EGZAMIN MATURALNY POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2013 · Nr zadania 4. 5.A. 5.B. 6. Maks. liczba pkt 1 1 1 1 ... Zadanie 7. (1 pkt) Na podstawie tre ci mapy zaproponuj dla niej tytu ... Na

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

lCentralna Komisja Egzaminacyjna

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.

Uk

ad g

rafi

czn

y ©

CK

E 2

01

0

Miejsce

na naklejk

z kodem

WPISUJE ZDAJ CY

KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY

Instrukcja dla zdaj cego

1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 27 stron

(zadania 1–26). Ewentualny brak zg o

przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Arkusz zawiera trzy cz ci. Cz pierwsza arkusza

to test, cz druga wymaga analizy materia ów

ród owych, a cz trzecia – napisania krótkiego

wypracowania na jeden z podanych tematów.

3. Czynno ci zaplanuj tak, aby mo liwe by o rozwi zanie

zada z trzech cz ci arkusza w ci gu 180 minut.

4. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym.

5. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

6. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l.

7. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane.

8. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój

numer PESEL i przyklej naklejk z kodem.

9. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej

dla egzaminatora.

MAJ 2013

Czas pracy: 180 minut

Liczba punktów do uzyskania: 50

MHI-R1_1P-132

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l

Egzamin maturalny z historii

Poziom rozszerzony 2

CZ I (20 punktów)

Zadanie 1. (1 pkt)Rozpoznaj polityków ate skich, których dotycz zacytowane teksty. Imiona polityków wybierz spo ród nast puj cych: Klejstenes, Perykles, Solon.

Fragmenty tekstów ród owych Politycy

1. Stan wszy wtedy na czele mas [...] przede wszystkim

przeprowadzi podzia ca ej ludno ci na dziesi [jednostek

terytorialnych]. Chcia w ten sposób wymiesza ludno , a eby

wi cej obywateli mog o wzi udzia w yciu politycznym [...].

Nast pnie ustanowi rad z o on z pi ciuset cz onków zamiast

czterystu [...].

2. W krótkim czasie kupi sobie ca y lud za op acany mu wst p

do teatru i udzia w s dach, jak równie za inne wiadczenia na

jego rzecz [...]. Skoro zyska sobie w stronnictwie

demokratycznym dostateczn si , zaraz podwa y znaczenie

Areopagu, odbieraj c mu [...] wp yw i decyzj w sprawach

s dowych [...].

[w:] S. Sprawski, G. Chomicki, Staro ytno . Teksty ród owe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole

redniej, Kraków 1999, s. 106; Plutarch z Cheronei, ywoty s awnych m ów, Wroc aw – Warszawa – Kraków –

Gda sk 1976, s. 71–72.

Zadanie 2. (1 pkt)Uporz dkuj chronologicznie wydarzenia z historii staro ytnej. Zacznij od najwcze niejszego: oznacz je numerem 1, a nast pne – 2, 3, 4, 5.

Wydarzenia Odpowiedzi

mier Gajusza Juliusza Cezara

Pocz tek panowania faraona Cheopsa w Egipcie

Zwyci stwo Aleksandra Wielkiego pod Gaugamel

Kl ska Leonidasa w termopilskim w wozie

Koniec panowania króla Salomona w Palestynie

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 3. (1 pkt)Na podstawie ilustracji przedstawiaj cej rzymsk p askorze b wykonaj polecenie.

[w:] S. Sprawski, G. Chomicki, Staro ytno . Teksty ród owe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole

redniej, Kraków 1999, il. 18 b.

Podaj dwa argumenty wiadcz ce o tym, e na p askorze bie przedstawiono scentryumfu.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Wype nia egzaminator

Nr zadania 1. 2. 3. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 4. (1 pkt) Na podstawie róde wykonaj polecenie.

ród o 1. Fragment Roczników kwedlinburskich (roczniki spisywane w jednym z klasztorów

niemieckich)

1025. Boles aw, ksi polski, dowiedziawszy si o mierci cesarza Henryka, [...]

przyw aszczy sobie nieprzystojnie koron [królewsk ] [...]. Za t jego zuchwa o Bóg

szybko go pokara , albowiem w krótkim czasie zmar [...].

