95
가족의존적이라 안하고 야근이 당연해 쁘고 여자다워지느라 픈 시대 일시: 2012년 10월 30일 14시 장소: 한국장애인개발원 이룸센터 2층 교육실 주최: 한국여성민우회, 국회의원 남윤인순 주관: 한국여성민우회 후원: 프리드리히 에버트 재단 성평등복지 의제 발표와 정책 과제 토론회 성평등복지로 한국 사회의 다음을 기획하다

성평등복지로 한국 사회의 다음을 기획하다„±...13 성평등복지국가의 기본방향 1 이숙진(젠더사회연구소장, 한국여성민우회 이사) 1. 모든

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

: , : :




2012.
.
,
.
.
.
.
,
,
, , , ,
. ,
, ,
.
2011
. 2012
< >
. 2012 < >
,
.

,
. ‘ ’
.
‘ ?’ .

. 18
.

.
.
, ,
,
. , ,
.
,
. ,
.
.
,
.
.
,
.


. ,
, , ,
.

.
2012 10 30
, .

.
‘ ’. 18
.
.
33 ( )
73 ( )
117 ( , )
147 ( )
( ) 159
(() ) 165

1. ‘’
( ) , .
.
.
2012, .

(
) .
‘’
.
-

. ‘’
--
. , , ,
1 , .
1514
.
.
,
.
,
.

(Sainsbury,1999) ‘ ,
’ .

.
(Esping-Andersen, 1990) ‘’ ‘
’ .
-
,
.
2

,
,
2 ,
.

, (Esping-Andersen, 1990).
.
,

. 50%

.
‘’

.
, ‘’ “ ,
”(Esping-Andersen,
1999) .

.
‘’ .

(Sainsbury, 1996:86)

” “ ” .
,
. ,
,

(autonomy to ‘defamilialisation’) (O’Connor,
Olroff, Shaver, 1999:32).
1716
,
,
.
3


.


.

.

3 , ,
( , 2006).
, ,

.
.
, ,
.
.

: Sainsbery(1996:42), ,(2008), p.235
--, --

.

,
, (O’
Connor, Orloff, Shaver, 1999)
.
(
, ) .
2
1.5 (, , ,
) .
/, /, .

.

.
.
.
1918

.
, .

///
.
,
,
,
,
.

,

.
‘’
, , ‘’
4 .
4 (dynamic approach) ,
, /
.

, , ‘ ’ .
, ‘’ .
2.
, ,
.
.
.
, , ,

. ,

.
.
‘’
,
.
(Rees, 1999)
.

.
,
.
.

2120
5 , ‘’
, ,

. ‘’
.
,

.

, .

.

. ,
‘’
.


.
5 (Booth and Bennet, 2002) ,
‘ (three-legged equality stool)’ .
, ,
.



. 6

.


.

.

6

.
2322
.
.

.
.

.

,
. 20
50%
. OECD
10

(, 2011:16).
10 11.7%p ,
27.7% . 7
,
.


.
7 7.5%p,
12.5%, 12.8% .
.

.


.
.
,
.
, (Kittay) ‘

,
.
. (allowances-based
approach)
“ ”
.

. (2011)
, ,


.
‘’
. ,
.
2524
OECD GDP 2007 29.8%,
28.5% OECD 19.3% 6.1%
. ()()
6.6%, 0.3% ,
, .

.
,
.

. 8
() ‘
’ ,
‘ ’
. 4 ‘
, ,
, ’.
.
8 Statistics Sweden(2010), Women and men in Sweden.
3. ‘’
.
. -
, ,
.
‘’
‘’
.
1

. 1

.

.

,
.
20 .
2012
2726
.

. 80 10 73.1 73.1
2000 12.2, 2003 10.4 2005 8.7(,
) .
. OECD

,
(
, 2010).
. ‘’
‘’
. 9
.
OECD

. 2009 49% ( , )
70% .
.
9 2009 (15~64) 52.2% (74.4%), (73.1%) 20%p , (15~64) 53.9% OECD (61.3%) 7.4%p
(OECD, 2010). 2010 41.8%,
. 100
39 , 60% .
2010
15.1% 36.2% 2 .

. 52(40+12
) 75 10
.

.

.
, ,
.

,
99%:1%
.

.
. , ,
(AA) ,
, .

, 11
10 (2012) , , '
12 75 , 8
115 , OECD 2010
2,193( 2,111) OECD 34 .
2928
,
.
2)
,
. , ,

. ‘’ ‘


.
.
‘’
. ,
.
.

() .

.
. , ,


.

. , ,
.
3) -
,
.
.
, , ,

. ‘’
. ‘
’ ‘’
.

, ,

.
. 2011
66% 0.7%
33.0% . 1 23.9% 414, 1.25% 20
. , ,
. , ,
3130
.
.
, ,
, 1
, .
.
,
.

,
.

. , ,

.

- .
.
‘’ . ‘’
. ‘’

.


2. , ,
3. ,

5. ,

.
9. ,
.
32

. 2011. , .
. 2011. “ ”, 11 2
. 2010. “ ”. : . 22
.
Esping-Andersen, G. 1990. The three Worlds of Welfare Capitalism. Princeton, NJ; Princeton University Press.
---------- 1999. Social Foundations of Postindustrial Economies. Princeton: Kittay, E. F. 1999. Love’s
labor: Essays on Women, Equality and Dependency. New York: Routledge.
O’connor, J., Orloff, A., and Shaver, S. 1999. States, markets, families: Gender, liberalism and social policy
in Australia, Canada, Great Britain and the United States. The
United Kingdom; Cambridge
Sainsbury, Diane, 1999, “Gender and Social-Democratic Welfare States”. D. Sainsbury (ed.). Gender and
Welfare State Regimes. Oxford Univ. Press.


1.
2010
1 . 2010
1 23.9% 2 24.3%
0.4% . 1 46.5%, 53.5%. <
1> 30 . 1980 5
49.9% 2010 8.1%
, 1 2 . 1
1 1
1 . 2 1

1 1 , . 1
.

