Edukacja zdrowotna w przedszkolu-

program profilaktyczny

Kołobrzeg 2009

Wprowadzenie

Program zgodny jest z założeniami Podstawy Programowej z dnia 23

grudnia 2008 r.

Edukacja zdrowotna jest to proces, w którym ludzie uczą się dbać o

zdrowie własne i innych. Obejmuje on swoim zakresem:

- wiedzę o czynnikach społecznych, politycznych i środowiskowych

wpływających na zdrowie;

- wiedzę o zdrowiu związaną z funkcjonowaniem własnego organizmu;

- umiejętność zapobiegania i radzenia sobie sytuacjach trudnych;

- umiejętności i wiedzę związane z korzystaniem z opieki zdrowotnej.

W nowoczesnym podejściu do edukacji zdrowotnej przeniesiono akcenty ze

zdrowia negatywnego (rozumianego jako choroby i zagrożenia) na zdrowie

pozytywne (potencjał zdrowotny, jakość życia, samorealizacja, zdolność do

aktywnego i twórczego działania.

Koncepcja wszechstronnej edukacji zdrowotnej dzieci zakłada:

- zachęcanie dzieci do zdrowego stylu życia i stwarzania w placówkach

oświatowych warunków sprzyjających zdrowiu;

- dążenie do harmonizowania wiedzy o zdrowiu, którą dziecko zdobywa z

różnych źródeł;

- wykorzystywanie sprzyjających okoliczności dla edukacji zdrowotnej:

okazje pedagogiczne, wzorce, programy;

- uwzględnienie holistycznego podejścia do zdrowia i czynników

warunkujących zdrowie.

W takim kontekście edukacja zdrowotna to nie tylko przekazywanie wiedzy o

tym co jest korzystne lub szkodliwe dla zdrowia, lecz również rozwijanie

umiejętności, a także nawyków, które pomogą skutecznie wykorzystywać tę

wiedzę.

Główne cele programu profilaktycznego:

1. Stworzenie bezpiecznych i przyjaznych warunków do zabawy i nauki dla wychowanków przedszkola.

2. Promocja zdrowego stylu życia. 3. Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli rodziców

wychowanków.

CELE l ZADANIA FORMY REALIZACJI REALIZACJA

- Uświadomienie dzieciom potrzeby dbania o własne zdrowie

- Zachęcanie do mówienia umiarkowanym głosem

- Dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania się w domu i w przedszkolu

- nauczyciele, personel obsługi, rodzice

- Wdrażanie dzieci do hartowania i częstego korzystania ze świeżego powietrza

- Czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę (zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, zabawy na świeżym powietrzu

- nauczycielki wszystkich oddziałów

- nauczycielki, personel, rodzice

- Wdrażanie dzieci do ubierania się odpowiednio do temperatury

- Uczenie się ubierania odpowiednio do pogody (wykorzystanie zabaw dydaktycznych)

- pielęgniarka, personel przedszkola, rodzice

- nauczycielki

- Zachęcanie dzieci do zjadania przygotowanych posiłków w odpowiednich porach

- Wyrabianie nawyków korzystania z zabiegów higienicznych

- Systematyczne wdrażanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych, mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji

- pielęgniarka

- Uświadamianie - Rozumienie potrzeby wizyt - zaproszony lekarz

dzieciom konieczności niezbędnych wizyt u lekarza, stomatologa

kontrolnych u lekarza i w gabinecie stomatologicznym, stałego kontrolowania jakości zębów - spotkanie z lekarzem - wycieczka do gabinetu stomatologicznego Uświadamianie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła cennych witamin (poprzez spożywanie w przedszkolu, własnoręczneprzygotowywanie surówek i zajęcia gospodarcze w „Kąciku przyrody”

- Udział dzieci w konkursach organizowanych w przedszkolu i poza przedszkolem „W zdrowym ciele zdrowy duch”, „Wszystko o zdrowiu”, „Biały ząbek”

- pielęgniarka

- intendent, nauczycielki wszystkich oddziałów

- dyrektor

- wicedyrektor

- nauczycielki

- Wyrabianie nawyku mówienia umiarkowanym głosem - unikania hałasu

- Zapobieganie przemocy i agresji wobec dzieci w rodzinie

- Baczna obserwacja wszystkich wychowanków, poznanie warunków życia rodzinnego

- prowadzenie „Kart obserwacji” dla każdego dziecka

- Zapobieganie przemocy i eliminowanie agresji słownej i fizycznej wśród wychowanków przedszkola

- Reagowanie na wszelkie przejawy przemocy w rodzinie oraz organizowanie pomocy doraźnej i psychologiczno pedagogicznej

- nauczycielki

- dyrektor

- Zapobieganie atakom niszczycielstwa i umyślnego niszczenia sprzętów i zabawek w przedszkolu

- Zwracanie uwagi na zachowanie się dzieci w czasie zabaw dowolnych i podczas pobytu na placu zabaw

- cały personel

- nauczycielki wszystkich oddziałów

- Wdrażanie - Pouczające i częste rozmowy z - nauczycielki

wychowanków do poszanowania cudzej pracy

dziećmi przejawiającymi agresywne formy zachowania oraz z ich ofiarami

oddziałów IV, V, VI, VII, VIII

- Kształtowanie podstawowych wartości społecznych:

szacunek dla drugiego człowieka

szacunek dla życia i zdrowia

rodzina, ojczyzna

przyjaźń, koleżeństwo

- Częste rozmowy z rodzicami

- Zasięganie opinii specjalistów

- Prowadzenie zajęć w formie pogadanki, inscenizacje (pedagogika zabawy)

