EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII - Gazeta.pl

147

POZIOM ROZSZERZONY

EGZAMIN MATURALNY Z H ISTOR I I

Miejsce na naklejkê

z kodem szko³y

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 180 minut

Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo¿na otrzymaæ ³¹cznie 50 punktów

2007

Wype³nia zdaj¹cy

przed rozpoczêciem pracy

PESEL ZDAJ¥CEGO KOD ZDAJ¥CEGO

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. Sprawd�, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron (zadania 1�20).

Ewentualny brak zg³o� przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego

egzamin.

2. Rozwi¹zania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym

przy ka¿dym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/

atramentem.

4. Nie u¿ywaj korektora, a b³êdne zapisy wyra�nie przekre�l.

5. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

6. Wype³nij tê czê�æ karty odpowiedzi, któr¹ koduje zdaj¹cy. Nie

wpisuj ¿adnych znaków w czê�ci przeznaczonej dla egzaminatora.

7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj¹ datê urodzenia i PESEL. Zama-

luj pola odpowiadaj¹ce cyfrom numeru PESEL. B³êdne zazna-

czenie otocz kó³kiem i zaznacz w³a�ciwe.

¯yczymy powodzenia!

dysleksja

148

POZIOM ROZSZERZONY


CZÊ�Æ I

CZÊ�Æ I

Test sprawdzaj¹cy wiadomo�ci i umiejêtno�ci ustalone w standardach wymagañ egzaminacyj-

nych z historii (20 punktów).

Zadanie 1. (1 pkt)

Uporz¹dkuj chronologicznie podane miejsca bitew, wpisuj¹c je w odpowiednie rubryki poni¿szej tabeli.

Miejsca bitew: Plateje, Salamina, Maraton, Termopile.

1.

2.

3.

4.

Zadanie 2. (1 pkt)

Przeczytaj fragment pracy historyka Petera Greena.

�Wszelkie kroki w kierunku integracji rasowej, jakie Aleksander podejmowa³, by³y �ci�le ograniczone i zmie-

rza³y do bezpo�rednich, czysto praktycznych skutków. Jego polityka, daleka od jakichkolwiek pobudek

idealizmu czy filantropii, ogranicza³a siê do wy¿szych szczebli s³u¿by pañstwowej i wojskowej (zw³aszcza

korpusu oficerskiego); mia³a dwa g³ówne cele, a mianowicie w³¹czyæ perskich genera³ów i pu³kowników

do istniej¹cej struktury dowodzenia oraz stworzyæ persko-macedoñsk¹ warstwê administratorów.�

P. Green, Aleksander Wielki, Warszawa 1978, s. 399

Wyja�nij motywacjê Aleksandra Wielkiego, która sk³ania³a go do wprowadzenia �integracji rasowej�.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

Zadanie 3. (2 pkt)

Przeczytaj fragment pracy historyka Gezy Alföldy�ego.

�Ustanowienie Cesarstwa przez Augusta i dalszy jego rozwój wp³ynê³y wyra�nie na stopniowe dope³nia-

nie «odziedziczonego» systemu spo³ecznego. Drabina spo³eczna zyska³a nowy wierzcho³ek, a mianowicie

osobê cesarza i rodzinê cesarsk¹. [...] Wiêzi spo³eczne pomiêdzy cesarzem a poszczególnymi grupami

ludno�ci opiera³y siê po czê�ci na wzorcach republikañskich, zmodyfikowanych oczywi�cie w warunkach

Cesarstwa. Wyj¹wszy relacje pomiêdzy niewolnikami i ich w³a�cicielami, stosunki spo³eczne w okresie re-

publikañskim oparte by³y na amicitia [przyja�ni � przypis red.], gdy sz³o o partnerów równych lub te¿

zbli¿onych stanem albo na zale¿no�ci klient � patron, gdy strony ró¿ni³y siê znacznie wp³ywami, znacze-

niem oraz maj¹tkiem. Zgodnie z tym równie¿ princeps traktowa³ najznamienitszych senatorów i ekwitów

jako swych amici, uznawa³ ich za swych towarzyszy. [...] Rekapituluj¹c nasze rozwa¿ania na temat struktury

spo³eczeñstwa rzymskiego w tzw. epoce pryncypatu powiedzieæ mo¿na, ¿e obrazowo najlepiej by³oby

przedstawiæ j¹ w formie piramidy [...], ¿e spo³eczeñstwo to rozpad³o siê na dwie grupy, ró¿ni¹ce siê od

siebie znacznie liczebno�ci¹, a mianowicie na warstwy wy¿sze i ni¿sze. Senatorowie, ekwici oraz dekurioni

nie bêd¹cy ekwitami � ³¹cznie co najwy¿ej oko³o 200 000 doros³ych mê¿czyzn � stanowili przy tym, nawet

razem ze swymi ¿onami i dzieæmi, nie wiêcej ni¿ 1% ogólnej liczby ludno�ci Imperium.�

