Zakres (przedmiot / edukacja)

• przyroda

• zajęcia komputerowe

• edukacja medialna

Dla

• szkoła podstawowa

• klasa 4

Autorzy scenariusza i opracowania

• Janusz S. Wierzbicki

Edukacja z TIK od Microsoft w tle Scenariusz lekcji

Pogoda nie tylko na lato

Po lekcji uczeń potrafi:

• rozpoznawać i stosować symbole (piktogramy) na mapach pogody

• odczytywać prognozę na podstawie mapy pogody

• tworzyć mapy pogody na podstawie opisu tekstowego oraz audio i wideo

• przygotowywać krótkie, informacyjne nagrania audio

• prawidłowo określać: kierunek wiatru, miejsca (obszary) na mapie

Cele i treści nauczania

rozumienie i stosowanie symboli (piktogramów) na mapach

pogody • obliczenia • odczytywanie danych z mapy •

odczytywanie i zapisywanie danych w tabelach • korzystanie

z informacji z serwisów Internetowych

Zagadnienia

opis elementów pogody • stosowanie symboli

związanych z prognozą pogody • rozumienie,

przekształcanie i tworzenie informacji w formie

tekstowej, wizualnej oraz audio

Środki dydaktyczne

mapa konturowa • piktogramy pogody • usługi Microsoft

Office 365 dla Edukacji (OneNote Class Notebook) • karty

pracy • filmy, teksty i nagrania audio z sieci internet • tablet

lub komputer

Metody i formy praca

praca w grupach • rozmowa • burza

mózgów • mapa myśli (mapa mentalna)

Narzędzie TIK

W opisanym scenariuszu wykorzystano usługi Office 365 firmy

Microsoft w bezpłatnej wersji dla edukacji. Wskazany jest

również dla uczniów dostęp do urządzeń typu laptop lub tablet

podłączonych do sieci Internet.

Informacje na

temat usługi

Office 365 for

Education.

http://bit.ly/2jpslle

.

Opis scenariusza: Pogoda nie tylko na lato

Opisane w scenariuszu zajęcia polegają na przećwiczeniu i utrwaleniu zagadnień

związanych z elementami pogody, jej opisem i prognozą. Podczas wykonywania

kolejnych zadań uczniowie powtarzają (lub poznają):

• symbole (piktogramy) używane na mapach (w prasie, telewizji, Internecie)

a związane z opisem pogody,

• sformułowania stosowane w opisie słownym stosowanym w odniesieniu

do prezentowanych map (np. na wschodzie kraju, region południowy itp.)

oraz odpowiednich zjawisk atmosferycznych.

Pierwsze zadanie polega na przypomnieniu (omówieniu) odpowiednich symboli

piktogramów.

Następnie uczniowie na podstawie opisu prognozy (pochodzącego

bezpośrednio z sieci Internet lub zmodyfikowanego w sposób dostosowany do

ich wieku i umiejętności) tworzą w programie graficznym odpowiadającą mu

mapę pogody korzystając w tym celu z mapy konturowej Polski. Przy okazji

realizacji tego zadania muszą odpowiednio rozmieścić symbole w miejscach

odpowiadających głównym miastom Polski.

Kolejne zadanie polega na obejrzeniu nagrania przykładowej prognozy pogody

(dostępnej w serwisie YouTube) i wynotowaniu sformułowań dotyczących opisu

najważniejszych jej elementów (temperatury, opadów, wiatru, ciśnienia) oraz

określeń odnoszących się do regionów kraju, których opis dotyczy (np.: na

południowym wschodzie kraju, na pozostałym obszarze, w województwach

północnych, w górach).

Następnie uczniowie mają za zadanie znaleźć mapę pogody dla Polski na bieżący

dzień (np. pod adresem http://pogoda.onet.pl) i na jej podstawie napisać

własną prognozę. Tekst powinien być czytelny zarówno dla czytelnika mogącego

obejrzeć mapę, jak i nie mającego do niej dostępu.

Ostatnie zadanie polega na nagraniu swojej prognozy w postaci audio – tak by

mogła zostać wyemitowana w radiu.