[w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 5, Warszawa 1959, s. 35.

ród o 2. Fragment obrazu Jana Matejki z cyklu Dzieje cywilizacji w Polsce

Obja nienia:

posta kl cz ca:

Boles aw Chrobry (zm. 1025);

postaci stoj ce od lewej:

Radzim-Gaudenty (zm. ok. 1016) –

pierwszy arcybiskup gnie nie ski,

Reinbern (zm. ok. 1013) – pierwszy biskup

ko obrzeski,

Otton III (zm. 1002) – cesarz rzymski.

Na podstawie: E. Suchodolska, M. Wrede, Jan Matejko. Dzieje cywilizacji w Polsce, Warszawa 1998, s. 26–27.

Czy Jan Matejko stworzy wizj koronacji Boles awa Chrobrego zgodn z informacjami zawartymi w Rocznikach kwedlinburskich? Odpowied uzasadnij.

Odpowied ...................................................................................................................................

Uzasadnienie ...............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 5. (2 pkt) Na podstawie tekstu o czwartej krucjacie oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Wyprawa jednak zamiast do Egiptu skierowa a si pod Konstantynopol. Ten

nieoczekiwany zwrot zosta wywo any zjawieniem si [syna cesarza] bizanty skiego,

Aleksego, który prosi o pomoc dla siebie i swego ojca, zdetronizowanego cesarza Izaaka.

W zamian za wyp dzenie nieprawego cesarza, zobowi za si [...]: uzna papie a g ow

Ko cio a, zap aci wodzom wyprawy 200 tys. grzywien i dostarczy 10 tys. o nierzy

do walki z Turkami. Krzy owcy stan li wi c pod Konstantynopolem. [...]

Mi dzy krzy owcami a Grekami przysz o wkrótce do gro nych zatargów [...]. Nast pi o

obl enie Konstantynopola.

[w:] Cz. Nanke, Wypisy do nauki historii redniowiecznej, Lwów – Warszawa 1925, s. 85, 88.

A. Wyja nij, dlaczego w ród warunków postawionych Aleksemu znalaz o si uznanie przez Bizanty czyków w adzy papie a nad Ko cio em.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

B. Podaj rezultat wyprawy krzy owej, o której mowa w tek cie.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)Na podstawie danych statystycznych wykonaj polecenie.

Tabela. Podzia w asno ci na W grzech ok. 1382 i ok. 1437 roku

W asno Liczba miejscowo ci ok. 1382 r. Liczba miejscowo ci ok. 1437 r.

królewska 3350 1100

ko cielna 2650 2650

szlachecka 11400 9550

mo now adcza 4500 8600

Razem 21900 21900

Na podstawie: J. K oczowski, Europa s owia ska w XIV–XV wieku, Warszawa 1984, s. 73.

Wyci gnij wniosek dotycz cy zmian w strukturze w asno ci na W grzech.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 4. 5.A. 5.B. 6. Maks. liczba pkt 1 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 7. (1 pkt)Na podstawie tre ci mapy zaproponuj dla niej tytu .Uwaga: tytu powinien zawiera okre lenie tematu i wskazanie czasu wydarze , których mapa dotyczy.

[w:] H. Samsonowicz, J. Tazbir, T. epkowski, T. Na cz, Polska. Losy pa stwa i narodu do 1939 roku,

Warszawa 2003, s. 192.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 8. (2 pkt)Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Naród angielski jest jedynym narodem na ziemi, który [...] stworzy ów m dry ustrój

odznaczaj cy si tym, i monarcha jest wszechpot ny tam, gdzie mo e czyni dobrze, a tam,

gdzie móg by z a narobi , ma r ce zwi zane; ustrój, w którym panowie s wielcy, lecz nie

samowolni i nie maj wasalów, a lud dzieli w adz , nie wprowadzaj c zam tu. Izba Lordów

i Izba Gmin s arbitrami narodu, król za jest superarbitrem.