. 1
, , ,
1 .(, 2007: 1042)
2 2010 1 45.5%. 2 28.2%
13.8% 30% .
3736
100
80
60
40
20
0
1 2 3 4 5
19851980
23.9 10.5
12.3 13.8
16.9 19.1
22.2 24.3
*: (2011)
. 4 .
1
.
1
. 1

,
.
1 70 (19.2%),
30 40. 1995 2005 10
1 42% 30 40 (
, 2011: 485). 3, 40 1 , ,
,
, .
3, 40 1
. (2008) 1 1
, , , 4 .
3,40
3,40 1 .
1 ,
.
.
(2007) ,

.
, 3,40 1
.
1 .
1 . 1
1 , , , ,
, 6 1
. 1
. ,
1
.
.
1
. , ,
,

.
3938
,
. 1

(, 2007: 1047) .
1 , 3,40 1
. 1

. 1
“”
. ( A) “” 6
1 . ( B)
3,40 5 ,
,
. 40 1
1 ( A), 30 1 1( B) .
2. 3, 40 1
.
1 .
1
(59.4%) (39.5%)(, 2011). 1
. 1995 2005
1995 1 31.3% 2005 40.0%
8.7% (, 2011: 489). 1
45 . 45
.(<
1> )
30 30~45 45~65 65


* : (2010), KB(2012:2)
. 1
. 3, 40 1 10, 20
, ,
. 1

1 .
4
, 1
(, 2011:
4140
161). .
‘’
. 1 1 “
” ‘ ’ 81% ,
(77%).

.
.


.
(A-) “

. B “ ”
.
6 2 3 ,
, . .

. .
. . ,
. .
,
. ( A – , 30 )





. ( B, 30 )
.
3, 40 1
. A
. A

. A
.
.

. B
.
B .
.
.
. ( A, 40 )


. ( B, 30
)
4342
3,40 ,
1 ,
.
.
1 . 2008
1 1 45% 100 , 31%
100-200 1 10 7-8 200
. 26%, 10%, 9%
50% (, 2008: 151).
1 ,
( 57.3%, 44.65)
( 20.0%,
28.0%)(<> ). 1 1
200 .
,
1,636

1,503, 1,353
,
.

.
. (2,30) 1
.
(4,50) (20.0%)
. 3.6
(6.2) .
.
, ,
.
50.7% (8.65) ,
(17.6%) (< 2> ).
, 1
,
.
.
1 , ,
1
.
<2> 1 , (2010)(: %, )

(: %)
4544
*: , , (2012: 62)
<3> (2010 12 ) (: , %)

*: (2011:10)

(%)
*: (2011:20)
,
. < 3> 400
39.8%.
.
98%
, 38.05%, 14.15%
(< 4> ).

.
……, .
‘A-’, ‘A-’ .
. ‘A-’
‘ ’ , ‘A-’ 60
, 60 30
“ ” . 60
.
. 3,40 1
60
100 .
,
. ,
. .
. .
, .
, ?
. ( A – )
(). 60 , 60
(). 90 . 30
4746
… ( A – )
…. . (
B, 40 )
.
A . A
.
3 A
8 .

.
.
A
. A
1
.

. .
.

, . .
.

. .
( A, 40 )
.

. ‘ ’.

.

, ( B, 40 )
.
,

. .

.

,
( A – , 30 )
.

. ,
4948
.
. .
,
.
.

. …
,
. ( A – , 30 )
3,40 1
.
. 1
,
, .
1 1
.
.
1
.
.
.
, ,
. 2008 1
“/ ” 44.5%
20.0%(, 2008: 110).
, (2011)
2,30 .
<2> 1 : /


/
20.0 44.5
. ‘ ’ 1
, ‘’ 3, ‘ ’ 5 1 5 .
*: ··(2008: 110)
1 .
1 (, 2007).
1
. , ,
1 (,
2008: 120).
(, 2006)
1
.
.

.
. ‘A-’, ‘A-’
.

,
.

,
.
, . ,
, ,
. , ,

. . , . ( A –
, 30 )
, ,
. ,
, . ,
. .
,
.
, ,
,
? ( A- , 30 )
.
‘A-’ ,
, .
. …
. ,
.
.
. ( A – , 30 )
.
,
1
.
.
, , .
.
3, 40 1
. 1
. 3, 40 1

.

5352

.
.
1
. 1
1
.

.
3. ‘’
1
‘’ ‘’
. .
1
.

. ‘’
. 1


.
.
1
1 , , .
3,40 1 .
.
.


. 1
(, 2007: 1056). < 5> 1
‘ ’(47.1%)
(16.9%). ‘ ’ ‘ ’
.
<5>
551 (47.1%)
88 (7.5%)
220 (18.8%)
*: (2007: 1052)

. , ,
5554

2005 9.4 10.1 1.4 5.5 38.2 6 22.5 6.8
2009 13.5 9.0 9.5 15.6 25.7 7.9 12.4 6.4
2005 1.8 4.8 7.1 30.8 23.8 6.5 19.5 5.6
2009 5.3 8.3 10.5 35.0 18.7 5.3 9.2 7.7
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
. (2010) 2000 8,278
2009 1 7,542 2.1
(, 2012:42 ).

, .
,
. 38.7%,
59.8% ,
211.5% 126.9%
(, 2012).
.

.
‘’ ‘ ’
. < 3> 2005 2009

.
,

.
.

.


*: , (2011)

5756

. < 4> 60
,
28.8%,
34.1% (, 2011).

.

,
.
.

, . A

.
.
()





. ( A, 40 )

. ( A, 40 )
.
‘B-’
.
( ) .
… ,
. ( B- ,
30 )
. ,
. .
.
.
, ,

. ( A, , 30 )
.

. .


5958
.

( A, 40 )


. . (
A, 40 )
.

.
,
. ‘’ .