Dodając różnorodne elementy możemy w łatwy sposób przekształcić scenariusz

w mniejszy bądź większy projekt edukacyjny łączący zadania z zakresu różnych

dziedzin. Sugestie ewentualnych rozszerzeń zostały zamieszczone we

wskazówkach do realizacji poszczególnych zadań. Realizacja scenariusza może

być także okazją do:

• wykorzystania umiejętności wcześniej nabytych przez uczniów

(np. tworzenia filmów, animacji, animowanych awatarów) lub

• wprowadzenia nowych metod pracy i ich omówienia.

Technologia (TIK) podczas zajęć użyta może zostać do uporządkowania pracy

przez dostarczenie uczniom elektronicznego spisu zadań, zestawu linków do

potrzebnych serwisów i materiałów pomocniczych – np. wzorów tabel do

uzupełnienia. Uczniowie mogą użyć TIK do wyszukania odpowiednich informacji,

ich zgromadzenia i uporządkowania a następnie zaprezentowania wyników

swoich działań.

Uczniowie podczas realizacji zadań powinni pracować samodzielnie. Jedynie

podczas omawiania (przypomnienia) symboli dotyczących poszczególnych

elementów pogody pracę można przeprowadzić na zasadzie burzy mózgów, po

czym uczniowie sporządzić mogą indywidualne notatki.

Wskazówka

Scenariusz w łatwy sposób można

dostosować na potrzeby starszych

lub młodszych uczniów odpowiednio

modyfikując przewidziane dla nich

zadania stosownie do wieku

i umiejętności.

Materiały

Materiały pomocnicze przygotowane

dla tego scenariusza to m.in.:

Notes w formacie OneNote

z zadaniami i materiałami

pomocniczymi dla uczniów

oraz materiałami dla

nauczyciela.

Wszystkie materiały zostały

przygotowane w sposób

umożliwiający łatwą edycję!

Informacje

Szkoła podstawowa

Klasa 4

Przedmiot / edukacja: przyroda • zajęcia

komputerowe (informatyka) •

edukacja medialna

1 | S t r o n a

Technikalia i materiały – co jest niezbędne lub przydatne

Każdy uczeń powinien dysponować przynajmniej jednym (najlepiej mobilnym)

komputerem lub tabletem z dostępem do sieci Internet. Podstawowa wersja

scenariusza zakłada, że każdy uczeń ma dostęp do tego typu urządzenia. W razie

potrzeby poszczególne zadania można jednak zmodyfikować w taki sposób, by

jedno urządzenia na zespół w zupełności wystarczyło.

Podczas zajęć warto skorzystać z aplikacji notesu klasowego (OneNote Class

Notebook) dostępnej w bezpłatnej dla edukacji usłudze Microsoft Office 365 for

Education. Odpowiednie materiały w formacie OneNote zostały przygotowane

tak, by każdy mógł je w prosty sposób pobrać, dostosować do swoich potrzeb

i wykorzystać na zajęciach z uczniami.

Dodatkowe, niezbędne wyposażenie

Do realizacji części zadań niezbędne będzie użycie słuchawek (podczas

indywidualnego odtwarzania przez uczniów przygotowanego materiału

filmowego) oraz mikrofonów (w celu nagrania ich wersji prognozy pogody w

formie pliku dźwiękowego).

Spis materiałów

Poniższa tabela zawiera opis wszystkich dostępnych do pobrania materiałów,

które mogą pomóc w realizacji zajęć zgodnie ze scenariuszem.

W przypadku notesu OneNote, przygotowane zostały dwie wersje plików. Plik

z rozszerzeniem .onepkg może zostać otworzony tylko w pełnej wersji programu

OneNote 2016 (do pobrania za darmo) lub wersji 2013. Pliki z rozszerzeniem .one

zawierają pojedyncze sekcje notesu – oddzielnie dla uczniów i nauczyciela.

Można je wykorzystać w programie OneNote dla Windows 10.

Po wczytaniu pobranych notatek w programie OneNote można je przenieść do

stworzonego wcześniej w usłudze Office 365 notesu zajęć (Class Notebook), co

zostało opisane w samouczku.

Materiały można pobrać z dysku OneDrive oraz serwisu Docs.com.

Informacje na temat skopiowania treści z przygotowanych notesów, po ich

pobraniu znaleźć można na końcu scenariusza.