- Uświadomienie dziecku jego praw do nietykalności osobistej i naruszania godności

- Przestrzeganie przez personel i rodziców „Konwencji o prawach dziecka” - (ratyfikacja 21 września 1990 r.) - zorganizowanie zebrania ogólnego dla rodziców

- cały personel

- dyrektor

- wicedyrektor

- Kształtowanie odpowiedniej postawy społecznej oraz wdrażanie dzieci do kulturalnego zachowania się w relacji z innymi ludźmi (z osobami dorosłymi i z rówieśnikami)

- Zapobieganie i zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci mających trudności w nauce i inne deficyty rozwojowe

- Dawanie przykładu osobistego przez nauczycieli i pozostały personel

- Zajęcia wyrównawcze

- Terapia logopedyczna

- Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne

- Spotkania ze specjalistami psychologiem, logopedą

- cały personel przedszkola

- nauczycielki

- logopeda

- wicedyrektor

- nauczycielki

- dyrektor

- Stwarzanie warunków do prawidłowego rozwoju dzieciom

- Rozmowy z rodzicami

- Prowadzenie zajęć indywidualnych

- nauczycielki

- wicedyrektor

uzdolnionym, praca z dzieckiem zdolnym

- Pomoc dzieciom sprawiającym kłopoty wychowawcze

rano i w trzeciej części dnia

- Nawiązanie współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną

- dyrektor

1. Założenia programowe

Dzieciństwo jest okresem w życiu człowieka, w którym kształtują się jego

postawy wpływające na aktualne i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia.

Utrwalone przyzwyczajenia i nawyki decydują o późniejszym stylu życia.

Edukację zdrowotną należy rozpoczynać jak najwcześniej włączając do

współpracy rodziców lub opiekunów dziecka.

W wychowaniu przedszkolnym treści edukacji zdrowotnej określają-

biorąc pod uwagę możliwości człowieka- poziom aktywnego i świadomego

zaangażowania w sprawy zdrowia.

W przyjętej koncepcji programu wydzielono cztery odrębne moduły

edukacji zdrowotnej:

I Zdrowie.

II Bezpieczeństwo.

III Higiena.

IV Aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy.

Każdy moduł zawiera określone treści w obrębie danego zakresu podstawowych

zagadnień programowych.

W myśl przyjętego założenia zakres tematyczny programu jest zgodny z

Podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów

przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania

przedszkolnego. We wszystkich wyróżnionych w tym dokumencie obszarach

edukacyjnych zawierają się treści edukacji zdrowotnej.

Cele edukacyjne programu

Budowanie „świadomości prozdrowotnej” poprzez edukację oznacza nie

tylko wzbogacenie wiedzy o zdrowiu, ale i „odpowiedzialność” za własne

zdrowie. Stan zdrowia jako wypadkowa wielu czynników (biologicznych,

fizykochemicznych, społecznych) pozwala na prawidłowe reagowanie i

przystosowanie się do środowiska społecznego. Jest to szczególnie ważne w

przypadku dzieci w wieku przedszkolnym. Dobry stan zdrowia warunkuje dobre

samopoczucie, większą odporność organizmu oraz umożliwia systematyczne

uczęszczanie do przedszkola, a także ułatwia zabawę i naukę.

Edukacja zdrowotna w przedszkolu powinna opierać się na potrzebach

zdrowotnych wychowanka, podlegających charakterystycznym przemianom w

wyniku rozwoju dziecka. Wzrasta wraz z wiekiem aktywny i świadomy udział

w staraniach o własne zdrowie oraz rozwija się „świadomość” i

„odpowiedzialność”. Edukację zdrowotną dzieci w wieku przedszkolnym należy

rozumieć jako zamierzony ciąg planowanych działań wychowawczych, które

uwzględniają intensywność rozwoju psychofizycznego i społecznego oraz

uwarunkowania środowiskowe. W dłuższej perspektywie czasowej powinny one

doprowadzić u dzieci do wzbogacenia wiedzy z dziedziny zdrowia i

kształtowania się u nich postawy „prozdrowotnej” oraz umożliwić nabycie

określonych umiejętności, a także przyswojenie prawidłowych przyzwyczajeń i

nawyków higieniczno- zdrowotnych.

Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie

rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i z jego możliwościami

rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym i

przyrodniczym.

Cele ukierunkowane na dziecko wyznaczają następujące zadania

polegające na:

- nabywaniu i bogaceniu wiedzy (informacji);

- kształtowaniu czynnych postaw (wobec zdrowia i bezpieczeństwa

własnego i innych);

- kształtowaniu umiejętności (określanych mianem życiowych);

- doskonalenie zdrowia własnego (predyspozyje i możliwości).

Dla nauczyciela zostały sformułowane następujące cele:

- podniesienie jakości (ewaluacja) działań podejmowanych na rzecz

zdrowia dzieci przez osoby sprawujące nad nimi opiekę;

- pomoc dzieciom w kształtowaniu zachowań i postaw prozdrowotnych;

- wzmocnienie u dzieci wiary we własne możliwości;

- przekazywanie wzorców „zdrowego życia”;

- opanowywanie nowych metod pracy z dziećmi;

- doskonalenie umiejętności wychowawczych.

Cele, które zostały sprecyzowane dla rodziców (lub innych osób

sprawujących opiekę nad dzieckiem):

- wspomaganie (współdziałanie z nauczycielem) w tworzeniu środowiska

wspierającego edukację zdrowotną;

- prezentowanie wspólnie z nauczycielem pozytywnych wzorców

zachowań;

- propagowanie postawy „prozdrowotnej” we współdziałaniu z

nauczycielem.