.
,
.
.

(Orloff, 1993). ,
.
.
.
.
.
20-30
78%(567) , (74.8%)
(80.8%) .
87.1%
(, 2008). 49.4%(2011)
(< 5> ).
‘’.
1 .
*: ,
, . 2010

31.2%, 42.2% .
10% .
90%
(< 6> ).
6160
*:, (2010)
. (2009)


.

.

.

.
. 2010 65
87.4% .
2011 65 87.4%, 70.9%
(< 7> ).
‘’
. ‘’

.
* : , (2011)
.

.

.
.

.

.
. ,
6362

.
.
. ,
. … . ,
,
, ,

. ( B, , 30)
,
, … ,
,
. .
.
,
. ( B, , 30 )
‘’ .
‘’
.
. . .
. . .
, , ,
. , , ‘ ’ .
5 . ,
. . , ( B,
, 30 )
. ?
. .
, ,
, ()
. ,
, . .
, ,
. . ,
. ( B, , 30 )

( B, 30
)
.
‘A-’ .
‘A-’
.
.
. ‘ ?’ .
. .
, , ‘ ’, , ‘,
? ? ,

. . .
.’ ( A, , 30 )
6564
.

. .

.
B .
- .




( B, 30 )
.

.

.
.
.
. … . (
) ( A, , 30 )
. . .
. .
. . ,
. ( A, , 30 )
.
3, 40 1

’, ‘ ’ .


. 3, 40 1

.
3, 40 1
.
.

.
6766
.
.
(Sainsbury, 1999) ,
,

.
,
.

.


.

(, 2003)
1

.
.
. 1
.

.
.
1 .
,
.
1
.
(ETC) 2 .
,
1 . 1
1 .
,
, 1 1 ,
.

,
.

.


. 50%

.
1 1 ,

6968
1 1 ,
. 1 1

.
.
.

.
.
.
.

.
1
.
,
. , ,
. 1
.

.
,

. 1

.
1
, 1

. 1 .
,
,
.
.
.
,
.
,
.
.
. 2

.
7170
( 56)
Orloff, Ann Shola(1993), “Gender and the Social Rights of Citizenship”, American Sociological Review, 1993,
Vol. 53(June: 303-328).
Sainsbury, Diane(1999), Gender and Welfare State Regime, New York : Oxford University Press.

KB(2012), “KB daily : 1 ”, 12-65(2012. 5. 17)
(2012), “ ‘’ ”, (
)
(2007), “1 ”, .
(2011), ,
.
(2009), “1 : 1 ”, (),
, 7 2, 37-53.
(2007), “1 ”, , 1041-1057.
(2011),
(2003), “ ”,
().
(2012), “1 ”, (), , 2012 4,
55-67.
(2011),
(2011), “ 1 ”, (), , 46
4, 131-145.
(2009), “ ”, (
)
(2004), “ ?”, (), , 20 1, 229-244.
(2011), “1 ”,
(), , 46 4, 480-500.
(2008), 20, 30 , http://www.jobkorea.co.kr/
jobtimes/news/research/result/2008_0516.asp
(2011), “1 - 2010

()
1.
.
. “ ”

. OECD 1
.

. ‘’ . 2

.
.

1 1 2,193(2010) OECD
, . 44.3 OECD
OECD 34.35 10 .
48.3 OECD 41.0 7
.(, 2011).
2 50
.
7776
. ,
. .
24, .
,
.

. 100
. 100
, .
.
. ,

. . ‘
’, ‘ ’
.
.
,
.
, . 11
.
<1>

1
39. .
29. . .
,
35. . . , .

38. . 1 .

2
35. 3 .

34. . .

, 3 .
35. , , 6 .
100 .
3
42. 16 . 1
38. 12 . 6 1 . 2
.
32. 5 . 1 .
7
2.


. 24, 1 365
7978
.
3 ,
.
(1)

.
4
. 2010
.
, .
.
2008 3 2012 3 .
,
3 ‘ (time divide)’ Jacobs & Gerson .
,
, , .
- ,
, ,
,
(Jacobs & Gerson, 2004).
4 (2012)
.
. ,
,
.
<2> () ( : , , , )


22.2 22.3 22.1 22.9 23.0 22.8 20.0 20.7 19.3
187.0 181.2 190.6 194.4 192.1 195.6 164.2 158.5 170.1
176.2 174.4 177.3 181.6 183.6 180.5 159.8 155.3 164.4
10.8 6.8 13.3 12.9 8.5 15.2 4.4 3.2 5.7
2,023 1,477 2,361 2,285 1,711 2,583 1,219 993 1,452
1,904 1,415 2,207 2,139 1,631 2,403 1,181 968 1,400
119 62 155 145 80 180 38 25 51
3,630 1,878 4,716 4,712 2,685 5,765 306 207 407
11,155 8,370 12,880 12,160 9,161 13,716 8,067 6,732 9.443
: , , 2010
,
. 2008 3 2012 3
2,843,000 2,690,000 153,000 2,795,000
3,119,000 324,000 .
2008 3 49.57% 2012 3 53.69% 4.12%P
, .
,
.
.
8180

2008 3 10,356 3,962 6,394 5,638 2,795 2,843
2008 8 10,658 3,991 6,667 5,445 2,746 2,699
2009 3 10,702 4,020 6,682 5,374 2,748 2,626
2009 8 10,725 3,891 6,833 5,754 3,073 2,681
2010 3 11,119 4,132 6,987 5,498 2,943 2,554
2010 8 11,362 4,228 7,134 5,685 3,037 2,649
2011 3 11,294 4,218 7,076 5,771 3,021 2,750
2011 8 11,515 4,273 7,242 5,995 3,203 2,791
2012 3 11,612 4,379 7,233 5,809 3,119 2,690
: , ( ),
<1>
(2)

<4> () ( : :)