Dodatkowe informacje

Informacje na temat usługi

Office 365 for Education.

http://patrz.link/O365eduMS

Szkolenie ogólne na temat usług

Office 365 w wersji dla edukacji

(także o OneNote Class Notebook).

http://patrz.link/O365kursMS

1 | S t r o n a

Materiały - pobieranie

Wszystkie materiały przydatne

podczas realizacji scenariusza

dostępne są na dysku OneDrive,

skąd można je pobrać a następnie

dostosować do własnych potrzeb.

http://patrz.link/PogodaDysk

Materiały można także znaleźć

w serwisie Docs.com.

http://patrz.link/PogodaDocs

Dokument Opis i uwagi Nazwa pliku

Scenariusz zajęć

(format PDF)

Niniejszy dokument w wersji

elektronicznej – dzięki niemu łatwiej

można skorzystać z zamieszczonych w

tekście linków.

Pogoda nie tylko na lato –

scenariusz i przewodnik

dla nauczyciela.

Notes OneNote Notes z materiałami dla uczniów

(zawiera wszystkie materiały). Można go

otworzyć w pełnej wersji programu

OneNote 2016 oraz 2013.

Pogoda nie tylko na lato –

notes zajęć

(pełna wersja)

Notes OneNote

(sekcja)

Plik zawierający sekcję z materiałami dla

uczniów. Można go otworzyć w

bezpłatnych wersjach programu

OneNote.

Pogoda nie tylko na lato

(sekcja)

Pliki graficzne

Pliki z przykładową grafiką mapy

konturowej polski i piktogramami

pogody umożliwiają stworzenie własnej

wersji materiałów dla uczniów.

Mapa konturowa Polski z

piktogramami pogody

Zadanie 1 (15 minut) Rozpoznawanie symboli

(piktogramów) na mapie

pogody.

Przebieg zajęć

Proponowana treść zadania dla uczniów

Opisz własnymi słowami w poniższej tabeli, jak rozumiesz znaczenie

poszczególnych symboli.

Weź udział w dyskusji co należy zaplanować, aby podróż mogła się odbyć.

Wskazówki do przebiegu lekcji dla nauczyciela

Na początku lekcji opowiedz krótko, na czym będą polegały zadania uczniów

podczas zajęć.

Następnie poproś uczniów by zalogowali się do usługi i otworzyli przygotowany

przez ciebie i udostępniony notes zajęć. Następnie pokieruj ich, by przeszli do

swoich notesów imiennych, wybrali sekcję Zadania a następnie stronę Pogoda

nie tylko na lato.

Poleć, aby przyjrzeli się symbolom (piktogramom) zamieszczonym w tabeli i

opisali krótko ich znaczenie.

Następnie poproś wybranych uczniów, by przeczytali swoje opisy i przeprowadź

dyskusję na ich temat. Zwróć uwagę na symbole mniej zrozumiałe i na sposób

interpretacji piktogramów niewiele różniących się od siebie

Porady dotyczące organizacji zajęć

Opisanie wszystkich symboli przez wszystkich uczniów może zająć wiele czasu.

Możesz skrócić czas potrzebny na wykonanie zadania, zostawiając tylko kilka

wybranych piktogramów w tabeli lub podzielić klasę na grupy. Wówczas każdej

z nich można przyporządkować wybraną część piktogramów do opisania. Innym

rozwiązaniem jest rezygnacja z opisywania przez uczniów poszczególnych

symboli w notesie na rzecz dyskusji i burzy mózgów na forum klasy. Wówczas

opisy uczniowie mogą wykonać w ramach pracy domowej.

Jeżeli w czasie zajęć dysponujesz ograniczoną liczbą urządzeń dla uczniów,

możesz podzielić ich na zespoły, tak by każdy zespół dysponował jednym

urządzeniem. W takim przypadku przygotuj dla każdego zespołu sekcję

z zadaniami do rozwiązania w obszarze współpracy notesu zajęć.

Możesz także poprosić, by zespół zamieszczał swoje prace w notesie jednego

z uczniów, a pozostali uczniowie w swoich notesach wpisali jedynie do którego

zespołu należą i w czyim notesie znajdują się wspólne opracowania.

Wskazówka

Na koniec zajęć, skopiuj

wypracowane w ramach zespołu

rozwiązania z notesu ucznia,

u którego zostały zapisane, do

notesów pozostałych członków grupy,

by mieli do nich dostęp po zajęciach.