Proponowany program „Edukacja zdrowotna w przedszkolu” został tak

skonstruowany, by dziecko po ukończeniu etapu wychowania przedszkolnego

cechowała względna samodzielność. Powinno ono również podejmować próby

samooceny własnej aktywności i samokontroli swoich zachow

2. Formy i metody edukacji zdrowotnej

Dostrzegając wpływ wczesnego dzieciństwa na późniejsze życie

człowieka, należy brać pod uwagę fakt, że rozwój dziecka dokonuje się nie tylko

na podstawie zadatków wrodzonych, ale dzięki jego własnej aktywności i

różnorodnym oddziaływaniom środowiska społeczno- kulturowego, a także

stanowi odzwierciedlenie celowych działań wychowawczych. Uwzględnienie w

rozwoju dziecka specyfiki okresu przedszkolnego pozwala na właściwe i

wszechstronne przygotowanie do dorosłego życia. Edukacja zdrowotna w wieku

przedszkolnym powinna być łącznikiem między wiedzą a doświadczeniem

dziecka wyniesionym z domu rodzinnego, a tym co powinno znać i umieć oraz

rozumieć, kiedy wkroczy w dorosłe życie, w którym jego zdrowie stanowić

będzie określoną wartość i kapitał na przyszłość.

W kształtowaniu u dzieci zachowań sprzyjających zdrowiu dużą rolę

odgrywa środowisko przedszkolne wspierając edukację zdrowotną oraz

specjaliści zapraszani do przedszkola. Wszelkie zajęcia powinny odbywać się w

odpowiednich warunkach, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. Należy

przestrzegać koniecznych założeń metodycznych pamiętając, że dziecko jest

współuczestnikiem procesu wychowania. Między nim a nauczycielem zachodzi

swoisty rodzaj współpracy, w której każda z osób jest jednakowo ważna.

Jeżeli jednak to, czego uczy się dziecko w przedszkolu, nie będzie wspierane

przez rodzinę, przekazywana wiedza jest niewiarygodna i nie ma na

wychowanka wpływu. Istotnym warunkiem prawidłowego przebiegu edukacji

zdrowotnej dzieci w wieku przedszkolnym jest współdziałanie rodziców i

nauczyciela. Dotyczy to zwłaszcza włączania rodziców do działań

prowadzonych w przedszkolu na rzecz promocji zdrowia i właściwych zasad

higieny. Ich bliski kontakt emocjonalny z dziećmi, wzmacniany pozytywnie

poprzez aktywne uczestnictwo w podejmowanych wspólnie działaniach, będzie

sprzyjać utrwalaniu właściwej postawy prozdrowotnej.

Nie oznacza to przeniesienia edukacji zdrowotnej tylko na rodziców dziecka,

lecz podjęcie wspólnych działań mających na celu preferowanie przez dziecko

zdrowego stylu życia i wykorzystywania dotychczasowej wiedzy oraz

przyzwyczajeń wyniesionych z domu rodzinnego. Współdziałanie sprowadza się

również do wzajemnego respektowania przez rodziców i nauczycieli działań

mających w konsekwencji przekazać dziecku odpowiednią wiedzę oraz

kształtować przyzwyczajenia i nawyki zdrowotne. Dziecko, mając poczucie

bezpieczeństwa w przedszkolu oraz w domu rodzinnym, z ochotę włączy się w

proces edukacji zdrowotnej, gdy będzie to jeszcze jedna interesująca w treści i

działaniu zabawa.

Skuteczność edukacji zdrowotnej zależy od tego, w jakim stopniu

przedszkole zainicjuje i rozwinie współpracę z rodzicami, kontynuowaną potem

przez szkołę. Współpraca ta powinna polegać na:

- informowaniu i uzgadnianiu z rodzicami, jakie tematy, problemy są z ich

punktu widzenia najważniejsze oraz jaka jest możliwość ich realizacji;

- wspólnym realizowaniu w przedszkolu imprez o tematyce zdrowotnej;

- zachęcaniu rodziców, którzy mają odpowiednią wiedzę i umiejętności, do

włączania się w prowadzenie wybranych zajęć w przedszkolu przeznaczonych

dla dzieci i dorosłych;

- stwarzaniu rodzicom możliwości wyrażania swoich opinii i informacji

zwrotnych o tym, jakie są efekty oddziaływań przedszkola.

Chociaż nauczyciele odgrywają kluczową rolę w edukacji zdrowotnej (są

edukatorami, tworzą wzorce zachowań), to wielu rodziców intuicyjnie wyczuwa

właściwy kierunek działania, który należy podjąć, by zapewnić dziecku

odpowiednie warunki rozwoju.

Podstawową formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest

zabawa. Dziecko w zabawie komunikuje swoje potrzeby i zainteresowania,

przeważnie w sposób pośredni. Obserwacje spontaniczne podejmowanych

zabaw powinny podpowiadać właściwy moment inicjowania przez dorosłych

sytuacji edukacyjnych lub wykorzystania okazji edukacyjne, by przekazać

wiedzę oraz prezentować lub doskonalić umiejętności z zakresu edukacji

zdrowotnej. Dlatego też treści edukacji zdrowotnej w przedszkolu powinny być

wprowadzane w zabawie i poprzez zabawę. Zabawa ukazuje zjawiska w

nowych barwach, porusza wyobraźnię, budzi uczucia, pokazuje, co dobre,

zachęca do działania.

