BERNARD GASTELUc;AR

EGUIAC CATOLICACSALVAMENDU

ETERNALAREN EGUITECONECESARIO DIRENAC

8

Edizio kritikoaLino Akesolok paratua

REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCA-EUSKALTZAINDIABILBAO 1983

EGUIAC CATOLICACSALVAMENDU

ETERNALAREN EGUITECONECESARIO DIRENAC

Colecci6n EUSKARAREN LEKUKOAK-8

© REAL ACADEMIA DE LA LENGUA VASCA·EUSKALTZAINDIARibera, 6 • Bilbo·5

ISBN: 84-85479"23-8Deposito Legal BI: 1549-83

Mekanografiatzailea: Itziar Rekalde

Maketazio eta orrazketa: Rikardo Badiola

Fotokonposaketa: Ipar, kooperatiba elkarteaParticular de Zurbaran, 2-4. Bilbo-7.

Amado MoldiztegiaMazarredo, 35. Bilbo-9

.-,., ..~

,: ... ;

....~I

PAUEN J

lOA N N ! s. D'z ~s PAR i' T Z.;.. Enegucren Itnpri :nnt<t.aill~J.. '.'

", ba ithan. 1686.

<.

..

.-

. ...

j.';/'~! ~ .R N A L.A ~ E ~. EGUITECO ". .necclfolrlo-J:rcl1ac.: . .

f BE.RN AR D GASTEi.-V~Al\~~~;,

, J, E,Sc~{J'S~EN ',. ';!"

COMP AEGfirACO.· _A-IT A·C. Elcaldl"ne~ ,f ...41JrJret"z,,· . '. .'

Fdfoin .. hu~"an.M (J!d~tHac. J

AurkibideaJaldi adi plazara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Nor dugu Gasteluzar? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Gasteluzar euskalzale eta idazle ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Egia katholikak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Bertso-neurriak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Gasteluzar-en eusk~ra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 18Oraingo edizioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

EGUIAC CATOLICAC

Permission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Aprobationea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Veni Creator Spiritus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Jesus Jaun Errege . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 26Gloria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Prefazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Abisua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

I. PARTEA

Uiristinoaren eginbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Goizean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Giristinoaren eginbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Propos ona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Jesus Kristoren orazinoa . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Aifigeruaren salutazionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Aposto1uen sinboloa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Debozinoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Mezaren entzuteko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Mezan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Gorphutz Saindua altxatzean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Kalitza altxatzean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Sakramendu Saindua altxatu ondoan aktak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Hirur verthute teologalak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Zeruko erregifia handiari othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Joseph doatsuari othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

7

Aingeru beirailleari othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Zazpi psalmu penitentzialak letharina handiekin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Psalmu 6 , , , . . . . . .. 43Psalmu 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Psalmu 37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Psalmu 50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Psalmu 101. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Psalmu 141. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 49Letharina handiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Psalmu 69 .. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Othoiz egigun. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Gauza beraren gaifiean, othoitza. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Bere bekhatuen barkhazinoaren galdegiteko, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Gauza beraren gaifiean, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Aita Sainduarentzat, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Erregerentzat, othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Bakhearentzat, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Xahutasanuaren galdegiteko, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Defuntuentzat, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Obra on baten hasteko, othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Defuntuentzat eta bizientzat, othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Eguneko eginbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Arratseko eginbidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Adora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Esker '. . . . . . 58Galdegifi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : . . . . . . . . . . . . . . . 58Etsamena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Dolore , , , . 58Resoluzione . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Reflekzione . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Abisu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59Bekhatuen konfesionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Elizan sartzean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

II.PARTEA

Jesus Kristoren Debozionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61Jesus-Kristo Gizon eta Jainko Salbatzaillearen Noelak . . . . . . . . . . . . .. . . . . 63Inkamazionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Misterioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Jesus-Kristo Haurrari salutazionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Figura Lege Zaharrekoak , . . . . . . . . . . . . 66Jesus Haur sortu berriari , . . . . . . . . . . . . 67Misterio bera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 67Jainkoa gizon egin da . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 70Jesusen errenkurak establian , . . . . . . . . . . . . 71Establia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,. . . . . . . . . . . . . 72Berriz , . . . . . . . . . . . . 73Amak salutatzen du Jesus bere haurra , . . . . . . . . . . . . 73Ama extasian dago , . . . . . . . . . . . . 74Ama Birjinak maitatzen du bere haurra.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75Amak here haurrari , . . . . . . . . . . . . . . . 76

8

Noelak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Aingeruek adoratzen dute Haurra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Aingeruek erraten dute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Arzaifiek adoratzen dute Haurra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Erregeek elkhartzen dute presentak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79Herodes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79Bekhatorearen amudioa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Gizon gustien amudioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Debotak erakusten dio amudio Jesus Haurrari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Jesus Jainko Haurraren amudioa gizonarentzat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Jesus-Kristo gure Jaunaren Pasioneko instrumentak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Jesus-Kristo Jaunaren Pasioneko historia .. '.' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84Bertze hamabi orenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85S. Benoisten othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Jesus Gurutzearen gainean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Amudioz hiltzen da Jesus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

EBANJELIOKO HITZ HAUKIEN GAI~EAN

Madalena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Gurutzearen aitzifiean bekhatorea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Jesusen pasione sainduko orenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90Aktak pasione sainduaren ohoretan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Andre dena Mariari othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93Aingeru gustiei othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93Bazko denboran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93Jesus-Kristo gure Salbatzaille Jaunaren besta-buruak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94Jesusen izen sainduaren letharinak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

ill.PARTEA

KONFESIONEA ETA ALDAREKO SAKRAMENDU SAINDUA

PenitentzIa samdua: komeslOuea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Justizia dibinoa koleran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Dialoga bekhatorearen eta justuaren artean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102Bekhatoreak kitatzen du bekhatua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Atrizionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Kontrizionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105Kontrizionea anplekiago deklaratua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106Bekhatoreak hartu nahi du bizitze ona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Bekhatorea manyateraren eta gurutzearen erdian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108Jesu-Kristok abisu ematen dio penitentari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Bertze abisua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109Preparazionea Sakramendu Sainduaren errezibitzekoAldareko Eukaristia dibinoa, Gure jaunaren obra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Salbatzaileak gizonei ematen diote jatera bere gorphutza. . . . . . . . . . . . . . . . . 110Ihardets biozo giristifioak .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110Sakramendu sainduaren gaifiean Saint Tomas doktoraren prosa . . . . . . . . . . . IIIMahain saindura ethorri bafio lehen konsiderazionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

. Mahain sainduaren aitzifiean debozionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Errezibitzeko denboran konsiderazionea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113Mahain sainduan salbatzaillea errezibitu ondoan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

9

Salbatzaillea doktor egiten da bihotzean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Errezibitzen duena bat egiten da Jesusekin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Jesu-Kristoren aldare egiten da errezibitzen duena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Jesu-Kristoren tenplu egitren da . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Saint Tomas doktoraren debozionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116Errezibitu ondoan errateko orazione debota .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Sakramendu saindua aldarean ageri denean benedikzionea ematerako

denboran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Sakramentu sainduaren ohoretan noiz nahi egiteko aktak . . . . . . . . . . . . . . . . 120Aldareko sakramendu sainduaren letharitiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

IV. PARTE

ANDRA DENA MARIAREN DEBOZIONEA

Birgirl eta Ama Maria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131Andre dena Mariaren bestak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132Birjitia Ama Maria bere Jesus Haurrarekin erretaula batean pintatua. . . . . . . . 132Jesusen eta Mariaren izenak bihotz deboten konsolagarriak. . . . . . . . . . . . . . . 133Jesus eta Maria dire arima deboten amudioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134Ama Birjinaren auhenak Gurutzearen aitzinean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135Arima deboten auhenak Andre dena Maria Birjina Amari. . . . . . . . . . . . . . . . 136Andre dena Maria agonian xirioa eskuetan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137Andre dena Mariaren triunfa asunpzio egunean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138Birjina Ama sainduaren salutazionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Giristitioari Saint Bemardek egitren dio presenta, esplikaturik Andre dena

Mariaren botherea ebanjelioko hitz haukien gatiean . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Ala den ederrago Jesus, haur bezala bere amaren besoetan, ala gizon

bezala aita etemalak landatu gurutzean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Jesu-Kristo Jaunaren odol preziatua eta Ama Birjina andrearen ezne

sakratua dire bekhatorearen esperantza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141Andre dena Mariari konsekratzen zaio debota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Andre dena Mariari othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Bertzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143Bertzea . . . . . . . . . . . . . . . 143Bertzea . . . . . . . . . . . . . . . . 144Salve Regina.. , .. , , , .. , , , , , , . . . 144Ave, Maris Stella . , , , , , , , , . . . . . . . . . . 144Quem .terra, 'po,ntus, sidera, . . , . . , . . , . . . . , . . . . , . . . . . , , , . . . , . . . . . . 145o glonosa vlrgtnum , , , .. , , , , , , , , , . . . . . . 146Memento salutis auctor. , , .. , , , , , , , , , , 146Andre dena Mariaren letharitiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

V.PARTEA

GIZONAREN LAU FINAK

JESUS-KRISTO GURE SALBATZAILLE JAUNAREN KONSEILLUHANDIA

Gizonaren lau fitiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151Etemitatea pontu batean dago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

10

Othoitza gogotik hartzekotz eritasuna eta heriotzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153Jesus-Kristo gure salbatzaillearen baithan esparantza 154Jesus-Kristo salbatzaille jaunari othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154Agonian denarantzat othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155Jesus-Kristo Jujearen tronuajujamenduan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156Purgatorioko arimaren auhenak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157Purgatorioetako arimaren eksortazionea bekhatoreari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Purgatorioan sarthu gabe zeruetara joateko bidea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Dies irae dies illa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159Ifemua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Surik baizen ezta ifemua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161Alferrik desiratzen tu munduko penak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162Arima damnatuaren abisua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Ifemutik begiratzeko othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163Ifemuko tromenten gaifiean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164Dialoga tromenta beren gaifiean. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165Parabisua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Dohatsuak deitzen du gizona parabisura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Parabisura joateko desira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Arima debotaren ontasuna da Jainkoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Lekhu sainduak bisitatu ondoan, Aitoren seme bat hiltzen da amudios

01ibeseko mendian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170Parabisuaren galdegiteko othoitza. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Eternitatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172Etemitatea luzearen hedadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173Deklaratzen du zer den bethi eta zer den sekula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Eksenpluak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176Hil nahiz sartzen da furian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178Maitatu nahi luke Jainkoa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181Desparazifioa .. '. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182Orazionea ifemurat ez joateko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VI. PARTEA

PATROIN SAINDUEN OHORETAN

Patroin sainduen ohoretan Jainkoari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Jesus-Kristori . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Andre dena Mariaren zerbitzari izateko othoitza .Saint Joseph handiari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189Aingeru beiraillea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189Martira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190Ipizpikua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190Saint Bemard Abadea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Konfesora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192Saint Inazio Jesusen Konpafiiako patriarka zenaren bistan ekstasiatua. . . . . . . 193Saint Inazio beraren bertze okstasia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193Saint Franzes Xabier, Indietako apostolua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194Birjina saindua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196Alargun saindua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

11

VD.PARTEA

HANITZ KONDIZIONETAKO PRESUNENTZATMeditazioneak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Errotora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Apheza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Beata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202Karguduna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202Aitoren semea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202Ihiztaria. . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Soldadura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Miriku sabanta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203Doktora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . 204Merkataria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Gizon egitekotsua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Marinela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205Arrantzalea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . 205Aberatsa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205Pobrea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205Laboraria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Arzaina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Nekazalea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Ezkonduak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Aita eta ama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207Gaztea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207Zaharra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207Amoina , ,. . . . 207Liburua akhabatzean hunen egileak irakurtzailleari ematen dioen konseillua. . . 208Othoitza Andre dena Mariari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208Othoitza Saint Josef handiari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208Aingeru beiraille sainduari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . 208

VDf. PARTEADOKTRINA KRISTIANAFedeko Misterio prinzipalak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Jainkoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211Trinitatea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212Semea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212Espiritu Saindua. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212Eukaristia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213Konfesionea. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214Jainkoaren manamendu sainduak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214Elizako manamendu sainduak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Elizan zazpi sakramendu dire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Anplekiago esplikatzen dire sakramenduak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216Noelak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216Orazionea Aita Saindu Urbano VIII-k egifia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217Orazionea .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218Jesus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218Jainkoari Saint Augustifien othoitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219Taula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

12

BERNARD GASTELUZAR (1619-1701)

Jalgi adi plazara

Gaur Euskeraren Lekukoen saillean pl~zara datorren liburuari eta libu­ruaren egilleari ongi etorririk zabalena eg#ea dagokigu. Idazle au XVIIIgnmendeko poetarik onenetakoa dugula esan zaigu; baifia, era berean, oso gutxiezagutua dela ere bai.

Lafittek, 1929n, idatzia datorkigu gogora: «Huna lau mende eskuarazkoliburua liburuari darraikola... Ondikotz; gutiak dira liburu zahar horiek eza­gutzen dituztenak. Ez da mirakulu. Irakurgai horiek jauregi, komentu, hiribakhar batzuetako liburutegietan dagotzi ehortzirik; eta nork du heien ondo­tik esker eskuin ibiftzeko astia? Zendako ez berriz agertaraz gure arbasoenlanak eta Eskual-Herriko lau bazterretarat heda»?

Antzifiako gure literaturaren ondikozko egoera ori ikusirik, zorigaitzorren osagarri, Lafittek bere eskumenean zeukana egin zuen: EuskaldunenLorategia argitaratu, alegia, 18000 garrenerarteko euskal-idazleen lan-pus­ketaz osatutako bifduma, anarteko euskal-idazleen lanezko lorategia. Bazenzerbait. Ez zen ordurako laguntza txikia izan, garai bateko gure literaturarennolabaiteko ezagutza emateko.

Gaur lorategi bat, bifdumatxo bat ez zaigu aski. Aurrerago jo nai genuke.Gaurko euskalzaleak antzifiakoen idazlan guztiak, osoak, ber-argitaratzea es­katzen duo Betiko galtzeko arriskuan daudenak, batez ere, berriz argitaraeman eta gaurko euskalzaleen eta ikasinaien eskuetan ezarri, ez dugu gutxia­go nai.

Eta Gasteluzar, ain zuzen, betiko galtzeko arriskuan dagoen idazlea dugu.F. Michel-enganik asi eta gure egunotaraifio, bein eta berriz jotako illeta dugugure inguruan, idazle onek ateratako liburua nekez aurkitzen dela ifion. Libu­ru «bikaifia bezain bakana» dela esan zuen Michel-ek (Le Pays Basque,490): «Aussi rare qu'if est excellent». Vinson-ek ezin izan zuen ale osorik batere aurkitu. Parisko Biblioteka Nazionalean ale bat ederra zeukatela baifia,

13

berak zortzi aleren puskaz osotu bear izan zuen beretzat ale bat. «Livre fortrare» dela aitortu bear izan zuen.

llleta bera entzun izan dugu gure egunotan, eun urte geroago. K. Mitxele­nak (Egan, 1965,40) onela esan du: «Onen (Gasteluzarren) liburua bakanarkitzen da». Eta Laffittek: «Mingarri da urran iiion aurkitu eziiiezko liburuadela pentsatzea» (Le Basque eta la litterature d'expresion basque, 31).

Gaurko argitaraldi onekin zorionean gaude. llletak ixiltzera dator. Gas­teluzar berpiztera datorrela esan dezakegu. Eta nola berpiztu ere? Ezekielprofetaren liburuko illak bezala, illen ezur eta puskak bilduz, elkarrekinjosizeta biziberrituz. Ale baten xerokopia atera, eta zituen utsak beste lauzpabostaleren puskaz bete: orixe egin bear izan dugu orain euskaldunen eskuetara da­torren liburu au osotzeko.

Nor dugu Gasteluzar?

Argitaraldi berri onekin Egia Katholikak liburuak zor zaizkion ezagutzaeta omena izango ditu, noski. Baiiia, tamalez, ezagutza ori ez da neurri bereanliburua idatzi zuenaren bizitzaraiiio iritziko. Ezer gutxi dakigu, oraindaiiio,Gasteluzarren berri. Eskualdunen Loretegia argitaratzean, Lafittek ez-jakinosozkoa aitortzen zuen: «Bernard Gasteluzar aita Jesuista nungotarra zita­ken, noiz sortu, noiz hil, ezin erran dezakegu. Lapurtarra zela ezin uka». Je­suita eta lapurtarra. Liburuaren euskera ikusita ateratzen zuen Lafittek egi­Ilea lapurtarra zela, ez zekien besterik geiago esaten. l/lunpue osoa zegoen,orain dela mende erdi, gure artean jesuita euskaldun onen inguruan. Gaur,illunpe ori urratzen asiak gara. Lafitte bera, R. Moreau eta beste batzuk izanditugu argitzaille, Sommervogel Jesusen Lagundiko bibliografo andia barne.

Lafittek onela laburtuko digu dakigun apurtxoa: «Lapurdi Ziburun sortuzen 1619ko martxoaren 12n. Jesuistetan sartu zen 1640n. Paben hil 1701koapirilarren 15n.» Bereala, bizi luzeska orretan, Baionan bi urtez, 1956-57n,gertatutakoen laburpena onelaxe egin digu: «1656n predikari eta arima zainkausitzen dugu Baionan; hiri hortarat Jesusen Lagundiko buruzagiek igorrizuten hirur lagunekin, hor behar zutela finkatu jesuisten etxe berri bat, ikas­tegi batekin, eskualdean erroak egitekotan. Baina orduko burgeseria Baionanjansenisten aldekoa zen osoki, eta ez zuenjesuistarik nahi bere herrian.», Etaez Baionan, ez inguruan ere. Baionan sartzea ezin lortu, eta Jesuitek andikkanpoko leku eder bat begiztatu zuten, «Begoigne» izenekoa. Baiiian, baizera; an ere ez zen lekurik ez bakez egoterik Loiolatar andiaren semeentzat,Xabiertar ospetsuaren anaientzat. Euskaldun izanik ere ez.lndar andiegia zu­ten inguruan Saint-Cyrango Abadearen adiskide etajarraitzailleek, eta Lafit­tek esan duenez, «jende xehea berotu zuten, Begoigneko gain hartarat trumil­ka igan zedin <</raile madarikatu» horien aizatzeko.», Eta, bein, or nondatozen «makila eta sardez harmaturik, etajesuista dohakabeerijazarri, denaoihu eta harramantza. Lau lagunek (Gasteluzar eta beste irurek) behar ukanzituzten berehala lekuak hustu. Aita Gasteluzar oroitu zen kaperan zeukaten

14

Sakramendu sainduaz, eta nahi ukan zuen errespetuz eliza baterat ekarri. Gi­zon batzu, ordean, lotu zitzaizkon bultzaka eta tiraka, ostia zonbeit erortze­rainokoan. Bessugue deithu apez baiones batek atera zuen herstura hortarik,hartu zion osti-ontzia eskuetarik, eta katedralerat ereman, jendea debotkikantuz jarraikitzen zitzaiola. Hori gerthatu zen 1657ko maiatzaren lauean.Jesuistek, etsiturik, utzi zuten Baiona, eta bai hiri hortan kokatzeko xedea»(Gure Herria, 1974,9-10).

Gasteluzar euskalzale eta idazle

Gasteluzar-ek agur esan behar izan zion Jesusen lagundia bere Euskale­rrian sartzeko xedeari. Baifia Euskalerria berarekin darama eta euskaldunen­tzat lan egitea ez du utziko. Lumari eragingo dio eta euskerazko lana egingoduo Ez du munduko aldia amaitu nai, euskaldunen eskuetan bere oparitxoautzi gabe. Euskaldun guztiak ditu, noski, gogoan; baifia itxasaldeko semea de­larik, marifielak gogoanago. Joanes Etxeberri bere erkideak bezala, euskaldu­nak ongitxo ezagutzen ditu, eta badaki bertsoekin «gustu hartuko dutela, gu­ziz marifiel debotek. Hek prinzipalki konsideraturik, deliberatu dut liburuhunen egitea.» Bertsotan erakatsiko dio euskaldunari kristautasuna. Eta, bi­denabar, eliz-kantak euskaldundu nai lituzke, elizetako liturgia euskeraz kan­taerazi. Elizan kantazale ikusi du bere erria, baifia latifiezko kantuen kantari.Marifiela batik bat. Marifielok atsegin izaten omen zuten «itsasoan latinez eli­zako himnoen kantatzeaz». Eta Gasteluzarrek uste du «atsegin gehiago izanendutela himno beren eskaraz errateaz». Beraz erabakia artua du: latifiezkokantuak berak euskerazko bertsotan jarri, latifiezkoen neurri berean euskera­ra itzuli, doifiu berean kantatzeko; eta ori aski ez duela, beste kanta berri askoasmatuko ditu, doifiu jakifietan kantatzeko egokiak.

Arrera ona izango duelakoan dago. Ortaz ez du zalantzarik. Poza etaarrotasuntxoa dario berari euskaldunek, bera il ondoan ere, gogoan izango du­tela oroitzeaz: «Erranen baitute batzuek: bizi zenean oroitu zen bere herriaz,eta ez zitzaion ahantzi hiltzerakoan, bere sefialleak emanik joan baita»

Egia ,katholikak

Gasteluzarrek bere erritar marifielei eta euskaldun guztiei utziko dien opa­ria, berak izan dien maitasunaren ezaugarri eta oroigarri izango dutena auxeda: Egia katolikak liburua.

Bi aldetarik izango dute euskaldunek liburu au oroigarri. Or ematen dieegilleak bere izena, nork eta nola maite izan dituen gogora dezaten. Eta orizango dute beren kristautasunaren oroigarria ere, jakin bear dituzten egiaketa bete bear dituzten legeak oroitaraziko dizkiena, kantuz ikasi, otoitztu,ausnartu eta bizi ditzaten.

Liburua, dituen gaiek adiarazten duten bezala, dena erlijiozkoa da. Nor­baitek esan omen du(eta Enziklopedia andi batean, nonbait) Gasteluzar izan

15

dela jentillen musak eta jentillen gaiak euskal-olerkigintzan sartu dituen leenidazlea. Ori idatzi duenak, bear bada, Eskualdunen Loretegian edo, onakobertso ezagunok irakurri ditu, eta ez besterik:

Urrun adi, ParnasekoMusa zahar profanoa;Eta zato zu, ZerukoMusa berri dibinoa.

Eta bertsook ere gaizki ulertu edo ez ditu ulertu batere. Bertso oiek ezdie Parnaseko musei lagun etortzeko deirik egin; aldendu, urrun bialtzen ditu.Gasteluzarrek bere bertsoetarik kanpo utzi ditu musak eta mundukeri guztiak.

Ez; /iburuak ongi erantzun dio bere azaleko titulu osoari. Kristau-gaiak,salbamenduari dagozkionak, besterik ez darabil. Kristau-bizitzaren gidariizan nai du euskaldunentzat. Bere jakinbearrak eta eginbideak argitzen etaerakasten dizkio kristauari; gogoeta-gaiak eta otoitzgaiak eskaintzen dizkio;Kristoren eta andre Mariaren bizitzak eta bitartekotasuna oroitarazi, santuenlaguntzaz azken-elbururajoaten lagundu, lana eta otoitza elkartzen ikas-erazieta artara bultzatu.

Liburuak dituen zortzi parteak ortarajotzen dute. Irakurleak eskuetan duberau, eta ez du iiiork xeetasun geiago eman bearrik. Eta geien-geiena bertso­tan ondua da. Prosazko zatirik ere badu, batik bat, leen partean: zazpi sal­moak, barkamendu eskatzekoak alegia, eta bai erakaspen batzu eta otoitz batedo beste. Prosaz daude beste parteetako letariiiak eta beste otoitzen bat ere.Gaiiierako guztia bertsotan. Bertsotan kantatzen ditu Kristoren eta AndreMariaren misterioak, Belenen asi eta Galbarioan zear, zeruratu arteraiiio.Bertsotan lagunduko dio kristaurari barkamenduko sakramentua artu etaEukaristiara urbiltzen. Bertsotan ustuko ditu, bai zerurakoen pozak, bai in­fernukoen oiiiazeak, eta bai santuen zoriona. Bertsotan azaltzen du, bertsozkogalde-erantzunetan, kristau-ikasbide osoa. Santueta,p ongi ageri du, AndreMariaz eta S. Josez beste, zeintsuk dituen kuturttm: bere Aita liiazio, Xabierbere anaia, eta bere izeneko Bernardo.

Eta emen Lafittek egindako galdera datorkigu burura: ea gai oietarik, azioietarik sor daitekentz, lora daitekentz poesiarik? Eta galdatzaile berarekinbaietz erantzungo dugu, Gasteluzarrek badakiela gai oietarik poesirik sortzeneta loratzen. «Aitortuko dugu, dio Lafittek, didaktiko gisan azaltzen ari zai­kularik zer diren sakramenduak, edo meza nola entzun, ez gaituela hainbatkilikatzen, ez eta biziki inarrosten. Baina ez dago hildo horietan murgildurik»(Gure Herria, 1974, 11) Liburuan ez da, ez, dena didaktiko tankerakoa. Ezurbiltzekorik ere.

Gairik erabillienetan, eskuztaztuenetan, badaki irudimenak eragiiiik, /iri­koaren egalak artzen eta oi ez bezalako ikuspegi berriak aurkitzen. Gutxienuste dugunean, erromantiko baten irudimen eta biotzondoaz piztutako bertso­txinpartez arritzen gaitu. Jesus Aurraren eta Andre Mariaren arteko biotz­ixurietan eman dizkigu olako distira batzu. Infernuko betikotasunak eta ango

16

damnatuen ezin-etsiak, desparaziiioak ere, ahapaldi ifiarrosgarriak iradokidizkio. Infernua maitasunik ez den lekua dela baifia, Gasteluzarrek damna­tuen biotzean ere maitasun-pindarrak sorrarazten dituela esan daiteke.

Aitzin-solas onetan ez diogu aurrea artu nai irakurlearen iritziari. Bakoi­tzak neurtu beza, bere argiez baliaturik, olerkari onen balioa. Nola nai ere,edozeifiek naiko du gure literaturaren ikertzailleak zer iritzitako izan diren ja­kin, eta emen ipifiiko dizkiogu bat edo beste.

Asieran egin dugu F. Michel-en aipamena. Gazteluzarren poesia bikain­tzat zeukan; bertsoa neurri onean egifia omen du eta Lapurdiko euskera ixur­erraz eta apain omen dario.

Gure mendeko ikertzailleek, liburua ezagutu duteneko, Michel-en iritziaon egin dute. Lafittek XVIIgn mendeko gure poeten artean onenetakotzatdauka, Joanes Etxeberri baifio ixuri errazagokoa eta landuagoa; gaifiera, liri­koago, garbiago, arifiago, astuntasun gutxiagoko eta neurrian aberatsagoaurkitzen duo

Mitxelenarentzat, Gasteluzar poeta txukun eta gozo-leuna dugu, eta gureartean neurri berrien asmatzaille agertu da, Oihenart bezala. Utzi dizkigunbertsoak erri xeea eskolatzeko egin bazituen ere, neurrien ugariz eta gaifierakoeder-jantziz, idazle ikasi eta kulturadunarenak omen ditu. Nonbait ere, bereliburutik Parnasoko musak aienatu baditu ere, olerkari au ez da Parnasotikigaro gabea, eta andik datozten aizeen bafadak sartu saizkio bere bertsoetara.

Bertso-neurriak

Bertso-neurrien aberastasuna aitortu dio Mitxelenak olerkari oni. Eta or­taz zerbait esatea baitezpadakoa dirudi.

Eta, leen-leenik, Gasteluzarrek berak aitortua gogora dezagun, baizik eta,bertso batzu marifielek zekizkiten latifiezko kantuen neurrian onduak dituela.Eta egia da. Latifiezkoen neurrietan itzuli zituen euskerazko bertsoetara:Veni Creator, Verbum Supremum, Pange lingua, Sacris Solemniis, LaudaSion, Ave maris stella, Dies irae, Quem terra pontus, eta santuen omenezkobeste zenbait. Ez dira guztiok neurri berdifiez egifiak, alaere.

Ortik landa, latifiezkoen neurrizko bertsoez gain, beste bospasei neurriaurkituko dizkiogu, launakako bertsotan, puntukide bigarrena eta laugarrenadituela: 9/8, 9/8; 8/8, 8/8; 8/7, 8/7; 7/6, 7/6; 8/7, 9/8; 7/7, 7/7.

Bosnakako eta seinakako gutxi batzu ere baditu. Seinakako bat 7/8, 7/8,7/7 silabaduna du, puntukide leenbizikoa irugarrenarekin, bigarrena laugarre­narekin eta azken biak elkarrekin direla:

Ifernua da lekhuPena gustiez bethea,Justiziaren lakuEta kharrezko etxea:Doloreen lekhuaDamnatuek deithua.

17

Seinakakoa da urrengo au ere, azkenengo biek errepika egiten dutela:

Kreatura damnatua,lainkoak ahantzia;Zer da hire ifernua,Zer dolore handia;Erraguk, erraguk,Zer pena soJritzen duk?

Edo beste errepika onekin: Hela, Hela, Hela,Segi ez gaitzatzula.

Leengoa eta au, silabaz, ezberdiflak dira, ikusten denez.Bosnakakoa da beste au, euskerazko bertsoetan gutxitan ikusi den tanke­

rakoa neurriz eta puntuz:

Ezta Haur hunen sua,Itsua,

Baiiia da dohatsua;Argiak dardaratzen ditu,Ni nahiz sutan Jormatu.

Leenbiziko irurak puntukide, baiiia zazpi, iru eta zazpi silabadun; lauga­rrena eta bosgarrena puntukide, baiiia silabaz luzeago, 9 eta 8 silabadun.

Aize berriak ekarri zituen, bai, bere egunetarako Gazteluzarrek euskal­olerkigintzara. Berri agertzen zen bera erromantiko tankerako olerkiekin;berri, baita ere, arteraiiio erabilli gabeko doiiiu eta neurriekin. Damurik, ezzuen jarraitzaillerik izan, ez zen aren inguruan eskolarik sortu. Berarekinagortu zen iturria.

Erriarentzat erein zuen azia, Egia Katolikazko azia, eta erritar xeen es­kuetan igatu eta orri-uldu zen aren liburua, erabilliaren erabilliz, noski. Libu­ruaren ale osorik ezin aurkituak ez ote du orixe esan nai? Eta erritarren oroi­menean iraun dute aren kanta batzuk gaur arte. Errian jaso zituen, esaterako,Aita Donostiak Gazteluzarrek sortutako kanta batzu: Kreatura damnatua(beste norbaitek ber-moldatua, baifla Gasteluzarrena), Kanta zagun gustiok(Erraguzu, Maria), eta Gasteluzarrek S. Luis erregearen otoitza zelakotzateman ziguna: Banoa loaren hartzera.

Ez ote dugu or ikusten erriak jakin duela bere olerkariaren oparia esker­tzen?

Gasteluzar-en euskera

Idazle onen euskera Lapurdikoa dela ukatzerik ez dago. Duen euskeratikatera zuen Lafittek egillearen jatorria, lapurtarra izan bear zuelakoa. Eta La-

IS

purdiko euskal-literaturak izan zuen mende loretsukoa, ain zuzen. LapurdinZiburukoa da, gaifiera, ez Sarakoa. Lafittek berak esan zuenez, ba omenduLapurdiz kanpoko kutsutxorik ere. Kutsu ori non eta zertan agerzen denik ezdigu esan, eta gaurko euskalariek emen dute ikerketa eta alderaketa berrienegiteko aukera, bakoitzak dituen argien eta jakin-mifiaren arabera.

Guk ez dugu xeetasun geiegitan sartu nai, baifia ez digutu utziko zenbaitpuntu aipatu gabe, Batzuk, ain zuzen, orain eztabaidan edo argitu naitan da­biltzanak dira. Goazen puntuz puntu.

1) Gasteluzarrek ez daki ukhan erabiltzen, izan edo izatu beti: «Atsegingehiago izanen dutela... eskaraz kantatzeaz»,-«Egun huntan izatu tut / zureontasun berriak».- «Zerutik izan zuen / mezu dibinoa, / ez zuela izanen /agorren laidoa». Olaxe beti.

2) Bitik gorako zenbakiekin ez du ifioiz aditza singalarrera bialtzen:«Urriak 31 egun ditu. Haziiliak 30 egun ditu». (Liburuak) «zazpi parte ditu».Berdifia zen Leizarraga zaarrarenjokabidea. Mila zenbakiarekin ere, non-naimugagagabekotzat erabillia izan den arren, pluralerajotzen du: «Milia penatut sofritzen».-«Amu hunek milia herio/bethi egiten tuenak».-«Instant gus­tiez behar tiat/milia herio pairatu».

3) Aditzean, itanozko adizkietan, Leizarragaren, Etxepareren eta bestegarai artako idazleen bidetik doa: aiz, aut, audala, adi, adilla, akit, ator, in­tzen, olaxe garbi garbi idazten ditu, H gabe. Letra au ez du sartzen adizkioiek baldintzazko aurre-izkia dutenean baizik: Bahaiz, bahintz. Bein, orrai­tio, arau ori autsiz, hoajalki zaio; baina, bear bada, ez du araurik autsi, idazlebatzuentzat loan aditzak H ori noizik bein berea baitu. Oha idatzi zuen Lei­zarragak, eta onek urrengo silabara biali zuena, oha egifiez, Gazteluzarrekaurrera ekarri du, nonbait. Gaur askok egiten duten bezala, Gasteluzarrek ezzuen, noski, Etxepareren lalgi adi ospetsua. Ha sartuz, ifiolaz ere aldatuko,ez eta letra ori euskalki guztietako adizkietara sartuko, esandako aditz-for­metan.

4) Inperatiboko adizkietan naasi xamar ikusten dugu bigarren persona­koetan: bein laburrago, bein luzeago. Forma labur asko jatorrak eta legez­koak dira, noski, luzexeagoak ere berdin: Egik, egizu, egiozu, egigun; utzak,utzkik; adizak, adiezak; idekazu, idek ezazu, idekitzatzu; ikhus ezak, ikhu­sazu; pensazak, pensa ezak, eta abar. Baifia beste inperatibo askor id baterantsi die aurrean: dezazu, detzatzu; har dezak; ikhus detzatzu; bilha deza­zu; juia dezak; urrun diezadazu, eta antzerakoak asko. D- ori subjuntibokoadizkietatik aldatu du inperatibora, onen formak alperrik ugalduz. Gerokoidazleetan jarraitzailierik izan duela esan bear.

5) Badu agintea edo borandatea adierazteko beste formarik ere, euskerazaarrean jatorki erabillirik; Dugun, dugula, duela, dutela, dela eta abar. In­dikatiboko adizkiei-N edo La erantsirik sortuak dira: Dugun lauda, Gloriaduela, zarela bedinkatua, dela bedinkatua, duzula gloria eta abar. Egiaesan, nonnai dauzkagu olako adizkiak, inperatiboko pluralean: Goaz-en, dan­tzugu-n, dagigun (Gazteluzarrek Egigun ba du ere) gatoz-en, gabiltz-an.

6) [tanozko adizkietan, -n edo -la eransten zaienean, ez die azkeneko -kgalerazten: Bethi dukela sofritzen. Leizarragak, -k ori kenduz, bethi dualasofritzen idatziko zuen. Leizarragak: «Dituan gauzak noren izanen dituk? Ez,ditukan gauzak. «Gehiago bekaturik eztagiala» (ez, eztagikala).

7) Futuroko adizkietan -nen bukatu bearrean, -ren ere egiten du: Jaren,izaren, emaren, erraren, eta ez,janen, izanen, emanen, erranen, bear zen be­zala. Bertsoaren puntuak eskatzen zuelako egin du on', noski, baiiia beste as­kotan ez da puntuetan orren zeatza.

8) Bizkaiko formetara urbiltzen diren forma batzu ere erabilli ditu: ahaldagian, ahal dagiken, ahal dagidan, dagiket, daigun penitentzia...

9) Gusti esekin darabil, ez guzti. Esekin idazten ditu dituste, gaituste etaolako adizkiak; baita ere, Ez ukatzaillea, adiskiekin bat egiiiik doan askotan:Estu deusik.

10) Jainkoa bi eratara du: Jainko eta Jongoiko. Eta bein bertzo eta be­rro berean era bitxi samar ontara: Jainkoa Jongoiko deiiio.

11) Azkenez, edizio onetan ezpaitugu liburuak asieran duen Ilhabetheenkontua edo egutegia sartzen, ona andik atera dezakegunaren laburpena. [lienizenak; urtharrilla, otsailla, martxoa, apirilla, maiatza, erearoa, uztailla,abuztua, buruilla, urria, haziilla (sic), abendoa. Beste-egun batzu: Trufania,Andre dena Maria Kandelaro, Andre Birjinaren Anonziazionea, GurutzeSainduaren ediretea, Birjina Mariaren Konzepzionea, Birjina Mariaren zeru­ratzea, Birjina Maria Elhurretakoa, Birjina Mariaren sortzea, Eguberri.Santuen izenak: Jaun done Mikhele, Jaundoni Petri eta Paulo, Jaun done Ja­kobe, Jaundoni Estebe, Jaundoni Joanes apostolua, S. Andre apostolua, S.Simon eta S. Juda. Ageri denez, santu guztiak ez dira ez Jaun done, ez Jaun­doni. Santuen izenak erderazkoen antzera daude, Piarres, Mikhele eta Lehoizan ezik. Baiiia apostolua ez da Piarres, Petri baizik. Hazilaren leenengoaeta bigarrenak onetara daude: Saindu gustien Besta eta Defuntu gustien Or­hoitzapena. Illabete bakoitzaren buruko, zenbat egun dituen jartzen du, geroillargiak zenbat egun, eta egunak eta gabak zenbat ordu. Ona otsaillekoandiona: «Otsaillak 28 egun ditu; ilhargiak, 29. Bisestez, ilhabetheak 29 egun,ilhargiak 30.; egunak 10 oren, gauak 14.»

Oraingo edizioa

Orain irakurleari zenbait argitasun zor dizkiogu, edizio au nola prestatuaden esateko. Jakiiia, ez dela orain irureun urte atera zenaren kopia osozkoa.Beraz, zer kendu dugun, zer gaurkotu eta zer aldatu dugun esan bearreangaude. .

Zer kendu den, zer ber-argitaratzen ez dugun, erdi esanik gelditu da aurre­ko lerroetan: liburuaren gorputza egiten ez duen egutegia kanpoan utzi da.Orrez gaiiiera, latin utsezko puska batzu ere bai: koruko errezoak asteko etabururatzeko esan oi ziren latiiiezko bi otoitz, asi-asieran, eta liburuaren gorpu­tzean, Stabat Mater latiiiezkoa, eta bertso-tartean dauden Ebanjelio-puska

20

gutxi batzuk, eta S. Bernard-en Missus est itzalditik artuak dauden itzak.Zer gaurkotu dugun? Ortografia gaurko arau jakiiietara egokitu, iruzpa­

lau letretan. Orrek esan nai du, que-qui, eta gue-gui emen ke-ki, ge-gi egiiiakdaudela. -Mp eta -mb ere -np eta -nb biurtu dira, eta latin-kutsuzko -tia ere-zia edo -tzia egiiiik gelditu da: penitentzia, paubrezia, eta ola. Beste letraguztiak, H (bai bokal artekoa eta bai konsonante ondokoa) , eta LL, Gaztelu­zarren ortografiaren lekukotzat emen daude. Azkenez, esan dezagun, bi boka­len arteko S gure idazleak bikoiztu egiten duela: osso, aussartu, itsasso, ik­hussi, ontassun, parabissu, issuri, naussi eta ola; emen S bakarra jarri dugu.Berdin egin dugufrantsesaren kutsuko F bikoitzarekin ere; F bakarra aurki­tuko da emen: ofensa, ofritu, sofritu.

Zer zuzendu dugun? lnprentako uts agirien batzu. Esaterako dagonea, da­goenaren ordez, eta olakoren bat edo beste. Letraren bat itz berean bi eratarajarri duenean ere, berdintzen saiatu gara: promes, ez promez.

Orra esateko genuen guztia edizio oni buruz. Emen du orain euskaldun ira­kurleak Euskeraren lekuko berri au bere eskuetan. la illen artetik berbiztuabezala dator plazara. Ongi etorri zabala egin bear diogu. Laster dira irureunurte leenbiziko aldiz argitaratu zela. Bigarrena duen argitaraldi au izango alda Gazteluzarren izena gure artean ezagutuago egin dadin. Eta gaurko euskal­dunok jakingo al dugu ark bere garaiko eta geroko euskaldunei eskaiiii zieneta eskaiiii zigun opari eder au eskertzen eta gaiiiean dugun irugarren mende­urrenari merezi duen ospea ematen.

LINO AKESOLO

21

PERMISSION

De Monseigneur de Bayone.

Nous Gaspar de Priale, par la grace de Dieu et du Saint Siege Apostolique,Evesque de Bayonne.Permettons au P. B. Gastelu9ar de la Compagnie de JESUS, de faire impri­mer par tel Imprimeur qu'il voudra un Livre qui a pour titre Eguia Catholi­cac Salvamendu eternalaren Eguiteco necessario direnac. Qui contient diver­ses pratiques de la devotion chrestienne; le tout ayant este vii et aprouvepar deux theologiens.Fait aBayonne le 10. Mars. 1686.

PERMISSION

Je Jean Pierre Case-depaz Provincial de la Compagnie de JESUS en laProvince de Guyenne. Permets a JEAN DESPARATZ, d'imprimer un livreintitule Eguia Catholicac Salvamendu Eternalaren Eguiteco necesario dire­nac. Avec diverses Prieres tirees de l'Ecriture Sainte, et des Saints Peres, parle P.B. Gastelu9ar de la mesme Compagnie et aprouvees par deux Theolo­giens. En foy de quoy j'ay signe la presente le premier d'Octobre 1786 (sic).

Jean Pierre Case9depaz.

Aprobationea

Irakurtu dut attentione handi bat-equin liburu bat, 90ifiec baitu titulu­t9at Eguia Catholicac, Salvamendu Eternalaren Eguiteco Necesario direnac,Aita B. Gastelu9ar JESUS-EN Compaigniacoac composatua; 90ifietan ezsolament eztut deus idiren fedearen contra. Bafian bai Arima devot gustiakverthutearen Bidean avant9atceco eta Jainkoaren amorio sainduan entrete­nitceco necesario diren Moyafiak. Hartaracotz jugeatu dut mereci duela,Arguia ikhus de9an. Approbatione huni Pauen oxaillaren 27 eguifiari fedeemaitia-gatik e9arri diot hemen neure icena, 1686.

Aita Basilio On;aiztar Capuchina Theologiaco Professora, eta Predica­na.

BERTRE (sic) APROBATIONEA

Nic, Jacobe d'Oyhenard JESUS-en Compaigniaco Aitac ikuhsi tut etairacurtu Eguia Catholicac, Salvamendu Eternalaren Eguiteco Necessario di­renac, B. Gasteluzar Compaignia bereco Aitac Euscaraz Moldatiak; ezticitidiren gau9aric gure fediaren contra, bafian bai Devocionora nehor erak­harteco doctrina saindia; eta hala jugeatcen dut, Mereci diela imprima da­din.

Agenen, Martchoaren 2.1686.

Aita Jacobe d'Oyenard, JESUS-EN Compaigniacoa.

EGUIAC CATOLICAC

VENI CREATOR SPIRITUS

25

Espiritu divinoaOn gustien ithurria,Mundua vue eguin duvu,Jainko adoragarria.

Arren zato, garbitvatzuArimae eta gorphutvae,<;ure suez erretvatvuCreatu tutvun bihotvae.

Qui paraclitus diceris

Gure jaun govo, eztia,Dohain puehant cerueoa,Aita, seme, jaineo jaunakGuri egorri jainkoa;

o su maitea, vue tutvugure arimae erreteen,vue vure khar divinoezGure bihotvae govatzen;

Tu septiformis munere.

Aitae, promes aberatsaeeracutsirik obretan,jaquiii da ceift Puehant den<;ure zazpi dohaiftetan.

<;u Guivonei egorririk,Hequift hitvae tu formatu,Eta vure Berri onaemundu gueiae entvun tu.

Accende lumen sensibus.

Egor dietvaquigutvuvure arguiae lurrera,Hee seguiturie munduanSegui vait~agun cerura.

ProsaGuida vavu eta borthitvlurrean guivon itsua,Ediren vaitvan GlorianBere ehede dohatsua.

Hostem repel/as longius

Arren favora gaitvateuorai gure eguneanBieitceeotvat sainduquivurequin vure bakean.

<;u seguitueo vaitugu;urrun evavu etsaia,infemuan honda vavugustia galdu, hautsia.

Per te sciamus da PatTem

Erravu nola den berdiiiSemea Aitarequien;Nola etvaren vU erebat baicen hee biequien.

Erakuts dietvagutvuvure argui etemalae,Saindu eguin arteraiiioegon gaiteeen leialae.

Deo Patri sit Gloria

Trinitate divinoa,Essentian bat varena,Mundua eta CeruaGobemateen dituvuna;

JESUS, hillen pistvaillea,<;aren Erregue GlorianSpiritu sainduarequiii<;aren jaun mende handian.

Hala biz.

JESUS JAUN ERREGE

Bethi den eta bethi izanen den Gizon Jainkoari.

GLORIA

Zuretzat, 0 Salbatzailea, gizon jainko adoragarria, verba kreatu ezteneta inkarnatu dena, zure Aita Zerukoaren klartasuna, haren substantziarenfigura eta haren Ontasunaren imajina; zuretzat begiratu tut zure benedi­zifioaren eta ene trabailluaren [rutu hauk gustiak, 0 Jesus! Nerori konsekra­tu natzaizunaz gerostik zure Konpaifiian, justu da konsekratu dietzaizudanene Obrak.

Ithurriak bihurtzen dire bere itsasora, arraioak here iguzkira. Gauzagustiak bere zentrora. Zu zare gustien jaun handia. Mundura ethorri zarakonseillu handiko Aingerua eta Nazioneen doktora bezala, gizon gustienargitzeco, salbatzeko, zurekien bat egiteko, eta hekien obrak noble errenda­tzeko. Zureganik ditugu argi eta indar gustiak, ezpaita posible nihork aiphaere dezan zure izena, eta ez egin obrarik mendreena zure laguntza eta zuregrazia gabe. Injustu lizate, beraz, zureganik dudan gauza zuri ez itzultzea.

Hau oraifio. Nor da zu bezalakorik lurrean eta zeruan? Zureganik baiti­re gaifierako gustiak. Baifian zure jainkotasuna Jainkoa da bere izatez; oneternala; on gustien itsasoa. Nori beraz zuri zerori bafio hobeki eman ahaldiotzoket ene obrak eta ene bihotza? Zuk eman baitarotazu izatea, eta bizia.Eta oraifio zuk agifitzen gloria eta eternitatea.

EGUlAC CATOLICAC 27

Huna beraz ahuspez non naizen zure oifietan, majestate adoragarria,ene den bafio zureago den obraren presentatzera; har detzatzu zure inspira­zioneen eta zure argien segidak bezala, zure ontasunari zor diotzadan eza­gutzak. Esparantza dut obra hunen errezibitzeaz eztuzula izanen desplaze­rik, zuk munduan irakatsi duzun doktrina eta zure akzione dibinoakpublikatzen tuenaz gerostik.

Arren, 0 Jesus, artima zazu zure Espirituaz zuri konsekratzen darotzu­dan obra. Biztuko du su argi eta saindu bat irakurtzailleen espirituetan; ar­gituko tu gure adimenduak, eta gure borondateak berotuko, zu segitzeaga­tik, Bidea baitzare; zu ezagutzeagatik, Egia baitzare; zure-kifi bizitzeagatik,Bizitza eternala baitzare. Fifiean, zure graziaren moianez segituko tugu zureberthuteen trazak, eta kopiatuko zure akzione ederrak imajina biziak beza­la gure gorphutzetan eta gure arimetan. Gauza gustietan izanen zare orai­danik gure ontasun gustia, bethi zureganat joan gaiten, zeifia izanen baitza­re gure Bizitze dohatsua heldu den eternitate luzean.

PREFAZIOA

Espiritu Sainduak, errege zuhur baten eta Profeta handi baten ahotik,erakusten daroku zer diferentzia den presuna debotaren eta nagiaren ar­tean. Zeiii haiiitz balio duen debotak eta zeiii guti nagiak. Izaia handiakkande1a buxtanaren argiarekiii konparatzen du nagia. Salomon zuhurrak,iguzkiarekiii debota. Gauza admiragarria eta Jainkoaren obra handia dei­tzen du Salomonek iguzkia, penatu eta gutitu gabe hedatzen baititu berearraioak zeruetara eta e1ementa gustietara, ezta perilik ilhun dadin; eztu so­lament argitzen, baiian oraiiio allegeratzen tu bere argiez jendeak, eta ani­maliak; erakusten koloreak eta edertasunak, eta munduan ageri diren gau­zak egiten.