[w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 21, Warszawa 1961, s. 15.

A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.

M dry ustrój, o którym mowa w tek cie, to

1. monarchia absolutna.

2. monarchia parlamentarna.

3. monarchia patrymonialna.

4. monarchia stanowa.

B. Podkre l poprawne zako czenie zdania.

Wprowadzenie m drego ustroju, o którym mowa w tek cie, by o bezpo rednim nast pstwem

1. skazania Karola I Stuarta na mier .

2. dyktatury Oliviera Cromwella.

3. restauracji Stuartów.

4. „s awetnej rewolucji”.

Zadanie 9. (1 pkt)Na podstawie tekstu ród owego wykonaj polecenie.

[Sztuki], które grywano w czasie sejmu konstytucyjnego, przeznaczonymi by y [wy mia ]

wszystko, co zastarza e, co nowa konstytucja obali mia a. [...] Król i g ówni [zwolennicy]

nowego systemu prawie zawsze bywali [na przedstawieniach] [...]. W czasie przedstawienia

„Kazimierza Wielkiego”, [...] pierwszy zawsze król ze swej lo y wychyla si i przyklaskiwa ,

a za nim parter, lo e w szale i upojeniu klaszcz c [...]. Wida by o, e wi cej tam królowi

Stanis awowi ni Kazimierzowi przyklaskiwano z dwóch przyczyn, naprzód z powodu, e

poeta Kazimierza odmalowa rysami z tera niejszo ci zaczerpni tymi i e Stanis awowi

chciano okaza wdzi czno za to, e post powanie swojego wielkiego poprzednika tak

uznawa umia .

[w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 21, Warszawa 1961, s. 45–46.

Wyja nij znaczenie teatru w okresie wspomnianego w tek cie sejmu.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 7. 8.A. 8.B. 9. Maks. liczba pkt 1 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 10. (2 pkt) Na podstawie róde i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

ród o 1. Fragment tablicy genealogicznej dynastii Romanowów

Obja nienia: x – ma onka; † – zmar ; pogrubion czcionk podano w adców Rosji.

Na podstawie: Dynastie Europy, pod red. A. M czaka, Wroc aw 2003, s. 365–366.

ród o 2. Fragment reskryptu* cara Aleksandra II do jego brata wielkiego ksi ciaKonstantego Miko ajewicza

Mia em prawo oczekiwa od moich poddanych w Królestwie Polskim, e [...] moje

zamiary [...] b d docenione. [...] Ku wielkiemu mojemu alowi nadzieje te nie zi ci y si .

[...] Naród polski nie zechcia zrozumie i oceni aktu mianowania Waszej Wysoko ci

namiestnikiem moim i [...] woli stopniowego rozwijania nowych instytucji darowanych

przeze mnie królestwu. [...] Wszczynaj c wiaro omne powstanie i przest pcze spiski, okaza

si niegodny danej mu, w osobie mi ego brata, gwarancji yczliwych zamierze moich. [...]

Piotr III († 1762)

cesarz Rosji, abdykowa w 1762,

x Zofia ks. Anhalt-Zerbst – Katarzyna II(† 1796)

cesarzowa Rosji 1762–1796

Aleksander I († 1825)

cesarz Rosji od 1801

Miko aj I († 1855)


Konstanty

Paw owicz

(† 1831)

wielki ks. i wódz nacz.

wojsk Królestwa Polskiego

Aleksander II († 1881)


Aleksander III († 1894)


Konstanty

Miko ajewicz

(† 1892)

wielki ks.

i namiestnik

Królestwa Polskiego

1862–1863

Pawe I († 1801)


pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



W obecnych okoliczno ciach niemo liwe jest zaprowadzenie pokoju w kraju drog , która

uzasadnia a w minionym roku Wasze mianowanie, zgadzam si na spe nienie Waszej pro by

o zwolnienie od obowi zków namiestnika [...] mego w Królestwie Polskim.

