Upload
ngodat
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
GNIeuws Januari 2010 bladzijde 1 van 4
De beste wensen voor 2010
Geachte lezer,
Ook in dit nummer veel artikelen van onze redacteuren. Ria Damman is terug geweest in de kibboets waar
ze 47 jaar geleden als vrijwilligster werkte. De redactie heeft een gesprek bijgewoond met de Israëlische
schrijver David Grossman over zijn laatste roman. Verder leest u in dit nummer over een tentoonstelling
in het Bijbels Museum en over een alternatief voor het opwekken van energie.
De redactie wenst u een goed en gezond 2010, een jaar van vrede en voorspoed in de wereld, en vrede in
het Middenoosten!
David Grossman: Een vrouw
op de vlucht voor een bericht
Op 3 november jl. werd de
Nederlandse vertaling van
David Grossman’s monu-
mentale roman Een vrouw op
de vlucht voor een bericht
door uitgeverij Cossee in
Amsterdam gepresenteerd.
De schrijver werd geïnter-
viewd door twee journalis-
ten, Guus Bauer en Peter de
Rijk.
Een vrouw op de vlucht voor een bericht (vertaald
door Ruben Verhasselt) is een groots verhaal over een
vrouw, haar twee zoons en hun verschillende vaders
waaraan David Grossman vele jaren heeft gewerkt.
Het beschrijft in een kleine zevenhonderd pagina’s
het gevoelsleven van Ora, de moeder die haar zoon
Ofer de oorlog in ziet gaan en probeert hem te be-
schermen door zoveel mogelijk aan hem te denken en
over hem te praten. Een roman over vriendschap en
ruimdenkendheid, over een grote liefde en een ver-
smade liefde, over ouderschap en over je weg in het
leven. Maar het is vooral een ongeëvenaarde roman
over de bijna heldhaftige inspanning van een vrouw
om een gezin in stand te houden in een klein en ver-
scheurd land.
David Grossman geeft zijn boek een bittere nasmaak
mee, want in de laatste uren van de Libanonoorlog
sneuvelde zijn jongste zoon Uri. Het grootste deel
van het boek was toen al geschreven en zijn zoon
kende de plot en de personages goed. Na de rouwpe-
riode hervatte Grossman het werk, daarbij in het bij-
zonder aangespoord door collega-schrijver Amos Oz.
David Grossman (1954) is één van Israëls beroemdste
schrijvers. Zijn oeuvre omvat behalve essays, kin-
derboeken en een toneelstuk inmiddels acht romans,
waaronder Het zigzagkind (1996), De stem van Ta-
mar (2002) en De uitvinder van geheimen (2003).
PJ
Kibboets Kinneret 47 jaar later
Afgelopen oktober was ik terug op de plaats waar ik
in 1962 als vrijwilligster van 25 jaar drie maanden
ging werken, vlak bij de plek waar de Jordaan het
meer van Galilea uitstroomt. Het rook dichtbij de
oprijlaan nog steeds naar de eucalyptusbomen en de
Jordaan stroomde met minder water het land weer in.
Vertrouwd was deze omgeving. Veel Christelijke
groepen komen hier om gedoopt te worden. Een sou-
venirwinkel ernaast biedt niet alleen zijden sjawls, en
geurige zeepjes aan, maar ook flesjes en doosjes om
Jordaan water of “lucht uit het heilige land” in mee
naar huis te nemen.
We volgen het bord naar kibboets Kinneret. Links
een parkeerplaats voor auto’s en bussen, rechts heel
veel dadelpalmen, hun hoge pluimen waaien in de
wind. Tussen de bomen zien we het oude gerestau-
reerde pomphuis, dat de mensen en de akkers vanaf
ca.1913 van water voorzag.
Aan de oprijlaan ligt nu een grote fabriek van voor-
namelijk zwarte grote vaten voor rioleringen, water-
Januari
2010
GNIeuws Januari 2010 bladzijde 2 van 4
opvang, buizen, maar ook drijvende speelobjecten,
alles van kunststof. Daarnaast een pak-hal voor da-
dels, in de laatste jaren uitgegroeid tot winkel met
dadels, dadelstroop (Silan), jams, noten, kruiden.
Eigenlijk een soort kookwinkel, waar ook cursussen
gegeven worden.
Het bejaardenhuis in kibboets kinneret
Dan zien we de grote garage, waar al die jaren auto’s
gerepareerd werden. Voor ons staat nu een filmthea-
ter. Toen lagen we buiten op een dekentje op het gras
en keken naar een groot scherm, waarop een film
vertoond werd. Eerlijk gezegd heb ik nooit het einde
van een film gezien, na een hele dag buiten werken
op het land. We werkten van 04.30 tot 13.00 uur en in
de namiddag vaak met kinderen in de groentetuin of
ik ging mee naar het strand langs het meer.