6:35 6:04 6:56 6:50 6:17 7:13 5:47 5:21 6:04 5:10 4:54 5:21
6:54 6:29 7:09 7:07 6:39 7:24 6:08 5:46 6:19 5:45 5:39 5:48
()
4:45 5:10 2:57 4:52 5:13 3:10 4:31 5:05 2:25 4:18 4:53 2:30

1:34 1:30 1:41 1:31 1:27 1:41 1:35 1:31 1:43 1:39 1:39 1:41
1:42 1:11 1:53 1:45 1:12 1:57 1:19 0:57 1:27 1:48 1:32 1:52
0:34 0:36 0:34 0:35 0:36 0:33 0:35 0:36 0:35 0:32 0:30 0:34
0:21 0:21 0:22 0:22 0:21 0:23 0:24 0:23 0:24 0:19 0:20 0:16
2:15 2:54 1:00 2:14 2:51 0:56 2:17 3:00 1:04 2:17 3:01 1:10
1:35 1:48 1:03 1:35 1:50 0:54 1:38 1:49 1:16 1:33 1:40 1:20
: , ( ), 2009
. ,
.
56, 43, 27 .
, ,
. 1 55, 1 56, 1
51 . .
, 56, 33, 20 .

.
. 1 44, 2 5, 2 18
. .
8382


2:05 2:42 0:52 1:54 2:26 0:42 2:21 3:07 1:02 2:36 3:34 1:16
1:22 1:33 0:32 1:18 1:27 0:29 1:27 1:41 0:35 1:34 1:52 0:39
0:39 0:40 0:26 0:35 0:36 0:23 0:42 0:43 0:26 0:50 0:52 0:33
0:39 0:41 0:31 0:35 0:37 0:27 0:46 0:50 0:36 0:47 0:51 0:38
0:29 0:23 0:35 0:25 0:22 0:29 0:35 0:27 0:42 0:34 0:25 0:41

0:40 0:39 0:40 0:33 0:34 0:29 0:45 0:45 0:44 0:53 0:53 0:54
0:25 0:23 0:31 0:25 0:22 0:31 0:31 0:30 0:33 0:25 0:24 0:29
0:16 0:15 0:18 0:16 0:15 0:18 0:16 0:16 0:19 0:16 0:14 0:19
1:09 1:15 0:57 1:05 1:11 0:49 1:17 1:24 1:03 1:23 1:26 1:19

1:35 1:54 1:06 1:28 1:49 0:55 1:50 2:10 1:21 1:54 2:07 1:37
··
0:44 0:47 0:35 0:42 0:45 0:31 0:48 0:51 0:39 0:49 0:51 0:44
0:20 0:19 0:24 0:20 0:19 0:26 0:21 0:20 0:26 0:20 0:22 0:17

1:14 1:07 1:24 0:54 0:55 0:51 0:56 1:11 0:45 1:55 1:25 2:37
0:30 0:25 0:49 0:30 0:23 1:05 0:28 0:28 0:28 0:34 0:33 0:36
: 20 : , ( ), 2009
22, 21, 7
.
4 ,
2 2
.
2010
, 3 1.3, 4.1
, 3.5, 7.5 6.9, 7.5
. 5 ,
.
, ,
.
.
(3)

. 50~70 3,826
TV ,
.
TV 4
1 . 1 30
44~54 2 1 10 33~36
2 . 50 60 4
, 70 3 35 4 1 1
.
.
,
, .
5 20~50
60.9% , 35.3% . (2012),
Breif6.
8584
60
57.21%. 80
(962,118) (681,374) 70.82% .
<6> () ( : )

60 7,606,903 4,352,262 3,254,641
60~64 2,182,236 1,125,201 1,057,035
65~69 1,812,168 978,926 833,242
70~74 1,566,014 893,120 672,894
75~79 1,084,367 673,641 410,726
80~84 595,509 409,501 186,008
85 366,609 271,873 94,736
: , : , ( 10% ), 2010
<7> 60 () ( : )

() . 2011 60
() 447,809,
69.53% 311,336. .
80 () 95,504 79,230 82.95%
.
(2011) ,
,

.

.

.


. 6

.
2)
, ‘’

6 55~60 20 30 , ,
(, 2011).
8786
( )
. .
? Wiliams(2000)
“ (ideal worker norm)” .
.
,
. ,
.
.
,
.

. - OECD
2011 “ 44.6
OECD ”, “ 40
OECD ” , 2011
“ 30 13.5% OECD
” “
” . “,
1.5 7
7 (2009) , -
.
1.5 (one-and-a-half earner family) ‘- -
/ - - ’ .
40% 50% .
- ()
. - .
<8> (2010) ( : , %)
1 2 3
269 95.8 2.8 0.6 0.8 0.08

82 94.6 3 2.1 0.3 0.17


10-19% 73 94.2 3.9 1.9 0 0.08
20-29% 47 99.4 0.3 0 0.3 0.08
30-39% 43 88.3 11.5 0.3 0 0.12
40% 57 99.6 0.2 0.2 0 0.01
: , , 2010

“ ”

” .

,

. -
( )
8988
. ,
.
, (
) .
-
.
[] ?
1
. ‘’
.
1
, 9 17 16
. 1
‘ ’
. .
4 1 25% .
2 . 30%
, 35% .
- , 2012 9 17. “, ”
<2> 20~60
• ,
• ,
• ,
• 2,

.
, 30
. 40 30
80 . , , ,
, , , ‘60 80
’ . 20 60
80 (, 2011).
‘’ ‘’
. 20
60 .

.
.
9190
3.

.
.
(1)

.
.
.
. ,
.
“ .
. ” _ ()
“ .
‘ ’
.
‘ ’ .
” _ ()
“ . ” _ ()
.
.
“9 to 6” .
(2) “” “”
,
.
. ‘ =
’ .
“ . ? ”
_ ()
‘ ’ ‘’ ‘’ ‘’
. .
.