Uwaga

Dostosuj zadanie do wieku

i umiejętności uczniów, a także weź

pod uwagę, czy zajęcia stanowią

powtórzenie materiału, czy jego

wprowadzenie.

Materiały zad. 1

Notes zajęć z zadaniami

i materiałami dla uczniów

1 | S t r o n a

Ważne

Czas podawany przy numerze

zadania, przewidziany na jego

wykonanie to wielkość szacunkowa,

przyjęta przy założeniu, że uczniowie

sprawnie posługują się technologią

informacyjno – komunikacyjną i są

przyzwyczajeni do tego typu pracy.

Co zrobić przy ograniczonej

liczbie urządzeń dla uczniów?

Zadanie 2 (20 minut) Tworzenie mapy pogody

na podstawie jej prognozy

Przebieg zajęć

Proponowana treść zadania dla uczniów

Przeczytaj uważnie prognozę pogody zamieszczoną niżej. Następnie pobierz

zamieszczony pod nią plik graficzny z mapą konturową Polski oraz symbolami

pogody. Otwórz go w programie Paint i przygotuj mapę pogody ilustrującą

opisaną prognozę wykorzystując dostępne symbole. Pamiętaj, aby na mapie

zamieścić także informacje dotyczące:

• temperatury (wykorzystaj w tym celu możliwość wstawienia tekstu),

• ciśnienia (wykorzystaj możliwość wstawienia tekstu),

• kierunku wiatru (w tym przypadku użyj możliwości wstawienia symbolu

strzałki).

Wskazówka:

Korzystając z aplikacji Paint, podczas kopiowania odpowiednich symboli

(piktogramów) pogody wykorzystaj funkcję pozwalającą na zaznaczanie elementu

bez tła (zaznaczanie przezroczyste).

Wskazówki do przebiegu lekcji dla nauczyciela

Omów sposób wykonania zadania przez uczniów i upewnij się, że wszystkie

informacje zawarte w przykładowym opisie są zrozumiałe. W razie potrzeby

omów na przykładzie, w jaki sposób powinni wykonać zadanie. Na koniec

wyświetl wybrane mapy i wspólnie oceńcie ich jakość i zgodność z opisem.

Przykładowe rozszerzenia i zmiany w zadaniu dla uczniów

Jeśli możesz poświęcić na wykonanie tego zadania więcej czasu, wówczas

możesz zrezygnować z udostępniania uczniom materiałów pomocniczych

w formie pliku graficznego zawierającego mapę konturową oraz symbole

pogody i poprosić by znaleźli lub stworzyli je samodzielnie. Możesz także nie

wskazywać, z pomocą którego programu mają wykonać to zadanie

pozostawiając tym samym miejsce na ich inwencję.

Dla ułatwienia możesz udostępnić mapę konturową z zaznaczonymi

ważniejszymi miastami Polski lub wcześniej przypomnieć ich położenie np.

organizując na ten temat dyskusję i prosząc uczniów o ich wskazanie na

dostępnej w sali lub wyświetlonej na projektorze mapie.

Materiały dodatkowe

Plik graficzny

dla uczniów zawierający

mapę konturową Polski

oraz symbole pogody

(dostępny w notesie)

1 | S t r o n a

Wskazówka

Możesz pozostawić uczniom wybór

programu graficznego w którym

przygotują swoją mapę. Mogą w tym

celu np. wykorzystać program

PowerPoint.

Wskazówka

Zmodyfikuj w razie potrzeby opis

pogody, w taki sposób, by był

dostosowany do wieku i wiedzy

uczniów.

Materiały zad. 4

Notes zajęć z zadaniami

i materiałami (zawiera plik

graficzny wykorzystywany w

zadaniu)

Zadanie 3 (10 minut) Wyrażenia opisujące

miejsca na mapie pogody

Zadanie 4 (15 minut) Tworzenie opisu pogody

na podstawie mapy

Zadanie 5 (20 minut) Tworzenie opisu pogody

na podstawie mapy

Przebieg zajęć

Proponowana treść zadania dla uczniów

Wysłuchaj prognozy pogody przedstawionej na poniższym filmie. Zwróć uwagę,

w jaki sposób prezenterka omawia najważniejsze kwestie:

• temperaturę,

• opady,

• wiatr,

• ciśnienie.