Borthitz asko dire debotak nekhatu gabe obra beren egiteko, diote Eli­zako Aitek: hauk daduzkatela zeruak eta elementak; haukiiigatik suak be­rotzen duela, iguzkiak argitzen; bekhatoreek haui diotela obligazionea berehazkurriaz eta hartzen duten hatsaz.

Mundua kreatu ezpanu, ziotsan behin Salbatzailleak S. Teresari, orai hi­regatik krea nezakeen. Nola azantzik gabe eta ixillik iguzkiak hedatzen bai­titu bere argiak, debotek ere ixillik eta azantzik gabe egiten tuste bereobrak, baita iguzkia baiio gorago ere altxatzen; ezen denbora berean bethe­tzen tuste zerua, lurra eta infemua, Jaink~ari ematen gloria, bozkarioaaingeruei, deabruei izialdura, jende on gustiei benediziiio partikularra.

Baiian, nagiek, dio S. Bemardek, kandela buxtanaren argia didurite1a;hunek ezko gutti batez gantzutu ixtupatik du argia (konparaziiio propioabaita, erakusteko zer diren presuna nagiak, lurreko gauzetara eroriak, etazer munduko ontasunak).

30 BERNARD GASTELU(,:AR

Kandela hunek hari baten moianez du argia, argi egiten duenean, akha­batzen da haria, flakoa du argia, ezta hedatzen hirur edo lau urrats bafiourrunago, erien begietako baizen ezpaita ederra; haifi gauza gutik daduka,non haizerik gutienak hil bailezake; fifiean, agorra da, kherik baizen ezpaituegiten.

Gauza bera da munduko gloria; hari batek daduka; eztu indarrik, eztaederra, eta eztute ikusten mundanoek baizen; haizea bezain laster iragatenda, khe guti bat baizen eztu utzten. Oraifio gehiago da bada, bera ezdeusegiten baita; agertzen hasten den bezain fite, kande1a bezala galzen hastenbaita, zeifia argi egiten hasten denean, hasten baita bere argiaz konsumi­tzen. Ezta deus flakoagorik eta ez trunpagarriagorik, nola baita mundua;ezta itsuagorik eta ez dohakabeagorik, nola baita haren ondoan doana. Bi­tartean gehienek eztute solament segitzen, bafian entzuten dute orakle balitzbezala, eta zerbitzatzen dute bere jainkoa balute bezala, hari plazer egitea­gatik zathitzen dire, bertze esparanzarik eztutela, trunpatuko direla baizen;lanean hausten dire egun gustiez eta hilzen; gero, fifiean, frogatzen dute tira­no batekin iharduki dutela, trufatzen baita hekien lanaz, eta saririk emangabe utzten baitutu. 0 ilusioneak, 0 adimendu itsuak!

Profeta batek dio: Eraiten dute egun gustiez, eta sekulan ez deus bilzen,haifiitz jaten dute eta ez behin ere asetzen, bethi dute edaten eta bethi direegarri, bilahala egozten dute zaku zilhatu batera eta zakuak galzera utzten.Berze batek dio, bere denbora amiarma sare egiten daramatela, haizeak bo­latzen tuela, ulien baitzeko baizen eztirela on hekien trabailluak. Fifiean,kandela arroxinazkoarekifi bafio zerekifi h"beki konpara daitezke? Arroxi­na bera berenez konsumitzen da, hafiitz azantz argitzen tuen presunei eginondoan, ezpaitiote kherik baizen egosten; haize gutti bat asko da hareniraungitzeko, eta eztu utzten hilzean khe urrin gaixto bat baizen.

Mundua ere argi itxura bat baizen ezta; eztiote fifiean kherik baizen berejendeei utzten; hastean bozkario arifi bat, ondoan tristezia pisu bat; behinatsegin guti bat, gero dolore handia; instant arifi batez dohatsu, eternitategustian dohakabe. Bai, ah nolako tristezia! On falso gutti batengatik gloria­ren eta lainkoaren galzea! Nolako dolorea! Mundu ezdeusaren-gatik, infer­nuan erretzea! Nolako desparazifioa! Bethi iraunen duen eternitate dohaka­bean egotea.

lainkoak bertzela egiten du: lehenbizirik ematen du tristezia arina; gerobozkario bethea; behin dolore ttipia, ondoan atsegin handia; lurrean penalaburra, eta zeruan gloria eternala. Othoiztu nahitut beraz debota eta nagia,liburu huntzaz baliatzeaz. Debota eginen da debotago; nagia atzartuko da;biek edirenen dute debozionea, eta hil ondoan, ontasun gustien itsasoa.

EGUIAC CATOLICAC

ABISUA

31

Jainkoa, gure errege bezala, bethi goizetik arratseraifio ungi egiten harizaikunaz gerostik, justu da guk ere ohoratzeko, eta maitatzeko gure ezagu­tzak egin diozogun. Kreatu gaitu, nezesarioki haren begietan bizi behardugu, eta irabaz detzakegu memento gustiez khoroa eternalak, baldifi ungiegiten badugu gure egifibidea. Bertze gauza gustiak eztire banagloriarik bai­zen; beraz, gure hartharik handiena behar da, leialtasun, ohore, eta amudioJainkoarentzat.

Denbora hautan, hafiitzek hamtz liburu eder argira eman tuste; ezta,bada, hau bertzeak bafio ederragoa; bafian nola berze gauzetan bezala, de­bozionean gustu diferenteak baitire, iduritu zait hafiitz deboten artean, bat­zuek huntan gustu hartuko dutela, gustiz marifiel debotek; eta hek prinzi­palki konsideraturik, deliberatu dut liburu hunen egitera; erranen baitutebatzuek, bizi zenean orhoitu zen bere herriaz, eta ez zitzaion ahantzi hiltze­rakoan, bere sefialleak emanik joan baita. Ezen nola plazer hartzen baituteitsasoan latifiez Elizako himnoen kantatzeaz, atsegin gehiago izanen dutelahimno beren ezkaraz errateaz, aire berean ezkaraz ematen tut; eta gaifiera­ko bersuen airea komunzki gustiek badakite.

Zazpi parte ditu: l) da giristifioaren eginbidea; 2) Jesus Kristoren debo-.zionea; 3) Aldareko Sakramendu sainduarena; 4) Andredena Mariarena,5) gizonaren lau fifiak; 6) Hafiitz kondizionetako jendeentzat orazifioak;7) Salbamenduaren egiteko, eta Sakramenduen ongi errezibitzeko jakin be­har den doktrina.

Batzuek hafiitz orazifioen errateko usantza dute, konsideratu gabe zererraten duten. Ezta hori orazifioen erratea, ez Jainkoari plazer egitea, bafianbai bere buruari atsegin egitea, eta usatu tuen orazifioetako penetarik bereespirituaren libratzea. Hirur gauza bethi konsideratu behar liratezke: normintzo den, nori eta zertzaz. Gizona da mintzo dena, Jainkoari mintzo zaio,eta salbamenduaren egiteko handiaz mintzo zaio.

I.Partea

GIRISTINOAREN EGINBIDEA

GOIZEAN

Giristinoaren eginbidea

Jaikitzean, behar den mugan, nihorekin mintzatu gabe, Jainkoari ofritubehar zaio lehenbiziko pensamendua, amudioca, hitza eta obra. Ziiiaturikbestitzean erran behar dire: Pater, Ave, Credo, Salve, In manus, Angeli.Hari zerbitzu egiteagatik jaiki behar da eta hari ofritu bihotza; bestitu on­doan ur bediiikatuaz ziiiaturik, belhauriko imajina saindu baten aitziiiean,begiez ikhusten bazindu bezala Jainkoa, egiiien duzu propos ona.

Bortz puntu ditu: 1) Jainkoaren adoratzea; 2) Eskerren ematea; 3) bek­haturik egin gabe bizitzeko resoluziiioaren hartzea; 4) Jainkoari oJritzea bereburua; 5) galdegitea ungi bizitzeko etzungi hiltzeko grazia.

1. Adoratzean orhoitu behar zare zeiii zaren ttipia, eta Jainkoa zeiii denhandia; nola den bereganik, eta ez nihorenganik, baiian nola diren harenga­nik lurra, zerua, gizonak, aingeruak eta kreatura gustiak.

2. Eskerrak ematean, orhoit zaite bi grazia suerte egin darozkitzula, je­neralak eta partikularrak. Kreatu, konserbatu, Bere Odol preziatuaz erosi,sanktifikatu, egiazko Elizan eman, ifernutik beiratu zaitu, eta irabazi daro­tzuParabisua: hauk grazia jeneralak dire, bertzei ere egin baitiotzate hune­lako ondasunak. Baiian partikularrak, munduan egin darozkitzun fabo­reak, gorphutzean, ariman, eta haiiitz bekhatutarik beiratu baitzaitu.

3. Resoluzionea egitean, orhoit zaite zure bekhatuek merezi dutela in­fernua: nolako tormenta! Galdu duzula parabisua, nolako afruntua! Iragangaba azken gaba izan da haiiitzentzat. Egun hau ere benturaz azken egunaizanen da zuretzat. Egizu beraz resoluzino fermu bat biziko zarela egunarratsean hil behar bazindu bezala, Jainkoari eztiozula egiiien desplazerik,baiian zerbitzatuko duzula ahalik saindukiena.

36 BERNARD GASTELU<;:AR

4. Ofritzean, eman behar diotzatzu arima, gorphutz, pensamendu, hitz,obra, egun, gau, bizitze, heriotze, ontasun guziak; arren, errebizi detzalaoraidanik gauza hari konsekratuak bezala, eta plazer gehiago egiiien diozu,erraten badiozu, ofritzen diotzatzula JESUS Kristoren merezimenduekiii.

5. Othoitz egitean, bi gauza galdegiii bear diotzatzu: 1) bekhaturik egiiigabe egun bizitzeko indarra; 2) haren amudioan hiltzeko grazia. Guziz JE­SUS Kristoren merezimenduez galdegiii behar diozu, arren, eman dietza­tzun grazia borthitzak.

Itzulirik elizaren partera, bihotzez adora zazu Aldareko Sakramendua.Salbatzaille maitea, kontent gabez behin gustientzat itzatu izateaz guru­tzean, oraiiio gau eta egun sakrifikatzen baitzare gure aldaretan! Hunenbatamudio duzunaz geroz gustientzat, othoitzten zaitut, arren, ni bereziki mai­ta nazazu.

Angelus Domini nuntiavit...

Jainkoak egiazki nahizmundu gustia salbatu,aingeru Gabriel zioenMariari deputatu:

Hartuko zuela gorphutz batharen sabel sakratuanEta guretzat hillen zelaGurutze odolstatuan.

Ecce ancilla Domini...

GeroBiDinak zueneanAingerua salutatu,Eta Aitaren borondateDibinoa adoratu;

Huna, zioen ihardetsi,Jainkoaren Neskatoa,Kunpli bekit diozun gisaHaren mandatu altoa.

Et Verbum Caro factum est...

Gabrielek entzun ondoanBiDinaren baimendua,Jainko Jaunak formatu zuenJESUS-en gorphutz saindua.

Pontu berean haragiz zenJainko Semea beztitu,Birjina zen pontu bereanJESUS-en Ama gerthatu.

EGUIAC CATOLICAC

Propos ona

37

Jainkoaren Presenzia

Jainko, zeifia bere izatez baitaGloriosa eta guziz puxanta,Poblu eta prinze gustien prinzea,Ene Jainkoa Jauna, fifi eta hastea;

Adoratzea

Aita eternal, Seme eta Berboa,Espiritu, bien amudioa,Belhaurikaturik hurnilki gorphutza,Adoratzetn zaitut, Jongoiko bakhoitza.

Eskerrak.

Zuk gaituzu kreatu, konserbatu,Giristifio zuk egin, zuk hautatu,Zuk bethi bethetzen ontasun handiez,Esker darotzugu grazia gustiez.

Ojritzea

Zor natzaitu naizen bezalakoa,Arren, beraz, har nazazu, Jainkoa,Ene pensamendu, arima, bihotza,Ene urrats, obra, hitz eta gorputza.

Jesus kristoren orazinoa

Resoluzionea

Biziko naiz egun, Jauna, sainduki,bekhatuak utziko tut osoki,Zure plazerean da ene plazera,Pensamendu, solas, lan eta desira.

Othoitza

Adizazu, Jauna, ene othoitza,lagun bekit zure esku borthitza,Boo nadin zure bake dibinoan,bekhaturik gabe hil amudioan.

Birjina Mariari

Erregifia, Dohatsuen indarra,Ene Ama, etsaiaren beldurra,BOOan nazazu argi bi begiez,Eta herioan sokorri graziez.

Aingeru Beirailleari

Aingerua, ene gida argia,Egor azu urrun ene etsaia.Konseilla nazazu; egiozu gerla,Nik ikhus arteo Jainko eternala.

Gure Aita, zeiiia baitzare zeruetan, sanktifika bedi zure izena; ethor be­kigu zure erresuma; zeruan bezala lurrean ere egin bedi zure borondatea;Iguzu egun gure eguneko ogia; barkha dietzaguzu gure faltak, guk barkha­tzen diotzotegun bezala guri ofensatu gaituztenei; eta ez gaitzatzula utzerortzera tentazionera, baiiian begira gaitzatzu gaitzetik. Halabiz.

Aiiigemaren salutazionea

Agur maria, graziaz bethea, Jauna zurekin da, benedikatua zare emaztegustien gaiiietik, eta da benedikatua Jesus zure sabeleko fruitua.

Maria saindua, Jainkoaren Ama. othoitz egizu guretzat bekhatore ga­xoentzat, orai eta gure heriotzeko orenean. Alabiz.

38

Apostoluen sinbola

BERNARD GASTELUC;;AR

Sinhesten dut Jainko Aita bothere gu.zia duenaren baithan, zeruaren etalurraren kretzaillean; eta Jesus Kristo haren Seme bakoitz gure Jaun han­dian, ziiia konzebitu baita Spiritu Sainduaganik; sorthu Birjina Mariaga­nik; ziiiak sofritu baitu Pontio Pilatusen azpian, gurutzefikatu baita, hil bai­ta, eta ehortzi baita; ziiia infemura jautsi baita, eta biztu hilletarikhirurgarren egunean; ziiia jarri baita Jainko Aita bothere guzia duenareneskuinean; eta ziiia ethorriko baita hillen eta bizien juiatzera. Sinhesten dutSpiritu Sainduan, Sainduen Komunionean, bekhatuen barkhamenduan,haragiaren resurrekzionean, eta bizitze etemalean. Halabiz.

Debozinoamezaren entzuteko

Zeruko onez nahi badukMundu huntan aberastu,SakrifIzio dibinoaUngi behar duk aditu.

Orhoit adi mahain sakratuHuntan dela Jesus bera;Bere herio ederrarenBerak pintatu fIgura.

Orhoit, Gurutzeetan direlaAldareak ganbiatzen,Amudioak Jesus JaunaDuela hemen ofritzen.

Hemen dik ematen JesusekGuretzat bere bihotza,Eta dik halaber ofritzenOdolarekiii Gorphutza.

Aldareak dituk JesusenThonba eta Gurutzea;Meza, haren frogu sainduenDeklaraziiio tristea.

Beraz behar duk ohoratuJainko hillaren tronua,Bethi ekharri bihotzeanAmudiozko dolua.

Athor, ene giristinoa,Ahuspez adoratzera,Athor Jainkoak deitzen auenLekhu sakratu huntara.

. Ikhusak hire JainkoarenHeriotzeko tronua;Baiian beirauk, sekulan ez utz,Jainko hillaren dolua.

Mezan

Lau konsiderazione egiteko; hastetik ofrendaraiiio, pensatu beharda Jainkoaren handitasuna.

Bere Aitari aldareanSeme Jaun Jainko GizonakZiotzak eman osokiZor zaizkon handitasunak.

Adoratzen dik, ofriturikGorphutz adoragarria;Guk ere ofri diozogunJesus, gure Jaun handia.

EGUIAC CATOLICAC 39

Ofrendatik konsekrazioneraiiio, Jainkoari eman behar zaizko eske­rrak:

Semea misterio huntangure ziailCuk egiten;eskerrak ziotzak Aitariguregatikan ematen.

Aitak egiten ziarokukOntasun paregabea;Hanbat zioagu ematenEmanik bere semea.

Konsekrazionetik komunioneraiiio, galdegin behar zaio Jainkoaribarkhamendua.

Sakrifizio saindu huntanJesus Seme DibinoakArdiesten ziarozkigukAitaren amudioak.

Misterioski sofriturikHarengatik herioa,Bihotza ziok irabasten,Billusten armez besoa.

Komunionetik fineraiiio, Jainkoari galdegin behar zaio ungi bizitze­ko eta ungi hiltzeko grazia.

Elizan aldareak ditukJainkoaren ithurriak;Hautan dik isurtzen odolaKanal egifiik zauriak.

Goazen beraz laster, hetariksuillak bethez thiratzera:gureak dituk ithurriak,Vr hura ez utz galtzera.

Mezan egin behar diren lau birthuteak.

Fedea: Sinhetsi egin behar da Jesus Kristo egiazki dela Hostia sainduan.eta han eztuela ohore eta adorazione gutiago merezi, nola zeruan; beraz­gorphutzeko sensuak eta adimenduko argiak itsuturik, errazu:

Sifihesten dut hain egiazkiZarela Jesus Hostian,Nola baitzare dohatsukiParabisuko glorian.

Egia hunen frogatzekoEzarriko dut bizia,Biziarekin isurikoGogotik odol guzia.

Humilitatea: Jainkoaren handitasuna eta zure ttipitasuna konsideraturikerrazu:

Ni zer naiz bekhaturik baizen?Lurra da ene bihotza,Ene arima fitz arifia,Herrautsa ene gorphutza.

Bitartean Jainko handia,eneganat heldu zare?Nik nondik merezi othe dut,Jauna, hunenbat ohore?

40 BERNARD GASTELUc;AR

Xahutasuna: Dolu handi bat duzula zure bekhatuez, huna zer intenzionesaindu behar duzun Mezaren entzuteko.

Ethortzen naiz hirur PresunaDibinoen ohoretan,Gure Eliza sainduarenEta ene faboretan.

Jainko handia, huna non denNik dudan xede guztia:Zuri eman nahi darotzutAhal dagidan gloria.

Amudioa: munduko amudioa eta amudio proprioa utzirik, eta harturiklainkoaren amudioa, errazu:

Ala nik izan hafiitz suiet,Jesus, zure maitatzeko!Ala zuk hagitz ni maitatu,Hunenbat on egiteko!

Jesus Jainkoa, eztut nahiAmudiorik enetzat;Erre nahi naiz amudiozBizi naizefio zuretzat!

Agur egiazko Gorphutza,Birjinaganik sorthua,Egiazki gizonengatikGurutzean itzatua:

Gorphutz saindua altxatzean

Ave, Verum Corpus...

Saihetsetik ilkhi zitzaitzunUrarekien Odola,19uzu gore herioanZure guztu eternala,

Arren, urrikal gakizkitzu,o eztia, 0 emea;Gure Jesus, gizon Jainkoa,Birjina Amaren semea,

Kalitza altxatzean

Ave, vere Sanguis Domini...

Agur Jesus Kristo JaunarenOdol adoragarria!Gure gustien salbatzekoGurutzean isuria!

Arren, urrikal gakizkitzu19uzu zure grazia;Laudatuko zaitugu bethiGure Jainko Jaun handia.

EGUIAC CATOLICAC

Sakramendu saindua altxatu ondoan aktak

41

Adora

Ahuzpez adoratzen zaitut,Jainko adoragarria,Pobluen eta erregeenErrege guziz handia.

Esker

Egun hunetan izatu tutZure ontasun berriak;Jauna, eskerrak darozkitzutposible diren gustiak.

Resoluzione

Aithortzen dut, ene denboranEgifi dut harntz bekhatu;o Jainkoa, hiltzeko nago,Zu baizaitut ofensatu.

Arren, barkha dietzadatzuHartu tudan ausartziak;Deliberatzen dut utzteraHandiak eta ttipiak.

Oleri

Jaun ona, ofritzen darotzutOsoki ene bihotza,Pensamenduak, hitzak, obrak,Arima eta gorphutza...

Othoitz

Zure seme Jesusengatik,Aita, indazu grazia;Eta indazu hil-ondoanZeruan zure gloria.

Hirur verthute teologalak

Fedea

Sinhesten dut Jainko bateanHirur presuna direla,Bigarrena gizonengatikGizon egin izan dela.

Esparantza

Jainko ona, zure baithan dutEman ene esparantza;Zuk eman behar darotazuGloriaren segurantza.

Karitatea

Maite zaitut osoki,Egiazko Jongoikoa,Ene bihotz, ene ontasun,Aita amudiozkoa.

42

o Birjifia Ama saindua,Ezta oraifio adituzure haurretarik duelaJainkoak abandonatu.

BERNARD GASTELU<;AR

Zeruko erregiiia bandiariothoitza

Esparantza handi hunekinzuregana naiz ethortzen;o Birjina Birjinen Ama,Zu zaitut errekeritzen.

He! zakizkit ikhus zaitzadanZeruan, Ama emea;He! zakizkit maite dezadanZeruan zure Semea.

Josepb dobatsuariothoitza

Birjina Ama handiarenBirjina espos garbia,Haz-aitatzat hemen munduanJainko Jaunak berezia

Joseph, arren, lagun zakizkitZeruetako gorthean,Hazi duzun haur ederrarenPalazio ederrean.

Jainkoaren aingeru saindu,Ene kargua duzuna,Bethi ene sustengatzekoArmak eskuan zaudena;

Aingeru beirailleariothoitza

Arren, lagun zakizkit egunEta lagun fineraifio;Segituko zaitut nik ereZeruko gloriaraifio.

Pater, Ave, Credo, Confiteor, Salve, In manus, Angele...

EGUIAC CATOLICAC

ZAZPI PSALMU PENITENTZIALAK

LETHARINA HANDIEKIN

43

Dabid eri handiak, berefaltagatik, othoitzten du lainkoa senda dezan, etaentzuten da: Ez zaitezela orhoit, Jauna.

Psalmu 6

Jauna, ez nazazula har zure furian, eta ez nazazula gaztiga zure kolera­ren denboran!

Urrikal nakizu, flako bainaiz, senda dietzadatzu ene mifiak, ezen eneezur guziak khiritu zaizkit, eta indarrak osoki beheratu.

Espantu handi batek sesitu darot ene arima; bizkitartean oraifio zenbatdenbora utziko nauzu ene lazerian?

Jauna, bihur zaite eneganat, eta libra diezadazu ene spiritua; salba naza­zu zure ontasun handiaren izenean.

Ezen nor orhoituko da zutzaz sekulako dolorean, eta nork erranen tuzure laudorioak thonban eta infemuan?

Flakaturik egotu naiz beherazpenez, isuriko tut gau guziez nigarrak, etahetzaz bustiko dut ene ohea.

Ene begiek ezin sufritu zaituzte furian, nahasi izatu zaizkit, eta ezagu­tzen dut ene etsaien artean hagitz zahartu naizela.

Urrun zakizkidate gaixo eta injustu guziak. Ezen Jainkoak entzun dikene nigarren oihua.

Jaunak entzun dik ene othoitza, errezibitu dik ene auhena.Desohora eta nahaz beite ene etsai guziak, hagitz ahalka beite bere bek­

hatuez, eta fite bere buruak ezagut betzate.Gloria duela Aitak eta Semeak eta Spiritu Sainduak. Dutela egun eta

bethi eta mendeen mendetan izatu duten gloria hastean eta etemitatean.

Psalmu 32

Nathan profetak abertituz geroz David bere faltez, esagutzen du bekhato­rea dela, eta aithortzen du bere barkhamendua eztuela bere indarrarenfruitua,bainan lainkoaren graziarena.

Beati quorum remissa sunt peccata...Dohatsua da zifiari Jainkoak ezagutzen ezpaitiotza bere hobenak; zifiak

bihotz lano batekin zerbitatzen baitu Jainkoa, eta sekulako desterratu baiti­tu bere spiritutik gezurra eta tronperiak. Nik zeren ezpaitut aithortu enebekhatua, sentitu tut ttipiturik ene indarrak, eta ene dolore minberek obli­gatu naute oihu handien egitera.

Ezen zure eskua pisatu izan da gau eta egun ene gaifiean: halako mane­raz non bekhatuak eta doloreak zaurthurik ene arima, zorionez itzuli bai­naiz zuregana, ene lazeriarik handienaren denboran.

44 BERNARD GASTELUC;:AR

Berhala ezagut arazi darotzut ene bekhatua; xahuki erran darotzut etaeztut bilhatu estalkirik ene injustiziarentzat.

Dolorezko estatu huntan nagoela, Zuri ene falta erakutsi gabe, delibera­tu dut fifiean: frankoki kontestatuko diot Jainkoari; eta erran dudan bezainsarri, sentitu dut barkhatu darotazula ene bekhatua.

Niri eman darotazun bezalako barkhamendu bat izateagatik, ene gisaethorriko dire zuregana justu guziak; entzun ahal detzaketzu muga pro­pioan, eta hekin kontra osoki koleran izanen etzaren denboran.

Beraz bertze jendeak pulunpatzean dolore suerte guzien dilubioan, zureitzalean gerizatu izanen dire justuak, eta eztute sufrituko lazeriarik batere.

o Jainko, ene bozkarioa, ene inguruan dudan tribulazionean, ene ihezle­khua, begira nazazu persekutatzen eta kantoin guzietarik setiatzen nautenetsaietarik.

Orazionean nagoenean, iduri zaut, Jauna, ihardesten darotazula: iraka­tsiko daroat hire bidea, ene begiak idukiko tiat hire gaifiean hire urratsakkonsideratzeko, eta hire altxatzeko erortzen aizenean.

o gizonak!, Ikasazue beraz Jainkoari obeditzen, egin ez zaitezten zamarisendo eta mando muthiri baten gisa. .

Hauk ihez egiten ziotek zamaldunari, eta eztie nihor utzten bridaz etaamorxaz baizen gobernatzen.

Segur hamtz pena eta afliktzionek abisatzen die bekhatorea, Jaunaren­gana itzultzeaz; eta frogatzen tik haren miserkordiaren sefialeak, haren bai­than ematen duen bezain sarri esparanza.

Beraz, justuak alegera eta glorifika zaitezte haren baithan, zifiek baitu­zue arima garbia eta bihotz xuxena.

Gloria duela Aitak...

Psalmu 37

Dabidek eskribatzen tu adulterioan izatu zituen bere penak, bere eritasu­nak, bere etsaiek sojriarazi ziotzaten persekuzioneak, eta hetarik libratzeazothoitz egiten dio Jainkoari.

Domine, ne in jurore tuo...

o Jauna, ez nazazula har zure furian, eta ez nazazula gaztiga zure kole­raren denboran.

Jadanik zure fletxek egin darotzkidate xoil zauri handiak ene ariman,eta pisatu duzu zure eskua ene gaifiean.

Halako maneraz non zure kolerak ezpaitarot parterik sendo utzi enegorphutzean; kexadura sarthu zait ezurretaraifio eta ene arimako ahal gu­ziak nahasi zaizkit ene bekhatuen aitzifiean.

Helaz! Ene bekhatuek hondatu naute, buruaz gora ditut, eta zapatzennaute ezin altxa dezakedan karga pisu batek bezala.

EGUIAC CATOLICAC 45

Ene zauriak haifi dire zaharrak, non hekien urrifia eta busteltasuna es­trafiioak baitire, laster asko erremedioa ekharri faltaz.

Haifi lazeriatua egin naute, non kargaren azpian makhurtua bezala bai­naiz, eta langidurak eta tristeziak flakatua.

Sentitzen dut ene erraifietan dolore borthitz bat; ni urrikari behar bi­dean, ene etsaiek trufatzen baitire nitzaz, eta benturaz baita sendoa partexoil bat ene gorphutz gustian.

Guzia langitua eta guzia beheratua naiz, eta orai naizen estatuan, enebihotzeko beherazpenak lehen dire orroak, ezen ez auhenak.

o Jauna, badakizu zer xede duten ene desirkundeek, eta zer penek hune­la eragiten darozkidaten beherazpenak.

Nahasmenduak sesitu darot ene bihotza; uzten naute ene indarrek, etaosoki hilda ene nigar handiak isuririk.

Ene adiskide gustietarik eta ene ahaide gustietarik batzuek altxatu direene kontra, ene pena berretzeagatik.

Bertzek nizaz osoki trufatu dire ez ni laguntzeagatik, ene etsaiek bortxa­tzen nindutenean, eta bizia eraman nahi zarotaten denboran.

Dohakabe hek gaizki minzatzen ziren nitzaz; pensatzen hari ziren nitrunpatu nahiz, eta niri kalte egin nahiz, eta gezurrak erraten zarozkidatenni galdu nahiz.

Bafian hekien trunperiak ez ezagutu iduri egiten nituen; hekien balsangorra bezala nintzen, hekien induriak ez aditzeagatik, eta mutua bezala nin­tzen, hekien kalumniei ez ihardezteagatik.

Oraifio irauten du denbora hark, eta erran ahal dezaket, egifi naizelaaditzeko beharririk eztuen presuna baten gisa.

Bafian zuk ihardetsiko diozute enetzat, Jauna, zure baithan eman baiti­tut ene esparanza gustiak, eta zuk entzunen duzu ene othoitza, ene Jaunaeta ene Jainkoa!

Guziz orhoit zaite humilki othoitz egifi darotzudala, ene etsaiek enegaifiean abantaillarik ez izateaz.

Ezen den gutiena ikharatzen ikhusten nautenean, gaxto hek berehala su­perbio errendatzen dire ene kontra, eta ene lazeriaz gloriatzen dire.

Hala ere preparatua nago zure eskutik errezibitzera gogorren diren gaz­tigu gustiak; badakit merezi dudala ene bekhatuak emanen darotan penaguzia.

Nik ahal dagidana da haren konfesatzea, eta satisfatzeko moianen bil­hatzea.

Bizkitartean ene etsaiak kontent bizi dire; egiten dire borthitzagoak etaizigarriagoak; eta kausitzen dut egun gustiez berretzen direla nonbrean etaindarrean.

Ene ungi egifien aldera, gaizki egiten darotate; bethetzen naute induriezeta solas gaxoz; eta niri ekhartzen darotaten herraren suietik handiena da,bethi segitu baitut berthutea, eta bakean bethi bizi izatu bainaiz mundu gu­ziarekifi.

46 BERNARD GASTELUC;:AR

Baiian, Jauna, ez nazazula abandona, eta ez zaitezela urrun eneganik,oene JainkoaL

Eta usantza duzunaz gerostik ene begiratzeko gaitz suerte gustietarik,laster egizu ene laguntzera.

Gloria duela Aitak...

Psalmu 50

Dabidek othoitz egiten dio Jainkoari barkha diotzon egifi tuen adulterioaeta heriotzea.

Miserere mei, Deus...

o ene Jainkoa, urrikal nakizu zure miserikordia handiaren hedadura gu­zien araura.

Eta garbi diezadazu ene bekahatua zure ontasunaren indar extraordina­rioez.

Grazia abundant baten beharra dut ene garbitzeko, eta ene bekhatuarenxahutzeko

Ezen ezagutzen dut zeiii handia den, bethi baitut ene begien aitziiiean,eta bethi sentitzen baititut haren erantzukiak.

Zure aitziiiean egin dut ene falta eta xoilki zure kontra bekhatu egiii dut;baiian, Jauna, barkha diezadazu, zu zure promesetan leial kausitzeagatik,eta kontra mintzatuko diren guziak gezurtarazitzeagatik.

Egia da, hagitz ofensatu zaitut. Baiian ez natzaitzu bada urrikalduko?Ene sortze dohakabearen segida denaz gerostik ene falta. Badakizu bekha­tuan konzebitu izan naize1a, eta falta miserable hunen notharekin baizenene amak ez nauela mundurat eman.

o ene Jainkoa, barkhatu behar darotazu segur, begiratu baitut behtizure legea eta maite duzun doktrinaren fermutasuna, eta hutsak eginagatik,sustengatu baitut erakutsi darotazun zuhurtziaren siiihestea.

Beraz, Jauna, Zerorek garbi nazazu hisopoaz; ez naiz solament xahutuaizanen, baiian egiiien naiz elhurra baiio xuriagoa.

Ene bekhatua barkhatu darotazun bezain sarri, betheko naiz bozkarioz,eta hartuko ditut indarrak, ziiiak orai baititu beheratuak.

Bihurtzatzu zure begiak, ez ikhusteagatik gehiago ene faltak eta enebekhatu gustiak garbitzatzu.

Egin zaite ene baithan bihotz guziz garbi baten kreatzaillea; berri zazuene ariman bama justiziaren eta saindutasunaren spiritua.

Ez nazazula urrun zure presenziatik eta ez diezadazula khen zure spiritusaindua.

Bihur diezadazu ene Salbatzaillearen esperanzan bethi izatu dudan, etaene bekhatuak eraman darotan boztarioa, eta borthitz nazazu zure spiri­tuaz, ziiia baita spiritu guzien prinzea.

EGUIAC CATOLICAC 47

Egifien darotazun grazia hunen ordaifietan, gaxtoei irakastsiko diotetzure lege saindua; ene hitzek eta exenpluek erakharriko tuste bekhatoreakzuregana, eta egifien dute penitentzia.

o Jainkoa, ene Jainkoa, zifiagatik esparanza baitut ene salbamendua,khen diezadazu ene lagunaren odola isurtzean egin dudan bekhatua; etaboztuko da ene mihia zure justiziaren mirakulluak publikatzeaz.

Baldin, 0 ene Jainkoa, zerorek idekitzen baitutzu ene ezpaifiak, ene mi­hiak erranen tu lekhu guzietan zure laudorioak...

Ezen, helaz! nahi izan bazintu sakrifizioak, eta uste izan banu hostiekapazegatuko zintuztela, ofrituko narozkitzun, eta betheko nituen zure alda­re gustiak; bafian badakik eztuzula holokaustarik nahi.

Zuk galdegiten duzun sakrifizio bakharra dela spiritu penitent bat tris­teziak flakatua, eta eztuzula sekulan errefusatzen bihotz doloreak zahurtuaeta egiazki humiliatua.

Halaber, Jauna, ene bekhatuak debekatu gabe, arren ungi trata zazuSioneko zure populua, zerorek kontinuatzatzu, eta konserbatzatzu Jerusa­lemeko murraillak.

Akhabatzen direnean, maitatuko duzu justiziaren egiazko sacrifizioa,eta eztitutzu gaitzetsiko zure aldareen gaifiean emanen diren ofrendak etaholokaustak.

Psalmu 101

Dabid doloreak langitua sokorri eske dagoka Jainkoari; othoitz egiten dioerreparatzeaz Jerusalemeko Hiri urratua, eta berriz egiteaz Khaldeek erre zu­ten tenplua.

Domine, exaudi orationem...

o Jauna, entzun ezazu ene othoitza, eta ethor bedi zuregana ene auhe­naren oihua.

Ez dezazula eneganik itzul zure bisaia, eta presta diezadazu zure beha­rria ene aflikzionearen egunean; zuregana ethortzen naizen denbora guzianfaborez laster errezibi nazazu.

Egun dut beharrik handiena, ikhusten baitut khea bezala doazela eneegunak, eta ene hezurrak idortu zaizkidala, suan iragan izatu balire bezala.

Ene bihotza doloreak flakaturik, sekatu zait belhar iguzkian idortuarengisa; eta haifi da handia ene aflikzionea, non ene biziaren sustengatzeko,ahantzarazi baitarot ene ogiaren jatera.

Ene beheraspenak eta ene auhenak halako fazoinez mehatu naute, nonene hezurrak lothurik baitaudez ene larruari.

Ene tristeziak ihez eragifi arazitzen baitarot gizonen konpaifiietarik;egifi nau eremuan baizen plazerik estuen Pelikaonaren gisa, bilharazitzendarozkit ilhunbeak, eta etxe zaharren zilhoetan estaltzen den huntza bezala.

48 BERNARD GASTELU<;AR

Iragan tut ene gabak milla khexamenduekifi, eta tristetu naiz, bere lagu­na galdu duen eliza-xoriaren gisa.

Egun guziez ene etsaiek egiten zarozkidaten milla erreportxu, eta enetzatlaudoriorik baizen etzutela iduri egiten zarotatenek berek banderizak egifituste ene galtzeko.

Eta hala ene doloreak haifi gustu gutirekifi janarazitzen zarotan eneogia, non iduritzen baitzitzaitan hautsa zela, eta nahasten nuen ene nigarre­kin ene edaria.

Huna nola nintzen zure azpian zapatua; ezen prosperitatera altxatu on­doan, hautsi nauzu lurraren kontra, eta badidurizu ez nauzula hunen goraaltxatu lasterrago behera etxatxeko baizen.

Halako suertez non ene egunak iragan baitire itzalen gisa, zeifiak zenba­tenaz beheratzenago baita iguzkia, hunbatenaz baitire handiagoak; eta egifiizatu naiz bero handiak ihartu duten be1har bat bezala.

Beraz, xoilki ezta zu baizen, Jauna, eternitate gustian fermu dena, etazu xoilla zare, zeifiaren laudorioa hedatzen baita mende gustietara eta den­boran guttitzen ezpaita.

Dudarik gabe altxatuko zare, Jauna, urrikalduko zaitzu Sion, eta segurdenbora da; ezen hunen lazeriak hartara dire, non galdu behar baitu, egitenezpadiozu miserikordia.

Orafio zure zerbitzari leialek matie tuste hunen ka.lteak, eztute ikhustendoluz baizen hunen desolazionea.

Baldin, Jauna ethortzen bazare hiri saindu hunen errespetatzera, nazio­ne guziak zure izen sainduaren eta zure handitasunaren beldur izanen dire,eta lurreko errege guziek ohore eta errespetu ekharriko diote zure majesta­teari.

Zuk eman ditutzu Sionen lehenbiziko zimenduak: ezta bada zure oho­rea? Hunen erreparatzen erakuts dezazun zure gloria justua?

Ah! Huna nola Jaunak konsideratu.duen bere zerbitzari humillen othoi­tza, eta eztitu laidatu hekiefi auhenak.

Haifi da handia guk hari zor diogun obligazionea, non gauza hauk esk­ribatu behar izan baitire ethorkizuneko mendeetan: eta Jainkoak kreatuduen populuak jakitean mirakulu hauk, eman heharko baitiotza laudorioetemalak Jaunari.

Ezen zeruetarik, non egiten baitu here egoitza, beheratu tu begiak lurre­ra.

Entzun tu gathiboen auhenak eta libratu tu hiltzera kondenatu zirenak.Sioneko hirian egin daitezen haren izenaren eta haren handitasunaren

tronpetak, eta bethi publika detzaten haren laudoriak Jerusalemen.Hauk kunplituko tuste Jaunak biltzen tuenean populu guziak, eta dei­

tzen tuenean errege guziak hari zerbitzu errendatzera.Bafian noiz arribatuko dire gauza hauk? Iduritzen zaut hauk fite ikhusi

nahiz: Populu hura heldu zaiola Jainkoari erraten dioe1a: Jauna, erakutsdiezadazu oraifio zenbat egun dudan bizitzeko, ez othe naiz haifi dohatsu

EGUIAC CATOLICAC 49

izanen, non ikhusiko baitut erreparaturik Jerusalem?Oraifio ez nazazula deit zuregana, eta ez dezazula hauts ene bizia bere

egunen erdian; badakit zuk zerorek xoilki tutzula mende guziak bafio urtheluzeagoak.

Zuk hastean fundatu duzu lurra eta zure eskuen obrak dire zeruak.Bafian, eta zeruak eta lurra galduko dire, eta zu zerori egonen zare gan­

biatu gabe.Galtzeko perillos dire hala nola bestimenta, hafiitz denboraz erabillirik

ethentzen direnak; altaratuko eta gambiatuko dire, kapa zahar ezin baliadaiteken bat bezala. Bafian zu gauza bera zare, Jauna, eztire sekulan akha­batuko zure urtheak.

Beraz esperanza dugu, noizbait egonen direla zure zerbitzarien haurrakerreparatuko duzun Jerusalemeko hirian; ezarriko tutzula hekien ondokoakmende gustietan.

Gloria duela...

Psalmu 128

Dabidek galdegiten dio lainkoari bere bekhatuen barkhamendua, eta kon­solatzen da Salbatzaillearen esparantzan.

De proJundis clamavi...

Jauna, oihuz egon natzaitzu ene lazerien hondaleze beheretik; Jauna, en­tzun ezazu ene oihua.

Beude idekirik zure beharriak ene othoitz humilaren entzuteko.Helaz, Jauna, baldifi tratatzen bagaitutzu gure falten araura, nork sefri­

tuko tu zure justiziaren aspretasunak?Bafian badakit zure miserikordia handiaz baliatzen zarela, eta hartu

dut, zure promesak direla kausa, zure baithan esparantza.Zure hitzari begiratuko dio ene arimak, barkhatuko diozutela peniten­

tzia egiten dutenei, eta zure ontasunean eman dut ene konfiantza guzia.Izraelek goizetik arratserafio esparanza du Jauna baithan.Ezen Jauna bethea da miserikordiaz eta hark ematen tu grazia abun­

dantak.Beraz hark berak erosiko du Izrael, eta libratuko bere bekhatu gustieta­

rik.Gloria duela Aitak...

Psalmu 142

Dabidek konJesatzen du bere bekhatuaren pena bat zuela Absalom beresemearenganik zuen persekuzionea.

Domine exaudi orationem...

50 BERNARD GASTELU<;AR

Jauna, entzun ezazu ene othoitza, eta favorez errezibi zazu ene demandahumilla; adi nazazu zure justiziaren eta zure promes leialen araura.

Ez zaitezela sar jujamenduan zure zerbitzariarekifi, ezen ezta lurrean gi­zon bizirik justu kausi ahal daitekenik zure begien aitzefiean.

Beraz lagun zakizkit, Jauna, ene bizia eraman nahiz ondotik baitarraitetsaia, eta jadanik lurrerat egotzirik, haifi miserable egifi nau, non galtzekopontuan bainago.

Obligatu nau eremuen eta leze ilhunen bilhatzera, non iduritzen baitzaitaspaldi hil direnak bezala ehortzirik nagoela; horra zerk eman darozkidanhersturak, eta nahasmendu posible diren handienak ene ariman.

Bafian hautan ene konsolatzeagatik gogoan iragan tut lehen egifi izanzintuen espantuak bere perilletarik libratzeagatik gure aita aitzifiekoak,konsideratu tut zure obrak.

Altxatu tut zureganat ene eskuak, eta ene arima agertu da zure begienaitzinean zure haifi behar handian, nola baita lur xukatu eta idortu bat uria­ren beharrean.

Jauna, laster egizu ene laguntzera; ezen flakatzera doat ene spiritua.Eztezazula itzul eneganik zure bisaia, nahi ezpaduzu egifi nadifi hobirat

doazenak bezalakoa.Egidazu grazia bihotzean senti detzadan argiaren puntan zure ontasuna­

ren fruituak, zure baithan eman dudanaz gerostik ene esparanza.Irakatz diezadazu zer bide iduki behar dudan, ezen altxatu dut zuregana

ene arima.Jauna, libra nazazu ene etsaietarik; zuregana xoilki ihez egifi dut; irakatz

diezadazu nola egifi behar dudan zure borondatea, zu baitzare ene Jainkoa.Zure Spiritu Sainduak berak ontasun guzien ithurrirat gidatuko nau

bide xuxenean. Jauna, konserbatuko darotazu bizia, ez ene merezimen­duengatik, bafian zure gloriaren izenagatik.

Zure justiziaz atheratuko duzu tribulazionetik ene arima, eta galdukotutzu ene etsaiak, erreputazionean emategatik zure miserikordia.

Galaraziko tutzu, diot, ene arima aflijitzen duten gustiak, ni bainaizzure zerbitzaria.

Gloria due/a...

Ez zaitezela orhoit, Jauna, gure faltez, eta ez gure ahaideen faltez ere;eta ez dezazula har bengantzarik gure bekhatuez.

Letharina handiak

Jauna, urrikal gakizkitzu.Jesus~Kristo, urrikal gakizkitzuJauna, urrikal gakizkitzu.

EGUIAC CATOLICAC 51

lesus-Kristo, adi gaitzatzu.lesus-Kristo, entzun gaitzatzu.Zeruko Aita, zeifia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Semea, munduaren Salbatzaillea, zeifia baitzare lankoa, urrikal gakizkitzu.Spiritu Saindua, zeifia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Trinidade Saindua, zeifia baitzare lainko bakoitz bat, urrikal gakizkitzu.Maria Saindua, othoitz egizu guretzat.lainkoaren Ama Saindua, othoitz egizu guretzat.Birjinen Birjina Saindua, othoitz egizu guretzat.Mikael Saindua, othoitz egizu guretzat.Gabriel Saindua, othoitz egizu guretzat.Rafael Saindua, othoitz egizu guretzat.Aingeru eta Arkanjelu Sainduak, othoitz egizue guretzat.Spiritu Dohatsuen ordena sainduak, othoitz egizue guretzat.loannes Baptista Saindua, othoitz egizu guretzat.Patriarka Sainduak eta Profeta Sainduak, othoitz egizue guretzat.Piarres Saindua, othoitz egizu guretzat.Paule Saindua, othoitz egizu guretzat.Andreas Saindua, othoitz egizu guretzat.lakobe Saindua, othoitz egizu guretzat.loannes Saindua, othoitz egizu guretzat.Thomas Saindua, othoitz egizu guretzat.lakobe Saindua, othoitz egizu guretzat.Filipe Saindua, othoitz egizu guretzat.Bartholome Saindua, othoitz egizu guretzat.Mathieu Saindua, othoitz egizu guretzat.Simon Saindua, othoitz egizu guretzat.Tadee Saindua, othoitz egizu guretzat.Matias Saindua, othoitz egizu guretzat.Bernabe Saindua, othoitz egizu guretzat.Lukas Saindua, othoitz egizu guretzat.Mark Saindua, othoitz egizu guretzat.Apostulu Sainduak eta Ebanjelista Sainduak, othoitz egizue guretzat.launaren Diszipulu Sainduak, othoitz egizue guretzat.Inozent Sainduak, othoitz egizue guretzat.Estebe Saindua, othoitz egizu guretzat.Laurens Saindua, othoitz egizu guretzat.Binzens Saindua, othoitz egizu guretzat.Fabien Saindua eta Sebastien Saindua, othoitz egizue guretzat.loannes Saindua eta Paule Saindua, othoitz egizue guretzat.lerbais Saindua eta Protais Saindua, othoitz egizue guretzat.Martir Sainduak, othoitz egizue guretzat.Silbestre Saindua, othoitz egizu guretzat.Gregorio Saindua, othoitz egizu guretzat.

52 BERNARD GASTELUc;AR

Ambrosio Saindua, othoitz egizu guretzat.Agustin Saindua, othoitz egizu guretzat.Hieronimo Saindua, othoitz egizu guretzat.Martin Saindua, othoitz egizu guretzat.Nikolas Saindua, othoitz egizu guretzat.Pontife Sainduak eta konfesor Sainduak, othoitz egizue guretzat.Doktor Sainduak, othoitz egizue guretzat.Antonio Saindua, othoitz egizu guretzat.Benoist Saindua, othoitz egizu guretzat.Bernard Saindua, othoitz egizu guretzat.Domingo Saindua, othoitz egizu guretzat.Franses Saindua, othoitz egizu guretzat.lfiazio Saindua, othoitz egizu guretzat.Franses Xabier Saindua, othoitz egizu guretzat.Aphez Sainduak eta Lebita Sainduak, othoitz egizue guretzat.Fraide Sainduak eta eremita Sainduak, othoitz egizue guretzat.Maria Magdalena Saindua, othoitz egizu guretzat.Agata Saindua, othoitz egizu guretzat.Luzia Saindua, othoitz egizu guretzat.Zezilia Saindua, othoitz egizu guretzat.Kathaliiia Saindua, othoitz egizu guretzat.Anastasia Saindua, othoitz egizu guretzat.Birjiiia Sainduak eta alhargun Sainduak, othoitz egizue guretzat.Jainkoaren Saindu eta Santak, ararteko egiii zakizkigute.o Jainkoa, fabora gaitzatzu, entzun gaitzatzu, Jauna.Jauna, begira gaitzatzu gaitz gustietarik, delibra gaitzatzu, Jauna.Bekhatu gustietarik, delibra gaitzatzu, jauna.Zure koleratik, delibra gaitzatzu, Jauna.Heriotze supitu eta ustegabekotik, delibra gaitzatzu, Jauna.Deabruaren enboskadetarik, delibra gaitzatzu, Jauna.Kolera, herra eta borondate gaxto gustietarik, delibra gaitzatzu, Jauna.Fornikaziiioaren espiritutik, delibra gaitzatzu, Jauna.Ihortziriatik eta elementatik, delibra gaitzatzu, Jauna.Heriotze sekulakotik, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Inkarnazionearen misterioaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure ethortzeaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure sortzeaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Bathaio eta zure Barur Sainduaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Gurutzeaz eta zure Pasioneaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure heriotzeaz eta zure sepulturaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Resurrezione Sainduaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Aszensione admirableaz, delibra gaitzatzu, Jauna.Zure Spiritu Saindu konsolatzaillearen ethortzeaz, delibra gaitzatzu,

Jauna.

