaj, kafe,erëza, dhe gomë. Indonezia ka qenë vendi më idëmtuar rëndë nga kriza financiare e AzisëLindore e viteve 1997-98. Kundrejt dollaritamerikan rupia indoneziane pati rënë nga rreth2.600 rupi për një dollar në një pikë shumë tëulët me afër 14.000, dhe ekonomia ra me 13,7%.

Mungesa e stabilitetit politik, reformat engadalta ekonomike dhe korrupsioni në të gjithanivelet e qeverisë dhe biznesit e kanëngadalësuar rikuperimin nga kriza. Edhe pse mehapa të ngadaltë është duke u vërejtur njëpërmirësim, ku ekonomia e vendit ka shënuarnjë rritje me 5 % dhe papunësia është ulur derinë 8.46 % në vitin 2008. Kësaj i ka ndihmuar edhefakti që krahasuar me fqinjët e saj Indonezia kaqenë më pak e prekur nga recesioni i funditglobal.