, “
” “9 9 12
” .
“ 119 .
. . 2~3
. .
5~6
” _ ()
.
.
9392
“ . ” _ ()
.
‘ ’ .
(3)
1
12. 7 30 7 20
5 7 30 .
12 4
. 12
()
“ ” .
5
.
“ . .
” _ ()
.
.

, .
“ , 9 10
. .
.
” _ ()


. 10 4 .
“ ,
()” .
(4)

. “ ”
. .
.
.
“ .
2 . .
” _ ()
“ .
9 .
” _ ()

. ,
. .
“ .
9594
(5)
.
, ,
.
. IT
.
IT ‘ ’
.
“IT . 3~4
. 3 4 .
. ” _ ()
“ . .
. . 10 10
. .
” _ ()


. ,
.
“ .
” _ ()

. , 1 8
3 4
.
“ . ,

.
” _ ()
“ . (
) ” _ ()
. 2010
2 (
+ ) 77.1% .
, .
<3> 2 : (15 , 2010)
9796
(6) ,

.
.
“ . 8 . 11 12
‘ ?’ . ” _ ()
“ ” 10 .
.
10 .
. 12
. 6
2007 9
.
1
. “
” .
1 .
“ . 1
” _ ()
.

. .
.
“ . .
. ” _ ()

. ,
.
“ .
. ” _ ()
(7) -
- ,
.
“ . 2
3 . 3 4
3 4 . ,
. . ” _ ()
“ .
. 20~30
. 15~20
” _ ()
- ,
.


9998

77.5 22.5 76.8 23.2 78.0 22.0
50.2 49.8 44.5 55.5 54.2 45.8
51.3 48.7 46.9 53.1 54.3 45.7
25.6 74.4 20.5 79.5 29.2 70.8
35.5 64.5 30.3 69.7 39.1 60.9
75.2 24.8 73.4 26.6 76.5 23.5
44.5 55.5 40.6 59.4 47.2 52.8
80.6 19.4 81.9 18.1 79.7 20.3
74.2 25.8 78.2 21.8 71.5 28.5
73.5 26.5 73.9 26.1 73.3 26.7
58.1 41.9 57.7 42.3 58.4 41.6
: 1 : , , 2011
.
-
.
,
(, 2009).
.

.
“ .
. .
. ” _ ()
2011 , ·
, .
, ,
. , ,
.
- .

.
.
“ . ” _ ()
“ .
. ‘ ’
. , ‘ ?’ .
” _ ()
2012 1/4
8 , 2012 3
13.4% . 9
9.5%, 18.6% ,
8 - .
“ ,
” , , , ,
.
101100
60 27.6% .
59.6%, 17.2%, 9.2% .
60 81.0% 30 (41.4%) ,
30(27.0%) , 60 7.2% .
9
(8)
-
. ,
. .
.


. .
” _ ()

.
.
“ . .
9 13.4% .
2 2
.
6.7% · 28.3% . ·
. , 2012
, 2012 8 30.
.
” _ ()
,
.
.
“[ ?] 10 . .
.
, .
. ” _ ()
“ .
. . ” _ ()
? 1
3 ,
. 3
. .
“[ ?] . .
. ,
, , ” _ ()

. .
‘ ’, ‘’
. ,
103102
.
. 2010
,
. 10 6.02,
5.99
. 2009 5.72 2010
.
.
, .
2011 , 400
7 , 500
300~400 . 500
2 50 . 300~400
100 2 .
(9) ?

24
. .
‘’
.
.
.
[] ?
“ .
. ..
. .
.
. . .
. .”
“‘ .’ . !
.
.
. .
. .
.”
- , , (2011), , 21.
105104
:
1 -
:
2 -
: ,
3 -
: 30
- J., , (2002), ,

. .
,
. .
(10)
100 10
. 80 100
10 90 ‘100 ’ .
2020 90 100 .
1990 1
2020~2025 100 (, 2011).
. “ ”
.
“ ”
“”.
“ ()”“
” _ ()
“ ? . .
” _ ()
“ 1 .
50 . .
. ” _ ()
“ ” “” .

. . 6
. 24
,
2~3 .
12
.
“ . . 6
. 6 .
. [
?] 2~3 . [
?] . ” _ ()
107106
. ,
.
16 .

.
.

. ,

” _ ()
.
, , .
.
“ ” .
. “ ”
.
.
. .
.
.
“[ ?] .
” _ ()
“ .
” _ ()
“ .
. , ?” _ ()

.
. “ ” “ ”
,
.
.
“ . .
, .
.
. .
,
” _ ()

.
. OECD 2002 2007 5 30
40
, 11 71.2, 67.9 OECD
. 40 11,
8 . 12

, (10)
(, 2009).
.
109108
1112
4. :
, , ,
. .
.

.
, , ,

, .
,
.
.
.
.

.
“”
11 (effective retirement age)
.
12 73, 75
69.5, 66.5 .
.
.
, .
,
,
.
1) :
,
.
.
Jacobs Gerson(2004) “ ”
.
- ‘’
.

(, 2009).

.

.
,
.


111110
. .
,
.
.
- - (work-life balance)
. 13
2) :

. 14


, . “” ,
, “”
.
.
.

13 (2009) -
.

. - -- -
.
14 . 40 35 . 40 5

.
.
.
.
,
. .
10, 48 . 15

,
.

.

( , 2010).

.
.
( ) . 17
.
,
.
15 .
. ( 12)
,
.
16 (2012) 1 2, 1 12 50%, 1
2~4, 1 12~20 75%,
100% .
17 (2012) 24 11
.

.

.
. 18
5 5
.
, 5 .
.

.
.
3) :
100

. 100 ,
.
80 20 → 60 →
. 100
, .
18 (2012) 8 48
115 .
<5> 80 <6> 100



.
,
.

, .
6 12
(, 2012).

.

.
.

. .
. 19

19 .
,
.
.
.

.
(, 2010).
.

. ,
.
(work-sharing) . 20


.
, . 52
69
(, 2012).

.

.

.
.

.