Zaobserwuj, w jaki sposób określa obszary geograficzne, dla których opisuje

pogodę. Następnie wypisz pięć użytych przez nią wyrażeń w ramce umieszczonej

pod filmem.

Wskazówki do przebiegu lekcji dla nauczyciela

Poproś uczniów o indywidualne obejrzenie filmu dostępnego w notesie w treści

zadania . W razie potrzeby doprecyzuj, o wypisanie jakiego typu sformułowań

chodzi. Na koniec, poproś wybranych uczniów o ich odczytanie i przedyskutuj na

forum klasy, czy wszyscy potrafią je poprawnie zinterpretować.

Porady dotyczące organizacji zajęć

W przypadku, gdy uczniowie nie dysponują słuchawkami lub pracują grupowo,

odtwórz film na projektorze. Powtórz projekcję dwa – trzy razy, tak by każdy

z uczniów miał szansę zanotować odpowiednie sformułowania.

Proponowana treść zadania dla uczniów

Sprawdź prognozę pogody na dziś na mapie znajdującej się na stronie:

http://pogoda.onet.pl

Wskazówka:

Zwróć uwagę, że szczegółowe dane dotyczące wiatru i ciśnienia na danym

obszarze możesz sprawdzić klikając na temperaturze lub piktogramie (symbolu)

opadów.

Skopiuj mapę do ramki niżej. Możesz w tym celu wykorzystać Narzędzie

wycinanie.

Następnie napisz słowną prognozę pogody odpowiadającą tej mapie:

Wskazówki do przebiegu lekcji dla nauczyciela

Wyjaśnij uczniom, na czym polega ich zadanie. Zwróć uwagę, że słowna

prognoza pogody ma być czytelna także dla osób, które nie widzą mapy. Poproś,

by użyli w swojej pracy sformułowań podobnych do wynotowanych

w poprzednim zadaniu.

Proponowana treść zadania dla uczniów

Nagraj swoją prognozę pogody w taki sposób, aby mogła zostać odtworzona

w radiu. Plik dźwiękowy umieść w ramce.

Wskazówki do przebiegu lekcji dla nauczyciela

Po przygotowaniu materiałów przez uczniów, wysłuchajcie wspólnie na forum

klasy kilku nagrań. Wspólnie oceńcie pracę – co jest dobrze, a co należałoby

poprawić i dlaczego. Następnie daj czas wszystkim na dokonanie poprawy

nagrania jak i wcześniej przygotowanego opisu tekstowego (zadanie 4).

Materiały zad. 3

Notes zajęć z zadaniami

i materiałami (zawiera

proponowany film

z archiwalną prognozą

pogody)

1 | S t r o n a

Materiały zad. 4

Notes zajęć z zadaniami

i materiałami (zawiera linki

do potrzebnych serwisów)

Ważne

W zadaniu celowo wykorzystywany

jest materiał archiwalny, w którym

wypowiedź prezenterki jest

zrozumiała także, jeśli nie widzimy

mapy. Wybierając inny film zwróć na

ten fakt uwagę.

Materiały zad. 5

Notes zajęć z zadaniami

i materiałami

Korzystanie z materiałów

Jeśli już korzystasz z notesu zajęć w pracy z uczniami

1. Pobierz notes z zadaniami dla uczniów z dysku OneDrive.

2. Otwórz go w programie OneNote 2016 (do pobrania za darmo).

3. Przejdź do strony z zadaniami dla uczniów

4. Wybierz zakładkę Notes zajęć (dodatek do pobrania za darmo) ze wstążki

programu OneNote 2016

5. Wybierz opcję Rozpowszechnij stronę -> Rozpowszechnianie między notesami

6. W otwartym okienku wybierz nazwę notesu zajęć, do którego chcesz

rozpowszechnić zadanie dla uczniów

Uwaga: jeśli nie widzisz nazwy notesu zajęć, musisz go otworzyć w programie

OneNote 2016.

7. Wybierz sekcję, do której w notesach uczniów ma zostać skopiowana strona

z zadaniami.

