64
{ejUmVrb àíZm§ HSyZ CÎmam§ HSo OmÊ`mMm EH _m{gH à`ËZ {ejUmV _y bJm_r n[adV© ZmMr dmQ emo YUmam EH _m{gH àH ën {ejUmH So gd© {Xem§ Zr nmhUmam EH _m{gH Ñ{ïjo n {ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH mê Z, {ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH mê Z, {ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH mê Z, {ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH mê Z, {ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH mê Z, ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo. ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo. ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo. ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo. ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo. {ejUdo Y

{ejUdoY - Grammangalgrammangal.org/assets/pdf/shikshanvedh 2013/Shikshanvedh 2013 03.pdf_mM© 2013 && {ejUdoY && 7 && H$mhr åhUV ZmhrV. Ë`m§Zm B§Q>aZ°eZb, Z°eZb, ñQ>oQ>boìhb

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

{ejUmVrb àíZm§H$Sy>Z CÎmam§H$S>o OmÊ`mMm EH$ _m{gH$ à`ËZ

{ejUmV _yybJm_r n[adV©ZmMr dmQ> emoYUmam EH$ _m{gH$ àH$ën

{ejUmH$S>o gd© {Xem§Zr nmhUmam EH$ _m{gH$ Ñ{ï>jon

{ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH$mê$Z,{ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH$mê$Z,{ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH$mê$Z,{ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH$mê$Z,{ejU ho àdmhr AgVo; ho gË` AmnU ñdrH$mê$Z,

ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo.ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo.ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo.ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo.ZdkmZmÀ`m CJdË`m gy`m©cm gm_moao Joco nm{hOo.

{ejUdoY

&& 4 && {ejUdoY && _mM© 2013

g§nmXH$s` d H$m`m©b`rZ nÌì`dhmaJ«m__§Jb {ejUdoY … "g¥ï>r' AnmQ>©_|Q>,âb°Q> Z§.106, qghJS> amoS>,nwUo-30.

g§dmX -020-24252151nwUo H$m`m©b`

Jm§Yr^dZ n[aga, A§YemioeoOmar, H$moWê$S>, nwUo 411 038.Email : [email protected], g§dmX : 020 25386687

à{gÕr Am[U Om[hamV g§nH©$A{OV _§S>{bH$ … 22, `_wZm, emór hm°b, Oo. S>r. _mJ©, _w§~B© 7., g§dmX : 09869049849

~±H$g© : {X R>mUo OZVm gh. ~±H$ {b.H$m`XoVÁk Am{U gëbmJma … ho_m§Jr Omoer

ho _m{gH$ _wÐH$-àH$meH$ A{OV _§S>{bH$ `m§Zr J«m__§Jb g§ñWogmR>r BåàoeZ, 22, `_wZm, emór hm°b,Oo. S>r. _mJ©, _§w~B© 7 oWo N>mnyZ Ë`mM {R>H$mUmhÿZ à{gÕ Ho$bo.

nnnnn

g§nmXH$ _§S>iS>m°. X. Zm. YZmJao & S>m°. ho_M§Ð àYmZ

{ddoH$ gmd§V & Am{ef n|S>go

nnnnn

gëbmJma _§S>iS>m°. am_ VmH$dbo & S>m°. Oã~ma nQ>ob

Hw$_ma Ho$VH$a & à_moX bobo & XrnH$ K¡gmg &S>m°. M§Ðhmg Xoenm§S>o & AÀ wV JmoS>~mobo

nnnnn

g§MmbH$A{XVr ZmVy

nnnnn

H$m ©H$mar g§MmbH$A{OV _§S>{bH$

nnnnn

Om{hamV à{V{ZYrXod§oÐ Hw$bH$Uu

g§nH©$ … [email protected]

nnnnn

_wIn¥ðamOy Xoenm§S>o

nnnnn

AmVrb {MÌoAnUm© Hw$bH$Uu

nnnnn

g§nmXH$a_oe nmZg o

nnnnn

H$m ©H$mar g§nmXH$S>m°. d¡Iar d¡Ú

Zr{c_m {eH$maImZo

nnnnn

g§nmXZ gmhmæ`_w½Ym ZbmdS>o

nnnnn

ì`dñWmnH$s` g§nmXH$àgmX _UoarH$a

df© : {Vgao . A§H$ ghmdmOmZodmar 2013

_mM© 2013 && {ejUdoY && 5 &&

g§nmXH$s`/6

Ano{jV ~XcmgmR>r / AéU cmohH$ao / 8

{ejUh¸$mMm AZW© / _mYd MìhmU / 14

"{ejU àgma' H$gm H$aUma? / mD$gmho~ MmgH$a / 18

AgaMo _yë`_mnZ H$moU H$aUma? / JrVm _hmeãXo / 23

AgaÀ`m ncrH$S>o / àgmX _UoarH$a / 27

aMZmdmX Am{U Aga / dfm© CX`Z Hw$cH$Uu / 31

_wcmIV / O. _mo. Aä §H$a / 35

hoa§~ Hw$cH$Uu / 38

H${dVm / a_oe nmZgo / 42

_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU / qgYwVmB© A§{~Ho$ / 44

d¥Îm{dœ / 47

J«m__§Jc dmVm© / 51

Jmoï> {~VmŠ`mÀ`m emioMr / `moJoe amUo / 54

emco g§JrV d {dÚmWu / AO` namS> / 58

EH$m {XeoMm emoY / _w½Ym ZcmdS>o / 61

g_wnXoeZmMo H$m¡eë` / Amgmdar JwnMyn / 63

AZwH«$_

&& 6 && {ejUdoY && _mM© 2013

nm

X

H$s

`

nm

X

H$s

`

Aga Ahdmb : hmbhdmb

Jobr H$mhr df}, "àW_ g§ñWo'Mm "Aga' Ahdmb àH$m{eV Pmbm H$s H$mhr

{Xdg àmW{_H$ {ejU joÌmer g§~§{YV dmVmdaU JTy>i hmoVo. d¥ÎmnÌmVyZ d {Q>ìhr

M°Zëgdê$Z MMm© dJ¡ao PS>VmV. H$mhr boI N>mnyZ oVmV. boI {b{hUmao, Amnbo _V

_m§S>ë`m~Ôb g_mYmZ nmdVmV. hiy hiy H$mimMr VwaQ>r {\$ê$Z JTy>inUm Imbr JmSy>Z

dmVmdaU daÀ`mda gm\$ hmoVo. Aga Ahdmbmda à{V{H«$`m Iyn C_Q>VmV, nU {H«$`m

_mÌ \$maer hmoV Agë`mMo AmT>iV Zmhr. Eadr, "Aga' Mo XagmbMo Ahdmb

WmoS>çm\$ma AmH$S>odmarÀ`m \$aH$mZo nwÝhm nwÝhm VoM VoM gm§JV am{hbo ZgVo. Aem

VèhoÀ`m g§emoYZm§_wio {ejUjoÌmV gmamgma {dMmam§Mo AmoaIS>o gwÕm C_Q>V ZmhrV, hr

Iar qMVoMr ~m~ Amho.

AgaÀ`m Ahdmbmdarb à{V{H«$`m§Mohr, _hmamï´>mV, R>amdrH$ ì`º$s-JQ>m§H$Sy>Z

R>amdrH$ àH$maMoM _VàXe©Z hmoV AgVo. åhUOo Ago H$s, {ejUmMr _ºo$Xmar,

H$moUË`m H$m H$maUmZo hmoB©Zm, nU gaH$maH$S>oM Agmdr Ago _mZUmao VWmH${WV S>mì`m

{dMmam§H$S>o PwH$bobo bmoH$, hm Ahdmb \$magm J«møM _mZV ZmhrV.

"gmaoM H$mhr dmB©Q> Amho, Ago Zmhr' Ago Ë`m§Mo gd©gmYmaU _V AgVo. gaH$mar emim

{~KS>VmhoV Ago Zmhr Va Ë`m gwYmaVmhoV, Ago _V gaH$mar emim§~amo~a H$m_ H$aUmè`m

ì`º$s dm ñdoÀN>mH$m © g§ñWm§À`m H$m ©H$Ë`mªH$Sy>Z ì`º$ hmoV AgVo. H$maU, Ë`m_Ü o

Ë`m§Mo H$ënH$ à`ËZ Jw§Vbobo AgVmV. ImOJr emim Mmb{dUmao, qH$dm {ejUmV

ImOJr g§ñWmM Mm§Jbo H$m_ H$ê$ eH$Vrb Ago _mZUmam (åhUOo COdrH$S>o PwH$bobm

Ago Zìho!) g_mOJQ> gaH$mar emim§À`m H$V¥©ËdmMr Aga AhdmbmVrb AmH$S>odmar

Omhra Pmë`mda, _ZmV hgVmo Am{U eãXm§_Ü o qMVmVwaVoMm gya ì`º$ H$aVmo. B§Q>aZ°eZb

ZmdmImbr bmoH$b bmoH$m§À`m, bmoH$b g§ñWm Mmb{dUmao B§J«Or _mÜ`_dmbo, H$YrM

_mM© 2013 && {ejUdoY && 7 &&

H$mhr åhUV ZmhrV. Ë`m§Zm B§Q>aZ°eZb, Z°eZb, ñQ>oQ>boìhb AWdm Amnë`m AmOy~mOyÀ`m

emim§_Ü o H$m` Mmbbo Amho Ë`m§Mo gmo agwVH$ H$YrM ZgVo. Vo CKS>nUo Amnë`m

~§{XñV embo ì`dhmam§V _¾ AgVmV. {ejH$ g§KQ>Zm _mÌ, {ejUmÀ`m joÌm_Ü o

qH$dm joÌm~mhoa dmB©Q> gmao KS>Vo Vo {ejH$ gmoSy>Z AÝ` gmè`m KQ>H$m§À`m S>moŠ`m§VyZ

qH$dm hmVm§H$Sy>Z KS>Vo AgoM _mZV Agë`m_wio, Á`m§À`m åhUOo {dÚmÏ`mªÀ`m

{ejUm{df`r hm Ahdmb Xadfu H$moH$bVmo, Ë`m {dÚmÏ`mªer gdm©V Odi AgUmam

hm {ejH$dJ© Ahdmbmdarb à{V{H«$`m§_Ü o A^mdmZoM AmT>iVmo. {ejH$ {ejUm{df`r

\$mago ~mobV-{bhrV ZmhrV hrgwÕm EH$ qMVm H$amdr AerM Jmoï> Amho. amhVm am{hbm

"gaH$ma' Zm_H$ {ejUg§~§{YV gdm©V à^mdr nU AÑí` Mohè`m§Mm JQ>. hm øm Aí`m

Ahdmbm{df`r H$YrM H$mhr åhUV Zmhr. CXmgrZ amhUo ho Amnbo H$V©ì` Amho, Ago

_mZUmè`m {ejUH$_©Mmè`m§À`m dJm©gmR>r, "nmD$g Ambm Am{U Jobm' Ë`mà_mUo

"Ahdmb Ambm Am{U Jobm' (Amnbo Ka em~yV Amho!) Aem pñWVàk d¥ÎmrMoM,

JrVoH$Sy>Z KoVbobo ~miH$Sy>!

dmñV{dH$ H$moUË`mhr AhdmbmMr ehm{Zem XmoZ g§X^m©V ìhm`bm hdr. EH$,

AhdmbmMr, Ë`m_mJrb g§emoYZmMr, g§emoYZ nÕVr§Mr Am{U H$Ë`mªÀ`m hoVy§Mr VnmgUr

ìhm`bm hdr; Am{U XmoZ, Ahdmbm§VyZ Amboë`m {ZîH$fm©Mr J§ ranUo XIb ¿`m`bm

hdr. {ejUmV nXmonXr _yë`_mnZmbm Oa _hÎd Agob, Va EHy$U {ejUmMohr dm{f©H$

_yë`_mnZ ìhm`bm haH$V Zmhr. EH$mM doir gaH$maZo Am{U ImOJr g§ñWm§Zr Ago

_yë`_mnZ H$am`bm hdo. Ë`mV y{_H$m Amnbr ~mOy Yê$Z R>odÊ`mMr Zgmdr, Va A{YH$

CUo dmñVdVoZo emoYÊ`mMr hdr. {_imboë`m {ZîH$fm©da MMm©hr ìhm`bm hdr, Am{U

_w»` åhUOo, Ë`mVyZ {_iUmè`m {XeoZo gwYmaUmhr H$aV OmÊ`mMr O~m~Xmar gd©M

g§~§{YVm§Zr ñdrH$mam`bm hdr. ho Ago ìhm`bm hdo H$maU, {ejUmg§~§{YV Hw$UmbmM,

H$gboM n[aUm_ ^moJmdo bmJV ZmhrV. bmJVmV Vo Á`m§À`mgmR>r gmam {ejUmMm KmQ>

KmVbm OmVmo Ë`m {~Mmè`m {dÚmWu-{dÚmWuZtZm!

g§nmXH$

ehmUnUmMr Jmoï> 1

gaH$macm dmQ>co emioV B§J«Or {eH$dÊ`mnojm B§J«Or emimM H$mT>mì`mV. _J `m emim§Zm _wco hdrVåhUyZ gaH$maZo ImOJr emim ~§X H$aÊ`mMo \$_m©Z H$mT>co. nU H$mhr _wco, gaH$mar, _amR>r emim§VOmVM hmoVr. _J {VWo dmB©Q> {eH$dÊ`mMo, gaH$maZo {ejH$m§Zm à{ejU {Xco. AmVm Vrhr _wco B§J«Oremim§H$S>o diVmhoV !

"{~«{Q>e gaH$maZo c§S>Z_Ü`o _amR>r emim H$mT>ë`mMo d¥Îm Amho' ehmUnU åhUmco.gXm ehmUo

&& 8 && {ejUdoY && _mM© 2013

g_mOmÀ`m ^ë`mMm _yc yV {dMma H$aUmè`m AZoH$ ÐîQ>çm {dMmad§Vm§ZrJoë`m AZoH$ dfmªnmgyZ "gd© _wcm§Zm JwUdÎmmnyU© {ejU {_im`cm hd§' ho dma§dmagm§{JVc§ Amho. Amnë`mH$S>o 2009 gmcr Ë`mda H$m`ÚmM§ {e o$_moV©~ Pmc§. `mH$m`ÚmZ§ Mm§Jc§ {ejU {_iU§ hm _wcm§Mm "h¸$' Am{U Vr emgZmMr "O~m~Xmar'Pmcr.

àË oH$ _wcmcm Mm§Jc§ {ejU {_im`cm hd§. Ë`mgmR>r Vo emioV `m`cmhd§. AgaÀ`m AhdmcmZwgma 6 Vo 14 d`moJQ>mVrc 98.99% _wc§ emioVoVmhoV. nU `m _wcm§Zm Mm§Jc§ {ejU {_iV§ H$m? `mMm emoY KoÊ`mgmR>r

"Aga' Zo Ho$coë`m gd}jUmÀ`m Ahdmcmda gJù`m ~mOy§Zr {dMma hmoVmo . VmocmoH$m§nwT>o _m§S>cm OmVmo . _mÜ`_§hr Ë`mcm "OmJm' XoVmhoV.

B`Îmm 5drV {eH$Umè`m 32% _wcm§Zm XþgarÀ`m coìhcM§ dmMVm oVZmhr Am{U 74% _wcm§Zm (H$mJXmda) ^mJmH$ma H$aVm oV ZmhrV. hr "Aga'Mr{ZarjUo AmhoV. ho emoYÊ`mgmR>r AgaZo KoVcoë`m MmMÊ`m gÜ`m _hmamï´>mV cmJyAgcoë`m gdªH$f Am{U gmVË`nyU© _yë`_mnZ nÕVrZwgma KoVë`m H$m? XwgarÀ`mnmVirdaMm H$mJXmdaMm _OHy$a dmMy Z eH$cocr _wc§ Om{hamVr, _mo~mB©ëg_Ycm _OHy$a d a°ng© B. X¡Z§{XZ ì`dhmamVcm _OHy$ahr dmMy eH$V ZmhrV H$m?H$mJXmda mJmH$maM§ J{UV gmoS>dy Z eH$coc§ àË oH$ _yc ì`dhmamVcr {hemo~mMrJ{UV§ H$aÊ`mV Ag_W© Amho H$m? AgaZo VnmgUr Z Ho$coë`m ImOJr B§J«Or_mÜ`_mÀ`m emim§Mr n[apñWVr H$m` Amho? m àým§Mr CÎma§ AgaÀ`m AhdmcmV{_iV ZmhrV, ho Iao Agco Varhr gJù`m _wcm§Zm H$mJXmdaM§ dmMm`cm `m`cm

{dMma_§WZ

Ano{jV ~XcmgmR>rAno{jV ~XcmgmR>rAno{jV ~XcmgmR>rAno{jV ~XcmgmR>rAno{jV ~XcmgmR>r

AéU cmohH$ao

"{ejUmMrJwUdÎmm gwYmaUo,

àË oH$ _wcmcmMm§Jco {ejU

{_iUo' hm gmÜ`hmoV Zmhr Vmon ªV

Amnco An`eñdrH$mamdoM

cmJoc.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 9 &&

hd§- Am{U J{UV§hr gmoS>dVm `m`cm hdrV hoZmH$maVm `oUma Zmhr. Ë`m_wio Am_Mo àmW{_H${ejUh¸$mÀ`m {ZH$mcmZwgma JwUdÎmmnyU© Amho H$sZmhr m àýmÀ`m CÎmamMm c§~H$ ZmhrH$S>o PwH$Vmo ho_mÝ` H$amdo cmJoc. `mgmR>r H$maUr yV Agcoë`mn[apñWVrMr, Ano{jV Cnm``moOZm§Mr MMm© ìhm`cmhdrM Amh o , _mÌemgH$s` ì`dñWo_m\©$Vhm oV Agcoë`mCnm``moOZm§H$S>o - Ë`mÀ`mn [ aU m_H $ m a H $ V o À` mdmQ>oVrc AS>Wù`m§H$S>o{ZnjnmVrnUo, göX`VoZo"nmhmU§' Am{U Ë`mVyZ{Xgcoc § dmñVdg_mOmnwT>o d ì`dñWonwT>ohr_m§S>U§ Amdí`H$ Amho.

A g a À ` mAhdmcmZwgma Joë`m XmoZdfmªV A{YH$ Kgacoë`mamÁ`mÀ`m e¡j{UH$ XOm©M§Imna amÁ`mZ o cmJ yH o $c oë`m Zmnmg ZH$aÊ`mÀ`m Ym oaUmdaAm{U Zì`m Aä`mgH « $_mV ñdrH$mac oë`mkmZg§aMZmdmXr Ñ{ï>H$moZmda \$moS>Ê`mMm à`ËZhrhmoVmo . `m_wio Zì`mer OwidyZ KoÊ`mÀ`m à`ËZmVg§ «_mdñWoV Agcoë`m gd©gm_mÝ` {ejH$m§Mr dnmcH$m§Mr {Xem yc hmoÊ`mMr eŠ`Vm Amho. _mÌ

Aem {dMmam§Mo g_J« d {ddoH$s I§S>U H$ê$Z Zo_Š`mg_ñ`m Am{U Ë`mdarc Cnm`m§À`m gH$mamË_H$ {XemXmIdÊ`mMm à`ËZhr hmoVmo Amho. hr Jmoï> _hmamï>mÀ`mXoemcm d¡Mm[aH$ Z¡V¥Ëd XoÊ`mÀ`m na§naocm gmOoerAmho.

{ejUmMr JwUdÎmm åhUOo Zo_H§$ H$m`? VrVnmgm`Mr H$er? VrAn o {jV nmVirn` ªVZgë`mMr H$maU§ Am{UH$maUr^yV KQ>H$ H$moUVo?Ë`mgmR>r ì`dñWo_m\©$V H$moUVoà`ËZ hmoVmhoV? ì`dñWoVrc_mZdr KQ>H$m§À`m g_ñ`m H$m`AmhoV? Ë`m Xya H$aÊ`mgmR>rà`ËZm§Mr {Xem H$moUVr?e ¡j{UH$ J wUdÎm oÀ`mg§X^m©Vco ho gmao àý ~hþ{Xe,gdªH$f {dMmam§Mr _mJUrH$aUmao, Jw§VmJw§VrMo AmhoV.`m §À`m gm oS >dUwH$sgmR >rAmnmnë`m joÌmV à`moJH$ê$Z ~KUo _hÎdmMo AmhoV._mÌ Amnë`m à`moJmVyZ {Z{dMmamVyZ Amnë`m hmVr

Amcoë`m ehmUrdoMo `moJXmZ àË`oH$mZo Ë`mgmR>rCä`m Agcoë`m ì`dñWocm XoUo ho AmOÀ`mn[apñWVrV A{YH$ {ZH$S>rMo Amho.

_wcm§Zr emioV H$moUË`m B`ÎmoV H$m` {Z H$go{eH$m`Mo, Vo {ejH$m§Zr H$go Vnmgm`Mo mMm {Z{üV

H$m` Amho "Aga'Mm Ahdmc?

XoemVrb J«m_rU mJmVrb _wbo emioV OmVmV H$m ? VgoM Ë`m§Zm Ë`m§À`m mfoV gmono dmMZ H$aVm oVo H$m d gmonr J{UVo gmoS{dVm oVmVH$m `mMr "Aga' _Ü`o Xadfu nmhUr H$aÊ`mV `oVo. ho gd}jU KamoKar OmD$Z Ho$bo OmVo. 3 Vo 16 d`moJQ>mVrb _wbm§Mm gd}jUmVg_mdoe Ho$bm OmVmo d 5 Vo 16 d`moJQ>mVrb _wbm§Mr MmMUr KoVbr OmVo. `mdfu _wbm§À`m dmMZ d J{UV MmMUr~amo~a B§J«OrMrMmMUr KoÊ`mV Ambr.

&& 10 && {ejUdoY && _mM© 2013

AmamIS>m Agcoë`m "Aä`mgH«$_' {dÚmn[afXamÁ`nmVirdarc VÁkm§À`m g{_Ë`m§_m\©$V V`maH$ê$Z KoVo. Ë`mV amï´>r` nmVirdarc AmamIS>o d~XcË`m JaOm§Zwgma Aä`mgnyd©H$ ~Xc Ho$co OmVmV.Aä`mgH«$_mMr nm`m yV {dMmagaUr d Ë`mZwgmaAÜ``Z-AÜ`mnZm~m~VÀ`m Ñ{ï>H$moZmV, nÕVrVAno{jV Agcoco ~Xc, m Aä`mgH«$_mMr àË`jmVA§_c~OmdUr H$aUmè`m {ejH$m§n ªV nmohmoMdÊ`mMmà`ËZ gÜ`mÀ`m ì`dñWoVà{ejUm§_YyZ Ho$cm OmVmo.`m à`ËZmV emgH$s`ì`dñW ocm AZ oH$AS>MUtMm gm_Zm H$amdmcmJVm o. à{ejUmÀ`mnÕVrV Am{U `moOZoVJ oë`m 15 dfm ªnmg yZ(1997 nmg yZ)XoenmVirda ZmdmOcoJococo à`moJhr BWo PmcoV.Varhr Omon ªV m à`moJm§MmA§{V_ Ano{jV n[aUm_"{ejUmMr J wUdÎmmgwYmaUo, àË oH$ _wcmcm Mm§Jco {ejU {_iUo' hmgmÜ` hmoV Zmhr Vmon ªV Amnco An`e ñdrH$mamdoMcmJoc. Ë`mgmR>r hr (~Xcm§À`m {ejUm§H$Sy>ZhmoUmè`m AmË_gmVrH$aUmMr) à{H«$`m `eñdrH$aÊ`mgmR>rÀ`m _mJm©V H$moUVo AS>Wio AmhoV VoñdÀN>nUo nmhm`cm hdoV. VaM Ë`mda `mo½` {XeoZoCnm` H$aVm oVrc. àemgH$s` A{YH$mam§Mr EH$A{Ve` VmR>a Aer CVa§S> Amnë`mH$S>o H$m ©aV

Amho. {ejUmVë`m àemgH$s` A{YH$mam§Mr CVa§S>hrM XwX£dmZo ~è`mMXm e¡j{UH$ g_O Am{UVÁkVoMrhr CVa§S> R>aVo Amho. _wco dmT>dVmZmcmoH$emhr YmoaUm§Zm àmYmÝ`H«$_ XoÊ`mMr JaO NCF

AYmoao{IV H$aVmo. `mM NCF _Yrc VÎdo nm`m yVg§X ©q~Xy Yê$Z VÁkm§H$adr Aä`mgH«$_ V`ma H$adyZKoD$Z, Ë`mMr {ejH$m§_m\©$V dJm©V A§_c~OmdUrH$ê$ nmhUmar ì`dñWm- `m ì`dñW oÀ`m

H$m ©nÕVrVM cmoH$emhrYmoaUmMm, nañnam§darc{dœmgmÀ`m ^mdZoMm dnañna g_Ýd`mMmA^md Amho. Ë`m_wiod[aîR>m§À`m "AmXoem'cmàmYmÝ`H«$_mZo ~m§YrcAgcoc o j oÌr`A{YH$mar, XwX£dmZo nUAn[ahm ©nUo Amnë`mImcÀ`m CVa§S>rH$Sy>ZA m X o e n m c Z m M r MAnojm H$aVmo. "{ejH$'hm m CVa§S>rVcm eodQ>Mm

KQ>H$. Zdo ~Xc g_OyZ, ñdrH$mê$Z, à`moJ H$ê$Zàm_m{UH$nUo H$m_ H$ê$ BpÀN>Umao gd©gm_mÝ` {ejH$d[að>m§À`m AmXoem§Mo Am{U BÀN>m§Mo Jwcm_ hmoVmhoV,{Zame hmoVmhoV, H$mhrOU à{V{H«$`m åhUyZ ì`dñWocmhdr AgUmar "_m{hVr' hì`m Ë`m aH$mÝ`mV, hì`mË`m doJmZo gmXa H$ê$Z {~ZYmñV amhVmhoV- amhÿeH$VmhoV.

Eg.gr.B©.Ama.Q>r.hr amÁ`mÀ`m àmW{_H$

n nQ>Zm|XUrMr EH$yU Q>¸$odmar CÎm_ {XgVo. 2008 gmbmnmgyZ 6 Vo 14 d`moJQ>mVrb emioV OmUmè`m _wbm§Mr nQ>Zm|XUr 98.5%BVH$s Amho.n XoemVrb ImOJr emim§VyZ àdoe KoUmè`m 6 Vo 14 d`moJQ>mVrb _wbm§Mo à_mU 18.7% (2006) Vo 28.3% (2012) Ago dmT>boAmho. _hmamï´>mV ho à_mU 2006 nmgyZ Odi Odi XwßnQ> Pmbo Amho. ho à_mU 2006 _Ü`o 18.3% hmoVo Vo 2012 _Ü`o 35.4%Pmbo. 2011 nmgyZ ho à_mU 5.1% {~§Xy§Zr dmT>bobo {XgVo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 11 &&

{ejUmMr {dÚm{df`H$ YmoaUo R>adUmar gdm}ƒg§ñWm AgyZhr AZoH$doim AZoH$ e¡j{UH$ H$m ©H«$_d à{ejUo _. àm. {e. n., {ejU g{Md qH$dm{ejU_§Ìr `m§Zr gm§{JVco åhUyZ Vo "am~dÊ`mMr'doi n[afXoda Amcocr Amho.

dmñV{dH$ nmhVm {dÚmn[afXo_m\©$V Ano{jV~Xcm§À`m g§X^m©V {ejH$m§Mo "åhUUo' Am{U Ë`m§À`mJaOm `m§Mm nÕVera gH$mamË_H$ Ñï>rZo Aä`mgH$ê$Z, e¡j{UH$ JwUdÎmoÀ`m _yc yV {dMma Am{Uà`moJ H$aUmè`m amÁ`mVrc ì`º$s¨Zm (emgH$s`,{Z_emgH$s`, ñd §godr g§ñWm, amOH$maUr AgmoX Z H$aVm) EH${ÌV AmUyZ, XyaÑï>rZo JwUdÎmm

gwYmaÊ`mgmR>rÀ`m EH$mM ì`mnH$ Am{U ^ardJaOm{^_wI Am{U H$mc~Õ H$m ©H«$_mMr ZmdmImcrAmO AmXoe, CÚm `moOZm, nadm _mÝ`Vm, cJoMA§_c~OmdUr Am{U Ëd[aV {ZîH$f© Aer {YgmS>KmB©hmoVm H$m_ Z o.

AmO gm_mÝ`V: {ejH$ Amnë`m dJm©Vrcgd© _wcm§Zm EH$mdoir, EH$gmaIo ñdV:M gd©"{eH$dVmV'. Ë`m_wio H$mhr WmoS>r _wco CÎm_ {eH$VmV,H$mhr gamgarnmVir JmR>VmV Am{U H$mhr _mJoamhVmV. _mJo am{hcoë`m _wcm§Zm Zmnmg H$am`MoZmhr..... _J Ë`m§Mo H$m` H$am`Mo?..... ZmnmgmMr^rVr Joë`m_wio _wco Aä`mg H$arV ZmhrV- Ë`mgmR>rH$m` H$am`Mo? ho gm_mÝ` {ejH$m§g_moaMo àý AmhoV.