Dan passeren we een klein vervallen huisje, waar
vroeger de Administratie zat. Er hingen grote borden
aan de muur met de werkverdeling. Hiervoor is een
nieuw gebouw verrezen. En daarachter koeien en
kalveren. De melk gaat iedere nacht naar Tnuva, een
melkproducten gigant. Een tijdje werd op de kibboets
kaas gemaakt, maar nu heeft niemand de kennis om
dat te doen en rendabel was het ook niet.
Kippenstallen staan er stoffig en verlaten bij. De bij-
en, verder achter de bebouwde kom, leveren nog
steeds honing van zeer goede kwaliteit. Helaas heb-
ben we geen pot mee gekregen deze keer! En dan het
centrum van de kibboets. De huizen, vroeger allemaal
gemeenschappelijke eigendom, zijn nu voor een groot
deel eigendom van de bewoners. Enige jaren geleden
zijn vijf Russische gezinnen in de kibboets komen
wonen, en een tijdje werd veel in het Russisch en
Hebreeuws aangekondigd. Een deel van de huizen is
nieuw en wordt verhuurd aan studenten.
De lagere school bevindt zich nog steeds in de kib-
boets. Er komen nu ook kinderen van het iets hoger
gelegen dorp Poriah en de mosjawa Kinerret, de naas-
te buren. Voor de middelbare school moeten de kin-
deren naar Beth Yerach, in de Jordaan vallei. Wan-
neer ze rond 13.15 uur van school komen kunnen ze
in de eetzaal eten. Men kan het daar ook afhalen en
mee naar huis nemen. Niets meer gratis. Men betaalt
met een pinpasje. Ook oplaadapparatuur is in de kib-
boets aanwezig. Dit is heel anders dan vroeger, toen
geld geen nut had binnen de grenzen van de kibboets.
Ja, er is een supermarkt, op de plaats waar vroeger de
keuken stond. U begrijpt, de keuken is er niet meer.
Het eten komt nu van Oholo, aan het meer, waar nu
een hotel-restaurant en een cateringbedrijf is geves-
tigd.
Het kon daar bij de keuken zo lekker ruiken en ik zie
in mijn herinnering Channa en Chawa nog naar hun
werk in de keuken lopen. Niets meer van dat alles.
Channa was mijn “adoptiemoeder”. Helaas is Channa
in september overleden. Wij waren bij de steenzetting
op de begraafplaats aan het meer van Kinneret aan-
wezig. Dat was naast verdrietig toch heel fijn, om met
haar man en de kinderen en ook kleinkinderen te zijn.
Channa heeft mij in 1962 heel erg gesteund na het
overlijden van een klein neefje van 10 maanden oud.
Ook nieuw zijn de scootmobiels en andere voor oude-
ren aangepaste vervoermiddelen. De stalling voor de
ingang bij de eetzaal geeft een pracht beeld van ver-
val van krachten en hoe men zich toch redt en met de
tijd meegaat.
GNIeuws Januari 2010 bladzijde 3 van 4
Aan het centraal gelegen grasveld ligt een bejaarden-
huis. Toen het pas gebouwd was werd er veel gespro-
ken over de loze ruimte onder het dak dat een ruimte-
lijke werking had, maar geen nut. Ernaast een ge-
bouw waar ouderen kunnen breien, knutselen of ge-
woon samen zijn.
De slagboom staat nog steeds bij de ingang, overdag
is die meestal open. En om de kibboets is nog altijd
een beveiligd hek.
De sfeer van de kibboets van vroeger probeert men te
behouden door samen o.m. de Joodse feestdagen te
vieren.
RD
Auto rijden én energie opwek-
ken? Komt er een dag dat we zonder schuldgevoelens over
het milieu de auto instappen?
Op de weg tussen Haifa en Tel Aviv wordt op een
stuk weg van 10 meter stilletjes een wereldprimeur
geboren: het opwekken van elektriciteit uit rijdende
auto’s. Met een opbrengst van 2000 watt per uur
wordt het gezien als een veelbelovende technologie
voor het opwekken van duurzame elektriciteit.
Vijf centimeter onder de asfalt zijn generatoren ge-
plaatst, die – met behulp van zogenaamde fysio-
elektrische stofjes – de mechanische energie van rij-
dende auto’s omzet in elektriciteit. De opgewekte
elektriciteit kan worden gebruikt voor doeleinden
naast de weg: straatverlichting, reclameborden, snel-
heidscontroleapparatuur, communicatieapparatuur en
dergelijke.
Deze technologie, die door wetenschappers van het
Technion in Haifa is ontwikkeld in samenwerking
met het bedrijf Innovatech, heeft meerdere voordelen:
het is ongevoelig voor het weer en tijd van de dag (dit
in tegenstelling tot bijvoorbeeld zonne-energie), het
vereist geen extra ruimte, en het maakt gebruik van
bestaande infrastructuur. De afstand tussen “leveran-
cier” en “afnemer” van de energie is klein, waardoor
er weer geen extra leidingen nodig zijn om de energie
op de plaats van gebruik te brengen.