20 2
,
.

.

.
,
.
.
10
.
21
.
. .
,
.
116

(2012), “ ”, ,
,
(2012), “ ”, ,
?, .
(2011), “100 ”, 70 : 100
?, .
(2012), “ ”, , ,

16).
(2012), “ ”, 2012 .
(2011), “100 ”, 100 : 100
?, .
(2012), “ ”, , ,

(2010), , .
(2009), “OECD ”, 7, 55.
(2011), “ ”, vol.3,
.
Williams, Joan(2000), Unbending Gender : Why Family and Work Coflict and What to Do About It, Oxford
University Press.
Jacobs, Jerry A. and Kathleen Gerson(2004), The Time Divide: Work, Family, and Gender Inequality,
(2010), - ,
.
: ,
( , ) 1
1.
(1) ‘’ ?
,
.
, ,
‘ ’ / ‘’
‘’
.
‘’ .
(WHO) “
, , ” ,
‘’
. , ,
,
(,
1 [email protected]
121120
2009).
‘100 ’ .

. ? ‘’ .
, ,
,
‘’ ,
. ‘100 ’
, ‘’ .
/, /
.

, ‘’ , , ,
. / ,
, .
(2) ,
,
. 30
,
(, 1995 ; , 2010 ; , 2011).
,
,
(, 2007). ,
(, 2012b:65). 2
5 (EQ-5D index)
2007 , ,
, (, 2009). 23
<1> 15

2006 6.4 32.6 41.8 16.2 2.9
10.5 39.7 37.9 9.7 1.9
2008 8.1 38.6 36.5 14.8 2.0
12.4 44.2 32.4 9.3 1.7
2010 7.8 34.8 38.3 16.2 2.9
11.9 39.2 36.7 10.2 2.0
: , <>
4
,

‘’ . WHO
, , , , ,
2 33.3%, 28.6%, 19.2%, 10%,
50.7%, 37.7%, 23.5%, 15.6%).
.( 20
3 : 19.3%, 45.3%, :
8.8%, 18.1%, ( 3 ) : 46.6%, 39.1%.
3 1
,
.
1 (, 2009).
123122
.
39% 47%
(, 2009).
2012 < >
. (
, , ,
), (, ,
), ( ),
( ), (
, ),
(3 2 ,
) (, 2012). 4
,
, ‘’
, ,
(
, , , )(, 1997:69 ; , 1999). “
?” (, 2010 ; , 2012) / ,
, ,
.
4 , ‘
’ ()
(, 2009). ‘ ’
‘( , -- )’ . “
,
. ,
, ,
.
.”, /(2005:75).
(,
2010). (, 2004) ,
‘’ .
//
‘’
. 135 108
,
.
/
. ‘ ’
/ . , 2030 ,
2010(Health Plan 2010), (1~3),
(1,2) .
, ‘’ ‘ ’ ,

. 2-3
,
(, 2008).
< 2010> ,
. ,
. (
23)
, .

. ,
(factor) . ,
‘’ ,
125124
. ,
,
.
,
.
‘ ’ ,
, ,
,
( , , ).
NGO
, 5 ,
(, 2012). ‘’
, ‘ ’ ‘
’ . ‘ ’ ,
‘ ’
.
, ‘’ . 6
,
,
(Needs) .
5 2010 65 100 326 ,
84% .
6 , , , <2012,
> 24 , "13.
" .
(http://www.health.re.kr/bbs/board.php?bo_table=b001&wr_id=77)
(3)
‘’ ‘’ ,
(justice)
.
,
. ,
, ,
. ‘’ ‘ ’, (Gender Mainstreaming)
,
. ‘’

( ), ‘’ ‘
’ , , ,
.
,
.
“ ,
” (Martin and McQueen, 1989:2, :1995:290
).
, ‘ ‘’ ?’ .
, ‘
(, , )’ ‘(HIV, , )’, ()
(, 2008). ‘ ’ ‘’ , ‘
’ . 7 ,

,
127126
. 7
1980 ,
. ,
.
,
(, 2008:240-254). ,
,
.
, (, , , ,
, )
. 8
2. : “ ”
,
, ‘ ’ ,
‘ ’ .
7 ,
.
.
8 “
. ,
,
”( , 2008:35). , ‘ ’
.

. ,
.
‘ ’ ‘ ’ . ,
‘ ’ , ‘
’ . ,
, 10
, .
,
? 60
80% ,
.
<1> <2>
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
1998
1.4
2.0
3.2
4.1
10.2
17.4
17.8
8.3
2.2
2.5
6.9
2.6
19.3
6.4
3.5
8.3
‘ () ()’
. , ‘’
129128

6.5 65.7 27.8 6.3 67.2 26.5 6.2 66.2 27.6
2.8 60.6 36.6 3.6 60.7 35.6 3.4 60.4 36.2
: ,
46.8
44.9 41.6 42.8 43.3

9
‘ ()’ (
, , 2001). ,
. 2.1%
6.1%, 3 (, 2009). ‘’
,
9 7 20 3 46.9%,
20.0% , 7 3
29.5%, 9.3%, 1/3 (, 2012).
. , ‘ ’
, ‘ ’
,
. , , , , ‘
’ .
‘’
‘’ /.
. /

.
() .
‘ ’
(, 2001).
, , , , , ‘’
‘’ . ‘’
‘ ’ ‘ ’ .
‘/ ’ , ‘
’.
‘ ’ ?
, ,
. ‘’
. 10 ,
. , (1)
‘ ’ (2)
‘’ 10
.
131130
10 , , 2
11 ‘ ’ .
(1) ‘ ’
‘20 44 ’
(ideal)
‘ ’
.
,
.
10kg .

10 . ‘
’ ‘’ , ‘ ’ ‘ ’, ‘ ’ ‘
’ .
, , , .
,
.
11 2012 7~8
. 20 ~50 8 .
// 6
, , , , 10
, .
, .
, .
… . (…)
10kg ,
. _ 20
.
.
? .
.
, . (…)
.
.
, ,
… . _
5 “ ” .
.
… _ 50

.