àË oH$ _wcm_Ü o {eH$Ê`mMr j_Vm Amho._mÌ àË oH$mMr {eH$Ê`mMr JVr, nÕVr Am{U Á`mnydm©Zw dm§da Zì`m kmZmMr aMZm hmoVo Vo nydm©Zw dñdV§Ì AmhoV. Vo g_OyZ KoÊ`mgmR>r {ejH$m§Zm mo½`_XV d _mJ©Xe©Z d Ë`mMo àË §Va oÊ`mgmR>r à`moJ

H$aÊ`mMo ñdmV§Í` {_iUo Amdí`H$ Amho. àmW{_H${ejU Aä`mgH«$_ 2002 Mr nwZa©MZm H$aVmZmkmZg§aMZmdmXr Ñ{ï>H$moZ ñdrH$macm Amho. AÜ``Z-AÜ`mnZmMm hm Ñ{ï>H$moZ Am{U ZmnmgmMr ^rVrZgcoë`m gdªH$f d gmVË`nyU© _yë`_mnZ nÕVr_wio{ejH$m§Zm ho ñdmV§Í` {_iVo Amho. _mÌ "dJm©Vrcgd© _wco {eH$Vrc' hr O~m~Xmar nocÊ`mgmR>r,dJm©V EH$mdoir gd© _wcm§Zm ñdV: {eH$dÊ`mMrgd` Am{U "_r gm§JVmo VodT>o Am{U Vgo H$am' hry{_H$m ~Xcmdr cmJUma Amho. {eH$Ê`mgmR>r _wcm§Zm

MoVZm XoUmar `mo½` n[apñWVr {Z_m©U H$aUo. `mo½`àým§Mr, g_ñ`m§Mr Am{U Ë`m gmoS>dÊ`mgmR>r AZoH$n`m© XoUmè`m gm{hË`/gmYZm§Mr {ZdS> H$aUo, VoCncãY H$ê$Z XoUo _w»` åhUOo àË`j {eH$dÊ`m-nojmhr Ë`mgmR>rÀ`m {Z`moOZmda {dMma H$aUo mgmR>r{ejH$m§Zm "àd¥Îm' H$aUmè`m à{ejUm§Mr JaO Amho.Ë`mM~amo~a emiog {Z`{_V oQ> XoUmè`m H|$Ðà_wI,{df`VÁk, {dñVmam{YH$mar, JQ>{ejUm{YH$mar B.joÌr` A{YH$mè`m§Mr emim oQ>rÀ`m doiMm "MyH$memoYUmè`mMr' y{_H$m ~XcyZ Vr gH$mamË_H$ Am{UgöX` Aem OmUH$ma _mJ©Xe©H$mMr ìhm`cm hdrAmho.

ñdV: {ejH$ Am{U Ë`m§À`m_YyZM nwT>oAmcoco joÌr` A{YH$mar gm_mÝ`V: "KmoH$m Am{UAmoH$m' nÕVrÀ`m {ejUmMo "product' AmhoV.`mMm Ë`m§À`mdarc à^md, n[aUm_ H$m`ÚmÀ`m gº$sZoqH$dm EH$/XmoZ à{ejUm§_wio nwgcm OmUma Zmhr.Zì`m AZw dm§Mr n[aUm_H$maH$Vm OwÝ`m aMZonojmOmoaH$g, daMT> R>aoc VoìhmM Ë`m§Mr OwZr kmZg§aMZm~Xcoc.

n gamgarZo, emim§VyZ àdoe KoVboë`m EH$yU _wbm§n¡H$s 90.5% _wbo gd}jUmÀ`m {Xder emioV Cn{ñWV hmoVr. amï´>r` gamgar71.3% BVH$s Amho Ë`m_wio _hmamï´>mMr Cn{ñWVrMr gamgar `m VwbZoV \$maM _moR>r Amho. {Oëhm n[afX àmW{_H$ emim§Vrb_wbm§À`m Cn{ñWVrMo à_mU XoemVrb AÝ` amÁ`m§À`m VwbZoV gdm©V OmñV Amho Ago åhUVm `oB©b (Ho$ai, Vm{_iZmS>y Am{U Jmodm `mamÁ`m§À`m VwbZoV WmoS>o H$_r). n VgoM, {ejH$m§Mr Cn{ñWVr XoIrb _moR>r {XgVo. emim§Zm ^oQ> XoÊ`mV Ambr Ë`m {Xder gamgar92.3% {ejH$ emioV Cn{ñWV hmoVo (Aga 2012)

&& 12 && {ejUdoY && _mM© 2013

_ycJm_r ~Xc KS>m`Mo AgVrc Va Ë`mgmR>rà{ejU, _mJ©Xe©Z `m~amo~M ñdV: H$ê$Z ~KyZ,MwH$V, Ë`mH$S>o ~KV {eH$Ê`mgmR>rMm nwaogm AdH$me{ejH$m§Zm ¿`m`cm hdm. ho AWm©VM emgH$s`ì`dñWoVrc A{YH$mè`m§À`m CVa§S>rcmhr cmJy Amho-Am{U hr ~m~ ì`dñWo~mhoaÀ`m OmUË`m§Zr cjmV¿`m`cm hdr.

_ h m a m ï ´ > m VAmnmnë`m _`m©{XV joÌmVMm§Jë`m {ejUmMo AZoH$`eñdr à`moJ H$aUmè`m§Zr,Aä`mg, H ¥ $ {Vercñd` §g odr g §ñWmÀ`mà{V{ZYtZr Amnë`mà`m oJmVrc AZw^dm §M onmR >~i g{H « $` amh ÿZemgH$s` ì`dñW ocmÚm`cm hdo. AZoH$Xmì`dñWoÀ`m g_ñ`m Am{U_`m©Xm göX`VoZo g_OyZ ZKoVm {Q>H$m Ho$cr OmVo.gaH$ma r emim §_Yrc{ejH$m§Zm AZoH$ H$maUm§_wiooUmè`m _`m©Xm, `m _`m©Xm§Zm nma H$ê$Z CÎm_ H$m_

H$aUmao H$mhr {ejH$ ho dmñVd cjmV Z KoVmgaH$mar emim d {ejH$m§~ÔcÀ`m ZH$mamË_H$Ñ{ï>H$moZm_wio ñd`§godr g§ñWm_Yrc ì`º$s¨Zm"Q>miÊ`mMm' Ñ{ï>H$moZ gaH$mar ì`dñWoV AgVmo.H$mhr {haì`m ~oQ>m§da `eñdr Pmcoë`m à`moJm§Mogmd©{ÌH$sH$aU H$am`Mo Va ì`dñWogmo~VM H$m_

ìhm`cm hdo. à`moJerc {dMmad§VmZr ì`dñWoMrMm¡H$Q> {VÀ`m _`m©Xm Am{U e{º$ñWmZo g_OyZ ¿`mdrVAm{U ì`dñWoVrc g§~§{YV A{YH$mè`m§Zr nmaXeunUoË`m~m~V g§dmX gmYyZ ñd §godr g§ñWmMo `moJXmZ¿`m`cm hdo. {dÚmn[afX oÀ`m AmOdaÀ`mH$m ©H«$_m§_Ü o Á`m Á`m doir ho KS>co Ë`m Ë`m doirË`m H$m ©H«$_m§Mm XOm© d n[aUm_ C§Mmdcocm Amho;

_mÌ mMo à_mU Aën Amho._hmamï ´ > a mÁ`

e¡j{UH$ g§emoYZ d à{ejUn[afX oZ o ({dÚmn[afX)amÁ`mVrc {ejUjoVmVrcgd© H¥${Verc d à`moJerc{dMmad§Vm§Mr VnercdmagyMr ~Zdm`cm hdr. `mo½`ì`º$s ¨Mm `m o ½` nÕVrZ ogh^mJ KodyZ JwUdÎmogmR>ra mÁ`mMm JaOm{^_ wIH$m ©H«$_ V`ma H$am`cm hdm."à{ejU' hm m H$m ©H«$_mMmEH$ _hÎdmMm ^mJ PmcmAgcm Var H o $dià{ejUmda gmar {^ñV Agy

Z o. {edm` à{ejUmVhr VÁk, nÕVr Am{U gm{hË``m {VÝhr_Ü o ZmdrÝ` Am{U n[aUm_H$maH$VoÀ`m{ZH$fmda ~Xc ìhm cm hdoV. Transmission Loss

Mm {dMma Jm§ r`m©Zo ìhm`cm hdm. gdm©V _hÎdmMoà{ejUm§Mr g§»`m _`m©{XVM hdr.

{ejH$m§Zm dJm©Vrc AÜ``Z, AÜ`mnZ d{Z`moOZmgmR>r AmO àË`j {_iUmam doi m g_ñ oMo

n 2010 gmbr, B`Îmm 3 ar À`m 27.5% _wbm§Zm, B`Îmm 1 br Vrb _wbm§Zm dmMVm Ambm nm{hOo Aem n[aÀNo>XmMo dmMZ H$aVm Ambo

ZìhVo. ho à_mU 2011 gmbr 36.4% BVHo$ hmoVo. Va 2012 gmbr Vo 40.7% BVHo$ Pmbo Amho. n daÀ`m B`ÎmoVrb _wbm§Mm dmMZñVa XoIrb Imbmdbm Amho. B`Îmm 5 dr Vrb, XwgarÀ`m j_VoMm _OHy$a dmMVm Z `oÊ`mMo à_mU 2010 gmbr 26.9% BVHo$ hmoVoVo 2011 gmbr 36.5% Pmbo. `m dfu (2012) gmbr ho à_mU 41.7% Pmbo Amho. n {Oëhm n[afX emim§Vrb 5 dr V{eH$Umè`m Am{U B`Îmm XwgarÀ`m j_VoMm _OHy$a dmMy Z eH$Umè`m _wbm§Mr Q>¸$odmar `oWo {Xbr Amho - 29% (2010) Vo dmT>yZ

_mM© 2013 && {ejUdoY && 13 &&

EH$ _hÎdmMo H$maU CX§S> Pmcocr "H$_©H$m§S>' åhUyZCaH$cr OmUmar à{ejUo ho Amho. {ejH$m§À`mg_ñ`m§Mr, JaOm§Mr hmVmiUr Z H$aUmè`m, gw_maHw$dVrÀ`m (AmXo{eV) VÁkm§Zr KoVcoë`m, _wcm§gmR>rAgcoë`m ~mH$S>çm§da EH$m OmJr ~gyZ {OW§ OmñVrVOmñV \$ŠV EoH$md§ cmJV§ Aem à{ejUm§Zm hOaamhUo hr {ejH$m§Zm "{ejm' dmQy> cmJcr Amho.{ejH$m§Zr "Amåhmcm dJm©da {eH$dy Úm' Ago \$cH$KodyZ añË`mda CVaÊ`mMr doi oÊ`mAmYrM e¡j{UH$dfm©Vrc gd© à{ejU H$m ©H«$_m§Mo EH$gyÌrH$aU,g_Ýd` d {Z §ÌU {dÚmn[afXo_m\©$V ìhm`cm hdo.

à{ejUmVyZ {_imcoë`m _m{hVrMm, Zì`mÑ{ï>H$moZmMm dmna dJm©V H$ê$Z ~KVmZm, {ejH$m§ZmjoÌr` A{YH$mè`m§Mr rVr Z dmQ>Vm AmYma dmQ>m`cmhdm. Ë`mgmR>r gd© nmVirdaÀ`m joÌr` A{YH$mè`m§Zrà{ejUmV nyU©doi _ZmnmgyZ gh^mJr hmodyZ "~Xc'g_OyZ ¿`m`cm hdoV. `mgmR>r Ë`m§Zm Amdí`H$AgUmar phisical and mental space emar[aH$ d_mZ{gH$ AdH$me Ë`m§À`m àemgH$s` H$m_mÀ`mì`mnmVyZ CncãY H$ê$Z XoÊ`mgmR>r {dÚmn[afX de¡j{UH$ àemgZ `m§À`mV g_Ýd` Agm`cm hdm.AÜ``Z-AÜ`mnZ à{H«$`m Am{U Ano{jV ~Xcm§Moñdê$n `m§Mr g_O hm e¡j{UH$ àemgZmgmR>rMmnm`m^yV g§X^©q~Xy Amho. Ë`m_wio àemgH$s`H$m_H$mOmÀ`m doimnÌH$mV `mgmR>r àmYmÝ`H«$_mZodoi {Xcm Jocm nm{hOo.

AgaMm Ahdmc à{gÕ Pmë`mZ§Va e¡j{UH$JwUdÎmoÀ`m Kgacoë`m XOm©da VmVS>rZo Cnm``moOZmH$aÊ`mÀ`m hmcMmcr d[að>nmVirda gwê$ Pmcoë`mAmhoV.

Vw_À`m A{YH$ma joÌmV Vwåhr `mgmR>r H$m`H$aUma Ë`mÀ`m `moOZm "Ëd[aV' gmXa H$aÊ`mMoAmXoe A{YH$mè`m§Zm {_imco Am{U moOZm gmXahrPmë`mV. {ejU ImË`mVrc A{YH$mè`m §Zr"A°H°$S>{_H$ qWH$sJ' H$amdo hm `m_mJMm hoVy AgocVa Vmo ñdmJVmh©M Amho. _mÌ àemgH$s` H$m_mVJwa\$Qy>Z Jocoë`m gÜ`mÀ`m ~hþVm§e A{YH$mè`m§À`mñdV:À`m, "{ejUmÀ`m JwUdÎmo~m~VÀ`m' g§H$ënZmñnï> AmhoV H$m? {ejH$m§À`m AÜ``Z-AÜ`mnZ{df`H$ JaOm§Mm {dMma Ë`m§Zr Ho$cm Amho H$m?cmoH$emhr à{H«$ oda Ë`m§Mm {dœmg Amho H$m? {ejH$d hmVmImcMo joÌr` A{YH$mar m§À`m~ÔcMm Ë`m§MmÑ{ï>H$moZ gH$mamË_H$, göX` Am{U {dûcofH$ AmhoH$m? ho VnmgUo Am{U Vgm Vmo hmoÊ`mgmR>r H$mhrnmdco CMcUo Amdí`H$ Amho. ZmhrVa H$mJXmdaÀ`m`moOZm {H$Vrhr Mm§Jë`m Ho$ë`m, Ë`mgmR>r {H$Vrhr{ZYrMr VaVyX Ho$cr Var Ano{jV _ycJm_r ~XcKSy>Z oUma ZmhrV.

dmñV{dH$ nmhVm Amnë`m dJm©Vrc àË oH$_wcmÀ`m àJVrMr Zo_H$s _m{hVr {ejH$m§Zm AgVo.Vo emoYÊ`mgmR>r H$moUË`mhr ~mhoaÀ`m §ÌUoZo VnmgUrH$aÊ`mMr JaOM Zmhr. _mÌ Amnë`m g_ñ`m§Mm,n[apñWVrMm j_Vm§Mm Am{U _`m©Xm§Mm {dMma Ho$cmOmVmo`. dJm©Vrc _mJo am{hcoë`m _wcm§gmR>rAmnë`mcm `mo½` _mJ©Xe©Z d _XV {_iVo Agm{dœmg {ejH$mcm dmQ>oc Ago dmVmdaU AmnU{Z_m©U H$ê$ eH$cmo Va XO}Xma àmW{_H$ {ejUmMoñdßZ {Z{üVnUo Ñ{ï>nWmV oB©c!

37.9% (2011) Vo dmT>yZ 44.7% (2012). hoM ImOJr emim§VyZ {eH$Umè`m _wbm§Mo à_mU - 22.4% (2010) Vo dmT>yZ34% (2011) Vo dmT>yZ 37.8% (2012). n 2010 gmbr, B`Îmm 3 ar Vrb 53.2% _wbm§Zm hmVÀ`mMo dOm~mH$sMo J{UV gmoS>{dVm Ambo ZìhVo. B`Îmm 2 arVM `m àH$maMrJ{UVo gmoS>{dÊ`mMm Aä`mg _wbm§H$S>yZ H$ê$Z KoVbm OmVmo. hr J{UVo Z gmoS>{dVm `oÊ`mMo à_mU 2011 gmbr 63.8% BVHo$ hmoVo. Va

2012 gmbr Vo 76% BVHo$ Amho.

&& 14 && {ejUdoY && _mM© 2013

{ejU hm ñdmV§Í`mMm nm`m Amho Ago åhQ>co Va dmdJo R>ê$ Z o. 1951À`mOZJUZoZwgma Amnë`m XoemMr cmoH$g§»`m gw_mao 36 H$moQ>tdê$Z AmVm VrVgmS>oVrZ nQ> dmT> hmoD$Z 123 H$moQ>tÀ`m Amgnmg Jocr Amho. `mM H$mimV XmoZH$moQ>r _wcm§Zm {ejU XoUmar àmW{_H$ {ejUì`dñWm AmVm gmVnQ> dmTy>Z gw_maogmS>oVoam H$moQ>r _wcm§Zm gm_mdyZ KoV Amho Am{U Cƒ àmW{_H$ emim§_Ü o OmUmè`m§Mrg§»`m 31 cmIm§dê$Z gw_mao gmS>onmM H$moQ>tda Jocr Amho. _mÜ`{_H$ {ejUKoUmao Oo_Vo_ 15 cmI hmoVo, Vo AmVm Mma H$moQ>tÀ`m KamV AmhoV. Cƒ {ejUKoUmao Ë`mH$mir XmoZ cmI hmoVo, Vo AmVm gìdmH$moQ>rÀ`m Amgnmg AmhoV.

cmoH$g§»`m PnmQ>çmZo dmT>V AgVmZmhr BVŠ`m _moR>çm à_mUmda _wcm§Zmemim nwadÊ`mMo H$m_ Amnë`m XoemV KS>co Amho; `mMr `mo½` Vr XIcKoVë`m{edm` {ejUmda H$mhr mî` H$aUo mo½` hmoUma Zmhr. Joë`m 65 dfmª_Ü oH$moQ>çmdYr Kam§VyZ _wco àW_M emioV Jocr.... AJXr H$m°coOmVhr Jocr. XoemVAer cjmdYr Kao AmhoV; {OWo AmOr-AmOmo~m {Zaja AgVrc, na§Vw Ë`m§MrZmVd§S>o AmO Cƒ {ejU KoV AmhoV. Voìhm Joë`m H$mhr XeH$m§_Ü o e¡j{UH$àJVr Pmcr Amho, ho åhUÊ`mcm AW© Z¸$sM Amho.

Ooìhm Amnë`m XoemV emim ZìhË`m Ë`m H$mimV emim H$mT>Uo ho EH$_odC{Ôï> AgUo ñdm^m{dH$ hmoVo. Ago åhUVmV H$s, Ë`mdoir Ü o mZo ào[aV Pmcoco{ejH$ hmoVo. {ZXmZ Amnco H$m_ ZrQ> H$aUmao {ejH$ hmoVo. H$mhr dfmªnyduAmnë`m XoemMr Ywam dmhUmè`m EH$m Á oð> ZoË`mZo _cm {dMmaco, ""Am_À`mdoir {ejH$ Mm§Jco hmoVo. Ë`m_wio _wco {eH$V hmoVr. AmVm H$m` Pmco?'' _r

{ejUh $mMm AZW©

_mYd MìhmU

AmVm {ejU hrEH$ gmd©{ÌH$

"_mJUr' PmcrAmho; Am{U åhUyZ

{VMm nwadR>mH$aUmaohr V`ma

Pmco AmhoV.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 15 &&

Ë`m§Zm CcQ> àíZ {dMmacm, ""Vw_À`m àmW{_H$emioV Vw_À`m dJm©V {eH$Umè`m {H$Vr _wcm§Zremim nyU© Ho$cr? Vwåhmcm _mJo am{hcoë`m§Mo H$mhrMohao, Ë`m§Mr Zmdo AmR>dVmV H$m?'' Vo AmYr H$mhrM~mocco ZmhrV. _J åhUmco, ""Ë`mH$mir AmåhrH$mhr cmoH$ nwT>o Jocmo. _mJo am{hcoë`m§H$S>o Hw$UmMoMcj ZìhVo.''

gmR> dfmªnyduMr emim Am{U AmOMr emim`m_Ü`o Zo_H$m H$m` \$aH$ Pmcm Amho? emimdmT>ë`m. _wco dmT>cr. {ejH$ dmT>co. nmR>çnwñVHo$~Xccr. AmVm AmnU Hw$Ur emioVyZ Jiy Z`oåhUyZ gdmªZr AmR>drn ªV CÎmrU© H$aVmo; nU daÀ`mdJm©V OmD$Zhr {eH$Ê`mV _mJo amhUmè`m§H$S>o _mÌHw$UmMoM cj ZgVo.

\$ma Zmhr, drgM dfmªnydu {ejU hr EH$gm_m{OH$ Ý`m`mMr qH$dm JaOoMr ~m~ _mZcr OmVhmoVr. AmVm {ejU hr EH$ gmd©{ÌH$ "_mJUr'Pmcr Amho; Am{U åhUyZ {VMm nwadR>m H$aUmaohrV`ma Pmco AmhoV. nydu emgZmZo {ejUmMr JaO^mJdmdr Aer {dMmagaUr qH$dm ^mdZm hmoVr.nU Á`m doJmZo Ë`mcm _mJUr dmT>m`cm cmJcr,Ë`m doJmZo emgZmcm hm nwadR>m H$aVm oB©Zmgm Pmcm.Hw$Ur åhUoc, _wÔm_M Vmo Ho$cm Jocm Zmhr. EH$sH$S>o_mJUr dmT>V AgVmZm JwUdÎmocm AmH$ma XoÊ`mEodOremim-H$m°coOog H$mT>cr H$s AmngyH$ {ejU hmoB©cAem g_OwVrZo AmnU Mmccmo. àdoe Am{Uà_mUnÌ `m_Ü o H$m` hmoVo, `mH$S>o H$moUmMoM cjZìhVo. {ejUmMm XOm© dmT>dÊ`mEodOr narjm gmonrH$am, `mdaM Amncm Omoa am{hcm.

^maVr` AW©ì`dñWm 1991 gmcmZ§Va ~Xcy

cmJë`mZ§Vahr nwT>o oD$ KmVcoco ~Xc cjmV KoD$ZamÁ`H$Ë`mªZr {ejUmÀ`m ~m~VrV `mo½` Vr nmdcoCMccr ZmhrV. AmO XoemV ~hþVm§e _wco _mÜ`{_H${ejUmn`ªV `oV AmhoV. ~mH$sMr ~mhoa nSy>ZXoemVë`m Ag§K{Q>V joÌmV H$mhr Zm H$mhr H$m_H$arV AmhoV. H$m_ H$aVm H$aVm {eH$V AmhoV,gJir e¡j{UH$ aMZm _wcm§Zm Cƒ {ejUmV àdoe{_imdm (H$s Z {_imdm?) `mgmR>r Amho. AJXremioV àdoe {_idÊ`mnmgyZ Vo Xhmdr-~mamdrcm_a_a nmR>m§Va H$aÊ`mn`ªV gJio H$mhr Cƒ{ejUmgmR > r Mm §Jë`m H$ m °c oO_Ü` o àd oe{_i{dÊ`mgmR>r! Am{U AIoa hr gmar YS>nS> daÀ`mnmM Q>ŠŠ`m§V gm_rc hmoÊ`mgmR>r! Oo Ë`mV H$go~gonmohmoMVmV Ë`m§À`m nXar Zo_Ho$ H$m` nS>Vo? ~r.E,~r.Eñgr., ~r.H$m°_ BVHo$M H$m`, B§{O{ZAaPmcoë`mZm§gwÕm BVHo$ n¡go Am{U doi IM© H$ê$ZAmnU H$m` {eH$cmo, Agm àíZ {ZpíMVM nS>VAgUma. Vo ZmoH$è`m§gmR>r Á`m§À`mH$S>o OmVmV Ë`m§Zmhrhm àíZ nS>Vmo; Am{U Varhr Ago 16 Vo 20d`moJQ>mVrc Oo_Vo_ 12 Q o$M VéU AmhoV. Ë`m§À`mnXar H$m` nS>Vo, `mMo CÎma "{S>J«r' Ago Amho. hr{S>J«r åhUOo nm§T>anoem ZmoH$arMm nadmZm {H$§dmcm`goÝg. Ë`m_wio Vmo XoUmao ~mOma Z _m§S>Vo VaMZdc!

emim gmoSy>Z ~mhoa nS>coë`m§Mm AmdmO Va H$moR>oMEoHy$ oV Zmhr. ImgJr emim§_Ü o àdoemg§~§Yr AmoaS>hmoVo. Xhmdr- ~mamdrMo {ZH$mc H$_r cmJco H$sAmoaS> hmoVo. H$m°coO_Ü o àdoe {_im`cm Ìmg PmcmH$s AmoaS> hmoVo. emim gwQ>coco ~hþVoH$OU _wH$mQ>çmZo,_yH$nUo _Owarcm cmJVmV. `m VéUm§_Ü o Hw$ec

n B`Îmm 5 dr À`m, ^mJmH$mamMo _m§S>bobo J{UV Z gmoS>{dVm Amë`mMo à_mU XoIrb dmT>bo Amho. 2010 gmbr 58.6% _wbm§Zm hrJ{UVo gmoS>{dVm Ambr ZìhVr. Vo à_mU dmT>yZ 2011 gmbr 67.2% BVHo$ Pmbo Va 2012 gmbr Vo AmUIr Kgê$Z 77.4% BVHo$Pmbo. nmRçnwñVH$mZwgma hr J{UVo B`Îmm 3 ar V {eH${dbr OmVmV. n {Oëhm n[afX emim§Vrb 5 dr À`m _wbm§Zm ^mJmH$mamMo J{UVgmoS>{dVm Ambo Zmhr. Aem _wbm§Mr Q> $odmar dmT>V Jobr Amho - 60.1% (2010) Vo dmT>yZ 68.6% (2011) Vo dmT>yZ 79.9%(2012).ImOJr emim§Vrb _wbm§Mo à_mU XoIrb dmT>Vo Amho - 55.4% (2010) Vo dmT>yZ 64.8% (2011) Vo dmT>yZ 74.2% (2012).

&& 16 && {ejUdoY && _mM© 2013

H$m_Jma hmoÊ`mgmR>r cmJUmar _yc^yV e¡j{UH$Hw$dVhr ZgVo. àmW{_H$ {ejUmÀ`m An`em_Ü oho _w»` Amho. `mMm àW_ {dMma ìhm`cm hdm.

Xadfuà_mUo Am_À`m "àW_' g§ñWoZo "Aga'hm dm{f©H$ Ahdmc Xhm {Xdgm§nydu àH$m{eV Ho$cmd gd}jUmV Ago AmT>iyZ Amco H$s, Jocr Mma df}_hmamï´>mVrc emi§m_Ü o Zì`m _wcm§Mo à_mU 98Q>ŠŠ`m§À`m da Amho. emim§Vrc _wcm§Mr CnpñWVrhr90 Q>ŠŠ`m§À`m da AmT>iVo. {ejH$m§Mr CnpñWVrhr90 Q>ŠŠ`m§À`m Amgnmg Amho. ho gd© Jocr Mmadf} {ñWa Amho. _mÌ 2010 nmgyZ nmMdrVrcdmMZ H$ê$ eH$Umè`m§Mo à_mU 71 Q>ŠŠ`m§dê$Z55 Q> o$ BVHo$ Kgaco Amho. J{UVmV Va AmUIrZ_moR>r KgaU Pmcr Amho. hr KgaU 2009-10nmgyZ gwê$ Pmcr Amho. hm `moJm`moJ g_OVm oVZmhr. Ë`m dfu {ejUh¸$ H$m`Xm Amcm Am{UË`mMm AW© {d{dY cmoH$ Amnmnë`m narZo cmdycmJco. Am§Y« àXoe_Ü o EH$m à{ejU H$m ©H«$_mV{ejH$ "Amåhmcm hm H$m`Xm g_OV Zmhr. ZrQ>g_OmdyZ gm§Jm...' Agm JcH$m H$am`cm cmJcoVoìhm à{ejH$mZo gm§{JVco- ""ho ~Km gmono Amho.gd© _wcm§Zm emioV AmUm. Ë`m§Zm _mê$ ZH$m. OodUÚm Am{U Hw$Umcmhr Zmnmg H$ê$ ZH$m. åhUOo Vr_wco emioV {Q>H$Vrc. g_Oco H$m?'' H$m`ÚmÀ`m~marH$gmarH$ Jmoï>r cmoH$ ~KV ZmhrV. Hw$R>cmhrH$m`Xm Ë`mÀ`m T>mo~i dU©ZmZwgma R>aVmo. {ejUh¸$ H$m`Xm _wcm§Zm {eH$Ê`mMm Zmhr, Va emioVOmÊ`mMm h¸$ XoVmo, ho Ë`mMo T>mo~i dU©Z Amho.