Zdobywanie przez dziecko określonych doświadczeń w toku wczesnej edukacji,

pozwala na wprowadzanie go w świat, w którym żyje i dorasta. Istotne dla

wszechstronnego rozwoju dziecka jest, z jednej strony, podejmowanie jak

największej liczby spontanicznych działań, dających możliwość poznania

rzeczywistości, z drugiej zaś, realizacja różnorodnych zadań inspirowanych

przez nauczyciela i inicjowanych przez dziecko. Program daje dużą swobodę

działania, nie ogranicza inwencji dzieci.

Dzieci w wieku przedszkolnym nie potrafią patrzeć perspektywicznie na

swoją przyszłość. Zainteresowanie sprawami zdrowia przejawia się w

zadawanych pytaniach. Dla dzieci najważniejsza jest teraźniejszość.

Gromadzenie doświadczeń przez dziecko w zakresie edukacji zdrowotnej- w

trakcie zajęć sprawiających przyjemność i radość, a także budzących jego

ciekawość- przyniesie o wiele większy efekt niż ćwiczenie tylko określonych,

niezbędnych umiejętności i wdrażanie do uznawanych za konieczne nawyków

higienicznych. Należy pamiętać, że dzieci najchętniej robią to, co lubią.

Metody stosowane w edukacji zdrowotnej są zawsze pochodną celów i

zadań, jakie stawia się w procesie wychowania. Do najczęściej

wykorzystywanych powinny należeć:

METODA ORGANIZACJI ŚRODOWISKA, według której nauczyciel

podejmuje działania w odniesieniu do prawidłowej organizacji życia

codziennego oraz prezentuje odpowiednie wzory osobowe. Organizacja

środowiska, to przede wszystkim dbałość o estetykę i funkcjonalność otoczenia.

Właściwa organizacja dnia codziennego, to taka, w której zwraca się uwagę na

mnogość i różnorodność zajęć prowadzonych zgodnie zasadami higieny, czyli

zrównoważenie zajęć odbywających się w różnych pozycjach przyjmowanych

przez dziecko oraz zabawy i gry ruchowe często przeplatające inne zajęcia, a

także techniki relaksacyjne. Duże znaczenie mają wzorce osobowe kadry

pedagogicznej i personelu pomocniczego.

METODA PRZEKAZU WIEDZY związana jest ze sposobem

informowania, wyjaśniania. Istotna jest w nowych sytuacjach, gdy brak

dzieciom odpowiednich doświadczeń.

METODA POBUDZANIA ZACHOWAŃ SPRZYJAJĄCYCH

ZDROWIU, która, z jednej strony, stawia pewne wymagania dzieciom i ich

rodzicom w zakresie zachowań prozdrowotnych (higiena, hartowanie), z drugiej

natomiast, inspiruje dziecko do podejmowania samodzielnych prób dbałości o

własne zdrowie.

METODA UTRWALANIA POŻĄDANYCH ZACHOWAŃ I

PRZYZWYCZAJEŃ ZDRWOTNYCH polegająca na powtarzaniu pewnych

czynności i zachowań, ale także na wykorzystywaniu okazji edukacyjnych,

spontanicznie sprowokowanych przez dzieci.

METODY AKTYWIZUJĄCE, które w trakcie różnorodnych zabaw

tworzą specyficzne sytuacje i okazje edukacyjne, mogą wykorzystywać

dziecięcą ekspresję twórczą (drama, techniki twórczego myślenia, narracja,

techniki plastyczne)

Twórcza postawa nauczyciela pozwala na przekazanie dziecku

wiadomości i wdrażanie do nawyków, a także na podjęcie prób

„uświadomienia” sobie przez dziecko ich znaczenia. Najważniejsze jest

wyjaśnienie dziecku konieczności i sensu określonych form zachowania, z

jednoczesnym zaszczepieniem nawyku „bardziej świadomego” regulowania

własnych działań zdrowotnych i prozdrowotnych. Ważną rolę odegra tu

tworzenie swoistego kodeksu postępowania w określonych sytuacjach. W

przypadku nauczyciela wzorzec osobowy będzie przemawiał bardziej niż słowo.

Wiele zależy od atrakcyjności wykorzystywanego materiału, który powinien

uwzględnić potrzeby, zainteresowania, możliwości intelektualne i emocjonalne

dzieci.

W doborze materiału edukacyjnego nauczyciel powinien koncentrować się na

profilaktyce prozdrowotnej i proekologicznej, na utrwalaniu prawidłowych

nawyków i przyzwyczajeń, a także na przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa

własnego i innych.

Współczesna koncepcja aktywności ruchowej jest ściśle związana z

profilaktyką wad postawy. Propagowane przez nauczyciela atrakcyjne formy

łatwiej zostaną przez dzieci zaakceptowane, jeśli to właśnie on będzie im

towarzyszył w zabawie. Metody i formy powinny być dostosowane do

predyspozycji i możliwości dzieci oraz uwzględniać wszystkie uwarunkowania

dotyczące wprowadzania treści z zakresu edukacji zdrowotnej.

Organizując sytuację edukacyjną lub wykorzystując sytuację stworzoną przez

dzieci, nauczyciel powinien pozwolić dziecku na zauważenie problemu, a

następnie wykorzystać jego pomysły przy realizacji konkretnego zadania. Taki

sposób działanie powoduje, że dziecko traktuje rezultat jako wspólny i łatwiej

go akceptuje.