G. Alföldy, Historia spo³eczna staro¿ytnego Rzymu, 1991, s. 139, 141, 195

149

POZIOM ROZSZERZONY


CZÊ�Æ I

Alföldy, charakteryzuj¹c strukturê spo³eczeñstwa rzymskiego w okresie pryncypatu, wzi¹³ pod uwagê

dwa jej aspekty: charakter relacji miêdzy w³adc¹ a reszt¹ spo³eczeñstwa (A) i sk³ad jego wy¿szej war-

stwy (B). Bior¹c pod uwagê te same dwa aspekty, scharakteryzuj spo³eczeñstwo staro¿ytnego Egiptu.

A. Charakter relacji miêdzy w³adc¹ a reszt¹ spo³eczeñstwa staro¿ytnego Egiptu:

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

B. Sk³ad wy¿szej warstwy spo³eczeñstwa staro¿ytnego Egiptu:

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

Zadanie 4. (4 pkt)

Zamieszczonym poni¿ej czterem konturowym mapom Europy z czasów wêdrówki ludów u schy³ku

cesarstwa zachodniorzymskiego przyporz¹dkuj w³a�ciwe opisy (nazwy przemieszczaj¹cych siê plemion

germañskich), umieszczaj¹c odpowiednie cyfry w zaznaczonych miejscach.

1. Wêdrówka Anglów i Sasów

2. Wêdrówka Wandalów

3. Wêdrówka Ostrogotów

4. Wêdrówka Wizygotów

5. Wêdrówka Franków

A. .................................. B. ..................................

C. .................................. D. ..................................

150

POZIOM ROZSZERZONY


Zadanie 5. (1 pkt)

Uzupe³nij drzewo genealogiczne Karolingów, wpisuj¹c ich imiona oraz przydomki w odpowiednie miejsca

(ramki). Uwaga: uwzglêdnij tylko w³adców wymienionych poni¿ej.

Ludwik II Niemiecki, Karol II £ysy, Karol Wielki, Pepin Krótki (Ma³y), Lotar

w³adcy Francji w³adcy Niemiec

Zadanie 6. (2 pkt)

Karol M³ot

Ludwik Pobo¿ny

Szel¹g srebrny

krzy¿acki z 1380 r.

Szel¹g miedziany Augusta III

z 1752 r. waga 1,30 g

Szel¹g miedziany Augusta III

z 1753 r. waga 1,23 g

Zanalizuj dane o monetach przedstawionych na ilustracji i podaj potoczne brzmienie prawa, opisanego

w �redniowieczu i pó�niej przez Miko³aja Kopernika, a sformu³owanego w XVI wieku przez Thomasa

Greshama, oraz wyja�nij, na czym polega³o to prawo.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

CZÊ�Æ I

151

POZIOM ROZSZERZONY


Zadanie 7. (2 pkt)

Na podstawie poni¿szego diagramu wska¿ trzy najwiêksze wyznania w 1660 roku (w kolejno�ci od

wyznania najliczniejszego do licz¹cego najmniej wiernych) spo�ród tych, których nie by³o w Polsce ani

na Litwie pó³tora wieku wcze�niej. Wyja�nij, jakie by³y przyczyny zmiany polegaj¹cej na pojawieniu siê

tych ko�cio³ów w strukturze wyznaniowej Polski i Litwy.

Wykres. Wyznania religijne Polski i Litwy w 1660 roku

�ród³o: N. Davies, Bo¿e igrzysko. Historia Polski, tom I do roku 1795, Kraków 1989, s. 228

A. Te trzy wyznania to (w kolejno�ci od najliczniejszego do najmniej licznego):

1. ............................................................................................................................................................

2. ............................................................................................................................................................

3. ............................................................................................................................................................

B. Wyja�nienie przyczyn tej zmiany:

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

CZÊ�Æ I

152

POZIOM ROZSZERZONY


Zadanie 8. (4 pkt)

Podanym okresom przyporz¹dkuj w³a�ciwe osoby pe³ni¹ce funkcje dyktatora lub naczelnych wo-

dzów powstania listopadowego, umieszczaj¹c odpowiednie cyfry w zaznaczonych miejscach.

1. Maciej Rybiñski, 2. Jan Skrzynecki, 3. Micha³ Radziwi³³, 4. Józef Ch³opicki, 5. Henryk Dembiñski

A. 5 grudnia 1830 � 18 stycznia 1831

B. 24 stycznia 1831 � 26 lutego 1831

C. 26 lutego 1831 � 11 sierpnia 1831

D. 11 sierpnia 1831 � 17 sierpnia 1831

Zadanie 9. (2 pkt)

Odpowiedz, z którego roku pochodzi reprodukowany poni¿ej obraz, namalowany przez Fernanda Légera

bezpo�rednio pod wp³ywem wojennych prze¿yæ. Podkre�l odpowiedni¹ datê i przedstaw argumentacjê

uzasadniaj¹c¹ Twój wybór.