EGUIAC CATOLICAC 53

Jujamenduaren egunean, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.Bekhatoreak gu izanagatik, entzun gaitzatzu, Jauna, plazer baduzu.Othoitzten zaitugu guri barkhatzeaz, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.Othoitzten zaitugu guri miserikordia egiteaz, entzun gaitzatzu, plazer ba-

duzu.Othoitzten zaitugu gure gidatzeaz egiazko penitentziara, entzun gaitzatzu,

plazer baduzu.Othoitzten zaitugu gobematzeaz eta konserbatzeaz gure Eliza Saindua, en­

tzun gaitzatzu, plazer baduzu.Othoitzten zaitugu zure Religione Sainduan konserbatzeaz zure Potife han­

diena eta elizan diren Hierarkiko Ordena gustiak, entzun gaitzatzu, pla­zer baduzu.

Othoitzten zaitugu humiliatzeaz Elizako etsai gustiak, entzun gaitzatzu,plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu emateaz bakea eta konkordia egiazko bat Errege etaPrintze giristifioen artean, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu emateaz bakea eta unionea populu giristifio gustiei, en­tzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu gure borthitzeaz eta gure konserbatzeaz zure zerbitzusainduan, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu gure ungi-egilleei ontasun etemalen emateaz, entzun gai­tzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu begiratzeaz gure, eta gure anaien, gure hurkoen, eta gureungiegileen arimak sekulako damnazionetik, entzun gaitzatzu, plazerbaduzu.

Othoitzten zaitugu guri emateaz eta guri konserbatzeaz lurreko fruituak,entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu emateaz hil diren fidel gustiei errepausu etemala, entzungaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu aditzeaz gure othoitzak, entzun gaitzatzu, plazer badu­zu.

o Jainkoaren Semea, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.Jainkoaren Bildotsa, zeifiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak,

barkha diezadazu, Jauna.Jainkoaren Bildotsa, zeifiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak, en­

tzun gaitzatzu, Jauna.Jainkoaren Bildotsa, zeifiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak, urri-

kal gakizkitzu.Jesus-Kristo, adi gaitzatzu.Jesus-Kristo, entzun gaitzatzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.Jesus-Kristo, urrikal gatkizkitzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.Pater Noster, osoki.

54

Psalmu 69

BERNARD GASTELUl;AR

o Jauna, zato ene laguntzera, Jauna, laster egizu ene sokorritzera.

Bethe beite ahalkeriaz niri bizia eraman nahiz dabiltzanak.Eta niri gaitz desiratzen darotaten gustiak ahalkaturik desohora beite

bere xede gustietan.Ene desgraziez alegera direnak bihur beite desohorearekin.Eta atzitik zure bilha dabiltzanak ediren bezate zure baithan bere boz­

karioaren materia; eta zu, bere salbamenduaren Egillea bezala, maite zai­tustenek, erran bezate bethi glorifika dadilla bethi Jauna.

Nik behintzat aithortzen dut, paubre eta miserable naizela; 0 jainkoa,lagun zakizkit.

Zu zare ene laguntzaillea eta ene libratzaillea; ez dezazula gehiago luzaene sokorritzera.

V. Ene Jainkoa, salbatzatzu zure zerbitzariak.R. Zure baitan esparanza dutenak.V. Egiii zaite guretzat dorre borthitz, eta ungi goarnitu bat bezala.R. Gure kontra altxatzen direnen kontra.V. Etsaiek eztuen abantaillarik batere gure gaiiiean.R. Eta etsaiaren semeak eztuen indarrik guri deus bidegabe egiteko.V. Jauna, ez gaitzatzula trata gure bekhatuen arabera.R. Eta eztietzagutzula errenda gure bekhatuek merezi tustenak.V. Othoitz egigun N. gure Aita Sainduarentzat.R. Jaunak konserba dezala, eman diozola bizitze luze bat; lurrean egiii

dezala dohatsu, eta ez dezala abandona haren etsaiaren furiara.V. Othoitz egigun gure ungi egilleentzat.R. Jauna, zure izenaren ohoretan plazer bazinote eman sari bizitze eter­

nala gure ungi egilleei. Halabiz.V. Othoitz egigun defuntu fidelentzat.R. Jauna, emozute errepausu eternal bat, eta argi egiozute sekulako ar-

gIaZ.

V. Errepausa beite bakean.R. Halabiz.V. Othoiz egigun kanpoan diren gure anaientzat.R. Ene Jainkoa, salbatzatzu zure baithan esparanza duten zure zerbi-

tzariak.V. Jauna, egor diozozute zure sanktuariotik fabore borthitz bat.R. Eta Sionetik laguntza bat.V. Jauna, entzun dezazu ene othoitza eta ene oihua hel bedi zure bai­

tharaiio.

EGUIAC CATOLICAC 55

Othoiz egigun

o Jainkoa, zeii'iaren naturaleza baita miserikordiaren egitea eta barkha­tzea, errezibi zazu gure othoitza, eta hauts betza zure ontasun handiak bek­hatuen gateak, zeii'iek lothurik baitaduzka gure eta zure zerbitzarien ari­mak.

Gauza beraren gaiiiean, othoitza

Jauna, entzun detzatzu zuregana heldu diren presunen othoitz humillak,eta zuri konfesatzen zaizkitzun gustiei, barkha diotzozute bekhatuak; erre­zibi bederen dezagun gure hutsen barkhamendua, eta egiazko bake batenontasuna.

Bere bekhatuen barkhazinoaren galdegiteko, othoitza

Jauna, emeki usatu duzun bezala egiguzu fabore, senti detzagun zuremiserikordiaren obrak; libra gaitzatzu gure bekhatu gustietarik, eta hek egi­tean merezi izan ditugun penetarik.

Gauza beraren gaiiiean, othoitza

o Jainkoa, bekhatuez ofensatzen eta penitentziaz aphazegatzen zarena;begitarte onez errezibitzatzu zure aintzinean zure populu ahuspez dagoena­ren othoitzak, eta bihurtzatzu zure koleraren azoteak, gure faltek guregaii'iera thiratu dituztenak.

Aita Sainduarentzat, othoitza

Jainko guziz puxanta eta eternala, urrikal bekizu N. zure zerbitzari gun::Aita Saindua eta zure ontasunaz gida zazu salbamendu eternalaren bidean;zure faborez desira dezan zuk plazer duzuna, eta konpli dezan bere indarguziez.

Erregerentzat, othoitza

Jainko guziz puxanta, othoitzten zaitugu N. zure zerbitzari gure erregek,zeii'iak zure miserikordiaz hartu baitu erresuma hunen gobernua, halabererrezibi dezan berthute guzien abundantzia, errege giristii'io bati dagozkanmaneran poseditzen tue1a, garait detzan bizioen mustroak, egii'i dadin bereetsaien biktorios, eta egun batez ethor dadii'i zureganat, zeii'ia baitzare Bi­dea, Egia eta Bizitzea.

56 BERNARD GASTELUl;AR

Bakhearentzat, othoitza

o Jainkoa, desira sainduen eta konseillu onen prinzipioa, zeifiagatikbaitire obra justu gustiak: eman diozozute zure zerbitzariei munduak ezineman diozoten bake hura, gure bihotzak eztaiten izan zure manuetarat bai­zen emanak, eta diren, etsaik gabe, gure denborak zure faborez bakezkoak.

Xahutasunaren galdegiteko, othoitza

Jauna, erretzatzu gure bihotzak, eta gure erraifiak Spiritu Sainduarensu sakratuaz, zerbitza zaitzagun gure gorphutzen kastitateaz, eta plazer egifidiezazugun gure arimen xahutasunaz.

Defuntuentzat, othoitza

o Jainkoa, fidel gustien kreatzaillea, emozute zure zerbitzarien arimeibere bekhatu gustien barkhamendua, ardiets dezatengatik gure orazionehumillen moianez bethi desiratu duten grazia.

Obra on baten hasteko, othoitza

Jauna, othoitz egiten darotzugu, aitzifiatzatzu zure inspirazionez gureakzione gustiak, eta zure graziaren berthutez gidatzatzu, zureganik bereprinzipiotik bezala ilkhi daiten gure othoitz eta gure obra gustiak, eta bihurdaiten zureganat bere xede bakhoitzera bezala.

Defuntuentzat eta bizientzat, othoitza

Jainko guziz puxanta, eta eternala, zeifia baitzare bizien eta hillen JaunSoberanoa, eta zeiiiak aitzifietik ezaguturik hekien fedea, eta hekien obraonak, zureetarik izanen diren gustiei egiten baitio zure miserikordia; humil­ki othoitz egiten darotzugu ziiientzat ere deliberatu baitugu orazioneenerratera edo oraiiio biziak badire hemen munduan hi! behar den haragian;edo gorphutzetarik ilkhiak badire, jadanik errezibituak bertze munduan,ararteko emanik saindu gustiak, ardiets dezaten zure ontasunaganik berebekhatuen barkhamendua, Jesus-Kristo Jaunaren berthutez, zeifia bizi etaJaun baita zurekifi Spiritu Sainduaren batasunean. Halabiz.

V. Jaun guziz puxantak eta guziz onak entzun gaitzala.R. Halabiz.V. Eta fidelen arimek Jainkoaren miserikordiaz errepausua dutela ba­

kean.R. Halabiz.

EGUIAC CATOLICAC

EGUNEKO EGINBIDEA

57

Elizatik ilkhi ondoan, obrarik prinzipalena hasi baiio lehen, begiak ze­ruetara altxaturik eta zeiiiaturik, errozu Jainkoari, hari plazer egiii nahiz,obraren egitera zoazela, maite duzula bihotz gustiaz, harengatik bizi eta tra­baillatu nahi duzula.

Lana akhabatzean, errazu Elizarekiii: Gloria duela Aitak eta Semeaketa Spiritu Sainduak; hala dutela egun eta bethi mendeen mendeetan, has­tean eta eternitatean izatu duten bezala. Halabiz.

Tentazioneen denboran orhoit zaite, Jainkoa zure juje bezala begienaitziiiean duzula, begira dagotzula, haren plazerak hagitz direla handia­goak, ezen ez bekhatuaren atsegiiiak; zeruko gloriak hagitz merezi duelamespresa detzatzun bekhatuaren on labur ezdeusak; parabisua galarazitzendarotzula eta irabaz arazitzen ifernua.

Badin faltarik egiten baduzu, zure bekhatuak ezaguturik, barkhamendueskatuko zaizko Jainkoari, damu egiazkoa duzula hari egiii diozun despla­zeraz,zeren guziz ona den eta egiazko amudioa ekhartzen diozun; delibera­tuko duzu sekulan ez duzula bertzerik egifien, eta konfesatuko tutzula lasteregiii tutzun gustiak.

Mahaifiean sartzean, errazu Benedicite, benedika detzala zure janha­riak, haren zerbitzuan bizi nahiz, haukiii hartzera zoazela; jaikitzean, Jain­koari emanen diotzatzu eskerrak hartu tutzun janhariez eta galdegifien dio­zu hetzaz ungi baliatzeko grazia... Agimus tibi gratias. Zerukotz enplegatubehar da denbora, eta posible diren ontasun gustiak egiii, ezen zerere erai­ten baitu gizonak bizian, hura bera bilduko du herioan, dio Apostoluak.

ARRATSEKO EGINBIDEA

Oratoriora erretiratu ondoan, pensa zazu aitzifiean duzula Jainkoa; be­gira dagotzula ea noiz errendatuko diozun zure kontua; ur benedikatuazziiiatuko zare, eta imajina saindu edo Gurutze baten aitziiiean belhaurikoegifien duzu etsamena.

Adora

Adoratzen zaitut humilkiZeruetako Jainkoa,Aita, Seme, Spiritu Saindu,Ene Jaun egiazkoa.

Zu ere adoratzen zaitut,Salbatzailea, hostian,Gizonen eta aingeruenJaun Erregea glorian.

58

Zordun natzaitzu hamtz onezEgundaiiiotik egiiiez,Baiian beregainki natzaitzuEgun berritu dohaiiiez.

Ene Jauna, ene Jainkoa,Ene Iguzki handia,Zure argi saindutik duteGure arimek argia.

Ikhus ezak, ene arima,Zer bekhatu egiii duken,Eta halaber zer ontasunEgiii behar utzi duken.

o Jainkoa, nigarrez nagoZu ofensatu baitzaitut,Ene dolore handia daDamu egiii baitarotzut.

Deliberatzen dut fermukiEz bertzerik egiteko;Eta egin tudan gustiakOsoki konfesatzeko.

Zenbat ediren izan direGoizean hillik ohean!Bekhatuetan joan badire,Erretzen daude ifemuan.

BERNARD GASTELUc;AR

Esker

Jauna, ematen darozkitzutEne eskerrak munduan,Baita emanen ere bethiSainduen balsan zeruan.

Galdegiii

Galdez nagotzu, Jauna, argiBekhatuen bilhatzeko;Arren, beraz argi nazazuBihotzaren xahutzeko.

Etsamena

Hartarakotz konsideratzakIkhusi tuzken presunak,Pensamenduak, hitzak, obrak,Leku izan aizenak.

Dolore

Barkhamendu eske nagotzuEne bekhatuengatik;Dezplazer dut, eta dezplazerZure dezplazeragatik.

Resoluzione

Jkhus dezazu GurutzeanEnetzat zure Semea,Eta barkha diezadazu,Zeruke Aita emea.

Reflekzione

Beraz zeiii peril handietanjartzen da gauaz presuna,Bekhatuez dolurik gabeLo egitera doana.

Eziii egin badezakezuZure konfesionea,

EGUlAC CATOLICAC

Abisu

Asaia zaite egiteraZure kontrizionea.

o Jainkoa, nigarrez nago...

Bekhatuen konfesionea

59

Confiteor Deo Omnipotenti...

Konfesatzen natzaio Jainko bothere guzia duenari, Maria dohatsu bethiBirjinari, Mikael Arkanjelu Sainduari, Joannes Baptista Sainduari, Apos­toluei, Piarres Sainduari eta Paule Sainduari, Saindu guztiei, hagitz bekhatuegiii dudala pensamenduez, hitzez eta obraz: erraten dut ene falta, eta enefalta hagitz handia. Hartarakotz errekeritzen dut Maria dohatsu bethi Birji­na, Mikael Arkanjelu Saindua, Joannes Baptista Saindua, Apostoluak, Pia­rres Saindua eta Paule Saindua, Saindu guztiak, eta zu, ene aita, othoitz egi­teaz enetzat gure Jaun eta Jainkoari.

Misereatur nostri...

Jainko bothere guzia duenak digula bere miserikordia, eta guri barhatu­rik gure bekhatuak, guida gaitzala bizitze etemalera. Halabiz.

Indulgentiam, absolutionem...

Jainko bothere guzia duenak, eta guziz onak digula bere grazia eta gurebekhatu gustien barkhamendua. Halabiz.

In manus tuas, Domine...

Zuk ditutzu, Jauna, munduanGure arimak kreatu,Eta hautan zure figuraMirakuilluzki pintatu.

Enea zure eskuetanOsoki dut gomendatzen.Ab! Nik despitatu figuraBerriz bazindu pintatzen!.

Pater noster, Ave Maria, Credo. Salve Regina, Angele Dei, ...

Oraziiioak eta ezamena egiii ondoan, othoitztu behar duzu Andre denaMaria, JosefSaindua, Aingeru Beiraillea, Patroin Saindua, etc... Gero eliza­rik hurbilenera itzulirik, adoratuko duzu Aldareko Sakramendu Saindua.Lehen egiii zen haragi gure arimen hazteko; pausatzen dago kustodian, glo­rian gu pausarazi nahiz. Ah! Nori ez zaio bihotza bolatuko harengana, harieman beharrez onore, esker, eta amudio! Errazu: «0 Jesus, indazu zure be-

60 BERNARD GASTELUC;AR

nedizinoa», eta zinaturik ohean sartzean: «zure izenean dela, Jainkoa, inda­zu ungi hilzeko grazia»; edo errazu S. Luis Errege Franziakoaren othoitza:

Banoa loaren hartzera,Jesus, zure izenean;Gau eta egun beira nazazuEne etsaien artean.

Loak niri darostaneanZarratzen ene begiak,Zureak ene beiratzekoIduk tzatzu idekiak.

Jauna, zuk odol dibinoazErosi nauzu munduan;Arren, errezibi nazazuHi! eta ondoan zeruan.

Loak hartzean

Pausatzen zarenaz gerostik,Jesus, ene bihotzean.Egidazu othoi graziaNi pausa nadifi zurean.

Loa herioaren imajina denaz gerostik, orhoitu behar gare uste dugunbano lehenago hillen garela. Oren haren ondoan ezta izanen berze orenikguretzat; eztakigu noiz izanen den oren hura. Bitartean oren hura segurkiizanen da; dagigun beraz orai zer ere nahi baginduke egin izan bagindu or­duan. Ah! Itsutasunaren handia! Gure eternitateko egitekoan ez pensatzea!Eternitatea! Nork daki hi zer aizen, zein aizen luzea!

Elizan sartzean

Sarthuko naiz zure elizanHumilki adoratzeko

Eta zure izen sainduaSainduekin laudatzeko.

11. Partea

JESUS KRISTOREN DEBOZIONEA

JESUS-KRISTO GIZON ETA JAINKOSALBATZAILLEAREN

NOELAK

Inkarnazionea

Urrun adi, PamasekoMusa zahar profanoa,Eta zato, zerukoMusa berri dibinoa.

Jesus-Kristo gure JaunaEkhar bezate bihotzek,Ithurriek ur saindua,Fruitu bizia haritzek.

Adio, Febus, hire etxe,Hire itsaso gustia,Ez zarete asko hilzekoEne egarri handia.

Orai da lurra xanjatzenZeruko parabisuan:Zeruak egiii presentaOrai agertzen munduan.

Errazu, zeruko musa,Nola erdi den Birjina,Nola duen Jainko HaurrakIzatu lehen eguna.

Errazu nola egin denGizon zeruko Jainkoa,Eta nola Jainko egiiiGizon gu bezalakoa.

Nola Dabiden kastatikGizon egiii den munduanEgundaiiiotik JongoikoIzatu zena zeruan.

Misterioa

Establian da estaliZeruko tresor gustia:Jende gaxoak dakusaBere Egille handia.

64

Hurbildu zaik, <'> gizona,Jangoikoa salbatzeko,Ofensatu duken Jauna,Hire hutsen barkhatzeko.

Hau duk Aita HandiarenSeme bethi izan dena,Hau ihortzirien nausiEta bigarren presuna.

Gizon gisa, gizona dukGizonaren fazoiiiean,Eta dik heian biziaIrabazten jomalean.

Estalia duk kanpotikGizonaren haragiaz:Hire odol, hire forma,Hire egite gustiaz.

Nola baita bi natura,Baitik halaber bi izen;Baiian eztituk izen hekIzen dibino bat baizen.

Ohoratzen dik gloriakBere lagun lur paubrea,Eta parte etemalakKreatu duen partea.

Haurtxoa, zure sortzeazMundu gustia da bozten;Zure sehaskari diotAgur hurnilla egiten.

BERNARD GASTELU<;AR

Iainko lehen izatuaOrai ere duk Jainkoa,Orai den bezala bethiIainko bethierekoa

Zuek bezala haragiLehen ez zena izatu,Haragiaz bestiturikZuen balsan duk kausitu.

Ez ziaiok Jainko huniPisu humanitatea,Ez ziaiok Gizon huniPisu dibinitatea.

Eta nola iguzki batAurkhitzen baita zeruan,Orobat SalbatzaillerikEztuk bat baizen munduan.

Lurrean kreatu denaLurrez gizon lurrekoa,Hura bera duk zeruanZeruetako Jainkoa.

Jainko Jauna haragiazZiagok gerizaturik,Majestatea ziagokHan berean estalirik.

Jesus-Kristo Haurrarisalutazionea

Oren onez zor zaitelaGure mundu ederrean;Esklabo gaude gustiok,Haurra, zure beharrean.

Zuk mendekatuko tutzuGizon gustien etsaiak,Gustiei zuk idekikoGloriako ithurriak.

Zuk behar duzu konplituGustien pagamendua,Zuk obratu behar duzuGustien salbamendua.

Jainko zare, kalma zazuJainko Aitaren furia;Gizon zare, paira zazuMerezi dugun zauria.

Galdegiten du JainkoakJainko baten balioa;Galdegiten GurutzeakGizonaren herioa.

Gizonak tu pazientkiBere penak sofrituko,Eta Jainkoak gizonaPenetan faboratuko.

Herio kruelak behinHillen du gizon mortala;Gero hillen du JainkoakHerio itsu kruela.

Jaun handiak du orduanKobratuko ontasuna,Odolezko herioanGaldu aberastasuna.

EGUlAC CATOLICAC

Jainkoak eta gizonakKargu diferentak tuste;Bere eskuan hargatikElkharri ematen darozte.

Lurrerat zare fiiieanPromes bezala ethorzen,Eta duzu egun huntanLege zaharra berritzen.

Hagitz'da argiagoaZure legeko itzala,Ezen ez bertze legeko19uzki argi zabala.

Egun hau aspaldi zutenGure Aitek desiratu;Fedeak urrundik zuenDenbora hau kontenplatu.

Zuk egotzi behar tutzuIfemuko portaleak;Zuk su handian hondatuLeze beltzeko sugeak.

Boztu da zu ikhusirikBethleemengo HiriaJesen zigorra zare zu,Zu lehoiiia, zu zuzia.

lakoben izarra zare,Birjina baten Semea,Dabiden odol nobletikEthorri den Erregea.

65

Errege zaitu humilkiSiongo alabak deitzen;Eta zare aspaldikoLekhukoekiii agertzen.

66

Mendirat Izaak HaurrakEgur-zama altxatzean,Markatu zuen ziiielaItzatuko Gurutzean.

Egiptun ziren etxeakOdolez seiialatuak,Zure odolaren zirenFigura odolstatuak.

Haiiitz ofrenda zaizkitzuPalestinan konsekratu,Mundu herri zabaleanHaiiitz hostia ofritu.

Baiian betm zu zintustenHostia hek figuratzen,Nola iguzki argiaItzalak baitu markatzen.

Sartzen zare aldarerat,Zu zara Aphez Nausia,Zu jende goxo gustienOthoitz entzule handia.

Ezarri zuen MOlsekMasta gaiiiean sugea;Heriotik libratzekoAsko zen hura ikhustea.

Izatu zen hura ere,launa, zure seiiiallea,Zu ethorriko ziiielaBiziaren emaillea.

Zure itzala bezalaIragan zen aitziiiean,Noizbait emanen ziiielaGure bizia Habean.

BERNARD GASTELUC:;:AR

FiguraLege Zaharrekoak

Haur ona, Amak ez zaituMunduan eman argira,Bertze haurrek bere haurrakEmaten tusten gisara.

Eztu esposik MariakEgundaiiio ezagutu,Spiritu Sainduak baizenEz zaitu nihork formatu.

Aita duzu, Ama gabe,Zeruetako glorian;Ama duzu, aita gabe,Lurreko erromerian.

Birjina on baten ganik,Haur hobea zare sortzen;Ene hobenak ditutzu,lainko garbia, garbitzen.

Bake dugu, bake huntzazZu ere zare gozatzen;Baiian zure bakean daGure bakea kausitzen.

Gure gerlak ixil daude,Bertzeak dire altxatzen;Zeru-lurrek bake dute,Ifemua da khexatzen.

Espantuaren handia!Zerua duzu kitatu,Hartu lurra eta zareEstablian ostatatu.

Zeruak bada darotzuFortuna han preparatu!Aingeruen gloria duBestien heian trukatu!

Bertzela tratatzen gaituMunduan eskastasunak,Agintzen baitarozkiguZeruko handitasunak.

EGUIAC CATOLICAC

Aitari manera huntanDiozu plazer egiten;Eta bidea gizoneiGloriarat erakusten;

67

Kitatu behar direlaHandien palazioak,Nahi baitugu mereziPalazio dibinoak.

Jesus Haursortu berriari

Othoitza

Ah Jesus, ene anaia!Anaia hoben gabea,Ikhus-azu zure anaia,Anaia bekhatorea.

Nahi dut bihotz gustiazIzan zurea osoki;Ni urrikari izateazEztakizula urriki;

Ohora nazazu, othoi,Aitaren begitarteaz,Zure odola faboraAnaiaren entzuteaz.

Eztuzu ahalke beharEne haragi paubreaz!Eztuzu behar damurikNitzaz dolu izateaz.

Esku altxatzen tudanak,Mintzatzen zaitzun mihia,Makhurtzen tudan belhaunak,Fiiiean gorphutz gustia;

Eztire solamente bertzeGizonen bezalakoak,Baiian dire bereziki,Jesus, zure odolekoak.

Zure bizitze berriakNau munduan salbatuko,Eta ekhartzen ditutzunBozkarioek boztuko.

Misterio bera

Noeletan den bezala explikatua.

Kanta zagun guziokAhalik gOfena,Lauda zagun Mafia,Andre handiena.

Zerutik izan zuenMezu dibinoa,Ez zuela izanenAgorren laidoa.

68

Izena eman zitzaionBirjina Maria;Hamtz erregetarikZuen ethorkia.

Gure salbamenduazErrazu, Maria,Nork ekharri zarotzunZerutik berria.

Gabriel AingeruakEtxean sarthurik,Jainkoari zeruanGu urrikaldurik.

Zer aita Etemalakzuen gaztiatu?GabrielAingeruakZertzaz zen mintzatu?

Salutatzen zaitugu,Birjina Maria,Grazia da zurekinEta Jaun handia.

Zein lekhutan zinauden,Maria,orduan?Gabriel AingeruakZu salutatzean?

Galilean nengoenHerri ederrean,Ene gelan bakharrikDebozionean.

Gabriel AingeruakZu salutaturik,Erran izan zarotzunDeus bertze berririk?

Konzebituko duzu,Maria, sainduki,Seme izanen duzuJainkoa segurki.

Erraguzu, Maria,Zure izeneanZuk zer erran ziiioenHauk entzun ondoan?

BERNARD GASTELUC;;AR

Nola daite possibleInkamaziiioa?Semetzat nuke Aita,Ene Jongoikoa?

Maria, othe ziiienGarabik trublatuFazoiii huntan GabrielZenean mintzatu?

Bai, ezpainuen nahiSekulan ezkondu,Eta ez BirjinarenAbantailla galdu.

Aingeruak zer erranZarotzun, Maria,Ikhusirik ziiielaTrublatu guzia?

Eztuzula beldurrik,Birjina ederra;Izanen da SpirituSainduaren obra.

Maria, AingeruaSinhestsi zinduen?Eta ser errepustaItzuli ziiioen?

Zeruetako jaunaDela Adoratu,Haren borondateaOsoki konplitu.

Ilhabetheen mugaIragan ondoan,Sorthu zen zureganikJainkoa munduan?

Bai, sorthu zen munduanFruitu dibinoaGustien salbatzekoZeruko Jainkoa.

Erraguzu, Maria,Haren sorlekhuaAla zen palazioAla gastelua?

EGUIAC CATOLICAC 69

Establi hautsi bat zen, Erraguzu, Maria,Establi ttipia, Haurra zer egin zen?Surik, atherik gabe Munduan izan zeiiio,Lekhu idekia. Zer gizon izan zen?

Nor ethorri zitzaitzun Gizon eta Jainko zen,Agur egitera? Justua bizian,Buryesik agertu zen Eta halaher justuBezten ematera? Hil izan zenean.

Ez gizon, ez emazte Erraguzu, Maria,Ez zen presentatu, Handitu ondoan,Esklabo baten gisa Ea guziek zutenGintusten kitatu. Maitatu munduan?

Ez zen bada izatu Bai, maite izan zuten,Ez laboraririk? Baiian ez juduek,Eta ez zen hurbildu Koleraz, inbidiaz,Ez merkataririk? Herraz itsutuek.

Utzi izan gintusten Bethi izatu zirenJende hek guziek, Jende hek herratsu,Ez gintusten ikhusi Jesus lurrean zeiiioHain gutti handiek. Bethi koleratsu?

Erraguzu, Maria, Bai, bethi izan zutenIzan zen arzaiiiik Haiii herra mortala,Eta mendietara Non sofritu baitzuenDabillan gizonik? Gurutze kruela.

Hek here presentekin Hitz gutiz laburtzeko,Gintusten ikhusi, Errazu, Maria:Hekien bihotz onak Gurutzean itzatuGintuen onetsi. Zuten Jaun handia?

Erraguzu, Maria, Ab bail itzatu zutenBazen erregerik, Jainkoa Hahean,Zure Seme Jainkoa Gaizki akusaturik,Ikhusi zuenik? Ohoiiien artean.

Hirur errege zuhur Erraguzu, Maria,Ethorri ziraden, Ea urrun ziiien,Zeiiiek here presentez Ala hurbil SemeaOhoratu zuten. Ikhusi zinduen?

70

Haren aldean nintzenUngi flakatua.Hilla nirudie1a,Guzia urthua.

Zeruko ihortzirienJaunaren ohe ttipia,Gloriako ErregerenSehaska miragarria!

Manjatera, ikhusteanZure humilitatea,Ezin suporta dezaketMunduko banitatea.

BERNARD GASTELU<::AR

Arren, Andre handia.,Othoizten zaitugu,Semearen tronuanLagun zakizkigu,

Jujatzean munduaAzken eguneanEman gaitzan onekiiiBere eskuiiiean.

Halabiz.

Jainkoa gizon egin damunduaren salbatzeagatik

Bestitzeko eztu deusikGustien bestitzailleak,Eztu ontasunik nahiOn gustien emailleak.

Prinzeen Jauna zelarik,Munduaren Erregea,Ez zuen bada izatuErregeen ohorea.

Higuiiitzen zaizkit plazerak,Urre, ohore, szeptroak,Erresuma, handitasun,Tronuak eta koroak.

Establian huna non denZeruko majestatea,Haur paubretto baten gisa.Egiiiik bera paubrea.

Jainkoa dago esklaboTroxetan amarraturik,Gustien salbatzailleaBelhar gaiiiean jarririk.

Haurrak sala huntan dituBere nigarrak isurtzen;Bi bestiek dute hemenHatsez Aurttoa berotzen.

Etzen gozatu Haurtto hauBalsamo urrin gozoez,Ezta berregiiidu ereHandien ponpa ederrez.

Ez zuten hunen etxeaUrreriek bistatu,Ez diamantek, ez perlek,Ez zilharrek distiatu.

Haurra bera zen beretzatIzarra eta argia,Bera bere Klartasuna,Bera iguzki gustia.

Jesus Kreatzaille Jauna,Gustien Jainko handia,Bizitze hobe denarenSekulako iguzkia.

Aita guziz puxantarenKlartasun infinitua,Joan den eternitateanBethi berdin izatua.

Aitak ikhusi ondoanBere izate handia,Ikhusi zaitu ilkhitzenBere argitik argia.

Bere baithan ikhusi daBere Seme bardinean,Nola baita presuna batEzagutzen miraillean.

Arraza guziz handia,Jainko Aitaren Semea,Etxe ongarriz betheanUsatu gabe prinzea.

Non duzu joan den mendeanIzatu dignitatea?Non Aitarekifi glorianIzatu majestatea?

Non koroa eternala,Erresuma dohatsua?Non tronu hanbat AingeruzG10rian inguratua?

EGUIAC CATOLICAC

Zuk handik zinduen lehenItsasoa gobernatzen,Handik beiratzen mundua,Ifernua gastigatzen.

Ab sorthe miragarria!Hau berak zuen hautatu.Harritzeko paubrezia!Berak zuen hau maitatu.

Munduan zuen gizonaBere moldera formatu,Animalia gustienErregetzat deklaratu.

Bafian Jainkoaren kontraJarririk gizon salbaia,Dohaifiekin galdu zuenJainkoaren iduria.

Bekhatuez kargaturikBazegoen kolpatua,Bai egonen ere bethiZerutik desterratua.

Bafian Jainkoak harturikGorphutz guk bezalakoa,Salbatu nahiz gizona,Gizon egifi zen Jainkoa!

71

Bekhatuen zepoetanEsklabo gifiaudenean,Jainkoa egifiik gizonSorthu zen leze batean.

Hifi eztiki izatu zenHaren bihotza mintzatu,Non hango harri arrokakIzan baitziren mobitu.

Jesusen errenkurakestablian

Arrobak, ene sortheaZuek duzue sentitu;Bi begiez ikhusirikZuek zarete argitu.

Bustirik ene nigarrezIzan zarete beratu,Ene auhenak entzunik,Zuek zarete ernetu.

72

Hunelako espantuenBethi ere egitekoBadiat bada ontasunEta bothererik asko.

Nik nigarrak egitean,Vrak tutzue isurtzen,Gure bien uretarikIthurri bat duk ilkhitzen.

Vr hauk tuk ene suspirezBere lekhuan xukatzen;Gero berriz ithurri hauGure nigarrez bethetzen.

Leze ilhun dohatsua!Jauregi paregabea!Jainkoak hire baithan dikHautatu bere etxea.

Eztuk hi bezalakorik,Gustien aiz gaiiiekoa,Hire bamean eman dikAmudioak Jainkoa.

Bai, Jainkoa hor ziagokAuhenez eta nigarrez,Hireganat ethorririkGu konsolatu beharrez.

Negua, baldinba hunatEz aiz ausartzen sartzera,Edo hire bertze lagunElementen ekhartzera.

BERNARD GASTELU<;:AR

o gizonak, ala zuekEntzunen oihu aspreak!Hauk senti ene bihotza,Senti ene doloreak!

Gozonek eztie senti,Eztie deusik ikhusten!Ez aditzen deusik ere,Eta ez nigar egiten!

Badidurite arrokekDirela haragizkoak,Eta halaber gizonekDirela arrokazkoak.

Establia

Eztuk oraiiio adituJesus Jainko Haur ttipiakLekhu huntan dituelaIsurtzen here graziak?

Beirauk, ez hemen erakutsHire rigorostasunak,Ez Haur honen kontra egotzSasoinen krueltasunak.

Elhur hotza, urrun adiHemendik mendietara;Hoa han eta landetanHire telen hedatzera.

Bide luze zabaletanhedatzak hire gogara,Etxe theilla gustietanEgotz nahi hezain gora.

Baiian, hegirauk, ez ukiHemengo lekhu ederra,Hek gabe asko xuri tukAma eta here Haurra.

EGUIAC CATOLICAC

Berriz

73

Elizarik sainduenaJainkoaren establia,Jesusek sorthu ondoanBere nigarrez bustia.

Nigar egiiiez gerostikJainkoak hemen dolorez,Justu duk isur detzadanOrain eneak bihotzez.

Heian zuen bezain sarriJesus ikhusi argiak,Negu hotz eta kruelakGaldu ziotzan graziak.

Posible da ikhus zetzanHunen bisaian nigarrakEta begiak zaduzkanHarria bezain gogorrak?

Haurtxoa, egia badaGure plazer itsusiekEman darozkitzutelaDolore aspre horiek,

Nola da posible gaudenLili eta lorepean,Zu sortzen zaren denboranLasto eta belharpean?

Amak salutatzen du Jesus bere haurra

Zeruko Errege puxanta,Amaren sabel saindutikAgertu senean munduanGorphutz batez bestiturik;

Hala nola altxatzen baitaItsasotik iguzkia,Huna Amak nola zioenIduki solas eztia:

Fiiiean begietan zaitut,Amaren seme maitea;Dtzi duzu ene gorphutza,Preso zifiauden etxea.

Izatu duzu ilhunpeanKarzel ttipitto batentzatZuk behar zifiduen lekhuaAldare eta tenplutzat.

Arren, Jauna, sofri nazazuZuk eman libertateanPausa zaitzadan, ene Haurra,Amaren bulhar gaifiean.

Eta barkha diezadazuHartzen dudan ausartzia;Ene amudio handiakEmaten darot kuraia.

Baiian, (, Haur maitagarria,Zure amaren besoekBenturaz eztute balioHanbat nola establiek.

Nola deithuko othe zaittit,Jainko Aitaren Semea?Ala zarela erranen dutDohatsu dohakabea?

Jainko guziz puxanta zareZeruetako glorian;Haur paubre baten gisa zareBethlemengo establian.

o Jauna, Prinze dohatsua,Ene Jongoiko Handia,Bafian Haurra, (, Haur flakoa,Eta ene Haur ttipia:

74

Zer plazer zinduke? Sehaska?Ala plazer aldarea?Aita deithuko zaitut,Ala deithuko Semea?

Irakatz diozozu, othoi,Amari eginbidea;Nigarrez zer galdetzen duzu,Insensu ala eznea?

BERNARD GASTELU<;:AR

Zure minen sosegatzekoOhoratzen tut, Maitea,Zure flakotasuna behin,Gero zure botherea.

Egiazki zure ama naiz,Baita neskatoa ere;Beraz zor darotzut bihotza,Eta zor beraz ohore.

Leze sakratua! PrinzeBerriaren Jauregia!Sahaskan datza etzanikHaur bat adoragarria!

Heldu zaiku gloriatikEguberri egunean,Gu beharrez bisitatuMunduaren ilhunpean.

Lezea, orai utzazuZure izen usatua;har zazu bertze izen bat,Deithuko zare zerua.

Gustiok aithortzen dugu,o Salbatzaille maitea,Bisaian dakharkezulaZeruko majestatea.

Zure grazia ederrakArraiak ditu egozten,Eta ez itzal, ez trazaFigurarik erakusten.

19uzkia banD tutzuBi begiak argiago,Arrosalilia banDKolorea ederrago.

Ama extasian dagoHaurraren begietan

Orai duzu erakustenEstabli ilhun hunetanZer trukada egin duzunMunduaren faboretan.

Eman baituzu Jainko batHaurtxo baten gorphutzean,Eta haur baten gorphutz batJainko baten izatean.

Andrea, zeri zagozkaHaurtxo horren aitzinean?Zer hor kontenplatzen duzuSehaska horren barnean?

Ithurriak xirripa duHumildurik adoratzen,Su ederrak bere kharraAmudioz ohoratzen.

19uzkiak du ikhustenBere arrai dibinoa,Pintadoreak miratzenThiratu duen lerroa.

Plazer baitu obrariakBere obra ikhusteaz,Haritzak here fruituaAtsegin kontenplatzeaz.

Mintzo da Ama here HaurBerbo dibinoarekin,Prinzipioa juntatzenBere ondorearekin.

EGUlAC CATOLICAC

Ama Birjinakmaitatzen du bere haurra

75

Ah Jesus, amudioakLezean zaitu estaltzen!Ene Haur Jainko maitea,Arrokan zaitu pausatzen!

Amudio dibinoa,Hau da bada botherea!Hemen baituk erakustenJainko bat zerugabea.

Errege batek ez izanBere eskuan szeptrorik!Eta ez prinzeak ereEgoteko Jauregirik.

Palazioa duzu hau?o zeruko Erregea!Ardien heian baituzuZeruan duzun gorthea!

Non da zure noblezia,Nola asto unhatua?Eta lagunik eztuenIdi bakhoitz flakatua?

Huna zer den sekretua,Adizak, adiskidea:Jesus Haurra duk artzaiiia,Eta oraiiio Prinzea!

Prinze eta artzaiii hunekEragiiien dik etxea,Behin jauregia heiaz,Gero lezeaz gorthea.

Gehiago duk hau bada,Espantu miragarria!Errege Artzaiii hau baitaZeruko bildots xuria.

Beraz sortzen denaz gerozBere ardien erdian,Justu duk, duen etxeaHekiii gisa establian.

Ene bihotz dibinoa,Zokholu hori utzazu,Lasto gaiiiean soberaDenbora ematen duzu.

Niri iduri zaitanaIduritzen balitzaizu,Zure Amaren bulharraErrepiratzat har-zazu.

Huntan zure koloreez,Arrosa pintatuetanAlha bethi zaudezelaEgonen zare dostetan.

Izanen direlore haukAmudiozko fruituak;Guziak tu freskatukoZeruko Espirituak.

Ene bihotza dukezuBaratze preziatua,Ene begien nigarrezBaratze ihinstatua.

Nausi beraz egin zaite,Zeruko Bildots maitea;Egin ene bihotzeanNausi, Jainko Haur emea.

Zu gabe ezta ederra,Zuk behar duzu edertu,Edo edertzen ezpada,Zuk behar duzu eztitu.

Ah, bai, ezperen, 0 Haurra,Indazu, othoi, grazia,Zure gisa xuri dadinEne arima guzia.

76

Geldi zaitezte NortekoHaize hotz, aize aspreak!Utzkitzue zuen bruma,Brurna elhurrez betheak.

Mundu kreatu berritikZoazte mundu zaharrera,Zoazte hemendik ihesiFurien garraiatzera.

Jainkoa hemen diagu,Urrun zaitezte hemendik;Haur hunen hats dibinoaAsko diagu haizerik.

Zuek ere hedoi belzakJaustera preparatzean,Aphur bat egon zaitezteErori gabe airean.

BERNARD GASTELU<;:AR

Amak here haurrariNoelak

Zertako tugu hedoiak,Eta zertako uriak?Asko tugu salbatzeko,Jainkoa, zure begiak.

Banan, Haurra, beiratzatzuIsuri gabe nigarrak;Nigarrek ilhuntzen tusteBegien argi ederrak.

Aithortzen dut, egia da,o Jesus, ene Semea,Bihotz gustia dudalaZure nigarrez bethea.

Zuk franko tutzu zeruanPlazer uholde handiak,Eztuste bada balioZure begien uriak.

Zeruko Aingeru ederrakAirea ebak-azue;Xizmisten gisa bolaturikHunat laster egizue.

Guk on gehiago diaguGure establi paubrean,Ezen ez zuek, aingeruek,Zuen zeruko gorthean.

Aingeruek adoratzen duteHaurra

Laudatzeko, 0 Aingeruak,Gerlari bat hain eztia,Errazue Jaun egin delaJesus haurraren grazia.

Oraino berriz errazueJainko idola falsoakHari direla preparatzenOhoinen gisa zilhoak.

Hemen hari duk Jainko Haur batGerla eztien egiten,Bere sehaskan dagoelaTriunfa dik eramaten.

Arrna gabeko beso batekEtsai murruak hautsirik,Ifemua dik alarmatu,Guzia iharrosirik.

Hekien dibinitateakIl-hurrenak daudezela,Jesus ttipiaren sehaskanEhorstera doazela.

Eztuzue bada ikhustenAirean gora argiakZein klarki duten distiatzenEta zein diren eztiak?

Horra nola hedatzen dutenJaunko Haur hunen gloria,Gustiek die publikatzenHunen magnifizenzia.

Helas, hau zer mirakuillu da!Elhurra bezaiii hotzetikDistiatzen baitute kharrekHaurtxo hunen sehaskatik

EGUIAC CATOLICAC

o argiak! Argi ederrak!Jesus Haurraren argiak!Haur hunekiii sortzen zaretenArgi espantagarriak!

Jesusek eta EguberrikEgun herri dohatsuak,Sehaska batean tutzueZeuen sortzeko lekhuak!

77

Aingeruek erraten dute

zergatik gizon egin den Jainkoa.

Hau da, hau ganbiamenduEderra eta berria!Mirakuilluzko sekretu,Espantu harrigarria!

Sartzen tu zeru gustiakHeia ttipitto bateanEta Jainko ImmensoaManyateraren barnean.

Aingeruak, nork egiii duEstabli batez zerua?Eta manyatera batezNork Jainko baten tronua?

Amudioak egiii dikLurrean heiaz zerua,Eta Jainko erregeakBelharrez here thronua.

Heian ziatzak troxetanIzarren kreatzaillea,Lurrean haur formaturikElementen Egillea.

Hedoietarik hunek tikIhortziriak lantzatzen,Xizmisten argi gustiakHunek ilhunpean biltzen.

Jainkoa nork haur egiii du,Errazue, Aingeruak?Ez othe amudioak,Ala Haur hunen eskuak?

Biek elgar aditurik,Lehenik amudioak,Gero Jainko Haur berarenIndar handi dibinoak.

Oraiiio bada diagukGehiago admiratzen,Jongoiko puxant hau baitaMiseriaz ohoratzen.

Lakhetzenago ziaiokBirjinaren bulharretan,Ezen ez AingeruekinGure plazer handietan.

Zeruko glorian direnOntasunak tik kitatzen;Eztuk leheneko ponpanEspantagarri agertzen.

Gerizatzen tik argiakHeiaren ilhun barnean,Hala nola iguzkiakBere arraiak, sartzean.

Aingeruak, errazue:Zer othe du desiratzen?Lurreko ontasun hautanZer koroa du bilhatzen?

Guzien Jauna delarikUtzi-tik guziak,Xoilki irabazi nahizGizonen bihotz ttipiak.

78 BERNARD GASTELUl;AR

Arzaiiiek adoratzen duteHaurra

Arzaifiak, zatozte fite,Zatozte heia huntara,Arrokan bama hemen denlainkoa adoratzera.

Hurbildu denaz gerostikIkhus-agun elkarrekifi;Zuekiii gu joanen gaituk,Zatozte zuek gurekifi.

Bildots pulit bat hemen dukEta bildots zerukoa,Heiak ezpaitu oraifioIkhusi hunelakoa.

Erakusten tik bisainEspantu miragarriak,Klarki baitire ageriBildurik zeru gustiak.

Hedoi eder baten gisaDik here begitartea,Begiek ez ikhustekoHunen dibinitatea.

Nor ezta establi huntanGuzia espantatuko!Eta nor ez, ikhustean,Amudioz flakatuko!

Nihon ere izan eztenEksenplu bat dik ematen,Emanik here bihotza,Gurea dik galdegiten.

Egifi dik establi batezParabisuko gloria,Eta gizon lainko batezBildots adoragarria.

Neskatxa arzaifi debotak,Hunat laster egizue,Bildots berri dibino batKontenplatuko duzue.

Zuen ardi eta bildotsGustiak utz detzatzue,Zerutik jautsi Bildots batAdoratuko duzue.

Bafian hunen gurutzeaEmazue gerrietan;Harzazue hunen illeDibinoa eskuetan.

Ille hau xoilki duzueIrunen zuen landetan,Zuen mendi, zuen haranEta haritz itzaletan.

Ardatzak eragitzueItzeez irutekotzat,Bafian irunen den telaIzanen dela hlmentzat.

Ederra behar difi telak,Ungi beraz egizue,Hartzaz arropa berriakGero egifi detzazue.

Erhiak asaiu huntanErabilliko tutzue;Hargatik bethi eztiaPena izanen duzue.

Emazue khilloetanHunen grazia linhotzat;Eta hunen GurutzeaZuen gerritan khillotzat.

EGUIAC CATOLICAC

Erregeekekhartzen tuste presentak

79

Hirur Errege handiekEgiten dute presenta:Urre, Mirra, insensua,Jainko Haurraren tributa.

Mirrak du sinifikatzenGizon dela gu bezala.Jainko dela insensuak,Urreak errege dela.

Arren, gure ezagutzak,o Jesus, ikhus detzatzu,Bihotz berritu tugunakBeraz errezibitzatzu.

Tresor hau eztu balioAmerika dohatsuakEta deus eztu hau banDEderragorik munduak.

~adakit segur hau delalresentik aberatsena:Present eder, present handi,Present manifikoena.

Bihotz baten izateazErrege zare aithortzen,Eta mundu ttipi batezJongoikotzat adoratzen.

Doidoa, Jesus Jainkoa,Munduan zare agertzenEta Herodes kruelakKruelki zaitu tratatzen.

Gerla egin nahi baduTiranoak beregatik,Haur maitea, zoaz zeruraHaren lurrak kitaturik.

Edo berze zenbait herriMunduan bilha dezazu;Ohorez joaten zarela,Gerla egin diozozu.

Nahi baduzu Ejiptu,Egiazko Jongoikoa?Handik khasatuko duzuHango idolo falsoa.