Podczas realizacji treści edukacji zdrowotnej należy brać pod uwagę

działania wyrównujące braki w stanie zdrowia dzieci, korygowanie wad

postawy i budowy ciała, przeciwdziałanie otyłości. Przygotowując zajęcia

należy korzystać z opracowań omawiających rozwój psychofizyczny dzieci.

3. Treści wychowania i uczenia się

Treści zawarte w programie Edukacja zdrowotna w przedszkolu

przeznaczonym dla dzieci w wieku przedszkolnym dotyczą wiedzy,

umiejętności, kształtowania postaw i aktywności ruchowej. Ich realizacja

powinna przyczynić się do wytworzenia określonych kompetencji u dziecka,

ułatwiając im dbałość o zdrowie i jego rozwój oraz uczestnictwo w różnych

formach aktywności ruchowej.

Przedstawione w programie treści zostały uporządkowane w czterech modułach.

Wzajemna integracja wydzielonych w każdym module treści powinna

przyczynić się do wszechstronnego rozwoju dziecka i indywidualizacji procesu

wychowawczo- dydaktycznego.

I ZDROWIE

Od najmłodszych lat człowiek poddawany był społecznemu

oddziaływaniu. Dziecko musi być przygotowane do stale zmieniających się

warunków. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych

to podstawa adaptacji. Wiedza o zdrowiu stanowi znakomitą płaszczyznę

integrującą wiele różnorodnych działań edukacyjnych wspomagających

wszechstronny i harmonijny rozwój dziecka. Przez myślenie, poszukiwanie,

działanie, uczenie się i doskonalenie dziecko przyjmuje „odpowiedzialność” za

własne zdrowie. W module Zdrowie jako podstawowe pojęcie edukacji

zdrowotnej treści programowe wynikają zarówno z koncepcji zdrowia, jak i z

linii rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym.

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- czemu służy właściwe

odżywianie;- czemu służy

aktywność ruchowa;- o konieczności dbania

o własne zdrowie poprzez stosowanie odpowiednich

- potrzebę prawidłowego odżywiania;

- potrzebę ruchu i aktywności całego ciała jako źródła zdrowia;

- potrzebę stosowania

- postępować zgodnie ze wskazaniami nauczyciela i rodziców;

- obserwować zmiany zachodzące we własnym organizmie pod wpływem

zabiegów higienicznych;

- jakie korzyści płyną z dobrego samopoczucia i sprawności ruchowej;

- do czego służy waga, termometr;

- jakie są negatywne skutki choroby własnego organizmu;

- jakie są właściwości oddziaływania na własne zdrowie, w kontekście podejmowanych przez siebie działań;

- o wybranych, podstawowych zasadach funkcjonowania organizmu;

- o potrzebie wyrabiania czynnej postawy wobec zdrowia;

- o potrzebie akceptacji „innych”;

- o niektórych zasadach zdrowego stylu życia

zabiegów higienicznych;

- znaczenie stosowania prostych zabiegów zdrowotnych;

- konieczność unikania sytuacji mających zły wpływ na zdrowie;

- konieczność przestrzegania wprowadzonych zakazów;

- konieczność zwracania uwagi na ewentualne zagrożenia i zgłaszania ich nauczycielowi;

- powody dla których należy dbać o zdrowie

aktywności ruchowej;- nazywać części

swojego ciała;- dbać o własne

zdrowie;- dostrzegać i unikać

zagrożeń;- właściwie

zachowywać się podczas choroby;

- dokonywać prostych wyborów dotyczących dbania o zdrowie

II BEZPIECZEŃSTWO

Bezpieczeństwo odgrywa istotną rolę w życiu dziecka, w jego

usamodzielnianiu i uniezależnianiu się od osób dorosłych. Dziecko musi

nauczyć się radzić sobie w sytuacjach zagrożenia, a także przewidywać takie

sytuacje. W module Bezpieczeństwo treści programowe zostały zgrupowane

wokół dziecięcej wiedzy o zagrożeniach, rozumienia konieczności stosowania

się do ustalonych reguł warunkujących bezpieczeństwo, a także sposobów

radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Moduł ten podzielono na:

a) BEZPIECZEŃSTWO W PRZEDSZKOLU

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- o podstawowych

zasadach bezpieczeństwa obowiązujących w przedszkolu;

- o zasadach poruszania się po pomieszczeniach przedszkola;

- dlaczego należy przestrzegać reguł w zabawach ruchowych;

- o konieczności powiadamiania nauczyciela o uszkodzonych zabawkach;

- jak zachować się w sytuacji zauważenia ognia czy dymu;

- jak zachować się w czasie pożaru;

- o zakazie samowolnego opuszczania sali, terenu przedszkola;

- dlaczego nie należy zachowywać się agresywnie wobec innych;

- że nie wolno włączać urządzeń elektrycznych bez pozwolenia;

- jak korzystać z urządzeń

- konieczność przestrzegania ustalonych zasad warunkujących bezpieczeństwo;

- stosowania przemocy i agresji wobec innych;

- zakaz samowolnego korzystania z urządzeń elektrycznych;

- zakaz biegania po schodach;

- zakaz bawienia się sztućcami, nożyczkami;

- zakaz bujania się na krześle;

- potrzebę odpoczynku;- konieczność

właściwego zachowania się na sali gimnastycznej

- bawić się tak, by nie wyrządzić sobie i innym krzywdy;

- bawić się zgodnie z ustalonymi regułami;

- poprawnie i bezpiecznie obsługiwać sprzęt gospodarstwa domowego (tarka, trzepaczka, odkurzacz);