XwgarH$S>o {ejU gdmªJrU Pmco nm{hOo AgmhrAmJ«h {ejUVÁk YaV AmhoV. {ejU ~mcH|$Ðr,

Ioir_oirMo ìhmdo, _wcm§Zm VmU nSy> Z o Aem CXmÎmH$ënZm A_cmV AmUVmZm _wimV _wcm§Zm H$m`Amco nm{hOo, mdaMoM cj CS>mcoco {XgVo. emgZ,emim Am{U {ejH$ AmYrM CÎmaXm`r ZìhVo. AmVmVo CÎmaXm{`Ëd AmUIrZM H$_r Pmco Amho. {ejUh¸$ H$m`Xm EH$sH$S>o {ejH$m§Zr R>acoë`m doimVAä`mgH«$_ g§ndcm nm{hOo Ago gm§JVmo Am{UXwgarH$S>o _wcm§Mo gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZ H$ê$ZVr Oa _mJo nS>V AgVrc Va Ë`m§Zm nwT>o AmUÊ`mMrH¥$Vrhr H$am`cm gm§JVmo. àË`jmV Oa dJm©Vrc{Zåå`m _wcm§Zm dmMVmgwÕm oV Zgoc Va {ejH$mMmH$c "hþema' _wcm§Zm {eH$dÊ`mH$S>o AgVmo, hoAZw dmZo cmoH$m§Zm _mhrV AmhoM. na§Vw AmVm Ë`mdag§emoYZmZohr {e¸$m_moV©~ Pmco Amho. _mJo nS>Umè`m_wcm§H$S>o Xwc©j H$aÊ`mMo à_mU dmT>V Mmcco Amho.Agm {ZîH$f© "Aga' Ahdmcmdê$Z H$mT>m`cmhaH$V Zmhr.

gdmªJrU {ejUmMr ì`m»`m åhUmc VodT>rì`mnH$ H$aVm `oD$ eH$Vo; nU Amncr j_VmAmO H$m` Amho? Amnë`mcm H$m` Vm~S>Vmo~rZogmYm`Mo Amho? Am{U {H$Vr IM© H$aVm oUo eŠ`Amho, `mMm H$mhrVar {dMma H$ê$Z, cú` R>adyZaUZrVr AmIÊ`mMr JaO Amho. AOyZ Var _hmamï´>emgZmZo {ejUmda à{V-_yc {H$Vr IM© Ho$cmOmVmo, ho Omhra Ho$coco dmMZmV Zmhr. _w§~B©-nwÊ`mgma»`m {R>H$mUr hm IM© gw_mao drg-n§MdrghOmam§À`m KamV Agmdm. åhUOo Xa _wcm_mJo_{hÝ`mH$mR>r gw_mao XmoZ hOma én o emgZ IM©H$aVo. Cd©[aV amÁ`m§V hm IM© gw_mao Xa_hm n§YameoBVH$m Agoc. CÎmamI§S> amÁ`mZo hm _m{gH$ IM©

n B`Îmm 5dr Vrb, nQ>Zm|XUr Pmboë`m _wbm§n¡H$s gmono B§J«Or eãX d Ë`mnojm A{YH$ dmMy eH$Umè`m _wbm§Mo à_mU 52.7% Amho (2009gmbr 70.5%). ho eãX dmMy eH$Umè`m _wbm§n¡H$s gwmao 64% _wbo `m eãXm§Mo AW© ñdV:À`m ^mfoV gm§Jy eH$br.n \$º$ 21.2%, 5 dr Mr _wbo gmonr B§J«Or dmŠ`o dmMy eH$br. `mn¢H$s 59% _wbm§Zm dmMboë`m dmŠ`m§Mo AW© gm§JVm Ambo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 17 &&

gw_mao Mm¡Xmeo én o Agë`mMo Omhra Ho$co Amho. `mIMm©À`m _mo~Xë`mV _wcmcm H$m` {_imco nm{hOo,`mMm {dMma H$aÊ`mMr JaO Amho. nU AOyZ Var"A{YH$ IM© ~amo~a A{YH$ H$m_' AgoM g_rH$aUà_mU _mZco OmV Amho. _hmamï´> amÁ` {~hmaÀ`mhr_mJo nS>co Amho Ago àgma_mÜ`_m§_YyZ åhQ>co OmVAmho. Ë`mV H$mhr A§er VÏ` Oê$a Amho, na§VwnyU©nUo Zmhr. {~hma Am{U _hmamï´>mVë`m emim§MrVwcZm hmoD$ eH$V Zmhr. {~hma_Ü`o àmW{_H$emim§_Ü o OmUmar 45 Q> o$ _wco JmdmV Hw$UmH$S>oVar {eH$dUrgmR>r OmVmV- hr Ë`mVcr _oI Amho.Amnë`m J«m_rU _hmamï´>mV ho à_mU Ho$di ghmQ>¸o$M Amho. _hmamï´>mH$S>o OcX JVrZo àJVrH$aÊ`mgmR>r _Zwî`~i Amho. Vo "cú`' R>adyZH$m_mcm cmdÊ`mMr JaO Amho. {~hmahr Ka§JiVOmV Amho `mMr {ZVreHw$_ma `m§Zr XIc KoD$Z_yc yV j_Vm ~iH$Q> H$aÊ`mgmR>r _mM©nmgyZ gwédmVH$aÊ`mMo AmXoe {Xco AmhoV.

_hmamï´>mcm ho H$aUo H$R>rU Zmhr. _mÌ "cú`'{Z{üV H$ê$Z Vmo Ho$di EH$ H$m ©H«$_ åhUyZ Zam~{dVm amÁ`mMo YmoaU åhUyZ- EoH$Uo, ~mocUo,{dMma H$aUo, ì`º$ H$aUo, dmMUo, {c{hUo, J{UVH$aUo- Aem nwT>rc Hw$R>ë`mhr {ejUmgmR>rAmdí`H$ j_Vm àmW{_H$ {ejUmA§Vr gdmªZmAdJV H$aÊ`mda ^a {Xcm Jocm nm{hOo.

ho Oa H$am`Mo Va "{ejUmMm h¸$ åhUOoM{eH$Ê`mMm h¸$' ho KamKamV g_Oco nm{hOo.~mcH|$Ðr Am{U Ioir_oirMo {ejU åhUOo ~o{eñVZìho, ho OmUco nm{hOo. _wcm§da narjoMm VmU oVmo

Va _J VmU{da{hV narjm H$em ¿`m`À`m, `mMr{Z{üVr H$aUo eŠ` Amho. nU "narjmM ZH$mo' hoMwH$sMo Amho. (H¡$) am_H¥$îU _moao Ë`m§Zr Ë`m§À`m{ejU_§ÌrnXmÀ`m H$mimV Mm¡WrÀ`m gd© _wcm§ZmñH$m°ca{en narjocm ~gdÊ`mMo YmoaU A_cmVAmUÊ`mMm à`ËZ Ho$cm hmoVm. _mÂ`m _Vo, Vo `mo½`nmD$c hmoVo. _mÌ ñH$m°ca{en narjoEodOr Mm¡Wr dgmVdrÀ`m AIoarg gdmªgmR>r dmMZ, coIZ,J{UVmMr nmR>çnwñVH$m§da AmYm[aV Zgcocr narjmKoVm Amcr nm{hOo. m narjoMm CÔoe _wcm§Zm ZmnmgH$aÊ`mMm Zmhr; Va emim Am{U emgZ `m§MoCÎmaXm{`Ëd dmT>{dÊ`mMm Agmdm. mda ~mø {ZarjUd _yë`_mnZ m§Mm A§Hw$e Agmdm. VgoM {ejH$m§ZmàË oH$ _wcmÀ`m AmB©cm "AmVm VwÂ`m _wcrcm dmMVmoVo, {c{hVm oVo, dmMcoco g_OVo Am{U gmono

J{UV dmMyZ gmoS>dVm oVo,' ho Mm¡WrAIoarg gm§JVmAmco nm{hOo.

12 ì`m `moOZm Am`moJmZo AmVm {Zìdi IM©Zìho, Va Ë`mÀ`m {ZînÎmrda ^a XoÊ`mMo R>a{dcoAmho. m_Ü o XwgarAIoa, nmMdrAIoa _wcm§Zm H$m``m`cm nm{hOo, `mMr cú`{Z{üVr H$ê$Z amÁ`m§ZmA§_c~OmdUr Am{U ~mø _yë`_mnZ H$am`cmgm§{JVco Amho. gd© _w»`_§Í`m§Zr `m `moOZoda{e¸$m_moV©~ Ho$co Amho Voìhm AmVm am_Xmg ñdm_råhUVmV Ë`mà_mUo - "Ho$ë`mZo hmoV Amho ao AmYrHo$co{M nm{hOo!'

X¡. cmoH$gÎmm 27 OmZo 2013 _YyZ gm^ma

n Aga 2012 gd}jUmXaå`mZ, _hmamï>mVrb gw_mao 823 {Oëhm n[afX emim§Zm oQ> {Xbr Jobr. m§n¡H$s, gmYmaU 49% {O. n. àmW{_H$emim, B`Îmm 4 Wr n ªV AmhoV Va Cd©[aV emim Cƒ àmW{_H$ emim AmhoV. m C. àm. emim§Zm àmW{_H$ emim g§b¾ AmhoV. n amï>r`gamgarÀ`m VwbZoV _hmamï>mMo {dÚmWu:{ejH$ JwUmoÎma {H$VrVar OmñV Amho. 2010 _Ü o ho JwUmoÎma 58.9% hmoVo Vo 2012 gmbr dmT>yZ63.2% BVHo$ Pmbo Amho. XoemVrb emim§Mo {dÚmWu:{ejH$ JwUmoÎma _mÌ 42.8% Amho. n _hmamï>mVrb AÜ`m©nojm OmñV àmW{_H$emim§Ü o gd}jUmÀ`m {Xder B`Îmm 2 arMr _wbo 1 qH$dm OmñV B`Îmm§~amo~a ~gë`mMo AmT>ibo (2011 _Ü o ho à_mU 47.6% hmoVo.).

&& 18 && {ejUdoY && _mM© 2013

^mD$gmho~ MmgH$a

àË oH$ _yc doJioAgVo. ho cjmV

KoD$ZM amï´r`Aä`mgH«$_

AmamIS>çmV(2005)

"gd©g_mdoeH$Vm'ho _hÎdmMo VÎd

R>iH$nUoAYmoao{IV

H$aÊ`mV Amco.

"{ejU àgma' H$gm H$aUma ?

"Aga'À`m (Annual Status of Edcuation Report) Ahdmcmda gÜ`mOmoaXma MMm© gwê$ Amho. {ejUmgma»`m _hÎdmÀ`m {df`mdarc MM}Mo gaH$maremioVrc EH$ {ejH$ åhUyZ _r ñdmJV H$aVmo. "Aga' Am{U EHy$UM amÁ`mVë`m{ejU{df`H$ dmñVdmH$S>o ~KVmZm _ZmV H$mhr dfmªnmgyZ Agcoco Am{U AmVmA{YH$ JS>X Pmcoco H$mhr àíZ m{Z{_ÎmmZo g_moa R>odVmo. _mÂ`m _Vo AmR>drVë`m_wcm§Zm Ho$di XwgarÀ`m nmVirMoMo Zmhr Va AmR>drÀ`m nmVirMo coIZ-dmMZ(AÝd`mWm©gh), Amnco _V ì`º$ H$aVm Amco nm{hOo. Am_À`m emioVcr _wcoEImÚm àíZmda J«m_n§Mm`Vrer nÌì`dhma H$aVmV. Amnë`m _Vmda R>m_ amhÿZJ«m_g oV AmJ«h YaVmV. {S>{OQ>c àUmcrMm dmna H$ê$Z B§Q>aZoQ>dê$Z g§X ©emoYVmV. _m{hVr {_i{dVmV. ho _hmamï´>mVrc àË oH$ _wcm-_wcrcm Amco nm{hOo,qH$~hþZm hr Am_Mr O~m~Xmar Amho. Ë`mgmR>r ~mcH$m§À`m {ejUh¸$mÀ`mg§X^m©Zo ~mcH$m§Zm Amåhr CÎmaXm`r AmhmoV, Ago _r _mZVmo.

_mJrc dfu EH$m d¥Îmdm{hZrdarc n°Zc {S>ñH$eZ_Ü o "àW_'À`m à{V{ZYtZm_r {dMmaco, "JwUdÎmm H$_r Amho. XOm© Kgacm ho _mÝ`, nU `m H$maUm§~m~V"Aga'Mm Ahdmc H$m` åhUVmo?' Ë`mda "Amåhr `m H$maUm§~m~V {dMma H$arVZmhr,' Ago CÎma Ë`m§Zr {Xco. `m gd© H$maUm§Mmhr Aä`mg Pmcm VaM JwUdÎmmgwYmaÊ`mgmR>rMr CÎmao gmnS>Vrc, Ago _cm àm§OinUo dmQ>Vo. J«m_rU mJmVë`m_wcm§Zm, nmcH$m§Zm Am{U {ejH$m§Zm {Za{Zamù`m g_ñ`m§Mm w§Jm Hw$aVS>Vmo ,Ë`mH$S>o Xwc©j H$ê$Z `m {df`mda ~mocVm oV Zmhr. AmO "Aga'Mm AhdmcåhUOo OUy "A§{V_ eãX' Ago Oo {MÌ a§Jdco OmVo, Vo {VVHo$go Iao Zmhr. _wimVàË oH$ gd}jUmÀ`m H$mhr A§J yV _`m©Xm AgVmV. ho OJ^amVco VÁkXoIrc

_mM© 2013 && {ejUdoY && 19 &&

_mÝ` H$aVmV. Vem Ë`m oWohr {XgVmV. _wcm§Zm hooV Zmhr. _wcm§Zm Vo oV Zmhr, ho gm§JyZ Am{U

Varhr H$maUm§Mm Aä`mg Z H$ê$Z "Aga' H$m`gmYV Amho? {ejH$m §Zr Amnë`m H$m_mMoñd §_yë`_mnZ H$am`cm AmOda Zm emgZmZo gmYZo{Xcr, Zm "n«W_'gma»`m g§ñWm§Zr, Amnë`mH$m_mVrc MwH$m Vnmgm`Mr AmYr ñdV:cm g§Yrhdr. Ë`mV gwYmaUm H$aÊ`mgmR>r Amdí`H$ Ë`m_XVrMr ì`dñWm hdr. Ë`mZ§Va Xwgè`mZo oD$Z VoVnmgmdo. Am_Mo _V H$m` Amho, ho Z {dMmaVmdfm©Zwdf} "Aga' Am_Mo H$m_ VnmgV Amho. JwUdÎmmVnmgÊ`mgmR>r {df`mMo "kmZ' VnmgÊ`mMr "Aga'MrnÕV Amho. BWoM Iar JS>~S> Amho. {d{eï>gmÀ`mVrc dmŠ`o {chm`cm, dmMm`cm gm§JUo,R>amdrH$ nÕVrZo J{UVr {H«$`m H$am`cm gm§JUoBË`mXr. ho gmao {ZH$f Hw$R>o Zm Hw$R>o Ho$di "gmjaVmåhUOo {ejU' mH$S>o PwH$ë`mgmaIo dmQ>VmV. _wco-{ejH$ Amnmncr ^mfm KoD$Z emioV oVmV Am{UnmR>çnwñVH$m§V AgVo à_mU^mfm. Ago Agoc VaVoWo Zo_H$m H$m oUVm "g§dmX' KS>V Agoc?_hmamï´>mVrc gJù`m cmoH$m§Mr _mV¥^mfm _amR>rAgo AmnU _mZVmo! amÁ`^amV _amR>r Odinmg250 àH$mao ~moccr OmVo. Ë`mVcr {ZìdiAZwgy{MV O_mVt_Ü`o 74 àH$mao! `m ^m{fH${d{dYVoMr XIc AmnU ¿`m`cm hdr H$s Zmhr?Am{Xdmgr, X{cV, Q>Ho$ Am{U Aëng§»`mH$m§À`m_wcm§gmR>r à_mU _amR>r hr OUy "naH$s mfm' AgVo.hr ^mfm {eH$VmZm Ë`m§Zm Ho$dT>o nS>VmV. `m{edm`emim, VoWrc dmVmdaU, nwñVHo$, "à_mUm'Vco{ejH$ ho gmaoM m _wcm§Zm "Amnco' dmQ>VM ZmhrV.

hr _wco emioV `m`cmM H$m-Hy$ H$aVmV. AmcrVar {Q>H$V ZmhrV, {Q>H$cr Var a_V ZmhrV. a_crVar `m AS>MUrÀ`m MH«$ì yhmV A{^_Ý ygmaIrË`m§Mr AdñWm hmoD$Z OmVo. ho dmñVd hmVmiÊ`mMoì`mdgm{`H$ H$m¡eë` S>r.ES>². qH$dm ~r.ES²>.Aä`mgH«$_ XoV Zmhr. ZdrZ g§X © g_OyZ KoÊ`mgmR>r,Ë`m§À`mV ì`mdgm{`H$Vm oÊ`mgmR>r {ejH$m§Mo _mZgKS>{dÊ`mV ì`dñWm åhUyZ Amnë`mcm Amco, hoAmnU _mÝ` H$am`cm hdo.

_mZgemó gm§JVo H$s, àË oH$ _yc doJio AgVo.ho cjmV KoD$ZM amï´r` Aä`mgH«$_ AmamIS>çmV(2005) "gd©g_mdoeH$Vm' ho _hÎdmMo VÎdR>iH$nUo AYmoao{IV H$aÊ`mV Amco. Varhr gagH$Q>

n ^oQ> {Xboë`m emim§n¡H$s 50% nojm WmoSçm OmñV emim§Zm n¸$o Am{U nyU© ~m§Ybobo H$w§nU hmoVo.n {nÊ`mMo nmUr nwa{dÊ`mMr gmo` 2010 nmgyZ gwYmabobr Zmhr. gw_mao 70% emim§VyZ {nÊ`mÀ`m nmÊ`mMr gmo` Ho$bobr AmT>ibr.n dmnaÊ`mOmoJo em¡Mmb` 60% nojm H$_r emim§VyZ AmT>ibo. _wbtgmR>r em¡Mmb`mMr doJir gw{dYm Agboë`m emim§n¡H$s 53.1%emim§VyZ _wbtgmR>r dmnaÊ`mOmoJo em¡Mmb` AmT>ibo.

&& 20 && {ejUdoY && _mM© 2013

EH$mM nÕVrZo gd© _wcm§Mo _yë`_mnZ H$go Ho$coOmVo? ñ_aUeº$s Á`m dJm©Mo ^m§S>dc Zmhr, Aer_wco `m _yë`_mnZmV h_Img _mJo nS>Uma.{M{H$ËgH$nUo {dMma H$aUo, ñdV:Mo {dMma ñdV:À`m^mfoV _m§S>Vm oUo, dñVw{Zð> _yë`_mnZ `m Jmoï>tZmOmJmM ZgVo. _mÂ`m dJm©Vrc Q>Š`m g_mOmVë`m{demccm dJm©Vco J{UV åhUOo Vr AmH$S>o_moS>O_V Zmhr. nU ~mOmamVyZ gm_mZ KoVmZm H$amdocmJUmao ì`dhmamVco Ë`mMo J{UV n o$ Amho. VmoVm|S>r \$Q>m\$Q> ~oarO-dOm~mH$s-^mJmH$ma H$aVmo.nU AmnU dOm~mH$s Ho$cr H$s ~oarO ho Ë`mcmgm§JVm oV Zmhr. Am_À`m emioVrc Am{Xdmgr_wco Am¡fYr dZñnVtMr Zmdo, Ë`m§Mo Cn`moJ Vm|S>rì`dpñWV gm§JVmV. Cn`moJmVhr AmUVmV. {c{hVmZmË`m§Zm H$mhr AS>MUr oVmV. {c{hVm Amco ZmhrVar Mmcoc, Ago H$moUmMoM åhUUo Zmhr. na§VwË`m§Zm H$mhrM oV Zmhr, Ago H$m åhUm`Mo ? OooVo Ë`mMr XIc KoVë`m{edm` Oo oV Zmhr ho

_yc {eH$V Zmhr. Aer _wco "Aga' `m MmMUrVZmnmgM hmoUma! aMZmdmXmÀ`m VÎdmcm oWo ZmH$macoOmVo. àË oH$ _yc "gm§ñH¥${VH$ m§S>dc' (Cultural

Capital) gmo~V KoD$Z emioV oVo, Ë`mcm m à{H«$ oVHw$R>ohr OmJm ZgVo. J{UVmV AYmoJVr hmoVo , ho_mÝ`. nU Á`m nmR>çnwñVH$m§À`m AmYmao ho gmaoHo$co OmVo`, Ë`mVrc ÌwQ>r, C{Udm§H$S>o gmYmA§J wcr{ZX }ehr H$am`Mm Zmhr, {ejUh¸$H$m`ÚmZwgma d`mZwê$n XmIc Pmcocr emim~mø_wco dJm©V Amë`mda cJoM gJio {eHy$ eH$UmaZmhrV. _yë`_mmnZmV ho cjmV ¿`m`cm hdo.~mcH$m§À`m h¸$m§Mr ~yO amIyZ Aem hm`amH$sVyZ

Ë`m§Mr gmoS>dUyH$ H$am`cm hdr. AZmoiIr ì`º$s¨ZrKoVcoë`m narjm _wcm§Zm AmdS>V ZmhrV, Agm{ejH$m§Mm AZw d Amho. ho H$aVmZm _wcm§Mo md{díd{dMmamV ¿`m`cm hdo. m. ~gm. _wcm§_Ü o {_gim,_J hiyM _wcm§Zm H$m` oVo {VWyZ gwê$ H$am. _J_yë`_mnZmH$S>o Om. Agm Ë`m§Mm AmJ«h AgVmo.`mCcQ>, gXa gìh} a|ÊS>_ g°ån{cJ _oWS>Zo Ho$cm.AH$amdr, ~mamdr Am{U S>r.ES²>. Pmcoë`m _wcm§ZrVmo Ho$ë`mMo g_OVo, hohr cjmV ¿`mdo !

_yc H$go {eH$Vo, `mMm {dMma Ho$ë`m{edm` `mgJù`m MMmªZm AW©M Zmhr. YS> gmjaVm ZmhrAm{U YS> gdmªJrU {dH$mghr Zmhr. Aem pñWVrVqH$dm noMmV AmnU gmnS>cmo Agë`mm "àW_'À`måhUÊ`mMm AÝd`mW© Amho. dmñV{dH$ gmjaVmAm{U {dH$mg `m H$mhr "ho qH$dm Vo' `m gXamVrcJmoï>r ZmhrV! gdmªJrU {dH$mg Ho$ë`mg gmjaVmAmnmoAmnM oB©c. na§Vw gmjaVm hoM C{Ôï> R>odm`MoR>a{dco Va gdmªJrU {dH$mg hmoB©cM, `mMr ImÌrXoV Zmhr! {ejUh¸$ H$m`Úm_Ü`o "~mcH$m§MmgdmªJrU {dH$mg Am{U ~mcH$m§À`m ~hþ{dY~w{Õ_Îmm§Mm (Multiple Intelligence) µOmñVrV OmñV{dH$mg' hoM Ano{jV C{Ôï> {Xco . Eg. gr. B©.Ama.Q>rZo. {dH${gV Ho$coco gmVË`nyU© gdªH$f_yë`_mnZmMo gmYZhr `m C{Ôï>mcm Yê$Z Amho,amÁ`mZo nH$S>cocr {Xem H$m`Úmer gwg§JV Amho.A{YH$-CUo H$mhr Agoc Va XwéñVr H$aVm oB©c.nU Vr ~mcH$m§À`m h¸$m§Mr ~yO R>odyZ {ejH$mcm_XV H$aUmar Amho. "àW_'gma»`m AZw dr g§ñWoZo`m YmoaUm§er gwg§JV _yë`_mnZ V`ma Ho$co Va{ejH$ Ë`mMo ñdmJVM H$aVrc. "Aga'Mm dmna

n EH§$XarV, nQ>Zm|XUr OmñV Agë`mMo {XgVo. 6-14 d`moJQ>mVrb d 96% nojm A{YH$ _wbm§Mr emioV nQ>Zm|XUr Pmbr Amho.96% d Ë`mnojm A{YH$ _wbm§Mr emioV nQ>Zm|XUr AgUmao ho gbJ Mm¡Wo df© Amho.n ^maVmV, emim~mø _wbm§À`m à_mUmV (d` 6 Vo 14) qH$MrV dmT> Pmë`mMo {XgVo, 2011 _Ü`o ho à_mU 3.3% hmoVo Vo AmVm2012 _Ü`o 3.5% Pmbo Amho. gd© d`moJQ>mVrb XmoÝhr _wbJo d _wbtÀ`m emim~mø à_mUmV qH$MrV dmT> Pmë`mMo {XgyZ `oV Amho.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 21 &&

YmoaUo AmIÊ`mgmR>r hmoUma Amho, Ago Xa Ionocm"Aga'H$mam§Mo åhUUo AgVo, nU ho _yë`_mnZHo$di gaH$mar emim§nwaVo Ho$co OmVo. ImgJr emim§V_wco OmÊ`mMo à_mU dmT>co Amho, Ago "Aga'dmcoåhUVmhoV. OUy ImgJr emim§V gmao Amc~ocMmcco , Agm g§Xoe Ë`mVyZ OmVmo. Ho$di gaH$maremim§Zm OmUrdnyd©H$ Q>mJ}Q> Ho$co OmVo, ho oWo cjmV¿`m`cm hdo.

{ejUmMr JwUdÎmm gwYmam`cm hdr, `m~m~VXw_V Zmhr. nU "Aga'gma»`m nmhÊ`m, Ahdmc~mhoa oVmV. Zoh_rà_mUo _wco "Zmnmg' hmoVmV._mÜ`_m§_Ü`o MMm© hmoVo. Ho$di {ejH$m§Zm XmofrYê$Z "CcQ>VnmgUr' KoVcr OmVo. Ho$di {ejH$m§ZmXmofr Yê$Z "CcQ>VnmgUr' KoVcr OmVo. {ejH$mcmgm_m{OH$ JwÝhoJma R>adÊ`mn`ªV _Oc OmVo.{H$S>çm§~amo~a Jhÿ aJS>co OmVmhoV! Ago hmoVmZmà{VHy$cVoMo m§S>dc Z H$aVm dmS>rdñË`m§da AË §VVi_irZo, àm_m{UH$nUo H$m_ H$aUmè`m {ejH$m§À`m_Zmcm {H$Vr doXZm hmoV AgVrc? gMmoQ>rZo H$m_H$ê$Zhr hr Aer "XIc' KoVcr Joë`mZo _§S>irZmamO hmoVmV. `mVyZ gJù`m {ejH$m§Mr ~XZm_rhmoVo. ho Ma\$S>V, Hw$T>V amhVmV. Ë`m§Mr H$m_H$aÊ`mMr àoaUm hiyhiy H$_r hmoV OmVo. Mm§Jë`mcmCÎmoOZ Zmhr Am{U dmB©Q>mcm {ejm Zmhr, AerAmO gaH$mar §ÌUoMr AdñWm Amho, H$moUr åhUVoH$m_mMm g§~§Y doVZdmT>rer OmoS>m. ìhmD$Ma {gñQ>r_AmUm, narjm ¿`m åhUOo gmao gwYmaco. nU ho~mocVmZm {ejH$ Ho$di H$_©Mmar ZmhrV ho cjmV¿`mc H$s Zmhr? {ejH$mVë`m _yR>^a ~X_mem§Mma§J g_yhmcm XoD$Z A»Im g_yh ~XZm_ Ho$cm OmVmo .

OodU Mm§Jco {Xco Zmhr åhUyZ hm°Q>oc _mcH$mer^m§S>m`cm H$moUr OmV Zmhr. Ë`mMm amJ doQ>adaH$mT>cm OmVmo. {ejH$mMo VgoM Pmco ! {ejH$mdaamJ H$mT>cm OmVmo. gaH$maÀ`m YagmoS> d¥ÎmrÀ`mYmoaUm§{df`r "~«' H$mT>cm OmV Zmhr! {ejH$gwÕmhadë`mMm gya cmdcm OmVmo. g_mOnU hadë`mMrI§Vhr ì`º$ Ho$cr OmV Zmhr. åhUyZM {ejH$m§darc{Q>H$m _cm nyU©nUo EH$V\$s© dmQ>Vo. eodQ>r {ejH$ hog_mOmMo AnË` Amho. ho ZmH$mê$Z H$go Mmcoc?Am{U hmo, _yë`_mnZ H$am`Mo Va Ho$di {ejH$-{dÚmWu `mMoM H$m ~ao? {ejUmer g§~§{YVCVa§S>rVrc gd©M KQ>H$m§Mo H$am`cm hdo Zm !