F. Léger, ¯o³nierze graj¹cy w karty

A. Ten obraz pochodzi z roku:

a) 1870.

b) 1917.

c) 1941.

d) 1954.

B. Argumentacja:

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

CZÊ�Æ I

153

POZIOM ROZSZERZONY


Zadanie 10. (1 pkt)

Przeczytaj fragment tekstu historyka Józefa Kuku³ki.

�W dniach 5�8 stycznia 1949 odby³a siê w Moskwie narada gospodarcza przedstawicieli Bu³garii, Czecho-

s³owacji, Polski, Rumunii, Wêgier i Zwi¹zku Radzieckiego. W komunikacie z tej narady powiedziano: «Dla

urzeczywistnienia szerszej wspó³pracy gospodarczej krajów demokracji ludowej i Zwi¹zku Radzieckiego

narada uzna³a za konieczne powo³aæ Radê Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, z³o¿on¹ z przedstawicieli

krajów uczestnicz¹cych w naradzie na zasadzie równego przedstawicielstwa, której zadaniem bêdzie wy-

miana do�wiadczeñ gospodarczych, udzielanie wzajemnej pomocy w surowcach, ¿ywno�ci, maszynach

i urz¹dzeniach przemys³owych itp.». Utworzenie RWPG jako pierwszej wielostronnej organizacji pañstw

wspólnoty by³o istotnym krokiem i mocnym impulsem na drodze jej formowania. W RWPG dominowa³y

wszak¿e jednostronne interesy mocarstwa radzieckiego, a lekcewa¿one by³y prawa rynku. W lutym 1949 r.

do RWPG przyst¹pi³a Albania, a we wrze�niu 1950 r. NRD.�

J. Kuku³ka, Historia wspó³czesna stosunków miêdzynarodowych 1945�1994, Warszawa 1994, s. 53

Poni¿ej znajduj¹ siê cztery zdania bêd¹ce komentarzem do powy¿szego tekstu. W�ród tych zdañ jedno

zawiera komentarz nieprawdziwy. Podkre�l to zdanie.

U �róde³ powo³ania do ¿ycia RWPG le¿a³o miêdzy innymi d¹¿enie Stalina do:

a) rozwijania samodzielno�ci gospodarczej poszczególnych pañstw bloku komunistycznego.

b) samowystarczalno�ci gospodarczej bloku komunistycznego wzglêdem Zachodu.

c) unifikacji gospodarczej bloku komunistycznego.

d) zinstytucjonalizowania eksploatacji gospodarczej pañstw bloku komunistycznego.

CZÊ�Æ I

154

POZIOM ROZSZERZONY


CZÊ�Æ II

Zadania zwi¹zane z analiz¹ �róde³ wiedzy historycznej (10 punktów).

Zapoznaj siê z materia³ami �ród³owymi (�ród³a A�G). Nastêpnie wykonaj polecenia zamieszczone w arkuszu

odpowiedzi (zadania 11�19).

�ród³o A

Tommaso Mocenigo, przestrogi dla senatorów Wenecji

�[...] nasze miasto Wenecja wysy³a³o rok rocznie na ca³y �wiat w okrêtach i galerach 10 milionów kapita³u,

które zarabiaj¹ za sam tylko przewóz 2 miliony, a przez obrót 2 miliony � razem 4 miliony dukatów. Widzie-

li�cie, ¿e w ¿egludze mamy 3000 jednostek floty [...]. Wzywamy was, pro�cie Wszechmoc Bo¿¹, która was

natchnê³a do takiego postêpowania, jak nasze � by�cie nadal mogli tak postêpowaæ. Je�li tak uczynicie,

zobaczycie, ¿e bêdziecie panami z³ota chrze�cijañskiego i ca³y �wiat bêdzie siê was ba³. Strze¿cie siê jak

ognia wyci¹gaæ rêkê do rzeczy cudzej i prowadziæ wojny niesprawiedliwe, bo was Bóg zniszczy. [...] W woj-

nie z Turkami mieli�cie dzielnych ludzi u steru [...]. Mo¿e w�ród strzelców, kuszników, którzy mog¹ dowo-

dziæ galerami i okrêtami, macie ponad 100 ludzi zaprawionych w dowództwie uzbrojonym okrêtem, obytych

w akcji i do�wiadczonych towarzyszy [...] oraz m¹drych galerników na 100 galer. Wynik wojny z Turkami,

zdaniem powszechnym, wypad³ pomy�lnie dziêki temu, ¿e Wenecjanie s¹ panami takich kapitanów [...].�

[w:] J. Garbacik, K. Pieradzka, Teksty �ród³owe do historii powszechnej wieków �rednich,

Kraków 1978, s. 207�209 Tommaso Mocenigo (1343�1423) � do¿a wenecki w latach 1413�1423

�ród³o B

Mapa. Posiad³o�ci Wenecji i Genui w XV w.