*Reskrypt – pisemne rozporz dzenie panuj cego; tu: pisemna odpowied na pro b o zwolnienie z obowi zków

namiestnika.

[w:] „Mówi wieki” 2003, nr 1, s. 25.

A. Podkre l poprawne zako czenie zdania.

W reskrypcie jest mowa o powstaniu

1. ko ciuszkowskim.

2. krakowskim.

3. listopadowym.

4. styczniowym.

B. Na podstawie róde 1. i 2. oraz w asnej wiedzy rozstrzygnij, które spo ród zdapodanych w tabeli jest fa szywe. Wpisz obok tego zdania s owo fa sz.

1. Wystawca reskryptu by bratankiem cara uczestnicz cego w kongresie

wiede skim.

2. Cesarzowa Rosji wymieniona we fragmencie genealogii by a babk

w adcy Królestwa Polskiego zdetronizowanego w czasie powstania

listopadowego.

3. Adresat reskryptu by naczelnym wodzem Armii Królestwa

Polskiego.

Zadanie 11. (1 pkt) Na podstawie ilustracji zamieszczonej na nast pnej stronie wykonaj polecenie.

O jakich przemianach kulturowych w Japonii wiadczy scena przedstawiona na ilustracji? Odpowied uzasadnij.

Odpowied ...................................................................................................................................

Uzasadnienie ................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 10.A. 10.B. 11. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Muzykuj ce Japonki, II po owa XIX w.

[w:] T. Kizwalter, Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2003, s. 329.

Zadanie 12. (2 pkt)Na podstawie tekstu ród owego i w asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Proklamowanie strajku generalnego przez PPS

Warszawski Okr gowy Komitet Robotniczy PPS uchwali :

Wezwa wszystkich robotników i pracowników miasta Warszawy do powszechnego strajku

w dniu 14 [maja] a do odwo ania. [...] Niech strajk ten b dzie pot nym protestem

przeciwko rz dowi Chjeno-Piasta i Wojciechowskiego. Niech strajk ten b dzie pot n

manifestacj na rzecz Józefa Pi sudskiego [...].

[w:] Z dziejów Polski 1864–1939. Teksty ród owe do nauczania historii Polski (1864–1939), oprac. M. Borucki,


A. Podaj nazw wydarzenia, w zwi zku z którym Polska Partia Socjalistyczna podj adecyzj przedstawion w tek cie.

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



B. Wyja nij, dlaczego decyzja podj ta przez Polsk Parti Socjalistyczn uniemo liwi aprzybycie wojska z Wielkopolski na pomoc rz dowi i prezydentowi.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt) Na podstawie rysunku opublikowanego w polskim czasopi mie satyrycznym w 1934 r. wykonaj polecenie.

[w:] „Wróble na Dachu” 1934, nr 10, s. 7.

Maksim Litwinow – w latach 1930–1939 ludowy komisarz spraw zagranicznych ZSRR.

Podaj stosowan w historiografii nazw polskiej polityki, do której satyrycznym komentarzem jest przedstawiony rysunek. Wyja nij, na czym polega a koncepcja tej polityki.

Polityka ........................................................................................................................................

Wyja nienie ..................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 12.A. 12.B. 13. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 14. (1 pkt) Na podstawie wykresu i w asnej wiedzy wykonaj polecenie.

Wykres. Liczba repatriantów z ZSRR osiedlonych na terenie wymienionych województw w latach 1955–1959 (w tysi cach)

0 10 20 30 40 50 60

wroc awskie

warszawskie

szczeci skie

zielonogórskie

rzeszowskie

pozna skie

opolskie

olszty skie

ódzkie

lubelskie

krakowskie

koszali skie

kieleckie

katowickie

gda skie

bydgoskie

bia ostockie

Na podstawie: Wysiedlenia, wyp dzenia i ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski, Warszawa 2008, s. 101.