"Ogo BZnwQ> Vgm AmD$Q>H$_' m Ý`m`mZo {dMmaHo$ë`mg CX§S> à{ejUo, àË`j {eH${dÊ`mer g§~§YZgcocr emim~mø H$m_o m Jmoï>tda ~mocë`m{edm``m MM}cm AW©M Zmhr. nmofU Amhma {eOdUmamAmMmar, JUdoemMr _moO_mno KoUmam, ~m§YH$m_dmcm_m{hVrÀ`m Ag§»` àH$maMo Ahdmc {c{hUmamH$maHy$Z... `m Zì`m "~cwVoXmar'VyZ {_imcm doiVa {ejH$! AmO {ejH$ {ejH$ am{hcmM Zmhr.Ë`mcm EH$ H$_©Mmar H$ê$Z Q>mH$co . `m gJù`mMoVmU PocVmZm Ë`mMr _mZ{gH$Vm {~KS>cr Amho.dfm©Vco {H$Vr Vmg {ejH$ _wcm§g_moa C^m AgVmo,`mMohr Ahdmc Ho$co nm{hOoV. {ejH$mcm _wcm§g_moaOmñVrV OmñV doi C o amhÿ Úm, Aer {ejH$m§MrAmV© hmH$ Amho. ImOJr àmW{_H$ emioV H$maHy$Z,{enmB© Aer nXo XoVmZm gaH$mar emim§~m~mV oX^mdHo$cm OmVo. ~mi§VnUmMm H$mimV ghm _{hZo Ë`m{e{jHo$Mm dJ© dmè`mda amhVmo. n`m© r {ejH$mMrZo_UyH$ Ho$cr OmV Zmhr. EH$m {ejH${_ÌmZo Ho$coë`m

n 11 Vo 14 d`moJQ>mVrb _wbtZm emioV AmUUo d emioV {Q>H$dUo ho Zoh_rM H${R>U AgVo. 2006 _Ü`o OdiOdi AmR> amÁ`m§Ü`o,`m d`moJQ>mVrb 11% nojm A{YH$ _wbr embm~mø hmoË`m. 2011 n`ªV VrZ amÁ`m§Ü`o (PmaI§S>, JwOamV Am{U Amo{S>gm) ho à_mU6.5% nojm H$_r d BVa 3 amÁ`mV ({~hma, N>{ÎmgJ‹T> Am{U n. ~§Jmb) 5% nojm H$_r Pmbo. 2012 _Ü`o `m pñWVrV \$magm \$aH$Pmë`mMo {XgV Zmhr. na§Vw, amOñWmZ Am{U CÎmaàXoe _Ü`o 2011 _Ü`o embm~mø _wbtMo à_mU (d` 11-14) AZwH«$_o 8.9% d9.7% dê$Z dmTy>Z 2012 _Ü`o 11% nojm OmñV Pmë`mMo {XgVo.

&& 22 && {ejUdoY && _mM© 2013

gd}jUmZwgma àË oH$ {ejH$mÀ`m gamgar 28 Vo30 Q o$ doi Agë`m \$mcVy H$m_mV dm`m OmVmo,e¡j{UH$ XOm©{df`r ~mocVmZm S>r.ES, ~r.ES._Yrc "XwH$mZXmar' VmVS>rZo ~§X H$ê$Z VoWohr JwUdÎmmAmUmdr cmJoc. H$R>moa nmdco CMcmdr cmJVrc.n ©dojH$s` §ÌUoV ~Xc KS>dmdo cmJVrc. emioVg§JUH$ Amcm`. nU ~mam Vmgm§Mo ^ma{Z`_ZAmho. H«$sS>m§JU, J«§Wmc`, {dkmZ à`moJemim,ñdÀN>VmJ¥ho, nmUr Aem BVa gmo r-gw{dYm§À`mA^mdJ«ñVVo{df`r ~moccoM nm{hOo. ho {ejUmVrcAS>Wio AmhoV, _mÌ `mda H$moUr \$mago ~mocVZmhr.

_cm Ago dmQ>Vo H$s, EH$_oH$m§H$S>o ~moQ> XmIdyZ^mJUma Zmhr. hmVmV hmV KmcyZ nwT>o Om`cm hdo._yc yV H$mhr H$am`cm hdo. gaH$mar emim H$em

gwYmaVm oD$ eH$VmV? {ejH$m§Zm JwUdÎmoMm añVmXmIdmdm cmJoc. H$moQ>çdYrÀ`m g_yhmcm Mm§Jco,XO}Xma {ejU H$go Úm`Mo? `mMo CXmhaU "Aga'_Yë`m cmoH$m§Zr KmcyZ Úmdo. Ho$di {ZXmZ ZH$mo,Va CnMmamMr {Xemhr gwMdmdr. gh^mJmZo,nmaXe©H$nUo Am{U {M{H$ËgH$nUo EH$_oH$m§Mo H$m_VnmgV- gwYmaV nwT>o Om`cm hdo. AmO hm IwconUm{ejH$, emgZ, ñd`§godr g§ñWm gdm ªZrMXmIdÊ`mMr JaO Amho. XoemV ImOJrH$aUmÀ`m{XeoZo AmYrM OmoaXma "_Vc~r' dmao dmhÿ cmJocV._w§~B© _hmnm{cHo$À`m emim§nmgyZ Ë`mMr gwédmVhmoD$ KmVcr`. åhUyZM g_mO, {ejH$ g§KQ>Zm,{ejH$m§Zr Am{U J«m_rU ^mJmVë`m nmcH$m§Zrhr`mH$S>o A{YH$ S>moignUmZo nmhÊ`mMr JaO Amho.

X¡. cmoH$gÎmm 7 \o$~«w. 2013 _YyZ gm^ma

{ejUdoYgmR>rAmnUho H$ê$eH$Vm.

• dm{f©H$ dJ©UrXma

• EImÚm Hw$Qw>§~mbm A§H$ oQ>

• H$ënH$ gyMZm

• {d{dY e¡j{UH$ g§X © qH$dm _m{hVr

• Amnb§ H$gXma boIZ

• df© a {H$_mZ EImXr Om{hamV

• CnH«$_m§gmR>r àm`moOH$

• narjUmW© nwñVHo$

• à{V{H«$`m Am{U ew oÀN>m

_mM© 2013 && {ejUdoY && 23 &&

ÑpîQ>H$moZ

JrVm _hmeãXo

gd© ~w{Õ_Îmm§Mrnarjm ¿`m`Mr

åhUOo VràmË`{jH$, Vm|S>r,boIr Aem VrZhr

àH$mao ÚmdrbmJUma. AgaH$arV Agbobr

narjm `m \y$Q>nÅ>r"nmg' hmoV Zmhr.

Aga hm "{ejUmÀ`m JwUdÎmoMm' Ahdmb ZgyZ "gmjaVoMm Am{U g§»`mkmZmMm'Ahdmb Amho ho gd©àW_ bjmV ¿`m`bm hdo.

àË oH$ ~mbH$mbm JwUdÎmmnyU© {ejU XoUo hr AmVm emgZmMr H$m`XoeraO~m~Xmar Amho. {ejUh¸$ H$m`ÚmgmR>rMm Aä`mgH«$_ AmamIS>m åhUyZ emgZmZoamï´>r` Aä`mgH«$_ AmamIS>m 2005 bm _mÝ`Vm {Xbobr Amho. mVrb JwUdÎmmnyU©{ejUmMr ì`m»`m ^maVmÀ`m Ñï>rZo \$ma _hÎdmMr Amho. "Ho$di g§YrMr g_mZVmåhUOo JwUdÎmmnyU© {ejU Zmhr. g_mZ g§Yr qH$dm _wbtZm _wbm§BVH$sM g§YrAer Ho$di gmaIonUmZo dmJÊ`mMr Am¡nMm[aH$ nÕV àË oH$mÀ`m {eH$Ê`mgmR>rnwaoer nS>V Zmhr. {d{dYVm, \$aH$ Am{U Ë`m_wio oUmar d§{MVVm bjmV KoD$Z,{ZînÎmrÀ`m (AmCQ>H$_À`m) g_mZVon ªV OmÊ`mgmR>r, EH$ ì`mnH$ Am{U X_XmaÑ{ï>H$moZ ñdrH$maÊ`mMr AmO JaO Amho. Ag_mZ Am{U AÝ`mæ` n[apñWVrdmQ>çmbm Amboë`m§Zm Ë`mVyZ da oD$Z ñdV§Ì Am{U g_mZ ZmJ[aH$ åhUyZ H$m ©aVhmoÊ`mgmR>rMr VmH$X {ejUmZ§M Úm`bm hdr.' Aem g~brH$aU H$aUmè`m{ejUmbm `mV JwUdÎmmnyU© {ejU åhQ>bo Amho. JwUdÎmoÀ`m `m añË`mda AmnUH$moR>n ªV nmohmoMbmo ho VnmgÊ`mgmR>r ~mbH$m§Mm gdmªJrU {dH$mg Am{U gd©àH$maÀ`m ~w{Õ_Îmm§Mm {dH$mg `mMr narjm KoUmao gdªH$f _yë`_mnZ gmYZemgZmbm Ë`mgmR>r V`ma H$amdo bmJUma. gd© ~w{Õ_Îmm§Mr narjm ¿`m`Mr åhUOo

AgaMo _yë`_mnZ H$moUH$aUma?

&& 24 && {ejUdoY && _mM© 2013

Vr àmË`{jH$, Vm|S>r, boIr Aem VrZhr àH$maoÚmdr bmJUma. Aga H$arV Agbobr narjm `m\y$Q>nÅ>r "nmg' hmoV Zmhr.

{ejUh¸$ H$m`ÚmZo nmR>m§VanÕVrbm \$mQ>m XoD$ZAZw d, H¥$Vr, emoY KoUo m Z¡g{J©H$ nÕVtZm _hÎd{Xb ob o Amh o . {eH${dÊ`mMr nÕV Am{U_yë`_mnZmMr nÕV `m§Mm _oi AgUo Amdí`H$Amho. Aja Am{U A§H$m§Mr ^mfm hr {eH$Ê`mMrZ¡g{J©H$ ^mfm Zmhr.Vr à`ËZn yd ©H ${eH$dmdr bmJVo.H o $di A§H$-Ajam§À`m ^mfoVë`mnarjoV nmg ìhm`MoVa nmR>m§VanÕVrH$S>oOmd oM bmJV o .Ë`m_ wi o AgaM o_yë`_mnZ ho {ejUh¸$ H$ m`Úmergwg§JV Zmhr.

VnmgÊ`mg gmonoìhmdo, S>mQ>m O_mH$aÊ`mg gmono ìhmdo,_m{hVrMo g§H$bZ Am{U {dûcofU H$aÊ`mg gmonoOmdo, H$moUVrhr ì`{º$gmnojVm mV oVm H$m_m Z o,_yë`_mnZ g§nyU© dñVw{Zð> Agmdo, Aem {ZH$fm§daAgaMr narjm ~oVbobr Amho. Ë`m_wio AWm©VMgdmªJrU {dH$mg VnmgUo `mÛmao eŠ` Zmhr.

"Amåhr \$º$ _yb^yV j_Vm VnmgVmo' AgmàW_Mm Xmdm Amho. "EdT>o Var AmboM nm{hOo Zm',

Agm àýhr Ë`m AmYmamZo {dMmabm OmVmo. Aga OoVnmgVo Ë`m _yb yV j_Vm AmhoV H$m?

6 bmSy> 2 ^md§S>m§_Ü o gmaIo H$go dmQ>m`Mo hogd© _wbm§Zm _mhrV AgVo. VoWyZ gwê$dmV H$ê$Z98÷9 H$aÊ`mn ªV àË oH$mbm ZoÊ`mgmR>r g§H$ënZm§MrnÕVera aMZm H$amdr bmJVo. H¥$Vrda AmYm[aVkmZaMZmdmXr nÕVr Ë`mgmR>r dmnamdr bmJVo. hoJwUdÎmmnyU© {ejU Amho. "AmYr ~o{gH$ ^mJmH$ma

oD$ Xo _J JwUdÎmm`oB©b' Ago hmoD$MeH$V Zmhr. hrJ w U d Î m o g m R > r M rnoS>°Jm°{OH$b {eH$dUAmnë`m Aä`mg-H « $_mV, nmR >ç-nwñVH$mV, godmnyd© dgodm§VJ©V à{ejUmV{ejH$m§Zm {Xbr OmVZmhr. O o AmnU{eH${dboM Zmhr,Ë`mM o _ yë`_mnZH$aUo {H$VnV `mo½`Amho?

_wbo AmYr Ajao AmoiIVrb, _J eãXdmMVrb Am{U _J Ë`m§Zm dmŠ`m§Mo AW© g_OVrbhr C\$amQ>r Anojm Amho. _wbm§Zm dmŠ`m§Mo AW©AmYrM g_OV AgVmV. Oo "AmnU' ~mobVmo Vo{b{hÊ`mMr EH$ {MÝhì`dñWm AgVo `mMr OmUË`m§À`mV {Z_m©U H$amdr bmJVo. Ë`m_wio Á`m ^mfoV_wbo ~mobVmV Ë`m ^mfobm dJm©V ñWmZ Úmdo bmJVo.

n ^maVmV, 2006 nmgyZ ImOJr emioVrb nQ>Zm|XUr_Ü o {Z`{_V dmT> Pmë`mMo {XgyZ oVo. 2006 _Ü o ImOJr emioV OmUmè`m _wbm§Moà_mU 18.7% hmoVo Vo 2011 _Ü o 25.6% Pmbo. `mdfu `m à_mUmV AOyZ dmT> hmoD$Z Vo à_mU 28.3% BVHo$ Pmbo Amho. hr dmT>àmW{_H$ (B`Îmm 1-5) d Cƒ àmW{_H$ (B`Îmm 6-8) emim§Ü o OdiOdi gma»`mM à_mUmV Pmë`mMo {XgyZ oV Amho. 2012 _Ü oImOJr emioV OmUmè`m EHy$U _wbm§n¡H$s (d` 6-14), 57.9% _wbJo AmhoV. n 2012 _Ü o, Oå_y H$mpí_a, n§Om~, ha`mUm,amOñWmZ, CÎma àXoe Am{U _oKmb` `m amÁ`m§V 40% nojm A{YH$ _wbm§Mr (d` 6-14) Zm|XUr ImOJr emim§Ü o Pmbr Amho. ho à_mUHo$ai Am{U _{Unwa_Ü o 60% d Ë`mnojm A{YH$ Amho.

÷

_mM© 2013 && {ejUdoY && 25 &&

AZw d, Jßnm, Jmoï>r, nwñVHo$ `m§Mm AmñdmX KoVmKoVm EH$m H«$_~Õ H$m ©H«$_mÛmao àË oH$ _yb ghOVoZodmMy {bhÿ bmJVo. ho JwUdÎmmnyU© ^mfm{ejU dmMZboIZmÀ`m AmYr ìhmdo bmJVo.

gm`H$b Mmbdm`bm {H$Vr OmJm bmJVo?AmJJmS>rÀ`m ê$imBVH$s! åhUyZ _wbm§Zm aoëdoÀ`mê$imda gm`H$b Mmbdm`bm gmoS>m`Mo, "ho AmboH$s Amåhr _moH$io _¡XmZ XoD$' åhUm`Mo, Am{U Ë`m§Zm" oV Zmhr, oV Zmhr'Mm O`Kmof bmdm`Mm `mVyZAmnU H$m` gmÜ` H$arV AmhmoV? _wbm§Zm AmYr_moH$ù`m _¡XmZmV gm`H$b Mmbdy Úm, Ë`mMr _OmKoD$ Úm, YS>nSy> Úm, {ejH$mMm _XVrMm hmV ~amo~aAgy Úm, _wbo ñdV:hÿZ gm`H$b Mmbdm`bm bmJVrb.n{hë`m _{hÝ`mV _wbm§Zm A_wH$ Ajao dmMVm Ambrnm{hOoV, {Vgè`m _{hÝ`mV V_wH$ eãX dmMVm Ambonm{hOoV mMo XS>nU {ejH$m§da Q>mHy$Z AmnU _wbm§Zm_¡XmZmV gm`H$b Mmb{dÊ`mÀ`m AmZ§XmnmgyZ Am{Un`m© mZo {eH$Ê`mnmgyZ d§{MV R>odV AmhmoV.Aga_Yrb àíZ Zo_Ho$ H$m` VnmgVmV? VoXmoZ A§H$s dOm~mH$sÀ`m CXmhaUmZo Vnmgy.

AgaÀ`m narjoV A§H$mV {b{hbobr dOm~mH$s_wbm§g_moa R>odbr OmVo Am{U g§»`m dmMÊ`mggm§{JVbo OmVo. Ë`mZ§Va dOm~mH$sMo {MÝhAmoiIÊ`mg gm§{JVbo OmVo. ho XmoÝhr Amë`mZ§Vag§»`m {bhÿZ dOm~mH$s H$ê$Z CÎma H$mT>Vm oVo H$mVo Vnmgbo.

XmoZ A§H$s dOm~mH$sMr j_Vm _wbm§_Ü o AmhoqH$dm Zmhr ho Vnmgm`Mo Va Ë`mV nwT>rb AZoH$ Q>ßno`oVmV.

1) "emioV Amboë`m drg _wbm§n¡H$s Xhm _wbo

Kar Jobr Va {H$Vr Cabr' Aem Vm|S>r {dMmaboë`màýmMo CÎma XoVm Ambo Va dOm~mH$sMr {H«$`mg_Obr.

2) "Vrg dOm Xhm {H$Vr?' Ago Vm|S>r{dMmaë`mda Vo gm§JVm Ambo Va "dOm' hm eãXg_Obm.

3) hmVmV Vodrg én o AgVmZm Ë`mVyZ ~mamén o H$mTy>Z XoVm Ambo Am{U AH$am én o Cabo Agogm§JVm Ambo Va àË`j dOm~mH$s H$aVm Ambr.

4) én o KoD$Z "Mmirg dOm n§Yam' H$a Agogm§{JVë`mda Xhm én`mÀ`m Mma ZmoQ>m KoD$Z Ë`mVyZn§Yam én o H$mTy>Z XoÊ`mgmR>r Ë`m _wbmZo Oa {M„a_m{JVbr, Va dOm~mH$sVë`m hmVÀ`mMr g§H$ënZmË`mbm g_Obr.

5) Ë`mVyZ n§Yam én o H$mTy>Z n§Mdrg Cabo AgoOa Ë`mZo gm§{JVbo Va Ë`mbm hmVÀ`mMr dOm~mH$sH$aVm Ambr. darb nmM Jmoï>r Amë`m Va àË`jdOm~mH$s H$aVm Ambr.

6) `m dOm~mH$sMr A§H$mVbr _m§S>Ur H$aVmoUo hm Ë`mnwT>Mm Q>ßnm.7) Mmirg dOm n§Yam ho {dMma H$ê$Z emoYVm

oUo hm XoIrb dOm~mH$s_Ybm _hÎdmMm Q>ßnm Amho.Vmo A§H$mVë`m dOm~mH$sÀ`m AmYrgwÕm oV AgVo."MmirgmVyZ Xhm Jobo H$s Vrg Am{U Ë`mVyZ nmMJobo H$s n§Mdrg' Ago CÎma ~è`mM _wbm§Zm H$mT>VmoVo. Am{U Ë`mVbr AZoH$ _wbo A§H$mV {Xbobo hoM

CXmhaU MwH$dVmV.8) A§H$mV _m§S>bobr dOm~mH$s A§H$mV gmoS>dVm

oUo hm dOm~mH$s {eH$Ê`mVbm gdm©V eodQ>Mm Am{UBVa Q>ßß`m§À`m _mZmZo Jm¡U Q>ßnm Amho.

n Ho$ai, ZmJmb±S>, _{Unya, _oKmb` Am{U {Ìnwam `m amÁ`m§Mm AndmX dJiVm (_mJrb dfm©Vhr `m amÁ`m§Ü`o _wbm§Mo ImOJr emioVOmÊ`mMo à_mU 40% nojm A{YH$ hmoVo) ~hþVoH$ gd© amÁ`m§V ImOJr emioV XmIb H$aÊ`mÀ`m _wbm§À`m à_mUmV dmT> {XgyZ oV Amho.n 2009 nmgyZ 10% `m dm{f©H$ XamZwgma J«m_rU ^mJmV ImOJr emioVrb nQ>Zmo§XUr_Ü`o dmT> hmoV Amho. ImOJr emioV OmÊ`mMmH$b AgmM am{hë`mg, 2018 n`ªV ^maVmV, J«m_rU ^mJmVrb 50% _wbm§Mr ImOJr emioV nQ>Zm|XUr Pmbr Agob.

÷

&& 26 && {ejUdoY && _mM© 2013

dOm~mH$s {eH$V Agbobo _yb darbn¡H$sH$moUË`mhr Q>ßß`m§da Agy eH$Vo. Ho$di Vm§{ÌH$nUoarV {eH$boë`m _wbm§Zm A§H$mVbr dOm~mH$s H$Xm{MVH$aVm oB©b na§Vw BVa j_Vm Ë`mÀ`mV AgVrbMAgo Zmhr. Ho$di A§H$mVë`m dOm~mH$sMr narjmKoD$Z dOm~mH$s~m~VMo {MÌ ñnï> hmoUma Zmhr."_wbm§Zm {H$_mZ EdTo> Var `m`bm ZH$mo H$m`?'Agm àý `mda {dMmabm OmVmo. _wbm§Zm darb gd©Jmoï>r `m`bm hì`mV. AgaÀ`m _yë`_mnZmV Ho$diVm§{ÌH$ dOm~mH$s H$m_ H$ê$Z mV dmT> H$ê$ eHo$bMna§Vw V§ÌmbmM J{UV _mZUo Am{U gmjaVobmM{ejU _mZUo `mMm YmoH$m Amnë`mbm nËH$amdmbmJob. _hmamï´>mMm AmH$ma Am{U g§»`m bjmVKoVm EImXr MwH$sMr g_OyV Oa ì`dñWoV ngabrVa Vr H$mT>Ê`mg {H$Vr H$mi OmVmo Ë`mMm AZw dAmnë`mH$S>o Amho.

Á`m ~mbH$m§Zm ì`dhmamVrb J{UVo oVmV, mo½`A§XmOmZo ñd §nmH$ H$aVm oVmo, JmoQ>çm IoiVmZmg§»`m H$iVmV Am{U ~oarO, dOm~mH$s Vm|S>r H$aVoVo, _mV¥ mfoV Amnbr _Vo ì`º$ H$aVm oVmV,

ñdV:Mo åhUUo {ejH$, A{YH$mè`m§Zm Z {~MH$Vmgm§JVm oVo, `m _wbm§Zm AgaMm Ahdmb "H$mhrMZ oUmar _wbo' m mXrV Q>mH$Vmo, hm \$ma _moR>m JwÝhm

AmnU m ~mbH$m§À`m ~m~VrV H$arV AmhmoV. g§nyU©XoemZo `m JwÝh`mbm OUy _mÝ`Vm {Xbobr Amho AemVèhoZo ~mVå`m àgm[aV hmoV AmhoV. Vm|S>r ~oarO-dOm~mH$s oUo hr Z¡g{J©H$arË`m {eH$br OmUmar_yb yV J{UVr j_Vm Amho. AgaÀ`m Ñï>rZo _mÌA§H$mV _m§S>bobr dOm~mH$s H$aVm oUo hr _yb yVJ{UVr j_Vm Amho. Aer VmoH$S>r e¡j{UH$ g_OAgboë`m g§ñWobm AmnU emgZmZo H$amd`mMo BVHo$_hÎdmMo H$m_ H$m ~hmb H$ê$Z Q>mH$bobo Amho?

EH$m \§$S>oS> EZ.Or.Amo.bm maV^amÀ`m JwUdÎmmVnmgUrMo H§$ÌmQ> XoUo, AgaÀ`m Ahdmbmb {XbrOmUmar AdmOdr à{gÕr, Ë`mVyZ ImOJrH$aUmH$S>oOmÊ`mgmR>r AmIbm OmUmam añVm, emgZmÀ`mH$m_m§Mo AmCQ>gmo{gªJ ho ñdV§Ì boIm§Mo {df` Amho.

JwUdÎmoH$S>o OmÊ`mMm añVm AmIUo AmO OmñV_hÎdmMo Amho. `mo½` Ë`m kmZaMZmdmXr nÕVrAmnë`m Aä`mgH « $_mV, nmR >çn wñVH$mV,{ejUnÕVrV Am{U dJm©dJm©V oVrb ho AmnUnm{hbo Va nÕVera à`ËZ H$arV Q>ßß`mQ>ßß`mZo JwUdÎmmgwYmaUo ghO eŠ` Amho. _hmamï´>mVrb AZoH$emgH$s` {ejH$ Ë`m {XeoZo H$m_mbmhr bmJboboAmhoV.

X¡. _hmamï´> Q>mBåg 2012 _YyZ gm^ma

n 2010 _Ü`o ^maVmVrb, B`Îmm 5 dr Vrb 46.3% _wbo B`Îmm 2 ar À`m j_VoMm _OHy$a dmMy eH$br Zmhr. 2011 _Ü`o `mà_mUmV 51.8% n`ªV dmT> Pmbr Va 2012 _Ü`o ho à_mU 53.2% BVHo$ Pmbo Amho. emgH$s` emim§Ü`o Zm|X Pmboë`m B`Îmm 5 drÀ`m _wbm§n¡H$s, B`Îmm 2 ar À`m j_VoMm _OHy$a dmMVm Z `oUmè`m _wbm§Mo à_mU 49.3% (2010) dê$Z 56.2% (2011) d56.2% dê$Z 58.3% (2012) BVHo$ dmT>bo Amho. n 2011 nmgyZ 2012 n`ªV, B`Îmm 5 dr À`m _wbm§À`m dmMZ j_VoÜ`oh[a`mUm, {~hma, _Ü`àXoe, _hmamï´> Am{U Ho$ai `m amÁ`m§Ü`o _moR>çm à_mUmV KgaU (5% [~§Xy§Zr d Ë`mnojm A{YH$) {XgyZ `oVo.B`Îmm 5 dr À`m _wbm§À`m dmMZ j_Vo_Yrb KgaU _hmamï´> d Ho$ai_Yrb ImOJr emim§Ü`o gwÕm d _moR>çm à_mUmV AZwXm{ZVemim§Ü`o {XgyZ oV Amho. n B`Îmm 3ar À`m nQ>Zm|XUr Pmboë`m _wbm§n¡H$s B`Îmm 1 brÀ`m j_VoMm _OHy$a dmMy Z eH$Umè`m _wbm§À`mà_mUmV {Z`{_VnUo dmT> Pmë`mMo {XgyZ `oV Amho. 2009 _Ü`o 53.4% dê$Z 2010 _Ü`o 54.4%, 2011 _Ü`o 59.7% d2012 _Ü`o 61.3% BVHo$ ho à_mU dmT>bo Amho. emgH$s` emim§Ü`o nQ>Zm|XUr Pmboë`m _wbm§Ü`ogwÕm `m à_mUmV 2010 _Ü`o57.6% dê$Z 2011 _Ü`o 64.8% d 2012 _Ü`o 67.7% BVH$s dmT> Pmbr Amho.

n Aga 2012 _Ü`o, _wbm§Mo gmono B§J«Or dmMZ d AmH$bZ j_Vm ~KÊ`mV Amë`m. g§nyU© J«m_rU ^maVmV, B`Îmm 5 dr _Ü`o Zm|XUrPmboë`m _wbm§n¡H$s 48.9% _wbo B§J«Or eãX d Ë`mnojm A{YH$ Am{U 22.5% _wbo gmonr B§J«Or dmŠ`o dmMy eH$br. B`Îmm 8 dr _Ü`oZm|XUr Pmboë`m _wbm§n¡H$s 47% _wbo dmŠ`o dmMy eH$br. B§J«Or eãX qH$dm dmŠ`o dmMy eH$Umè`m _wbm§n¡H$s 60% nojm A{YH$ _wboË`m§À`m ^mfoV eãX qH$dm dmŠ`m§Mm AW© gm§Jy eH$br.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 27 &&

"Aga' Mm Ahdmb Ambm Am{U Ë`m~amo~aM hmoUmar MMm© _V_Vm§Vao,

Amamon, àË`mammon nwÝhm XadfugmaIo gwê$ Pmbo. gZ 2005 nmgyZ Xadfu hoàmW{_H$ {ejUmÀ`m ^maVmVrb n[apñWVrMm AmT>mdm KoUmao ho gd}jU hmoVoAmho. Ë`mMo Ahdmb oV AmhoV, nU e¡j{UH$ JwUdÎmoMr pñWVr \$maer ~Xbbobr{XgV Zmhr. nU EH$ Mm§Jbr ~m~ åhUOo _wbm§Mr nQ>Zm|XUr d emioVrb CnpñWVrdmT>bobr {XgVo Am{U emioVrb ^m¡{VH$ gw{dYm§_Ü ohr dmT>/gwYmaUm Pmbobr{XgVo.

nU Varhr àý Amho Vmo e¡j{UH$ JwUdÎmoMm. EH$ _wÔm BWo OmUrdnyd©H$Z_yX H$ê$Z R>odbm nm{hOo Vmo åhUOo gaH$mar emim§nojm ImOJr emim§_Ü o A{YH$Mm§Jë`m XOm©M§ {ejU hmoV§. gaH$mar emim§V H$mhrM hmoV Zmhr, Agm Omo gyaAmO gJirH$S>o EoHy$ oVmo Vmo {VVH$mgm Iam Zmhr Ago hm Ahdmb gm§JVmo.dmMZ, JUZ AmXr {H«$`m§À`m ~m~VrV ImOJr d gaH$mar emim§_Yrb \$aH$ EH$-

"Aga'À`m ncrH$S>o

àgmX _UoarH$a

^rVr dmQ>Umao{df` ^rVr

dmQ>Uma Zmhr AemàH$mao {eH$Ê`mMoqH$dm H$mhr H$mi~mOybm R>odÊ`mMoñdmV§Í` Amnbr

{ejUì`dñWm XoVZmhr. gmh{OH$M

hr ^rVr KoD$Z{eH$Uo gwê$ amhVo

&& 28 && {ejUdoY && _mM© 2013

XmoZ Q>ŠŠ`m§nmgyZ AmR>-Xhm Q>Š`m§n ªV Amho. VrM~m~ {eH$dUrbm OmUmè`m d Z OmUmè`m _wbm§À`m~m~VrV Amho. {eH$dUrbm OmUmè`m _wbm§À`mJwUdÎmoV {eH$dUrbm Z OmUmè`m§À`m VwbZoV \$ma\$aH$ nS>bm Amho, Ago {XgV Zmhr. {VWohr \$aH$mMoà_mU EH$-XmoZ Q>ŠŠ`m§nmgyZ Xhm-~mam Q>ŠŠ`m§n ªVMAmho. `m gJù`mMm AW© BVH$mM H$s, ImOJremim H$m` qH$dm gaH$mar H$m`, "emio'Vrb {ejUH$m` qH$dm "{eH$dÊ`m§'Vrb {ejU H$m` JwUdÎmmhdr Agob Va `m gd© {R>H$mUr {eH$dÊ`mÀ`mnÕVrVM Am_ybmJ« ~Xb H$aÊ`mMr JaO Amho, ho{Z{üV.

emioV OmD$Z _wbm§Mo {ejU hmoV Zmhr dË`m§À`m BVahr j_Vm§Mm {dH$mg hmoV Zmhr, hrAmoaS> Zoh_rMr Amho, Zdr Zmhr. gaH$mar nmVirdê$Z,_wbm§Zr emioV `mdo `mgmR>r à`ËZ Ho$bo OmVmV,Am{U Ë`mbm ~è`mn¡H$s `ehr Ambobo {XgVo, ho{Z{üVM. Ë`mMà_mUo _wbm§Mo {ejU Mm§Jbo ìhmdoåhUyZ kmZ-g§aMZmdmX emim§_YyZ AmUÊ`mMm à`ËZgaH$ma H$arV Amho hohr _hÎdmMo Amho. (AmVmH$mhrOU `m kmZaMZmdmXmbm nmíMmË` H$ënZmåhUVmV, Vo AmnU gmoSy>Z XoD$!) _wÔm Agm AmhoH$s, ho gJio hmoD$Z gwÜXm _wbo {ejUmV _mJo H$m?(AgaMm Ahdmb `mo½` H$s A`mo½` `mdahr dmXAmhoV, Vohr AmnU AmÎmm H$mhrgo ~mOybm R>ody.)

