EĞİTİMDE PROGRAM DEĞERLENDİRME

Belgin TOPAL, EğtimciHakan AKSOY, Eğitim Yöneticisi

Program

• Program, çok genel yaklaşımla, «önceden hazırlanmış çizelge (izlence)» biçiminde tanımlanabilir.

Program

Program kavramı; elemanları ( hedef, içerik, eğitim durumu ve değerlendirme) ve her bir elemana sorulan sorular dikkate alınarak;

• Hedef: Niçin?

• İçerik: Ne?

• Eğitim Durumu : Nasıl? Nerede? Ne zaman? ve Kim?(Kim İle?)

• Değerlendirme: Ne kadar?

6N+1K şeklinde formüle edilebilir.

Program Tasarımı

• Yirmi birinci yüzyıla kadar program, öğretmenler tarafından düzenlenen ve öğrenciler tarafından öğrenilmesi gereken dersler, konular veya konu alanları olarak tanımlanmıştır.

• Program tasarısı ise, kaynaklar, düzenleme prensipleri ve uygulama için gerekli yönetimsel şartlara bağlı olarak, program elemanlarının belirlenmesi, seçilmesi, sıralanması ve düzenlenmesini gösteren bir plandır.

Program tasarısı

Eğitim Programı tasarımı geliştirmede;

1. Konu Merkezli program tasarımları

2. Öğrenen Merkezli Program tasarımları

3. Sorun Merkezli Program tasarımları

olmak üzere üç temel yaklaşım izlenmektedir.

Öğretim tasarımı

• Öğretim Tasarımı, program tasarımı çalışmasının eğitim durumu ( öğrenme öğretme süreçleri) öğesi il ilgili olup, belirli bir grup öğrenci ve içerikle ilişkili olarak, öğrencilerde istendik davranışları geliştirmek için uygun öğretim yöntem ve ortamlarını seçme sürecidir (Doğan,1997:347).

Programa Çözümleme

• Programın niteliğini tanımlama ve belirleme; programın yapısal öğelerine, öğeler arası ilişkilere, öğeleri ve öğeler arası ilişkileri örgütleme ilkelerine ayırma-ayrıştırma; programın, öğelerin ve öğeler arası ilişkilerin dayandığı, temelleri, programın diğer programlarla ilişkilerini, yönelimlerini ya da yöneltisini belirleme sürecidir.

Program Düzenleme

• Basılı bir program hazırlama.

• MEB’in amaçları, söz konusu okulun ya da eğitim kademesinin amaçları,

• Derslerin amaçları ve açıklamaları,

• Konular

«zaman unsuru ile birlikte» belirtilir.

Program geliştirme

Program geliştirmeyi; sosyolojik, kültürel, ekonomik, teknolojik ve küresel gelişmeler doğrultusunda bir programın hedef, içerik, eğitim durumu ve değerlendirme öğelerinin sistem yaklaşımı içinde daha gerçekçi, yararlı, verimli ve etkili duruma geliştirilmesine yönelik araştırma-geliştirme süreci olarak tanımlayabiliriz.

Değerlendirme ve Değerlendirme Süreci

• Değerlendirme , iki şeyin karşılaştırılması esasına dayanan bir yargılama, karşılaştırma, değer biçme ve yorumlama işlemidir.

• Değerlendirme üç aşamada gerçekleşir:

- Değerlendirme yönteminin belirlenmesi.(Planlama)

- Değerlendirme çalışması

- Sonuçlar ve öneriler

Değerlendirme Süreci

Değerlendirme süreci

Program değerlendirme

• Program değerlendirme çok çeşitli tanımlara olmakta birlikte genel olarak;

Program değerlendirmeyi, sistematik veri toplama ve analizini esas lan bilimsel araştırma süreçleri kullanılarak, geliştirilmiş olan bir programın doğruluğu, gerçekçiliği, yeterliliği, uygunluğu, verimliliği, etkililiği, yararlılığı, başarısı ve yürütülebilirliği vb. herhangi bir özelliği hakkında karar verme süreci olarak tanımlayabiliriz.

Program değerlendirmenin amacı

• Program değerlendirme, eğitim programının uygulamada işleyip işlemediği ve değiştirilmesi gereken yönlerin neler olduğunu, var olan programın etkililiğini, okulların ürünlerinin yüksek öğretimde ve iş yaşamında başarılı olup olmadığını, programların maliyet açısından uygun olup olmadığını ve mesleki yönden akreditasyonun gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemeyi amaçlar.

Değerlendirme çeşitleri

Değerlendirme, kullanılan kıyaslama esasına ve yönelik olduğu amaca göre yapılabilir. (Ertürk, 1975)

• Kıyaslamaya göre sınıflandırma;

1. Norma dayalı değerlendirme

2. Hedefe dayalı değerlendirme

Değerlendirme çeşitleri

• Yönelik olduğu amaca göre;

1. Programa girişte yapılan değerlendirme, tanılayıcı değerlendirme,

2. Program sürecinde yapılan değerlendirme, biçimlendirici değerlendirme,

3. Program çıkışında yapılan değerlendirme, düzey belirleyici değerlendirme,

Program Değerlendirmede Kullanılan Araştırma Yaklaşımları

Program Değerlendirmede Kullanılan Araştırma Yaklaşımları:• Nicel yaklaşım

a) betimsel b) ilişkisel ve deneysel• Nitel yaklaşım

a) fenomoloji b) etnografi c) gömülü teori

d) örnek olay e) tarihsel model• Karma yaklaşım

Değerlendirme raporu

• Programın geliştirilmesi, programın devamı ya da sonlandırılması kararlarının alınması, ilgili kesime programda yaşanan bir sorunla ilgili bilgi verilmesi, programa destek sağlanması, programa ilişkin tutumların değiştirilmesi için değerlendirme raporu oluşturulmalıdır.

• Zamanlama, uzunluk, içerik ve dil yönünden hedef kitlenin beklentileri gereksinimleriyle örtüşmelidir.

Değerlendirme raporları