Podaj nazwy trzech województw, do których w adze PRL skierowa y najwi ksz liczbrepatriantów, i wyja nij przyczyn tej decyzji.

Województwa

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Wyja nienie ..................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Zadanie 15. (2 pkt)Na podstawie róde i w asnej wiedzy rozstrzygnij, które spo ród zda podanych w tabeli s fa szywe. Wpisz obok tych zda s owo fa sz.

ród o 1. Niemiecki plakat wydany przez Hakat w 1890 r.

ród o 2. Polski plakat z 1982 r.

T umaczenie z j zyka niemieckiego wypowiedzi Otto

von Bismarcka: „Nie powinno si utraci ani pi dzi

niemieckiej ziemi, tak samo nie wolno si wyzby

adnej niemieckiej w asno ci – oto nasza polityka”

Posta pierwsza z lewej – Ronald Reagan

Posta druga z lewej – Konrad Adenauer

[w:] E. C. Król, Polska i Polacy w propagandzie

narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945,


[w:] Stan wojenny. Teki edukacyjne IPN, Warszawa

2003, il. 9.

1. Na plakacie z XIX w. umieszczono wypowied kanclerza II Rzeszy,

a na plakacie z XX w. – wizerunek kanclerza RFN.

2. W ródle 1. krzy ak jest symbolem obro cy niemieckiego stanu

posiadania na Wschodzie, a w ródle 2. jest symbolem agresora.

3. Zarówno plakat pierwszy, jak i drugi zosta y wydane przez

organizacje antyrz dowe.

4. Symbolika krzy acka na obu plakatach s u y przypomnieniu

cywilizacyjnej roli zakonu na ziemiach polskich.


Nr zadania 14. 15. Maks. liczba pkt 1 2

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



TEMAT: O NIERZE I DOWÓDCY W KONFLIKTACH ZBROJNYCH OD STARO YTNO CI DO XX W.

CZ II – Analiza róde wiedzy historycznej (10 punktów)

ród o A Malowid o na wazie korynckiej z VII w. p.n.e. [w:] M. W cowski, Staro ytno klasyczna. wiczenia ród owe z historii dla szkó rednich, t. I, Warszawa

1999, s. 202.

ród o B Fragment ywotów s awnych m ów Plutarcha [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 2, Warszawa 1960, s. 36.

Tymczasem wodzowie Dariusza zmobilizowali wielk armi , stan li z ni nad rzek

[Granik], by Aleksandrowi przeszkodzi w jej sforsowaniu. [...] Lecz tu wi kszo jego wojsk

ba a si zarówno g boko ci rzeki, jak i stromych i poszarpanych jej brzegów [...]. Sam

Aleksander pierwszy rzuci si do rzeki [...]. Posypa y si zaraz z przeciwnego brzegu pociski,

lecz on, mimo e [...] rzeka rw ca znosi a go na falach, par robi c wra enie szale ca [...].

Przez rzek przesz a falanga [...] i star a si z si ami perskich wojsk pieszych. Te jednak nie

zdo a y stawi jej silnego i d ugiego oporu i wkrótce rzuci y si do ucieczki.

Na podstawie róde A i B wykonaj polecenie. Zadanie 16. (1 pkt) Podaj nazw szyku bojowego greckich hoplitów przedstawionego na ilustracji oraz nazw pa stwa, którego armia przej a od Greków ten sposób walki.

Szyk bojowy .................................................................................................................................

Pa stwo ........................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



ród o C Fragment opracowania historycznego [w:] M. Jaczynowska, D. Musia , M. St pie , Historia staro ytna, Warszawa 2004, s. 257.

Podwa ony zosta jeden z podstawowych przywilejów arystokracji. Uzbrojenie hoplity

by o ta sze od tradycyjnego ekwipunku je d ca [...]. Ju nie brawura i osobiste m stwo

decydowa o o wyniku bitwy, lecz poczucie braterstwa i stopie zdyscyplinowania wszystkich

walcz cych. [...] W wiele lat pó niej Arystoteles okre li polis jako „wspólnot hoplitów”.