Herodes

Jesus Haurraren etsaia.

Ah, zer diot? Itzul zaite,Gustien Salbataillea,Joan da mundutik HerodesJainkoaren hiltzaillea.

Munduak Zu ikhustean,Galdua salbatzen dela,Bozturik erranen baituSalbatzaille zaituela.

Hartzen tutzun afruntuezOhore duzu izanen;Zure trublek, zure gerlekBakea dute emanen.

Egiten tutzun nigarrezHagitz gare konsolatzen:Zu Habean itzatzeazZerura gare altxatzen.

80 BERNARD GASTELUC;:AR

Bekhatorearen amudioa

Jesus Kristo Salbatzaillearentzat.

Jainko puxanta, haur sorthua,Zerutik zare ethortzen,Gure miiiekiii ditutzuZure plazerak trukatzen.

Ikhusi tudan ondoanSufritu tutzun zauriak,Hala nik hagitz sentituZure dolore handiak!

Ezen nola ezpaititutZure nigarrak xukatu,Zuk amudio bezanbatDolore dut nik sentitu.

Jongoiko kreatzaillea,Manyateran zauntzan Jauna,Neguaren hotz kruelaHanbat pairatzen duzuna:

Sehaskan diren belharrezEragiii detzatzu fletxak;Hobeki egiiien tutZuEne baithan zure brexak.

Eta bihotz hau oraiiioHobekiago zaurtzeko,Zuk pena duzun bezanbatAmudio dut biztuko.

Jadanik bihotzean dutBrexa eder bat sentitzen,Fletxa gori batek darotZeruko suaz erretzen.

Bai, kontent naiz, orai baitutNahi nuen on handia;Galtzeak darot egitenDohatsu bihotz guzia.

Isurzatzu beraz, Jesus,Zeure begien nigarrak;Bethi ere erretzekoIzanen tut zure kharrak.

Gizon gustien amu~oa

Jesus Haurrarentzat.

Jendeak, laster egizue.Ageri duk estaliaManyateran belhar gaineanZeruko Jainko handia.

Jainkoa duk eta gizona;Adoratzera joan gaiten,Amudioz bethe gau huntanAmudioz erre gaiten.

Hain duk eztia non bihotzakBaititu bereganatzen,Eta bortxatu gabe nihorPrintze baita ezagutzen.

Gau argi saindu huntanUngi zuek egiteko,Hil behar zarete ahalkez,Amudioz ez hiltzeko.

Arma gabe bere eskuazHarritu dik ifernua,Deabruak ikharan ezarri,Amudioan mundua.

Ala hunek begi argiak!Zerua die illhuntzenDistiadura dibinoezEguna die estaltzen.

Argi eta ithurri dituk,nigar baitute egiten

.Eta nigarrekin bateanAmudioa erakusten.

Ematen die amudioBihotzaren erretzeko,Eta die nigar egitenArimaren garbitzeko.

Begietarik sasoiii hotzakNigar ziok eragiten;Eta bisaiaren gaiiieanNigarrak horma egiten.

Baiian Eguberri egunak,Egun berri zerukoak,Hormatjk sortzen ikhusten tikAmudio karrezkoak.

Gizonak bere sehaskaraDeitzen tik AingeruekiiiEta bere troxak trukatzenAmudiozko soke-ekiii.

EGUIAC CATOLICAC

Estatu huntan Jesus HaurrakGu hobeki beretzeko,Fletxak belharrez egiten tikGure bihotzen zaurtzeko.

Bere sehaskan gehiagoZiarokuk erakusten,Amudioaren tronuaSehaskaz baitu egiten.

Ala hik beraz behar baitukFortuna hagitz dulzea!Sentitzen baduk bihotzeanHunen begien kolpea. .

Egun eder dohatsu huntanHik nobleki egiteko,Hil behar uke tristeziaz,amudioz ez hiltzeko.

Bethi beraz maita dezagun,Maita gure herioan,Har dezagun pena gozo hauGure bizitze osoan.

81

Ah, Jesus, Gizon Jainkoa!Jesus ene Erregea!Ene amudio eder,Saindu gustien xedea!

Zure heian den lastoakDarot bihotza zathitzen;Zure begien nigarrekEne arima erretzen.

Debotak erakusten dioamudio Jesus Haurrari

SalbatzaiIIe sortzen dena,Sortzen gure salbatzeko,Indazu zure grazia,Zuregatikan hiItzeko.

Halako graziak tutzuIsurtzen zure lezean,Non ezpaitzait deus gloriaEstabli hunen aldean.

82

Jesus Jongoiko HaurrakIndarrak

Daduzkat suz hartuak.Ene bihotza nagi duZeruko kharrez xixpildu,

Ezta Haur hunen sua,Itsua,

Baiian da dohatsua;Argiak dardatzen dituNi nahiz sutan formatu.

Jadanik nau zesitu,Goritu,

Gustia nau beretu;Eztu kontra deusik ere,Egiii da ene errege.

Khar hunek erretzean,Munduan,

Ematen nau zeruan,Ene bihotzean barnaEmaten baitu Jaun ona.

BERNARD GASTELU<;:AR

Jesus Jainko Haorrarenamudioa gizonarentzat

Eztire hunen fletxakKhamutsak,

Baiian hagitz zorrotzak;Hau da ene Jaun puxanta,Eta ni hunen sujeta.

Hau izatuz gerostikZerutik,

urrundu nail mundutik;Hau da ene nagusia,Ni hunen zerbitzaria.

Ezin asez egun, gau,Brasa hau,

Osorik erretzen nau.Utzi behar dut mundua,Ardiesteko zerua.

Nik dukedan gloriaGuzia,

Da dolore handia;Hunek hunela plazer duNi nahiz kharrez xixpildu.

Jesus Kristo gore JaunarenPasioneko instrumentak

Ala zuek, instrumentak,Baitzarete kruelak!Hauk dire bada JainkoariEgiii behar zaizkon gerlak?

Zathikatu diozueJaun onari gorphutza.Bederen baziiiarotateZathitzen niri bihotza!

Azoteak

Azoteak, prest zareteJesusen zehatzera,Eta gaxtagiii esklaboenDohatsu errendatzera.

Hautsiko othe duzueJainkoaren gorphutza?Hausten baziiiarozkidateGorphutza eta bihotza!

Harroiiia

Jesus Jauna, billuzirikZintusten azotatu,Gure gaiiiera behar zuenAgoazer horrek etxatu.

Isur-araz detzatzue,o dolore ederrak,Jesusen odolarekiiiBederen ene nigarrak!

Seska

Hau othe da JesusentzatSzeptro egiii berria?Kanabera du eskuan,Kanabera trufagarria.

Seska, othoi, garait-zazuErregeen gloriak,Garait Zesar eta PompeHandien indar gustiak.

Arropak

Hauk othe dire JesusiTresna egiii berriak,Arropa ilhun, odolstatu,Hauts kolore nahasiak!

Ah, Jesus doloratua!Maite ditut doloreak.Ekharri nahi ditut bethi,Jauna, zure koloreak.

Koroa

Elhorri zama zorrotza,Beraz hik ohoreaBekhoki huntan ezarri dukEta hik desohorea.

Jainko Errege batentzatAh, zer buruko girla!Koroa batez egiteko,Ah, zer tromenta kruela!

Bisaia

Hil-frogutako figura!Edertasun tristea!Kolore joan hurren ilhunak!Ezdeustu majestatea!

Amudioak zintustenBere plumez pintatu,Oxala bada bazintusteEne ariman formatu!

EGUIAC CATOLICAC

Itzeak

Itzeak, itze kruelak!Gizonarentzat eztiak!Baiian Gizon Jainko batentzatItze lastimagarriak!

Bortz athe egiii zintustenHunen gorphutz sainduan,Guri hobeki zabaltzekoAtheak hunen zeruan.

Lantza

Zeren ondoan enbillan,Lantza kruel zorrotza,Hire furian kolpatzeanJesusi bere bihotza?

Kolpea, kolpe latza!Hil baten kolpatzea!Eta bihotz dibino batenAfruntuz afruntatzea!

Gurutzea

Gizon Jainko hil denarenOhe kruel dulzea!Errege Jaun baten tronua,o Jesusen gurutzea!

Akhabatzak hunen penak,Kontenta zak herioa,Herioa kontentaturik,Kontenta amudioa.

Gathabutea

Gathabute aberatsa!Ikhusten tuk dolutanNola dauden AingeruakHire saihets gustietan.

Hire baitham eman zienJaunak bere gorphutza;Hor bama ehorsten bahuHarekiii ene bihotza!

83

84

Instrumenta gustiak

Sokak, kanabera, lantza,Arropak, arantzeak,Harroiiia, burdiiia, gathe,Gurutze eta itzeak:

BERNARD GASTELU<;AR

Ah, kruelak! UtzazueEne salbatzaillea!Ni tromenta nazazue,Jainkoaren hiltzaillea!

Jesus-Kristo JaunarenPasioneko Historia

Eguneko eta gaueko 24 orenetan partitua, Ebanjelio Sainduetarik athe­ratua, egunaren eta gabaren iragateko, haren orhoitzapen sainduaren ize­nean, eta jakiteko zer afekzione eta zer berthute pratikatu behar den orenhetan.

I. Orena. Kontrizionea

Tristetu zait herioraiiioEne arima handia.Jainkoak baizen ez dadukaHagoan ene bizia.

2. Orena. lainkoaren nahiraerremetitzea

Gorphutzetik isuri zuenLurreraiiio izerdia.Isuri, helas! gorphutzetikOdol izerdi handia!

3. Orena. lainkoa gehiago estimatzeaezen ez bertze gauza gustiak.

Ah, Judas, hunela saltzen dukJainkoaren Seme Jauna!Saltzen baituk musu egiiiikGizonik den hoberena!

4. Orena. SoJritzeko desira.

Soldaduek harturik JesusSokez dute amarratu;Ana Pontife gaxtoarenEtxera dute gidatu.

5. Orena. Espantua.

Zerbitzarietarik batek,o Jesus Ene Jainkoa!Kruelki ezarri darotzuBisain mazelakoa.

6. Orena. Konpasionea

Haiiitz lekhuko falso direJesusen kontra altxatzen;Falsoki Kaifas falsoakErran falsoak aditzen.

7. Orena. lainkoaren baithanesparantza

Mokanes batez diotsateBere begiak itsutu,Eta kruelki zafardakozBere bisaia urratu.

8. Orena. lustizia dibinoarenbeldurtasuna.

Argi alban gidatzen duteKonziliora lothurik:Gorphutza eta bi eskuakBurdiiiez amarraturik.

EGUIAC CATOLICAC 85

9. Orena. Inozenzia ezagutuarenatsegiFia

Pilatus gobemadoreaBakharrik zaio mintzatzen;Gero diotsa: Hunen baithanEztut faltarik kausitzen.

10. Orena. Jentilei Athea idekia

Herodes ErregerenganaPilatusek du manatuEta dire oren bereanEtsai handiak baketu.

11. Orena. Justijikazionea

Herodesek trufak egifiikErho gisa du bestitzen;Pilatus presidenta ganaXuriz bestirik egortzen.

12. Orena. Ohorearen mesprezioa

Orduan Pilatusek JesusBere gaiiiki zuen hartu;Gero burreuek haren salanBilluzirik azotatu.

I. Orena. Espantua

Zerbitzarietarik batek,o Jesus ene Jainkoa,Bisaian ezarri zarotzunKruelki zafardakoa.

2. Orena. Konpasionea.

Hafiitz lekhuko falso direJesusen kontra altxatzen,Eta hekin erran falsoakKaifas etsaiak aditzen.

Bertze hamabi orenak

5. Orena. Inozenzia ezagutuarenatsegiFia.

Pilatus gobemadoreaBakharrik zaio mintzatzen;Gero diotsa: Hunen baithanEztut faltarik kausitzen.

6. Orena. Athea jentilei idekia

Errege HerodesenganaPilatusek du egortzen,Eta oren berean direElkharrekien baketzen.

3. Orena. Jainkoaren esparantza.

Mokanes batez diotsateBere begiak estaltzenEta zafardako batezBere bisaia uspeltzen.

4. Orena. Justizia dibinoaren izialdura.

Argi alban gidatzen duteKonziliora lothurik,Gorphutza eta bi eskuakGatheez amarraturik.

7. Orena. Justijikazionea

Trufaturik du HerodesekAthorra xuriz bestitzen;Eta Pilatusengana duFazoin berean egortzen.

8. Orena. Plazeren morti.flkazionea.

Orduan Jesus PilatusekBere gaiiiki zuen hartu;Gero bere pretorioanBilluzirik azotatu.

86 BERNARD GASTELU<;:AR

9. Orena. Ohorearen mesprezioa.

Juduek arantze-elhorrizZioten egiii koroa,Eta arantzezko koroazKoroatu Jongoikoa.

10. Orena. Leialtasunaren promesa

Huna bada non den gizona;Emazue gurutzean.Jesus utzten du PilatusekJendeen borondatean.

11. Orena. Borondate propioarenkitatzea.

Munduaren SalbatzailleaHurbiltzen da gurutzera;Sorbalden gaiiiean hartzen duAltxatzen Kalbariora.

12. Orena. Adorazionea

Populuak KalbarioraDirenean arribatu,Burreuek dute, ah kruelak!Habean Jesus itzatu!

s. Benoisten othoitza.

Jesus-Kristo ene Jauna, othoi, zure zauri sakratuez zaurt diezadazu enearima, eta ase zure odol sainduaz; bethi lekhu gustietan zu ikhus zaitzadangurutzatua, eta ikhusiko tudan gauza gustiak ikhus detzadan zure odolazgorrituak; xoilki zure bilha nabillala; sekulan zure zauririk baizen ikhus ezdezadan; eztudan bertze konsolazionerik, zurekien zaurthurik izatea bai­zen; den ene pasione guzia zure Gurutzearen oiiietan belhauriko egotea;eta ene bihotza eztadiii sekulan pausa zure baithan baizen, zeiiia baitzarehunen amudio gustien xedea.

Jesus Gurutzearen gaiiiean

Jendeak, ikhus nazazueNolatan azken fiiieanZuengatik hiltzera noanGurutzearen gaiiiean.

Ez zuen indarrik izanenEne baithan herioak,Bizia baldin ezpalarotEraman amudioak.

Galdu behar dut instant huntanEne egun sakratua,Eta zuengatik pairatuDolore infinitua.

Eztarot dolurik batereGurutzeko herioak,Herio saindu hau baitarotEmaten amudioak.

Ikhustean nola sofrituDudan ene herioa,Zer herstura, zer agonia,Nolako martirioa!

Ezperen erranen duzue:Jainkoak bizi zeneanMaitatu ezpalu gizona,Eztzen hillen gurutzean.

Baiian ikhasi dituzueJainkoaren doloreak!Helas, begira, ez errendaPena hauk fruitu gabeak!

Beraz isurtzen dudaneanEne odola zuentzat,Bederen isur ezazueOrdaiiiez nigar enetzat.

Guziz puxanta naizelarikEta Jainko dibinoa,Ikhusazue nola zaitanJaun egiii amudioa.

Ah, gu gare bekhatoreakEta Jesu da punitzen?Jesus, zure amudioakGugatik zaitu itzatzen.

EGUIAC CATOLICAC

Eztuzue ahalke beharJainkoaren segitzeaz,Jainkoak amudioariPlazer du obeditzeaz.

Langiturik hiltzen naize1aIkhusten nauzuenean,Etsai tropela handi batekLandatu zuen habean,

Errazue eztela ederBizitzea plazerean,Hiltzen denaz geroz JainkoaGurutzearen gaiiiean.

Amudioz biltzen da Jesus

Baiian nik maitatu nitienEta hekiii liberatzeko,Liberatu Jesus tiranoeiHekiii penen sofritzeko.

87

Justua alz, amudioa,Hobendunei barkhatzeko?Eta presuna inozentaGurutzen punitzeko?

Egia duk; galtzen zioatInozentari bizia.Salbatu nahiz hobendunak,Eta hei eman gloria.

Bekhatuak zitien egiiiEne etsaien esklabo,Merezi baitzitusten penakBethi sutan erretzeko.

Ezperen duk ene legeaAmudiozki emana,Inozenta baita punitzenSalbatzeko hobenduna.

Ah, bail Zuen SalbatzailleakZuen penak tik sofritzen!Bere gaiiiera ziok AitakBere kolera kargatzen!

Jainkoak zuei darotzueEmaten bere grazia,Eta bere Seme JaunariErrendatzen justizia.

Ezperen duk ene legeaAmudiozki egiiia,Inozenta baita punitzen,Salbatzeko gaxtagiiia.

88 BERNARD GASTELUC;AR

EBANJELIOKO HITZ HAUKIEN GAINEAN:

Jesus inclinato capite emisit spiritum.

Mundu-herri gustiarentzatSalbatzaillea hiltzean,Raren gana haren tromentanRerioa hurbiltzean,

Ragitz izan zen bere baithanEspantatua gerthatu!Eta gibelat zuen lasterBere eskua thiratu;

Burreuak eziii izan zuenAusartziarikan asko,Ofizioa NausiariGurutzean egiteko.

Jesusek bere aitziiieratBeheratzean burua,Burreu krue eta gorrariEgiii zioen kheiiiua:

Ez ziozola konsideraNausitasun dibinoa,Baiian ziozola ausarkiKonpli sakrifizioa.

Kruelak fite entzun zuenEta fite obeditu;Oi, bada, gor, kruel, itsuak,Izan ezpalu aditu!

Kolpe harrigarri xoil batezGaldu zuen iguzkia,Eta natura ikharetanGaltzeko utzi gustia.

Gustiak zeuden langiturikAirean eta lurrean,Rala nola izatu balitzMundua azken fiiiean!

Antsiarik gabe zegoenSolament bekhatorea,Runentzat hiltzen zelarikanGustien Salbatzaillea.

Ingrata! Bihotza zuelaZidurien harrizkoa,Eta harriek ziduritenZutela haragizkoa!

Madalena

Salbatzaille Jaunaren gorphutz hillaren aitzinean langitua

Jesus ona eta puxanta!Gure arimen argia!Zuk hiltzean hiltzen duzuIzarrekiii iguzkia.

Baiian galtzen duzunean zukEdertasun dibinoa,Galduko othe dut nik ere,Oh Jesus, amudioa?

Zorthe gaitz! Gurutze! Rerio!Ah, hau duk ene Jainkoa!Zergatik eztuzue hartzenEnplegu eztiagoa?

Bekhoki ederra! Maite dutFuriak egiii Kolpea!Argi gustien sorlekhuanEzarri du gau tristea!

Zer dakusat zure bisaian?Rerio miragarria?Ala ezperen ageri daAmudio hilgarria?Zorthe gaitz...

Gorphutz hilla, lehen arimaRaiii ederraren egoitza!Ala hik hagitz baitarotakOrain flakatzen bihotza!

Pitzten dituk zeruko suakHire odol hormatuan,Eta sortzen amudioaHire thonba sakratuan.

Zorthe gaitz...

Amudioak nahi baduJesus ezten ene Prinze,Eta baldin diiie ezpadaIzatekotzat Errege,

EGUIAC CATOLICAC

Vtz betza ezperen itzeakZaurtzera ene gorphutza,Vtz lantza eta arantzeakZaurtzera ene bihotza.

Zorthe gaitz...

Bitartean zuek, mendiak,Zuek, landa, eremua,Ikhasazue nola naizenAmudioak zaurthua.

89

Haren odolaz gorriturikZuek, ithurri ederrak,Eramatzue munduz munduZeuekiii ene nigarrak.Zorthe gaitz...

Gurutzearen aitziiiean bekhatorea

Ene desira, ene botuGustien xede eztia,Gizon handi, Jongoiko ttipiBaiian adoragarria!

Jesus! Gizon eta AingeruGustien bihotz maitea,Gauza egiii diren gustienArtean paregabea!

Helas! Posible da zu, Jauna,Gurutzean ikhustea!Ikhustea tromenta hautan:eta ez zu maitatzea?

Jainkoa zare eta JainkoGorphutz gabe izatua;Ordean egun guregatikHaragiaz bestitua.

Heldu zare gure munduraZure eternitatetik,Zure penez gu salbatzekoSekulako heriotik.

Helas! Posible da penetanJainko baten ikhustea?Eta bekhatore gizonaDolorez ez egotea?

Ab, hai Jesus! BadidurizuGustietan Jaun borthitza,Baiian harrigarria duzuGuretzat duzun bihotza.

Kausitzen dugu zure baithanEztia garratzarekiiiEta halaber adoratzenGizona Jainkoarekiii.

Mirakuillu handiagoaOraiiio duzu obratzen;Gizon gustien salbatzekoJainko bat baituzu galtzen.

90 BERNARD GASTELU<;AR

Jesusen pasione sainduko orenak

Ikhusak Jesus, hire Jauna,Bere othoitzen egiten,Izerditan nola dagoen,Nola den oihuz egoten.

Jainko hunen konsolatzekoHunen pena handietan,Behar duk izan debot, saindu,Aingeru, hire obretan.

Prima

Jadanik preso hartu dieJudeuk Jesus Jaun ona;Gurutzera ziaramatekHutsik eztuen gizona.

Bethi ere, ene arima,Behar duk Jesus segitu,Behar haiz haren amudiozSekulakotz amarratu.

Tierza

Dugun guztiok herioanUrrikari Jesus Jauna,Bil dezagun hark zaiiietarikHustu duen ontasuna.

Ez diozogula zathikaBurreuen gisa gorphutza,Eta ez bethe desplazerezIngraten gisa bihotza.

Sexta

Buruan duen diademaNiri ziaitak mintzatzen,Nola nauen adimenduan,Bihotzez nola maitatzen.

o berroa, berro kruela!Gizonek egiii koroa!Egiii akit su dibinoenAmudiozko berroa.

Nona

Gurutzea bere soiiiean,Ziok segi dezagula;Hil eta bizi GurutzeanGustiok behar dugula.

Jesus Jauna denaz gerostikGurutzean gurutzatu,Derragun dela GurutzeanGure gloria finkatu.

Bezperak

Ikhusak martirio huntanTromenta den nolakoa!Oihuz, othoitzez dagoela,Mundutik joan duk Jainkoa.

Beraz hagitz senti dezagunHunen dolore handia;Jesusekin egigun othoitzEta sofri agonia.

Konpletak

Jesusen frogu handietan,Halako aparailluan,Egik nigar: estali ubenZerua haren doluan.

Utzi ziteen Jainko hillaBere thonban ehortzirik;Ab, baldin bizitzen bagiiieHarekien estalirik!

EGUIAC CATOLICAC

Aktak pasione sainduaren ohoretan

Fedea

91

Huna fedeak irakastenDarokun misterioa:Jesus Jaunak penen teatraZuela Kalbarioa.

Hil izan dela sinhesten dutGurutzean inmortala,Eta hiltzean GurutzeanGustien Jaun egin zela.

Adoratzea

Guregatik hilarazi duAmudioak Jainkoa,Desohorezko urkhabeanPrinze zeruetakoa.

Gizon galduen salbatzeko,Hil da Jainko Jauna bera;Goazen, ene bihotza, goazen,Dugun Jainkoa adora.

Eskerrak

Jesus ona, ahuspez ditutZure penak adoratzen;Zure odola zaiiietarikEnetzat duzu isurtzen.

Ah, zu nola tratatu ziiien!Nola ninduzun maitatu!Hil izan ziiien amudioz,Gizona nahiz salbatu.

Ofrenda

Zenbat on egiii darotazu!Eman nolako bihotza!Beraz zer bihotz zor darotzut,Eta zenbat ezagutza!

Obihotza, bizi behar dukJainkoaren maitatzeko,Eta bethi harekiii biziGurutzea ekhartzeko.

Resoluzionea

Bekhatua, ah bekhatua,Burreu gaixki egillea!Izan aiz, fiiiean, izan aizJainkoaren hiltzaillea.

o Jesus, eztut segitukoZu hil zaituen furia,Baiian bilhatuko dut bethiHark joan darotzun bizia.

Othoitza

Jauna, irabazi zinduenHerioan biktoria;Othoi, iguzu zuk mereziGrazia eta gloria.

Sor bedi zure heriotikGure bizitzetasuna,Eta sor zure penetarikGure dohatsutasuna.

Esparantza

Habe handian hil zeneanGizon eta Jainko zena,Satisfatu zen justiziaJainko bizi denarena.

Jesusen penek darotateErosi ene gloria;Fons handi huntan finkatzen dutEne fidantza gustia.

92

Amudioa

Ala zure amudioakNi hagitz bainau maitatu!Salbatu behar nauelakotzZu galdu izan baitzaitu.

o Jesus ona, hiltzen zareEnegatik Gurutzean:Maite zaitut; ah, bizi zaite,Othoi, ene bihotzean.

Imitazionea

Adi zagun Jesus JaunarenZuhurtzia dibinoa;Gurutzea ekharrak, dio,Irabaztekotz koroa.

Gurutze huni lot akio,Lot huni hire desirak;Egiii adi hunen partale,Nahi badituk plazerak.

BERNARD GASTELU<;AR

Estimua

Konsiderazak, 0 arima,Jesusen heriotzea,Hunen arantza, hunen itze,Lantza eta Gurutzea.

Orduan bada jakiiien dukZer den hire balioa,Nolakoa Jainkoak zuenHiretzat amudioa.

Humilitatea

Egia othe da ala ez?Maite zaitudala, Jauna;Badakit, bekhatorea naiz,Posible den gaxtoena:

Badakit zure ontasunenEta dohainen gloria:Bada zuk ere badakizuZer den ene malezia.

Bekhatoreak madarikatzen du bekhatua

Pentsatzean Jesus hil delaEnegatik Gurutzean,Nik nola deus pentsa dezaketHaren kontra bihotzean?

Nola nik mespresa dezaketIsuri duen odola?Xortatxo batek balio duErresuma etemala.

Zuk hanbat pairatu ondoan,Jesus, zure gorphutzean,Egiiien othe narotzukeUrkhabea bihotzean?

Andre dena Mariari othoitza

Zeruetako Erregiiia,Birjina Ama enea:Kalbarioan gora zinduenSegitu zure Semea.

Ah, han Gurutzean zinduenitzaturik kontenplatuEta doloreak zarotzunZure bihotza flakatu.

Othoitzten zaitut, Seme JaunakSofritu heriotzeaz,Heriotzeko perilletan,Arren, ez ni kitatzeaz.

EGUIAC CATOLICAC

Aingeru gustiei othoitza

Ez othe nauzue entzuten,Aingeru baketiarrak:Bada Jesus hil zen denboranEgiii zintusten nigarrak.

Haren dolu handia ereHartu zinduten zeruan;Ez othe tutzue entzunenEne othoitzak munduan?

Othoitzten zaitustet humilkiJesusen heriotzeaz,Heriotzeko orenean,Arren, ni faboratzeaz.

93

o Giristiiio tristea,Biztu da Jesus maitea,Alleluia, alleluia,Alleluia, alleluia.

Larunbat alba goizeanPiarresekiii bateanJoannes hilharrirat zen joan.Alleluia...

Joan zen Madalena ere,Joan zen Maria Salome,Eta Maria Jakobe.Dugun lauda, dugun lauda,Dugun lauda, dugun lauda.

Emazteak hurbiltzean,Aingeruek zuten erranJesus zela Galilean.Dugun lauda...

Bazko denboran

ofilii et filiae

Thonbaren aitzineraiioPiarres saindua baiioJoan zen Joannes lasterrago.Dugun lauda...

Jesus ediren zeneanApostoluen artean,«Duzuen bake» ziotsan.Alleluia...

Diszipuluak entzunikNausia zela bizirik,Egotu zen dudaturik.Dugun lauda...

Tomas, zioen Nausiak,Ikhuskik ene zauriak,Eta utz duda guziak.Dugun lauda...

94

Jesus ikhusi ondoan,Diszipuluak ziotzan:Ene Jaun, ene Jainkoa!Alleluia...

Dohatsua duk presunaNi ikhusi ez nauena,Eta sinhetsi duena.Alleluia...

BERNARD GASTELUC;AR

Jesus dela bedinkatu,Laudatu eta maitatu:Dela bethi ohoratu.Dugun lauda...

Demogun esker debotki,Bethi ohore humilki,Eta gloria handizki.Dugun lauda, dugun lauda.Dugun lauda, dugun lauda.

Jesus-Kristo gure SalbatzaiUe Jaunarenbesta-buruak

Abendoa

Zerua, isur diezagukGure arimen ihintza:Ilkhi zaite hedoietarik,Gure Kapitain borthitza.

Lurra, idekak bihotzetikHire ontasun joria;Munduari emanen diokSalbatzaille Jaun handia.

Natibitatea

Zure ethortze dohatsuak,Salbatzaille dibinoa,Ekhartzen diote bihotzeiZeruko bozkarioa.

Ala guk bihotz dohatsuak!Baldin zure manyateraEgiten bada gure hutsenEhortzeko sepultura.

Zirkunzisionea

Hasten zare, Salbatzaillea,Gure zaurien sendatzen;Hargatik duzu zaiiietarikZure odola isurtzen.

Huna, urthe berria ere,Herriz da hasten berritzen;Haurra, has zaite zure penezGure bihotzen zeuretzen.

Trufania

Hirur Prinze humillen balsan,o gustien Erregea,Ofritzen darotzut humilkiNik zuri zor ohorea.

Othoitzak ditut inzensutzat,Pena gustiak mirratzat,Eta gustiz zuretzat dudanAmudioa, urretzat.

Anunziazionea

Eguna, hire dohatsua!Lurrera Jainko HandiaZerutik jausten baita egun,Utzirik bere gloria.

Amudio dibinoak dikGure gaiiia jautsaraziEta munduan sekulakotzlainkoa gizon formarazi.

Ortzirale Saindua

Egun Saindu triste huntanGuretzat egun onean,Salbatzaillea hil izan daGurutzearen gainean.

Amudiozki sofritu duGuk sofritu behar penak,Guri nahiz komunikatuGloriako ontasunak.

Bazko

Jesusek Bazko eguneanErakusten du gloria:Hillik herioa, egun duIrabazi biktoria.

Eternitate dohatsukoIguzki bethi argia!Zure arraiez egun duzuArgitzen egun berria.

Aszensionea

Hautsi tutzu gure etsaiak,Jesus gerlari noblea,Eta bazoaz gloriara,Gloriako Erregea.

Ah, zer gorthe ederrarekinJoaten zare bolaturik!Noiz zaituzte gure bihotzekSegituko sainduturik?

EGUIAC CATOLICAC

Pentekoste

Aitaren eta SemearenAmudiozko Presuna:Huna, heldu da konplitzeraMisterio nobleena.

Behin suzko mihi argiezErre nahi tu gorphutzak,Gero zeruko su sainduezNahi tu erre bihotzak.

Trinitatea

Aita eta Spiritu Saindu,Seme adoragarria!Eztire Jainko Jaun bat baizen,Gauzaren miragarria!

Hirur Presuna dibinoakDirade Trinitatea,Eta hirurek berek, beraDute dibinitatea.

Besta berri

Ohora zagun misterioEzin erran daitekena;Prepara diozogun ponpaPosible den ederrena.

Zato, Sakramendu handia,Egun gloriaz bethean;Ceuretzatzu gure bihotzakTriunfa handienean.

95

Jesusen izen sainduaren letharinak

JAUNA,urrikal gakizkitzu.JESUS-KRISTO, urrikal gakizkitzu.JAUNA, urrikal gakizkitzu.JESUS-KRISTO, urrikal gakizkitzu.

Zeruko Aita, zeifia baitzare Jainkoa, urrikal gakizkitzu.Semea, munduaren Salbatzaillea, zeifia baitzare Jainkoa, urrikal...

96 BERNARD GASTELU<;:AR

Spiritu Saindua, zeiiia baitzare Jainkoa, urrika1...Trinitate Saindua, zeiiia baitzare Jainkoa, urrika1...Jesus, Jainko biziaren Semea, urrika1...Jesus, argi eternalaren Argia, urrika1...Jesus, gloriako Erregea, urrika1...Jesus, justiziaren Iguzkia, urrika1...Jesus, Birjiiia Mariaren Semea, urrika1...Jesus, admiragarria, urrika1...Jesus, heldu den mendearen Aita, urrika1...Jesus, konseillu handiko Aingerua, urrika1...Jesus, gustiz puxanta, urrika1...Jesus, guztiz pazienta, urrika1...Jesus, gustiz obedienta, urrika1...Jesus, emea eta bildots humilla, urrika1...Jesus, kastitatearen maitatzaillea, urrika1...Jesus, gure maitatzaillea, urrika1...Jesus, bakearen Jainkoa, urrika1...Jesus, Bizitzearen Prinzipioa, urrika1...Jesus, berthuteen eksenplua, urrikal...Jesus, arimen zeloa duzuna, urrika1...Jesus, gure Jainkoa, urrika1...Jesus, gure ihezlekhua, urrika1...Jesus, paubreen Aita, urrikal...Jesus, fidelen tresora, urrika1...Jesus, Arzain ona, urrikal...Jesus, egiazko Argia, urrika1...Jesus, Zuhurtzia eternala, urrikal...Jesus, ontasun infinitoa, urrikal...Jesus, gure Bidea eta gure Bizitzea, urrikal...Jesus, Aingeruen Bozkaria, urrikal. ..Jesus, Apostoluen Nausia, urrika1...Jesus, Ebanjelisten Doktora, urrika1...Jesus, Martiren botherea, urrika1...Jesus, Kofesoren Argia, urrika1...Jesus, Birjinen xahutasuna, urrika1...Jesus, Saindu gustien Koroa, urrikal...Fabora.gaitzatzu, barkha diezaguzu, JaunaFabora gaitzatzu, barkha diezaguzu, JesusFabora gaitzatzu, entzun gaitzatzu, Jesus.Jesus, begira gaitzatzu gaitz gustietarik. Begira gaitzatzu, Jesus.Behkatu gustietarik, begira gaitzatzu, Jesus.Zure koleratik, begira gaitzatzu...Heriotze supitu eta ustekabekotik, begira...Deabruen enboskadetarik, begira...

EGUIAC CATOLICAC

Fomikaziiioaren espiritutik, begira...Sekulako heriotzetik, begira...Zure inspiraziiioen kitatzetik, begira...Zure Inkamazioneko misterioaz, begira...Zure sortzeaz, begira...Zure haurtasunaz, begira...Zure bizitze guziz dibinoaz, begira...Zure trabailluaz, begira...Zure Agoniaz eta zure Pasioneaz, begira .Zure Gurutzeaz eta zure Utzteaz, begira .Zure Hersturaz, begira...Zure Heriotzeaz eta zure Sepulturaz, begira...Zure Reurrekzioneaz, begira...Zure Aszensioneaz, begira...Zure Bozkarioez, begira...Zure Gloriaz, begira...

Jainkoaren bildotsa, zeiiiak khentzen baitutzu munduko bekhatuak,barkha diezaguzu, Jesus.

Jainkoaren bildotsa, zeiiiak khentzen baitutzu munduko bekhatuak,entzun gaitzatzu, Jesus.

Jainkoaren bildotsa, zeiiiak khentzen baitutzu munduko bekhatuak,urrikal gakizkitzu, Jesus.

Jesus, adi gaitzatzu,Jesus, entzun gaitzatzu.

97

Othoitz egigun

lesus-Kristo gure launa, zeiiiak erran baituzu: «Galdegizue eta errezibi­tuko duzue, bilha zazue eta edirenen duzue, pusa zazue eta idekiko zaitzue»:othoitzten zaitugu galdegiten darotzugunei emateaz zure amudio guziz dibi­noaren fruitua, gure bihotzaz, gure aho eta obra guziez maita zaitzagun, etazure laudorioen erratetik sekulan ixil ez gaiten.

Fabora gaitzatzu izatekotzat zure Humanitate, Dibinitate berarekiii bategiii denaren beldurtasuna, eta halaber amudio bethierekoa; ezpaitutzu zuregobemutik sekulan utzten zure amudioaren fermutasunean hartzen tutzu­nak: zeiiia bizi eta Jainko Jaun baitzare Aita eta Spiritu Sainduarekiii men­de gustien hedadura luzean. Halabiz.

III Partea

KONFESIONEA ETA ALDAREKOSAKRAMENDU SAINDUA

PENITENTZIA SAINDUA: konfesionea

Hirur parte ditu Sakramendu Saindu hunek: 1) Kontrizionea; 2) Konfe­sionea, eta 3) Satisfakzionea. Kontrizionea da urrikitzea, zeren desplazeregiii diogun lainkoari bekhatuez; guziz ona eta guziz maitagarria delarik.Konfesionea da, absolbitzeko autoritate duen aphezari sekretuan bere bek­hatu gustiezakusatzea. Satisfakzionea da bekhatoreari ordenatzen zaionpenitentziaren konplitzea.

Konfesionean klarki erran behar dire bekhatu gustiak, bat ere estaligabe. Satisfakzionean, osoki konplitu behar da penitentzia. Hautzaz biezeztugu deus erranen, errexak baitire. Baiian bai doloreaz.

Bi dolore suerte dire: atrizionea eta kontrizionea. Kontrizionea perfektada, emaiten baitu arima lainkoaren grazian; atrizionea inperfekta da, ezpai­tu ematen arima grazian, sakramenduaz kanpoan. Kontrizionea duenakdamu du lainkoaren amorekatik, eta hari eman dioen desplazera dela kau­sa; atrizionea duenak damu du bere amorekatik, eta zeren galdu duen para­bisua, edo merezi ifernua.

Dolore hautzaz baliatzeko, behar da izan resoluzione fermu bat, sekulanez egiteko bertze bekhaturik gehiago. Bertzela, lainkoaz trufatzea eta sakri­lejio egitea lizate. Ikhuskigun eksenpluak nola egiten den atrizionea, etanola kontrizionea; baiian lehenbizirik ikhus-agun lainkoaren kolera bekha­torearen kontra, bekhatua dela kausa.

102

Justuak dirade, justuak,Jauna, zure sententziak;Gu urrikari izateazAla zuk plazer handiak!

Bafian gaxtoegi izan naiz,Niri orai barkhatzeko;Zure justizia justuaHagitz leiteke zaurthuko.

Egia da, 0 Jongoikoa,Ene bekhatu handiakMerezi du ene gaifieanEgotz-tzatzun su gustiak.

Zure ohoreaz doatzuNi ez hartzeaz zeruan,Galdez dagotzu justiziaNoiz naiteken infernuan.

Hunen nahia kunpli zazuJustua denaz gerostik;Sumin zaite ene nigarrezZuretzat izanagatik.

BERNARD GASTELU<;:AR

Justizia dibinoa koleran

Erakutskitzu ene kontraTromenta harrigarriak,Ene gaifiera lantzatzatzuZerutik ihortziriak.

Gerla gerlari egiozu,Orai da, beraz, denbora;Annak hartzatzu, kolerariErakutsozu kolera.

Adoratzen tut humilkiNi punitzen nauzunean.Damnatzean haifi ungi zare,Jainko, nola salbatzean.

Bafian pena dut, ez ttipia,Zureganik jakiteko;Aithortzen darotzut, eztakitNola nauzun punituko.

Non pausatuko darotazuZerutik ihortziria?Estali nau zure SemeakBere odolaz gustia.

Beraz nahi banauzuZure koleran punitu,Lehenbizirik behar duzuZure Semea kolpatu.

Dialoga bekhatorearen eta justuaren artean

B. Egifi da resoluzifioa,Utziko dut bekhatua;Penitentzia egifien dut,Obedituko zerua.

J. Deliberazifio ilhuna!Esparantza lastozkoa?Noiz izanen dela uste dukHire azken mementoa?

B. Nigar egiten duenariBarkhatzen dio Jainkoak;Bertzela eztire promes haukHaren promes dibinoak.

J. Nigarrak ungi egiteko,harzak egungo eguna,Ezpaitio Jainkoak promesNihori biharamuna.

EGUIAC CATOLICAC 103

B. Egiii behar denaz gerostik J. Halako mendi itsusianNahi dut ungi pensatu, Mendi tromentez betheanDenbora astiro harturik, Amudioak hil zintuenUngi nahi dut konplitu. Itzaturik Gurutzean.

J. Erhoa, halako gloria B. Higuiiiaraz dietzadatzuHik uste parabisuan? Munduko xarma emeak,Eta bitartean utzten duk Eta porroka bihotzeanBenturaren hirriskuan? Bekhatuaren gatheak.

B. Utziko dut oso osoki J. Zuk, Jauna, zuk xarmatzen nauzuBekhatuaren bidea, Zeruko xarma puxantez;Eta segituko dut gero Hautsiko tut fiiiean sokakBerthutearen xedea. Ifemuaren despitez.

J. Fazoiii huntan penitentzia B. Eztire deus enetzat oraiBethi urruntzen dukela, Ene plazerak munduan,Eztuken denboran uste duk Bethikotz egiii zaizkit JesusSaindu egiiien aizela? Nausi ene bihotzean.

B. Plazer ilhaunek darotate J. Mundua, 6 mundu itsua!Bihotz gustia xarmatzen, o handitasun ezdeusak!Hautarik eziii apartatuz Sensuen atsegiii ilhunak,Hunela naiz amarratzen. o Aberastasun eskasak!

J. Urrun adi lehenbailehen B. Bazoazte arinkiagoEta horien lekuan, Ezen ez xirripan ura;Jainkoa nausi egiiien zaik Nola beraz zaitustet zuekHire bihotz dohatsuan! Maitatu hanbat denbora!

B. Nola usantza gaitzek tusten J. Baiian zu aspaldion zarenFlakatzen gure indarrak! On eder eta berria!Zerk desegiii othe detzake Nola hunen berant darotzutHaukien gathe gogorrak? Eman arima gustia!

J. Ene ondikoa! Ondiko B. Nik zure kharrez behar nuenPosible den handiena; Erre ene egunetan;Inposible da utz dezadan Ezperen maitatuko zaitutEne gathibotasuna! Gaiiierako denboretan.

B: o Salbatzaille Jauna, zato, J. Su sainduak errerik, utzkikZato ene laguntzera. Munduko sendimenduak,Gustien salbatzaille ona, Eta hartzak doluz zaurthurikZato ene libratzera! Zeruko mobimenduak.

104 BERNARD GASTELU<;AR

B. Ab, bai utzten tut bekhatuak,o Jesus orai beretik,Hautsten tut sokak, egonen naizDoluz bethi zuregatik.

J. Horra jadanik segitzen dikGloriak hire dolua,Hire gatheak desegiiiikEmaten darok zerua.

B. Emok dolore sainduariHire bizitze gustia;Hire nigarrek hillen dieIfemuko khar handia.

Bekhatoreak kitatzen du bekhatua

Ingratki ofensatu zaituto Jainko guziz maitea.Damu dut; ikhus-azu, Aita,Ikhus ene dolorea.

Entzun nazazu zuregatikAuhenez nola nagoen.Entzun ene bihotz humillakNola desira zaituen.

Gogotik nigar egiiien dut,Egiiien penitenzia,Eta utziko sekulakotzBizitze gaxto guzia.

Majestate izigarria!Gustien juje justua!Ikharaz nago zuregatik,Doloreak harritua!

Dolu dut ene bekhatuez,Transitzen nau 'ifemuak;Ifemurat egortzen tuenIhortziria soiiiuak.

MilIa eta milIa herioLehen ditut sofritukoEzen ez deusik zure kontraBehin ere pensatuko.

Sekulakotz utzten dut berazEne usantza gaxtoa,Zu bethi-ere maitatzeko,Zeruetako Jainkoa.

Maitatu nauzu bethi-ere,o Trinitate handia!Zure maitatzen enplagatuNahi dut bihotz gustia.

Atrizionea

Nola egin behar den

Helas! Bai ifemuko kharrakGustia nau arraillatzen;Arima galtzeko beldurrez,Nigarretan nau hondatzen.

Bekhatuek hunela nauteParabisutik urrundu,Eta ifemuko tromentaHandietara hurbildu.

EGUIAC CATOLICAC

Kontrizionea

Nola egin behar den

105

Nigarrez nago ikhusirikEne falten beltztasuna,Eta ikhasirik halaber,Aita, zure ontasuna.

Egia da, tarritatu dutZure kolera justua;Zure besoa armatu dut,o juje ofensatua!

Hala ere hau ezta penaEne pena handiena,Bafian bai zeren zu zaitudanTristetu, ene Jaun ona.

Bertzea

Ikhus azu, zeruko Aita,Ene dolore handia.Bai, zu zerori egifi zareEne mifien ithurria.

Ene kontra kolera zaite,Puni nadin gehiago;Biziko da ene arimaGeroago sainduago.

Edo dadilla bethi biziEgiazko beldurrean;Edo ezperen hil dadillaOrai duen dolorean.

Bertzea

Jainko handia, ageri daZeifi hagitz nauzun maitatu,Anbat milIa pena baituzuEnegatikan hautatu.

Aita, nik zuri amudioBehar bidean bihurtu,Zenbat milIa egifi darotzutDesplazer eta afruntu!

Bertzea

Kalma zazu, Jaun ona, kalmaZure kolera justua.Erdiratzen naiz aditzeazNik merezi gaztigua.

Zureganik urrundu banauBekhatu dohakabeak,Bederen hurbiltzen baninduBihotzeko doloreak!

Bertzea

Eztut, Jauna, eztut bihotzikBegien idekizeko;Gutiago dut, bada, Aita,Zuregana altxatxeko.

Merezi ditut zure suak,Ni naiz hobendun handia.Ah, nik frogatu behar nukeZure kolera gustia.

Hit behar dut, ezifi nagokeZeren zaitudan tristetu!Ez naiz Jainkoaren semea,Zure kontra naiz altxatu.

Ah, nolako pena nik dudanEne baithan pensatzean,Hanbat pekhatu detzadalaEgifi zure aitzifiean!

106 BERNARD GASTELUl;:AR

Kontrizionea anplekiago deklaratua

Gurutzearen aitzifieanbekhatoread%rez eta amudioz zaurthua

Gizonen eta aingeruanErrege eta Jainkoa,Posible diren on gustienItsaso egiazkoa!

Zu zara gustien PrinzeaEta zu Majestatea,Gure bihotzen gozatzeko,Zu on guziz kapablea.

Arren, egifi diezadazuNahi zinduken bihotz bat,Zuregatikan sofritzekoZuk plazer duzun bezanbat.

Oraifio desiratzen nukeNuen ene dolorea,Zeren zu tristetu zaitudan,Ah, Jainko guziz maitea!

Bethi desplazer nahi nukeZuri egifi desplazerez;Eta tristezia osoaZuri eman tristeziez.

Nahi nuke bethi pairatuBihotzean agonia,Eta dolorez akhabatuEne bizitze guzia.

Ezpazindu zerurik ereZure adiskideentzatEta ifemurik ezpalitzBekhatore etsaientzat;

Hala ere sofritu bethiNahi nuke zuregatik,Bethi sofritu, Jauna zuriPlazer egiteagatik.

Ah, Jesus, indaitzu, beraz,Dolore, herra handiak,Munduan diren bekhatuekMerezi tusten gustiak.

Ah, segur, Jauna ez lizateZure ungi maitatzeaEgun oroz egiten direnHobenez ez tristetzea.

o gure amudio maite,Gure on, gure gloria,Majestate infinitua,Jainko adoragarria:

Ez othe ninzate sekulanHaifi dohatsu gerthaturen,Non bekhatuen khasatzekoBizia bainuke emaren!

Segur egiazki darotzut,Ene jauna, deklaratzen,Belhauriko eta bihotzezAitzifiean prometatzen.

Baldin banitu milIa biziLehen nituzke emarenEzeru:u arinki ereSekulan ofensaturen.

Beraz prometatzen darotzutAhalaren egiteko,Zure moianez huts gustiakDitudala kitatuko.

Fabore hunen galdetzeko,Lagundu nauzu graziaz:Lagun zakizkit konplitzekoBehar den indar guziaz.

Badakit eztuzula nahiBekhatorea hil dadiii;Baiian utz dezan bekhatuaEta ungi boo dadiii;

Helas, Jauna! Helas Jainkoa!Bihotzez ditut hartukoOrdenatuko tutzun penak,Amudioz konplitzeko.

Besarkatuko tut posibleDiren dolore gustiak:Inposible direnak ereIzanen zaizkit ttipiak.

EGUIAC CATOLICAC

Promes darotzut gehiagoKonfesatuko naizela,Aphezari falta gustiakErranen diotzadala.

lzanen da ene plazeraEthorriko den denboran,Biziko bainaiz, zuri egiiiDesplazerez desplazeran.

Ab bail Zu nahi zaitut, Jesus,Hartu ene eksenplutzat;Zure miii eta doloreakEne gustien mirailtzat.

107

Egiii zauzkitzun afruntuakEmanen tut bihotzean,Hil eta boo egotekoZurekien Gurutzean.