CZÊ�Æ II

155

POZIOM ROZSZERZONY


Plymouth

Elba

Kentish Knock

Przyl. Dungeness

Portland

Livorno

Outer Gabbard

Katwijk aan Zee-

Scheveningen

Nieuport

Teneryfa

Sund

Lowestoft

kana³ La Manche

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Holandia

Anglia

Anglia

30

8

64

37

85

5

105

100

�

2

23

35

103

80

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Hiszpania

Szwecja

Holandia

Holandia

38

10

64

73

80

18

98

82

100

16

35

89

84

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Lp. Miejsce bitwy Zwyciêzca bitwy

Jedna strona w bitwie Druga strona w bitwie

pañstwa okrêty

1pañstwa okrêty

1

b. r.

Holandia

Anglia

Holandia

b. r.

Holandia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia

Holandia

Anglia

Holandia

�ród³o C

Tabela. Bitwy morskie (bez drobnych potyczek) w 2. po³. XVII w.

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

North Foreland

Wyspy

Podwietrzne

Tamiza

Zatoka Solebay

Zatoka

Schouneveld

Texel

Wyspy Liparyjskie

Wyspy Liparyjskie

Augusta

Palermo

Wyspa Olandia

Anglia

Anglia

Anglia

Anglia i

Francja

Anglia i

Francja

Anglia i

Francja

Francja

Francja

Francja

Francja

Dania

i Holandia

90

12

�

3

98

82

62

10

30

21

29

25

Holandia

Francja

i Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Hiszpania

Holandia

Holandia

i Hiszpania

Hiszpania

i Holandia

Szwecja

90

17

88

75

63

75

75

18

28

27

28

Anglia

Francja

i Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Holandia

Hiszpania

b. r.

b. r.

Francja

Dania

i Holandia

CZÊ�Æ II

156

POZIOM ROZSZERZONY


Lp. Miejsce bitwy Zwyciêzca bitwy

Jedna strona w bitwie Druga strona w bitwie

pañstwa okrêty

1pañstwa okrêty

1

25

26

27

28

29

30

Wyspa Møn

Zatoka Køge

Przyl. Beachy

Head

Przyl. Barfleur

Port La Hogue

Lagos

Dania

Dania

Anglia i

Holandia

Anglia i

Holandia

Anglia

Anglia i

Holandia

15

19

59

98

�

4

15

Szwecja

Szwecja

Francja

Francja

Francja

Francja

7

25

74

44

13

72

Dania

Dania

Francja

Anglia

i Holandia

Anglia

Francja

(oprac. w³asne na podstawie: P. P. Wieczorkiewicz, Historia wojen morskich, Londyn 1995, t. 1, Z. Ryniewicz,

Bitwy morskie. Leksykon wydarzeñ militarnych na morzach i oceanach �wiata, Warszawa 1998)

Obja�nienia do tabeli:

b. r. � brak rozstrzygniêcia

1 � uwzglêdniono tylko du¿e okrêty (okrêty liniowe i fregaty)

2 � brak danych

3 � Anglicy nie zd¹¿yli wyprowadziæ floty w morze, gdy¿ Holendrzy przeprowadzili niespodziewany desant

na nabrze¿u, niszcz¹c czê�æ floty przeciwnika w dokach i portach

4 � Anglicy u¿yli tylko branderów (ma³ych statków wype³nionych materia³ami wybuchowymi i ³atwopalny-

mi) skierowanych przeciw okrêtom przeciwnika

�ród³o D

Obraz z 2. po³. XVII w. przedstawiaj¹cy wspó³czesne wydarzenie

CZÊ�Æ II

157

POZIOM ROZSZERZONY


�ród³o E

Bandery wybranych pañstw europejskich z 2. po³. XVII w.

Kolory: bia³y � bia³y, jasnoszary � ¿ó³ty (z³oty), ciemnoszary � czerwony, czarny � niebieski

(oprac. w³asne na podstawie D. Pataky, I. Marjai, ¯aglowce w sztuce,

Budapeszt-Warszawa 1977, Z. Kosiarz, Bitwy morskie na Ba³tyku, Gdynia 1979)

�ród³o F

Akt nawigacyjny z 9 pa�dziernika 1651 r.