Na podstawie róde A i C wykonaj polecenie. Zadanie 17. (1 pkt) Wyja nij wp yw przemian w dziedzinie wojskowo ci na ewolucj polityczn greckiej polis.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ród o D Fragment dziejów Rzymu Tytusa Liwiusza [w:] Tytus Liwiusz, Dzieje od za o enia miasta Rzymu. Wybór, Wroc aw 2004, s. 268, 276, 279.

Hannibal wkroczy z armi na ich terytorium [...] i uderzy na miasto [Sagunt]*. [...]

Osobi cie zagrzewa do boju i uczestniczy w bitwie w tej stronie, gdzie toczono ruchom

wie , wy sz nad wszystkie sza ce miasta. Przysuni to j do murów, a ona dzi ki swym

katapultom i balistom, [...] wnet znios a obro ców z muru. [...] Obie strony z najwi kszym

wysi kiem [...] walczy y. Jednak [...] wskutek d ugotrwa ej blokady brak wszystkiego stawa

si [dla obleganych] coraz bardziej dotkliwy, a nadzieja pomocy z zewn trz coraz bardziej

mala a: Rzymianie, ich jedyna nadzieja, byli tak daleko, a ca a przestrze wokó by a

w r kach wroga! [...] Miasto zdobyto wraz z ogromnym upem.* Sagunt – miasto we wsch. Hiszpanii, sprzymierzone z Rzymem.

Na podstawie ród a D wykonaj polecenie. Zadanie 18. (1 pkt) Wymie trzy czynniki, które mia y wp yw na rezultat obl enia.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Na podstawie róde B i D wykonaj polecenie. Zadanie 19. (1 pkt) Czy Hannibal i Aleksander Wielki stosowali podobny sposób dowodzenia armi ?Odpowied uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 16. 17. 18. 19. Maks. liczba pkt 1 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



ród o E Fragment pracy wspó czesnego historyka[w:] H. Wisner, Kircholm ..., Warszawa 2011, s. 129–131.

Gdy pierwszy rzut szwedzki rozci gn si [...], do szar y ruszy y chor gwie husarskie

[...]. Uderzywszy na piechot pierwszego rzutu, pocz y bra nad ni gór . [...] Z lewego

skrzyd a ruszy o do ataku 910 je d ców. [...] Prawe skrzyd o Szwedów stawia o opór tylko

przez krótk chwil , po czym rzucili si do ucieczki, powoduj c zamieszanie [...]. W pogo

za nimi ruszy y na rozkaz hetmana [Chodkiewicza] chor gwie tatarskie. [...] Rozstrzygni cie

zapad o [...] w przeci gu kilkunastu minut. [...] W ród rannych znalaz si [król Szwecji]. [...]

Ocaleli z pogromu Szwedzi w cz ci odp yn li statkami, w cz ci odeszli traktem

parnawskim.

ród o F Fragment tablicy genealogicznej w adców Szwecji z dynastii Wazów i Wittelsbachów [w:] Dynastie Europy, pod red. A. M czaka, Warszawa 2011, s. 526, 606.

Obja nienia: † – zmar ; pogrubion czcionk zaznaczono w adców Szwecji.

Eryk XIV † 1577

król Szwecji

1560–1568

Gustaw I † 1560

król Szwecji

1521–1560

Jan III † 1592

król Szwecji

1568–1592

Karol IX † 1611

ks. Sudermanii,

regent 1599–1604

król Szwecji

1604–1611

Zygmunt III † 1632

król Szwecji 1592–1599

król Polski 1587–1632

Katarzyna

† 1638

ks. szwedzka

Gustaw II Adolf † 1632

król Szwecji

1611–1632

Karol X Gustaw † 1660

król Szwecji

1654–1660

Krystyna† 1689

królowa Szwecji

1632–1654

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



Na podstawie róde E i F wykonaj polecenie. Zadanie 20. (1 pkt)Na temat bitwy opisanej w tek cie wydano w XVII w. dzie o pod tytu em Carolomachia,

to jest dwu Karolów bitwa. Rozpoznaj postaci wymienione w tym tytule.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

ród o G Fragment pracy wspó czesnego historyka[w:] T. Bohun, Moskwa 1612, Warszawa 2005, s. 33–35.