Bekhatoreak hartu oahi du bizitze ooa

Eztarot dolorerik baizenEne bihotzak ematen,Eta ez ene bi begiekNigarrik baizen egiten.

Jauna, haiii tromenta kruelakNaute bethi erdiratzen!Arren, beraz lagun zakizkitHaukien aphazegatzen.

Egiiiagatik ene hutsezMunduko auhen tristeak,Zuk baizen nihork eztetzakeSenda ene doloreak.

Ezen hanbat miii sofriturikBethi nago doloretan,Nahasten baizen ez naiz bethiBethi pairatu ondoan.

Laster zihoan xirripa batItsasoaren aldera,Bere jaidurak baitzaramanBere zentro propiora;

Baiian trabatu izan zuenBidean horma gogorrak,Urean ziren holatx pillezEgiiiik gathe amarrak.

Beira zegokan iguzkia,Bere tronuan jarririk,Eta kexatu izatu zenUra preso ikhusirik.

Horma hotza (suan bezala)Arraien klartasunean,Berotu eta urtu zuen,Libro largatu bidean.

Bihotza hala zihoatanXirripa ziduriela,Zeruko itsaso handiaAtzeman behar zuela.

Baiian, ab, ene bihotzariTrabatu nahiz kursua,Bekhatuak (negu kruelak)Hil zioen bere sua.

108

Urrundu zen JainkoaganikGaldurik bide saindua,Hotzak trenkaturik zegoenEzin kausituz zerua.

SalbatzailIe Jauna, zu zareGure arimen argia,Zu ethortzen zare mundura,Munduaren iguzkia.

Arren, idekitzatzu berazZure bi begi eztiak,Eta sendatuko ditutzuEne dolore gustiak.

Bekhatuak hotztu bihotz hauErdira diezadazu;Idorrak ditut bi begiak,Urtan ganbia detzatzu.

BERNARD GASTELUC;:AR

Itzuliko darozkidatzuBi ithurri ederretan,Zuregana nabigatzekoBi itsaso sainduetan.

Izanen da zure odolaGure itsaso gorria;Han barrena dut hondatukoEne bihotz egarria.

Alferrik zaizkit mariiielakLaguntzera ethorriko;Ithoko nauen elementaMilIetan dut laudatuko.

Izanen da ene untziaUr huntan zure habea,Ene belak zuk zure thonbanIzatu hil-mihisea;

PilIotutzat zure grazia,Zure gloria haizetzat,Ama izar, Jainkoa tresor,Bien Semea portutzat.

Bekhatorea manyateraren eta gurutzearen erdian

Nahi baduk ungi maitatuJesusen lege dulzea,Maitazak haren manyateraeta maita Gurutzea.

Manyateran irakasten dikJesusek inozenzia;Gurutzean dik predikatzenJesusek penitentzia.

Arima, beraz nahi badukBizi sosegu handian,Beirauk ez ilkhi, ago bethiHekien bien erdian.

Amudioak hire penakDarozkik ganbiatuko,Eta dolore dibinoakMilIa xarmez xarmatuko.

EGUIAC CATOLICAC

Jesu-Kristok abisu ematen dio penitentari

109

Sekulan ezakela segiBekhatuen gutizia,Karitatea begirazak,Ez gal nik emon grazia.

Egik beraz ahal dagikenObra saindu tenporala,Eta bethi konplituko dukNik nahi dudan bezala.

Penitentak

Zure plazera da, 0 Jauna,Gizonak duen gloria;Hori da bada mundu huntanNik nahi dudan gustia.

Hori da orai eta bethiDesira dudan desira,Ea noiz konplituko dudan,Jainkoa, zure plazera.

Jainkoak

Bethi hartuko duk denboraOthoitz onen egiteko;Othoitzak behar darok emanHire denbora eskuko.

Nahi baduk hire rniiientzatErremedio eztia,Athor hunat; errezibi zakDebotki Eukakristia.

Arrazoiiia dukek orduanOsoki hire nausia,Eta arrazoiiiaren nausiZeruko Jainko Handia.

Xoil tuk hagitz preziatukiMementoak enplegatzen,Noiz ere baita zeruetanOraziiioa agertzen.

Jainkoari altxa diozokHire bihotza obretan,Mahaiiiean, etxean, landan,Eta lekhu guzietan.

Bethi ere ofri diozokGorphutza eta gogoa;Hiretzat dukek ontasuna,Harentzat bozkarioa.

Fiiiean hire obrak ditukFletxen gisa bolatuko,Eta ziotek JainkoariBere bihotza zaurthuko.

Bertze abisua

Hire ogia denaz gero,Egik hire janharia;Emanen dik hire arimanBizitze rniragarria.

Orduan darok garbitukoHaragi hunek gorphutza;Baita hunen odolak ereEder egiiien bihotza.

110 BERNARD GASTELUC;AR

Preparazionea sakramendu sainduaren errezibitzeko.

Aldareko Eukaristia dibinoa, Gore jaunaren obra.Cum dilexixet suos, infinem dilexit eos. Joan, 13.

Amudio dibinoarenEspantu miragarria!parabisua da lurrean,Gau ilhunean.argia.

o amudio! 0 bothere?Ala zuk indar handia!Hostian bama eman duzuIhortzirien Nausia!

Hurbil zaitezte, beraz, jendeMunduan diren gustiak,Zuek Prinze maiteaganikHartzeko lege eztiak.

Zoazkigute urrun, nigarrak,Eta urrun tristezia;Zerua utzirik ziagokBere kolera guzia.

Eztik egiiien gehiagoLurraren kontra gerlarik,Bethi ere egonen ditukElkharrekiii baketurik.

o Jaun! 0 Prinze! 0 Errege!o biktorios noblea!Aldarean estali duzuJainko bat paregabea.

Zuek ere zatozte hunat,Arima xahu maiteak;Baratze eder gustietanBil detzatzue loreak.

Behar duzue koroatuAmudiozko hostia,Zuen janhari egin baitaIhortzirien Nausia.

o Amudio! 0 bothere!Zer da zu bezalakoa?Hostian baman eman duzuZeruetako Jainkoa!

Salbatzaileak gizonei ematen diote jatera here gorphutza

Huna, erran izatu zuen,Ene gorphutz sakratua,Zuentzat eta haiiitzentzatAmudioz zathitua.

Ihardets biozo giristiiioak

Eskuan bihotza harturik,o Jesus, Huna ogia,Zuretzat eta zuregatikOsoki doluz zaurthua.

EGUIAC CATOLICAC

Sakramendu sainduaren gaiiieanSaint Tomas doktoraren prosa:-

Lauda, Sion, Salvatorem

III

Eliza, zure artzaiiia,Salbatzaille kapitaiiiaLauda zazu handizki.

Egiii-agatik nahiaLaudatzeko Jaun handia,Ez daikezu osoki.

Zure kanten materiaHar zazu ogi bizia,Banketik gozoena.

Hau zuenean sakratu,Bera izan zen ofritu.Dohaiiik handiena.

Altxa zazu gora bozaEta zaite ungi gozaOgi hunen laudatzen.

Lehen eman ontasunakHemen ditu Jesus JaunakOrai berriz berritzen.

Hemen Errege berriakBazko zahar joan gustiakBerrietan trukatzen.

Itzal hutsa du egiak,Gau ilhuna iguzkiakOndotikan segitzen.

Manatzen du Jesus JaunakAfaritan eman onakOfrenda diotzogun.

Bere gorphutz sakratuaEta odol peziatuaKonsekra diotzogun.

Odol saindu, du erraten,Arnoa dela egiten,Gorphutz saindu ogia.

Eskuak eztu ukitzen,Begiek ez ezagutzen,Fedea da argia.

Akzident diferentetanEta ez substanzietanDago tresor handia.

Odola da kalitzean,Gorphutza ogi ordean,Banatan Jaun handia.

Ezta gorphutza zathitzen,Odola ezta partitzen,Baiian daude osorik.

Millei zaie zerbitzatzen,Batek haiiibertze du hartzen,Deus ez gutiagorik.

Ogi bera dute onekEta bera hobendunekMahaiii berean hartzen.

Baiian onek bizitzea,Gaxtoek heriotzeaDiferentki kausitzen.

Hostia denean hausten,Oso da Jesus egotenParte ttipienean.

Figurak dire ukitzen,Gauzak eztire guttitzenBere estatu bamean.

Hau da haurren janharia,Hau Aingeruen ogia,Eta ez ozarrena.

Isaak hau zen gurutzatu,Bildots hau sakrifikatu,Hau da Kristauen manna.

112

Ab, ogi egiazkoa!Artzaiii amudiokoa!Har gaitzatzu grazian.

Arren, iguzu indarra,Zure bisaia ederra,Ikhusteko glorian.

BERNARD GASTELU<;:AR

o Jainko puxant zarena,Gustiak dakizkitzuna,zaren gure koroa.

Zaren zeruko gorthean,Zure mahaiii ederreanGure bozkarioa.

Halabiz.

Mahain saindura ethorri baiio lehenkonsiderazionea

Grazia hau zer grazia da,Helas, gure Jainko Jauna!Zureganik hartzen baituguHunelako ontasuna.

Xixari txarrei daroezuKreatu mundu handia,eta diozute bazkatzatEman zure haragia.

Zure amudio sainduakHau zuenean pensatu,Nork ahal zuken egundaiiioBihotzean desiratu?

Hala hau delarik, gaitutzuHerioaz mehatxatzen,Ezpagare banket dibinoBizi huntara ethortzen.

Zer du xixari ezdeus batekBere baithan, zer grazia?Merezitzeko zureganikhau bezalako gloria?

Ogi bat zaio aitziiieraOhorezki zerbitzatzen,Zeiiia aingeru bati ereEzpaitzaio presentatzen.

Manatzen nauzu jan dezadanAldarean den Jainkoa,Zure formara formatzekoEne arima flakoa.

Goazen, beraz, gure arimekHemen die janharia,Jainko Jaunak berak emanikJainko baten haragia.

Mahain sainduaren aitziiiean debozionea

Fedea

Siiihesten dut, Jesus Jainkoa,Zure haragi garbiaAldarean egin duzulaZure haurren janharia.

Jauna, adoratzen dut berazZure Gorphutza hostian,Eta zure odol sainduaArnoaren idurian.

Erran duzu, beraz hala da,Ezen egia zara zu;Zure Gorphutza estalirikMahaiii huntan utzi duzu.

Hau zuten lehen Erregek,Artzaiiiek hau adoratu;Lasto gaiiiean hau etzan zen,Hau Gurutzean itzatu.

,---

Desira

BiIdots Jauna, zure odoIazEgiii duzu ithurria,Falta gustiez xahutzekoGure mundu itsusia.

Ah, beraz zato, garbi zazu,Jesus Jainko Jaun ederra,Garbi zazu odoI hunetanEne arima beharra...

Humilitatea

Enegana, othoi, ez hurbiIEz naiz ni diiie, 0 Jauna!Handirik bada mundu huntan,HeIas, ni naiz hobenduna.

Asko duzu zuk manatzea,Asko hitz bat erratea;BerehaIa ethorriko zaitEne ontasun maitea.

EGUIAC CATOLICAC

Othoitza

Jauna, zerorrek darotazuTresor handi hau partitzen.Ah, ene bihotza bazinduZure graziez bethetzen!

Eder nazazu amudioz,Banintz OOzaIa urrea;Egidazu zure dohaiiiezBihotzean aIdarea.

Dolorezko errespetua

DoIorez eta errespetuzUrthuko naiz zuregatik;Egiiien tut nigar handiakEne bekhatuengatik.

Bai, nigar OOthi egiiien dutBihotzaren xahutzeko,Khenduko ditut bekhatuakZu garbiki emateko.

113

NoIa preparatu behar dutHartzeko Jesus debotki:Ezta deus gure munduanEmaten denik osoki.

Prinze bati eman zaioArmada baten kargua;Emanen zaio bertze batiHiri baten goOOrnua.

Errezibitzeko denborankonsiderazionea

Izanen tuste bertze jaunekZeiiiek bere Probintziak;Baiian eztitu nihork ereKoIpez ontasun gustiak.

Sakramendu sainduan JesusOsoki da edireten,Eta partitu gabe zaikuOso osoa ematen.

Zer eztut beraz egiii beharJaun hunen ohoratzeko,Utzi nahi tut deus gustiak,Jesus, zure maitatzeko.

114

Admirazionea

Ah, nik egun zer ohorea!Ene ahoan da sartzen,Ukitzen du ene mihiak,Ene bihotzak sentitzen!

Giristiiioa, entzun ezakEspantu harritzekoa:Zerbitzari humil, paubreak,Jaten dik bere Jainkoa!

BERNARD GASTELU<;AR

Ohorea

Beraz, Jainko Jauna egin zaitAnaia miragarria!Baiian egin zait gehiago,Egiii baitzait janharia.

Aingeruen ogi biziaGizonak du ohoratzen,Adoratzen du, laudatzen duEta du errezibitzen.

Amudioa

Janhari gozo dibinoa,Ontasun miragarria,Arimen present dohatsua,Espos adoragarria.

Salbatzaillea, entzun-azu:Ni gustia naiz zurea;Baiian oraiiio adi zazu:Gustia zare enea.

Mahain sainduan salbatzailleaerrezibitu ondoan

Nunc dimitis servum tuum...

Pagurik orai utzten nauzu,Ene Jainko on handia;Orai nauzu kontent egortzenZure esklabo ttipia.

Ene mihiaz egiii duzuZure jartzeko tronua;Egin duzu ene bihotzazPlazer hartzeko zerua.

Jainkoa, ikhusi zaituzteEgun ene bi begiek,Ohore hau ez zuten izanHil diren zerbitzariek.

Nik dut izatu handiagoGrazia ene ahoan,Ezen ez Salomon ErregekBere tenplu dibinoan.

Bortz milla urthez desiratuOntasun miragarriaAgeri da egun munduanGustien Jainkoa handia.

Zu ziiien zure ahaidenOntasun handi bakarra;Ene ariman egun zauntza,Ah, graziaren ederra!

19uzkiak berotuz gerozEne arimako hotza,Gau ilhuna kasaturikan,Argituz geroz bihotza,

Hagitz joanen naiz xuxenagoEzen ez jende joan dena:Hek itzala segitu zuten,Nik itzalaren eguna.

Gloria, puxantza, ontasunDuela Aita handiak,Espiritu SainduarekinSeme adoragarriak.

EGUIAC CATOLICAC

Nola ere izan baituteHaste gabe den hastean,Dutela orai eta bethiBere etemitatean.

Halabiz.

115

Salbatzaillea doktor egiten dabihotzean

Berbo haragi dibinoak,Zuhurtzia Jainko denak,Bere argiz argitzen tikZuen arima ilhunak.

Ah, tresor handia! Heldu dukZuen minen sendatzera,Eta zuen bihotzekienAmulsuki mintzatzera.

Helas, Jainkoa, mintza zaiteEta konsola detzatzu;Harturik aire dibino batEskolatu behar tutzu.

Irakatsiko daroezuZure lege etemala;Zaren, beraz, hekin doktora,Jainkoa zaren bezala.

Errezibitzen duenabat egiten da Jesusekiii

Anima Chisti, sanctifica me.

Arren, Saindu egin nazazu,Jesus onaren bihotza;Halaber zuk salba nazazu'Jesus Jaunaren gorphutza.

Ase zazu zure odolaz,Jesus, ene egarria;Xahu nazazu, ur JesusekSahetsetik isuria.

Jesus, enetzat hil zarena,Indazu zure indarra,Eta, othoi, entzun nazazu,o ene Jesus ederra.

Zure zauri dibinoetanIduk nazazu gorderik,Eta iduk zure haragiSakratuan estalirik.

Ez nazazula zureganik,Jesus, Utz apartatzera,Eror ez nadin ene etsaiKruelen eskuetara.

Ah, deit nazazu zureganHeriotzeko orduan,Eta, Jauna, mana nazazuIkhus zaitzadan zeruan.

Egidazu, beraz, graziaParabisuan sartzeko,Han bethi dohatsuen balsanKantuz zure laudatzeko.

116 BERNARD GASTELU<;:AR

Jesu-Kristoren aldare egiten daerrezibitzen duena

Jesus, ene ariman bamaAldare bat egidazuEta hostia sakratuaHan pausa diezadazu.

Gurutzean gurutzaturikBethi zaitut ikhusiko,Eta indar gustiez bethiJainkoa adoratuko.

Zure odolaz egidazuIthurri bat bihotzean,Eta itsaso dibino batArimaren inguruan.

Irakiko dut hethi-ereZure ithurri sainduan:Zure amudioak hethiErreko nau here suan.

Jesu-Kristoren tenplu egiten da

Ni zer naiz, 0 ene Jainkoa!Nor naiz? eta zu nor zare?Zu zare gustia, ni ez deusEdo ni suiet, zu Prinze.

Aitzitik, Jauna, ni zer ez naiz?Ah, nik nolako gloria!Errezibitu izan baitut,Zeruko Jainkoa handia.

Aita, zer emanen darotzutEz emateko Semea:Har ezazu hunen estatuHumilla eta gordea.

Ni ere ofritzen natzaitzuJesusekiii juntaturik,Halaber zuri ere, Jesus,Zure esklabo egiiiik.

Saint Tomas doktorarendebozionea

Adoro te devote, latens Deitas

Adoratzen zaitut debotki,Jainko beloz estalia,Eta ogiaren figuranKanpotikan ageria.

Jauna, hala gure bihotzakZaizkitzu humiliatzen,Non pensatzean baitzaizkiguIndar gustiak flakatzen.

Begiak, eskuak, gustua,Guri zaizkigu trunpatzen:Eztugu heharriez baizenOr zarela ezagutzen.

Siiihesten dugu, Jesus Jauna,Zuk erran duzun gustia,Ezpaitu erran nihork ereZuk bezalako egia.

Estali zinduen habeanSolament Jainkotasuna;Baiian hemen estali duzuBaita gizatasuna.

Egia hauk sifihesten tuguEta aithortzen publiki,Baiian ohoiiiak galdegiiiaGaldetzen dugu humilki.

Eztugu Tomasek bezalaZure zauririk ikhusten;Ala baiiian, gure lainkoa,Guk ez zaitugu ukhatzen.

Othoi, egiguzu berretuzDohakigun siiihestea,Eta esparantzarekienBerretuz karitatea.

lainkoaren herioarenNolako orhoitzapena!Emaillea den gisa bizi,Bizia Ogi emana.

Arren, launa, egiozuteGure arlmei dohaiiia,Bethi zu desira zaitzatenEta ez zure ordaiiia.

Amudioa.

ladanikan ene bihotzakSu saindu bat du sentitzen:Ethortzen zait eztit eztiki,Arlma darot erretzen.

Ala ni hagitz dohatsua!Zeren zeruko ogiaEgun ene ariman bamaEgiii baitzait su handia.

Eskerrak

Nola emanen darozkitzutMerezi tutzun eskerrak,Nola ditut ezagutukoZure ontasun ederrak?

Aktak: Esparantza

Zeruan promes darokuzuFiiiik eztuen gloria;Zu ematen zaizkiguneanEmaten zaiku saria.

Desira ahal dezakeguNahi duguna zeruan:Izaten dugu balioaZuk egiii banket sainduan.

EGUIAC CATOLICAC

o amudio, olongoiko!o Pelikano saindua!Zure odolez salba zazuMundu bekhatuz galdua.

Odol eder dibino hunenXortarik den ttipienakXaha detzake munduarenBekhaturik handienak.

o Salbatzaille, gerizeanHor ikhusten zaituguna:Arren, beraz, konpli dezazuGuk desiratzen duguna.

Fiiiean, bisaiaz bisaiaZeruko palazioanDohatsuki ikhus zaitzagunBozkariozko tronuan.

Hartu dut ene bihotzeanZure tresor imensoa,Zure gorphutz, zure arlma,Dibinitate osoa.

Ofrenda

Nola paga othe dezaketlesusen present handia?Bederen ematen darotzutZer ere bainaiz gustia.

Nola zure amudioakFiiiik ezpaitu kausitzen,On gustien emailleariDeusik eztiot gelditzen.

Galdegitea

Garbi zazu ene bihotza,o lainkoaren Semea;Errezibitzen dut saindukiZure haragi noblea.

Zure gisa egin nazazuPazient, humil, amulsu,

, Bekhaturik batere gabe,Munduan bildots dohatsu.

117

118

Othoitza

Arren, Jauna, debeka zazuIfernuko ohoiii hatsa,Hartzetik ene arimakoErresuma aberatsa.

Ah, bai, othoi, debeka zazuNi sekulan garaitzetik,Eta lehen tronutzat zuenBihotzera ethortzetik.

BERNARD GASTELUC;AR

Protestazionea

Zure banket saindu huntaraAmudioz nauzu deithu;Leial izateko darotzutOn egiten juramentu.

Beiratuko dut zuri emanHitz handi egiazkoa,Baiian, othoi, zaren zeroriZigillu sekulakoa.

Errezibitu ondoan erratekoorazione debota.

o Jesu-Kristo, ene Jauna eta ene Salbatzaillea: posible da memento hun­tan zu zaren gustia zarratu zaren ene estomakaren barnean, eta nik adora­tzen dudan Jainkoaren majestate handiak egifi diezadan ohore, ene bizita­tzera ethortzeko? Egia da, 6 ene mihia, izatu aizela Jesu-Kristoren tronua,eta hura ekhartzean, ekharri dukela gauza diren gustien fundamenta etasustengua? Egia da, 6 ene arima, Jesus-Kristoren arimarekin bat egifi aize­la? Hauk erratean, badakik zer dioken? Eta badakik nola zarratzen dukenunibersu gustiaren hedadurak ezifi zarra dezaken Jauna?

Ametsa othe da dau? Ala egia othe da? Errateaz ene baithan dela Jesus!o ene Jainkoa, hau ezta ametsa; bafian egia bera da: zure ontasuna delakausa zare hemen, ez ene merezimendua dela kausa. Bafian harritzeko gau­za da! Sakramendu hau egifi bafio lehen eztzinduela munduan egifi hanbatmirakullu, nola egifi baituzu hemen izatekotzat.

Beraz adoratzen zaitut kapable naizen humilitate eta errespetu gustiare­kifi, eta nahi dut ene arimaren eta ene gorphutzaren indar gustiak ethor da­kizkitzun, merezi duzun ezagutzaren eta ohorearen ematera. Bafian nolaene bihotzeko botherea gauza guziz gutia baita, othoitzten tut saindu gus­tiak, zure aingeru gustiak, zure Ama guziz dohatsuarekifi, arren, irakatsdiezadaten zure ohoratzeko antzea; ene orde eman dietzatzuten zor daroski­tzudan eta ezifi detzakedan errespetu handiak.

Ezta, bada, justu, 6 ene Jauna, zerori ematean niri, eman darozkidatzu­naz gerostik gauza gustiak, egifi diezazudan naizen gustiaz sakrifizio solem­nel bat, paga dezadan gorphutzaz gorphutza, odolaz odola, arimaz arima,eta biziaz bizia?

Beraz errezibi zazu ene gorphutza zure sekulako esklabotzat: zure li­braien ekhartzeko ohorea izatuz gerostik eztu bizi nahi zuretzat baizen, etazure ukitzeaz sanktifikatuz gerostik, eztu zerbitzatu behar bertze nausirik

EGUIAC CATOLICAC 119

zu baizen. Errezibi zazu ene arima bere indar gustiekiii; hauk eztute deusikegiii nahi, zure gogara baizen. Ene memorioari eztzaio sekulan ahantzikoene baithan egoteko egiii darotazun ohorea; ene adimenduak eztu pensatunahi grazia huntan baizen; eta ene borondateak eztu nahi amudiorik hunen­tzat baizen.

Eta nola baitzare Jaun handi eta ungigille bat, zeiiia ezpaita sartzen etxebatean, benedikzione gustien ekhartzeko eta han utzteko gogoz baizen, so­frizazu, ene Salbatzaillea, eztiezazudan egun galdegiii gauza xoil bat baizen.Runengatik zerori ere gizon egiii ziiien, pairatu izan zinduen eta hil izanziiien: galdegiten darotzut ene salbamendua, 0 ene jainkoa. Eztezazula berazpermeti, errezibitu dudan gorphutz hunek alferrik pairatu izan duen herioa,eta ene odolarekiii nahasi den odol preziatu hau alferrik enetzat isuri izatuden Kalbarioan.

Eztitut nahi mundu huntako ontasunak, ez atsegiiiak, ez handitasunak;eztut salbamendua baizen deus nahi, eta hau zurekien batean, 0 ene Jain­koa.

Baiian nola ikhusten baitut, enetzat duzun amudioak zure estaltzekoegiii darozkidan akzident hauk ene estomakan denbora guti iraunen dute­la, eta sarri urratuko direla zure presuna maitea erretiratzean, othoitztenzaitut J. K. ene Jauna, bederen ez ni abandonatzeaz zure graziaz; baiianzure amudio sainduaren moianez ene baithan egoteaz, eta ene arimari bethiegiteaz hemen egotu zarenean egin izatu diotzatzun ontasun gustiak.

Bizkitartean impazienzia handiarekiii biziko naiz, berriz zu ethor arte­raiiio, 0 ene Jainkoa, ene guzia, ene anaia, ene aita, ene esposa, ene Salba­tzaillea, eta nik bilhatzen dudan gloria xoilla denboran eta eternitatean.Rala biz.

Sakramendu saindua aldarean ageri deneanbenedikzionea ematerako denboran

Ecce nunc benedicite Dominum. (Psal. 133, parafrasa).

Adora zazue humilkiHandi gustien handia;Hor ziagok zuen begiraAldarean estalia.

Zeruan errezibitzen tikSainduen laudorioak;Eta lurrean galdegitenGizonell amudioak.

Bildu dik Jesusek HostianJainkoak duen gloria,Eztuk posible ikhus dadiii,Estalia duk gustia.

Goiz eta arrats athor beraz,Ekharrak bihotz garbia;Ohora eta adora zakArimako iguzkia:

120

Izarrek egun ederrariAldiz lekhu egitean,Gaua here ilhunarekiiiBertze mundura joatean.

Eskuak junta, adora zakJainkoaren ontasuna,Bere amudio handiakEman dik hemen barrena.

Ala nik nahi bainituzkeKopla sainduak kantatu;Benedika nazazu, Jauna,Nahi zaitut ohoratu.

BERNARD GASTELUC;:AR

Ah, Jainkoa eta gizona!Laudatzen zaitut munduan.Oi laudatzen bazintut, bada,Sainduen balsan zeruan!

Aita bethi ere zarena,Bethi duzula gloria:Zuk ere gloria duzula,Seme adoragarria.

Zu guregatik egiii ziiienLurrean gure haragi,Eta ziiien halaber egiiiGuregatik gure ogi.

Fiiiean gloria duzula,Amudiozko Presuna:Zuk bethetzen duzu onezMahiii Jesus Jaunarena.

Sakramendu sainduaren ohoretannoiz nahi egiteko aktak

Jendeak, laster egizueErregeren ikhustera;Tronuan huna non dagoen,Zatozte adoratzera.

Zuengana ethorri nahizZeruko Jainko handiak,Aphezen eskutan eman tikBere ontasun gustiak.

Behin zuei emanez gerozBere tresor aheratsa,Odolarekiii darotzueBerriz ematen gorphutza.

Zuek ere egiotzueZuen gorphutzez tenpluak,Eta zuen bihotz garbiezBere aldare sainduak.

Populua, itzul diozokZor dioken ezagutza;Emok errege handi huniHire onekin bihotza.

Hostia huntan duk humilkiJainkoa ezagutuko, .Eta hunen gorphutzarekiOdola adoratuko.

Bihotzez maitatu behar duk,errege gustien Jauna,Hemen ziagok sarthu nahizZuen bihotzetan bama.

Erran arazi behar diokHire bihotz debotariEne mihiak dioenaErraten Jainko Jaunari.

Fedea

Sinhesten dut Hostian delaErregeen Erregea,Establian sorthu zenarenGorphutz, Jainkoaz bethea.

Sinhesten dut hartzen dudalaOgi saindu huntan barnaMundua salbatu beharrezJainko, gizon egin zena.

Sinhesten dut hartzen dudala,Arnoaren idurian,Hustu izan zuen odolaKalbarioko mendian.

Orduan bere GurutzetikJesus gure IguzkiakHil-arazi izan zituenZeruan ziren argiak.

Orduan zuen erakutsiBihotzean zuen sua,Eta bake sainduan emanAitarekien munduan.

Esparantza

Esparantza dut, 6 zerukoErrege guziz handia,Zuk emanen darotazulaSekulako biktoria.

Ardiatsiko darotazuBiktoria glorioski,Triunfa ed,erra emanenEne gaifiean osoki.

Esparantza dut nik mereziPena eta doloreaSendatuko daroztatzula,Ene Monarka noblea.

Esparantza zure koroazAingeruen konpaifiianEgifien nauzula partaleZeruetako glorian.

EGUlAC CATOLICAC

Jauna, eman behar darotzutNik ere zure saria:Ofritzen darotzut humilkiEne arima gustia.

Desira

Heldu naiz egun saindu huntanJesusen zaurietara,Hunen odol preziatuanEgarriaren hiltzera.

Bai, gogotik heldu naiz egunIthurri bizi hautara,Ene amudio hillarenZeruko suan pitztera.

Bere odolaz hemen darotAlogatu edaria,Eta haragi dibinoazPreparatu afaria.

Gizona, jakin behar duzuZer duen Jaunak pensatu,Mahain aberats hau ElizanDuenean presentatu.

Nahi izatu zaitu behinBere onez aberastu,Aberasturik bere onezZeruetara altxatu.

Amudioa

Maite dut eta maitatukoJesus Jongoiko maitea,Jateko zerbitzatu darotGorphutz Jainkoaz bethea.

Maite dut eta maitatukoEne ungiegillea,Zeruetako dohatsueiGloriaren emaillea.

Jesusen suak baizen eztuEne bihotza pitztuko,Ez eta nik ere hura baizenBertzerik adoratuko.

121

122

Ene Jainkoak eman darotBere tresor aberatsa,Eman darostanean bereArima eta gorphutza.

Helas! nik ere behar diotEgifi ene ezagutza;Jauna, beraz huna non duzunBederen ene bihotza.

Beldurtasuna

Traidorea, ikhara adi,Ikhara bekhatorea,Bekhatutan jan izan baitukHire Jainko Jaun maitea.

Adoratu behar HostiaJudasen gisa duk hartzen,Eta sakrilejio beltzaHark bezala kometitzen.

Arimaren jujamenduaHire ahoaz duk jaten,Eta gorphutz krimineleanHire Jainkoa ehorsten.

Baiian akzione be1tz hunekMerezi duen sariaOndoan laster izanen dikPena lastimagarria.

Ah, nola tuen punitukoBiziaren Jaun justuakIthurri bizi saindu huniEgifi zaizkon afruntuak.

Dolorea

Aitzitik nigar egiten dukHainbertze milIa hobenez,Eta ago hire JainkoazBehar bezala auhenez.

.,'Athor, nigarrak begietan,Athor hunat aldarera,Hire bihotzeko mifiarenJesusi erakustera.

BERNARD GASTELUC;AR

Entzunen tik Jainko on hunekHire deihadar gustiak,Baieta sentituko ereHire dolore handiak.

Hire penetan egifien zaikHire konsolatzailIea;Bere kolere kitaturik,Egifien maitatzailIea.

Gero eztuk hik edirenenSekulan hire jujetzat,Bafian kausituko duk bethiAitatzat eta amatzat.

Oferenda

Konfesatzen dut zu zarela,o Jesus, Jainko Jujea,Jainko jujea zarelarik,Zarela Jainko emea.

Heldu naiz zure oifietaraAmudioz kargatua,Eta halaber ethortzen naizBeldurrez arrailIatua.

Heldu naiz beldurrez betheaEne bekhatuengatik,Eta bethea amudiozZure ontasunagatik.

Ene hutsak direla kausaHiltzeko nago dolorez:Zure bihotza dela kausa,Ezin nagoke plazerez.

Zure mahaifiak ikhusten duEne bisaia uretan,Eta halaber ikhusten duEne bihotza kharretan.

Propos Ona

Jainoaren haragi hunek,Haragi Jongoiko denak,Sakramenduan janharitzatEne hazteko emanak,

Ukitu darozkit saindukiGorphutza eta arima;Ukiturik biak darozkitEgifi bere erresuma.

Desterratu behar tut handikBanagloria gustiak,Libertate kriminel hatsakEta plazer itsusiak.

EGUlAC CATOLICAC

Eztut nahi profana daitenJesus Jongoiko sainduakBere argi eta graziezSakratu tuen lekhuak.

Beiratuko naiz egitetikDeabruaren ohatzeaJesus-Kristok bere odolazErosi duen etxea.

Hala biz.

123

PANGE, LINGUA, GLORlOSI,prosa

Zeruko laudorioezDezazue ohoraGizonen eta AingeruenJaun Errege ederra,Haren gorphutz dibinoaHumildurik adora.

Adora zagun gustiokJainko gizon sorthua,Guregatik hark isuriOdol preziatua,Ideki zarokuneanZeru guk zarratua.

Nobis natus, nobis datus.

Birjina amarenganikZenean konzebitu,Gure mundu huntan zuenNahi izan agertu,Jainko zela gizonekifiGizon gisa hantatu.

Doktrina predikaturikBere Aitak emana,Amudioz egin zuenObrarik hoberenaEta hartzaz zigillatuAzkeneko eguna.

In supremae nocte coenae

Bere anaiekin hartuAzken othorontzean,Hil-bespera sakratuanMundutik partitzean,Legea zuen konplituFazoifi hoberenean.

Ezarririk lehenekoJanharien ordaifia,Diszipulei emanikGorphutz Jainko egifia,Jainko emaillea beraIzatu zen dohaifia.

Vebum Caro Panem verum.

Jainko eta gizon denak,Jainkoaren berboak,Hitzez konpliturik hemenDiren misterioak,Konplitu tu prometatuOntasun dibinoak.

Amoa du odol egifiEta gorphutz ogia,Baldin sensuek ukitzenEzpadute egia,Duda gustien khentzekoHuna fede argia.

Tantum ergo Sacramentum

Adora zagun klartasunHandien eguneanEta humilki adoraNork bere bihotzean,Estalirik ageri denJainkoa aldarean.

Figura iragan denaEgiak du segitu,Jesus Jaunak seguratzenGustiok hala gaitu;Haren hitza duda gabeBehar dugu aditu.

124

Genitori Genitoque

Zeruetako Jongoiko,Jaunaren esenzia,Zeifiak baitu dohatsutzenSainduen konpaifiia:Duzula dohatsutasun,Indar eta gloria.

BERNARD GASTELU<;AR

Aitarekien SemeaDela bethi laudatu;Bethi duela ohore,Dela glorifikatu;Bienganik heldu denaBardinki adoratu.

Hala biz.

SACRIS SOLEMNIIS... Prosa

Dugun errespetu, dugun bozkario,Ohora dezagun ontasun handiaEta dugun jasta Jesus JainkoarenBanket adoragarria.

Justu da gargero, denbora berrianSegi dezan aldiz egiak figura;Graziak pitz detzan mihiak, bihotzak,Garaiturikan natura.

Noctis recolitur...

Misterio huntan Eliza sainduakMarkatzen daroku gau sainduko besta,Aitaren berboak egin zueneanAmudiozko banketa.

Lehenbizirikan Hebroek bezalaZerbitzatu zuen Axuri emea,Gero eman zuen zaharrek usatuOgi lemamigabea.

Post Agnum typicum...

Bazkoko Bildotsa pasatu ondoan,Ogi dibinoa izan zen zathituMahain saindu huntan, zeifia behar

baitzenMunduarentzat ofritu.

Ematen dute Jesusen anaieiJatera Gorphutza. Bakhotxak du hartzenGustiek bezanbat, eta unen baithanSalbamendua kausitzen.

Dedit fragilibus ...

Konsolatzen ditu bere haur tristeakEgiten diote present sakratua;Ematen da bera, ogi eta amoIdurian zarratua.

Jan zazue, dio, zuentzat hillen denGorphutz dibinoa; edan dezazueKalitz hunetan den odola gustiek,Tresor hau har dezazue.

Sic sacrificium...

Gu nahiz salbatu, huna nola JesusEgin zen guretzat hostia habean;Oraifio guretzat egin da hostiaHemen gure aldarean.

Enplegu handi hau aphez xoillena da,Munduarentzat da Bildots hau

ofritzen;lendei lainko hau ematen diote,Berek ere bera hartzen.

Panis angelicus...

Figura joan dena egin da egiaAingeru sainduen zeruko ogia.Egin da lurrean gizon gustientzatArimako janharia.

o Karitatea! 0 amudioa!Mirakuillu handia, adoragarria!Jauna da ttipitzen, Jainkoa egitenGizonaren bazkaria.

Te Trina Deitas...

o Trinitatea! Tronu dibinoanZure esenzia dut benedikatzen;Eta zuregana saindu guziekinAmudioz naiz altxatzen.

EGUIAC CATOLICAC

Behera dezazu gure faboretanZeruetan duzun ponpa inmortala;Erakuts dezazu glorian argitzenDuen argi eternala. Rala biz.

125

VERBUM SUPREMUM PRODIENS,Prosa

Berboa heldu denean,Eztu kitatzen zerua,Bere odola emanik,Konbertitzen du mundua.

In mortem a discipulis...

Juduek hil bafio lehenPresent egifiik bihotza,Jatera diszipuleiEman zioten gorphutza.

Quibus sub bina specie.

Amudioak hemen tuBere ontasunak husten;Bi substanzia sainduezGizona osoki hazten.

Se nascens dedit socium.

Lagun egin zen sortzean,Mahaifiean janharia,Prezioa herioan,Eta zeruan gloria.

o salutaris Hostia ...

o hostia dibinoa!Idekitzatzu zeruak,Etsaien kontra prest daude,Arma detzatzu eskuak.

Uni Trinoque Domino

Jainkoan hirur presunekBethi dutela gloria,Digutela berekienFifiik eztuen bizia.

AIdareko sakramendu sainduarenletbariiiak

Jauna, urrikal gakizkitzu.lesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.lesus-Kristo, adi gaitzatzu.Jesus-Kristo, entzun gaitzatzu.Zeruetako Aita, zeiiia baitzare Jainkoa, urrikal gakizkitzu.Semea, munduaren Salbatzaillea, zeiiia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Spiritu Saindua, zeiiia baitzare Jainkoa, urrikal gakizkitzu.Trinitate Saindua, zeiiia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Ogi bizia, zeiiia jautsi baitzare zerutik, urrikal gakizkitzu.lainko estalia eta Salbatzaillea, urrikal gakizkitzu.Berezien ogia, urrikal gakizkitzu.Arno, birjinen egillea, urrikal gakizkitzu.

126 BERNARD GASTELUC;:AR

Ogi gizena eta erregeen plazer gozoa, urrikal gakizkitzu.Sakrifizio, bethi egiten dena, urrikal gakizkitzu.Ofrenda xahua, urrikal gakizkitzu.Bildots tatxa gabea, urrikal gakizkitzu.Mahain guziz garbia, urrikal gakizkitzu.Aingeruen janaria, urrikal gakizkitzu.Manna estalia, urrikal gakizkitzu.Jainkoaren mirakuilluen orhoitzapena, urrikal gakizkitzu.Ogi, substantziaz goragokoa, urrikal gakizkitzu.Berbo, haragi egin zarena, urrikal gakizkitzu.Gure baithan egoten zarena, urrikal gakizkitzu.Hostia saindua, urrikal gakizkitzu.Benedizifioaren kaliza, urrikal gakizkitzu.Fedearen misterioa, urrikal gakizkitzu.Sakramendu guziz haltoa eta guziz ohoragarria, urrikal gakizkitzu.Sakrifizio gustietarik sainduena, urrikal gakizkitzu.Hillei eta biziei graziaren egille egiazkoa, urrikal gakizkitzu.Antidoto zerukoa, urrikal gakizkitzu.Mirakuillu gustietan den mirakuillu espantagarriena, urrikal gakizkitzu.Jaunaren Pasionearen orhoitzapen guziz sakratua, urrikal gakizkitzu.Bethetasun gustiez goragoko dohaifia, urrikal gakizkitzu.Amudio dibinoaren seifiale prinzipala, urrikal gakizkitzu.Liberalitate dibinoaren abundanzia, urrikal gakizkitzu.Misterio guziz sakratua eta guziz haltoa, urrikal gakizkitzu.Immortalitateko erremedioa, urrikal gakizkitzu.Sakramendu harrigarria eta biziaren emaillea, urrikal gakizkitzu.Sakrifizio ez odolstatua, urrikal gakizkitzu.Berboaren bothereaz haragi egifi izatu zaren ogia, urrikal gakizkitzu.Gonbidatzaillea eta janharia, urrikal gakizkitzu.,Banket guziz eztia, zeifietan aingeruak baitire zerbitzatzen, urrikal gakizki­tzu.Pietatearen lokharria, urrikal gakizkitzu.Ofrendatzaillea eta ofrenda, urrikal gakizkitzu.Eztitasun spirituala, ithurri propioan dastatzen zarena, urrikal gakizkitzu.Arima sainduen janharia, urrikal gakizkitzu.Jaunaren grazian hiltzen direnen Biatikoa, urrikal gakizkitzu.Ethorkizuneko gloriaren bahia, urrikal gakizkitzu.o Jainkoa, fabora gaitzatzu.Entzun gaitzatzu, Jauna.Zure Gorphutza eta zure Odola indifieki errezibitzetik, begira gaitzatzu,Jauna.Haragiaren gutizietarik, begira gaitzatzu, Jauna.Bizitzearen superbiotasunetik, begira gaitzatzu, Jauna.Bekhatuen okhasione gustietarik, begira gaitzatzu, Jauna.

EGUIAC CATOLICAC 127

Zure diszipiuluekiii Bazko hunen jateko desira zinduenaz, begira gaitzatzu,Jauna.Zure diszipuluei oiiiak garbitu ziiiotzaten humilitate handiaz, begira gaitza­tzu, Jauna.Sakramendu saindu hau egin zinduen karitate handiaz, begira gaitzatzu,Jauna.Guregatik zure Gorphutz sakratuan hartu zintuen bortz zauriez, begira ga­tzaitzu...Gu bekhatoreak, entzun gaitzatzu, Jauna.Othoitzten zaitugu berretzeaz eta konserbatzeaz sakramendu miragarri hu­nen sinhestea, ohorea eta debozionea, entzun gaitzatzu, Jauna.Othoitzten zaitugu begiratzeaz heresia, tronperia eta bihotzeko itsumendugustietarik, entzun gaitzatzu, Jauna.Othoitzten zaitugu sakramendu saindu hunen fruitu preziatu eta dibinoakemateaz, entzun gaitzatzu, Jauna.Othoitzten zaitugu heriotzeko orenean Biatiko huntzaz preparatzeaz etakonfortatzeaz, entzun gaitzatzu, Jauna.o Jainkoaren Semea, entzun gaitzatzu, Jauna.Jainkoaren bildotsa, zeiiiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak, bar­kha diezaguzu, Jauna.Jainkoaren Bildotsa, zeiiiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak, en­tzun gaitzatzu, Jauna.Jainkoaren Bildotsa, zeiiiak khentzen baititutzu munduko bekhatuak, urri­kal gakizkitzu, Jauna.Jesus-Kristo, adi gaitzatzu.Jesus-Kristo, entzun gaitzatzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.Jesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.

Othoitz egigun

o Jainkoa, zeiiiak sakramendu miragarri hunen azpian zure Pasionea­ren orhoitzapena utzi baitarokuzu; othoitzeten zaitugu humilki guri egiteazgrazia, hala ohora detzagun zure Gorphutzaren eta zure Odolaren misteriosakratuak, non bethi gure baithan senti detzagun zure salbamenduaren frui­tuak, ° Jainko, zeiiia bizi eta Jaun baitzare Aitarekiii Spiritu Sainduarenbatasunean, mendeen mende gustietan. Hala biz.

IV. Partea

ANDRE DENA MARIARENDEBOZIONEA

BIRJIN ETA AMA MARIA

Zeruko Aita JainkoarenAlaba,

Seme Jainko GizonarenEsposa,

Trinitate DibinoarenTenplua,

Munduko eta ZerukoAndrea,

Aingeruen ta gizonenErregina,

Bekhatore penatuenAdbokata,

Egiozu othoitz guretzatJainkoari.

Rala biz.

132 BERNARD GASTELU~AR

Andre dena Mariaren bestak

Konzepzionea

Ala neskatxa ttipito hau,Neskatxa hagitz argia!.Garbia duk, eztik bekhatuOrijinal itsusia.

Egundaiiio eztik bihotz hauSatan hatsak profanatu.Jainkoak zien bere tenpluBethi-eretik hautatu.

Natibitate

Neskatxa, beraz sortzen zareGuretzat zeru berria,Mundurat guri ekhartzekoArimako iguzkia.

Zure arraiak hedatzatzu,Goizeko argi izarra;Eta errazu sortzen delaGure iguzki ederra.

Presentazionea

Eksenplurik gabeko Ama,Birgina paregabea:Zaude tenpluan, noizbait horkoIzanen zare Andrea.

Konsekra behar diozuHirur urthetan bihotza,Amabortzetan izatekoJainko Jaunaren egoitza.

Anunziazionea

Misterio dibino huntanAma da egiii Birjiiia,Egun saindu huntan bereanJainko da egiii gizona.

Aingerua da mandataria,Espos Spiritu garbia,Eta neskatxa ttipi batJaunaren Ama handia.

Purijikazionea

Ah, zer espantu eder da haulJainkoa da immolatzen,Eta xahutasuna beraHalaber purifikatzen.

Ama eta Semea direEgun dohatsu hunetanBi hostia amudiozkoAldarearen oiiietan.

Asunpzionea

Ikhus-azue nola doanMaria koroaturik,Zeruetako nobleziazGustia inguraturik.

Ala hau triunfa ederra!Ideki ditu zeruak;Hango Erregina eginik,Eskutan ditu tronuak.

Birjina Ama Maria bere Jesus Haurrarekinerretaula batean pintatua

Ikhusten duken Haurtxo hau dukGizona eta Jainkoa,Eta Haurtxo hunen Ama hauErregiiia zerukoa.

Posible da beraz munduanIkhustea pinturarikPintura handi hau den baiioHandiago daitekenik?

Erregifia Birjina hau dukMunduaren ilhargia,Eta lainko gizon Haur hau dukMunduaren iguzkia.

Posible da beraz munduanIkhustea figurarik,Figura argi hau den bafioArgiago daitekenik?

Birjina Ama Andre hau dukArrosa bezaifi ederra;Haurrak, lilia bezaifi xuri,Iduritzen dik izarra.

Munduan beraz posible daEdiretea gauzarikGauza dohatsu hau den bafioDohatsuago daitenik?

Birjina Amak zaiadukakBesoetan bere Haurra;Elhurra zidurik Birjinak,Haurrak zidurik elhurra.

Posible da beraz munduanIkhustea pinturarikPintura xuri hau den bafioXuriago daitekenik?

Haur hunek tik ihortziriakErabiltzen hedoietan;Dostetan hau bera hari dukAma baten bulharretan.

EGUIAC CATOLICAC

Munduan beraz posible daIkhustea espanturikEspantu eder hau den bafioEderrago daitekenik?

Ama humil bat duk Birjina,lainkoaren gidaria,Amari lainkoak ekhartzenZiok obedienzia.

Posible da beraz munduanAhal daiten pinturarikPintura eme hau den bafioEmeago datekenik?

Esnerik baizen eztuk Haurra,Gustia ezti eztia;Ama ere Haurraren gisa,Ezti eztia gustia.

o lainko ona! Posible daPensatzea figurarikFigura eztia hau den bafioEztiago daitekenik?

Haur hau berbera izatu dukGustien Salbatzaillea;Birjina Haurtxo hunen AmaGure ungiegillea.

lendeak, posible da berazEdiretea molderikMolde glorios hau den bafi<1Gloriosago daitenik?

133

Jesusen eta Mariaren izenak bihotzdeboten konsolagarriak

Mundua, ixil adi: utzikHire ponpa itsusiak;Zeruko plazerez tiaguBethe behar beharriak.

Bertze fazoifi ederrez tieJesusek eta MariakBere izenez kontetatzenEgun gure beharriak.

134

Ithurriak, zer ere gauzeiBaitzaie freskotasunaz,Beharriei hura ziaiekJesus bere ontasunaz.

Eztiago da guretzat,Maria, zure izenaEzen ez harrizkotxoetanTixirripa soiiiuz doana.

Hegastinak, iratzartzeanerrepikak egitzue,Goiz alba xuritzean baiioHobeki kanta zazue.