�W celu zwiêkszenia floty handlowej i zachêcenia do ¿eglugi naszego narodu, co dziêki opatrzno�ci i opiece

boskiej jest tak wielkim �rodkiem dobrobytu i bezpieczeñstwa naszej Republiki, przez obecny parlament i na

mocy jego w³adzy zostaje postanowione: po pierwszym grudnia 1651 r. i na przysz³o�æ ¿adne towary b¹d�

jakiekolwiek produkty, czy to p³ody ziemi, czy przetwory i wyroby z Azji, Afryki b¹d� Ameryki lub z jakiej ich

czê�ci, b¹d� z jakich wysp nale¿¹cych do nich [...], jak równie¿ z angielskich plantacji, oraz innych, nie bêd¹

przywo¿one b¹d� dostarczane do Republiki angielskiej, b¹d� Irlandii albo jakichkolwiek krajów b¹d� obsza-

rów przynale¿nych do tej republiki, b¹d� stanowi¹cych jej w³asno�æ, na jakimkolwiek innym okrêcie b¹d�

okrêtach, jakimkolwiek statku b¹d� statkach, ale jedynie na takich, które rzeczywi�cie i bez oszustwa przyna-

le¿¹ tylko do ludzi naszej republiki albo naszych plantacji.�

[w:] Historia powszechna. Czasy nowo¿ytne 1640�1870. Wybór tekstów �ród³owych, Warszawa 1951, s. 39

�ród³o G

Fragment raportu wiceadmira³a Cuthberta Collingwooda z 22 pa�dziernika 1805 r.

�[...] od okrêtów obserwuj¹cych ruchy nieprzyjaciela pod Kadyksem g³ównodowodz¹cy otrzyma³ wiado-

mo�æ o wyj�ciu floty sprzymierzonych na morze. [...] Jego Lordowska Mo�æ domy�li³ siê, ¿e celem tego

rejsu jest Morze �ródziemne i natychmiast ruszy³ z eskadr¹ brytyjsk¹, licz¹c¹ 27 okrêtów liniowych [...]. [...].

Liniê bojow¹ przeciwnika tworzy³y 33 okrêty liniowe (z których 18 by³o francuskich, a 15 hiszpañskich) [...].

I oto spodoba³o siê W³adcy Wszechmog¹cemu losów nas wszystkich obdarzyæ orê¿ Jego Królewskiej

Mo�ci ca³kowitym i s³awnym zwyciêstwem. [...] Flota Jego Królewskiej Mo�ci zdoby³a 19 liniowców [...].

Wypad³o mi op³akiwaæ wspólnie z ca³¹ brytyjsk¹ marynark¹ wojenn¹ i narodem brytyjskim [...] �mieræ

g³ównodowodz¹cego, stratê bohatera, którego imiê pozostanie nie�miertelne i którego pamiêæ pozostanie

zawsze droga dla jego ojczyzny.�

[w:] C. Ptak, Od Artemizjum do Okinawy, Warszawa 1958, s. 262�265

Cuthbert Collingwood (1748�1810) � angielski admira³, bohater wojen napoleoñskich

DaniaHiszpania Anglia Szwecja Francja Holandia

CZÊ�Æ II

158

POZIOM ROZSZERZONY


ARKUSZ ODPOWIEDZI

Na podstawie �ród³a A

Zadanie 11. (1 pkt)

Oszacuj, jak¹ czê�æ swojej floty handlowej Wenecja mog³a wystawiæ jako flotê wojenn¹, bior¹c pod

uwagê liczbê statków. Podaj wynik z dok³adno�ci¹ do jednego procenta.

............................................................................................................................... .................

Zadanie 12. (1 pkt)

Napisz, przed czym przestrzega senat Wenecji jej do¿a, Tommaso Mocenigo.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

Na podstawie �ród³a A oraz B

Zadanie 13. (1 pkt)

Wymieñ nazwy dwóch pañstw bêd¹cych g³ównymi rywalami Wenecji w pó�nym �redniowieczu.

............................................................................................................................... .................

Zadanie 14. (1 pkt)

Podaj nazwy piêciu mórz bêd¹cych dla Wenecji akwenami o najwiêkszym znaczeniu strategicznym.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

Na podstawie �ród³a C

Zadanie 15. (1 pkt)

Wymieñ nazwy dwóch pañstw, które prowadzi³y najaktywniejsz¹ politykê morsk¹ w 2. po³. XVII w.

(bior¹c pod uwagê liczbê bitew, w których bra³y udzia³ floty tych pañstw) i które posiada³y najliczniej-

sze floty wojenne w 2. po³. XVII w. (bior¹c pod uwagê liczbê okrêtów, które te pañstwa wystawia³y

w pojedynczych bitwach).

............................................................................................................................... .................

Na podstawie �ród³a C, D oraz E

Zadanie 16. (1 pkt)

Podaj nazwy dwóch pañstw, których okrêty w walce s¹ przedstawione na obrazie.

............................................................................................................................... .................