Na czele wojsk stan ksi Dymitr Szujski. [...] W czerwcu [skupi ] oko o 30 tys.

Moskwicinów oraz [...] kontyngent najemników pod dowództwem Jakuba Pontussa de la

Gardie. [...] Wobec konsolidacji si przeciwnika [...] wyruszy y oddzia y [polskie], których

zadaniem by o […] zatrzymanie wojsk Szujskiego, id cych z odsiecz smole szczanom.

Na czele [...] stan hetman ó kiewski. [Po stronie rosyjskiej] nieop aceni najemnicy coraz

g o niej dopominali si o du [...]. De la Gardie zamierza zap aci im za s u b dopiero

po rozbiciu si ó kiewskiego, [...] tylko tym, którzy prze yj to starcie. […] O wicie 4 lipca

naprzeciw wojsk moskiewsko-szwedzkich, pojawi y si si y hetmana. […] Ich atak wywo a

u przeciwnika panik : husaria – r bi c i k uj c – wdar a si do obozu moskiewskiego. Tutaj

jednak wokó Dymitra Szujskiego skupi o si ponad 5 tys. [piechoty, dysponowa tak e]

kilkunastoma armatkami [...]. Jazda hetmana by a [...] wyczerpana, a [...] mia tylko 100

piechurów, 400 Kozaków i dwa dzia ka polowe. Wobec patowej sytuacji ó kiewski

rozpocz pertraktacje z najemnikami [...]. I nie pomyli si . […] Szujski widz c, e nie ma co

liczy na pomoc sojuszników, kaza tr bi do odwrotu.

Na podstawie ród a G wykonaj polecenie. Zadanie 21. (1 pkt)W których formacjach zbrojnych przeciwnik armii polskiej mia przewag ? Podaj nazwy tych formacji.

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Na podstawie róde E i G oraz w asnej wiedzy wykonaj polecenie. Zadanie 22. (1 pkt)Podaj nazw formacji zbrojnej, której uderzenie zdecydowa o o rezultacie obu bitew, i wyja nij, z czego wynika a skuteczno jej ataku.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Nr zadania 20. 21. 22. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



ród o H Fragment traktatu politycznego z XVI w. [w:] N. Machiavelli, Ksi , Wroc aw 1979, s. 52.

Wojska posi kowe i najemne s bezpo yteczne i niebezpieczne. Je li kto chce pa stwo

swe oprze na o nierzu najemnym, nie osi gnie ani si y, ani bezpiecze stwa, gdy o nierz

ten nie posiada ducha jedno ci i karno ci, jest przy tym ambitny i wiaro omny [...]. o nierz

najemny poza o dem nie zna innych pobudek trwania na stanowisku; otó pobudka taka nie

wystarcza tam, gdzie chodzi o po wi cenie ycia.

Na podstawie róde G i H wykonaj polecenie. Zadanie 23. (1 pkt)Czy ród o G zawiera informacje potwierdzaj ce opini wyra on przez autora ród aH? Odpowied uzasadnij.

Odpowied ..................................................................................................................................

Uzasadnienie ................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

ród o I Mapy. Dzia ania zbrojne w czasie powstania listopadowego (wojny z Rosj w 1831 r.) i powstania styczniowego [w:] H. Samsonowicz, J. Tazbir, T. epkowski, T. Na cz, Polska. Losy pa stwa i narodu do 1939 roku,

Warszawa 2003, s. 307, 354.