. 20
. ,
30~40 .
‘’ ,
. _ 30

‘ ’
,
. ,

.
.
. .
. _ 20
.
. .
. ,
“ ? “? ? ?” “
~” . “ .”
(
) .
. .
. .
. . . _ 20
.
.
.
. _ 20
, .
.
.
.
. … _ 30

‘ ’ ‘ ’ . ,
,

. , ,
.
. ‘ …’
.
… . . _ 20
.

… _ 40
‘’ ‘’
. ‘ ’
,
‘() (loser)’ .
, “ ”
, ‘
135134
’ . ,
‘’ ‘’ ‘’ .
(kcal) / ,
, ,
. , ( ) ,
, .
.
, ‘’ ,

, ‘’ .
(2) ‘ ’

‘’ , 10
. ‘
’ , ‘’
.
‘ ’
,
.
, ()
?
? .
.
, . (…) ,
.
.
, … _

.
100 . (…)
. ,
. _
()
,
_
? .
… ,
,
… _
10 ‘’
. ,
.
, ‘ ’
.
137136
().
. ,
, ,
?

… (…)
.. _


.
,
,
.
, 5
,

. _
.

.
, < >
, ,
. , … _

“ . ” John
Berger , .
, , ‘
’ .
, , ,
, () ,
.
-
‘’ . ‘’
. , ‘ ’
‘ ’ .
,
, ‘ ’
.
< 2010> , ()
.
,
‘ ’, ‘ ’
. ,

, .
‘’
,

.

.
, ‘’ ‘’ ,
/ ,
, 10 ‘’
.
(1) :
‘ ’
. “
” , ‘
()’ . ‘
’ . ‘ ’
‘//’ ‘()’(
) ‘ ’
. ‘’ ‘’
, ,
. “ ”
/// ‘’
.
,
(‘’) , ,
. ,
.
‘ ’ .
‘ ’ ‘ ’
,
. , .
,

. ,
, (temporality) ( )
‘ ’ ‘ ’
.
‘ ’(= ( ),
, ) , 10
, , ,
.
‘’ ‘ ’
.
(2) :
,
, , ,
, ()
.
,

141140
?” .
12


, , ‘ ’
‘ ’ ‘/’
13

, ‘ ’

.

,
.
12 ,
‘ ’ ‘
’ .
13 ‘ ’ . : “
, 159 159
175 … .
. . …” - 20 / “
? (free size) .
(free)? 66 .” - 20
, .
,
.




1)
‘ ()’
, .
, /
. , ,
,
, ‘’
‘ ’ .
‘’
143142
, ‘ ’
.
‘ ’ , ‘
’ /
. ‘
’ 15
, ‘ ’
.
,



15 ‘’
. : "
pt
. .
,
,
‘ ’ .
. (…)
, , ." _ 20 / "

… (…) ( )
2? 3?
. . . ." _
/ "()
, .
,
." _ / “ ? .
, .
.” _

‘()’
( ) ,
//
. ,
‘ ’
.
() 1) /
, 2) -- 12
, 3)
. 1) 2) ,
( , )
, ‘’ /
---
(, 2012). /
. 14
, . ()
?
.
,
‘’ .
‘’
14 , ,
,
, ()
.
145144

(2008), < 2008>
(2009), “, ‘’ ”, , <2009 3
> ()
(2012), “4 , ?”, <4
> , (2012.7.3), .
(2008), “ ”, , <> 9(1), pp.87-101.
______ (2008), < >, .
(2003), < >,
(2005), “ ”, , < > 6, pp.75-90.
(2011), “ ”, (2011.4.29), ().
(2012), < 10 >,
(2012), < 10 >,
(1999), “ ”, <> 99-2.
(2010), < : >, (),
: . (Lesley Doyal, What Makes Women Sick: Gender and the Political
Economy of Health, Palgrave Macmillan, 1995.)
(2008), < : >, (),
: . (Richard G. Wilkinson, The Impact of Inequality: How to Make Sick
Societies Healthier, The New Press, 2005)
(2012), “3 ”, <4
> , (2012.7.3), .
(2012), “ ”
______ (2012), “ ”,
.
(2005), “ ‘’ ”, , <> 6(1), pp.71-
92.
(2008), <(2006-2010) 2008 >.
(2005), < Health2010>,
.

() ‘ ’
, ‘’ .
--

, //
‘’
.
/
. 16
.
-
/ .
,
‘ ’
.
16 “
, , (
.) ,
.
, .” -
146
(2012), <1998-2010 , >
(2005), < >
(2001), “ ”, , < , :
>, : . (Susan Bordo, “The body and reproduction
of femininity”, Unbearable Weight: Feminism, Western Culture, and the Body, University
of California Press, 1993.)
(2009), “ : ”, < >
. (2009.12.9)
(2003), “ ”, 2003 .
(2005), “ ”, 28 , <
> (2005.11.9)
(2007), “ ?”, < >,
.
(2012), < ?>, : .
(2009), “ ”, <
> . (2009.12.9)
(2009), “ : , ,
”, <> 10(1), pp.115-152.
(2010), < >, .
(2012), <7(2011) >
(2004), <’’ >, ().
(2006), < >.
______________ (2012), < >.
(2012a), <4 > (2012.9.25)
_________________ (2012b), < 10 >, 79 , 2012.10.23.


( )
,
.

, .
‘ ’ ‘ ’ ‘ ’
. ‘’ ,
.
. ,
‘ ’ ‘ ’
‘ ’ .
,
. 2012 <
> , , , , , 170
. < >
.
1 , ,
.
151150
2012
.
, , ,
. ,
,
2012
‘ ’ .
< >
, ‘, , , , ,
’ , ‘, , ’ . ‘, ,
, , , ’ , ‘, , ’
,
. <
>
, ‘, ,
’ .
.
,
, .
, , . , ,
.
- ‘ ’, ‘ ’, ‘
’.
,
‘ ’ ‘ ’
. ,

.