Na podstawie �ród³a F oraz wiedzy poza�ród³owej

Zadanie 17. (1 pkt)

Podaj nazwê doktryny ekonomicznej, z któr¹ zgodny by³ Akt nawigacyjny z 1651 r.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

CZÊ�Æ II

159

POZIOM ROZSZERZONY


Na podstawie �ród³a G oraz wiedzy poza�ród³owej

Zadanie 18. (2 pkt)

Podaj nazwisko brytyjskiego dowódcy, poleg³ego w opisanej w tek�cie bitwie, oraz zwyczajow¹ nazwê

tej bitwy (od miejsca, gdzie do niej dosz³o).

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

Zadanie 19. (1 pkt)

Wyja�nij, na czym polega³o zasadnicze znaczenie zwyciêstwa Brytyjczyków w bitwie opisanej w tek�cie.

............................................................................................................................... .................

............................................................................................................................... .................

CZÊ�Æ II

160

POZIOM ROZSZERZONY


CZÊ�Æ III

Zadanie rozszerzonej odpowiedzi (20 punktów).

Zadanie 20. (20 pkt)

Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania i napisz d³u¿sz¹ pracê.

Temat I

Scharakteryzuj d¹¿enia staro¿ytnych Rzymian do opanowania basenu Morza �ródziemnego.

Temat II

Scharakteryzuj rywalizacjê na Oceanie Spokojnym w pierwszej po³owie XX wieku.

CZÊ�Æ III

163

POZIOM ROZSZERZONY


OCENIANIE ARKUSZA POZIOM ROZSZERZONY

Zasady oceniania:

� za rozwi¹zanie zadañ z arkusza na poziomie rozszerzonym mo¿na uzyskaæ maksymalnie 50 punktów (za

test 20 punktów, za rozwi¹zanie zadañ zwi¹zanych z analiz¹ �róde³ 10 punktów i za zadanie rozszerzonej

odpowiedzi 20 punktów),

� model odpowiedzi uwzglêdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest �cis³ym wzorem sformu³owania (poza

odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadañ zamkniêtych); uznaje siê ka¿d¹ inn¹ pe³n¹ i poprawn¹ mery-

torycznie odpowied�, przyznaj¹c za ni¹ maksymaln¹ liczbê punktów,

� za odpowiedzi do poszczególnych zadañ przyznaje siê wy³¹cznie pe³ne punkty,

� za zadania otwarte, oceniane w skali 0 � 1, punkt przyznaje siê wy³¹cznie za odpowied� w pe³ni poprawn¹,

� za zadania, za które mo¿na przyznaæ wiêcej ni¿ jeden punkt, przyznaje siê tyle punktów, ile prawid³owych

elementów odpowiedzi przedstawi³ zdaj¹cy,

� je¿eli podano wiêcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) ni¿ wynika z polecenia w zadaniu, ocenie podlega

tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest wymaganych w poleceniu,

� je¿eli podane w odpowiedzi informacje (równie¿ dodatkowe) �wiadcz¹ o zupe³nym braku zrozumienia

omawianego zagadnienia i zaprzeczaj¹ logice udzielonej odpowiedzi, odpowied� tak¹ nale¿y oceniæ na

zero punktów.

Zadanie Model odpowiedzi

Schemat punktowania

Punkty za

poszczególne

czê�ci zadania

1. Maraton, Termopile, Salamina, Plateje 1 pkt

2. przynajmniej jedno z nastêpuj¹cych: ujednolicenie administracji,

ujednolicenie armii, pozyskanie przychylno�ci elit podbitego kraju

1 pkt

3. A. Charakter relacji w³adca � reszta spo³eczeñstwa: faraon by³ bogiem,

z czego wynika³ skrajnie poddañczy stosunek reszty spo³eczeñstwa do

w³adcy

B. Sk³ad wy¿szej warstwy spo³eczeñstwa: kap³ani [odpowiadaj¹cy

mo¿e uwzglêdniæ tak¿e rodzinê faraona, wy¿szych urzêdników

i dowódców, ale nie mo¿e pomin¹æ kap³anów]

po 1 pkt za

czê�ci A i B

2 pkt

4. A. � 5.

B. � 4.

C. � 1.

D. � 2.

1 pkt za

ka¿de

poprawne

przyporz¹d-

kowanie

4 pkt

5. Pepin Krótki (Ma³y)

Karol Wielki

[Ludwik Pobo¿ny]