Na podstawie ród a I i w asnej wiedzy wykonaj polecenie. Zadanie 24. (1 pkt)Podaj dwie ró nice w charakterze dzia a zbrojnych b d cych tematem map i wyja nij ich g ówn przyczyn .

Ró nice

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Przyczyna .....................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l





Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l


Poziom rozszerzony

20

ród o J Fragment wiersza Sowi ski w okopach Woli [w:] J. S owacki, Wybór poezyj, Warszawa 1927, s. 30–32.

[...] I wpadaj adiutanty,

Adiutanty Paskiewicza,

I prosz go: „Jenerale,

Poddaj si ... nie gi tak marnie.”

Na kolana przed nim padli,

Jak ojca w asnego prosz :

„Oddaj szpad , Jenerale,

Marsza ek sam przyjdzie po ni ...”

„Nie poddam si wam, panowie –

Rzecze spokojnie staruszek –

Ani wam, ni marsza kowi

Szpady tej nie oddam w r ce,

Cho by sam car przyszed po ni ,

To, stary – nie oddam szpady,

Lecz si szpad broni b d ,

Póki serce we mnie bije. [...]

Nie kl kajcie wy przede mn ,

Bo nie jestem aden wi ty.

Ale Polak jestem prawy,

Broni cy mego ywota;

Nie jestem aden m czennik,

Ale si do mierci broni ,

I kogo mog zabij ,

I krew dam – a nie dam szpady...”

To rzek jenera Sowi ski,

Starzec o drewnianej nodze,

I szpad si jako fechmistrz

Op dza przed bagnetami;

A go jeden o nierz stary

Uderzy w piersi i przebi ...

Opartego na o tarzu

I na tej nodze drewnianej.

ród o K Fragment pracy wspó czesnego historyka [w:] T. Strze ek, Warszawa 1831, Warszawa 2011, s. 59–60.

Mi dzy ko cio em a wa em ródsza ca rozpocz a si walka na bagnety. Polacy gin li,

poddawali si lub uciekali do ko cio a, co by o ju zreszt utrudnione, gdy na wa wdziera

si pu k Rumiancowa wsparty przez [...] karabinierów. Grupa o nierzy [...], w której

znajdowa si Sowi ski, otrzyma a propozycj kapitulacji. Genera przyj j . Gdy Polacy

z o yli bro , niespodziewanie z ko cio a w. Wawrzy ca pad a salwa wymierzona w plecy

przyjmuj cych kapitulacj Rosjan. o nierze rosyjscy uznali z o enie broni za podst p

i wybili bagnetami bezbronnych Polaków.

Na podstawie róde J i K wykonaj polecenie. Zadanie 25. (1 pkt)Czy spostrze enia zawarte w pracy wspó czesnego historyka s potwierdzeniem informacji o generale Józefie Sowi skim podanych w ródle literackim? Odpowieduzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



CZ III – Wypracowanie (20 punktów)

Zadanie 26. (20 pkt)Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania.

Temat I Krzy acy – krzewiciele chrze cija stwa nad Ba tykiem czy naje d cy? Scharakteryzuj i oce dzia alno zakonu krzy ackiego nad Ba tykiem od XIII do pocz tku XVI w.

Temat II Nasze granice? [...] Wsz dzie, gdzie nasi walcz i gin *. Scharakteryzuj udzia o nierzy polskich w walkach poza krajem w czasie II wojny wiatowej i oce wp yw ich czynu zbrojnego na kszta t niepodleg ej Polski. * W. Broniewski, Monte Cassino, [w:] ten e, Wiersze i poematy, Warszawa 1978, s. 188.

Wybieram temat: ...............

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Uzyskana liczba pkt

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l



BRUDNOPIS

pob

rano z

ww

w.sq

lmed

ia.p

l

Documents

EGZAMIN MATURALNY POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2013 · Nr zadania 4. 5.A. 5.B. 6. Maks. liczba pkt 1 1 1 1 ... Zadanie 7. (1 pkt) Na podstawie tre ci mapy zaproponuj dla niej tytu ... Na