- bezpiecznie posługiwać się przyborami, sztućcami i prostymi narzędziami;

- zaalarmować osoby dorosłe o możliwości wybuchu pożaru;

- dostrzec niebezpieczeństwo;

- zgłaszać nauczycielowi dolegliwości, skaleczenia również te zaobserwowane u innych;

- przestrzegać zakazu manipulowania urządzeniami elektrycznymi;

- przeciwstawiać się zabawom niosącym ryzyko wypadku;

- stosować zasady

elektrycznych bezpieczeństwa;- zachowywać się

właściwie w czasie ewakuacji;

- „oceniać” zachowanie innych z punktu widzenia ich bezpieczeństwa

b) BEZPIECZEŃSTWO POZA PRZEDSZKOLEM

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- o podstawowych

zasadach bezpieczeństwa obowiązujących poza przedszkolem;

- o konieczności powiadamiania nauczyciela o uszkodzonym sprzęcie;

- o ostrożności wobec nieznanych roślin i zwierząt;

- jak korzystać ze środków komunikacji miejskiej;

- jak zachowywać się w miejscach publicznych;

- komu należy zgłosić wypadek swój lub kolegi;

- jak korzystać z telefonu i jak zgłaszać wypadek;

- jakie zagrożenia wynikają z faktu podejmowania zabawy w niewłaściwym

- zakaz brania do rąk, buzi znalezionych przedmiotów;

- zakaz bawienia się nieznanymi przedmiotami;

- zakaz zabawy lub samodzielnego zażywania lekarstw;

- zakaz bawienia się zapałkami;

- zakaz oddalania się poza wyznaczony teren;

- zakaz zbliżania się do obcych zwierząt;

- zakaz ślizgania po zamarzniętych stawkach, jeziorkach, rzekach;

- zakaz zbliżania się do działających maszyn i urządzeń;

- zakaz kąpieli bez nadzoru;

- zakaz przyjmowania prezentów od osób nieznajomych;

- konieczność

- wybrać bezpieczne miejsce do gier i zabaw ruchowych;

- bezpiecznie bawić się na śniegu, lodzie, nad wodą i w wodzie;

- unikać miejsc niedozwolonych do zabawy;

- korzystać właściwie ze sprzętu przeznaczonego do zabaw ruchowych;

- zachować się właściwie w czasie burzy;

- przestrzegać podstawowych zasad ruchu drogowego;

- stosować się do podstawowych znaków drogowych;

- sygnalizować niebezpieczeństwo osobie dorosłej;

- zapamiętać numery alarmowe;

- zapamiętać swoje imię, nazwisko i adres,

miejscu i na niewłaściwym sprzęcie;

- o podstawowych zasadach ruchu drogowego;

- o znakach ostrzegawczych i zakazie ich niszczenia;

- o zakazie samowolnego oddalania się od grupy;

- o ostrożności w mało znanym miejscu;

- o ostrożności wobec nieznajomych;

- do kogo należy zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia;

- jak należy zachowywać się w sytuacjach trudnych (np.: kiedy zostaje zaczepione przez obcą osobę)

zgłaszania bliskiej osobie próbę nawiązania kontaktu przez nieznaną osobę

lecz nie ujawniać tych danych obcej osobie a jedynie w sytuacjach tego wymagających;

- radzić sobie w sytuacjach trudnych;

- ograniczyć swoje zaufanie do obcych;

- stosować zasady bezpieczeństwa poza terenem przedszkola;

- przyjąć bezpieczną postawę w razie ataku psa;

- korzystać z urządzeń elektrycznych

III HIGIENA

Higiena i czystość najbliższego otoczenia, w którym funkcjonuje

człowiek mają duży wpływ na jego zdrowie. W module Higiena treści

programowe zostały zgrupowane wokół bloków tematycznych:

a) HIGIENA OSOBISTA

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- dlaczego należy - konieczność - samodzielnie

wykonywać codziennie zabiegi higieniczne;

- o zasadach higienicznego postępowania w odniesieniu do własnego ciała;

- o potrzebie dbania o czystość całego ciała;

- o potrzebie zachowania czystości miejsca, w którym myje się lub kąpie;

- o konieczności unikania miejsc zakurzonych i brudnych;

- w jaki sposób korzystać z toalety;

- o zabiegach higienicznych niezbędnych w określonych sytuacjach (powrót z podwórka, wyjście z toalety)

codziennych zabiegów higienicznych;

- znaczenie czystości dla zdrowia;

- „zasadność” kontrolowania czystości ciała;

- podstawowe zasady higieny w korzystaniu ze wspólnych urządzeń sanitarnych;

- konieczność stosowania środków czystości w czasie pobytu w toalecie;

- konieczność codziennej zmiany bielizny;

- konieczność dostosowania ubioru do okoliczności;

- konieczność stosowania zabiegów zdrowotnych;

- zakaz korzystania z przedmiotów osobistego użytku należących do innych

wykonywać niektóre czynności higieniczne;

- dbać o czystość swojego ciała;

- samodzielnie zaspokajać potrzeby fizjologiczne;

- korzystać z urządzeń sanitarnych;

- prawidłowo korzystać z przyborów toaletowych;

- dbać o czystość odzieży;

- kontrolować swój wygląd

b) HIGIENA OTOCZENIA

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- co to są bakterie,

wirusy;- co to jest kurz oraz to,

że jest on bardziej niebezpieczny w pomieszczeniach niż na dworze;

- dlaczego należy zwalczać zarazki i jak

- znaczenie zabiegów higienicznych;

- potrzebę dbania o czystość zabawek i miejsc do zabawy;