Możesz także otworzyć przygotowany notes w trybie do czytania korzystając z serwisu

dość.com, następnie zaznaczyć i skopiować przygotowaną treść. Następnie przejść do

notesu zajęć (np. w wersji online), utworzyć nową stronę (np. w Bibliotece zawartości) i

wkleić do niej zadania. Tak przygotowaną stronę możesz rozpowszechnić korzystając z

narzędzi Notes zajęć dostępnych w wersji online lub poprosić, by uczniowie samodzielnie

skopiowali treść z Biblioteki zawartości do swoich notesów i dopiero podjęli się jej

rozwiązania.

Jeśli nie masz jeszcze notesu zajęć, nie dysponujesz

zainstalowanym programem OneNote 2016 lub dodatkiem

Notes zajęć

Możesz skorzystać z samouczków zamieszczonych w materiale przygotowanym do

scenariusza Podróże małe i duże, by dowiedzieć się, w jaki sposób założyć notes zajęć,

skopiować do niego treści z pobranego notesu czy zainstalować odpowiednie

oprogramowanie.

Zmiany, poprawki i modyfikacje Wszystkie materiały dostępne w ramach opisanego scenariusza udostępnione zostały na

licencji CC BY SA 3.0 w związku z czym możesz z nich korzystać w dowolny sposób,

wprowadzać zmiany i udostępniać dalej. Jedynie wymagamy, aby podana została

informacja na temat pochodzenia materiału źródłowego oraz bazujące na nim

opracowania zostały udostępnione na tych samych zasadach.

1 | S t r o n a

Aplikacje

Bezpłatny program OneNote 2016

można pobrać na stronie:

http://onenote.com

Dodatek Notes zajęć można pobrać

ze strony

http://onenote.com/classnotebook

Wskazówka

Więcej scenariuszy i pomysłów na

zajęcia znajdziesz pod adresem:

http://patrz.link/scenariuszeMS

Pomoc - samouczki

Pomoc przygotowana dla scenariusz

Podróże małe i duże - samouczki

zawierają między innymi informację,

jak przygotować notes zajęć w

usłudze Office 365.

http://patrz.link/PogodaPomoc

Edukacja z TIK od Microsoft w tle Scenariusz lekcji

Pogoda nie tylko na lato

Portal edukacyjny dla nauczycieli

firmy Microsoft

http://education.microsoft.com

Szkolenie techniczne, jak wdrożyć usługę

Office 365 w swojej szkole

https://youtu.be/PkXdSJ62SBg

http://bit.ly/2jKpv7L

Zapraszam na bezpłatne szkolenia z Office 365 do

Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów

w Warszawie. Szczegóły: http://office365.oeiizk.edu.pl

Autorem opracowania scenariusza i materiałów pomocniczych dostosowanych do

wykorzystania w szkołach korzystających z usług Office 365 for Education jest

Janusz S. Wierzbicki.

Absolwent Politechniki Warszawskiej wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych.

Od 1996 roku prowadzi zajęcia nie tylko dla nauczycieli m.in. na Uniwersytecie

Warszawskim oraz w Ośrodku Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w

Warszawie - publicznej placówce doskonalenia nauczycieli prowadzonej przez

Samorząd Województwa Mazowieckiego. Ekspert i trener m.in. w programie

Microsoft Innovative Educator. Prelegent i wykładowca na wielu konferencjach

i spotkaniach organizowanych w całej Polsce, dotyczących wykorzystania nowych

technologii w uczeniu się i nauczaniu. Współtwórca i autor magazynu EduFakty -

Uczę Nowocześnie, dwumiesięcznika o zastosowaniu nowych technologii

w nauczaniu, w którym pełnił rolę zastępcy redaktora naczelnego do grudnia 2013.

Obecnie pełni także funkcję tech-teachera w szkołach fundacji Primus.

Narzędzie TIK

W opisanym scenariuszu wykorzystano usługi Office 365 firmy

Microsoft w bezpłatnej wersji dla edukacji. Wskazany jest

również dla uczniów dostęp do urządzeń typu laptop lub tablet

podłączonych do sieci Internet.

Informacje na

temat usługi

Office 365 for

Education.

http://bit.ly/2jpslle

Zakres (przedmiot / edukacja)

• przyroda

• zajęcia komputerowe

• edukacja medialna

Dla

• szkoła podstawowa

• klasa 4

Autor scenariusza i opracowania

• Janusz S. Wierzbicki