`m (Am{U `mnyduÀ`m) Aga ( Am{UBVahr) Ahdmbm§Zr {ejUm g§X^m©Vbo AZoH$ àýAmnë`mg_moa R>odbo AmhoV. Ë`mV gmjaVm åhUOoH$m` `m AJXr _yb yV àým§nmgyZ Vo emioMo dJ©Mm¡H$moZr AgmdoV H$m fQ>²H$moZr Ago AZoH$ àý

AmhoV. VgoM {ejH$m§Mo H$m_mMo Vmg ghm AgmdoVH$s AmR>? Ë`m§Zm embm~mø H$m_m§Zm bmdmdo H$sZmhr? Zdm doVZ Am`moJ bmJy H$amdm H$s Zmhr AgoAZoH$. `m àým§da gaH$ma, gm_m{OH$ g§ñWm,{ejH$-nmbH$ `m gdmª_Ü o gmVË`mZo MMm© hmoVahmVmV. m gJù`m_mJo AWm©VM EH$ g_mZ J¥hrVH$Amho, Vo åhUOo, _wbm§Mo {ejU Mm§Jbo Pmbo nm{hOo.

_J XoemVë`m BVŠ`m §ÌUm BVŠ`m àH$maoH$m_ H$ê$Zhr Var àý CaVmoM H$s, _wbo {ejUmV_mJo H$m?

EH$ ~m~ {Z{üVnUo bjmV Ambr Amho,H$s, S>r.ES>, ~r.ES> Mo Q´>oqZJ ho nwaogo R>aV Zmhr. mQ´>oqZJMm _w»` ^a Amho Vmo {WAarda Am{U dJm©V{ejH$mbm gm_moao Omdo bmJVo Vo à°{ŠQ>H$b g_ñ`m§Zm.`m g_ñ`m _wbmÀ`m {eH$Ê`mg§X^m©Vë`m AgmoV dmdV©Zmg§X^m©Vë`m. dV©Zmg§X^m©Vë`m g_ñ`mhr_wbm§À`m {eH$Ê`mda _moR>m n[aUm_ H$aVmV Am{U`m g_ñ`m§Mm ^mJ Va gam©gnUo emim§_YyZXþb©{jbmM OmVmo. H$maU `m g_ñ`m AmoiIm`À`mH$em d gmoS>dm`À`m H$em mMo \$mago kmZ {ejH$m§ZmZgVo. à`moJerb nÜXVt_Ü`o H$m_ H$aUmè`m{ejH$m§Zm `mMo {ejU KoD$Zhr AZoH$Xm g_ñ`mbjmV oD$Z Cnm``moOZm H$am`bm doi bmJVmo Va40-50 _wbm§À`m JQ>mV Va Vo AmUIrZM AdKS>R>aVo.

_wimV AZoH$ àý/g_ñ`m Aem AgVmVH$s, Ë`m§Zm V`ma CÎmao {_iV ZmhrV, Vr emoYmdrbmJVmV. dV©ZmÀ`m AmH$bZmÀ`m g_ñ`m gmoS>mMnU X¡Z§{XZ ì`mdhm[aH$ AZoH$ àý AgVmV._amR>dmS>çmVrb "gJamoir' oWrb EH$m emiobm

n 2010 _Ü`o B`Îmm 5 dr _Ü`o Zm|XUr Pmboë`m gd© _wbm§n¡H$s 29.1% _wbo XmoZ A§H$s hmVÀ`mMr dOm~mH$sMr J{UVo gmoS>dy eH$brZmhrV. ho à_mU 2011 _Ü`o 39% Pmbo d 2012 _Ü`o Ë`mV AOyZ dmT> hmoD$Z 46.5% BVHo$ Pmbo Amho. Am§Y«àXoe, H$Zm©Q>H$ dHo$ai dJiVm, àË`oH$ amÁ`mV J{UVmÀ`m j_VoÜ`o _moR>çm à_mUmV KQ> Pmë`mMo {XgyZ `oVo. n {h_mMbàXoe, n§Om~, h[a`mUm,N>ÎmrgJT>, _Ü`àXoe, JwOamV Am{U _hmamï´> `m gd© amÁ`m§V 2012 _Ü`o B`Îmm 5 dr _Ü`o AgUmar _wbo 2011 _Yrb B`Îmm 5 dr_Ü`o AgUmè`m _wbm§À`m VwbZoV _moR>çm à_mUmV H$_Hw$dV Agë`mMo {XgyZ `oVo. Ho$ai gmoS>ë`mg X{jUoVrb amÁ`m§Ü`o 2011 nmgyZ`m pñWVrV H$mhrM ~Xb Pmbobm Zmhr. Va Ho$ai_Ü`o ~è`mM à_mUmV gwYmaUm Pmë`mMo {XgVo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 29 &&

H$ÝgëQ>Ýgr XoVmZm EH$ AS>MU bjmV Ambr. Vremim gH$mi - Xþnma Aer XmoZ doiMr hmoVr.Xþnmar OodU Pmë`mda H$mhr _wb§ Kar Om`Mr, VrnaV `m`Mr ZmhrV. àm_w»`mZo Vr eoVmda Om`MrqH$dm JmdmV Q>H$V ~gm`Mr. gH$mir AmB©-dS>rb_wbm§Zm emioV nmR>dm`Mo nU Xþnmar Vo Kar Zgm`Mo._J Amåhr Ë`mda Cnm` emoYbm. gH$miÀ`m VrZVmgm§V, àm_w»`mZo dmMZ-boIZ-JUZ AmXrj_Vm§Mr H$m_o H$am`Mr d XþnmaÀ`m doimV gamd dBVa H$m_o H$am`Mr. Ë`m_wio Xþnmar H$mhr _wbo AmbrZmhrV Var j_Vm§Mr {H$_mZ H$m_o Var Ë`m§Mr nyU©hmoVrb. ho CXmhaU EdT>çmgmR>rM H$s, ñWm{ZH$n[apñWVrZwgma Ago ~Xb emco` aMZoV H$amdobmJVmV d H$m`ÚmMr Mm¡H$Q>hr nmimdr bmJVo.

AZoH$ _wbm§Zm AZoH$ {df`m§Mr rVr AgVo.(agm`Zemó d J{UV m {df`m§À`m rVrZo AmR>drVo Xhmdr Aer VrZ df} _mPr AË §V dmB©Q> Jobr.)Aem {df`m§g§X^m©Vrb ^rVrMm VmU KoD$Z _wbo{Xdg^a dmdaV AgVmV. gmh{OH$nUo Á`m{df`m§Vbm Omo ^mJ Ë`m§Zm ghOnUo O_y eH$Vmo,Vmohr O_oZmgm hmoVmo. Ago rVr dmQ>Umao {df` rVrdmQ>Uma Zmhr Aem àH$mao {eH$Ê`mMo qH$dm H$mhrH$mi ~mO ybm R > odÊ`mM o ñdmV § Í` Amnbr{ejUì`dñWm XoV Zmhr. gmh{OH$M hr rVr KoD$Z{eH$Uo gwê$ amhVo Am{U Ë`m down shifting _wio{eH$Uo H$_r hmoVo. _wbm§Mo emioVbo ApñVËd Ho$diemar[aH$M ahmVo.

nwT>Mm _wÔm Amho Vmo AmOÀ`m dJ©nÜXVrMm.dJm©V 40-50 _wb§ AgVmV Am{U àË oH$ _wbmn ªV{ejH$mbm nmohMU§ AdKS> OmV§. AZoH$ {R>H$mUr

hr dñVwpñWVr Amho. J«m_rU ^mJmV AZoH$ {R>H$mUrdJm©V BVŠ`m _wbm§Zm ~gm`bm nwaoer OmJmhr ZmhrAer AdñWm AgVo. `m_wio JQ>nÜXVr gma»`m{ejUnÜXVr dmnaUo, _wbm§À`m JaOoZwgma Ë`m§À`mH$S>oì`{º$JV bj nwadU§ hr ~m~ eŠ` hmoV Zmhr,n`m© mZo _mJo nS>Umar qH$dm A{YH$ bj XoÊ`mMrJaO AgUmar _wb§ Xþb©{jbr OmVmV, ~mOybmnS>VmV, gmh{OH$nUo Á`m§Zm g_Ob§ Ë`m§Zm g_Ob§,Á`m§Zm Zmhr, Ë`m§Zm Zmhr, `mMàH$mao emioV H$m_hmoV§ Am{U {eH$dÊ`m§_YyZhr hoM hmoV Agmd§, H$maU{eH$dUrV OmUmè`m _wbm§À`m àJVrV Iyn _moR>m\$aH$ nS>bobm Amho Ag§ "Aga'À`m AhdmbmVVar {XgV Zmhr.

AmO {ejH$m§Mr Zo_UyH$ _wbmIVr KoD$ZhmoV Agbr Var _w»`V… hmoVo Vr Ë`m§Zm S>r.ES.,~r.ES²>. bm {_imboë`m _mH$mªdaM. narjoV _mH©${_idVm oUo hr j_Vm doJir Am{U {eH$dVm oUohr j_Vm doJir. _wbm§Zm EImXr Jmoï> g_OmdyZgm§JUo, Ë`m§Zm ñdV… {dMma H$am`bm àd¥Îm H$aUo,Vr H$m` àH$mao {dMma H$aV AmhoV ho AmoiIVmoUo, CÎm_ g§dmXj_Vm AgUo, m j_Vm narjoVrb

_mH$m©VyZ {XgV ZmhrV, Ë`m Agmì`m bmJVmV dË`m {dH${gV hmoVrb Ago à{ejU bmJVo. Ë`m_wioS>r.ES., ~r.ES. Mr à{ejUo Am_ybmJ« ~XbmdrbmJVrb. Am_À`m AZoH$ H$ÝgëQ>Ýgr emim§À`mH$m_m_YyZ ho bjmV Ambo Amho, H$s AmO Agboë`m{ejH$m§_Ü ogwÜXm `m j_Vm WmoS>çm-~hþV à_mUmVH$m hmoB©Zm, nU {dH${gV H$aVm oVmV. nU Ë`mgmR>rgmVË`nyU© Ago à{ejU Úmdo bmJVo. EH$-XmoZà{ejUm§_YyZ ho hm oV Zmhr Am{U gaH$mar

n 2011 m dfm©Vrb emgH$s` emim§Yrb B`Îmm 5 dr _Ü`o AgUmè`m _wbm§Mr VwbZm 2012 m dfm©Vrb emgH$s` emim§Ü`o OmUmè`mB`Îmm 5 dr À`m _wbm§er Ho$ë`mg, XmoZ A§H$s hmVÀ`mMr dOm~mH$s gmoS>{dÊ`mÀ`m _wbm§À`m j_VoÜ`o 10% q~Xy§nojm (nag|Q>oO nm°BªQ>)OmñV KgaU Odi Odi gd©M amÁ`m§Ü`o Pmë`mMo {XgVo. {~hma, Amgm_ d Vm{_iZmSy> `m amÁ`m§Mm AndmX dJiVm, `m amÁ`m§VKgaU H$_r {XgyZ `oVo, Va Am§Y« àXoe, H$Zm©Q>H$ Am{U Ho$ai `m amÁ`m§V 2011 nmgyZ gwYmaUm Pmbr Amho qH$dm H$mhrM ~Xb ZPmë`mMo {XgyZ `oVo.

&& 30 && {ejUdoY && _mM© 2013

nmVirdarb à{ejUo Á`m àH$mao hmoVmV Ë`màH$maÀ`m à{ejUm§VyZ Va ZmhrM Zmhr.

gaH$ma aMZmdmXr {ejUnÜXVr AmUy nmhVAmho, hr ñdmJVmh© ~m~ Amho, Vr AmUbrM nm{hOo.nU Vr AmUVmZm JaO Amho, Vr CÎm_ à{ejUm§Mr.nU Ho$di dfm©VyZ EH$Xm {Xbobr à{ejUo nwaUmaZmhrV Va Vr gmVË`nyU© à{ejUo bmJVrb. H$maUgÜ`m Agbobr aMZm ~Xbm`Mr Va {ejH$m§Mr_mZ{gH$Vm ~Xbmdr bmJob. Vr gº$sZo ~XbÊ`mnojmg_OyZ C_OyZ ~Xbbr Va A{YH$ XrK©H$mi n[aUm_XoB©b. `m aMZmdmXr nÕVrZo 2-3 df} gmVË`mZoà{ejU Úmdo bmJob. gwédmVrMo ghm-AmR> _{hZo{ejH$m§Mr _mZ{gH$ V`mar H$aÊ`mVM Úmdo bmJVrb.~Xb H$am`Mm åhQ>ë`mda {ejH$m§Zm haKS>r àýnS>Vrb. Am{U Ë`m àým§Mr CÎmao Ë`m§Zm bJoM{_imdr bmJVrb. àý a|JmiV am{hbo Va nwÝhm{ejH$ OwZmM _mJ© AZwgaVrb.

embo {ejU d _wbm§Zm AdJV AgUmarH$m¡eë o m§Mr OmoS>Ur H$er H$am`Mr, hm à{ejUmMm^mJ Agbm nm{hOo. añË`mda ^mOr {dH$Umar _wbo^mÁ`m§Mo amoOMo ~XbUmao Xa bjmV KoD$Zhr{H$bmoÀ`m Xamà_mUo nmd {H$bmo Am{U XrS> {H$bmoMoXahr ghOnUo Vm|S>r gm§Jy eH$V AgVrb Va Ë`m§ZmemioV AnyUmªH$ {eH$Uo OS> H$m OmVo? _hmamï´>mÀ`m{d{^Þ ^mJmV {d{dY àH$maMr eãX`moOZm dmnamVAgVo. `mnmgyZ ^mfm{ejUmMr gwédmV H$m ZmhrhmoV? EImXo eoVH$ar _yb eoVrÀ`m g§X^m©V eoH$S>mo

eãX gm§Job, Va dmÊ`mMo _yb Ë`m g§X^m©V gm§Job._J ho H$aÊ`mMo ñdmV§Í` {ejH$m§Zmhr Agbo nm{hOo.Am{U Ë`m§Zm àm_m{UH$nUo H$m_ H$aVm `mdo Aerì`dñWmhr Agbr nm{hOo.

"Aga' À`m AhdmbmÀ`m ~m~VrV EH$_wÔm OmVm OmVm Zm|Xdmdmgm dmQ>Vmo, Am{U Omo _wÔm\$magm MM}bm Ambobm {XgV Zmhr, nU H$Xm{MV"Aga' H$mam§Zr Vmo bjmV KoVbmhr Agob. VmoåhUOo 9-10 d`md`ªV OmUdUmar _wbm§À`mà{VgmXmVrb A{Z`{_VVm. AmO EImXo J{UVAMyH$ Ho$bo åhUyZ CÚm H$aobM Ago Zmhr. `md`moJQ>mn ªV _wbm§Mo _yë`_mnZ Ë`m Ë`m {ejH$m§ZrH$mUo `mo½`. H$maU Ë`mbm _yb g§nyU©nUo _m{hVrAgVo. Ooìhm Ì`ñW ì`º$s ho _yë`_mnZ H$aVo,Voìhm H$mhr doim _wbm§Mm VmËH$mi à{VgmX hm `mA{Z`{_VVobm Yê$Z Ambobm {XgVmo. (amoO H$m_H$aUmè` {ejH$mbmhr Vmo {XgVmo.) Aem doirH$mhrer _XV Ë`m _wbmbm H$aUo JaOoMo AgVo.Ver _XV {Xbr Jobr Zmhr Va _yb JS>~S>Vo,Am{U `mMm n[aUm_ `oUmè`m {ZH$mbmda hmoD$eH$Vmo.

Agmo. "Aga' À`m {Z{_ÎmmZo hr gmarMMm© hmoVo Amho. ho gd© àý gmoS>{dÊ`mgmR>rgm_y{hH$[aË`m nmdbo CMbÊ`mMr JaO Amho.Xmofmamonm§VyZ $\$a H$mhr gmÜ` hmoUma Zmhr. ZwH$gmZ_mÌ _wbm§Mo hmoB©b.

n B`Îmm 5 dr _Ü`o Zm|XUr Pmboë`m gd© _wbm§n¡H$s ^mJmH$ma gmoS>{dVm Z `oUmè`m _wbm§Mo à_mU 2010 _Ü`o 63.8% dê$Z 2011_Ü`o 72.4% Pmbo Va 2012 _Ü`o ho à_mU 75.2% BVHo$ Amho. g§nyU© J«m_rU maVmV, XmoZ dfmªnydu B`Îmm 5 dr À`m gd© _wbm§n¡H$sXmoZ V¥Vr`m§e _wbm§Zm gmono ^mJmH$mamMo J{UV `oV ZìhVo. 2012 _Ü`o ho à_mU VrZ MVwWmªemÀ`m Odinmg Amho.n {ejUm{YH$ma H$m`ÚmVrb VaVwXr§Zwgma, {dÚmWu-{ejH$ JwUmoÎmamV gwYmaUm Pmë`mMo {XgVo. 2010 _Ü`o m VaVwXr nyU© H$aUmè`memim§Mo à_mU 38.9% hmoVo, 2012 _Ü`o ho à_mU dmTy>Z 42.8% Pmbo Amho. n ^oQ>r {Xboë`m emim§n¡H$s 73% emim§Ü`o {nÊ`mMonmUr CnbãY hmoVo. na§Vw 17% nojm H$_r emim§Ü`o {nÊ`mÀ`m nmÊ`mMr gw{dYm CnbãY ZìhVr. ~mH$sÀ`m emim§Ü`o {nÊ`mÀ`mnmÊ`mMr gw{dYm CnbãY hmoVr na§Vw nmUr {nÊ`m`mo½` ZìhVo. n _wbtgmR>r doJio em¡Mmb` AgUmè`m emim§Ü`o Odinmg AÜ`m©emim§Ü`o _wbtgmR>r dmnaÊ`mOmoJo em¡Mmb` hmoVo Va 2010 _Ü`o ho à_mU EH$ V¥{V`m§e hmoVo. ^oQ> {Xboë`m emim§Ü`o 87.1% emim§Ü`o_Ü`mÝh ^moOZ {Xbo Joë`mMo {ZXe©Zmg Ambo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 31 &&

AcrH$S>o "Aga' m g§ñWoZo à{gÕ Ho$cocr dñVwpñWVr AWm©VM g_mYmZH$maH$

Zmhr, CcQ> AñdmñÏ`mcm Am_§ÌU XoUmar Amho. `m AhdmcmV _mJrc VrZ Mmadfm©Vrc _yc yV H$m¡eë`m§À`m KgaUrMm AmcoI _m§S>cm Amho. Iao Va 2005_Ü o H|$Ð gaH$maZo kmZaMZmdmXr {ejUmMm nwañH$ma Ho$ë`mnmgyZ {dÚmÏ`mªÀ`mAmH$cZmV, _yc yV H$m¡eë o `m§V cjUr` gH$mamË_H$ ~Xc {XgUo Ano{jVhmoVo. nU Vgo KS>VmZm {XgV Zmhr.

2005 gmcr H|$Ð gaH$maZo kmZaMZmdmXr nÕVrMm emco` {ejUmgmR>rnwañH$ma Ho$cm. AWm©V Ë`mnydu hr {ejUnÕVr emgZ nmVirda dÁ © hmoVr Ago_mZÊ`mMo H$maU Zmhr, H$maU ñdmV§Í`moÎma H$mimV åhUOo 1952-53 _Ü o_Ðmg {dÚmnrR>mMo Hw$cJwê$ S>m°. E. cú_Uñdm_r _wX{c`ma `m§À`m AÜ`jVoImcrZo_coë`m _mÜ`{_H$ {ejU Am`moJmZo Amncm Ahdmc gmXa Ho$cm hmoVm. Ë`m_Ü o"AÜ`mnZ åhUOo Ho$di empãXH$ g§àofU qH$dm Ame` ñ_aUmV R>odÊ`mg _XV

dfm© CX`Z Hw$cH$Uu

aMZmdmX Am{U "Aga'

kmZaMZmdmX hrHo$di EH$

{ejUnÕVr ZmhrVa Vmo EH$ Ñ{ï>H$moZ

Amho. åhUyZMaMZmdmXmZwgma

EImÚmAme`mgmR>r EH$M

EH$ nÕVr AgyeH$V Zmhr.

&& 32 && {ejUdoY && _mM© 2013

H$aUo Zmhr, Va {eH$Ê`mMr qH$dm AW©nyU©, dmñVdOrdZmer gwg §JV Agm`cm hdr. `mgmR>r"H¥${VAmYm[aV nÕVr', "àH$ën nÕVr' m§Mm Adc§~H$aÊ`mV `mdm' Agm ñnï> C„oI Amho. Ë`m doir"kmZaMZmdmX' Agm eãXà`moJ Ho$cm ZìhVm na§Vw{e\$maet_Ü`o Vmo à{Vq~{~V hmoVmZm {XgVmo.Ë`mZ§VaÀ`mhr AZoH$ amï>r` Am`moJmÀ`m {e\$maet_Ü oVmo AmT>iVmo. Ago AgyZhr AmO BVŠ`m dfm©Z§Va"Aga'À`m AhdmcmV_yc^yV H$m¡eë`m§_Ü`oH $_VaVm Am{UH$mcmZ wH « $_ o èhmgAmT>iV Agoc Va hrqMVoMr ~m~ Amho.H$maU AmVm ^m¡{VH$gw{dYm§_Ü`o gwYmaUmhm oV Amho. S>rES>,~rES> _hm{dÚmc`oCX §S > Pmë`m_ wi oà{e{jV {ejH$m§MrH$_VaVm Zmhr AgoAgVmZm gÚ:pñWVrOer Agm`cm hdrhmoVr Ver {XgV Zmhr. CcQ>, ì`ñV à_mUmVMdmñVd g_moa oVo Amho.

XmoZ ñVam§da `mMm {dMma H$aVm oB©c, EH$ImOJr {dZmAZwXm{ZV S>rES>, ~rES> _hm{dÚmc o`m§Mr g§»`mË_H$ dmT> Am{U _yc yV H$m¡eë`m§MmèhmgmMm H$mi `m§V H$mhr ghg§~§Y Amho H$m VoVnmgyZ nmhmdo cmJoc. H$maU Á`m AcrH$S>À`m

XmoZ-VrZ dfm©Vrc àJVr qH$dm AYmoJVrMm "Aga'ZoAmT>mdm KoVcm Amho Ë`mM H$mimV Zì`mZo à{e{jV{ejH$ Zo_co Joco AgÊ`mMr eŠ`Vm Amho. àmW{_H$ñVam§darc _wcm§_Ü o _yc yV H$m¡eë o mdrV mgmR>r`m {ejH$m§Zm `mo½` Vo à{ejU {_imco Amho H$m,Ë`m à{ejUmMm XOm© H$m` hmoVm, H$moUË`m {ZH$fm§daS>rES>, ~rES> _hm{dÚmc`m§V à{ejUmWvMr {ZdS>Ho$cr OmVo, `m gd© Jmoï>r VnmgyZ nmhmì`m cmJVrc

Am{U Xwgao åhUOogd © g m _ m Ý ` nU o{ejH$m§Zr A§_cmVA m U c o ë ` mAÜ`mnZ nÕVr.dV ©_ mZnÌm §_Ü` ogÜ`m `m {df`mdaOr _Vo _m§S>cr OmVAmhoV Ë`m§V H$mhrVÁkm §À`m _V o`m KgaUrcm"k m Z aMZ md m X 'H$maUr^ yV Amh oAgm g_O Amho.na§Vw kmZaMZmdmX

ñdrH$macm åhUOo X¡Z§{XZ ì`dhmamV Zo_H$m H$moUVm~Xc Ho$cm ho nmhUo Amdí`H$ Amho. kmZaMZmdmXrnÕVrZo Ho$ë`m OmUmè`m _yë`_mnZmgmR>r {ejH$m§Zmà{ejU {_imco Amho. _yë`_mnZmnyduMm Q>ßnm Amho,AÜ``Z AÜ`mnZ nÕVrMm Ë`m~m~V AOyZ nwaoerñnï>Vm Amcocr Zmhr.

aMZmdmXr nÕVrZo Ho$coco Ho$di _yë`_mnZ AnyU©

n XoenmVirda 6-14 d`moJQ>mVrb emim~mø _wbm§Mo à_mU 3.5% Amho. Va _hmamï´>mV ho à_mU 1.5% Amho. n gd}jUmÀ`m{XderMr ^maVmVrb àmW{_H$ emim§Vrb (B. 1-4/5) _wbm§Mr gamgar CnpñWVr 71.3% hmoVr Va _hmamï´>mV _wbm§Mr CnpñWVr90.5% BVH$s AmT>iyZ Ambr. n XoemÀ`m VwbZoV _hmamï´>mVrb _wbm§Mr nQ>Zm|XUr d CnpñWVr Mm§Jbr Amho. n XoenmVirda B`Îmm3 arÀ`m _wbm§n¡H$s \$º$ 38.6% _wbo {H$_mZ 1 brÀ`m ñVamMm n[aÀN>oX dmMy eH$VmV. Va _hmamï´>mV ho à_mU 59.2% Amho.n ^maVmVrb B`Îmm 5 drÀ`m _wbm§n¡H$s \$º$ 46.8% _wbo {H$_mZ B`Îmm XwgarÀ`m ñVamMr Jmoï> dmMy eH$VmV Va _hmamï´>mV 58.3%_wbo `m ñdénmMo dmMZ H$aVmV.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 33 &&

Amho. H$maU AÜ`mnZ.. _yë`_mnZ Aer hrgmVË`nyU© à{H«$`m Amho. gÜ`m AÜ`mnZ dV©ZdmXrAm{U _yë`_mnZ aMZmdmXr ho YmoaUo Iao Va "Aga'ZonhmUr Ho$coë`m èhmgm_mJMo H$maU Amho. _yc yVH$m¡eë`m§_Ü o gwYmaUm KS>dyZ AmUm`Mr Agoc VagwédmVrÀ`m Q>ßß`mnmgyZ åhUOo AÜ`mnZmnmgyZgwédmV H$amdr cmJoc. AÜ`mnZmMm {dMma H$aVmZmHo$di AÜ`mnZ nÕVtMm {dMma H$aUo nwaogo Zmhr VaË`m_mJrc Ñ{ï>H$moZmMm Jm§^r`m©Zo {dMma H$amdmcmJoc.

kmZaMZmdmX hr Ho$di EH$ {ejUnÕVr ZmhrVa Vmo EH$ Ñ{ï>H$moZ Amho. åhUyZM aMZmdmXmZwgmaEImÚm Ame`mgmR>r EH$M EH$ nÕVr Agy eH$VZmhr.

{dÚmWu Á`m n[agamV amhVmo VoWrc g§X © Ë`mÀ`mAÜ``Zmcm àmá hmoVmV. ^mfm{ejU, J{UVmMo{ejU `m gdmªZmM ñWm{ZH$ g§X^© AgVmV.(Ë`m_wioM _amR>r _wcm§Mo B§J«Or {eH$Uo Am{UB§J«OrVyZ {eH$Uo _amR>rBVHo$ ghO hmoV Zmhr) BVHo$MZìho Va {dÚmWu Á`m Hw$Qw>§~mVyZ Amcocm AmhoË`mMmhr AÜ``Zmda n[aUm_ hmoVmo. Am{W©H$,gm_m{OH$ÑîQ>çm àJV Hw$Qw>§~mVrc _wco Am{U _mJmg,Xw~©c KQ>H$m§Vrc _wco `m§À`m H$m¡Qw>§{~H$ dmVmdaUmVcjUr` V\$mdV AmT>iVo. mfm{dH$mgmda Ë`mMmhrn[aUm_ hmoVmo. {ejH$mZo dJ©ì`dhmamV `m g§X^m©MrXIc KoUo Amdí`H$ Amho.