Emozue zuek abisu,Hegastinak, ithurriei;Xirripei, zuek, ithurriak,Xirripak landa gustiei.

BERNARD GASTELU<;AR

Hitz hauk oreiiiek aditzeanEgiiien tie jauziak;Hariko dituk bere modanDantzan arroka mendiak.

Iguzkiak pintatukotikIzar xuri gustietan;Ekharriko tik ilhargiakBere adar urdiiietan.

Baiian, edo argitzen bada,Edo ilhuntzen eguna,Dela goiza, dela arratsa,Fiiiean azken orena,

Dugun bethi amudioGure bihotzen barnean,Ditugun Ama-SemearenIzenak bethi ahoan.

Jesus eta Maria dire arima deboten amudioa

Jesus, amudio, ohorea,Zeruko amudioa:Ala zure izenak baituHagitz grazia gozoa!

Uri-tromenta, elementakHitz batez tutzu kalmatzen:Su, xixmista, ihortziriakBegi-kheiiiuez manatzen.

Jauna, harritzen darotazuOsoki ene gorphutza,Baiian flakatzenago duzuOraiiio ene bihotza.

Gero ZU ondoan, Maria,Ene surik eztiena;Maria, zu Jesusen Ama.Ene kharrik ederrena.

Lurrean egin zaitu HaurrakBihotzen amudioa;Bethi zeruan izatekotzBegien Bozkarioa.

Ah, bai, Jesus eta Maria,Arimen tresor handiak,Zuek xarmatzen dituzueGure arima gustiak.

Jesus Jauna, Jainko gizona,Gizonen Salbatzaillea,Maria, Jainkoaren Ama,Gizonen laguntzaillea.

Zuek maite ez zaituztenekBihotzak tuzte harriez;Edo harriez ezpaituzte,Behar dituzte elhurrez.

Beraz izanen tugu bethiZuen izenak mihian,Bethi zuen amudioaGure bihotzen erdian.

EGUIAC CATOLICAC

Ama Birjinaren auhenak Gurutzearen aitzinean

Euskaraz, Stabat Mater

135

Ama zegoen tristeaKontenplatzean SemeaHabean itzatua.

Bihotz malenkoniosa,Triste eta dolorosaDagaz zuen zaurthua.

Ah, zeiii hagitz zen tristetu,Birjina benedikatu,Haur eder haren ama.

Amaren doloratua!Ikhusirik penatuaSemearen arima.

Andre hura aditzeanHaiii dolore borthitzean,Nor eztzen tristetuko!

Ama doluz ikhusteanSemearekiii bateanNor eztzen flakatuko!

Ikhusi zuen zaurthurik,Burreuek azotaturikSalbatzaille emea.

Ikhusi habean hiltzen,Eta penek erdiratzen,Jesus bere Semea.

Ama amudiozkoa,Izan duzun ondikoaNiri ere indazu.

Ariman barrena harra,Bi begietan nigarra,Eman diezadazu.

Bethe dazu othoi, Ama,Dolorez ene arima,Triste nadiii zurekin.

Indazu su bihotzeanJesus-Kristo maitatzeanDagizudan atsegiii.

Ama, gauza bat egizu,Gurutza diezadazuSemea bihotzean.

Har nazazu Semearen,Enegatik hil denarenPartale Gurutzean.

Utzi nazazu Jesusekiii,Haren pena handiekiiiEgon nadin dolorez.

Egidazu garazia,Zurekien, 0 Maria,Bizi nadiii deithorez.

Arren, Birjinen Birjina,Amarik den hoberena,Utz nazazu hiltzera.

Bai, egidazu faboreLaster dagidan nik ereJesusen Gurutzera.

Zilha nazazu zauriez,Sesi dolore gustiez,Haren amorekatik.

Haren odol sarraskiakEta tromenta handiakJasanen tut gogotik.

136

Jujearen aitzifieanAzkeneko eguneanBehar nauzu beiratu.

Semearen Gurutzeaz,Odolaz, HeriotzeazBehar nauzu salbatu.

BERNARD GASTELUc;AR

Arma nazazu itzeez,Lantzaz eta arantzeez,Bizi nadifi grazian.

Gero hil eta munduan,Ediren nadin zeruanZurekien glorian.

Hala biz.

Arima deboteD auheDak ADdre deDa Maria BirjiDa Amari

Hiltzen zegoenean JesusGurutzean itzaturik,Galbarian zegoen hiltzenMaria dolorez urthurik.

Semeari zioten hautsiBurreuek bere gorphutza,Eta Amari dolorezkoDagaz iragan bihotza.

Egundaifio bihotzek elkharEztzuten hala maitatu;Egundaifio eztziren halaDoloreak inkuntratu.

Semeak zela zidurienHil-bizirik zen presuna;Amak halaber zidurienBizi-hillik zegoena.

Non dire haifi bihotz gogorrakPlakatuko eztirenak,Baldin entzuten badituzteBirjina hunen auhenak?

Hunen beherazpenek tusteHarri-arrokak zathitzen;Hola bada eztitu berakGure bihotzak ukitzen?

Tromentan duenean AmakBere Semea ikhusten,Semearen heriotzeakAma du thonban ehorsten.

Jainko ona du gaxtagifiakBere eskuez urkhatzen;Gaxtagifia du Jainko onakHeriotzetik libratzen.

Arren, Ama doloratua,Ama amudiozka,Indazu ene bihotzeanSenti duzun ondikoa.

Zure Seme onarenganikArdiatstekotz grazia,Ama, behar dut bihotzeanZuk bezala tristezia.

Indatzu bihotzean berazZuk ditutzun doloreak,Eta zure doloreekinGurutzekoen pareak.

Helaz parti dietzadatzuIzerdiak eta penak,Gustien zorren pagatzekoJesusek hartzen tuenak.

Ene faltak duenaz gerozGurutze hori landatu,Gurutze horren oifietarikEztut nahi apartatu.

Hor naiz zurekifi GalbarianBizi naizefio finkatzen,Sekulakotz hor dut zurekifiIhezlekhua hautatzen.

Beira nazazu ifemutik,Hobendunen Beiraillea:Helaz, ni naiz, aithortzen dut,Iainkoaren hiltzaillea.

Baiian ungi ni punitzekoGrazia bat egidazu;Zure Semeak jasan duenGurutzea karga dazu.

Nola baitu amudioakZure haurra konsumitzen,Ez othe du enetzat ereSu guti bat begiratzen?

EGUIAC CATOLICAC

Erre nazazu beraz, othoi,Gurutzeko su sainduez,Behiii ere erre ez nadiiiMunduko su profanoez.

Nik habean handi gustienErregea hilagatik,Esparantza dut hala ereBiktoria Gurutzetik.

Arren, egidazu graziaHabe hunen faboretan,Ediren nadiii JesusekiiiGloriako triunfetan.

137

Andre dena Maria agonian xirioa eskuetan

Adoratzen zaitut humilki,Zeruko majestatea;Adoratzen eta maitatzenHalaber Trinitatea.

Xirio bizia eskuanHeldu naiz adoratzera,Bihotzean amudioa,Ethortzen naiz maitatzera.

Nahi nuke ene bihotzaErre ledin zure suan,Xirio hau urtzen den gisaUrt ledin zure ondoan.

Jainkoa, har dezazu berazEne bihotzeko sua,Edo bederen har dezazuEne xirio saindua.

Eztute biek bere suaNon eztuten zureganik,Zure suan pitztuak direBizi nahiz zuregatik.

Eztu kherik zeruko suakMunduko suak bezala;Zeruetako su ederrakAh, beraz erre nazala.

Helaz, ene Jauna, indazuZuk plazer duzun arima,Arimaz zuri egitekoPlazer duzun erresuma.

Finka tzatzu ene desirakZure obedientzian;Emazu ene ondasunaZure perseberantzian.

zaren, beraz, ene herria,Zaren halaber bihotza,Eta ene on dohatsuenSekulako esparantza,

Haiii su borthitz eta haiii eme,Haiii eztiaz erre nadin,Non sentitu gabe penarikGustia konsumi nadiii.

138

Helaz, ene Joingoiko Jauna,Indazu, othoi, bihotz bat,Zuri atsegiii egiteko,Zuk plazer duzun bezanbat.

Ordean guziz nahi nukeBihotz hunen su ederrakIkhus ez letzan behiii ereMunduak dituen kharrak.

Baiian sekulan Jesus lizenErrege ene ariman,Zeruan Errege den gisaAingeruen erresuman.

BERNARD GASTELUl;:AR

Ah, bai, Zu ene bihotz hunekBazintu bere tresortzat,Eta balu zure graziaBere fortuna osotzat!

Ah, Jesus! On haukiii ondoanBaziiie ene urreaEta zurekien bateanZerua ene etxea!

Orduan leite konplituEne koroa handia,Zu Zerori baitzinatezke,Jainkoa, ene gloria.

Andre dena Mariaren triunfa asunpzio egunean

Herioari zerk daramoHaiii biktoria ederra!Itsutu ala trunpatu da?Ala du galdu indarra?

Espantu espantagarria!Su berri bat da ilkhitzen;Ilherri ilhun hotz batetikGustiak gaitu berotzen.

Ah, Maria, ezta zu baizen,Zu, 6 zeruko Prinzesa,Zuk erakusten duzu hemenZure triunfa ponposa.

Hau da, hau, espantu ederra!Itzaletik du argitzen,Eta izar batek bezalaArraiez du distiatzen.

Hunen aparaillu nobleazHarriturik iguzkia,Huni agur egiii beharrezUtzten du bere biaia.

Doblatzen tu bere argiakEta argitzen eguna,Ohoratu behar duelaHunen ilherri ilhuna.

Botzik daude zeru gustiakKanta berrien erratenEta ihortziria soiiiuzHarmoniaren egiten.

Hau da, hau, espantu handia,Hunek ezpaitu parerik!Huna non bizia heldu denHerioaren etxetik.

Kontenpla dezagun tronu hau,Zeiii hagitz den edertua!Tronu bizi, tronu glorios,Izarrez distiatua.

Aingeru dohatsu bildumakInguratu du gustia;Tronuan darama semeakParabisuko gloria.

Ala hau espantu ederra!Hilherritik hil-ondoanSartzen da Andre bezalaZeruko palazioan.

EGUIAC CATOLICAC

Birjina Ama sainduaren salutazionea

Nihon ere ikhusten badukBirjinaren iduria,Beirauk, ez pasa, erran gabeHumilki: Agur, Maria.

Giristiiioari Saint Bernardek egiten dio presenta,esplikaturik Andre dena Mariaren botherea ebanjelioko

hitz haukien gaiiean:

Missus est

139

I. Konsidera ezak zeiii urrun denHedatzen hemen mundua;Hurren galtzeko ziabillakUhinpean populua.

Trunperiarik baizen eztuk,Ah, zer tromenta handia!Itsaso huntan mariiielakIzarra die Maria.

11. Non ere baitaiz enbarkatzenItsaso zabal hunetan,Be1a gustiak hedaturikArimaren perilletan,

Eztezakela konsideraNorteko izar argia;Baiiian ikhusak, begira dagokLagundu nahiz Maria.

Ill. Othoitzik egiten ezpaduk,Tromenta duk altxatukoEta itsaso asarreanUntzia darok galduko.

Baldin hor hondoratzen bahaizEta sartzen ifemuan,Alferrik othoitztuko dukekMaria lekhu galduan.

IV. Horra nola zeru ederraNon den hedoiez kargatzen,Eta ihortzirian bamaDeabrua non den estaltzen.

Galdu nahi tik mariiielakItsasoaren erdian;Laster egik, finkatzak lasterHire begiak Marian.

V. Senti baduk hantzen zaikelaLuziferren urguillua,Edo mihi gaizki mintzatzenHaiiitz aldiz usatua;

Sumintzen bazaik muthirikiBihotzean suge-herra,Othoitztu behar duk humilkiItsas-handiko izarra.

VI. Kolerak edo plazer hatsek,Halaber abariziak,Hondatu nahi baditusteZuen arimen untziak:

Zeru gustiak iraganik,Altxatzak hire begiak:Peril hautan argituko auZeruko izar argiak.

140 BERNARD GASTELUl;AR

VII. Baldiii pekhatu kruelarenFigurak bahau harritzen,Eta bazaizkik hire faItakGogora berriz ethortzen;

Ikharatzen bahau JujeakEdo tribunal handiak,Altxa diotzok itsasokoIzarrari bi begiak.

VIII. Baldin iretsi nahi bahauDeabruen tulunbioak,Edo tormentatu arimaHekiii desparaziiioak,

Laster dukek bozkarioa,Laster kuraia handia,Pensatzen baduk nola zaikenLagundu nahi Maria.

IX. Baldin bihotza hersten bazaikEta nahasten dudetan,Edo baldin kausitzen bahaizArimaren perilletan,

Utzkik hire duda ilhunakEta beldurrak osoki:Gero egiok MariariBihotzez othoitz debotki.

X. Agertzen denean egunazHedoietan iguzkia,Eta gauaz pasatzen badaBere bidez ilhargia,

Gogoan idukizak bethiZeruko izar xuria;Bethi idukak bihotzean,Laudazak bethi Maria.

XI. Othoitzetan agoenean,Xahu idukak bihotza,Pensamenduak, hitzak, obrak,Arima eta gorphutza.

Fiiiean garbiki behar dukEraman hire bizia,Eta egiazki othoitztuBirjina Ama Maria.

XII. Haren ondoan joaten denaBidean eztuk unhatzen;Erortzen dena laster dieHaren othoitzek altxatzen.

Baiian nork ere haren baithanBaitu bihotza ematen,Salbamenduko garaziaHerioan dik izaten.

XIII. Ala baitire dohatsuakHark dituenak beiratzen!Edozeiii peril suertetanEzpaitire hirriskatzen.

Haren ondoan dabiltzanakEztituk errebelatzen,Eta hark maite dituenakGloriara tik gidatzen.

XIV. Beraz hauk delientki ditukBihotzean ezarriko;Obretan hauk maiz emanen tukEta maiz irakurriko.

Baldin nahasten baliz ereTromentan mundu gustia,Berehala kalmatuko duk:Izarra baitu Maria.

EGUIAC CATOLICAC

Ala den ederrago Jesus, haur bezala bere amaren besoetan,ala gizon bezala aita eternalak landatu gurutzean,

141

Ene arima, zein othe zaikBiztarik den ederrena,Eta zein da bi begietanNahienik ukeena?

Ala ikhusi Jesus HaurraBere Amaren altzoan,Ala Jesus gizon eginaAitak eman Gurutzean?

Batean edirenen ditukAtsegin maitagarriak,Eta bertzean ikhusikoTromenta harrigarriak.

Inspiratuko darok batekZeruko amudioa,Bigarrenak erakutsikoDolore estraifiioa.

Eztuk amudiorik askoHaurtxo hunen maitatzeko,Ez eta dolorerik ereGizon huntaz tristetzeko.

Ah, bai, bi forma hauk bahituSesitzen infinituki,Eta ofritzen bahioteHire bihotza osoki!

Jesus Jauna, errendatzen naiz,Nahi zaitut adoratu,Baita infinituki ereLaudatu eta maitatu.

Ene falta denaz gerostikHaukien bien oldea,Amudioa ethor bediEta ethor dolorea.

Bi figura haui zioteakEmaten bihotz gustia:Haukin bientzat izanen dukBethi-ereko Hostia.

Jesu-Kristo Jaunaren odol preziatuaeta

Ama Birjina andrearen ezne sakratua dire bekhatorearen esparantza

Aita, zeruko erresumanErrege puxanta zarena,Nik izateko zureganikOntasunik handiena,

Kontenplatzea asko duzuSeme Jaunaren sahetsa;Hunen Odola pisa zazuEa zein den aberatsa.

Hagitz da hau handiagoaEzen ez mundu gustia,Eta hagitz baliosago,Ezen ez zure gloria.

Jainko Jauna, hauxe da badaOso osoa zurea;Zurea dela, da halaberOso osoa enea.

142

Norat zure ihortziriakDarostatzu egotziko?Zure furian ni justukiNoIa nauzu punituko?

OdoI dibino eder hunenXortarik den ttipienakGarbi detzake nik ditudanBekhaturik handienak.

Zor terribIeak egiten tutBekhatuak egitean;Bafian pagatzen gehiago,OdoI huntaz pagatzean.

Ezta deus baIio duenik,Jainko baten prezioa!Enganatzen naiz; odDI hunekBadu zure baIioa.

BERNARD GASTELUyAR

Ah Jesus! Nik zenbat mereziZure suak, zure kharrak!Bafian, othoi, ikhus detzatzuZure Amaren buIharrak!

Haurrean xarmatzen zintuenAmaren ezne eztiak;Orai ere xarmatuko tuZure koIera gustiak.

OdoI eder, ezne eztia!Behar nauzue barkhatu.Gorphutzean eta arimanBehar nauzue xahutu.

Zuen baithan bihotz xahuekTuste bere ithurriak;Zuek zarete berthuteenEgiazko hazkurriak.

Andre dena Mariari konsekratzen zaio debota

Zeruetako erreginaPrinzesa paregabea,Aingeruen amudioa,Saindu gustien Andrea!

Ene mihiak darozkitzuEmaten Iaudorioak:Eta bihotzak konsekratzenHaIaber amudioak.

Gure Birjina, gure AmaHzuI detzatzu begiak,Gu mundu huntan ikhustekoZure haur zerbitzariak.

Aditzatzu gure othoitzak,Eztutzunaz gerostikanZure haurren presentak bafioDeusik maiteagorikan.

Zu zare Jainko Jaunaz IandanErregifia nobIeena:Maiteago gure bakean,Bafian. gerlan maiteena.

Grazia gaIdez gagozkitzu,Aditurikan gIoria,Espantaturik daduzkatzuZeru eta Iur gustia.

Zu zare saindu gustietanKreatura handiena:Balia zakizkigu, othoi,Amarik den hoberena.

DiduridaIa xirio hauZure zerbitzu sainduanArgi hunen gisa nahi dutHiI eta bizi munduan.

EGUlAC CATOLICAC

Andre dena Mariari othoitza

143

o Birjina Ama Maria,Erregiiia handiena!Ni naiz hobendunen arteanHobendunik gaxtoena.

Gomendatzen naiz humildurikZure leialtasunean,Zure bihotz, zure grazia,Zure emetasunean.

Konsekratzen natzaitzu egun,Konsekratzen bizitzean,Guziz konsekratzen natzaitzuHiltzerako orenean.

Bethi gomendatzen darotzutArima, bethi gorphutza:Ene fortuna, ene eskazEta ene esparantza.

Zu zaitut zeruko gortheanHautatzen ene Amatzat,Zu hartzen Jainko jujearenAitziiiean adbokat-tzat.

Arren, ez nazazula kita,o Amarik hoberena;Eztezatzula konsideraEne bizitze lizuna.

Merezi duzu entzun zaiten,Egitzu othoitz ederrak;Zure gogara zure bidezXuxentzatzu ene obrak.

Zuk eta zure Seme JaunakPlazer duzuen bezala,Azken fiiiean egidazueSalbamendu etemala.

Ihez heldu naiz zureganatZeruetako Prinzesa;Arren, ene othoitz humillakEztetzatzula mespresa.

Bertzea

Sub tuum praesidum

Birjina, fabora nazazuEne behar gustietan,Eta begira bethi-erePeril handi-ttipietan.

Andre adbokat, Andre puxant,Jesusen Ama emea,Herioan diezadazuErakuts zure Semea.

Bertzea

o Birjina Ama saindua,Oraiiio ezta aditu,Zure haurretarik duelaJainkoak abandonatu.

Esparantza handi hunekiiiZuregana naiz ethortzen;o Birjinen Birjina Ama,Zu zaitut errekeritzen.

HeI zakizkit ikhus zaitzadanZeruan, Ama emea;Hel zakizkit, maita dezadanGlorian zure Semea.

144

Itsasoko izar ederra,Mariiielen gidaria:Arren, eman diezaguzuTromentan kalma handia.

Agur erregiiia emea,Eta Ama dibinoa,Gure esparantza bizia,Gustien amorioa.

Ebaren haurrak gagozkitzuOihuz gure desterruan;Birjina, lagun zakizkiguSekulako hirriskuan.

Haran huntan darozkitzuguEgiten beheraspenak;Gure nigarrak xukatzatzu,Konsola gure ahuenak.

Agur darotzugu,Jainkoaren Ama,Itsasoko izar,Gure erresuma.

Errezibi zazuZeruko gortheanGuk egiten dugunOthoitza lurrean.

Gabriel sainduakEgiiiik agurra,Guretzat zarotzunPromes bake ederra.

BERNARD GASTELUc;AR

Bertzea

Elementa denean

Lagun gaitzatzu, arriba gaitenPorturat, Ama emea;Leihorrean diezaguzuErakuts zure Semea.

Salve Regina

Andre puxanta, gureganatItzultzatzu bi begiak;Beharrean erakutz-kitzuZeiii tutzun indar handiak.

Ab, erakutz diezaguzuArmadetako lainkoa,Guregatik zuk egiii Seme,lainko amudiozkoa.

Ez gaitzatzula utz sekulan,o Birjina, 0 Maria!Hil ondoan emanaraziDiezaguzu gloria.

Ave, Maris Stella

Khen ezazu berazGure miseria;Bake zazu munduEbak nahasia.

Arren, argitzatzuGure itsutasunak:Gure miiiak khasa,Galde ontasunak.

Khendurik osekiGure maleziak,Galde diozozuJesusi grazia.

Erakuts dezazu,o Amaemea,Jainko eta gizonDuzula Semea.

Ofritzatzu gureOthoitzak zeruan,Erakuts zer duzunPodore munduan.

Hain eme, hain garbi,Zarade aurkhitzen,Non espantu handiBaitzare agertzen.

19uzu grazia,Garbi bizitzeko,Zu gure arimanUngi pintatzeko.

Jainkoa, zeina baitute,Gauza gustiek laudatzen,Eta zeinek eskuetanMundua baitu ekhartzen,

Lurrean eta zeruan,Jainko Jaun adoratua,Mariaren sabeleanEdiren da zarratua.

EGUIAC CATOLICAC

Anima gaitzatzuGure beldurretan,Goberna urratsakGure perilletan.

Baketzatzu gerlakGure biktorian,Ikhustekotz JesusEta zu glorian.

Gustiok Jainko batMundu herri huntanDezagun ohoraHirur Presunetan.

Koroak sainduekBetzate behera,Eta Jainko JaunaGlorian adora.

Quem terra, pontus, sidera...

Jaun Handienaren AmaAla zure dohatsua!Eta dohatsu izatuZuk izatu enplegua!

Espiritu Saindu JaunakAmatzat zaitu hautatu,Jainkoari zaizkoneanObedient errendatu.

145

Zein prinze puxantak baituGobernatzen ilhargia,Zeinek eratxeki baituBeregatik iguzkia,

Birjinaren bulharretanHartu du here etxea,Eta du han deskargatuGrazia nonbre gabea.

Kreatzailleak dadukaMundu gustia eskuan:Maria admirableakKreatzaillea ariman.

Zureganik sorthu zaikuJainko Haur prometatua,Mundu huntan aspaldionOntasun desiratua.

Birjina Amaren Semea,Jesus Adoragarria:Duzula mende handianEgun bezala gloria.

Gloria duzula bethi,Aita zeruetakoa,Spiritu Jaun, bi PresunenFruitu amoriozkoa.

146

Birjina, zeifia baitzaudeGora iganik zeruan,Zeifiak zure JongoikoaHazi baituzu munduan:

Haren artha dibinoaZure arthak du pagatu,Zure ezne sakratuazJesus baituzu bazkatu.

Ebak galdu ontasunaZuk darokuzu bihurtu,Munduari baitiozuSalbatzaillea kobratu.

BERNARD GASTELUC;AR

o gloriosa virginum

Zureganik du jendeakUste bere faborea,Zeru galdura joatekotzEgin baitzaizko bidea.

Zuk tutzu gizon gaxoakIgan-arazi zerura,Eta duzu jausaraziJainko puxanta mundura.

Populua, beraz, laudazakBirjina Ama Maria:Harenganik duk bizitzeEta gloria gustia.

Birjina Amaren Semea,Jesus adoragarria...

Memento salutis auctor

Orhoit zaite, Jainko Jauna,Nola zaren konzebitu,Haragiz nola zaituenAma Birjinak beztitu.

Zure eternitateanZinduen deliberatu:Egin behar zinduela,Mundua eta salbatu.

Birjina Jesusen Ama,Graziaren ithurria:Ala zure ontasunakGuretzat xanna handia.

Othoi, sustenga gaitzatzuHemen dugun konbatean:Gida gaitzatzu zeruraGure azken egunean.

Birjina Amaren SemeaJesus adoragarria:Duzula mende handianEgun bezala gloria.

Gloria duzula bethi,Aita zeruetakoa,Spiritu Jaun, bi PresunenFruitu amoriozkoa.

EGUIAC CATOLICAC

Andre dena Mariaren lethariiiak

launa, urrikal gakizkitzu.lesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.launa, urrikal gakizkitzu.lesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.lesus-Kristo, adi gaitzatzu.lesus-Kristo, entzun gaitzatzu.Zeruko Aita, seifia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Semea, munduaren Salbatzaillea, zeifia baitzare lainkoa, urrikal gakizkitzu.Spiritu Saindua, zeifia baitzare Jainkoa, urrikal gakizkitzu.Trinitate Saindua, zeifia baitzare Jainko bakhoitz bat, urrikal gakizkitzu.Maria saindua, othoitz egizu guretzat.lainkoaren Ama saindua, .Birjinaren Birjina saindua, .Jesus-Kristoren Ama, ...Grazia dibinoaren Ama, ...Ama guziz xahua, ...Ama guziz kastoa, othoitz, ...Ama tatxarik izatu eztuzuna, ...Ama maitagarria, ...Kreatzaillearen Ama, .Salbatzaillearen Ama, .Birjina guziz prudenta, .Birjina ohoragarria, .Birjina laudagarria, .Birjina puxanta, .Birjina mansoa, .Birjina leiala, ...Justiziaren mirailla.Zuhurtziaren tronua.Gure bozkarioaren kausa.Untzi spirituala.Untzi ohoragarria.Arrosa misteriozkoa.Dabiden dorrea.Dorre borthitza.Urrezko palazioa.Bakearen arka.Zeruelako Portalea.Goizeko izarra.Erien osasuna.Bekhatorosen ihezlekhua.Doloratuen konsolatzaillea.Giristifioen faborea.Aingeruen Erregifia.Patriarken Erregifia.Profeten Erregifia.

147

148 BERNARD GASTELUC;;AR

Apostoluen Erregiiia.Martiren Erregiiia.Konfesoren Erregiiia.Birjiiien Erregiiia.Saindu Guztien Erregiiia.Gu bekhatoreak izanagatik, entzun gaitzatzu, andrea, plazer baduzu.Othoitzten zaitugu guri ardiatsteaz egiazko urrikimendua, entzun gaitzatzu...Othoitzten zaitugu, ardiatsteaz Eliza sainduari, eta giristi-populu gustiei bakea etabatasuna, entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu ardiatsteaz gure Aita Saindu, zure zerbitzari N.!. eta gure prela­tei, eta Eliza gustiari grazia dibinoaren airea. Entzun gaitzatzu...

Othoitzten zaitugu ardiatsteaz guri eta giristiiio Prinze gustiei bakea eta osasuna,eta etsaiei beheramendua, Entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Othoitzten zaitugu ardiatsteaz fidelen arima defuntu gustiei bethiereko errepausua.Entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

o Jainkoaren Ama, entzun gaitzatzu, p1azer baduzu.

Jainkoaren Bildotsa, zeiiiak khentzen baititutzu munduaren bekhatuak, barka die­zaguzu, Jauna. Entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Jainkoaren Bildotsa, zeiiiak khentzen baitutzu munduaren bekhatuak, barka dieza­guzu, Jauna. Entzun gaitzatzu, plazer baduzu.

Jainkoaren Bildotsa, zeiiiak khentzen baititutzu munduaren bekhatuak, urrikal ga­kizkitzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.Jesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.Jauna, urrikal gakizkitzu.Jesus-Kristo, urrikal gakizkitzu.Jesus-Kristo, entzun gaitzatzu.

Othoitz egigun.

o Jauna, othoitzten zaitugu ahalik humilkiena, zure graziaren hedatzeaz gurebihotzetara; gu, zeiiiek Aingeruaren erranez ezagutu baitugu Jesus-Kristo zure Se­mearen inkamazionea, arriba gaiten haren Pasionearen eta haren Reroitzearen me­rezimenduez Resurrekzionearen gloriara, Jesus-Kristo Jaun beraren faborez. Ralabiz.

V. Partea

GIZONAREN LAD FINAK

JESUS-KRISTO GURE SALBATZAILLE JAUNAREN

KONSEILLU HANDlA. (Mat. 19)

Zerprogotxu duk, gizona,Mundua irabazteaz,Lurrean eta itsasoanGustien Jaun izateaz,

Baldiii ezpaduk ifernutikBeiratzen hire arima,Eta fiiiean ardiatstenJainkoaren erresuma?

Zer progotxu bizi izanazUrrean eta glorian,Baldin ehortzi behar badukSekulako su handian?

Gizonaren lau fiiiak

lainkoaren presenzia

Bethi esklabo egitekotzMundu eta deabruak,Bekhatuen lillura ederEta gorphutzen sensuak,

Hartu behar duk erredolaNihon ez bezalakoa.Bekhatorea, errak beraz:Begira dagot Jainkoa.

Herioa

Segur diagu Herioa,Baiian ez haren orena;Ez zeakiat ikhusikoDukedan biharamuna.

Kruela! lekhu gustietanNahi ziaikuk oldartu;Bekhaturik gabe gu ereBehar giaizkok kausitu.

152

Jujamendua

Jauna, pensatu nahi ditutEternitateko penak,Pena, noizbait, juje bezalaOrdonatuko tutzunak.

Akusatu eta jujatuNahi dut ene burua,Ene fabore izatekotzOrduko jujamendua.

------ --------------------.,

BERNARD GASTELU<;AR

Ifernua

Sekulako dohakabeenEgoitza ilhun tristea!Dolore suerte gustiezEne jujeak bethea!

Joan tuk lurrean instant batezEne munduko plazerak;Ifernuan bethi egonenSekulako desplazerak.

Parabisua

Egoitza eder dohatsua!Zeruetako gorthea!Atsegin suerte gustiezEne Jainkoak bethea!

Hartzekotzat moment batezGaltzen den plazer mortala,Segur eztiat galdu nahiErresuma eternala.

Eternitatea pontu batean dago

Ah, zein ederra izanen denPontu hau justuarentzat!Banan ah, zein harrigarriaGaxto damnatuarentzat!

Pontu hau begiratzen baduk,On gustiak tuk salbatzen:Pontu hau baldin galtzen baduk,On gustiak dituk galtzen.

Bekhatutik aparta adiGizonaren denboretan;Hagitz dohatsu izanen aizGero bethi zeruetan.

Minuta pontutto bateanZiagok hire gloria;Memento baten ez deuseanEternitate gustia.

Herioak arrapatzen tikKoroak eta tiarak,Ontasun gustiak hondatzenEta bolatzen plazerak.

Eztik bere denbora segur,Banan segur dik kolpea:Kolpe gaitza gaxtoarentzat,Gustientzat terriblea.

Seniorale gaituk gustiokBizi gareino lurrean;Gure biaia akhabo dukHerioa ethortzean.

Pensa dezagun, bethi pensaBehar dugula pasatu;Behin baizen hillen eztenakBethi behar dik pensatu.

EGUIAC CATOLICAC 153

Hire bizia begira zakHeriotze supitutik,Maiz asko ethortzen duk, bada,Nork uste eztuelarik.

Ohoiii hunek bere kolpeaEgiten dik estalirik,Ala hau baitago hanitzeiZerua galarazirik.

Beirauk sekulan ez eramanHire bizia lurreanHiltzeko urriki ukeenEstatu perillosean.

Kruela duk, edo zoroa,Edo itsua gizona,Hil nahi eztuen hezalaMemento bat bizi dena.

Justua hil eta ondoan,Joaten duk zeruetara,Gaxtoa hil eta ondoan,Bazioak ifemura.

Nola boo izatu baita,Hala hilten duk presuna:Bere eskuetan tik berazZori gaitza, zori ona.

Pensa zak zeiii den harrigarriMunduan heriotzea,Eta pensa zaiii maitagarriJainkoaren Gurutzea.

Jesus onaren doloretanBethi behar duk pensatu;Dolu dukela Jesus onaz,Heriorat preparatu.

Othoitza gogotik hartzekotz eritasuna eta heriotzea

o Jesus, ene min gustiakGogotik ditut hartuko,Baita ene nigarrak ereGau eta egun isuriko.

Dobla dietzadazu penak,Dobla ene dolorea,Ordean indaitzu indarrak,Ene Jongoiko emea.

Balia zakizkit, juje on,o ene amudioa,Hartzen dut zure eskutarikMiiiekien herioa.

Indaitzu plazer tutzun penakZuk nahi bezaiii kruelak;Baiian eztetzatzula sofriEgin daiten etemalak.

Ala ni bainaute ederkiDolore hauk konsolatzen!Jainkoak bainau fazoiii huntanAmudioz gaztigatzen.

Bihotza, har dezak kuraia,Penak darozkit egortzen;Ordean here erresumanGloria darok beiratzen.

154 BERNARD GASTELU<;AR

Jesus-Kristo gore salbatzaiUearen baithan esparantza

Ah, heriotzeko orena,Ala hi harrigarria!Jauna, lagun zakizkit, othoi,Gertha dakidan eztia.

Hil-ondoan, ene arimaJujatu behar denean,Emazu zure GurutzeaGure bien arartean.

Arren, beraz ezazula harEne hobenen bengantza!Zure odola laguntzen zait,Eman darot esparantza.

Bai, aithortzen dut, egia da,Gaxtoa izan naizela;Baiian nola, ez zare zu hil,Salbatu behar nauzula?

Nik izatekotz esparantzaZeruetako gorthean,Asko dut zure ikhusteaGurutzearen gaiiiean.

Kalbarian izatu tutzuBortz zauri dolorezkoak;Zeruko portaleak dire,Athe amudiozkoak.

Zathitu izan zaitzuneanZure gorphutz sakratua,Egiii zen gure sendatzekoIthurri bedinkatua.

Handik usten darozkigutzuBalsamo eta eztia;Gurutzeaz egiii duzuGloriako zurubia.

Parabisuan gozatzekoZure plazer eternalez,Gozatu behar da munduanZure dolore mortalez.

Bilhatu nauzu, zureganikIhesi nenbillanean;Baldinba ez nauzu utziko,Bilhatzen zaitudanean.

Bethi ere pensatuko dut,Jesus, zure herioan,Hil eta bizi egotekoAmudio dibinoan.

Jesus-Kristo salbatzaille jaunari othoitza

o herio guziz kruela!Hik nor eztuk ikharatzen?Haiii gogorki tuzkenaz gerozHire legeak finkatzen.

Populuez eta prinzeezOrobat duk triunfatzen;Segurki gustietaraHire kolpea hedatzen.

Guregatik hil zaren Jesus,Gure fidantza dulzea,Ikhusi dugu nola duzunBesarkatu Gurutzea.

Badakit gu salbatu nahizAmudioz hil zarela,Egiii duzula GurutzeazGloriako eskarela.

Jesus Habean zathitua,Bihotzen amudioa,Bethi gogoan izanen dutZuk sofritu herioa.

Egifien tut ene begiezNigarrezko ithurriak,Eta zure pena borthitzezEne dolore handiak.

Jendeak! Ala eri hunekPena handiak sofritzen!Bekhatuek eta deabruekGustia die harritzen.

Bazioak, eztakielaZeifi lekhu suertetara,Bazioak bethierekoEtxe handian sartzera.

EGUIAC CATOLICAC

Herio, 6 herioa,Ala hi izan kruela!Ez nauk bada hiretzat beldur,Egik plazer duken gerla.

Jainko hil denak ziarotakEne bihotza altxatzen;Ez naizela segur galduko,Jainkoa badut maitatzen.

Agonian denarentzat othoitza

Azken gudu huntan, zeifiarenZu baitzare prezioa;Garait-arazi diozozuLuzifer superbioa.

Bizitzea akhabatzean,Akhaba beza biaia;Herioa gertha bekioEgifiik lagun eztia.

155

Bere familia kitatzen dik:Aita, ama, emaztea,Anai, arreba, adiskideak,Alaba eta semea.

Ez zeakik izanen duenPalaziotzat zerua,Ala izanen othe duenSekulakotz ifernua.

Ea izanen den dohatsuZeruetako glorian,Ala behar den dohakabeIfernuko su gorian.

Jainkoa, zerorek gaitutzuDamnatzen eta salbatzen,Koroatzen parabisuan,Ifernuan gaztigatzen.

Ah, ematen bazifio huniSekulako biktoria!Bafian, ah, ematen bazifioZeruan zure gloria!

Zure gloriaz gozatzekoZurekifi parabisuan,Ah, othoi, finka diozozuAzken urratsa zeruan.

Jainko Jauna, ahantz bekizuHunek egiii huts guzia;Ikhusazu nola dagoenEgiten penitentzia.

0, barkha diozotzu berazGaxoari bekhatuak,Eta eman zure odolazZuk irabazi lekhuak.

Jauna, ez dezazula entzunGehiago justizia.Hunen kontra oihuz dagotzuZure kolera guzia.

Sosegatu behar diozuBere ikhara mortala;Adi zazu, galdez dagotzuHunentzat zure odola.

156

Birjina, Jainkoaren AmaGure adbokat maitea,Zerua idek diozozu,Zu zare horko athea.

HeIas! erakuts diozozu,Birjina, zure bisaia;Ama, ardiats diozozu,Seme onaren grazia.

Fiiiean hiI da, utzi gaitu,GaIdu du here bizia.Ah zerua! Ikhusten baluGIoriako iguzkia!

Beraz bethi kontenta bediDohatsuen konpaiiiian;Gora bedi zure pIazerezEternitate handian.

BERNARD GASTELUC::AR

Zure amatasunaz zaitutHumiIki errekeritzen.Ah, eri gaxo hau bazinduOren huntan faboratzen!

HeIdu den denbora IuzeanBethi zaitu Iaudatuko;Bethi Jesus, zure Semea,Zurekiii adoratuko.

Presuna hil denean

Zertako da hunentzat oraiMunduan zuen gIoria,Zertako pIazerak, tresorak,Zertako abundantzia?

Mundutik joan ondoan, eztuDeusek ere segituko;Berthutea baizen orduanEztzaio baIiatuko.

Adizagun: hilla mintzo daIxillikan dagoeIa:«Entzun diat enetzat emanSentenzia etemaIa.

Zer diodan, heraz adi zak:Egun duk ene eguna;Baiian bihar hik izanen dukHalaber hire orena».

Jesus-Kristo Jujearen tronua jujamenduan

o arrazoiiiezko koIera,Graziarik gabekoa!Lekhu esperantza gaIdua!Denbora burdiiiazkoa!

o ezinbertzeko Iegea!Jainkoaren tribunala!Zuregatik adituko dutSententzia etemala!

Zeiii terribIea izanen denEgun hartako jujea!Zer ihortziria soiiiua,Haren bozaren koIpea!

Orai maitatu behar duguSaIbatzaille gIoriosa,Nahi badugu gero aIdeJesus Juje rigorosa.

Orai ikhusi behar duguEmanen den sententzia,Bizia orai ganbiatu,Obratu penitentzia.

Sofritu nahi eztuenakSekulako gaztigua,Hemen behar du, harat gabeJujatu bere burua.

Orduan juje hark, orduanJuje espantagarriakEmaten ditu jujamenduGustiz arraillagarriak.

Armak harturik eskuetanNola den kurruzatuko,Gaxtoen kontra zer su duenEgun hartan lantzatuko.

Baiian halaber beldur gabeEdirenen da justua,Justizia du ikhusikoBakhearekiii bathua.

EGUIAC CATOLICAC

Orduan diotza jujeakPortaleak zabalduko,Orduan du bere argiezZeruan koroatuko.

Baiian nork ere ezpaitukeSatisfatu justizia,Bethi sofritu beharko duJustu den pena guzia.

Justua bada, baiian izanZenbait tatxaz nothatua,Joanen da suaren erdirat,Garbitzekotz bekhatua.

Purgatzeko pena hetaraHil ondoan ez joatekotz,Baiian, laster heriotzetikGloriarat pasatzekotz;

Ariiitzekotz arima huniBere tromenta gogorrak,Aditzak hunen errenkurak,Eta emotzik nigarrak.

157

Purgatorioko arimaren auhenak

Misereremini mei, sa/tem vos amici mei

Anaiak, jaiki zaitezte,Entzun ene auhenak;Idekitzatzue begiak,Konsidera ene penak.

Fortuna estrainioa!Zuek zuen ohean,Eta ni sofritzen bainatzaErrerik hemen supean!

Aditzatzue nigarrak,Ikhus ene lastima.Etxe-kharrean nagoelaZeruan dut erresuma.

Baldiii osoki ezpadutGaldu ene gloria,Eneganik ezperen urrutiAgeri da ezarria.

Hauk eztutzue sentitzen,Tromentaren handia!Hunela tratatzen tutzueNatura eta grazia?

Ingratak! Arima duteBihotzetan ahantzi,Gorphutza izatu deneanThonba barnean ehortzi.

158

Adiskidea, hik behar tukEne penak aditu;Ah maitea! Urrikal nakik,Jainkoak niauk zehatu.

Sainduekifi izatekotzSekulako gloria,Hik egik othoitz eta egikEnetzat penitentzia.

Eder zaizkik hire dantzak,Jokoak, komediak;Ez frogatzeko ene brasak,Utzik horiek gustiak.

BERNARD GASTELU<;AR

Kita munduko ontasun;Ohore, atsegifiak;Entzun etzak ene nigarrak,Eta entzun ene mifiak.

Hire plazerak kitatzak,Kita banitateak.Ago bethi beheraspenez,Isur nigar uholdeak.

Gurutzea besarka zak,Paira barur luzeak;Eztituk gero pairatukoPairatzen tudan gatheak.

Purgatorioetako arimaren eksortazioneabekhatoreari

Bekhatorea, eztuk badaEgifien penitentzia?Egik nigar, ez sofritzekotzIfemuko su handia.

Ethorriko duk, ethorrikoDenbora batez denbora,Jakifien baituk zeifi den pisuJainko Jaunaren kolera.

Orduan ezpaituk izanenBegirik urtan urtzeko,Ez eta haifi guri bihotzikJainkoaren maitatzeko.

Zeifi gauza beharrak baitireEskuak armen hartzeko,Nigarrak haifi beharrak ditukArimaren salbatzeko.

Eztuk posible burdin barrezOifiak lothurik joatea,Ez eta gloriarat ereIfemutik igatea.

Utzkik beraz hondalezeak,Utz su madarikatuak,Hire bekhatu injustuezIsurtzak nigar justuak.

Ikhusak nola doan lasterDenbora bere bidean;Zuhur bahaiz, pensatuko dukEtemitate luzean.

Pensatzak beraz, pensa bethiZeifi diren pena kruelak,Zeifiak bilititu ifemuanSofrituko kriminelak.

Bizirik jautsten den presunaIfemuko penetarat,Piztu ondoan igaten dukZeruko plazeretarat.

Pensazak beraz, bethi pensaTulunbioko kharretan,Suzko etxe, suzko tromenta,Suzko burreu krueletan.

Pensa herio biziarenZer diren krueltasunak,Gero ezpaitu pairatukoOrain pensatzen duenak.

EGUIAC CATOLICAC

Purgatorioan sarthu gabezeruetara joateko bidea

159

Purgatzeko leze ilhunak,Justoen presondegia!Beldur nauk, pensaturik zer denHire lastima handia.

Ikhusirik ene arimakHire su-lama gorriak,Hire ihez pairatuko tikMunduko pena gustiak.

Mundua jujamenduan,Egun kolerak minduan,Herrauts egiiien da suan.

Nolako izialdura!Jausten denean munduraJuje Jauna jujatzera.

Trunpeta iotzen deneanHillak memento bereanBilduko tu aitziiiean.

Harrituko da naturaEthortzean kreaturaTronuaren ingurura.

Izanen da liburua,Non baitaite markhatuaBat-bederaren kontua.

Jaun jujea da jarrikoHuts gustien jujatzeko,Eztu deusik barkhatuko.

Gaxoak zer dut erraren,Benturaz baita izarenJustu dena salbaturen?

Erregerik handiena,Gustientzat hil zarena,Ez nazazula kondemna!

Dies irae dies iUa

Prosa

Orhoit zaite enegatikJautsi ziiiela zerutik,Salba nazazu mundutik.

Unhatu ziiien lurrean.Ene bilha Gurutzean,Beira nazazu aldean.

Bengantzen juje justua,Galdegiii gabe kontua,Indazu barkhamendua.

Bisaia zait ahalkatzen,Bekhatuek ikharatzen,Ez natzaitzu hurrikaltzen?

Maria duzu salbatu,Ohoin onari barkhatu;Niri bihotza altxatu.

Arren, indazu graziaPaira su harrigarriaEz dezadan, Jaun eztia.

Har nazazu eskuiiiean,Zure artalde maitean,Eta ez utz ezkerrean.

Damnatuak bentzuturik,Su asprean hondaturik,Deit nazazu zeureturik.

160

Galdez nago belhauriko,Bihotza doluz hiltzeko,Ah! noiz nauzun salbatuko.

BERNARD GASTELU<;AR

Eguna, hire ilhuna!Pitztu gizon hobendunaJujatuko den eguna!

Jesus guziz amultsua,Barkhaturik bekhatua,Huni emozu zerua.

Hala biz.

Ifemua

o Jauna, zure eskuarenPisua eta puxanta!Ala zuk ene punitzekotzBaituzu hanitz tromenta!

Burreu, urkhabe, suge, deabru,Su, brasa, gau ilhun, gathe,Bethi bizirik den herio,Tulunbio kharrez bethe:

Jaun handia, hunenbat kolpezBehar ninduzun kolpatu?Eta ez nuen minik asko,Zu baitzintudan kitatu!

Zu galdurik galdu dut on batPosible den handiena,Eta galdu tresor eder batPosible den ederrena.

Zeruetan uste nituenErresuma dohatsuakUrresko szeptro, diademaEta tronu arraitsuak.

Bitartean hek galdu ditutAh, nik zer gloria galdu!Eta galdu gehiago,Zuganik bai naiz urrundu!

Zer lekhutarat egotzi nauk,Bekhatu dohakabea!Parabisua galdu diatPlazer gustiez bethea!

Kausitzen tiat ifernuanGau beltzen izialdurakEta frogatzen elementaFingabekoen ikharak.

Galdurik zeruko szpetroa,Gatheak tiat eskutan,Eta Jongoikoa galdurikDeabruak bi begietan.

Eztuk hemen plazer garabikEne minen sendatzeko;Eztuk munduan den gauzarikTromenta hauk kalmatzeko.

Argirik gabe dituk kharrak,Lorik gabe gau handia,Penak erremedio gabe,Finik gabe miseria.

Leze huntan eztuk ondorik,Ez graziarik zeruan,Bihotzetan ez Jongoikorik,Minik baizen ifernuan.

EGUIAC CATOLICAC

Surik baizen ezta ifernua

161

Jainko Jaunak nahiz gorphutzakEta arimak punitu,Tu1unbio ilhun bat zienLurrean barna formatu.

Etsaientzat zien eragifiKoleran leze osoaEta leze penaz betheanPitztu suzko itsasoa.

Guk hemen lekhu huntan dugunSuzko itsaso goria,Nigarrez, oihuez, marraskezGustia duk nahasia.

Gure orro patarak ditukHemengo ihortziriak,Eta gure nigar aspreakHemengo uhifi handiak.

Munduko gure faltek tieHemen altxatzen haizeak,Eta gure plazer lizunekSu-e\ementen aireak.

Eztiat itsasorik baizenNihon ere inkuntratzen;Milla eta milla deabruekSutan niautek hondatzen.

Igerika hari nauk bethiItsaso hunen erdian,Ezin aurkhituz sosegurikDeabruen gisa furian.

Suari ihez egifi nahizGibeletik diat sua,Ezin kausi ziezakeatSekulan ihezlekhua.

Kharra duk ene jujearenEskuan den elementa,Jujeak ene punitzekotzFormatu duen tromenta.

Ene laguna kharra diat,kharra ene janharia;Gaua, kharra; eguna, kharra;Kharra, ene edaria.

Etxe egotekoa, kharra;Kharra, etxeko athea;Presondegi gustia, kharra;Kharra, burdifia gathea.

Brasarik eta kharrik baizenEztiat nihon kausitzen;Gorphutzean eta arimanKharrez niagok erretzen.