.
, ,
.


’ .
.
‘ ’ ‘’
,
.

,
.
.
153152
1 1 1
,
. ‘
, ’
.
9 2

.
1 1,
.
,
.
1 1

.
2
3 ,
. ,
, , ,
,
.
2 10
,
, .
, 2000

.
,
,

.
--
.
‘ ’
,
.
,
. ‘ , ’
-- ,
.
3
155154
50 40, 1 8
. 4 ‘ ’ ‘ ’
.
,
. 40
2,193 1,900 .

, ,


. ‘5’
‘ ’ 6 5
, 1
.
4

.
, ,
3 779( ) . 1. , 2.
, 12
.
3() . 1. ""
·· .
4 50() 1 40 .
1 8 .
,

.
.

.

. , .
,
10 3 13
.
3

.
‘ ’
.
,
.
,
.
, 3
. ,
.
‘’ , ,
,

.
.
. ,
‘’ 6 , ‘’
7

. , , ,
6 4 5
( "" ) 5
. .
. 1. 2.
3. 4. 22
5. 6.

7 5
( "" ) .
. 1. 2. 22 3. 2
4. 9 5.

52 1 1 15
. ,
. · ,
,
. ·
.

. , , ,

.

, WHO
, ‘ ’
,
‘ ’ 5 .

, ‘

.
6
,
, , , ,
.
.
5 17
( 1 7) .

2005
1
, ‘ ’

.
( )
•‘’ ‘’ .
– . →
•‘’‘’


‘’
• , , , ,
, · , 1 ‘


– .

.
163162
• 1 ,
.
– 4 ,
.
– 1 .
.
‘’

.
.


.

,
.

.

.
.

.
,
.
.
– ,
, .


.

.

.

.
.
– .

.
.
, (, )
.
2

90 IMF

. ,
,
‘ ’
(Bauman, 1993).
.
,
. , , .
20 (Late Modernity)

(individualization)’ . ,

,
(,
–, 1997). ‘ 24
’ ,

169168
. 1 , 6 . “ 1
6 ” .
4(20) 5 2
. . . 10
. . 300 , , ,
. 2
. 50 .
. 50%
(2000 ), (2000 ) .
- . 25. 2011 100 ( 2012. 10. 13)
40 11
, 3 ‘’ ,
(, 2001).
.
, .
, 2012 75 41
(, 2012: ) ,
two jobs, , , ,
. ,


.

, .
,
.
.
,

.

,
. ,
. ––
,
.
,
.

.
, ,
. (710),
, .
.

.
6 ‘’.
, .
, . . 10.
. .
6, 7 . 7, 35 .
1000 2000 .
171170
.
. ,

. ,
. .
,
.
.
. 1
...
.
.
50
.
‘ ’ (Life–course Saving Plan)

.
,
.
,
. ‘ ’ 12%
, 210% .
. ,
, .
‘ ’ .
‘ ’ ‘’
. , ,
, . ,
,
,
.

.

.

,

.
, . 1
(Career Break System)

, .

.
1 ·(2010), “ () -
-”, 20(4) .
173172
:

41 ,
.
two jobs, ,
, ,
.
(patchwork employment biographies) .
,
.
.

.
(<5> ) ,
. .
3–4
.
, .
,
.
.
, ,
,
.
,
.

. .
‘ ’
,
.
,
.

.

. , ,

.
175174
<1> 75 (·)


W(J1/J2:1/J3:1/J4:2/
J5:1/J6:1/
J7:2/J8:2)
W(J1/J2:1/J3:1/J4·J5:5
two jobs
180~200 20 32
2,600 21
W(J1:1/J2:1)-M(1)-
2,500 24
W(), A(), E(), F(), H(), M(), N(Neet : not in education
and not in training), SE(), S(), S1(), S2(), T(, )
<2> 75 (·· )


J2:3)-W(J2:1)·S
T-W(J1:5/J2:2/
J3....:5)-N-W(J4:2/
J5:2)-H-W(J6:3)
.
.
, .
, ,
.
,
.
.
. ,
.
75 .
.
.
. , ,
,

. .
.
, 75 ?
, ,
.
.
,
. ()
.
177176
and not in training), SE(), S(), S1(), S2(), T(, )
<4> 75 ·


400 28 33
W(J1/J2:2/J3:3)-T-
W(F:6)-
W(J1:2)-M-W(A-
J2:2/J3/J4/J5:4/J6:2)-
W(J2:1/F:10)
W(), A(), E(), F(), H(), M(), N(Neet : not in education
and not in training), SE(), S(), S1(), S2(), T(, )
<5> 75


SE:6~/J3/J4/J5...)

W(J1:2/J2:1/E3:1)-
W(), A(), E(), F(), H(), M(), N(Neet : not in education
and not in training), SE(), S(), S1(), S2(), T(, )
<3> 75 (· )


W(J1:2)-M-N·A-
W(J1:1)-M-S:1-
W(J2/J3:1/J4/J5....)-
W(J1)-N·A.....
:2-N·A....
-W(J2:3)-N·A
W(), A(), E(), F(), H(), M(), N(Neet : not in education
178
11
4,000 19
2,500 27 35
J3:3....SE/J?:1)
W(), A(), E(), F(), H(), M(), N(Neet : not in education
and not in training), SE(), S(), S1(), S2(), T(, )
3
( )

.


.
.
• – – ,
. .
• “”
1 2012 10 < >
.
.
• ‘’ ,
,
.

,
.

<1>
<2> Framework for the role of gender as a social determinant of health (Sen&Ostlin, 2007)



– : /
185184
1) , ,
2) (sexual health)
3) ( , ; , )
4) , , ,
5) / – ,

– , ,
• &

– –
– /
• &





02-737-5763 02-736-5766
02-737-5763 02-736-5766