- potrzebę przestrzegania podstawowych zasad korzystania ze

- przestrzegać porządku wokół siebie;

- posługiwać się prostymi narzędziami niezbędnymi do utrzymania czystości w swoim otoczeniu;

- przestrzegać czystości w miejscach

zapobiegać ich roznoszeniu;

- o podstawowych zasadach dbania o czystość najbliższego otoczenia;

- o konieczności wyrzucania odpadów do kosza;

- dlaczego toaleta zawsze powinna być czysta;

- o podstawowych zasadach korzystania ze wspólnych urządzeń sanitarnych;

- jak należy zachować się po wejściu do i wyjściu z toalety;

- dlaczego należy przestrzegać czystości w kuchni;

- w jaki sposób i gdzie przechowuje się przedmioty służące utrzymywaniu czystości;

- dlaczego należy zachować ostrożność w posługiwaniu się środkami czystości;

- czemu służą akcje ekologiczne (Dzień Ziemi, Sprzątanie Świata)

wspólnych urządzeń sanitarnych;

- potrzebę zwalczania bakterii i wirusów w swoim otoczeniu;

- dlaczego należy utrzymywać czystość koszy na śmieci;

- dlaczego nie należy wyjmować przedmiotów wrzuconych do kosza;

- potrzebę zachowania ostrożności w korzystaniu z chemicznych środków czystości;

- dlaczego należy zachować szczególną ostrożność w kontaktach ze zwierzętami;

- dlaczego powinno się unikać kontaktu ze zwierzętami i insektami roznoszącymi zarazki;

- dlaczego zwierzęta nie mogą przebywać w pomieszczeniach, w których jest przechowywana żywność

użyteczności publicznej;

- dbać o czystość urządzeń sanitarnych;

- korzystać z odpowiednich środków czystości w toalecie;

-

c) HIGIENA WYPOCZYNKU

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- dlaczego konieczny - konieczność - przestrzegać

jest wypoczynek w ciągu dnia;

- dlaczego należy spać w warunkach ciszy i spokoju, w czystej pościeli i piżamie;

- dlaczego należy ubierać się stosownie do temperatury otoczenia;

- o sposobach aktywnego wypoczynku;

- o różnorodnych formach wypoczynku i rekreacji;

- o nieprzeszkadzaniu osobom wypoczywającym

korzystania ze świeżego powietrza i słońca;

- konieczność przebywania każdego dnia na świeżym powietrzu- niezależnie od pory roku;

- potrzebę aktywnego wypoczynku jako źródła zdrowia;

- konieczność aktywności ruchowej

niezbędnych dla organizmu godzin snu;

- świadomie wybierać miejsca do zabawy;

- unikać głośnej rozmowy w czasie odpoczynku innych;

- unikać miejsc nasłonecznionych;

- szanować sprzęt używany do zabaw; unikać wielogodzinnego oglądania telewizji

d) HIGIENA WŁAŚCIWEJ POSTAWY CIAŁA

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- jaka jest prawidłowa

postawa ciała;- jak postępować by

unikać wad postawy;- o właściwych

przyzwyczajeniach i nawykach związanych z zachowaniem prawidłowej postawy w różnych pozycjach;

- jak aktywność ruchowa wpływa na prawidłową postawę

- konieczność unikania przez dłuższy czas jednej pozycji ciała;

- potrzebę wykonywania różnych ćwiczeń gimnastycznych usprawniających ciało;

- dlaczego należy zwracać uwagę na właściwy dobór krzesła i stołu;

- troskę rodziców i nauczyciela o prawidłową postawę jego ciała

- prawidłowo chodzić;- dbać o prawidłową

postawę ciała w różnych sytuacjach;

- wykonywać samodzielnie kilka prostych ćwiczeń zapobiegających wadom postawy;

- unikać dłuższego pozostawania w bezruchu

e) HIGIENA I KULTURA ŻYWIENIA

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- o konieczności - konieczność - gryźć i żuć różnorodne

jedzenia potraw niezbędnych dla zdrowia;

- jak właściwie zachowywać się podczas posiłku;

- jakie są zasady racjonalnego odżywiania;

- o tym, że żywność do spożycia musi być odpowiednio przygotowana;

- o przechowywaniu pożywienia w lodówce w celu zachowania świeżości;

- o różnych sposobach przechowywania żywności;

- jak należy postępować podczas przygotowywania posiłków;

- o zakazie próbowania i spożywania produktów nieznanego pochodzenia

przezwyciężania uprzedzeń do niektórych potraw;

- konieczność zachowania umiaru w jedzeniu słodyczy;

- zasadność mycia rąk przed posiłkami;

- konieczność mycia warzyw i owoców;

- zakaz picia wody i napojów nie nadających się do spożycia

pokarmy;- jeść z zamkniętą buzią,

nie mlaskać;- jeść kulturalnie

(używać sztućców, serwetek);

- dbać o czystość w trakcie przygotowywania posiłków

f) HIGIENA PSYCHICZNA

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- jak wyrażać emocje w

sposób powszechnie - co to znaczy „osoba

obca”;- wyrażać swoje

oczekiwania;

akceptowany;- co oznacza

szkodliwość miejsc niewłaściwie oświetlonych;

- do kogo powinno zwrócić się w razie kłopotów ze zdrowiem

- szkodliwość żartów (krzyk do ucha innej osoby; odsunięcie krzesła bez uprzedzenia)

- zakaz umieszczania ciał obcych w nosie, ustach, uszach;

- szkodliwość wielogodzinnego oglądania telewizji lub korzystania z komputera;