Itsasoa! 0 Itsasoa!Itsaso bethi goria:Ala hik uhifi terribleakEta tromenta handiak!

Hire uhifia uhifiariZiaiok bethi altxatzen,Eta suari bethi suaBere furian saltatzen.

Bethi ere entzunen diatItsaso hunen barnean,Ihortziriaz darontsalaJainkoak ene gaifiean.

Beraz bethi izanen diatPenaren ondoan pena,Aurkhitu gabe behin erePortu desira dudana.

Zeruak pena eterna1ezPunitzen tik ene faltak.Pausurik gabe bethi tiatSofritu behar tromentak.

Instant gustiez behar tiatMilla herio pairatu,Eta bizia diat beharHanbat milletan kobratu.

162

Bakearen estrainioa!Biak dituk akordatu,Bizia eta herioa,Behar nautela punitu.

Plazerak, ah plazer lizunak,Gustien trunpatzailleak!Urreak eta diamantak,Begien xarmatzailleak!

Munduko fasak eta ponpak,Bekhatuaren zuziak,Atsegin, ontasun, ohore,Ene minen ithurriak!

Zer progotxu dut zuetarik,Iragan zaretenean!Zuek errerik, zuekienErre behar naizenean!

Berantegi ezagutu aut,Enganagarri mundua!Xizmista baten gisa joan dukHire lilluramendua.

BERNARD GASTELU<;:AR

Plazerak, tresorak, gloria,Airean dituk bolatu,Haizea banD lasterragoGauza guziak funditu.

Segur nauk, iragan direlaGustiak instant batean,Eta segur eztela joanenPena eternitatean.

Postean posta nola baitaBerehala iragaten;Nola fletxak baitu arinkiBere bidea egiten;

Nola xoria joaten baitaAirea ebakirikan,Eta untzia iragaten,Itsasoa hautsirikan;

Gisa berean pasatu tukMunduan, ene plazerak,Ene tresor, ene ohore,Urtheak eta denborak.

Eta lehen zeri ekhartzenBanioen amudio,Egifi ziaitak sekulakotzDeabrua bezain hastio.

Alferrik desiratzen tumunduko penak

Ala ni baininde dohatsu,Penak ere doblaturik,Libratzen banintz azkeneanIfernuko su hautarik!

Ah, bai posible balizHemendikan ilkhitzea:Posible baliz lainkoariBarkhamendu eskatzea!

Baneakikek nola eginNigar ene bekhatuez,Grazia galda linkoariGau eta egun gustiez.

Banan zertako ditut oraiNigarrak eta desirak,loan baitzaizkit bethierekotzlainkoak eman denborak?

Damnatu nauk: alferrik diatParabisuan pensatzen;Bai, segur nauk: alferrik diatJainko ona desiratzen.

Orai bada nik zer dagiketZuentzat, zeru ederrak?Bethi isuri behar tieEne begiek nigarrak.

EGUIAC CATOLICAC

Galdu diat Jainko Handia,Zerutik nauk desterratu,Eta behar tiat supeanSu eternalak pairatu.

Pairatu tristeziak, gauak,Deabruak eta furiak,Desparazifio, presondegi,Burdifia gathe goriak.

163

Hauk asko gabez, izanen tukEne penak bethikoak:Deabru, su, gathe, persondegi,Gustiak sekulakoak.

Arima damnatuaren abisua

Jendeak, ikhara zaitezte,Entzunik zein den handiaDamnatu gaxoen gaifieanIzanen den justizia.

Egizue penitentziaZeruetara joatekotz;Isur-azue bethi nigar,Ez Jainko Jauna galtzekotz.

Itsua, 6 gizon itsua!Edo gizon zoratua,Hire Jongoikoa galdurikBekhatuan agoena.

Eztuk uste Jainkorik dela,Ez haifi guti ifernurik;Arren, idekitzak begiak,Gaxtakeriak utzirik.

Ah, begirauk ezagutzetikJainkoa bere furian;Begirauk ikhus ifernua,Ifernuko su gorian!

Supean horra zer dioenArima miserab1eak;Plafiitzen tik, bafian alferrik,Bere pena terribleak.

Khar handian bethi ziagokEta bethi nigarretan;Galdurik ontasun gustiak,Bethi ziagok penetan.

Ifernutik begiratzeko othoitza

Ifernua, 6 ifernua,Galduen suzko etxea:Hire penak ziarotatekBuruan latzten illea.

Beldur nauk gaua, kharra, harra,Sofritu beharko tudan,Eta oraifio beldurragoJainkoa galduko dudan.

164

Kruelki pairatzen tik sutanGizonak suplizioak;Baiian zerua galduz, hartznTromenta kruelagoak.

Espantagarri penatzen dukGaldurik bere koroa,Baiian pairatzen gehiago,Galdurik bere Jainkoa.

o Jesus, utziko tut ponpak,Plazer gustiak galduko,Zu, Jainkoa, on immensoa,Zeruan ardiasteko.

Indaitzu sofritzeko penaNahi tutzun tenporalak;Baiian khen dietzakidatzuElementa etemalak.

BERNARD GASTELU<;AR

Ezta ifemu goriraiiioZure odola hedatzen,Eztitu hiltzen hango suak,Bai gehiago berretzen.

Zure odolak tu egitenEgun ederrak zeruan,Eta arimen garbitzekoVr sakratua munduan.

Ene nigarrak hunekienNahasten ditudanean,Xahutzen darozkit osokiBekhatuak bihotzean.

Pulunpa zazu khar handianArima dohakabea!Egiiien tu bethi nigarrak,Hil gabe khar haren khea.

Baiian asko tugu munduanGure nigarren bi xorta;Hautsiko dute ifemukoKhar handiaren tromenta.

Ifernuko tromenten gaiiiean

Kopla

Pensa detzagun, pensaIfemuetako penak.Eta galduek brasaBethi sofritzen tustenak.

Bekhatuen utzteko,Hek tugu pensatuko.

Jainko egiazkoakDela dio ifemua,Non sofri~_n gaxtoakBaitu sekulako sua:

N9rk faita gehiago,Hark pena borthitzago.

Ifemua da lekhuPena gustiez bethe,Justiziaren lakuEta kharrezko etxea:

Doloren lekhua,Damnatuak deithua.

Su bethi bizi harenKhar hura da haiii borthitza,Non baitu xizpildurenArimarekiii gorphutza,

Konsumitzen eztela,Hil-Bizi hari dela.

Ala ParabisutikUrrun baita apartatzenTromenta hauk gogotikEztituena pensatzen!

Salbatzeko behar tuTromenta hauk pensatu.

EGUIAC CATOLICAC

Beraz pensa detzagun,Pensa fedezko pontuak;Arimak garbitzagunEta kita bekhatuak.

Daigun penitentzia,Ez galtzeko gloria.

165

Dialoga tromenta beren gaiiiean

He/as! Erretzen hari nauk khar hunen barnean. Luk. 16.

Ga/degitea

Kreatura damnatua,Jainkoak ahantziaZer da hire ifemua,Zer dolore handia!Erraguk, erraguk:Zer pena sofritzen duk!

Errepusta

Zer aiphatuko darotzut!Erratez naiz penatzen.Berriz erraten baditut,Berriz naiz tromentatzen.Hela, hela!Segi ez gaitzatzula.

Ga/degitea: (Mundanoari.)

Mundane lilluratua,Non da hire gloria?Non ponpa haizez hantua,Non ohore handia?

Erraguk...

Errepusta

Ab, joan da gloria huraXizmizta bat bezala,Arriberan nola hura,Eta nola itzala.

Hela...

Ga/degitea: (plazeretarat emanari)

Bustel hatsa: irakatsak,Non da hire gorphutza!Non da amudio likhitzakHiri erre bihotza?

Erraguk...

Errepusta

Hondaturik su handiakEta tromentaturik,Erretzen daude gustiakEztutela pausurik.

Hela...

Ga/degitea:(Arnegariari)

Arnegari desparatu,Deabruaren lagunaNon aiz aho pozoatu,Orroaz agoena?

Erraguk...

Errepusta

Suge errabiatuekBethi gaituste jaten,Suge sutan gorituekBcthi penak ematen.

Hela...

166 BERNARD GASTELUC;AR

Galdegitea: (Mendekatzaillari)

Ezin deus barkha ezaken,Bihotz herraz bethea:Sugea iduri ubenEdo deabru kumea.Erraguk...

Guoi madarikatuak!Ezpaitugu barkhatu!Bengantzen juje justuakSutan gaitu hondatu.

Galdegitea: (Gaizkierraillerari)

Mihi gaizki errailleaPrestuan ohoreaz,Bethi gerla egilleaInnozenten bakeaz.Erraguk...

Errepusta

Bikhe urthu eta sufreDa ene janharia,Eta hauk naute bethi erre,Hauk erretzen mihia.Hela...

Galdegitea: (Abariziosari)

Aberats gaxto gosea,Non da hire zilharra?Non tresora, non urrea,Non da muble ederra?

Erraguk...

Errepusta

Ah! Kharrezko Ieze huntanDire gustiak urthu,Eta ni su elementanHekiii baIsan funditu.

HeIa...

Galdegitea: (Gormantari)

Ingrata, bestak hautsirikEta ofizioa,Harturik bestien trazak,Utzirik Jongoikoa:Erraguk...

Errepusta

Ah! Nola hemen gosetzenGormandiza Iizuna!Jainkoak nola punitzenMeza gaizki entzuna?Hela...

Galdegitea: (Bonaxeretan bethidabillanari)

Hari intzen bethi IehenDantzan eta jokoan:Hire plazerak zituzkenGormandizan, arnoan.Erraguk...

Errepusta

Direla madarikatuJoko, plazer, banketak,Hekiiigatik baitituguIfernuko tromentakHela...

Galdegitea: (Konpaiiia gaxtoetanibilli denari)

Lagunentzat hik izatuHanbat konplazenzia:Hanbat bekhatuz kargatuHire konzientzia.

Erraguk...

Errepusta

Ondikozko konpaiiiak,Sekulako burreuak:Elkharren gare furiak,Elkharrentzat deabruak.

Hela...

EGUIAC CATOLICAC 167

Galdegitea: (penitentzia egin gabeheriotzeraifio luzatu duenari)

Hik bethi uste ubelaKonbertitu hiltzean,Pairatzen duk su-kubelaTulunbio beltzean.

Erraguk...

Errepusta

H~rrak, furiak, nigarrak,Desparazionea,Urrikiak eta harrakDire gure partea.

Hela...

Galdegitea: (Koleratsuari)

Bafian hik, 6 sumindua,Hire herra handian,Baduk kontentamenduaBethikp khar gorian?

Erraguk...

Galdegitea:

Bethiko hitz hau guretzat,o zer ihortziria!Khar-Ieze hau gorphutzentzatLastimaren handia!

Hela...

Galdegitea:(Damnatu gustiei kolpe batez):

Fifiean, hor ifernuanZeifi da min handiena?Pena horien lekhuanZeifi pena kruelena?

Erraguk...

Errepusta

Esparantza ez izarenHemendik ilkhitzekotz!Bethi suak berreturenSupetan bizitzekotz.

Bethi-ere Zer denbora!Bethi suzko lezean!Elementak bethi paira,Bethi fifiik gabean!

Plazer labur baten gatikHarturik bihotzean,Khea bezala zelarik,Erre behar supean!

Hela, hela!Segi ez gaitzzatzula.

Quios poterit habitare de vobiscum igne devorante? Quis habitabit exvobis cum ardoribus sempiternis?

Giristifioak, zuetarik zeifi egon ahaldaiteke su iretsgarriarekin? Zeifi egonahal daiteke brasa sekulakoekifi?

168 BERNARD GASTELUC;AR

Parabisua

Zein hertsia den zeruetako bidea

Nahi baduzu ardietsiLekhu plazerez bethea,Zeruetan lainkoak berakSainduei egiii gorthea;

Bide zabala kita zazuHertsia baita segura.Ifernura darama batakEta bertzeak zerura.

Helas! Zeiii hagitz den hertsiaParabisuko athea!lesusek dio, hertsi hau duk,Kristaua, hire bidea

Bide hau hautatzen duenakUtzi behar tik plazerak,Banaloriak mespretxatu,Erregelatu desirak.

Ala jende haiiitz baitoaEgun oroz ifernura!lende bilduma nombre gabeSuzko eternitatera.

Mundu gustian nola baitaBerthute guti kausitzen,Zeruetan jende guti duklainkoarekiii aurkhitzen.

Dohatsuak deitzen du gizona parabisura

Majestate paregabea,lainko adoragarria,Trinitate guziz haltoa,Dibinitate handia:

Zu zare Spiritu gustienArgi gozo immortala;Zu bihotz dohatsu, ederrenEdertasun eternala.

Ezta posible sofritzeaZure baithan den argia;Itsutzen gare ikhusteazHirur Presunen gloria.

Zuen ontasun, zuen plazer,Eta zuen ohorea,Hagitz dire handiagoakEzen ez gure ustea.

Gizona iAh, gizona! Non tukArima eta gorphutza?Zergatik duk horrenbat maiteMunduan duken egoitza?

Baiian zergatik egiten tukLurrean horrenbat gerla?Behar duk jakiii, lur gustiaPunta bat baizen eztela.

Nihor ezin ziaitek handiLekhu ttipito batean;Argi ilhun bat baizen eztukHire gloria lurrean.

Zeri agoka itsuturikBeraz horrenbat munduan?Athor hunat, gozatuko aizlainko osoaz zeruan.

EGUIAC CATOLICAC

Parabisura joateko desira

169

Lekhu ederra, hire baithanJainko Jaunak dik gloria.Hik duk, bada, saindu gustieiEmaten saien saria.

Hire egoitza doahtsuanEztuk plazera higuiiitzen:Bethi dik irauten gloriak,Sekulan eztuk pasatzen.

Palazio dibino hortanEztuk penarik kausitzen:Sekulan eztik dohatsuakNigar xorta bat isurtzen.

Errege primu gabekoakDeus ere eztik pairatzen,Posible diren on gustiezBere baithan duk gozatzen.

Oihuz niagok, hi beharrez,o dohatsuen etxea;Hi herori desiratzen aut,Zeru plazerez bethea.

Bai, hik duk hire on ederrezEne bihotza xarmatu:Xoilki hiregatik nahi dikMundu guzia kitatu.

Arima debotaren ontasuna da Jainkoa

Zure baithan tut, 0 Jainkoa,Nahi tudan ontasunak;Mesprezio tut zuregatikMunduko handitasunak.

Higuiiidu zaizkit zuregatikLurreko diiiitateak;Bertzelakoak nik zeruanUste tut majestateak.

Prosperitate handietanEz zait bihotza altxatzen;Ez fortuna baxoan ereEztzait kuraia flakatzen.

Elementa borthitzeneanEz naiz sekulan izitzen,Deusek ere eztarot niriEne bihotza tristatzen.

Enetzat eztu deus ederrikEdo gozorik munduak;Zurekiii haiii onheristen tutPenak eta de~erruak.

Zu zare ene on gustienEgiazko ithurria,Eta zu ilhunpean ereArimako iguzkia.

Eremuan mundu bat badutZu enekiii zarenean;Ene esparantza zaitezkeHiltzen ere naizenean.

170 BERNARD GASTELU<;AR

Lekhu sainduak bisitatu ondoan,aitoren seme bat hiltzen da amudios Olibeseko mendian

Salutatzen zaitut, Olibes,Mendi saindu aberatsa;Zure baithan zuen finkatuJesusek azken urratsa.

Herioaren ErregeaBere tronu ederrean,Zure puntatik zen altxatuHedoi aingeruz bethean.

Zu ikhusiz gerostik nagoBozturik noiz hillen naizen,Ez zaitut sekulan utzikoZerura joatekotz baizen.

Ez, eztitut ikhusi nahiErregeen jauregiak,Ez eta bertze palazio,Begien trunpagarriak.

Argitzen ari dire hetanZeiiiek hobeki argiak:Vrre, zilhar, perla, diamant,Elefant hexur xuriak.

Hemen behin ikhusiz gerozLekhu adoragarriak,Zeruak baizen eztetzakeKontenta ene begiak.

Jesus Jaunak bete urratsezSakratu lekhu sainduak,Adoratu tut eta egiiiGustiei ene musuak.

Bake guri eman nahizHan gerla zuen hautatu;Heriotzea sofriturik,Han herioa garaitu.

Bisitatu zaituztet, lurrak,Lur milletan dohatsuak:Arroka, arribera, haran,Landa, mendi, eremuak.

Bethleem, ikhusi nauk sartzenHire leze ilhunean;Ikhusi nauk, Jordango ura,Arriberaren aldean.

Jesus, zu segituz geroztikLekhu saindu hautaraiiio,Zer behar dut segitu baizenZeruko gloriaraiiio?

Mendian egiii tut nigarrak,Non erostekotz gizonaSemeak pagaturik Aita,Galdu baitzuen eguna.

Helas! Ez nintzen hil dolorezKalbariaren gaiiiean,Hillen nintzela amudiozOlibesko baratzean.

Ez nazakela khen hemendik,o amudio saindua,Eman nahi ezpadarotakHunen ondoan zerua.

Amudio sainduak berazEne othoitzak entzun tu;Arroka huntan barna darotEne thonba preparatu.

Jadanik estaltzen darozkitEne bi begi argiak;Eztu nahi ikhus detzadanHaiii lekhu miragarriak.

Jainkoak sakratu lekhu haukNekez nituzke utziko,Kitatu behar ezpanituZeruetara joateko.

Beraz, asko negar egiii duk,Ene arima, munduan;Hoa, hire beira ziagokHire Jainkoa zeruan.

Jesus, Jainko eta gizona,On gustien ithurria,Zure maitatzeaz plazer dut:Arren, indazu gloria.

EGUIAC CATOLICAC

Hauk hunela erran ondoan,Begiak ditu zarratu,Eta arima JainkoariAmudioz errendatu.

171

Parabisuaren galdegiteko othoitza

Gustien Salbatzaillea,Gizon Jongoiko berria,Zuk bethi ere AitariEman diozu gloria.

Bethi zu nahi zaitusteAingeruek kontenplatu;Zu saindu dohatsu gustiekZure glorian maitatu.

Jauna, indazu bothereZuri plazer egiteko,Zure desira gustienBethi ere konplitzeko.

Espiritu dibinoazGida nazazu munduan;Hil ondoan har nazazuSainduen balsan zeruan.

Orduan da agerikoEguna bethi argia:Orduan da ikhusikoSekulako iguzkia.

Ezta hiri hortan kontraEdireten arima bat:Hor ezta bakerik baizen;Gustiek dute bihotz bat.

Fiiiean hor kausitzen daSegurantza erreala;Hor gloria dohatsua,Eta pausu etemala.

Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis. Eccli. 17Bekhatuaren defensa da jujamenduaren,ifernuaren eta azken finen orhoitzapena.

Ene Seme, pensa detzakGizonaren lau azkenak;Eztuk faltarik egiiien,Ala ziok Jainko Jaunak.

Hillen duk, hillen duk hire bizia,Hillen duk, hillen duk,Hillen duk, mundu guzia.

Ge1dirik 10 agoelaHiltzen hari aiz ohean;Egun bizi den presunaBihar ziaitek lurrean.

Hillen duk...

Hiltzen aizen mementoanIzanez aiz jujatuko;Edo kondemnatuko aiz,Edo justifikatuko.

Hillen duk...

Baldin faltarik ezpaduk,Entzunen duk hitz eztia:Emanen darok JainkoakZeruan bere gloria.

Hillen duk...

172 BERNARD GASTELUc;AR

Aurkhitzen bahaiz hoOOndun,Surat au kondemnatuko,Jainkoa Jongoiko deiiio,Ifemuan erretzeko

Billen duk...

Lastima harrigarria!Bethi desparaziiioan!Eziii kausituz JainkoaEtemitate osoan!

Billen duk...

Beraz, seme, pensa dezak,Begira dagok zerua;Ikhusi nahiz ziagokHire herio saindua.

Billen duk...

Pensatzak herio, juje,Ifemu eta zerua;Ene ahotik har dezakAzkeneko konseillua.

Billen duk...

Eternitatea

Arima damnatuak galdegiten dio lainkoari zenbat egonen den ifernuan.lainkoak ihardesten dio egonen dela helduden eternitate handiaren hedadu­ra gustian. Ergo erravimus a via veritatis et lux justitiae non affulsit nobis.Sap.5.

Beraz, zeruko iguzkiaEz zaiku guri altxatu,Eta egiazko bidetikUrrun gare erreOOlatu.

Beraz, denbora pasatu daSekulan ez ethortzeko!Ethorri eternitatea,Sekulan ez pasatzeko!

Beraz, bethi iraun behar dut,Bethi dudala sofritzen,Eta bethi pairatu OOharEz naizela konsumitzen!

Bethi eta OOthierekotz,Ab, zeruko Jongoikoa!Ala denbora luzea,Bethi bethierekoa!

Ezta sekulan iragatenBethi dagoen eguna.Eguna beraz, hire luzea,Egun oothi agoena!

Ez gelditzea behiii ere,Bidea, hire luzea!Bethi dolorez egotea,Dolorearen asprea!

Zenbait million urthe banuEgon OOhar ifemuan,Uste nuke handik libratuBek akhabatu buman.

Edo hek asko ezpalire,Million egon nindeke,Millionen ondoan bertzeMillion sofri netzake;

Hek ere ezpalire asko,Hainbertze dobla netzake;Bertze hainbertze dob1aturik,Hagitz konsola nindeke.

EGUIAC CATOLICAC

Edo konda betza norknahiNahi dituen bezanbat,Baiian akorda bekit noizbaitAzken fiiiean urthe bat.

173

Zer izanen da, beraz, nitzazHanbat urtheren ondoan!Bethiere beharko baitutSuaren tulunbioan!

Eternitate luzearen hedadura

Hau jakiteko zerbait moldezBehar dut kontu bat hartu:Beraz behar dut kontu handi,Handi bat konsideratu.

Zer dela beraz erranen dutEtemitate handia?Zerekiii konparatuko dutDeklaratzekotz gustia?

Asko kondatuko othe dut,Kondaturik hanbat urtheZenbat (mundu hasiz geroz)Joan baitire ilhabethe?

Erranagatik hanbat mendeZenbat osto oihanetan,Itsasoan zenbat ur xorta,Zenbat harea kostetan;

Zenbat oraiiio herrauts bihiBide idor gustietan;Mendietan zenbat lur xehe,Zenbat uri hedoietan;

Posible othe da kontu batHandiago pensatzea,Gizonek edo aingeruekGehiago kondatzea?

Bethi luzea erran nahizHunenbat baitut kondatu,Harea, errauts, legar, osto,Ur xorta, uri pensatu;

Hauk gustiak beraz erranikEz othe dut azarkatu?Ala kondaturik soberaEz othe naiz enganatu?

Ezen ezta posible haiii denLuze eternitatea;Segur behar da laburragoDelarik hagitz luzea.

Jainkoa

Adizak, damnatu arima,Mintzo zaik hire Jainkoa,Eziii hutsik egiii dezakenEgia egiazkoa.

Trunpatu aizela uste duk?Ez segur, ez aiz trunpatu;Eta hauk berriz doblaturik,Ez uke asko kondatu.

174

Damnatua

Oi, bada, Jauna, nork dezakeKonda horien nonbrea?Badidurite hauk gustiekBilduma nombre gabea.

Ezperen nonbre hauk gustiakAkhabatzen direnean,Eta azkeneko bihiaPasatzera gerthatzean;

Zertan othe lizate, Jauna,Ene eternitatea?Ez othe lizate hurbilduAphur bat azken urthea?

Jainkoa

Eztuk posible izan dadinSekulan azken urthea,Ezpaitzaio ondoan faltaBatari bethi bertzea.

Erresekek nola baituteBatak bertzea pusatzen,Urtheek ere hala dieElkhar ondotik segitzen.

Damnatua

Orafio kondatzen banituKontu hartzaz bertze milla;Edo hek asko ez izanez,Baliz bertze urthe pilla?

Jainkoa

Zer diok, pilla eta milla,Damnatua, zer darasak?Mende gustiez erreko auIfernu goriko brasak.

Damnatua

Eztitut bada asko eman,Hanbat milla urthe suan?Ezperen horra bertze millaNonbre horien buman.

BERNARD GASTELUC;AR

Jainkoa

Gehiago erran behar duk.Egik beraz bertze pilla;Eta bertze milla kondatzak,Milla bethi, bethi milla.

Damnatua

Jauna, millen ondoan milla!Milla bethi, bethi milla!Noiz ethorriko zaiku berazAzken azkeneko pilla?

Jainkoa

Hasterik ez dik iragan denEternitate luzeak,Eta eztik fifiik heldu denBertze eternitateak.

Biak orobat luze dituk,Joan denak eztik hasterik,Eta ondotik heldu denakHalaber eztik azkenik.

Iragan dena bethe dukSekula kontugabeez;Eta bethea heldu denaSekula infinituez.

Damnatua

Espantu latza! Nola berazEgonen naiz hanbat urthez!Hanbat milla, hanbat million!Erreko naiz hanbat mendez.

Beraz hanbat pairatuko dutIfernuko su gorrian,Tromentek dirautela bethiEternitate gorian.

Ah! Zer da hua? Ez behin ereFundituko herrautsean!Bethi biziko deabmekifiEta ez hillen supean!

Oi, bada, nik lehen pena haukMunduan ezagutzera,Begiratuko bide nintzen,Ifernurat erortzera.

EGUIAC CATOLICAC

Hek izanen baitzuten fiii batDenborarekiii batean;Baiian hauk iraun behar bethiEternitate luzean.

175

Lehen sofrituko nituenTiranoen su handiak,Hekiii gathe, hurkhabe, burreu,Lehoiii, tromenta gustiak.

Ah, nork jakin du egundaiiioBethi, joan den bethikoa?Eta nork sekulan jakiiienSekula gibelekoa?

Bethi erre! Sekulan sofri!Dolorearen handia!Bethi hark eta sekula harkNaute flakatzen gustia!

Deklaratzen du zer den bethi eta zer den sekula

Sekula dago geldirik bethi,Sekulan ezta higitzen;Baiian bethi doa sekula,Sekulan ezta gelditzen.

Beraz hethi ezta sekulanMomento bat higituko,Eta sekula ere eztaMomento bat geldituko.

Nork daki beraz bethi,Bethi geldi dagoena,Eta zer den sekula ereBethi joaten ari dena?

Gustiok beraz adi zagunEnigma miragarria:Damnatuentzat tromenta duk,Salbatuentzat gloria.

Biak bat dituk, eta bat harkZidurik bia direla;Bazidurik dela egotenEta zidurik doela.

Bethi dagoen hau deitzen dukBethi bethierekoa,Eta sekula joaten denaSekula sekulakoa.

Beraz sekula eta bethiIzendatzen duk mendea,Edo ezperen deitzen ditukBiak eternitatea.

176

Haiiitzek haiiitz moldez dieEnigma hau esplikatzenEta anhitz konparazinozNola ahal deklaratzen.

Sabant batzuek konparatzenDie iguzkiarekin,Eta die bertze batzuekBerriz ilhargiarekin.

Iguzkia bethi hari dukAgertzen eta estaltzen:Estaltzen duk arrats guztiezEta goizetan agertzen.

Ilhargia ere orobatBethi hari duk berritzen;Berritu ondoan halaberHari duk bethi zahartzen.

Gauza bera dela ziotekEdo sekula doana,Edo bethi pontu bereanGelditurik dagoena.

Ezen bethi dagoen bethiSekulan eztuk handtizen,Eta hethi doan sekulaSekulan eztuk ttipitzen.

Pontu batean hethi delaBethi hari duk pasatzen;Pasatzen bethi hari delaEztuk sekulan higitzen.

Million urthe joanagatikGarabik eztuk gutitzen;Joanagatik bertze millionBethi duk oso gelditzen.

Oraino huna gauza beraEksenplu argiagoan,Argiaren klartasunetikHartu konparazinoan.

BERNARD GASTELUC;;AR

Eksenpluak

Nola beraz kandela batiHanhitz kandela pizturikEzpaitzaio gutitzen kharra,Banan egoten osorik:

Gauza hera kausitzen deJaDenbora sekulakoan:Nahiz joan den, nahiz heldu denHedadura bethikoan.

Ezen urthe pilla hetarikMillion khenduagatik,Millionen ondoan bertzeMillion hartuagatik,

Eternitate luze huraBat ere eztuk laburtzen;Eternitate oso huraGarabik eztuk gutitzen.

Osoa hethi egonen dukNombre gustiak galdurik;Eztik sekulan deusik faltaHartu gustiak khendurik.

Orobat duk bethiko betbiUrthe gustiez osorik,Hastean bezala fineanUrthe gustiez hanturik.

Eztuk tipitzen, ez handitzen,Batean bethi baitago:Ez handiago behin ere,Sekulan ez tipiago.

Luze orobat tuk hemengoMinutak eta urtheak;Urtheak ere hala nolaBethiereko mendeak.

Juia dezak orai hemendikZein diren luze egunak,Mendeak baino luzeagoDirenaz geroz orenak.

Ezen ifemuan eztuk deusNon ezten sekulakoa:Kriminel, burreu, suplizioa,Presondegi bethikoa.

Denborak ere bardifi ditukOrobat sekulakoak,Minutak, orenak, asteak,Urtheak fingabekoak.

Egia duk; argia baduk,Ordean suak piztua,Pena hautan kruelkiagoPunitzeko damnatua.

Halaber baduk hemen gauaEta gau izigarria,Deabruen eta damnatuenHarrabotsez nahasia.

Helas, bai, ah nolako gaua!Gau luze eta ilhuna!Hemen garenek eztiaguSekulan uste eguna.

Ez, eztie uste sekulanEne begiek argia,Edo baldifi uste badute,Uste die su gorria.

Gau hunek iraunen dik bethiEthorri gabe eguna.Bethi ilhun, tromenta bethi,Sekulan joanen eztena.

Gaua, gau beltz eta argia!Beltza ene begientzat;Baifian argia ene penaEta ene burreuentzat

Hire baithan ageriko tukBethiereko tenpestak,Hala nola mirail bateanJustiziaren tromentak.

EGUIAC CATOLICAC

Bethi egonen nauk marraskaz,Aparta akit mirailla!Begietarik dietzadakUrrun pena hanbat milIa:

Burdifia-gathe, sufre gori,Eztira, presondegiak;Su handi, deabru beltz, fantasma,Ene falta itsusiak.

Begietan izanen tiatEne urguillutasunak,Ene amegu, ene herra,Ene bekhatu lizunak.

Ez nauzue asko punitu,Utz nazazue bakean.Bethi hunela izanen naizHunelako dolorean.

Alferrik niagok marraskaz,Bethi tiat ikhusiko,Ez ziaizkidak aitzifietikSekulan apartatuko.

Lehen zerk egifi baitzituenEne plazer itsusiak,Egifi behar tik ifemuanEne tromenta guziak.

Nik beraz sorthu behar nuen!Dolorearen asprea!Sorthu hunela izatekotz!Zer desparazionea!

Ez ni munduan izatera,Orai ez nintzen erreko,Ez bekhaturik egitera,Ez nintzen orai galduko!

Aitzitik bizitze sainduaEramatera munduan,Dohatsu behar nuen izanJainkoarekifi zeruan.

177

Bafian nola baitut gaxtokiEkharri ene bizia,Juje justuak eman darotNik merezi justizia.

178 BERNARD GASTELUC;AR

Hil nahiz sartzen da furian

Mundua! Ah, mundu falsoa!Hanitzen trunpatzaillea!Ezperen hemen ifernuanBahintz ene hiltzaillea!

Behin nahi nikek hil, behinEz hunela bizitzekotz;Edo bertze maneraz bizi,Fazoin huntan ez hiltzekotz.

Hi ere non aiz, herioa?Hain komun intzen munduan,Eta nion ez aiz ageriOrai hemen ifernuan.

Handi eta tipi gustiakLurrean ituen hiltzen;Banan gustiak ifernuanHil gabe bethi bizitzen.

Hire ondoan niabillakGau eta egun gustiez,Nihon ikhusten eztudalaSurik baizen bi begiez.

Ustez audala kausitukoJoaten nauk eskuin aldera;Berriz lasterka itzultzen naukZoraturik eskerrera.

Deabrupetik nauk batzuetanEne furian altxatzen;Bertzean suaren erdianBuruz behera hondatzen.

Behin gora, behin behera,Gero deabruen balsara,Sekulan sosegurik gabeTromenta gustietara.

Galdez bethi: non aiz, ah, non haiz?Bethi oihuz, herioa?Nork ediren au ifernuan,o ene amudioa?

Arren, athor, maitea, athor,Athor ene zathitzera.Ene bizia hik behar duk;Maitea, athor hiltzera.

Ihesi doat, ah kruela!Horla utzten nauk supean?Horla tromentek dirautela,Hondatua deabrupean?

o zer desparazionea!Nahi·gabez behar bizi!Errabiamendu handia!Ezin hil eta hil nahi!

Ah bethi, entzuezak, beraz,Entzun ene dolorea:Nork egundaino sentitu duZer den bethi sofritzea?

Bethi hark niri ziarotakHarritzen ene gorphutza:Eta nori eztio hillen,Pensatzen badu, bihotza?

Heriotzea galdegiten dio Jainkoari

Heldu natzaitzu berriz ere,Jauna, othoitz egitera,Eta grazia tipi batenHumilki galdegitera.

Badakizu, gauza klara da,Nik zenbat dudan sofritzen.Zenbat marraska, zenbat oihu,Zer nigar dudan isurtzen.

Zenbat pena deabruen tropanHartzen dudan zu galdurik,Zeifi tromenta harrigarriak,On gustiez gabeturik!

Zenbat supean, su egifiik,Ariman su, su bihotza;Haragiak su, su ezurrak,Odola su, zu gorphutza.

Hauk ere bada, zerbait direNi hemen urrikaltzeko,Eta zureganik hurnilkiGrazia bat izateko.

Plazer baduzu, dobla beiteBerriz ere hauk gustiak;Dobla deabruak, penak dobla,Dobla tromenta handiak;

Bafian, Jauna, aditzen delaHemengo tulunbioan,Hillen nauela herioakMilIa urtheren buruan.

lainkoa

Damnatua, ago ixilik,Eztuk zeren tromentatu;Orhoit adi nola munduanMunduaz intzen gozatu.

Eztuk izatu egundaifioHerioa ifernuan,Sekulan ere ez izanenUrte gustien buruan.

Beraz egon ahal aitekeBethi dukela sofritzen,Orai erretzen aizen gisa,Bethi aizela erretzen.

Damnatua

o dolorea, 0 furia,o errabiamendua!Oraifio ez atzait hi ereNahasi, adimendua!

EGUIAC CATOLICAC

Zer izanen da beraz nitzazHeldu diren mendeetan?Bethi egon beharko baitut(Jainkoa deifio) penetan.

Arren, zaude, aphur bat zaude,Egiazko justizia;Asko da, iduk-azu, othoi,Zure kolera handia.

Zergatik ditutzu gizonakJoan den denboran kreatu?Zergatik zure imajinaDibinoaz sefialatu?

Ez othe behifi zenbait urthezElkarrekifi egoteko,Gero hil eta sekulakotzIfernuan ehorsteko?

Jauna, zuk bada badakizuZuk formatua naizela,Forma huntan lur guti batezLurrean egin nauzula.

Badakizu zuk ninduzulaZure dohaifiez edertu,Enegatik Zure SemeaIzatu zela itzatu.

Nola beraz ez zare kontentPairatu tudan tromentez,Berretzen baitarozkidatzuTenpestak bertze tenpestez?

Gargoro zenbat denbora daTenpesta hautan naizela,Momento batez behin ereSosegurik eztudala?

Zenbatetan egifien tutzuOraifio zure tenpestak?Noiz arteraifio isurikoEne gainera tromentak?

Orai artean izan badaNausi zuri justizia,Utzazu aldiz izateraZure rniserikordia.

179

180

lainkoa

Eternala duk hire kontraEman dudan sentenzia,Eta hala eztuk posibleSekulan dadin ganbia.

Damnatua

Nola! Ez ilkhiko hemendik?Jainkoa ez maitatuko?Iraunen eternitateak?Penak ez akhabatuko?

Helaz! Zer egifien dut beraz?Ni norat naiz itzuriko?Tromenta haukien erdianBethi dut ihardukiko?

Oraifio egifi baninduzuZu zaren gisa Jainkoa,Edo ezperen zu bezalaBothere handitakoa;

Oraifio, diotsat, banituZure indarren pareak;Bafian badakizu direlaZureak paregabeak.

Eta badakizu zerorekFlako nauzula kreatu,Airean doan osto batenGisa nauzula moldatu.

Ikhus-azu zer aingeruekErranen duten zeruan,Zure etsai deabru kfuelekZer erranen ifernuan.

Zer ohore izanen duzuEnekifi disputatzeaz,Zer gloria ene erretzenBethiere haritzeaz?

BERNARD GASTELUC;:AR

Beraz zure beso puxantaNahi duzu enplegatuEta osto ihartu batenKontra hunela altxatu.

lainkoa

Hauk duk, bada, mirakuillua!Jakifi herrautsa aizela,Bitartean hire buruaJainko egifi dezakela;

Jakifi prometatu zaielaJustuei parabisua,Eta zaiela injustueiOrdenatu ifernua.

Bitartean Jainkorik gabeBurua gora airean,Errebelatu baten gisaIbiladilla lurreani;

Nitzaz eta ene manuezHanbat aldiz trufaturik,Hire bekhatu'traidoreakJainkotzat adoraturik;

Ezpanintz bafio gehiagoEz nitzaz egifi konturik,Eta hire Jainko handitzatEne etsaiak harturik!

,Orai, beraz, behar diaguJakifi nor den Jongoikoa,Ni zeruan, ifernuan hi,Jainko bethierekoa.

EGUIAC CATOLICAC

(Maitatu nahi luke Jainkoa)

181

Damnatua

Eztut zeren ukhatu, Jauna,Konfesatzen dut egia:Zu zare orai eta bethiGustien Jainko hai:J.dia.

Mana zazu plazer duzuna,Zuk behar duzu manatu;Eta zure manamenduakGuk behar tugu konplitu.

Nahi baduzu egon nadinEtemitate gustian,Eta halaber txizpil nadinIfemuko su gorian,

Jauna, besarkatuko ditutIfemuko su gustiak,Iraganen tut plazer tutzunDenbora harrigarriak.

Eztarotzut othoitz egitenSu hautarik libratzeaz,eta zure zeru sainduanEne errezibitzeaz.

Ah iBadakit galdu naizela .egun eta sekulako,Tromenta hautarik sekulanEz naizela libratuko.

Beraz justozaizkitzun penakEmanen darozkidatzu;Hitz bat solament erratera,Othoi, utzi behar nauzu.

Beude, beraz, su hauk gustiakBethi nautela erretzen;Baiiian su hauk baziiiarozkitZeruko suez handitzen!

Ez othe zaitut, Jainko Jauna,Pena hautan maitatuko?Baldiiiba ifemuko suekEz naute debekatuko!

lainkoa

Amudioak ez zeakikZer lekhu den ifemua:Zerua duk hunen egoitza,Eta halaber mundua.

Bi lekhu hautan kausitzen duk,Munduan eta zeruan;Eztuk ediren egundaiiioZuek zareten lekhuan.

Herra luze eta gaixtoenEskola duk ifemua;Amudio saindu ederrenAkademia, zerua.

Damnatuek ez zeakieGaitzesten baizen Jainkoa,Eta hori duk hartu dukenSekulako ondikoa.

Amudioa sartzen balizDeabruen tulunbioan,Sainduekien den bezala,Zeruko palazioan;

Posible baliz maitatzeaJainko ona ifemuan,Laster ganbiatuko lukekZuen lekhua zeruan;

Tromentak gloria lituzkek,Dohatsu, dohakabeak;Suak eder, nigarrak gozo,Bozkario doloreak.

182

Beraz adizak zer diodan;Ez nauzue maitatuko;Banan bethi deabruen gisa,Niri herra ekharriko.

Damnatua

Nola munduan zuk ni emanBethi zure maitatzeko;Bitartean ez nik maitatu,Eta nik ez maitatuko?

Posible othe daite, Jauna,Ifemu bat kruelago,Ezen zure gaitzeste banDZer pena da handiago?

-----------

BERNARD GASTELU<;AR

Nork pensa dezake kaIte batHau den banD handiago?Ezen zure gaItzea banDZer kaIte da kruelago?

Zer nigar eginen dut beraz,Zer marraska, zer orroa,Erraten zaitan gustietan;Zer egin duk Jongoikoa?

Handi asko ezpaliz penaJainkoa ez maitatzea,Eta hunelako JainkoaSekulakotzat gaItzea!

Jainkoa galdurik, ni oihuzZure bilha ibiliko:«Jainkoa non da, non Jainkoa?»Jainkoa ez kausituko!

Oraino herra behar baitutZure kontra bihotzean,Eta herra, deabruen herra,Etemitate luzean!

Hunat, beraz, zatozte hunat,Bethiereko burreuak;Zatozte eneganat, brasak,Eta zatozte, deabruak.

Urkhabeak, altxa zaitezte,Teatrak eta sufreak;AItxa, suak, kheak, eztirak,AItxa, burdina-gatheak.

Bola zaitezte zuek ere,Xizmiztak eta hozpinak,Ihortziriak, babazuzak,Tenpestak eta dragoinak.

Desparaziiioa

Hunat zuek, pozoin mortalak;Behar nauzue sesitu,Dilubio handi bat eginEta han bama hondatu.

Ez nauzue asko kruelkiOrai artean punitu;Mende gustiak iraganik,Behar zarete luzatu.

Bai, luzatu behar zareteEta sekulan luzatu,Sekula bururik eztutenGustietara hedatu.

,-------------- - -

EGUIAC CATOLICAC 183

Hau die sekulako penekBere kondizionea;Behin has eta gero bethiFiiiik gabe irautea.

Beraz nola baitut JainkoaGaldu eternitatekotz,Justu duk Jainkoak gal nazanEgun eta sekulakotz.

Adiu erraten darotzut,Adiu sekulakoa;Galdu zaitut bethierekotz;Adiu, ene Jainkoa.

Ah, bai aspaldiko Jaun onaEderra eta berria,Sainduen eta aingeruenKoroa eta gloria!

Ez zintudan maitatu nahiAhal nukeen lekhuan;Nahi zintuzket orai egiiiEzin dagidan orduan.

Adiu, flakoen indarra,Faboreen emaillea,Arimen bake dohatsua,Bihotzen argitzaillea.

Adiu, onen Aita maite,Gustien Salbatzaillea,Eta ni bezalako gaixtoGustien damnatzaillea.

Adiu, fiiiean zeruak,Eta adiu, mundua.Ene etxea izanen dukBethi ere ifernua.

Jaun puxanta, nola baitzareJainko adoragarria,Adoratzen dut ene kontraEman duzun sententzia.

Belhaun gorrietan jarririkNagotzula aitziiiean.Barkhamendu eske nagotzu,Tristezia bihotzean.

Justua zerade, justua,Justuki nauzu damnatu;Behar dut zure justiziaBethi justuki frogatu.

Estal zakizkit sekulakoEne begien argia,Ezen ez zaitut ikhusikoSekulan, Jainko handia.

Zuk ere utzi behar nauzu,Zeruko amudioa,Ezpaita su gorriez baizenBethea tulunbioa.

Zeri darasat hunenbertze?Denbora dut ixiltzeko;Sarthu naiz eternitatean,Bethi ere sofritzeko.

Adiu, banoa, adiu,Egun eta sekulako!Zeruan zareten sainduak,Ez zaituztet maitatuko!

Ez eta zu ere, Jainkoa,Ez zaitut zerbitzatuko;Baiian herraz eta blasfemuzMende gustiak betheko.

Akhabatu zitueneanDeithore dolorezkoak,Hasi izatu zen isurtzenNigar bethierekoak.

184

Zeruko Errege handia,Jainko amudiozkoa,Aita ontasunez bethea,Jaun eternitatekoa:

Arren, argi dietzadatzubegiak zure argiez,Eta eder diezadazuArima zure graziez.

Indatzu hemen nahi tutzunDoloreak, sofritzeko;Eta hil ondoan gloria,Zeruan zu ikhusteko.

BERNARD GASTELU<;:AR

Orazioneaifernurat ez joateko

Zu gabe hemen bizi denaIzanen da doloretan,Eta zurekin bizi denaIzanen da plazeretan.

Egidazu, othoi, grazia,Hemen zure kausitzeko,Eta zu ediren ondoan,Behin ere ez galtzeko.

Nahi nuke hasi osokiZure maitatzen lurrean;Zeruan ez akhabatzekoEtemitate luzean.

Eskutikan iduk nazazuMunduko erromerian,Egun batez aurkhi zaitzadanParabisuko glorian.

Bi eternitate ditutzu,Bata hedoien gainean,Eta bertzea mundu hunenBihotzaren barrenean.

Zerua da posible direnPlazer gustiez asea;:Ifemua, posible direnPena gustiez bethea.

Arren, beraz, Jauna, indazuGrazia hemen hasteko,Hemen hasi eta zeruanBethi kontinuatzeko.

Ez niri, beraz, errefusa,Indazu zure grazia;Esperantza handi hunetanEramanen dut bizia.

Jesu-Kristo zure SemeazDarotzut othoitz egiten,Egun batez zure sainduekGlorian kausi nazaten.

Orduan emanen darotzutSainduekin laudorio,Bothere, gloria, ohore,Eta ene amudio.

Hala biz.

VI.Partea

PATROIN SAINDUEN OHORETAN

Patroin sainduen ohoretanJainkoari

Ezta posible egiteaZu gabe, Jauna, deus ere,Baiian badagizket gustiak,Baldiii enekiii bazare.

Desegiii detzaket zurekiiiMunduan diren etsaiak,Deabruen arma eta indar,Sensuen xarma gustiak.

Siiihesten dut, zure graziakGaituela aitziiiatzen,Laguntzen ere gaituelaEta halaber segitzen.

Jesus-Kristo, Gizon Jainkoa,Eta ene esparantza;Zure baithan finkatua dutOsoki ene fidantza.

Obra on baten egitekotz,Zor diogu pensatzea,Obraren haste, trabaillatze,Fiiiean akhabatzea.

Beraz, othoi, hauta detzatzuOn zaizkitzun momentoak;19utzu grazia eder hekEta indar dibinoak.

19utzu guk behar ditugunFaboreak garaitzeko,Eta behar dugun laguntza,Bizi ondoan hiltzeko.

Jesus-Kristori

Jauna, zureganik dut usteZeruan zure gloria,Gloria zuk zure odolazGurutzean merezia.

188

Ah, heriotzeko orena,Ala hi harrigarria!Arren, Jesus, lagun zakizkitGertha dakidan eztia.

Ene arima hil ondoanJujatu behar denean,Emazu zure gurutzeaGure bien arartean.

Jauna, beraz ezazula harEne hobenen bengantza;Zure odola laguntzen zait,Eman darot esparantza.

Helas, aitortzen dut, egia daGaxtoa izan naizela.Baiian nola? ez zare zu hilSalbatu behar nauzula?

Nik izatekotz esparantzaZeruetako korthean,Asko dut zure ikhusteaGurutzearen gaiiiean.

BERNARD GASTELUC;:AR

Galbarian izatu tutzuBortz zauri dolorezkoak:Zeruko portaleak dire,Leiho amudiozkoak.

Zathitu izan zaitzuneanZure gorphutz sakratua,Egiii zen gure sendatzekotzIthurri bedinkatua.

Handik darozkigutzu hustenBalsamo eta eztia;Habeaz han egiten duzuGloriako zurubia.

Parabisuan izatekotzZure plazer eternalak,Munduan sofritu behar tutZure dolore mortalak.

Bilhatu nauzu, zureganikIhesi nenbillanean:Baldiiiba ez nauzu utzikoBilhatzen zaitudanean.

Pensatuko dut hethi ere,Jesus, zure amudioan,Hil eta bizi egotekotzAmudio dibinoan.

Andre dena Mariaren zerbitzari izateko othoitza

Agur, Maria dibinoa,Birjina paregabea,Agur, Andrerik handiena,Jesusen Ama emea..

Arren gomendatzen darotzutOsoki ene bihotza,Ene bizi, ene herio,Arima eta gorphutza.

Hautatzenzaitut sekulakotz,Birjina., ene Amatzat,Ene argi, ene gidari,Adbokat eta Patroiiitzat.

Promes darotzut eztudalaZure kontra deus erranen,Ez egiiien, eta neurerikSekulan ez sofrituren.

Zuk ere, othoi, Erregiiia,Zure haurtzat har nazazu:Jesus, zure Seme JaunarenEsklabo egiii nazazu.