Er wordt momenteel gesproken over uitbreiding van
het experiment naar 1000 meter, wat een elektrici-
teitsproductie van 200 Kilowatt/uur zal betekenen.
Wanneer voor deze weglengte alle vier rijstroken
worden gebruikt, zal de productie stijgen tot één Me-
gawatt/uur, voldoende elektriciteit voor 2500 huis-
houdens. Ook wordt nu met de Israëlische spoorwe-
gen gekeken naar het toepassen van dezelfde techno-
logie op de rails.
Een filmpje van de aanleg van de generatoren is te
zien op:
http://www.youtube.com/user/doing1st#p/a/u/1/t-
4LpNLEn9g
HL
“From Jerusalem with love” In het Bijbels Museum te Amsterdam is de tentoon-
stelling “From Jerusalem with love”, een fascineren-
de reis door het Heilige Land met kunst, foto’s en
souvenirs, 1799-1948, donderdag 9 december
geopend.
Zandzakje gevuld met aarde van de
Olijfberg, Jeruzalem , tweede helft 19de eeuw
GNIeuws Januari 2010 bladzijde 4 van 4
Het Bijbels Museum is sinds 1975 in twee prachtige
grachtenpanden gevestigd aan de Herengracht 366-
368. De opdrachtgever en de eerste bewoner van de
huizen was de vermogende koopman Jacob Crom-
hout. Een krom stuk hout boven in de gevel herinnert
aan zijn naam.
De panden werden gebouwd in 1662 in de stijl van
het Hollands Classicisme, de architect was Philips
Vingboons.
Wanneer u het museum bezoekt, vergeet niet het ge-
bouw zelf te bekijken, met o.a. de 17eeeuwse keu-
kens, de plafonds met afbeeldingen van Jacob de Wit,
en een Engelse statietrap. Je verwacht dat een dame
in statige 17eeeuwse kleding de trap afdaalt.
In de tentoonstelling laten ruim 500 voorwerpen,
foto’s en prenten u zien wat een bijzondere relatie
bezoekers in de 19e en 20
e eeuw hadden met het Hei-
lige Land. Veel Europese Joden en Christenen be-
zochten dit gebied vanaf 1799 tot de stichting van de
staat Israël in 1948. Zij namen herinneringen en sou-
venirs mee, schreven reisverslagen en boeken over
hun ervaringen, maakten gravures, schetsen en later
foto’s.
Tot 5 september 2010 toont het museum een grote
selectie uit de bijzondere collectie van de filmer en
verzamelaar Willy Lindwer. Hij kocht tijdens zijn
studie aan de filmacademie in de jaren 60 van de
vorige eeuw, een 19e_
eeuwse chanoekalamp op het
Waterlooplein in Amsterdam. Dat was het begin van
zijn verzameling en een einde zal er beslist nog niet
zijn. Hij woont in Jeruzalem en Amsterdam, dat
schept ook meer ruimte, vermoed ik.
Kunst uit de Art Nouveau, de Art Deco en de
Bauhaus periode geeft een beeld van het artistieke
klimaat dat in Joods Palestina in de eerste helft van de
20ste eeuw heerste.
Na de inleiding door mevrouw Jadikje Kiers, direc-
teur van het Bijbels Museum, spraken de Israëlische
Ambassadeur, de heer Harry Kney-Tal, de rector van
de rooms-katholieke kerk de Krijtberg, Tjeerd Jansen,
en de conservator van het Bijbels Museum, mevrouw
Hermine Pool. Ieder sprak over twee voorwerpen die
bijzondere indruk op hen hadden gemaakt. .
Bij de tentoonstelling wordt een rijk geïllustreerde
catalogus (Engels en Nederlands) uitgegeven,
Deze wordt in maart gepresenteerd. Er is ook voorbe-
reidend materiaal ontwikkeld voor een bezoek aan de
tentoonstelling. Tevens zijn er verschillende activitei-
ten, lezingen en rondleidingen op verschillend niveau.
Een dagje Amsterdam met een ochtendbezoek aan het
museum kan ik u aanraden.
U kunt meer informatie krijgen via:
tel.: 020-624 24 36
website : www.bijbelsmuseum.nl
email: [email protected]
RD.
Colofon GNIeuws is een uitgave van het Genootschap Nederland-Israël (GNI). Telefoon: 035-6914580
e-mail: [email protected] website: www.genootschap-nederland-Israel.nl
Het GNI beoogt belangstelling te wekken en te vergroten voor Israël en zijn cultuur. Het GNI is georganiseerd in
locale afdelingen. Het hoofdbestuur bestaat uit: Rob Wurms (voorzitter), Hanna Luden (vicevoorzitter), Jaap van de
Lagemaat (penningmeester), Maarten Vleeschhouwer (secretaris), Wilma Schuddebeurs-Olthuis en Serge Heldring.
Redactie GNIeuws: Ria Damman, Peter Junge en Hanna Luden.