- konieczność niesienia pomocy innym

- wyrażać emocje w sposób powszechnie akceptowany;

- okazywać uczucie przyjaźni, sympatii;

- radzić sobie w niektórych sytuacjach trudnych;

- opanować uczucie lęku;

- zaakceptować własną porażkę i cudzy sukces;

- unikać nadmiernego hałasu;

- dbać o własny wzrok (nie dotykać rękami oczu, unikać silnych źródeł światła)

g) HIGIENA ROZUMIANA JAKO ZAPOBIEGANIE INFEKCJI I

KSZTAŁTOWANIE WŁAŚCIWEGO STOSUNKU DO CHOROBY

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- o zabiegach

profilaktycznych przeciwdziałających chorobie;

- o potrzebie wietrzenia pomieszczeń;

- jakie są przyczyny wielu chorób;

- jak zapobiegać chorobom;

- potrzebę hartowania własnego ciała;

- potrzebę każdorazowego mycia rąk prze posiłkiem;

- potrzebę kontrolnych zabiegów zdrowotnych;

- konieczność właściwego zachowania się w trakcie badań kontrolnych;

- potrzebę chronienia skaleczonego miejsca przed zabrudzeniem

- chronić skórę przed bezpośrednim działaniem zjawisk atmosferycznych;

- zachowywać się w taki sposób, by zapobiegać infekcjom;

- opanować lęk przez koniecznymi zabiegami leczniczymi;

- unikać przeciągów w trakcie wietrzenia pomieszczeń

IV AKTYWNOŚĆ RUCHOWA Z PROFILAKTYKĄ WAD POSTAWY

Niewątpliwie najważniejszą rolą kierowanej aktywności ruchowej dziecka

jest wykształcenie ogólnej sprawności fizycznej jako jednego z czynników

zdrowia. Istotne jest rozwijanie naturalnych predyspozycji dziecka, w

zgodzie z wydolnością jego organizmu i kształtowaniem prawidłowej

postawy ciała oraz wychowaniem do rekreacji. Te elementy stanowią

podstawę modułu Aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy.

Dziecko wie: Dziecko rozumie: Dziecko potrafi:- jak nazywają się

poszczególne części ciała;

- jaką funkcję w jego organizmie pełnią wybrane narządy;

- w jaki sposób organizm sygnalizuje zmęczenie;

- jak należy się zachować kiedy odczuwamy zmęczenie;

- na czym polega prawidłowa postawa ciała i dlaczego jest ona tak ważna;

- jaką postawę ciała należy przyjąć podczas wykonywania różnych czynności;

- jak przemieszczać „ciężkie” przedmioty;

- o tym, że należy ubierać się odpowiednio do „zamierzonej aktywności ruchowej” (wkładać czysty strój);

- co to jest strój i

- konieczność reagowania i stosowania się do poleceń nauczyciela;

- zasady współdziałania w grupie lub zespole;

- konieczność wykonywania czynności ruchowych w trakcie zajęć kierowanych przez nauczyciela;

- konieczność stosowania zasad w trakcie gir i zabaw;

- konieczność unikania zachowań zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu własnemu i innych;

- konieczność hartowania własnego ciała;

- dlaczego należy dbać o utrzymanie właściwej postawy ciała w czasie wykonywania różnych czynności;

- słuchać poleceń nauczyciela;

- odtwarzać wykonywane przez nauczyciela ruchy;

- wykonywać „zadania ruchowe” na określony znak i sygnał; wskazać zachowania, które stanowią dla innych zagrożenie;

- podejmować samorzutne i swobodne zabawy ruchowe;

- chodzić w parze;- ustawić się w szeregu,

dwuszeregu lub rzędzie;

- umiejętnie kontrolować położenie ciała w przestrzeni;

- dostosowywać własne ruch do zmieniających się warunków otoczenia (zwinność);

- współdziałać z partnerem w ćwiczeniach i zabawach;

obuwie sportowe;- co oznacza pojęcie

„zawody sportowe”;- o konieczności

przestrzegania określonych zasad zapewniających porządek i ład podczas zabaw i gier;

- konieczność odpoczynku po wysiłku;

- konieczność noszenia właściwego stroju w czasie ćwiczeń gimnastycznych

- wykorzystać własną inwencję w zabawach i grach ruchowych;

- zilustrować ruchem muzykę;

- bawić się zgodnie z przyjętymi zasadami;

- przyjmować pozycje wyjściowe do różnych ćwiczeń gimnastycznych;

- utrzymać prawidłową postawę ciała podczas wykonywania różnych czynności;

- biegać indywidualnie i w grupie;

- szybko zmieniać pozycję ciała;

- wzbogacać bieg o dodatkowe elementy ruchu;

- utrzymywać równowagę;

- podskakiwać dowolnie z odbiciem jedno- lub obunóż;

- zeskakiwać z wysokości;

- wspinać się na terenowe przeszkody, drabinki;

- pokonywać tor przeszkód;

- przemieszczać różne przedmioty;

- rzucać piłką lub innymi przyborami;

- brać udział w zabawach na śniegu i na lodzie

Program realizowany będzie przez cały rok szkolny w różnych sytuacjach

edukacyjnych.

Ewaluacją programu będzie:

- konkurs wiedzy na temat bezpieczeństwa

- obserwacja bieżąca zachowań dzieci

- ankiety rysunkowe skierowane do dzieci

- rozmowy kierowane na określony temat

- ankieta do rodziców na temat realizacji i skuteczności wdrażanych zadań -

( czerwiec)