_wco Oo Ioi IoiVmV, CXm. {H«$Ho$Q>, {dQ>rXm§S>yAgo H$moUVohr, Vo Ioi IoiÊ`mMr _w m Z XoVmHo$di Ë`m IoimMo {Z`_ nmR> H$am`cm gm§{JVco Va_wco Xya{MÌdmUrdarc {H«$Ho$Q>À`m qH$dm AÝ`

H$moUË`mhr gm_Ý`mMm _Z_wamX AmZ§X KoD$ eH$VrcH$m? H¥$Vr Z H$aVmM Ho$di dmMZmZo Ame`mMog_J«VoMo AmH$cZ hmoUma Zmhr. Oo VÎd IoimÀ`m~m~VrV VoM AÝ` {df`m§À`m ~m~VrVhr cmJy hmoVo.H¥$Vr H$aÊ`mÀ`m g§YrnmgyZ d§{MV R>odyZ J{UVmgma»`m{df`m§Mo AmH$cZ H$go hmoUma? _yVm©H$Sy>ZMA_yVm©H$S>o AgmM hm àdmg Amho. _yVm©_Yrc AZw d{Xco VaM J{UVmVrc _yc yV H$m¡eë o AmË_gmVhmoD$ eH$Vrc.

AZw dmVrc VmoMVmonUm_wio AÜ``Z H§$Q>midmUohmoVo, amoO dJm©V oUo, ghm Vmg EH$m OmJr ~gUo,{ejH$m§Zr gm§{JVcoco EoH$Uo, Vo nmR> H$aUo hmM OaX¡Z§{XZ dJ©ì`dhma Agoc Va _yc yV H$m¡eë`m§daà wËd oUma H$go? amoOMm {Xdg ZdrZ Agoc,ZdrZ AmìhmZ Agoc Va _wcm§Zm emioV oUo AmZ§XmModmQ>oc. j_Vm§Mo ÑT>rH$aU hmoÊ`mgmR>r doJdoJù`mAZw dm§VyZ gamd Pmcm nm{hOo. EH$M Jmoï> EH$mMnÕVrZo nwZ:nwÝhm H$aUo hm gamd hmoD$ eH$V Zmhr.

ZdrZ Ame` {eH$VmZm, Vmo {eH$Ê`mgmR>rAmdí`H$ nyd©kmZ V`ma Pmcoco AgUo Ano{jVAmho. Vgo Zgoc Va ZdrZ Ame`mÀ`m AS>MUroVmV. {ejH$m§Zr Zdr g§H$ënZm {eH$dm`cm gwédmV

H$aÊ`mnydu dJm©Vrc gd© _wcm§Mo Ë`m~m~V nyd©kmZV`ma Agë`mMr ImVaO_m H$ê$Z KoUo Amdí`H$Amho. Vgo Zgoc Va, Á`m _wcm§Mo nyd©kmZ V`ma ZmhrË`m§À`mgmR>r doJir H¥$Vr XoUo Amdí`H$ Amho. VgoZgoc Va, Á`m _wcm§Mo nyd©kmZ V`ma Zmhr Ë`m§À`mgmR>rdoJir H¥$Vr H$ê$Z KoUo Amdí`H$ Amho. Vgo ZgocVa, Á`m _wcm§Mo nyd©kmZ V`ma Zmhr Ë`m§À`mgmR>rdoJir H¥$Vr H$ê$Z KoUo Amdí`H$ Amho. Vgo Zgoc

n J{UVm_Ü`o XoenmVirda B`Îmm 3 arÀ`m _wbm§n¡H$s 26.3% _wbo {H$_mZ dOm~mH$sMr J{UVo H$é eH$VmV Va _hmamï´>mV ho à_mU24.0% Amho. n ^maVmVrb B`Îmm 5 drÀ`m _wbm§n¡H$s 24.8% _wbo {H$_mZ ^mJmH$mamMr J{UVo gmoS>dy eH$VmV. Va _hmamï´>mV 5drÀ`m _wbm§Mo {H$_mZ mJmH$mamMo J{UV gmoS>{dÊ`mMo à_mU 22.6% Amho. n maVm_Ü`o B`Îmm 5 drVrb gmono B§J«Or eãX d Ë`mnojmA{YH$ dmMy eH$Umè`m _wbm§Mo à_mU 48.9% Amho Va, _hmamï´>mV ho à_mU 52.7% BVHo$ {XgyZ Ambo. n _hmamï´>mV B`Îmm 5 drÀ`m_wbm§n¡H$s, 21.2% _wbo {H$_mZ gmonr B§J«Or dmŠ`o dmMy eH$br Va ^maVmV ho à_mU 22.5% {XgyZ Ambo.

&& 34 && {ejUdoY && _mM© 2013

Va, Á`m _wcm§Mo nyd©kmZ V`ma Zmhr Ë`m§À`mgmR>rdoJir H¥$Vr XoUo Amdí`H$ Amho. "Aga'Zwgma H$mhrQ> o$ _wcm§_Ü oM `mo½` Vr àJVr {XgVo Amho `mMmAW© D$d©[aV _wcm§Mo nyd©kmZ V`ma ZgVmZmM Zì`mAme`mMr gº$s Ho$cocr AgUma, kmZmgmR>r nyd©kmZAmdí`H$ Amho ho aMZmdmXmMo _hÎdmMo VÎd Amho.

_wcm§À`m ghO àd¥ÎmrMm _mÜ`_ åhUyZ Cn`moJH$ê$Z KoVcm Va ~aoMgo H$m_ gmono hmoB©c. _wcm§Zm~mocm`cm AmdS>Vo, Va dJm©V Ë`mcmM {damoY AgVmo._wcm§Zm Ioim`cm AmdS>Vo, Va Ë`mÀ`m AË`ëng§Yr nwa{dë`m OmVmV. IoimÀ`m Vmgmcmhr J{UV{eH$dco OmVo. {MÌH$cm, H$m`m©Zw^d, g§JrV hoAË §V Xwc©{jV {df`, Á`m {df`m§À`m Vmgmcm_wco H$moUË`mhr VmUm{edm` {ZIi AmZ§X KoD$eH$VmV. _wcm§Zm ~mocm`cm AmdS>V Agoc VaEImXm KQ>H$ MM}gmR>r H$m XoD$ Z o? Ioim`cmAmdS>Vo Va J{UV Am{U ^mfoMo Ioi H$m KoD$Z oV? _wcm§Zm H¥$Vr H$am`cm AmdS>Vo Va e¡j{UH$

gmYZo {dH$V AmUUo qH$dm {ejH$m§Zr V`ma H$aUo`mV doi qH$dm n¡gm KmcdÊ`mMo H$maU Zmhr. EImÚmKQ>H$mgmR>r e¡j{UH$ gmYZ V`ma H$aVmZmMË`m~ÔcMr g§H$ënZm ñnï> hmoD$ eHo$c. AË §VghO, gmoß`m _mJm©Zr Z¡g{J©H$Vocm AZwgê$ZAZw dm§Mr _m§S>Ur Ho$cr Va, {dÚmÏ`mªZm VmUa{hVdmVmdaUmV {eH$Vm oB©c. {ejH$m§Zm _mÌ VmUOmUdUo eŠ` Amho. H$maU EImÚm KQ>H$mgmR>rAZwHy$c dmVmdaU V`ma H$aUo `mgmR>r emar[aH$,_mZ{gH$ Jw§VdUyH$ Amdí`H$ Amho. _wcm§À`m_mZgemómMm Aä`mg AgUo Amdí`H$ Amho. nUEH$Xm Aem àH$maÀ`m H$m_mMr gd` Pmcr H$s, VoA§JdiUr nS>oc Am{U {ejH$hr ZdrZ AZw dXoÊ`mg CËgwH$ hmoVrc, H$m_mMm AmZ§X KoD$ eH$Vrc.

aMZmdmX {ejUnÕVr `mnojm doJir Zmhr.aMZmdmXmMr H$mg Yê$Z Mm§Jë`m {ejUmMr Amg~miJm`cm haH$V Zmhr. {ejUmÀ`m `m emór`nÕVrMm Mm§Jcm "Aga' hmoB©c ho Z¸$s.

dm{f©H$ dJ©Ur én o 400/-Ì¡dm{f©H$ dJ©Ur én o 1000/-qH$dm J«m__§Jb g§ñWobm 10,000 én o dm A{YH$ XoUJrÚm."80 Or' H$b_mImbr Am`H$amVyZ gyQ> {_idm Am{U Xa_hm"{ejUdoY'Mm A§H$hr {_idm.dJ©Ur / amoI / MoH$ / S>mâQ>Zo "J«m__§Jb' m ZmdmZo nmR>dyeH$Vm._w§~B©-nwUo ~mhoarb MoH$gmR>r én`o 30/- dQ>UmdiAmdí`H$.

nwUo H$m`m©b` :J«m__§Jb, Jm§Yr^dZ n[aga, A§YemioeoOmar,H$moWéS>, nwUo 411 038. g§dmX : 020 25386687

_mM© 2013 && {ejUdoY && 35 &&

_wcmIV

O._mo.Aä §H$a5 df© gd© {ejm A{^`mZmMo àH$ën g§MmbH$ åhUyZ `m§Zr H$m_ nm{hb§Amho.

n«W_ `m g§ñWoMm "Aga 2012' Mm Ahdmb Vwåhmbm _mÝ` Amho H$m?

Ø A{O~mV Zmhr. `mM§ gdm©V _hËdmM§ H$maU åhUOo hm `m gd}jUm_Ü o Omo "g°ånb gmB©O' dmnabmJobm Vmo A{Ve` H$_r à_mUmV dmnabm Jobobm Amho Ag§ _mP§ ñnï> _V Amho. n{hbr Vo AmR>drn ªV AmO{_Vrg OdiOdi 1 H moQ>r 61 bmI {dÚmWu {ejU KoV AmhoV Am{U Ë`mn¡H$s \$ŠV27,700 {dÚmÏ`mªMo gd}jU Ho$bo Jobo Amho. `m gd}jUm_wio g_ñV {ejU dJm©À`m JwUdËVoMrH$ënZm H$er H$m` H$aVm oB©b ? åhUyZM _bm hm Ahdmb A{O~mV _mÝ` Zmhr.

ho gd}jU H$í`mn«H$mao ìhm`bm hd§ hmoV§ Ag§ Vwåhmbm dmQ>V§?

Ø `mgmR>r _r EH$ CXmhaU XoVmo. 2004 _Ü o emgZmZo OdiOdi 100 Q>ŠHo$ _wbm§Mo gd}jU Ho$b§hmoV§. Ë`m_Ü o Amåhr IoS>çmnmS>çmVë`m emionmgyZ AJXr ehamVë`m emim§M§hr gd}jU Ho$b§ hmoV§.Ë`mV Amåhmbm OdiOdi 8 bmI 63 hOma _wb§ Aer {_imbr H$s Á`m§Zm Ë`m§À`m d`mZwgmae¡j{UH$ H$m¡eë` AdJV ZìhVr. Ë`mdoir gdo©jU Pmboë`m 1.5 H$moQ>r {dÚmÏ`mªÀ`m _mZmZo 8 bmI63 hOma hm AmH$S>m VwbZoZo bhmZ hmoVm. Ë`mdoir ho gd}jU H$aVmZm OdiOdi 5 bmImÀ`m da{ejH$m§H$S>yZ n«íZmdbrhr ^ê$Z KoVbr Jobr hmoVr. BVŠ`m _moR>çm n«_mUmV gd}jU Pmb§ Va Ë`mVyZH$mhrVar {ZîH$f© H$mT>Vm oVmo Ag§ _bm dmQ>V§.

Ë`mdoir BVŠ`m _moR>çm n«_mUmV gd}jU Ho$ë`mZ§Va {ejUmMr JwUdËVm gwYmaÊ`mgmR>r gd© {ejmA{^`mZmÛmao H$moUVo à`ËZ Ho$bo Jobo?

Ø Ë`mdoir n«Ë oH$ Am_À`mH$S>o e¡j{UH$ H$m¡eë o H$_r Agboë`m Ë`m gd© _wbm§Mr `mXr hmoVr. `mgmR>rAmåhr Img n«{V{ZYtÀ`m _m\©$V kmZaMZmdmX hr Ho$di EH$ {ejUnÕVr Zmhr Va Vmo EH$ Ñ{ï>H$moZAmho. åhUyZM aMZmdmXmZwgma EImÚm Ame`mgmR>r EH$M EH$ nÕVr Agy eH$V Zmhr. kmZaMZmdmX

&& 36 && {ejUdoY && _mM© 2013

hr Ho$di EH$ {ejUnÕVr Zmhr Va Vmo EH$ Ñ{ï>H$moZ Amho. åhUyZM aMZmdmXmZwgma EImÚmAme`mgmR>r EH$M EH$ nÕVr Agy eH$V Zmhr. _wbm§Zm n«{ejU {Xb§. Ë`mdoir _hmamï´>mVrbdoJdoJù`m ^mJmVyZ 200 Vo 250 A{YH$mè`m§Zm `m gd© n«H$ënmV Amåhr gh^mJr H$ê$Z KoVb§ hmoV§.{dÚmÏ`mªÀ`m JaOoZwgma ZdrZ nmR>çH«$_ V`ma H$aÊ`mV Ambo hmoVo. {ejH$m§Zmhr {eH$dÊ`mgmR>rÀ`mZdrZ ZdrZ H$ënZm {eH$dë`m OmV hmoË`m. J{UV§ {eH$dÊ`mgmR>r doJdoJio à`moJ Ho$bo OmV hmoVo.JaOoZwgma Ë`m Ë`m {dÚmÏ`mªMr H$m¢Qw>{~H$, gm_m{OH$ Aem AS>MUr gmoS>dÊ`mMm à`ËZhr AmåhrË`mdoir Ho$bm hmoVm.

Ë`mdoir Pmboë`m gd}jmZwgma hr _wb§ An«JV amhÊ`m_mJMr _w»` H$maU§ H$moUVr hmoVr?

Ø Á`mdoir `m An«JV _wbm§M§ gd}jU Ho$b§ Voìhm Ag§ {XgyZ Amb§ H$s `mVbr ~arMer _wb§ gVVJ¡ahOa hmoVr. Or _wb§ amoOÀ`m amoO emioV oV hmoVr Ë`m§À`m_Yo An«JV _wbm§M§ n«_mU \$ma Aënà_mUmV hmoV§. Am{U Xwgè`m n«H$mam_Ü o _{V_§X _wbm§Mr g§»`m `m_Yo OmñV hmoVr. Ë`m§À`m d`mÀ`mJVrZo Ë`m§Mr e¡j{UH$ _yë`m§Mr dmT> Pmbobr ZìhVr.

2004 gmbr Pmboë`m gd}jUmZ§Va AmVm 2013 gmbr {ejUmMr n[apñWVr~Ôb Vw_M§ H$m` _VAmho?

Ø {ejUmMr JwUdËVm ImbmdVo Amho Am{U emgH$s` nmVirda H$mhrM à`ËZ Ho$bo OmV Zmhr `mbm_mPm gdm©V AmYr Amjon Amho. AmO {ejUmV A{Ve` à_mUmV AamOH$Vm _mObr Amho Ag§Oo ^`mdh {MÌ {Z_m©U Ho$b§ OmV§ _bm Ag§ dmQ>V§ H$s AmYr Vo Wm§~md§. AmO {_{Vg gJi§ H$mhrì`dpñWV Amho Aerhr n[apñWVr Zmhr na§Vw `mgmR>r g§ñWmH$Sy>Zhr bmoH$m§Zm Km~adÊ`mnojm H$mhrMm§Jbo ghH$m © Ano{jV Amho. {ejH$m§Zm Mm§Jë`m n«H$maM§ n«{ejU XoUo, {Q>qMJ b{ZªJ w{ZQ> mgmR>rbmJUmar CnH$aU§ nwadUo ho Aem àH$maMr _XV {_iÊ`mMr JaO OmñV Amho.

gmVË`nyU© gd©H$f _yë`_mnZ hr g§H$ënZm {ejH$m§Zm {H$VnV g_Obr ho VnmgÊ`mMo emgZmH$S>oH$moUVo gmYZ Amho?

Ø hr Jmoï> AJXr Iar Amho H$s gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZmMr g§H$ënZm {ejH$m§Zm {H$VnV g_Obr`m~~V e§H$m {Z_m©U hmoVo. ~è`mM doim emgZmH$Sy>Z Oo à{ejU {Xbo OmVo Vo {VVŠ`m Mm§Jë`m àH$mao{ejH$m§Zm {_iV Zmhr. Am{U {_imb§ Var àË oH$ {ejH$ Vo Mm§Jë`m àH$mao J«hU H$aVmoM Ago Zmhr(`mbm AndmX ZŠH$sM AmhoV) AmO Var ho VnmgÊ`mgmR>rMr H$moUVrhr §ÌUm emgZmH$S>o Zmhr.

AmO{_Vrg dJm©V 80-90 {dÚmWu AgVmZm gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZ hr g§H$ënZm am~dU§eŠ` Amho Ag§ Vwåhmbm dmQ>V§ H$m?

Ø gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZ hr g§H$ënZmM _wir Amnbr Zmhr. hr nÕVr Am°ñQ´>o{b`m `m XoemH$Sy>ZAmnU ñdrH$mabr. {ejUhŠH$ H$m`ÚmVM Aer VaVyX Amho H$s EH$m dJm©V {H$_mZ 30 _wb§AgmdrV. Am{U emgZmZo VwH$S>rMr g§»`m AOyZhr {Z{íMV Ho$bobr Zmhr. Am°ñQ´>o{b`m `m XoemVOoìhm hm à`moJ am~{dbm OmVmo Voìhm {ejH$m§Zm _wbm§Mm Aä`mg H$aÊ`mgmR>r OmñVrV OmñV doi

_mM© 2013 && {ejUdoY && 37 &&

{Xbm OmVmo. Amnë`mH$S>o {ejH$m§Zm {ZdS>UwH$sMr H$m_o, ~mH$s H$m_o Am{U dJm©Mm 90 Vo 100 nQ>AgVmZm hm n« moJ `eñdr hmoB©b Aer Anojm Var H$er H$aVm oB©b.

{ejUmMm hŠH$, gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZ, ImOJr emim§_Yo 25 Q>ŠHo$ AmajU `m gd© Jmoï>remgZmZo EH$Ì AmUyZ Kmoi Ho$bm Amho Ag§ Vwåhmbm dmQ>V§ H$m?

Ø H$moUVmhr H$m`Xm Ambm Va Vmo nyU© VmH$XrZo oÊ`mMr JaO AgVo. {ejUhŠH$ H$m`Xm ~mH$s {R>H$mUrAmbm åhUyZ Vmo Amnë`mH$S>ohr bdH$amV bdH$a hdm Aer d¥ËVr BWo {XgyZ Ambr. _wimV VmoH$m`Xm A_bmV AmUÊ`mgmR>r Amnë`mH$S>o Ë`mn«_mUmV bmJUmam {ZYr Am{U `§§ÌUm CnbãYZgVmZm Vmo AmUÊ`mMm AÅ>mhmg Ho$bm Jobm Amho. `m _yi H$m`X`mV H$moUVmhr ~Xb Z H$aUoAno{jV AgVmZm amOH$s` nmVirda `mV H$mhr ~Xb H$aÊ`mV Ambo. {ejUhŠH$ H$m`ÚmZwgma{ejH$m§Zr 45 {_{ZQ>§ CnpñWV amhUo Ano{jV AgVmZm emgZmZo EH$ n[anÌH$ H$mTy>Z Vr doi 30{_{ZQ>mMr Ho$br. AemM n«H$mao H$mhr ~m~VrV {ejUhŠH$ H$m`ÚmZwgma AmH$maÊ`mV oUmè`m X§S>mMrVaVyXhr H$mhr n«_mUmV {e{Wb Ho$br Va H$mhr {R>H$mUr aÔ Ho$br. eodQ>r EH$ emgH$s` A{YH$maråhUyZ AmåmÀ`m H$m_mdahr _`m©Xm oVmV. {OWo amOH$s` BÀN>meŠVr Agob Ë`mM {R>H$mUr {ejU-hŠH$ gmaIo à`moJ `eñdr Pmbobo {XgVmV.

{ejUmMr JwUdËVm gwYmaÊ`mgmR>r {Oëhm, VmbwH$m, A{YH$mar, {ejH$, bmoH$à{V{ZYr `m§À`mH$Sy>ZH$m` à`ËZ hmoU§ JaOoM§ Amho?

Ø àË oH$mZ§ Amnmnë`m nmVirda Amnb§ H$m_ ì`dpñWV Ho$b§ VaM JwUdËVm gwYmaÊ`mg _XV hmoB©bAg§ _bm dmQ>V§. `m gd© à{H« oV {ejH$ hm A{Ve` _hËdmMm KQ>H$ AgVmo Am{U åhUyZM Ë`mbmhmVmer Yê$Z àJVr gmYU§ AmO Iyn JaOoM§ Amho. A{YH$mar nmVirda gdmªZr Amnëmr O~m~XmarOa ì`dpñWV nma nmS>br Va ~mH$sÀ`m Jmoï>r ghO gmoß`m hmoVrb. Am{U gdm©V _hÎdmMr JaO AmhoVr amOH$s` BÀN>meŠVrMr.

_wcmIVH$ma : lÜXm H$moioH$a

n {ejUm{YH$ma H$m`ÚmVrb VaVwXr§Zwgma, {dÚmWu-{ejH$ JwUmoÎmamV gwYmaUm Pmë`mMo {XgVo. 2010 _Ü`o `m VaVwXr nyU© H$aUmè`m

emim§Mo à_mU 38.9% hmoVo, 2012 _Ü`o ho à_mU dmTy>Z 42.8% Pmbo Amho.

n em¡Mmb` Zgboë`m emim§Mo à_mU 2011 _Ü`o 12.2% hmoVo Vo H$_r hmoD$Z 2012 _Ü`o 8.4% BVHo$ Pmbo Amho. VgoMdmnaÊ`mOmoJo em¡Mmb` Agboë`m emim§Mo à_mU 2010 _Ü`o 47.2% hmoVo Vo dmTy>Z 2012 _Ü`o 56.5% Pmbo Amho. ^oQ>r {Xboë`memim§n¡H$s gwmao 80% emim§Ü`o _wbtgmR>r doJù`m em¡Mmb`mMr gw{dYm hmoVr.

n "Aga 2012' _Ü`o EHy$U 14,591 emim§Zm oQ>r XoÊ`mV Amë`m. Ë`m§n¡H$s 60% emim m B`Îmm 4 qH$dm 5 dr n`ªVÀ`m emgH$s`

àmW{_H$ emim hmoË`m Va Caboë`m emim Cƒ àmW{_H$ AgyZ emim§Ü`o àmW{_H$ dJ© (1-4/5) hmoVo. n 60 qH$dm Ë`mnojm H$_rnQ>Zm|XUr Agboë`m emgH$s` àmW{_H$ emim§Mo à_mU dmT>bo Agë`mMo {XgyZ `oVo. _mJrb 3 dfmªV, 2009 _Ü`o ho à_mU 26.1%hmoVo Vo 2012 _Ü`o 32.1% BVHo$ Pmbo Amho. n àmW{_H$ B`Îmm§Ü`o EH$m B`ÎmoMr _wbo BVa B`Îmm§~amo~a ~gÊ`mMo à_mUgwÜXmdmT>ë`mMo {XgVo. 2009 _Ü`o B`Îmm 2 ar _Ü`o ho à_mU 55.8% hmoVo Vo à_mU 2012 _Ü`o dmTy>Z 62.6% Pmbo Amho. B`Îmm 4 Wr_Ü`o, 2010 _Ü`o ho à_mU 51% hmoVo Vo 2012 _Ü`o 56.6% n`ªV dmT>bo Amho.

&& 38 && {ejUdoY && _mM© 2013

AgaMm Ahdmb Vwåhmbm _mÝ` Amho H$m

Ø Aga Ahdmb _bm nyU©V… _mÝ` Amho H$maU gd}jU ho emó Amho. Ë`mZwgmaM Vo emim§Mr {ZdS> H$aVmVAm{U ho {ZîH$f© dmñVdXeu AemgmR>r dmQ>VmV H$maU Joë`m 5 dfm©V XoenmVirda Am{U amÁ`nmVirdaemim§À`m XOm©Mo Oo dmñVd nwTo> oVo Amho Vo Zo_Ho$ AgoM Amho. gd©gmYmaU {ZîH$fmªer Vo No>X XoV ZmhrV.2005 gmbr gaH$maZo gd© emim§_Ü o 8 bmI {dÚmWu AàJV Agë`mMo gd© emim§_Ü o MmMUr KoD$ZOmhra Ho$bo hmoVo. Ë`mZ§Va 2007 _Ü o g§nyU© amÁ`mVrb emim§_Ü o nm`m yV MmMUr {ejH$m§H$Sy>ZMKoÊ`mV Ambr. {ejH$m§ZrM Vo nong© Vnmgbo. Ë`m_wio ~mh` g§ñWm§Mm g§~§YM ZìhVm. Ë`m narjoV31bmI {dÚmÏ`mªZm _yb yV nm`m yV kmZ Zgë`mMo bjmV Ambo. 6 x 3 hm JwUmH$ma Z gmoS>{dUmar6bmI _wbo hmoVr. _r ñdV… `mM H$mimV 200 emim§Zm oQ>r XoD$Z 4 WrÀ`m dJm©V 511 dOm 499`m dOm~mH$sMr d M§Ðnya {Oëh`mV Amåhr aoëdoZo àdmg H$aVmo ho dmŠ` gmoS>dm`bm {Xbo Va gd© ~amo~aAgm EH$hr dJ© AmT>ibm Zmhr. 511 hr g§»`m 50011 Aer {bhrUmar _wbo bjUr` hmoVr.Aga Ahdmbmda Amjon KoUmè`m§Zm _bm ho {dMmamd`mMo Amho H$s JwUdËVm Zmhr hm {ZîH$f© {H$_mZàW_Zo _hmamï´>mV 800 emim {\$ê$Z H$mT>bm nU {damoY H$aUmao JwUdËVm Amho ho {gÕ H$am`bm Vwåhr{H$Vr emim {\$abo AmhmVOo {\$aVmV Vo MyH$ Am{U KamV ~gyZ Ë`m§Zm MyH$ R>a{dUmao ~amo~a ho H$go H$m`Voìhm 1000 emim {\$ê$Z Vwåhrhr Ahdmb V`ma H$am d _JM _bm qH$dm Agabm MyH$ R>adm.

AgaMm Ahdmb Xadfu oD$Zhr {ejUmV H$mhrM ~Xb H$m hmoV ZmhrV

Ø ho _mÌ Iao Amho. Jobr AZoH$ df©o Aga Ahdmb H$aVo Amho nU Amnbr nÜXVM Aer Amho H$s {ZîH$f©J¡agmo`rMo Agbo H$s Ë`m AhdmbmÀ`m {dídmgmh©VobmM AmìhmZ XodyZ {df` g§ndm`Mm. emgZnmVirda Jm§ r`m©Zo àemgH$s` gwYmaUm hm {ZU© ìhmdm `mgmR>r XS>nU {Z_m©U hmoV Zmhr. Am_Mo VÁkAgabm ImoQo> R>a{dÊ`mVM gd© à{V^m IM© H$aVmV. ho dmñVd _mÝ` H$ê$Z Vo ~XbÊ`mgmR>r Iao VaVÁkm§Zr à`ËZ H$am`bm hdoV. _mÜ`_mV AmR>dS>m^amV Vmo {df` g§nVmo. Ë`m_wio aoQ>m {Z_m©U hmoV Zmhr.Aga Ahdmbmda {d^mJr` n[afXm hmoD$Z gyMZm g§H${bV ìhm`bm H$am`bm hì`mV.

hoa§~ Hw$bH$Uu

_mM© 2013 && {ejUdoY && 39 &&

gd© {ejU A{^`mZ am~dyZ {ejUmMm H$m`Xm oD$Zhr BVH$s dmB©Q> pñWVr H$m Pmbr Agmdr

Ø Aga AhdmbmMr gdm©V qMVoMr ~m~ _bm hr dmQ>Vo H$s gd© {ejm A{^`mZ am~dyZ 11 df} Pmë`mdaAm{U {ejUmMm H$m`Xm am~dyZ 2 df©o Pmë`mda ho An`e Amho. CbQ> KgaUM OmñV Amho. {ejH$d àemgZmVrb A{YH$mar `m§Mo doVZ _wbm§À`m àJVrer OmoS>bobo Zmhr ho _bm gdm©V _moRo> H$maU dmQ>Vo.H$m_mMo _yë`_mnZM hmoV Zmhr. hr Iar VH«$ma Amho. dfm©À`m eodQ>r Ano{jV j_Vm H$m Amë`m Zmhrho Vnmgbo OmV Zmhr H$s Ë`m~m~V H$mhr {dMmaUm hmoV Zmhr. gÜ`m ~m§YH$m_o hmoV AmhoV. Ë`mMmAmT>mdm amÁ`ñVamnmgyZ KoVbm OmVmo. {H$Vr ~m§YH$m_o H$moUË`m Q>ßß`mda AmhoV `mMr gVV _m{hVrKoVbr OmVonU `m A§VJ©V JwUdËVoÀ`m ~m§YH$m_mMr H$moUrM {dMmaUm H$aV Zmhr. OmoS>mjao Z oUmar_wbo {H$Vr dOm~mH$s Z oUmar {H$Vr ho Hw$Urhr {dMmaV Zmhr. Ë`m_wio hm {df`M àmYmÝ`mMm Zmhr Am{UZmoH$arVbr gwa{jVVm Am{U j_Vmàmárda doVZdmT> Adb§~yZ ZgUo hr à_wI H$maUo _bm dmQ>VmV. Ë`mImbmoImb {ejH$m§Zm àoaUm Z {_iUo H$mJXnÌmV Jw§Vbobo àemgZ Am{U ^mfm d J{UV {eH$dm`À`mnÕVr emór` ZgUo AmZ§XXm`H$ ZgUo hr H$maUo AmhoV.