(od lewej:) Karol II £ysy, Lotar, Ludwik II Niemiecki

1 pkt

Liczba

pkt za

zadanie

Zadania 1. � 10. � test sprawdzaj¹cy wiadomo�ci i umiejêtno�ci ustalone w standardach wymagañ

egzaminacyjnych z historii � 20 punktów

164

POZIOM ROZSZERZONY



Schemat punktowania

Punkty za

poszczególne

czê�ci zadania

Liczba

pkt za

zadanie

6. Potocznie: pieni¹dz lepszy jest wypierany przez pieni¹dz gorszy,

Wyja�nienie: pieni¹dz o wiêkszej zawarto�ci kruszcu lub z lepszego

kruszcu (wiêc o faktycznie wiêkszej warto�ci) wypada z obiegu jako

atrakcyjna lokata (ulega tezauryzacji), a jego miejsce zajmuje pieni¹dz

o mniejszej zawarto�ci kruszcu lub z gorszego kruszcu, z którym ³atwiej

siê rozstaæ, gdy¿ nie jest a¿ tak po¿¹dany jako lokata (skarb, oszczêdno�ci)

1 pkt za

podanie

prawa

1 pkt za

uzasadnienie

2 pkt

7. A. � unici

� kalwini�ci

� luteranie

B. Odpowiadaj¹cy musi uwzglêdniæ obie poni¿sze informacje:

� unici pojawili siê na terenie Polski i Litwy w wyniku zawarcia unii

brzeskiej,

� kalwini�ci i luteranie pojawili siê w Polsce i na Litwie w wyniku

reformacji

1 pkt za

poprawn¹

kolejno�æ

w czê�ci A

1 pkt za

kompletn¹

odpowied�

w czê�ci B.

2 pkt

8. A. � 4, B. � 3, C. � 2, D. � 5 4 pkt

9. A. b) (1917)

B. Argumentuj¹c, odpowiadaj¹cy powinien uwzglêdniæ przynajmniej

jedn¹ z nastêpuj¹cych poszlak:

� jest to kubistyczny obraz, co wyklucza lata 1870 i 1954, a wskazuje

raczej na rok 1917,

� obraz przedstawia ¿o³nierzy maj¹cych czas na grê w karty w okopie,

a I wojna �wiatowa kojarzy siê z walk¹ pozycyjn¹, podczas gdy rok

1941 to rok wojny b³yskawicznej,

� kubistyczne formy upodobniaj¹ ¿o³nierzy do maszyn, a to korespon-

duje z wprowadzan¹ w czasach I wojny �wiatowej mechanizacj¹ walki

(samoloty, czo³gi, karabiny maszynowe)

1 pkt za

identyfikacjê

1 pkt za

uzasadnienie

2 pkt

10. a. 1 pkt

Zadania 11. � 19. � zadania zwi¹zane z analiz¹ �róde³ wiedzy historycznej � 10 punktów


Schemat punktowania

Punkty za

poszczególne

czê�ci zadania

Liczba

pkt za

zadanie

11. 3% (dopuszcza siê przyznanie punktu za odpowied� 3,3%). 1 pkt

12. przed prowadzeniem przez Wenecjê wojny zaczepnej (niesprawiedliwej) 1 pkt

13. Turcja i Genua 1 pkt

14. Morze Adriatyckie, Morze Joñskie, Morze Egejskie, Morze Kreteñskie,

Morze �ródziemne

1 pkt

15. Anglia i Holandia 1 pkt

16. Anglia i Holandia [na podstawie identyfikacji bander i tre�ci tabeli] 1 pkt

17. merkantylizm 1 pkt

1 pkt za

ka¿de

poprawne

przyporz¹d-

kowanie

165

POZIOM ROZSZERZONY



Schemat punktowania

Punkty za

poszczególne

czê�ci zadania

Liczba

pkt za

zadanie

18. Nelson (wymagane jest tylko podanie nazwiska, ale je�li uczeñ poda

imiê, a bêdzie to imiê inne ni¿ Horacy lub Horatio, to nie przyznaje siê

w ogóle punktu)

bitwa pod Trafalgarem

1 pkt za

nazwisko

1 pkt za

miejsce

bitwy

2 pkt

19. na ostatecznym uniemo¿liwieniu armii francuskiej desantu na Angliê

(poza tym na zniszczeniu floty hiszpañskiej)

1 pkt

Zadanie 20. � zadanie rozszerzonej odpowiedzi � 20 punktów

Temat I

I poziom

Uczeñ poprawnie umie�ci³ temat w czasie i przestrzeni (móg³ siê ograniczyæ do wojen

punickich); poda³ jedynie kilka informacji �wiadcz¹cych o tym, ¿e zrozumia³ temat, bez

wskazywania zwi¹zków miêdzy nimi; poda³ równie¿ kilka, nie zawsze uporz¹dkowanych,

przyk³adów przyczyn i nastêpstw omawianego zjawiska.

Kryterium szczegó³owe dla poszczególnych poziomów Punkty

1-5

Przy przyznawaniu punktów na okre�lonym poziomie w æwiczeniu rozszerzonej odpowiedzi oceniaj¹cy

bêdzie uwzglêdnia³ równie¿: poprawno�æ jêzykow¹ oraz estetykê pracy.