EGUIAC CATOLICAC

Saint Josepb bandiari

189

Joseph, Birjina MariarenEspos dibino handia,Gizon Jainko baten AmarenArkanjelu guardaria,

Dibinitateak beretzatHautatu adiskidea:Guretzat Ama othoitz-azu,Othoitz guretzat Semea.

Izar bat ageri den gisaIlhargiaren aldean,Distiatuko duzu, SemeEta Amaren korthean.

Agur, aingeru beiraillea,Ene iguzki handia,Gloria dohatsuko Prinze,Jainkoaren iduria.

Nitzaz kargu hartuz gerostikBethi nauzu sustengatu,Argitu, gidatu, lagundu,Eta bethi gobernatu.

Hartzen zaitut gida bezala,Patroift bezala maitatzen;Zure borondate osoraOsoki naiz errendatzen.

Ezta sekulan ilhunduko,Josef, zure klartasuna;Bethi dute zure begiekEgiften gure fortuna.

Zure bothere gloriosaHagitz da urrun hedatu;Oraifto gure erresumaEzta bada seguratu.

. Ikhus-azu, othoi, ZerukoTronutik gure beharra,Frogarazi diezaguzuZure berthute ederra.

Aingeru beiraillea

Othoitzten zaitut humildurik,Jesus-Kristoren odolaz,Zure kontra izanagatikSekulan ez ni utzteaz.

Baldift errebelatzen banaiz,Xuxen nazazu bidean;Gerthatzen banaiz tristetzera,Konsola ene miftean.

Perilletan kausitzen banaiz,Arren, begira nazazu;Zure bidea ezpadakit,Irakats diezadazu.

Galdegiozu JainkoariGrazia, ikhus zaitzadan.Zurekin bethi Jainko JaunaZeruan lauda dezadan.

190

Jesus martiren erregea,Eta koroa handia:Zuk ematen diotzotzute<Jrazia eta gloria.

BERNARD GASTELUl;AR

Martira

Deus, tuorum militum

Odol gustia isuririk,Sofriturik herioa,Ekharri zarotzun justuki<Jloriaren balioa.

<Juk mundu huntan kantatzeanDohatsuen biktoriak,Arren, barkha dietzagutzu<Jure bekhatu gustiak.

.Martir hunek mespresaturikLurreko plazer agorrak,Jujatu zituen zirelaFalsoak eta mifikhorrak.

<Jero nobleki hautaturikSuplizioen bidea,Bilhatu zuen zeruetanBere desiren xedea.

Bethi ere pairatu zuenDolorea animozki,Selukan erakutsi gabeSendimendurik flakoki.

o hunen indarren indarraHunen berthute borthitza!Zure amudioak zuenBorthistu hunen bihotza.

Konkerant hunen faboretan,Othoi, zure ontasunakBarkhatu behar darozkigu<Jure bekhatu lizunak.

<Jizonek eta aingeruek,Zeruak eta munduak,Bethi bedinka detzatelaHirur Presuna sainduak.

Hekifi gloriak eta hunenLaudorio sakratuakBethe betzate beraz bethiSekula infinituak.

Ipizpikua

Jesu, Redemptor omium

o Jesus, arima gustienEroszaille Jaun Jainkoa;Zuk pontife saindu hau duzuErrendatu zerukoa.

Arren, egun erakutskitzuHunen bihotzeko suak;Hek orai prestatzen zaituzteHartzera gure botuak.

Huna bildurik non den hemenZure populu fidela,Laudatu nahiz ohorezkiZure lekhuko leiala.

Hunen berthuteak erranik,Erraten dugu zeloa,Zein ungi zuen sustengatuZure lege dibinoa.

Mespresatu izan zituenMunduaren fifieziak,Fazak, ponpak, plazer gaxtoakEta hunen maleziak.

Bafian orai zure plazerezZeruetako glorian<Jozatzen dago sekulakotzSainduen balsa handian.

Hunen ondoan goazelaEgiguzu garazia,Ardiats dezagun guk ereHunen beraren gloria.

Zure kolera eztitzekoPunitzen gaituzunean,Asko da hunen entzuteaOthoitzez dagotzunean.

EGUIAC CATOLICAC

Gizonen eta aingeruenEgiazko Erregea;Monarketan den handiena,Jesus bakezko prinzea!

o Spiritu Saindu, 6 Aita,Zarela bedinkatua!Mundu huntan eta bertzeanZarela adoratua.

Saint Bernard abadea

191

Saindu debota, eta sainduJainkoa maite duzuna.Bernard, lurreko aingerua,Edo zeruko gizona.

Zuri zarozkitzun JesusenAma Birjina handiakHustu bere bulharretakoIthurri ezne eztiak.

Erregifia hark berak zuriEgin zarotzun grazia,Idoskitzera emateko,Ahoa bethez, egia.

o saindua! Ala zuk izanIndar handia zeruan!Ez zifien bada tipiagoHil banD lehen munduan.

Zuri zarozkitzun prestatuJainkoak indar handiak,Garaitzeko agertzen zirenIfernuko heresiak.

Oraino zuri zarozkitzunIsuri bere argiak,Guri ezagut araztekotzMunduaren tromperiak.

Mundu gaxtoak armatzen tuBere dituen puxantakGure arimak xarmatzekoEta galtzeko gorphutzak.

Bafian gustiarekifi ereNausi zaitu ezagutzen,Eta hala gustietan duZure nahia konplitzen.

Zuri dagotzu bozkariozPrelat gustien baldema:Zuri Erroma, munduan denHiririk prinzipalena.

Munduak ere deitzen zaituEgiaren sustengua,Eta szienzia handienUrrezko ithurburua.

o Saint Bemard biktoriosa!Arren, nazazu fabora;Zure erramu triunfantez,Othoi, nazazu ohora.

Horra nola etsaiak direnEne kontra preparatzen,Eta nola darozkidatenFletxak usu aurthikitzen.

192

Zurekien esparantza dutHemen triunfa handia,Gero zeruan izatekotzJainkoaganik gloria.

BERNARD GASTELUc;AR

Bitartean zuri darotzutOfritzen ene bihotza,Ene bihotz gustiarekiiiHalaber ene gorphutza.

Trofea bat nahi darotzutEgiii zure izenean:Zuk bezala izena duenPresunaren bihotzean.

Konfesora

Jesu, corona celsior

Jesus, koroa eternala,Lehenbiziko argia,Zureganik du Saindu hunekIzatu here gloria.

Jauna, hauts dietzakigutzuBizioen lokharriak:Barkha, hunen amorekatik,Gure bekhatu gustiak.

Besta hunek erakusten duEgun joan dela zerura,Dohatsu han egiii duzula,Joanik izarren gainera.

Gaitzetsi zituen mundukoOntasun trunpagarriak,Atsegiii eta plazer hatsak,Ponpa lilluragarriak.

Baiian orai gozatzen dagoZeruko plazer ederrez;Gerla gustiak konpliturik,Gozatzen dago triunfez.

Gizonen eta aingeruenEgiazko erregea,Jesus, izatez ona zarena,Bihotz nobleen xedea.

Kantarazi ziiiotzan huniLaudorio dibinoak,Eta hethi garaitaraziDeabruen herra gaxtoak.

Fede onak irakatsirikZer zen Jainko eternala,Sustengatu izan zintuenZure lekhuko bezala.

Pagatzen diotsazu beillak"Barurak eta tromentak,Emanik zure ontasunakEta atsegiii xarmantak.

Jauna, ungi pagatzen tutzuHunen zerbitzu ttipiak;Hiltzatzu hunen izeneanGure bizio gustiak.

Adora dezagun humilkiEsentzia handiena:Hunek dik hirur PresunetanBegiratzen batasuna.

Hunek dik bethi idukikoBere tronua zeruan,Eta duk bera bethi ereNausi izanen munduan.

EGUIAC CATOLICAC

Saint Inazio Jesusen Konpaiiiako Patriarkazeruaren bistan ekstasiatua

193

Lehenago kontenp1atzeanZeruetako izarrak,Erran nuen: Lurra, beiratzakHire ontasun ederrak.

Hire tresor gustietarikdeus ere nahi eztiat,Zeruan distiatzen dutenIzarrak nik nahi tiat.

Gerostik ziaizkidak hurrenIzarrak ere itsusi,Zerbait baitut izarrak baiioEderragorik ikusi.

Saint Inazio beraren bertze ekstasia

Zer espantu handi dakusat?Ah, Jainko gustiz maitea,Zer aire dibinok daramaLohiolako Semea?

Gorphutzak ez idukitzeraLurrean hunen arima,Laster ardiatsiko zuenGloriako erresuma.

Jainkoak aimentaren gisaHedoipetik du thiratzen,Bihotz gustia ondoraiiioGraziaz dio bethetzen.

Edaratera eman dioPlazer uholde xarmanta,Eta du zerura altxatzenArima obedienta.

Gau argian kontenplatzeanZeruko mobimenduak,Aingeruen egoitza handiIzarrez berregiiiduak,

Igaten da parabisuraBere debozionetan,Eta gozatzen JongoikoazPensamendu ederretan.

Egiten du egiii ahalaMunduaren kitatzekotzEta besoak gloriaraEkstasian altxatzekotz.

Badoa hedoietan goraMundu gustia utzirik,Bere parterik nobleenala zeruetan sarthurik.

Ab, zein higuiiiak diren, dio,Munduan diren tresorak,Prinze handien erresumak,Aita Sainduen thiarak!

Izenak dituzte ederrak,Baiian berak itsusiak.Deabruek tipiak emanik,Khentzen daroste handiak.

Pintadura falsoez dituGauza ezdeusak handitzen,Eta haiiitz kolore motezJende gaxoak trunpatzen.

Lilluratzen ditu begiak,Banaloriak ereiten,Urreztatzen gauza ilhaunak,Tipiak handi egiten.

194

Nork zerutik urrundu huniEgiiien darot grazia,Ardiasteko zeruetanSainduek duten gloria!

Igan nahiz nabillanariKheiiiuz dagozkit izarrak:Erakusten darozkidateArgiez bide ederrak.

Ala zuek parabisukoFrontera miragarriak!Diamantezko portaletan,Nolako argi handiak!

Nolakoa den birjinentzatHor den maiiifizenzia!Bafian Bildots xuriarentzat,Zer ponpa eta gloria!

Ikhusten dut nola dabiltzanPintatu errepiretan,Asetzen daudela gloriazIthurri dohatsuetan.

Aingeruak diduritelaBozak dituzte goratzen,Eta Bildotsaren ondoanBirjinen kantak kantatzen.

BERNARD GASTELU<;:AR

Ikhusten dut izarretarikAgertzen Jainko Handia;Ikhusi behar diat, dio,Zerua, hire gloria.

Zerua, khen erridau hori,Iganen nauk teatrara.Ah, ene Jainkoa, ah, sainduEderren distiadura!

Aita, Presuna dibinoenEgiazko iguzkia,Semea, Aita argiarenArgitzen duzun argia;

Amudio personalarenMajestate bethikoa:Desira dudan gustia daIkhusi ene Jainkoa.

Eztut munduan desiratzenErregeen koroarik,Ez eta zeruetan ereEs szeptrorik, ez tronurik.

Zu zerori nahi zaitut, zuIkhusi, Trinitatea,Trinitatea ikhustean,Ikhus dibinitatea.

Saint Franzes Xabier, Indietako apostolua

Sanciango irlan eta Chinako Ironteretan hi! zenean

Sancian deitzen den irla daEremu urrun batean,Lekhu arroka billuziezEta hareaz bethean.

Kantongo hiri famatuaDakusa aide batetik;Halaber itsaso zabalaDakusa bertze aldetik.

Saint Xabier ApostoluaHarat ethorri zenean,Huna zer erran izan zuenHiltzerako orenean:

"Fiiiean bizi izatu naiz,Ahalkearen handia!Deusik egifi gabe joan baitzaitEne bizitze gustia!

Bagadek oraifio buruaEbaki balerotate,Edo Firandeko jendekSutan erre banindute!

Idukak, iduk, herioa,Hire ezpata zorrotza.Egosten dik Chinak lurreraBere murrailla borthitza.

Bafian non naiz, edo zer diot,Zer kutalez billuzia?Zer diot, gathe, presondegi,Zer burreu, zer, su bizia?

Hunelako heriotzea,Eztuk jende gustientzat;Bafian geraur, fama handi,Eta martir nobleentzat.

Laxo bati ezpaitarozkitOfrituko herioakSainduek merezi ditustenSzeptroak eta khoroak.

Bafian kutalesak ezpaduEne odola isurtzen,Eta ezpadu su handiakEne gorphutza erretzen;

Ezperen barbaroen irlekHillik naute ikhusiko,Paubreziak eta elhurrakMartir naute kausituko.

Jainkoa banu predikatzenPresondegian sarthurik,Libra nezake zenbait gizonDeabruen gatheetarik.

o diamanten klartasuna,Perlen distiadura!Zeri gagozka hunenbertzeGaltzen dugula denbora?

Jaiki behar dut; kitatu nauJadanik ene sukharrak.Huna China! «Idekitzen tuBere portale ederrak».

EGUlAC CATOLICAC

Bafian ago, Fransez Xabier,Lurrik asko duk kurritu:Geldi adi, gargoro geldi,Urik asko duk pasatu.

Hire begira ziaudezekSainduak hiri sainduan;Hire begira Jainko JaunaAingeruekifi zeruan.

Jadanik higuindu zitzaionBere xarmekifi mundua.Jainkoa ardiatsi nahiz,Desira zuen zerua.

«Ikhusazu ene eskuifia,o ene kreatzaillea;Zure gurutze saindua dut,Gustien salbatzaillea.

Faltak garbi dietzadatzuZure odol zurrutetan.Dolu dut; Jesus, har nazazuZure izar ederretan.

Helas, Birjina, helas, Ama,Ama Birjina handia,Hiltzen diren gaxo gustieno esparantza gustia.

Othoi, urrun diezadazuDeabru tropela gosea;Begitarte on egidazu,Erakuts zure Semea.

Erakuts dazu zer bothere,Zer esku duzun lurrean;Hautskitzu Japon eta China,Honda muruak urean.

Lekhu hautarik khasatzatzuIdolen insensu hatsak,Eta emazu zure SemeJesus-Kristoren aphezak».

Horra nola hilki zitzaionGorphutz eritik arima,Eta nola ediren zuenJainkoaren erresuma.

195

196

Jesus, aingeruen partaleEgiten duzu presuna,Zure graziez ederturikBirjinen garbitasuna.

Mundua erosi beharrezKausitu zifien gizona;Emazte bat zinduen Ama,Emazte eta Birjina.

BERNARD GASTELU<;AR

Birjina saindua

Jesu, corona Virginurn

Amudioak xuxentzen tuHekien kanta xarmantak;Laudatuko dituste bethiZuk eman tresor puxantak.

Zuk dituzu hekifi eskuakErramu ferdez edertu;Zuk saindutu hekifi desirak,Zuk hekifi gerlak kalmatu.

Erregifien ez bezalako,Birjinen balsa garbian,Pausu saindua hartzen duzuLili xurien erdian.

Maitarazitzen diozuteBirjinei zure gloria.Zure onez egiten duzuPartale espos garbia.

Zeren birjinak bizi izanBaitziren zure ondoan,Bereziki dute ohoreZeruko palazioan.

Ahantzaraz diezaguzuMunduan den bizioa;Arren, errezibi dezazuGure sakrifizioa.

o esenzia dibinoa,Duzula bethi gloria;Zuk egiten duzu sainduenDohatsutasun gustia.

Goza zaitela bethi ereAitarekien Semea;Gustiek lauda zaitzatela,Spiritu Saindu emea.

Alargun sainduaFortem virili pectore

Ohora dezagun gustiokEmazte gustiz borthitza;Ikhusagun gorphutz flakoanMirakuilluzko bihotza.

Lauda haren saindutasuna;Ezen espantagarriaDakusagu ageri delaMunduan haren gloria.

Ariman zaurthu zueneanJesusen amudioak,Mespresatu izan zituenMunduko banaloriak

Bere gogoa zadukalaZeruko ontasunetan,Oifiak zituen erabilliLurreko arantzeetan.

Haragia zuen barurtuzObedient errendatu,Spiritua othoitz sainduez.Fruitu ederrez borthiztu.

Bazidurien emazte harkRabiturik ekstasian,Bere gorphutza kitaturikJadanik zela glorian.

Jauna, eztu zure indarrakAurkhitzen here parea:Zu zare perfekten mirailla,Zu borthitzen botherea.

Zure esku puxantak dituEgiten mirakuilluak.19uitzu beraz guri ereDesira tugun fruituak.

EGUlAC CATOLICAC

Gizonek eta aingeruek,Zeruak eta munduak,Bedinka detzatela bethiHirur Presuna sainduak.

Hekift gloria glorifika,Adora hekift szeptroa,Hekift laudatzen bethi emanBethiko espazioa.

197

VII. Partea

HANITZ KONDIZIONETAKOPRESUNENTZAT

MEDITAZIONEAK

Errotora

Ah, Jauna, banitz ElizarenDefensa eta gloria!Populuaren aitziiieanBanintz gidari argia!

Apheza, ala hik handiaAhoan izan puxanta!Ezen ahoaz egiten dukJesus Jaunaren gorphutza.

Zerutik duk jautsarazitzenAldarerat Jaun handia.Beirauk hunat bihotza ekharNon ezten gustiz garbia.

Orhoituko aiz bethi ereMahain sakratu hau delaBetlehemengo lezearenImajina erreala.

Ezen hik hunat Jainko JaunaZerutik duk erakhartzen,Eta duk hire eskuetanBerriz sorthurik bizitzen.

Apheza

19uzkitzat zure jendeeiNatzaiela baliatzen,Ah, zeruan gora banituEne ardiak gidatzen!

Pensazak misterio huntanEliza saindua dela,Galbariako mendiarenEgiazko erretaula.

Amudioak dik munduratBerriz Jesus erakhartzen,Eta hire bi eskuetanBigarrenean itzatzen.

Othe dakik Eliza delaSaindu gustien korthea,Eta monarka handiarenZeru aingeruz bethea?

Begirauk, beraz egiii adinProfano reprobatua;Baiian egiok JainkoariHire eskuez tronua.

202

Jainko gizona gurutzeanIzan zenean itzatu,Birjinak zioen birjinaBirjinari gomendatu:

Zeruetako ErregeakErregiiia sujetari,Jesus Jaunak Maria Ama,Joannis diszipuluari.

Baiian egun Erregiiiak duGomendatzeko kargua,Eta gustiei zeruarenIdekitzeko eskua.

BERNARD GASTELUc;AR

Beata

Mariak diotza BeatakJainkoari gomendatzen,Ama Birjinak SemeariBere debotak ofritzen.

o Erregiiia! 0 Birjina!Harzazu beraz karguaGu Erregeri ofritzekoGal eztezagun zerua.

Ama, ona, othoitzten zaitutJesusen heriotzeaz.Heriotzeko oreneanGu, zureak, laguntzeaz.

Beira gaitzatzu beraz bethiMunduan, Ama emea,Zeruetan ikhus zaitzagunZu eta zure Semea.

Karguduna

Emazu gure bihotzeanEgiazko justizia,Eta aparta zazu herra,Aparta abarizia.

Zer progotxatuko zaizkiguOhore superbioak,Zer ponpak, faza, urre, plazer,Eta zer palazioak?

Tresor horien klartasunekBegiak tie argitzenEta bihotzak xarmaturik,Banaloriez ilhuntzen.

o Jauna! Iguitzu argiakGuk jujeok ikhasteko,Gu jartzen garenean jujeNola garen jujatuko.

Aitoren semea

Zer progotxa ahal dakiketPrinze gustien gloria,Hirien eta probinzienDiru errenta handia?

Zer handitasun ahal duketIrabasteaz mundua,Eta jaun puxant izateaz,Baldiii ezpadut zerua?

Zer populuen ikharatzeazArmaden habarrospean,Gustiei lege egiteazLurrean eta urean?

Zer izanen dut emateazMila jende burdiiietan,Baldiii esklabo behar banaizIfemuko zepoetan?

o Salbatzaille dibinoa,Indazu zure grazia:Ene sarea bethe zazu,Bethe ene ihizia.

Ez utz munduko sareetanSartzera ene bihotza,Eta ez haren plazeretanGaltzera ene gorphutza.

Armak ekharri nahi ditutErregeren faboretan,Eta ibilli harengandikPeril handi gustietan.

Grazia suerte gustienEgiazko ithurria,Eta munduan diren miiienMiriku miragarria.

Zuri dagotzu, 0 Jainkoa,Ordenanzen ematea,Biziaz eta herioazNahiaren egitea.

Baiian ez othe naiz ni ereErien balsan eria?Eri naiz eta ene miiiaZerukotz ezta tipia.

EGUIAC CATOLICAC

Handi gustien Erregea,Munduko buruzagia:Ah, inspira diezadazuHumilitate handia.

Inspira on falsoen herra,Plazer hatsen desplazera,Egiazko aberastasunEta plazeren desira.

Ihiztaria

Ez nazazula abandonaMundu hunen oihanean;Hemen nabilla ihizianAnimalien ondoan.

Eztut antsia zer atzeman,Otsoa edo orkhatza.Asko dut, zuk hartzen baduzuFiiiean ene bihotza.

Soldadua

Aitziiiean ekharriko dutGurutzearen bandera,Gero gerlak akhabaturikJoateko zeruetara.

Miriku sabanta

Ene bihotza milletan zaitEgun oroz altaratzen;Miiiak milletan doblaturik,Milletan naute transitzen.

Jauna, zure odol saindua,Galbarian isuria,Egiii izan zen gure miiienSendatzeko ithurria.

Emozute gure bihotzeiBere ontasun ederra,Eta zerori egiii zaiteGure arimen indarra.

203

204

Ah, ez segur, eztiat maiteDoktrina urguilIutsua.Fazatia duk, eta jendeItsuen gida itsua.

BERNARD GASTELUl;AR

Doktora

Jesus adora, Jesus maita,Maita gurutzeko pena:Ene gloria horra zer den,Eta zer ene doktrina.

Nik maite dudan doktrina dukItsuen argitzailIea,Falsokeriak khasaturik,Makhurren xuxentzailIea.

Munduan orai hari gaitukXuxentzen eman-hartuak.Huna kontuen egiteko,Plumak eta libruak.

Irakurtzen hari nauk bethiEta bethi eskribatzen;Helas! Ordean har-emanikNik ez zerukotz kausitzen.

Haiiitz aldiz egiiiagatikHaiiitz biaia handizki,Eta egiiiagatik haiiitzSal erosi dohatsuki;

MilIa on doblatuagatik,Izanagatik mundua,Gauza gustiak galdu tiat,Baldiii ezpadut zerua.

Adoratzen zaitut hurnilki,Jesus merkatari ona;Arren beira diezadazuZuk erosi ontasuna.

Doktor eginik, GurutzetikZiarokuk predikatzen.Lege saindu huntaz giaitikGalbarian eskolatzen.

Merkataria

Zure odola izatu daHura erosi duena;Nori sal othe niozoke,Hainbeste gosta zaitzuna?

He1as! urrun diezadazuBekhatuaren kutsua,Abarizia, inbidia,Injustizia itsua.

Zer ere guri baitarokuPresentatuko munduak,Galtzetik begira tugulaZeruan tugun tronuak.

Peria hura guk erostekoEmatzigun on gustiak,Gustiak ere eztituk deusIzanagatik handiak.

Ezen huna nola ditudanZeruko onak sinhesten,Emanagatik nahi dena,Merke direla erosten.

Gizon egitekotsua

Nik zertako tut hunenbertzeEgiteko erabiltzen?Bat izan eta millek nauteNahasirik tromentatzen.

Gizonak asko izanen duBat izateaz munduan.Gustiak irabazi tuzkeSartzen denean zeruan.

Goazen eta pasa detzagunTromenta harrigarriak;Bertze munduak bilhatzagunEta itsaso berriak.

Amu hunek milIa herioBethi egiten tuenak,Hemen hartzen tik egun orozJende uretan daudenak.

Laster egifiik apastara,Herioak tik sesitzen.Helas! Horra ni ere nolaMunduak nauen trunpatzen.

Utzarazi dietzadatzuGauza galgarri direnak,Eta halaber maitaraziZeruko handitasunak.

Zuk badakizu zeifi den handi,Jauna, ene paubrezia;Ene dolore gustietanIndazu pazientzia.

Eztut deus eskaz, aberats naizNaizelarik beharrean,Baldifi zurekifi bizi banaizKaritate ederrean.

Ene tresor aberatsa da,o Jauna, zure grazia;Hau da ene urre ederra,Hau plazer, hau noblezia.

EGUIAC CATOLICAC

Marinela

Pensazak; bafian barka delaIfernua herioan,Eta pensa, oren bereanPortua dela zerua.

Arrantzalea

Tropa bat diat atzematenEne sareen erdian,Hautan dostetan dabiltzalaItsasoaren hegian.

Ah, Piarres arrantzalea!Har nazak hire sarean;Zeruetara altxa nazakHire arraifien artean.

Aberatsa

Arren, indazu bizitzekotzBehar den on tenporala;Bafian, othoi ez galarazi,Jauna, tresor eternala.

Paubrea

Tresnarik gabe naizenean,Hau da ene estalkia,Etxerik eztudan denboranHau ene hostaleria.

Beraz dirurik ere gabeBizi naiz ontasunetan,Bizi dohatsu, eta kontentEne pena gustietan.

Ene konsolazifioa daZure sinheste handia,Hunek baitarot erakustenEnea dela zerua.

205

206

Lurrean gure penetarikBiltzeko fruitu eztiak,Aphaintzen hari gare landak,Haranak eta mendiak.

Jauna, hau da gu bezalakoJendeen ofizioa;Zuk emozute gure peneiGloriaren prezioa.

Gure obrek izanen duteBere koroa justua.Ereintza OOzaifi izanen daOrduan handi fruitua.

Arthaldeak daramatzaguUr baster eder hautara,Penze aOOrats zabal hautanBelhar onez asetzera.

Ala ni bainaiz dohatsua!Ene dendaren bameanBotikaz darotzut eragitenEliza ene etxean.

Eguna hasten den pontuanHasten natzaitzu kantatzenZure bihotzak bihotzeraDarotana inspiratzen.

Bedinka gaitzatzu, Jauna,Iguzu sakramendua;o Jainko Jauna, bai, iguzuZure grazia saindua.

BERNARD GASTELUl;AR

Laboraria

Ogiak ogia darokuBere denboran ekhartzen;Bafian erein ezten lekhutikSekulan ezta ilkhitzen.

Isurtzatzu gure gaifieraGrazia preziatuak,Zeruan diren ur aberatsEta ihintz sakratuak.

Landarazi dietzagutzuBihotzetan OOrthuteak,Zure glorian ikhustekoEskuak fruituz betheak.

Arzaina

Jauna, guk hemen beiratzeanArdiak otsoetarik,Ah, zuk, othoi, beira gaitzatzuOtso ifemukotarik.

Nekazalea

Trabaillatu nahi dut oothiZuri plazer egiteko;Asko daite zure bihotza,Jauna, ene pagatzeko.

Bethi trabailluz ohorezkiHemen naizela bizitzen:Bethi nahi dut enplegatuZeruaren merezitzen.

Ezkonduak

Senhar-emazteak idukiGaitzatzu zure bakean:Zure Eliza den bezalaSainduen batasunean.

Ah, errenda zazu dohatsu,Jauna, gure familia,Ez aberats izanagatik,Dugun birthute handia.

Gurekiii gure haur gustiekGloriako tronuetanAdora zaitzatela bethiSekulako mendeetan.

Nola baitoaz arriberakIthurrietan sortzeanItsasoaren kausitzeraBere kursu lasterrean;

Fiiiean fiiiatzera doaMunduan ene adiiia;Hagitz nahi dut enplegatu,Ungi egitera fiiia.

Ala zu dohatsu baitzare,Gizon karitatezkoa;Amoinak emanen darotzuErresuma zerukoa.

Zu gloriarat altxatzekoBaitu urrezko hegalak:Hark erosiko darozkitzuTresor handi etemalak.

Alferrik gaituzte, alferrikDeabru beltzek akusatzen,Baldifi Jainkoaren paubreekBagaituzte eskusatzen.

EGUIAC CATOLICAC

Aita eta ama

Baiian, othoi, bizkitarteanIguzu zure grazia;Nahiago dut present huraEzen ez mundu guzia.

Izanen gare dohatsuak,Dohatsu gure nekhea,Baldiii gurekiii bazareteZu eta zure bakea.

Gaztea

Nik ere gazte naizelarikNahi dut hasi kursua,Jauna, zure ardiastekoEta halaber zerua.

Zaharra

Ezta posible sendatzeaZahartasunaren miiia;Jauna, nik behar dudana daUngi hiltzeko dohaifia.

Amoina

Karitatea JainkoariTronura zaio ethortzen:Othoitzten du, mintzatzen zaio,Eta gu gaitu beiratzen.

Jainkoarentzat idekirikBethi izatu eskuakLaster egortzen ditu urrunBerekiii deabruak.

Hunek ditu presondegitikJende gaxoak libratzen:Hunek zarratzen ifemuak,Zeruak hunek zabaltzen.

207

208 BERNARD GASTELU~AR

Liburua akhabatzeanhunen egileak irakurtzaiUeari ematen dioen konseiUua

Hiregatik duenaz gerozGaIdu lesusek eguna,Egik haren pena handiezHire dohatsutasuna.

Beraz, egon behar duk bethiHaren zaurien barnean,Eta eman hire bihotzaHaren bihotz ederrean.

Zeruetako Erregiiia,Aingeruen ohorea,Ifernuko iziaIdura,Gizonen Ama emea.

Othoitza Andre dena Mariari

Ematzu zure bi begiakZure haurraren gaiiiean:HeI zakizkit mundu hunetanAzkeneko orenean.

Zeruetan erakuts dazuErregeen Erregea;Zu Erregiiia Ama zare,Errege zure Semea.

OthoitzaSaint Josef handiari

Birjina Ama saindu batenEspos birjina garbia,Mundu huntan SaIbatzailleakHazaitatzat berezia:

losef, othoi, Iagun zakizkitZeruetako kortean,Amudiozko SemearenPaIazio ederrean.

Aingeru beiraille sainduari

lainkoaren aingeru maite,Ene kargua duzuna,Bethi ene sustengatzekoArmak eskuak zaudena:

Othoi, Iagun zakizkit egun,Lagun azken fineraiiio;Nik ere segituko zaitutZeruko gIoriaraiiio.

VIII. Partea

DOKTRINA KRISTIANA

L

Fedeko misterio prinzipalak

G. Errak, giristinoa G. Zeruetan sartzeko,Nork eman hau munduan? Zer behar da konplitu?

I. lainko guziz handiak I. Ezagutu lainkoa,Ezartzeko zeruan. Zerbitzatu, maitatu.

Jainkoa

G. Esplika diezadak I. Bera da bere lekhu,Zenbat lainko laun diren? Mundu eta guzia.

I. Iguzki baten gisa, G. Haren majestateaEzta lainko bat baizen. Non da beras kausitzen?

G. Zer da beraz lainkoa, I. Itsaso, lur, ifemu,Adoragarri dena? Zerua tu bethetzen.

I. Izate, ez hasterik G. Lekhu suerte hetan,Ez fifiik eztuena. Zertan da enplegatzen?

G. Zein du bere lekhua, I. Punitzen du gaxtoak,Non da lainko handia? lustuak khoroatzen.

212 BERNARD GASTELU<;AR

Trinitatea

G. Zer dela sifihesten duk G. Haukien jakiteko,Trinitate haltoa? Nola tutzue deitzen?

I. Hirur presuna dire, I. Aita, Seme, Spiritu,Hirurak Jongoikoa. Ditugu izendatzen.

Semea

G. Zer du fede sainduak I. Klarki jakifien duzu,Semeaz deklaratzen? Mirail bat ikhusirik.

Mirail garbi bateanI. Aitak adimenturik Miraturik bisaia,

Duela enjendratzen. Nola ageri baita,Bigarren iduria;

G. Esplikazak gauza hau, Aitak ezaguturikEksenplu bat harturik? Zer duen izatea,

Ezagutza hura duBere bardin Semea.

Espiritu Saindua

G. Zer Espiritu Sainduaz G. Zeifi Presuna izan daSinhesten duk, Maitea? Guretzat inkarnatu?

I. Bien borondatetik I. Semea, eta gero,Duela izatea. Gurutzean itzatu.

G. Zergatik deitzen dute G. Seme gizon egifiakBien korapilloa? Zenbat izate ditu?

I. Hirugarrena baita, I. Jainko eta gizon da,Bien amudioa. Beraz bi izate tu.

G. Zeifi da hirur hautarik G. Zeifi da prinzipalenaHandien den Presuna? Eta nobleen dena?

I. Hirurek bardifi dute I. Natura dibinoa,Bere handitasuna. Edo Jainkotasuna.

G. Zeifiek ezdeusetarik G. Zeifi da bertze natura?Kreatu du mundua? Haren pare eztena?

I. Hiruek, eta dute I. Natura humanoa,Hirurek gobernua. Edo gizontasuna.

EGUIAC CATOLICAC 213

G. Zenbat presuna dire, I. Ez, banan hi! izan zen,Bat othe ala bia? Gizona zen bezala.

I. Bat baizen ezta, banan G. Zein egin eta hil zenJaun adoragarria. Eta zer fazionetan?

G. Ala da humanoa, I. Ortzirale sainduan,Ala da dibinoa? Gurutzeko tromentan.

I. Presuna dibinoa, G. Zein egunez pitztu zen,Eta ez humanoa. Zerura noiz altxatu?

G. Nola deitzen duzue I. Altxatu Aszensinoz,Gizon egin Presuna? Bazko goizean piztu.

I. Deitzen da JESUS-KRISTO, G. Non da orai bizia,Edo Jainko Gizona. Zein du bere lekhua?

G. Zein heraz hil izan zen, I. Parabisu ederraJongoiko inmortala? Eta sakramendua.

Eukaristia

G. Zer da sakramenduan,Han othe da ogia?

I. Ez, banan JESUS-KRISTO,Gizon Jainko handia.

G. Zer dire akzidentak,Edo aparenziak?

I. Sensuez ezagutzenDiren gauza gustiak.

G. Indak zenbait eksenplu,Jakin dezakedana.

I. Xuritasun, biribil,Gustu, handitasuna.

G. Zer beraz sinhesten dukAkzident hetan dela?

I. JESUS-KRISTO JaunarenGorphutza, arima, odola.

G. Hostia batean da,Hala da haiiitzetan?

I. Hain ungi da batean,Nola ehun milletan.

G. Hausten da JESUS-KRISTO,Akzidentak haustean?

I. Ez, banan osoa daParte ttipienean.

G. Nola da han gorphutza?Figura bat hezala?

I. Ez, banan nola baitaZeruan erreala.

G. Kausitzen dire bertzeBi Presunak hostian?

I. Lagun hezala direSakramendu handian.

214

G. Laikoak ala aphezakDu gehiago hartzen?

I. Aphezak bezanbat duLaikoak errezibitzen.

G. Othe da amorikanKalitzean barrena?

BERNARD GASTELUC;AR

I. Ez, bafian bai guretzatOdol isuri zena.

G: Zer da kalitz sainduan?Gorphutza ala Odola?

I. Odola eta gorphutza,Hostian den bezala.

Konfesionea

G. Ungi hartzeko Jesus, I. Ez, bafian behar direNola behar da hartu? Nigar eta dolore.

I. Falta mortal guziak G. Zenbat aldiz behar daOsoki konfesatu. Hartu urthe gustiez?

G. Asko da erratea, I. Behifi obligazifioz;Utzi gabe batere? Amudioz hafiitzez.

Jainkoaren manamendu sainduak

1. Jainko bat adoratuko duk 6. Haragizko bekhaturikanEta guziz maitatuko. Eztuk egifien gorphutzez,

Eta hetan eztuk plazerik2. Eztuk Jainkoa, ez bertze deus Desiratuko bihotzez.

Banoki amegatuko.

3. Igande, besta sakratuak 7. Bertzeren ontasunetarikIdukiko tuk sainduki. Eztuk deusik ebatsiko:

Ebatsiak dakizkiela4. Aita-amak ohoratuko Ez haifi guti idukiko.

Lurrean aizen luzeki.

5. Eztuk hil behar nior ere 8. Sekulan eztuk pensatukoEta ez nihor gaitzetsi. Falso testimoniorik,Gustiek ni behar nauzue Eta ez gezurrik erranen,Bengantzen Jainko sifihetsi. Ez handirik, ez ttipirik.

9. Hire lagunen esposaEztuk gutiziaturen.

10. Ezta nihoren onik ereGaxtoki desiraturen.

EGUIAC CATOLICAC

Elizako manamendu sainduak

215

1. Entzun ezak igande, bestezMeza saindua debotki.

2. Konfesa adi gutienikUrtean behin osoki.

3. Hartuko duk Bazkoz bederenGorphutz saindua humilki.

4. Igande, besta manatuakIdukiko tuk sainduki.

5. Gartha, Bijili, garizumak,Osoki tuk barurturen.

6. Ortzirale,larunbatetanHaragirik eztuk jaren.

7. Denbora debekatuetanEztuk egifien eztaiak.

8. Xuxen pagatzak hamarrenak,Paga xuxen primiziak.

Elizan zazpi sakramendu dire

1. Bathaioa.3. Eukaristia.5. Alunzioa.7. Ezkontza.

2. Konfirrnazionea.4. Penitenzia.6. Ordena.

I. Bathaioak egiten gaitu giristiiio, Elizako eta lainkoaren seme. Khentzendaroku bekhatu orijinala, baita aktuala ere, baldiii baginduen batere.

II. Konfirrnaziiioak ematen daroku Espiritu Saindua, eta indarrak dea­bruen tentazioneen garaitzeko.

Ill. Eukaristiak daduka lESUS-KRISTOREN Gorphutza, eta harekiiierrezibitzen ditugu bizitze eternaleko dohaiiiak; gure arimak handitzen dire­grazian, eta gure gorphutzek errezibitzen dute glorian pitzteko bahia.

IV. Penitenziak barkhatzen darozkigu bekhatuak, eta ematen daroku gal­du ondoan grazia.

V. Ordenak ematen tu Elizan presuna Sakratuak gure irakasteko, gunemateko sakramenduak, eta gure gidatzeko.

VI. Ezkontzak ematen du jeneraziiio justua; haurrek emateko lainkoariohore eta gloria, burasoek obligaziiio dute haurren ungi eskolatzeko.

VII. Alunzioak ematen daroku indar garaitzeko deabruen azkeneko gu­duak, eta oraiiio ematen daroku grazia, lESUS-KRISTOREN sendimen­duetan hiltzeko.

216 BERNARD GASTELUC;AR

Anplekiago esplikatzen dire sakramenduak

Bathaioa

Bathaioko sakramenduakGure gatheak haustean,Biktorios egiten gaituDeabru gustien gaiiiean.

Bekhatu bat egiii ondoanIfemua dut merezi;Hartu ondoan ur xorta bat,Zerua dut irabazi.

KonfllDlazionea

Soldadu berri batean duIphizpikuak formatzen,Gizon gazte bat dueneanKrisma sainduaz gantzutzen.

Hemen du hartzen seiiialea,Seiiiale konbatekoa:Gurutzea here kopetan,Bisaian mazelakoa.

Eukaristia

Gustien Salbatzaille JaunakBere haragi sainduaEgiii du arimen haztekoElizan sakramendua.

Aldarean guk egiteanSakrifizio handia,JESUS bera da ediretenApheza eta hostia.

Eguberri eguneanMunduak behar du boztu;Testamenta herria da,Behar dugu ohoratu.

Eguberri...

Noelak

Penitenzia

Bekhatuek dituzteneanGure arimak lizuntzen,Penitenziak darozkiguTatxa gustiak xahutzen.

Hau da Jesus gure JaunarenOdolaren ithurria:Hemen barrena du sendatzenArimako izurria.

Alunzioa

Lehoiiiaren gisa darraikuGoseak hillik etsaia:Guri galarazi heharrezHeriotzean kuraia.

Baiian gorphutza zaikuneanOlio sainduz gantzutzen,BorthitzrendagurearimaEta etsaia flakatzen.

Ordenak

Ordenek dituzte lurreanEgiten Jainko ttipiakHandia da beraz apheza,Botherea du handia!

Zeruko eta infemukoEskuan ditu gakhoak;Bere gaiiiean ere dioIndar eman Jongoikoak.

Luzifer tulunbioan!zen zenean hondatu,Ifemurat giiioazen,Baiian Jesusek salbatu.

Eguberri...

Ekharri zuen munduratBirjinak gure argia,Amak dolorerik gabeHaur handi, Jainko tipia.

Eguherri...

Hirur errege zuhurrekAdoratu zuten Haurra;Eman zioten insensu,Bere urre eta mirra.

Eguberri...

EGUIAC CATOLICAC

Jesus Haurrari presentakZiotsaten konsekratu;Baiian Herodes kruelakKruelki zuen tratatu.

Eguberri...

Salutatu zuten JESUSEta Birjina Maria,Amarik den handiena,Eta haur Jainko Berria.

Eguberri...

217

Ala hark hagitz gu maite!Hil izan baitzen gugatik.Aita, iguzu gloriaJesus Semearengatik.

Eguberri...

OrazioneaAita Saindu Urbano Vm-K- egiiia

Zure begien aitziiieraEkhartzen tut huts gustiakZuri darozkitzut agertzenErrezibitu zauriak.

Pensatzean zer pena dudan,Handiago dut kaltea;Eta pairatzen bihotzeanTipiago dolorea.

Nik egiii dudan hekhatuaHagitz da pisuagoa,Eta sofritzen dudan penaDa hagitz ariiiagoa.

Bihotzean sentitzen ditutBekhatuen doloreak,Baiian ez khentzen bihotzetikBekhatuen maleziak.

Trublaturik ene arima,Milla pena tut sofritzen;Hala ere urguillutsua,Ez zait burua makhurtzen.

Doloretan bethi bizi naiz,Eta bethi nigarretan;Bitartean hethi 10 natzaBekhatu usatuetan.

Baldin punitzen bagaitutzu,Urtzen da gure bizia;Eta eztugu hehiii ereKitatzen gaxtakeria.

Gaztigatzen gaitutzunean,Aithortzen ditugu faltak;Baiian berehala dituguAhanzten zure bisitak.

Zehatzen gaitutzun denboranGrazia dugu eskatzen;Egiten baduzu grazia,Kontra gaizkitzu altxatzen.

Baldiii guk egin tugun hutsakBarkhatzen ezpaditutzu,Badakigu, justua zare,Justuki hiltzen gaitutzu.

218

Gloriako Aita puxanta,Iguzu, arren, grazia,Grazia zure baithan dena,Nihork ezifi merezia.

BERNARD GASTELU<;AR

Ezdeusetik egifi gaitutzuZure othoitz egilleak;Guregatik othoitzten zaituGustien Salbatzailleak.

G. Jainkoaren apostolu sainduak,Othoitz egizue guretzat.

I. Difieki errezibi detzagunJesus-Kristok egifi promesak.

Orazionea

Iguzu grazia, (, Jainko guziz puxanta, trublamenduek ikhara ez gaitzaten;ezarri gaitutzu Apostoluen harri borthitzaren gaiiiean: othoitzten zaituguJESDS-KRISTO gure Jaunaren merezimenduez, zeiiia bizi eta Jaun baitazurekien batean, mendeen mende gustietan.

Hala biz.

JesusGizonaren dohatsutasun osoa

Jesus, zu zare izatuGustien kreatzaillea;Zu Gurutzean itzatu,Gustien Salbatzaillea.

Jesus, ene esparantza,Jesus, ene szienzia;Jesus, ene alegrantza,Jesus, ene on guzia.

Jesus, ene ohorea,Jesus, ene sustengua,Jesus, ene Erregea,Jesus, khoroa saindua.

Jesus, ene gutizia,Jesus fede dibinoa,Jesus atsegifi guzia,Jesus ene amudioa.

Jesus dela ene gustuan,Jesus ene beharritan,Jesus ene spirituan,Jesus ene begietan.

Jesus dela ene ahoan,Jesus ene eskuetan;Jesus ene herioan,Jesus gauza gustietan.

Jesus dela ene bidea,Jesus ene gidaria,Jesus fifiean xedea,Jesus Jainkoa, gloria.

EGUIAC CATOLICAC

Jainkoari Saint Augustiiien othoitza

219

Domine Jesu, noverim Te, noverim me. Nee aliquid eupiam nisi Te, utodiam me et amem Te.Quidquid agam, propter Te. Humilien me, exaltem Te. Nihil eogitem nisiTe. Mortifieem me, et vivam in Te. Quaecumque veniant, accipiam aTe.Persequar me, sequar Te. Semper optem sequi Te. Fugiam me, confugiamad Te. Dignus sim defendi aTe. Timeam mihi, timeam Te. Simque de electisaTe. Diffidam mihi, fidam in Te. Obedire velim propter Te. In nullo afficiarnisi in Te. Aspice me, ut diligam te; voca me ut videam Te. Eta in aeternumpotiar Te.Amen.

JAINKOAREN GLORIA HANDIENAREN,ETA BIRJINA MARIA DOHATSUAREN

IZANEAN.

I. Partea

Giristifioaren egindibeaPropos onaMezako debozioneaZazpi PsalmuakSaindu gustien letharinakEguneko eginbideaArratseko eginbidea

11. Partea

Jesus-KristoBerboarenInkamationeaAingeruaren salutationeaJesus Haurraren arrenkurakestablianAmak salutatzen du haurraAingeruek salutatzen duteArtzainek salutatzen duteErregeek salutatzen duteHerodes etsaiaGizonen amudioaDeboten amudioaJesusen amudioaPasione Sainduko instrumentakPasioneko OrenakJesus GurutzeanAmudioz hiltzen daBekhatore gogorra

Taula

Magdalena GalbarioanPenitenta GalbarioanPassioneko denboraOthoitzako Filii et filiaeBestaburuakJesusen letharinak

Konfessionea

Bi dolore suerteBekhatorearen esparantzaBekhatore nagiaResoluzioneaAtrizioneaKontrizioneaResoluzioneaEsparantzaJesusen abissua

Ill. Partea

Salbamendu sainduaObra amudiozkoaLauda Sion SalvatoremOthoitzakErrezibitzeaErrezibitu ondoanDoktora da Jesus

222

Anima ChristiArimaren ohoreaAdoro te devoteAktakOrazino debotaAldarean deneanBertze aktakPange linguaSacris solemniisVerbum suprenumLethariiiak

IV. Partea

Andredena MariaBestakAmaeta SemeaBien izenakDeboten amudioaStabat Mater eskarazBirjinaren agoniaTrionfaBothereaEsneaOthoitzaBertze othoitzaBertze hirur.Salve ReginaAve Maris StellaQuem terra pontuso gloriosaMemento salutisLethariiiak

V. Partea

Gizonaren lau fiiiakHeriotzeko mementoaEriaren othoitzaEsparantzaOthoitzaAgoniaJujearen tronuaPurgatorioaArimaren abisuaDies irae dies iliaIfemua

BERNARD GASTELU~AR

Zer lekhu den ifemuaIfemuko pensamenduaDialoga damnatuen gaiiieanParabisuaBide hertsiaDohatsuen deiaIoateko desiraJainkoa da on gustiaAmudiozko heriotzeaOthoitzaKoplak lau fiiien gaiiieanEtemitateaZein luzea denEksenpluakFuria sekulakoaDamnatuak ezin maitadezake JainkoaDesparazioneaOraztionea

VI. Partea

Patroiii sainduakJainkoaJesu-KristoAndredena MariaS. JosephAingeru beirailleaMartireaIpizpikuaS. Bemard AbadeaKonfessoraS.IgnazioS. XabierBirjin SainduakAlhargun Sainduak

VII. Partea

Haiiitz pressuna suerteErrotoraAphezaBeataKardugunaAitoren SemeaIhiztariaSoldadua

MirikuaDoktoraMerkatariaGizon egitekotsuaMariiielaArranzaleaAberatsaPaubreaLaborariaArzaiiiaNekhazaleaEzkonduaAita eta AmaGazteaZaharraAmoina

EGUIAC CATOLICAC

Othoitza Andredena MariariS. Joseph handiariAingerurari

VIII. Partea

Doktrina KristianaJainkoaren manamenduakElizaren manamenduakZazpiSakramenduakOrazionea JainkoariJesus KristoriNoelakVeni Greator Spiritus(Liburuaren aitzinean da)S. Agustienen othoitza

223

MENDE GUSTIEN ERREGE INMORTALAK ETA AGERI EZTENAK,JAINKO BAKHARRAK DUELA

AHORE ETA GLORIA MENDE GUSTIEN MENDEAN.