{ejH$ gVV Ae¡j{UH$ H$m_m§~m~V VH«$ma H$aVmV

Ø 52Q> o$ dmMZ Z H$aUmar _wbo 79Q> o$ ^mJmH$ma Z H$aUmar _wbo Ho$di Ae¡j{UH$ H$m_m_wio AmhoV honQ>V Zmhr. Oa Ae¡j{UH$ H$m_m§ZrM JwUdËVm Jobr AgVr Va AmO hr H$m_o H$ê$Zhr AË §V CËH¥$ï>emim dmS>rdñVrda AmhoV. Ë`m§Zmhr hr H$m_o H$amdr bmJVmV Var Vo JwUdËVm H$er amIy eH$bo nUVargwÜXm `m VH«$marV VÏ` Amho. `m H$m_m§_wio {ejH$m§À`m _Z…pñWVrda H$m_mda n[aUm_ Pmbm Amho.Zm§XoS>À`m ì §H$Qo>e Mm¡Yar `m§À`m g§emoYZmZwgma 22 Q> o$ doi {ejH$m§Mm `mV OmVmo. gJio àemgZH$mJX {_Q>tJm `mV `m§{ÌH$ Pmbo Amho. gVV _m{hË`m§_wio {ejU à`moJ `m§Mr MMm©M Zmhr. à{ejUogw_ma AmhoV. ~mi§VnU aOm XrK©_wXVrÀ`m aOoÀ`m H$mimV n`m© r {ejH$ Zmhr. Am{W©H$ «ï>mMmadmT>bm Amho. ~m§YH$m_o {ejH$m§H$Sy>Z H$mT>m`bm hdrV. {ejH$m§À`m `m g_ñ`m AmhoV. Am{U Ë`màmYmÝ`mZo Xya ìhm`bm hì`mV.

gmVË`nyU© gdªH$f _yë`_mnZ {ejH$m§Zm H$imbo Zmhr qH$dm narjmM Zmhr Ë`m_wio hr KgaUPmbr Ago åhQ>bo OmVo

Ø Ia§ Va `m {df`mda _r nwñVH$M§ g§nm{XV H$ê$Z `m _yë`_mnZmMr _Zmo y{_H$m V`ma H$aÊ`mMm à`ËZHo$bm Amho nU _bm ho ñnï>nUo _m§S>bo nmhrOo H$s gmVË`nyU© _yë`_mnZmM§ g_W©Z H$aU§ åhUOo _wbm§Zmj_Vm àmá Z hmoÊ`mM§ g_W©Z H$aU§ Zìho AmO `m _yë`_mnZmÀ`m_mJo bnyZ j_Vmàmá Z H$aÊ`mÀ`m_mZ{gH$VoMr d H$m_mV Amboë`m e¡{Wë`mMr MMm© H$am`Mr H$s Zmhr à`moJerb emim _hmamï´>mV `mnÜXVr dmnaVmV nU {VWo _wbm§À`m j_Vm nwT>À`m B`ËVoBVnV {dH${gV hmoVmV. Voìhm hm Vm¡b{ZH$Aä`mg ìhm`bm hdm. 9 drMr _wbo _amR>rV Am°ñQ´>o{b`m hm eãX Z {bhrVm Z oUmar _r ~{KVbrV.8 drMr _wbo ñdV…M§ Zmd§ Z {bhrUmar ~{KVbrV. ho H$go g_OyZ ¿`m`Mo. J«m_rU nmbH$ ho m nÕVrda

&& 40 && {ejUdoY && _mM© 2013

{MS>boV `mMo H$maU Ë`m§Zr `mMm Aä`mg Ho$bm` Agm Zmhr Va _wbm§Zm H$mhr oV Zmhr åhUyZ Vo amJì`ŠV H$aVmhoV ho g_OyZ ¿`m`bm hdo. `m nmbH$m§Mo åhUUo BVHo$M Amho H$s Vwåhr H$moUË`mhr nÕVrdmnam nU _wbm§Zm j_Vm àmá H$am Voìhm hm _wÔm A§_b~OmdUrMm Amho. emimnmVirda oQ>r XoD$ZA§_b~OmdUr ~KyZ à`moJerb emim§À`m _mJ©Xe©ZmZo mda _mJ© H$mT>mdm bmJob. Oa ho Z H$aVm AmnUHo$di g_W©ZM H$aV amhrbmo. {ejH$ Am{U A{YH$mè`m§À`m CËVaXm{`ËdmMr MMm©M Ho$br Zmhr VaJ«m_rU ^mJmV EdT>m àM§S> Ag§Vmof Amho H$s hr nÜXVrM \o$H$br OmB©b. Voìhm àíZ A§_b~OmdUrMmAmhoµ.

EH$m dJm©V 70 _wb§ AgVmZm H$g§ {eH$dUma H$g§ _yë`_mnZ H$aUma ?

Ø _bm dmQ>V§ hr ehar g_ñ`m Amho. AgaZo Aä`mg hm J«m_rU _hmamï´>mMm Ho$bm Amho. n{hbr Vo Mm¡WrÀ`m EH$m dJm©V J«m_rU ^mJmV 70 _wb§ ho J«m_rU dmñVd Zmhr. 54 Q> o$ emim `m {Û{ejH$s AmhoVåhUOo EH$m dJm©V 15 Vo 40 _wbo AmhoV. 17,000 emim `m 15 nojm H$_r nQ>mÀ`m AmhoV d VarhrË`m emim§Zm 2 {ejH$ AmhoV. _hmamï´>mMo {ejH$ nmbH$ à_mU ho 27 Vo 35 Ago {d^mJdma ~XbVOmVo. Voìhm ho Vnerb ~{KVë`mda bjmV oB©b H$s BVH$s H$_r g§»`m EH$m {ejH$mH$So> AgyZhr_wbm§Zm j_Vm àmá hmoV ZgVrb Am{U àË oH$ _wbmda Ho$bm OmUmam IM© _moObm Va AmnU hmXê$ZOmVmo. 1000 Vmg AÜ`mnZ Yabo Va Mm¡Wrn ªV EH$ _yb 4000 Vmg {eH$Vo Am{U Varhr Ë`mbmgmYr OmoS>mjao dOm~mH$s oV Zgob Va hr ì`dñWmM ~mX H$amdr H$m Agm Q>moH$mMm {dMma _ZmV oVmo.J[a~m§À`m boH$am§À`m OJÊ`mer EH$ ì`dñWm åhUyZ AmnU IoiVmo AmhmoV.

nmbH$m§H$Sy>Z Vwåhr H$m` Anojm H$aVm

Ø _r J«m_rU nmbH$m§Mo AkmZ g_Oy eH$Vmo nU ehar nmbH$gwÕm `m {ejUì`dñWobm Om~ {dMmaVZmhrV. `m ì`dñWoV _wbo J«mhH$ AmhoV. Vo {~Mmao Om~ {dMmê$ eH$V ZmhrV. ImOJr emim \$ma XO}XmaAmhoV Ago Zmhr. gaH$mar emim Vnmgë`m OmVmV åhUyZ Ë`m§Mo dmñVd H$iVo nU ImOJr emimhrAemM AmhoV. ^maVr` nmbH$m§Mr AmJrVyZ \w$\$mQ>`mV AerM AdñWm Amho. _bm nmbH$m§Mo AmíM ©ho dmQ>Vo H$s amoOÀ`m ì`dhmamV AmnU _mobH$aUrbm 15 Vo 20 é amoO nJma XoVmo. nU J¥{hUr amoOàË oH$ Kmgbobo ^m§So> VnmgyZ KoVo. 30 {Xdg ho Ho$ë`mdaM 450 Vo 600BVH$s Aën a¸$_ AmnU XoVmo.Mnbobm {Iim _maë`mda Vr VwQ>br Va Xwgè`m {Xder AmR>dUrZo ^m§S>m`bm OmdyZ 2 ê$n`mMm Om~{dMmaVmo BVHo$ ì`dhmaHw$eb AmnU, nU emim gaH$mar Agmo H$s ImOJr nmbH$ Om~M {dMmaV Zmhr.nmbH$ emim§Zm Km~aVmV. Voìhm nmbH$m§À`m hmVmV A{YH$ma dmT>{dÊ`mMr JaO Amho.

J«m_rU amOH$maUmV Mwag àM§S> dmT>ë`mZo H$moUVmhr C_oXdma 1000Vo 5000Zo {ZdSy>Z oVmo. VoìhmHw$Qw>§~mgh 10000 _Vo AgUmè`m {ejH$m§Zm H$moUVmhr amOH$s` H$m ©H$Vm© BWyZ nwTo> XwImdUma Zmhr.gaH$maH$Sy>Zhr H$R>moa {ZU© hmoÊ`mMr eŠ`Vm Zmhr. _w»`mb`r amhUo Ago gŠVrMo ^mJ gaigaiJw§S>mibo OmVmhoV. Voìhm nmbH$ Ago gaH$ma Vgo d H$m ©H$V} _O~ya _wbo AOmU Aem pñWVrV `m{ejUì`dñWoda XS>nUM {Z_m©U hmoB©b Ago dmQ>V Zmhr.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 41 &&

nU _J n`m© r ì`dñWm H$er Agmdr Ago dmQ>Vo

Ø EH$ Va Amho mM ì`dñWoV àemgZmV _yb yV ~Xb H$ê$Z {ejU g{Md Vo {ejH$ m§Mo JwUdËVo~m~VCËVaXm{`Ëd {ZpíMV H$aUo hm n`m© Amho. A{YH$mar H|$Ðà_wI m§Zm à`moJerb ~ZdyZ Ë`m§Zm àoaUmXm`r~Z{dUo. . nU {ZH$f {H$Vrhr Ho$bo Var nwÝhm amOH$s` XS>nU Am{U nwÝhm hoM A{YH$mar AmhoV. _mYdMìhmU gwMdV Agbobm 4 Wr 7 drÀ`m H|$Ðnarjm nwÝhm gwê$ H$aUo hm n`m© EH$X_ A§Jmda nmbnS>ë`mgmaIm Z {PS>H$maVm dmñVdmÀ`m H$gmoQ>rda ~Km`bm hdm. _wbm§Zm j_Vm àmá hmoVmV H$s Zmhrho Xa XmoZ dfmªZr VnmgÊ`mMr H$mhrVar nÜXV {Z_m©U H$amdrM bmJob. `m ì`dñWoda g_mO åhUyZgagH$Q> {dídmg AmVm ZH$mo.

nU _bm AmUIr EH$ n`m© IwUmdVmo Vmo naXoemVrb ìhmCMg© {gñQ>r_Mm. . hm eãX _r Cƒmabm H$s_bm EH$X_ OmJ{VH$ ~°Ho$Mm Xbmb R>a{dUmao AmhoV. nU _mÂ`mgmaIm Am{Xdmgr J«m_rU ^mJmVë`m800 emim S>m|Ja Xè`mV {\$ê$Z hm n`m© _m§S>Vmo Amho. _mPr hmoUmar VS>\$S> Am{U hVmenUmVyZ _r`m {ZîH$fm©da H$m Ambmo ho g_OmdyZ ¿`m`bm hdo. Aga AhdmbmZo nwTo> AmUbobo ho gmao àíZgaH$marH$aU Am{U ZmoH$arVrb gwa{jVVoVyZ Ambobo AmhoV. nmbH$m§MoM WoQ> XS>nU {Z_m©U H$am`bmnmbH$m§À`m hmVmV emim§Mo ^{dVì` Úm`bm hdo. AmO AmnU emim§Zm AZwXmZ XoVmo AmhmoV. VrM a¸$_àË oH$ nmbH$mÀ`m hmVmV g_mZ dmQy>Z Úm`Mr d nmbH$m§Zr nm{hOo Vr emim {ZdS>mdr. `mV gaH$maM{ejUmMm IM© H$aob nU \$ŠV dmQ>nmMr nÕV ~XbVmo AmhmoV. `mV emim XOm© {Xbm VaM nmbH$m§ZmAmH${f©V H$aVrb. nmbH$ WoQ> Om~ {dMmaVrb. `mV emim§_Ü o JwUdËVoMr ñnYm© bmJob. J[a~m§À`mhmVmVhr aH$_oMo Hw$nZ Agë`mZo Vo hr lr_§VmÀ`m _wbm§~amo~a {eH$Vrb. emim§_Yrb gm_m{OH$ {dKQ>Zg§nob. naXoemV H$moRo> hr nÕV \$gbr Ago XmIbo {Xbo OmVmV nU AmnU ñdV§Ì ^maVr` _m°So>b ~ZdyeH$Vmo. 28 Q> o$ _wbo ImOJr emioV {eH$VmV {~hmagma»`m H$mhr amÁ`mV gw{e{jV ~oH$mam§Zr Šbmgoggwê$ Ho$boV. Ho$di Zmd emioV Am{U _wbo `m Šbmgog_Ü oM {eH$VmV. Aer 23Q> o$ nmbH$m§Mr _wboAmhoV. åhUOo 51 Q> o$ _wbo AmOM gaH$mar emio~mhoa nS>brV. Voìhm 51 Q> o$ ~hþ_VmZo hr ì`dñWmnam yV Pmbr ho _mÝ` H$ê$Z WoQ> g~{gS>r moOZoMm nwT>Mm Q>ßnm åhUyZ ìhmD$Mg© AmUmdo bmJVrb. VaMJwUdËVm gwYmaob.

_wcmIVH$ma : lÜXm H$moioH$a

coIZ-dmMZ-JUZ `m§Zm emioV _Ü`dVu ñWmZ Amho. nU chmZ

d`mV chmZ _wcm§Zm H$moaS>onUmZo {Z H$dm`V Ho$ë`mgmaIo {eH$dÊ`mcm

_mPm {damoY Amho. _wco AmZ§Xr nÕVtZr§ {eHy$Z Am{U àíZ CnpñWV

H$ê$Z `m JmoîQ>r AmV_gmV H$ê$ eH$VmV.

hm°dS>© JmS>©Za

&& 42 && {ejUdoY && _mM© 2013

H${dVm

a_oe nmZgo

Omoey Am{U nwñVHo$

nmhþÊ`m§À`m Kar Iyn nwñVHo$ hmoVr

{OH$S>o {VH$S>o nwñVHo$M nwñVHo$!

Omoey JS>~Sy>Z Jocm,

haIyZ Jocm !

Omoey ~m~m§Zm åhUmcm,

"nwñVH$m§_wio Ka {H$Vr N>mZ {XgVo!'

Omoeycm kmZmZ§XmMo Zdo B§{Ð`

\w$Q>co hmoVo !

_mM© 2013 && {ejUdoY && 43 &&

Omoeycm {_Ì Iyn Am{U IynMOmoey Ë`m§À`m Kar Om`Mm,Oodm`Mm, amhm`MmVo Ë`mÀ`m Kar `m`Mo,Oodm`Mo, amhm`MoOmoeybm ho gmao AmdS>m`Mo!

Omoey WmoS>m _moR>m PmbmVoìhm Aä`mg dmT>bm{_Ì Kar oB©ZmV, ~mobdoZmVË`m§À`m KaMo Ë`m§Zm, gmaIoAä`mgmbm ~gdVOmoeyMo _Z Aä`mgmV Zgm`Mo

Omoeybm {_Ì Iyn Am{U IynM!

emioV AmVm àH$ën gwê$ Pmbo{_Ìm§g_doV qhS>m`Mo_m{hVr {_idyZ {Z~§Y {bhm`Mo{MÌo H$mT>m`Mr, dñVy H$am`À`mJS>~S>, Ymdni, _‚mmM _‚mmOmoey AmVm Aä`mgy Pmbm

&& 44 && {ejUdoY && _mM© 2013

qgYwVmB© A§{~Ho$

_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU_¥Ë yeæ oda {ejUñ_aU

AmR>dU

Vmam~mB© _moS>H$ `m§À`m Am wî`mMo AIoaMo nd© gwê$ Pmbo hmoVo. Jobr H$mhr df}

hmQ>©, ãbS>àoea `m XþIÊ`m§er Ë`m Pw§O XoV Va hmoË`mM. Ë`m§Mo nwVUo, amOm^mD$

_moS>H$ àË oH$ AmOmamdaMo ñnoeb S>m°ŠQ>a H$mog~mS>bm KoD$Z oV AgV. VgoMEH$Xm VÁk S>m°ŠQ>a Ambo AgVm Ë`m§Zr N>mVrVrb JmR> H°$ÝgaMr AgÊ`mMr

eŠ`Vm ì`º$ Ho$br Am{U VmBªZm _mQw>§Jm Z{gªJ hmo__Ü o XmIc Ho$bo. H°$ÝgaMrJmR> H$mTy>Z Q>mH$Ê`mMo Am°naoeZ nU Pmbo. WmoS>o {Xdg VmBªZm ~ao dmQ>bo. nU nwT>o

XþIUo dmT>VM Jobo. H$moUË`mhr CnMmam§Zm eara gmW XoB©Zm. Voìhm S>m°ŠQ>am§Zm

gm§{JVbo, AmVm `m§Mm ^adgm Zmhr. Ë`m H$mimV AZoH$ _§S>ir, {ejUjoÌmVrb_mÝ`da oQ>m`bm oV. XþIÊ`mÀ`m Ag§»` doXZm hmoË`m Var gdmªer ~mobV hmoË`m.

AZwVmB© Ë`m§À`mOdi Mmodrg Vmg ~gboë`m hmoË`m. AZwVmBªZr H$mog~mS>bm ñnoeb_mUyg nmR>dyZ H$idbo "gd© H$m ©H$Ë`mªZr AmirnmirZo VmBªZm oQy>Z Om.' Ë`mà_mUo

AÜ`mnH$ {dÚmb`mMo àmMm © àmÜ`mnH$ Am_À`m emioMo BVa {ejH$, ~mbdmS>r

_mPo _Z _mÌVmBªÀ`m AË`mdñWoV

{dMmaboë`màíZm^modVr {dMma

H$arV nm{hbo. hogm_mÝ` ì`º$sMo

~mob ZmhrV.Agm_mÝ`

{ejUào_mMo hoÚmoVH$ Amho.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 45 &&

{e{jH$m gd© oQy>Z Ambo. àmW{_H$ emioÀ`m Amåhr

XmoKr {e{jH$m Jobmo ZìhVmo. _hÎdmÀ`m H$m_mgmR>rAZwVmB© XmoZ {Xdg H$mog~mS>bm Amë`m hmoË`m.

Amåhm§bm åhUmë`m, Vwåhr XmoKr, Vw_Mo dJ© Xþgè`m{ejH$m§Zm ¿`m`bm gm§JyZ VmBªZm oQy>Z m Xþgao {Xder

_r d AmemVmB© _w§~B©bm Jobmo. hm°pñnQ>b_Ü o Jobmo.

{eew{dhmaÀ`m àmMm`m© gm¡. gabmVmB© XodYa, JwOamVr{d^mJmMo àmMm © eof Zm_bo VmBªÀ`m Imobr~mhoa

AI§S> ~gbo hmoVo. Amåhr XmoKr VmBªÀ`m nm`merhiyM ~gbmo. Vo Ñî` _Z hobmdUma, S>moù`mV nmUr

AmUUmao hmoVo. Am°pŠgOZÀ`m XmoÝhr ZmH$mV Zù`m,gbmB©ZÀ`m Zù`m, H°$ÝgaMo Am°naoeZ Pmbo Var

doXZm ghZ H$arV VmB© S>moio {_Qy>Z nS>ë`m hmoË`m. _r

hiyM hmH$ _mabr. VmB©§Zr S>moio CKSy>Z Am_À`mH$S>onm{hbo Am{U åhUmë`m, ""Vwåhr XmoKr AmbmV

Am{U emioMo H$m`?'' _r åhUmbo, ""Am_Mo dJ©,Xþgao {ejH$ KoUma AmhoV.'' nU Ë`m§Mo Vo {dMmaUo

_bm öX` hobmdUmao dmQ>bo. _¥Ë yeæ oda ean§OarAgVmZm ñ_aUmV _mÌ "`m {e{jH$m AmhoV. Ë`m

dJ© gmoSy>Z BWo H$em Amë`m?' Ë`m§À`m _ZmV

VmgZVmg {ejUmMoM {dMma IoiV hmoVo. _mÂ`mgm§JÊ`mZo Ë`m§À`m Mohè`mda jU^a g_mYmZ

Pmë`mMm mg _bm Pmbm. nwÝhm Ë`m§Zr S>moio {_Q>boAmåhr JwnMyn {VWyZ {ZKmbo. _mPo _Z _mÌ VmBªÀ`m

AË`mdñWoV {dMmaboë`m àíZm^modVr {dMma H$arV

nm{hbo. ho gm_mÝ` ì`º$sMo ~mob ZmhrV. Agm_mÝ`{ejUào_mMo ho ÚmoVH$ Amho.

Am{U 31 Am°JñQ>bm gH$mir 7.30 dmOVmVmBªMr BhbmoH$sMr mÌm g§nbr. mÐnX ewÕ MVwWu,

JUoe MVwWuMm {Xdg. VmBªZr AIoaMr BÀN>m àJQ>Ho$br hmoVr. "_mÂ`m _¥Ë yZ§Va ^mfUo H$ê$ ZH$m.

H$mog~mS>bmM _bm A¾r Úm.' Ë`mà_mUo _w§~B©hÿZ

Ë`m§Zm H$mog~mS>bm AmUbo. Vr doi g§Ü`mH$mir

6.30 Mr hmoVr. {P_²{P_² g§VVYma nmdgmMrMmby hmoVr. {R>H${R>H$mUr lr. JUoemMr ñWmnZm

hmoV hmoVr. K§Q>mZmX Q>mim§Mm JOa, Mmby hmoVm,Am{U VmBªMr ñdJm©À`m _mJm©Z àdmg`mÌm Mmby

hmoVr. gañdVr _§{XamV VmBªMm Xoh R>odÊ`mV Ambm.

Moham _byb nU VoOñdr hmoVm. Ag§»` gwJ§Yr hmaKmVbo hmoVo. nm§T>è`mew^« {~N>mÝ`mda nm§T>ar ew^«

dóYmar hr gañdVr em§V {ZÐmYrZ Pmbr hmoVr._mÂ`m _ZmV {dMma Ambm. AmO JUoe MVwWu

`mM {XderM VmBªZr H$m ~a? ñdJu àñWmZ R>odbo.Ago Va Zmhr, ñdJm©Vrc Xodm§Zr Amnë`m ~mcH$m§Mo

~mb{ejU H$aÊ`mgmR>r n¥Ïdrdarb {ejUVÁk

Vmam~mBªZm KoD$Z oÊ`mgmR>r lr JUoem§Zm nmR>dbo!VmBªZm {OWo A¾r {Xbm {VWoM Ë`m§Mr g_mYr,

nwVim Amho. VmBªMo nwVUo S>m°. H¡$. amOm^mD$ _moS>H$`m§À`mda VmBªMr Ana§nma _m`m hmoVr. Ë`m§Mo gd©

{ejU VmBªZrM Ho$bo. Ë`m§À`m hñVo A¾rg§ñH$maHo$bo. Amåhr gdmªZrM M§XZmÀ`m bmH$S>mMm Mwam

dm{hbm, VmBªMr Xoh_yVu A¾rê$nmV {dbrZ Pmbr.

nwT>o AZwVmBªZr Am_À`mH$Sy>Z Xhm {Xdg AI§S> OZgámh Mmby R>odbm. Ag§»` _mÝ`da _§S>ir Xe©Zmbm

oV hmoVr. VmBªÀ`m \$moQ>moOdi XmoZ _moR>çm g_`mVodV hmoË`m. YwnmMm AI§S> gwdmg XadiV hmoVm.

Am{U _r ^OZr _§S>imV Amoì`m gm§JV hmoVo.

{haì`m {haì`m PmS>rMo O§Jb>>&{VWo Vmam~mBªMr g_mYr _§Jb&&

VoWo Zmhr ~mim§Zm Wmoam§Zm Amig&hbVo Sw>bVo AmOtMr Vwig>>&&{JarOZ ~mbHo$ AdVr^dVr>&

AmOtMr nmIa gXm Ë`m§À`m daVr&&

&& 46 && {ejUdoY && _mM© 2013

aMZmdmXr Ñ{ï>H$moZmVyZ _wcm§À`m {eH$Ê`mÀ`m A§JmZo,

Ë`m§Zm Amdí`H$ Vo AZw d XoÊ`mMr VmH$X

{dÚmÏ`mªZo EH$Q>çmZo qH$dm JQ>mZo Ho$coë`m

àH$ën nÕVrV Amho. hr nÕV H$er {dH${gV

H$aVm oVo, H$amdr ho J«m__§JcÀ`m Ñ{ï>H$moZmVyZ

gm§JUmar nwpñVH$m

coIH$

A{XVr ZmVy

J«m__§Jc àH$meZ

g§nH©$ : 020-25386687

XoUJr _yë` : 100 én o

àH$ënnÕVr

_mM© 2013 && {ejUdoY && 47 &&

d¥ Îm {d œ

A_o[aHo$V `moJemómdarb àXe©ZmMo Am`moOZ

^maVmV CJ_ nmdboë`m d {dH${gV Pmbobo `moJemó OJ^amV PnmQ>çmZobmoH${à` hmoV Amho. `m `moJemómV Pmbobo ~Xb, Ë`mMm {dH$mg ~KÊ`mMr g§Yrdm°qe½Q>Z oWrb AmW©a g°H$ba J°bar oWo ^aÊ`mV oUmè`m àXe©ZmV {_iUmaAmho. 19 Am°ŠQ>mo~a 13 Vo 26 OmZodmar 14 `m H$mbmdYrV ho àXe©Z gwê$am{hbo. `m_Ü o àmMrZ {eëno, {MÌo, N>m`m{MÌo, nwñVHo$ Am{U {MÌnQ> Aem{d{dY _mÜ`_mVyZ `moJemómMm doY KoÊ`mV oUma Amho. Xþ_ui Aem 120{ZdS>H$ dñVyhr `m àXe©ZmV _m§S>Ê`mV oUma AmhoV. _moJbg_«mQ> Ohm§JraH$mbrZ{d{dY moJmgZo Xe©dUmao 10 Xþ_ui {MÌohr m àXe©ZmV R>odbr OmUma Amho. moJAä`mgH$m§Zm ho àXe©Z åhUOo nd©UrM R>aUma Amho.

àH$memda MmbUmam ñ_mQ>©\$moZ ~ZdÊ`mV `e

gy m©Mo qH$dm H¥${Ì_ àH$memMo ê$nm§Va {dOoV H$ê$Z Ë`m {dOoda MmbUmamñ_mQ>©\$moZ ~ZdÊ`mV dm`m{gßg `m H§$nZrbm `e Ambo AgyZ \o$~«wdmar _{hÝ`mVñnoZ_Yrb ~m{g©bmoZm oWo hmoUmè`m "_mo~mB©b dëS>© H$m±J«og' _Ü o Vmo gmXa H$aÊ`mVoÊ`mMr _m{hVr H§$nZrZo {Xbr. `m CnH$aUm_wio \$moZ qH$dm Q>°~ R>amdrH$ doimZo

MmO© H$amdm bmJUma Zmhr.

{dH«$_dra S>m°.nr.Oo. gwYmH$a `m§Mr H$m_{Jar

Am§Y«àXoemVrb {demImnÅ>U_ {Oëh`mVrb aoS>m{JS>r JmdmVrb S>m°.nr.Oo.gwYmH$a `m§Zr W¸$ H$ê$Z gmoS>Umam {dH«$_ Ho$bm Amho. S>m°.gwYmH$a ho AmÎmmn ªV12 doim nrEM.S>r. YmaH$ Am{U 102 doim nXdrYmaH$ ~Zbo AmhoV. Ë`m§MrAmÎmmn ªV 22 nwñVHo$ àH$m{eV Pmbr AgyZ Ë`m§Zm 29 nm[aVmo{fHo$hr {_imbrAmhoV. S>m°.gwYmH$a ho ghm ^mfm AñI{bVnUo ~moby eH$VmV VgoM Ë`m§Zr Mma^mfm {df`mV nXdr g§nmXZ Ho$br Amho. gÜ`m Vo {X„r AmH$medmUrMo A{V[aº$

{dídd¥Îm

amï>d¥Îm

&& 48 && {ejUdoY && _mM© 2013

_hmg§MmbH$ åhUyZ H$m ©aV AmhoV.ho gd© {ejU Ë`m§Zr AË §V à{VHy$b n[apñWVrV S>m°. ~m~mgmho~ Am§~oS>H$a m§À`mnmgyZ

àoaUm KoD$Z nyU© Ho$bo. KaMr n[apñWVr AË §V J[a~rMr Agë`m_wio ~mb_Oya, doQ>a,eoV_Oya, JwamIr `m§M~amo~a doiàg§Jr AmoPo CMbÊ`mMohr H$m_ Ë`m§Zm H$amdo bmJbo.gÜ`m Vo amï´>r` _Zmoé½U Amamo½` A{^`mZm§Mo à_wI AgyZ ES>g² é½Um§À`m g_wnXoeZmMoH$m_ H$arV AmhoV. S>m°. gwYmH$a `m§Mo H$m © BVam§Zm àoaUmXm`r R>aob AgoM Amho.

g§ñH¥$V ^mfm gº$sMr H$aUma?