II poziom

Uczeñ uwzglêdni³ podstawow¹ faktografiê; poszerzy³ ramy czasowe i przestrzenne

omawianego tematu; w porz¹dku chronologicznym przedstawi³ podstawowe informacje;

wykaza³ siê rozumowaniem historycznym � poda³ niektóre przyczyny i skutki; dostrzeg³

podstawowe etapy, umie�ci³ je poprawnie w czasie i podj¹³ próbê ich omówienia

� charakterystyki; w uproszczonej formie przedstawi³ szersze uwarunkowania tego zjawiska.

III poziom

Uczeñ obj¹³ swoimi rozwa¿aniami ca³y wskazany w temacie okres; dokona³ trafnej selekcji

faktów, scharakteryzowa³ zjawisko w ujêciu dynamicznym; dostrzeg³ najwa¿niejsze etapy

i uwzglêdni³ wewnêtrzne cezury; podj¹³ próbê powi¹zania ró¿nych aspektów (np. politycznych,

militarnych, spo³ecznych, gospodarczych, kulturowych, ideologicznych), umieszczaj¹c je

w szerszym kontek�cie i dostrzegaj¹c z³o¿ono�æ procesu; wykaza³ siê zrozumieniem pojêæ

niezbêdnych do w³a�ciwego przedstawienia tematu; podj¹³ próbê oceny omawianych

wydarzeñ.

IV poziom

Uczeñ w pe³ni scharakteryzowa³ zjawisko, egzemplifikuj¹c swój wywód starannie dobran¹

faktografi¹; konsekwentnie prze�ledzi³ kolejne etapy procesu, uwzglêdni³ jego fazê

schy³kow¹; odniós³ siê do wszystkich aspektów tego zjawiska; sformu³owa³ wnioski, oceni³

i podsumowa³ oraz odniós³ siê do ocen historiografii.

6-10

11-15

16-20

166

POZIOM ROZSZERZONY


Temat II

Kryterium szczegó³owe dla poszczególnych poziomów

Punkty

I poziom

Uczeñ poprawnie umie�ci³ temat w czasie i przestrzeni (móg³ ograniczyæ siê do II wojny

�wiatowej); poda³ jedynie kilka informacji �wiadcz¹cych o tym, ¿e zrozumia³ temat, bez

wskazywania zwi¹zków miêdzy nimi; poda³ równie¿ kilka, nie zawsze uporz¹dkowanych,

przyk³adów przyczyn i nastêpstw omawianego zjawiska.

II poziom

Uczeñ uwzglêdni³ podstawow¹ faktografiê; poszerzy³ ramy czasowe (1904�1945)

i przestrzenne omawianego tematu; w porz¹dku chronologicznym przedstawi³ podstawowe

informacje; wykaza³ siê rozumowaniem historycznym � poda³ niektóre przyczyny i skutki;

dostrzeg³ podstawowe etapy, umie�ci³ je poprawnie w czasie i podj¹³ próbê ich omówienia

� charakterystyki; w uproszczonej formie przedstawi³ szersze uwarunkowania tego zjawiska.

III poziom

Uczeñ obj¹³ swoimi rozwa¿aniami ca³y wskazany w temacie okres; dokona³ trafnej selekcji

faktów, scharakteryzowa³ zjawisko w ujêciu dynamicznym; dostrzeg³ najwa¿niejsze etapy

i uwzglêdni³ wewnêtrzne cezury; podj¹³ próbê powi¹zania ró¿nych aspektów (np. politycz-

nych, militarnych, spo³ecznych, gospodarczych, kulturowych, ideologicznych i religijnych),

umieszczaj¹c je w szerszym kontek�cie i dostrzegaj¹c z³o¿ono�æ procesu; wykaza³ siê

zrozumieniem pojêæ niezbêdnych do w³a�ciwego przedstawienia tematu; podj¹³ próbê

oceny omawianych wydarzeñ.

IV poziom

Uczeñ w pe³ni scharakteryzowa³ zjawisko, egzemplifikuj¹c swój wywód starannie dobran¹

faktografi¹; konsekwentnie prze�ledzi³ kolejne etapy procesu, uwzglêdni³ jego fazê

schy³kow¹; odniós³ siê do wszystkich aspektów tego zjawiska; sformu³owa³ wnioski, oceni³

i podsumowa³ oraz odniós³ siê do ocen historiografii.

1�5

6�10

11�15

16�20

Przy przyznawaniu punktów na okre�lonym poziomie w æwiczeniu rozszerzonej odpowiedzi oceniaj¹cy

bêdzie uwzglêdnia³ równie¿: poprawno�æ jêzykow¹ oraz estetykê pracy.

Documents

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII - Gazeta.pl