OJmVrb àmMrZ ^mfm§n¡H$s EH$ _hÎdmMr ^mfm Agboë`m g§ñH¥$VMm g_mdoeembo {ejUmV H$amdm Aer _mJUr Zdr {X„r oWrb amï´>r` g§ñH¥$V g§ñWmZ_YrbZwH$Ë`mM ^aboë`m EH$m amï´>r` H$m ©emioV H$aÊ`mV Ambr. cmb~hmXÿa emór amï´>r`g§ñH¥$V {dÚmnrR>mMo Hw$bJwê$ _wHw§$XH$_ e_m© `m H$m`©emioÀ`m AÜ`jñWmZr hmoVo.`màg§Jr Vo åhUmbo, "{H$_mZ B`Îmm Zddrn ªV Var embo {ejUmV g§ñH¥$V ^mfmgº$sMr Ho$br Omdr, Aer Amåhr gaH$mabm {dZ§Vr H$arV AmhmoV. ZddrZ§Va hm {df`d¡H$pënH$ H$aVm oB©b. g§ñH¥$VMo ajU Am{U g§dY©Z H$aUo hr AmnbrM O~m~XmarAmho.'

_mZdr gmYZg§nÎmr {dH$mg_§Ìr E_.E_. n„_ amOy `m§Zrhr `mg AZw_moXZ {XboAmho. Vo åhUmbo, ""àmMrZ ^maVr` {ejU na§naoMm ZrQ> Aä`mg H$ê$Z, AmOg§ñH¥$VMm àgma Am{U àMma H$aVmZm AmOÀ`m H$mimer gwg§JV Aer ZdrZ àUmbr{Z_m©U Ho$br nm{hOo. AmÚ maVr` mfm Agboë`m g§ñH¥$VÀ`m _yi g§aMZoV g§ñH¥$VrMrAm{U bmoH$emhrMr ~rOo AmhoV.''

`m H$m ©emioV `m ^mfmVÁkm§Zr g§ñH¥$V ^mfoÀ`m gÚpñWVr{df`r g{dñVa {ddoMZHo$bo.

e¡j{UH$ JwUdÎmm Amdí`H$ - n§VàYmZ

Ho$§Ðr` {dÚmb` g§ñWoÀ`m gwdU© O §Vr{Z{_Îm ~mobVmZm n§VàYmZ _Z_mohZ qgJ`m§Zr maVr` e¡j{UH$ XOm©Mm ñVa Imbmdë`m{df`r qMVm ì`º$ Ho$br VgoM OJmVrbZm_d§V 200 {dÚmnrR>mV ^maVmÀ`m EH$mhr {ejUg§ñWoMm g_mdoe Zmhr `m{df`m§MrI§Vhr Ë`m§Zr ì`º$ Ho$br. Aem n[apñWVrV AmVm JwUdÎmm gwYmaÊ`mMr doi AmbrAmho Ago Vo åhUmbo. JwUdmZ {ejH$m§Mm A^md Am{U emim§Mo KgaVo {ZH$mb hrqMVmOZH$ ~m~ AgyZ e¡j{UH$ joÌmVrb m g_ñ`m VmVS>rZo Xÿa H$aÊ`mMr Amdí`H$Vmhr

_mM© 2013 && {ejUdoY && 49 &&

Ë`m§Zr à{VnmXZ Ho$br. àmW{_H$ emioVrb JiVrMr H$maUo ZrQ> VnmgyZ Ë`mdaà^mdr Cnm``moOZm H$aUo JaOoMo Amho Ago Vo åhUmbo.

^maV EH$ AmYw{ZH$, àJVrerb d ^a^amQ>rMm Xoe åhUyZ nwT>o oV AgVmZmwdmeº$s hr \$ma _hÎdmMr R>aUma Amho. na§Vw CÎm_ XOm©Mo {ejU d Hw$eb l_eº$s

Agob VaM wdm {nT>rbm àJVrMr g§Yr {_iob. H|$oÐr` {dÚmb`mZo `m g§X^m©VnwT>mH$ma KoD$Z Amnë`m AmgnmgÀ`m emim gwYmaÊ`mgmR>r gd©Vmonar _XV H$amdrAgo AmdmhZhr Ë`m§Zr `màg§Jr Ho$bo.

AmVm _hm{dÚmc`m§_Ü`oM gwê$ hmoUma$"H$å`w{ZQ>r H$m°coO'

wdH$m§Zm amoOJma {_idVmZm oUmè`m H$m¡eë`{df`H$ AS>MUr cjmV KoD$ZË`mda _mV H$aÊ`mgmR>r gaH$maZo Joë`m dfu amîQ´>r` ì`mdgm{`H$ {ejU Am{UnmÌVm AamIS>m V`ma Ho$cm hmoVm. Am¡Úmo{JH$, godm, H¥$fr Am{U g§~§{YV joÌm§_Ü oHw$ec _Zwî`~iCncãY ìhmdo, Cƒ{ejUmÛmao amoOJmam{^_wI H$m¡eë`m§Mm {dH$mgìhmdm `m C{Ôï>mZo H|$Ð gaH$maZo 200 H$å w{ZQ>r _hm{dÚmc o gwê$ H$aÊ`mMm {ZU©KoVcm Amho. gÜ`m emgH$s` _mÝ`Vm {_imcoë`m _hm{dÚmc`m§_Ü oM ñdV§ÌnUo hr_hm{dÚmc o Mmc{dÊ`mV oUma AmhoV.

EH$m emIoVyZ Xwgè`m emIoV àdoe {_idÊ`mMr qH$dm {ZdS>coë`m AmdS>Umè`mjoÌmer g§~§{YV nXdr ZgVmZmhr Ë`mVrc ì`mdgm{`H$ H$m¡eë o {eH$Ê`mMr BÀN>mAgUmè`m§Zm Ver g§Yr {dÚ_mZ e¡j{UH$ Mm¡H$Q>r_Ü`o {_iV ZìhVr, Vr `m{Z{_ÎmmZo {dÚmÏ`mªZm {_iUma Amho.

amoOJmam{^_wI H$m¡eë`à{ejU ho `m _hm{dÚmc`mMo _w»` C{Ôï> Amho. `m_hm{dÚmc`m§_Ü o Ho«o${S>Q> nÕVr am~{dcr OmUma AgyZ wdH$m§~amo~aM amoOJmamOÝ`d`moJQ>mVrc H$moUVrhr ì`º$s Amnë`m A§J yV H$m¡eë`m§Mm {dH$mg H$aÊ`mgmR>r `m_hm{dÚmc`mVrc dJm©_Ü o àdoe KoD$ eH$VmV, `m _hm{dÚmc`m§_Ü o ñWm{ZH$m§Zm{ejUmgmR>r àmYmÝ` {Xco OmB©c, VgoM JaOoZwgma _hm{dÚmc`m_Yrc Aä`mgH«$_m§À`mdoimhr ZmoH$ar H$aUmè`m§gh gdmªZmM gmo rÀ`m R>aVrc, Aem AgVrc Ago H|$Ðr`_Zwî`~i_§Ìr nmc_ amOy `m§Zr `m~m~V gm§{JVco.

gÜ`m ^maVmV Hw$ec _Zwî`~imMr CncãYVm hr gdm©V à_wI g_ñ`m Amho.ZmgH$m°_À`m AhdmcmZwgma ^maVmV Xadfu 30 cmI nXdrYa qH$dm {ÛnXdrYa{dÚmWu _Zwî`~imÀ`m ê$nmV CncãY hmoVmV, _mÌ Ë`m§À`mn¡H$r 25% V§Ì{ejU

amÁ`d¥Îm

&& 50 && {ejUdoY && _mM© 2013

dmMH$ g§dmX

gmXa A{^dmXZ!OmZodmar 13 Mm {ejUdoYMm A§H$ {_imcm, dmMcm AZ² nmR>dUmè §mZm YÝ`dmX XoV ho nÌ

{chm`cm KoVco._hmamï´> ~mc{ejU n[afXoÀ`m nwUo A{YdoeZmMo d¥Îm dmMco. CnpñWV Z amhVmhr, CnpñWVr_wio Oo

{_iy eH$co AgVo, Ë`mVrc J«møm§e Adí` àmá Pmcm. EH$mo{Ugmì`m A{YdoeZmVrc H$mhr _hÎdmMo _wÔo

_r {Q>nyZ KoVco. `m A{YdoeZmV _mZZr` H$m{cXmgOtZm gÝ_mZnÌ XoÊ`mV Amco ho AmZ§Xd¥Îm g_Oco.S>m°. A. Jmo. ^midUH$a `m§Zr IynM _hÎdnyU© {dMma _m§S>co AmhoV ho Ü`mZr Amco. {ejH$ g_W© ~ZcoVaM {ejU JwUdÎmmnyU© hmoB©c ho Va na_gË` Ë`m§Zr Ama§ rM gm§{JVco Amho.

"_|XyemómMm {dMma, aMZmdmXr {ejU _mZgemómMm {dMma `m§Mo _hÎd AÜ`j lr. A. {d. Omoer`m§Zr Zo_Ho$ AYmoao{IV Ho$co Amho. "H$Vm© H$a{dVm' ho nwñVH$ dmMë`mnmgyZ _mÂ`m _ZmVhr _|XyemómMo~mc dm {eew {ejUmVrc _hÎd AJ«H«$_mMo R>aco Amho.

lr_Vr dfm©VmB© Hw$cH$Uu m§Zr AmR>dS>çmVrc EH$ {Xdg XyaXe©Z{da{hV {XZ åhUyZ nmiÊ`mMo gy{MV

H$ê$Z Z Wm§~Vm _wcm§~amo~a {ZgJm©H$S>o OmÊ`mgmR>r, IoiÊ`mgmR>r, H$cmñdmXmgmR>r Ë`m {XdgmMo Cn`moOZH$aÊ`mg gwMdco Amho ho Iyn _hÎdmMo qMVZ Amho. "An§J N>mÌ ñdV:À`m nm`mda C^m amhV Zmhr VmodaË`m N>mÌ>mMo AdcmoH$Z {ejH$mZo Mmcy R>odm`cm hdo' hr lr_Vr dfm©VmB© JVm§Mr gyMZm Iar _mV¥öX`m§MrH$iH$i ì`º$ H$aUmar Amho.

J{UVmer JÅ>r dmT>cr H$s AmË_{dídmg oD$Z _wcmMr JwUdÎmm dmT>oc øm lr. _moZo JwéOtÀ`måhUÊ`mV Imoc AW© Amho. lr_Vr AZKmVmB© AS>moUr m à~mo{YZr n[admamVrc EH$ {dXwfr, _mZgmonMmaVÁk

Pmë`mMo g_OyZ YÝ`Vm dmQ>cr.lr_mZ² a_oeOr nmZgo `m§Zr B§J«OrVyZ gd© g§H$ënZm ñnï> hmoV ZmhrV ho ñnï>nUo gm§JyZ B§J«Or {ejU

hr JaO Agcr Var B§J«OrVyZ {eH$Uo hr JaO Zgë`mMo R>m_nUo _m§S>co ho ~ao Pmco. ..... `m~ÔcA{^Z§XZ !

`. e§. coco

KoVcoë`m§Zm Am{U Cd©[aVm§n¡H$s 15% OUm§Zm amoOJma {_iVmo. amoOJmamVrc _mJUr d nwadR>çmVrchr Xar ê$Z H$mT>Ê`mgmR>r EH$m gj_ n`m© mMr JaO hmoVr Am{U Vr JaO H$å w{ZQ>r> _hm{dÚmc`mÀ`m{Z{_ÎmmZo nyU© hmoB©c Aer Anojm Amho.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 51 &&

J«m__§Jb dmVm©

c{Z©J hmo_Mr e¡j{UH$ ghc

"J«m__§Jc dmVm©'_Ü`o AmnU Xa _{hÝ`mcmJ«m__§JcÀ`m doJdoJù`m àH$ënm§_Ü`o KS>Umè`mdoJdoJù`m CnH«$_m§{df`r KS>m_moS>t{df`r AmnU OmUyZKoV AgVmo. `mdoir J«m__§JcÀ`m "c{ZªJ hmo_' `màH$ënmVrc _wco Aä`mg d gm_m{OH$ Om{Udm g_¥ÕH$aÊ`mgmR>r dYm©, AmZ§XdZ, ho_cH$gm, gmo_ZmW,emoYJ«m_ Am{U ZmJnya `oWrc {R>H$mUm§Zm ^oQ>XoÊ`mgmR>r Joco hmoVo.

17 OmZodmar Vo 26 OmZo 2013 `m H$mcmdYrVhr Aä`mg ghc hmoVr. gmYmaU Xhm dfm© nwT>Mr_wco, nmcH$ Am{U {ejH$ `mV gh^mJr Pmco hmoVo.`m _wcm§Zr dÜ`m©cm "godmJ«m_' oWo VrZ {Xdg Kmcdco,BWo Agcoë`m "ZB© Vmcr_'À`m emioVrc _wcm§gmo~VMmghdmg Am{U g§dmX _wcm§gmR>r Iyn AmZ§XXm`r hmoVm.

godmJ«m_ Aml_, _. Jm§YrÀ`m VÎdkmZmMr AmoiIAm{U VÎdkmZmda AmYm[aV "ZB© Vmcr_'Mr emim,VoWrc ñdmdc§~r _wco `gm àË oH$ KQ>H$mVyZ c{ZªJhmo_Mr _wco AàË`jnUo Iyn _yë`m§Mo {ZarjU H$arVhmoVr. VoWrc ~mnyH$mH$m§Zr (A. {d. Omoer) _wcm§ZmJm§YrOtÀ`m AZoH$ Jmoï>r gm§{JVë`m, "àË`j Jm§YrOrMAm_À`m ^modVr AdVaco Agm ^mg hmoV hmoVm'Aer ^mdZm _wcm§Zr ì`ŠV Ho$cr. `m{edm` dÜ`m©cm{dZmo~m ^md|Mo JrVmB© _§{Xa, ndZma Aml_ BWohrË`m§Zr oQ> {Xcr.

dÜ`m©hÿZ hr _wco WoQ> 60 dfm©nydu Á oð> g_mOgodH$~m~m Am_Q>o m§Zr ñWmnZ Ho$coë`m "AmZ§XdZmV' Jocr."Hw$ð>amoJ' `m amoJm§Zr J«mgcoë`m AZoH$ é½Um§da BWoCnMma Ho$co OmVmV Am{U `m amoJmnmgyZ ~è`m

&& 52 && {ejUdoY && _mM© 2013

Pmcoë`m AZoH$m§Zm amoOJmahr {Xcm OmVmo. `m_wio Ë`m§Mm "AmË_gÝ_mZhr' Ë`m§Zm naV {_iVmo."AmZ§XdZ' hr OmJm Oer g_mOerc d¥ÎmrZo ^macoë`m ì`º$s¨Zr JO~Ococr Amho Ver Vr {ZgJm©Zohr ZQ>cocr Amho. {R>H${R>H$mUr ~mJ~JrMm, N>moQ>o N>moQ>o Vcmd, àXyfU{da{hV hdm `m gJù`mdmVmdaUmV _Z ^mamdyZ Joco Zmhr VaM Zdc !

"AmZ§XdZmVyZ' ^mamdcoc§ _Z Am{U _mUgmÀ`m ê$nmV AdVacocr hr "Xod_mUg§' ~KyZ àJë^Pmcocr ~wÕr Aem A§V:H$aUmVrc Kmc_octgh hr _§S>ir ho_cH$gm oWrc "cmoH${~amXaràH$ën'~KÊ`mgmR>r nmohMcr. hm àH$ën ~m~m Am_Q>çmMo Á oð> nwÌ S>m°. àH$me Am_Q>o Am{U ñZwfm S>m°._§Xm{H$Zr Am_Q>o `m§À`m H$ï>mVyZ gmH$macocm Amho. Ho$di Hw$ð>amoJr é½U, Am{Xdmgr _mUg§ EdT>mMBWcm n[adma ZgyZ àmÊ`m§À`m AZmWmc`mVrc dmK, {~~Q>çm, qgh, {d{dY {dfmar, {~Z{dfmargmn hohr `m n[admamMo KQ>H$ AmhoV. àH$me Am_Q>çm§À`m _wcJm A{ZHo$V `m gd© àmÊ`m§gmo~VA{Ve` ào_mZo, ^md§S>mà_mUo dmJVmZm ~KyZ _wcm§Zm ào_mMr ^mfm àmÊ`m§Zm H$iVo ho àË`j nhm`cm{_imco.

ho_cH$gm Z§Va Hw$ð>amoJmVyZ nyU©nUo ~ao Pmcoë`m é½Um§Mo nwZd©gZ Ho$co OmVo Ë`m gmo_ZmW `m{R>H$mUr _wco nmohMcr. gmo_ZmWcm `m é½Um§À`m H$ï>mVyZ KS>cocr h[aVH«$m§Vr _wcm§Zr ~{KVcr.{OÔ, AmË_gÝ_mZ Am{U {MH$mQ>rÀ`m Omoamda _mUgmMo Am wî` H$go ~Xcy eH$Vo `mMo àmË`{jH$_wcm§Zm `m àH$ënm§_Ü o W¸$ H$aUmao hmoVo.

gmo_ZmW Z§Va {Z`moOZmà_mUo _wco "VmS>mo~m amï´>r` A^`maÊ`mV' nmohMcr. dmK, dmKm§Mo ~N>S>oOdiyZ ~Km`cm {_imë`mZo _wco ehmê$Z Jocr. `m{edm` AZoH$ Zoh_rnojm doJio njr, àmÊ`m§À`mOmVr _wcm§Zm ~Km`cm {_imë`m. {d{dY àH$maMr PmS>o, n`m©daUmMm Aä`mg `m amo_m§MH$mar amï´>r`CÚmZghcrVyZ _wco nydm©dñWoV Amcr Vr S>m°. A^` ~§J d amUr ~§J `m§À`m emoYJ«m__Ü`onmohMë`mZ§VaM. nwÝhm EH$Xm _mUgmÀ`m CÞVrgmR>r PQ>Umè`m `m XmånË`m§À`m H$ï>àX `emoJmWoZr_wco à^m{dV Pmcr. Am{Xdmgr ^mJmVrc `m _mUgm§gmo~V àmÊ`m§gmo~V ñdV:Mo Am wî` OmoSy>ZHo$di ào_mÀ`m Omoamda AZoH$m§Mo OrdZ ~XcUmè`m `m _mUgm§Zm oQy>Z _moR>çm _wcm§Mr, nmcH$m§Mr,{ejH$m§Mr _Zo H$mhr CXmÎm _yë`m§À`m `m AZw dmZo g§nÞ Pmcr; g§nÞ _ZmZo, g_¥Õ Om{Udm§ZrnwÊ`mV naVcr. Iè`m AWm©Zo H¥${Verc Aer hr ghc _wcm§Zm ZH$iV AZoH$ OmUrdm, _yë o XoD$ZJocr.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 53 &&

e|XÿaOUo {dH$mgKamV àOmgÎmmH${XZ gmOam

eoXyaOUo {dH$mgKamV àOmgÎmmH$ {XZ gmOam. {X. 26 OmZodmar 2013,àOmgÎmmH${XZm§{Z{_Îm e|XyaOUo JmdmV {Oëhm n[afX àmW{_H$ emioMo gd©JmdH$ar J«m_n§Mm`V gXñ`, gan§M `m§À`m CnpñWV àOmgÎmmH${XZ gmOamHo$cm.

àOmgÎmmH${XZm{Z{_Îm ÜdOd§XZ H$aÊ`mgmR>r Amnë`m ~mcdmS>rVrc gd© {dÚmWu d Amåhr{ejH$ CnpñWV hmoVmo. `m {Xder {dH$mgKamMo ñdmJV Ho$co, Ë`mM~amo~a e|XyaOUo JmdmMoJ«m_n§Mm`V gXñ` _m. lr. gwaoe OJVmn `m§Zr Amnë`m {dH$mgKamMo {deof H$m¡VwH$ Ho$co. `m{dH$mgKamVrc _wcm§Mr àJVr nmhÿZ g_mYmZ ì`º$ Ho$co. VgoM {dH$mgmKamgmR>r H$mhr AS>MUrAmë`m Va {Z:g§H$moMnUo gm§Jmì`m Ago AmnwcH$sZo Ë`m§Zr Amnë`m ^mfUmVyZ gm§{JVco. VgoMË`m§Zr Amnë`m B. n{hcr {dH$mgKamgmR>r 3500/-é. amoI {Xco d Vo {Oëhm n[afX àmW{_H$emioV O_m Ho$co Joco.

J«m__§JcÀ`m ~mcdmS>rV EHy$U 37 _wco {eH$V AmhoV Am{U hr N>moQ>r _wco B§J«Or JmUråhUVmV, d (This is ho Give me, Show me Aem àH$maMo Sentence pattern dmnê$Z dmŠ`~ZdÊ`mMm à`ËZ H$aVmV d Amnë`m ~mo~S>çm ~mocmV Vo ~mocVmV. `mMoM JmdH$è`m§Zm IynH$m¡VwH$ dmQ>Vo. `m _wcm§À`m ~amo~a H$m_ H$aV AgUmè`m gm¡. gwOmVm nmonQ> gnH$mi `m§Mo gd©JmdH$è`m§À`m CnpñWVrV gan§M hñVo lr\$i, emc, hma XoD$Z gËH$ma Ho$cm.

Am{Xdmgr {dXK`mW`mMo `e

"J«m__§Jc' g§ñWoMo Am{Xdmgr {d^mJmVrc AZm¡nMm[aH$ {ejU nÕVrVyZ nwT>o Amcocm{dÚmWu {eqcX {edam_ chm§Jo hm Jm`ZmVrc "{demaX' narjm CÎmrU© Pmcm Amho. Ë`m~ÔcË`mMo _Z:nyd©H$ A{^Z§XZ.

ShmUy VmcwŠ`mVrc EoZm m Am{Xdmgr JmdmVrc J«m__§Jc _wº$emioV {eqcXZo ~mcdmS>rnmgyZ{ejU KoVco. Vmo gÜ`m `ed§Vamd _wŠV {dÚmnrR>mVyZ ~{hñW _mJm©Zo ~r.E. Mr {ÛVr` dfm©Mrnarjm XoV Amho. Ë`mcm J«m__§JcÀ`m emioV emór` g§JrVmMo {ejU {_imco. R>mUo ehamVrclr_Vr {dO`mVmB© Omoer `m O`nya KamÊ`mÀ`m {X½JO Jm{`H$m AmhoV. Ë`m§Zr {eqcXcm g§JrVmMoYS>o {Xco. ñdV:À`m Kar _{hÝ`mVrc 10 Vo 12 {Xdg R>odyZ KoD$Z Ë`m§Zr Ë`mcm A{^OmV g§JrV{eH$dco Jm§Yd© _hm{dÚmc`mÀ`m àË oH$ narjoÀ`m Aä`mg Ë`mÀ`mH$Sy>Z H$adyZ KoVcm. {dO`mVmBªH$S>ooUmè`m H$mhr {eî`m§Zr d dmXH$m§Zrhr Ë`mcm Iyn _XV Ho$cr. {demaX hr narjm Ë`mZo Zmoìh|~a

2012 _Ü o {Xcr. {eqcX {ÛVr` loUrV {demaX Pmcm Amho. Ë`mÀ`m Jwê$ lr_Vr {dO`mVmB©d BVa gd© gmhmæ`H$m§Mo J«m__§Jc F$Ur Amho.

&& 54 && {ejUdoY && _mM© 2013

Ah_XZJa {OëôçmV S>r.ES>.À`m gdm©{YH$ OmJm§Mr Om{hamV dmMyZ ZJabmMn{hbr ng§Vr {Xbr. _r {dX^m©Vbm A_amdVr {OëhçmVbm. "X`m©nya' hm _mPmVmcwH$m. BWyZ 800 {H$._r. Xÿa. nU nmoQ>mgmR>r "Ma¡doVr' H$aÊ`m{edm` n`m©ZìhVm. gd© BÀNw>H$m§À`m Vm|S>r AH$mobo VmbwŠ`m{edm` H$moUVmhr VmbwH$m MmcocAem MMm© Mmbboë`m. _mPm Z§~a Ambm. {Z wº$s nÌ {Xbo. CËgwH$VoZo dmMboAm{U Zo_H$m {_imbm AH$mobo VmbwH$m "{~VmH$m' jU^a ^m§~mdbmo.

AZoH$m§H$S>o Mm¡H$er Ho$br. nU {~VmŠ`mMm Z¸$s R>md{R>H$mUm H$ioZm. EH$gX²J¥hñW åhUmbo, ""Zm{eH$ JmS>rZo g§J_Zoabm CVam. {VWyZ AH$moë`mbm Omn§Mm`V g{_VrV. {VWo gm§JVrb' ~g_Ü o ~mimgmho~ Am§~ao oQ>bo. qbJXodMoàdmgr åhUyZ eoOmaÀ`mM {gQ>da ~gbo hmoVo. Vwåhr H$moU Amåhr H$moU `mAZm¡nMm[aH$ JßnmV Ë`m§Mm n[aM` Pmbm. _r H$moU, Hw$R>bm, Hw$R>o, H$emgmR>rMmbbmo dJ¡ao gm§{JVë`mda Ë`m§Zr Ë`m§À`mH$S>oM _w $m_mbm Zobo. Xþgè`m {XderË`m§À`mM JmS>rdê$Z AmYr AH$moë`mMo JQ>{ejUm{YH$mar H$m`m©b` Z§Va "{_eZ{~VmH$m.'

S>r.ES>.À`m à{ejUmbm H$moH$UmV Agë`mZo AH$moë`mMm S>m|Jami ^mJ\$magm ZdrZ dmQ>bm Zmhr. VarnU AOyZ "{~VmH$m' oV Zmhr åhUyZ YS>YS>dmT>VM Jobr. g§Ü`mH$miMo Mma dmObo Am{U EH$Xam \$mQ>çmnmgyZ Am_Mr_moQ>magm`H$b AdKS> MT>çmZo am± am± H$arV {ZKmbr. añVm gJim {H$a© O§JbmVyZMOmV hmoVm. JmS>r OmV hmoVr åhUyZ Ë`mbm añVm åhUm`Mo. Eadr añË`mMo H$moUVoMåhUyZ {MÝh ZìhVo. {VVŠ`mV ^ê$Z Amboë`m Am^mimVyZ Q>nmoè`m W|~m§Mm dfm©dAm{U Pm|~Umam Jma dmam gwê$ Pmbm. H$nS>o {^Obo, W§S>rZo JmaR>bmo. AmO

Jmoï> {~VmŠ`mÀ`m emioMr

CnH«$_erc emim

`moJoe amUo

gd© BÀNw>H$m§À`mVm|S>r AH$mobo

VmbwŠ`m{edm`H$moUVmhr VmbwH$mMmcoc Aem MMm©Mmbboë`m. _mPm

Z§~a Ambm.{Z wº$s nÌ {Xbo.CËgwH$VoZo dmMbo

Am{U Zo_H$m{_imbm AH$mobo

VmbwH$m "{~VmH$m'jU^a ^m§~mdbmo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 55 &&

{~VmH$m Zmhr. naV {\$abmo. AmnU H$mhrVar MwH$VmoAgo dmQ>V hmoVo. ZH$mo Vr ZmoH$ar Aerhr EH$ gUH$`oD$Z Jobr. nU _mÂ`mgmR>r, Hw$Qw>§~mgmR>r AgmAmVVm`rnUm Cn`moJmMm ZìhVm Ago _Zmg ~Omdbo.

Xþgè`m {Xder EH$Q>mM {~VmŠ`mcm {ZKmbmo.EH$Xam \$mQ>çmda Eg. Q>r. Zo CVacmo, Ë`m {Z_©Zwî`O§JcmVyZ EH$Q>mM MmcV hmoVmo. ^rVr Am{UCËgwH$VoÀ`m g§{_l ^mdZm§Zr H$mhÿa _mOcoco. Hw$Ro>IwÅ> dmOco H$s A§Jmda ehmam `oB©. Vmg-XrS>VmgmÀ`m nm`{nQ>rZ§Va Jmd {Xgco. 5-25 Kao.JmdmÀ`m gwédmVrcmM XmoZ nS>Š`m Imoë`m§Mr B_maV.EH$m ImocrMo nÌo CS>mcoco, Va XwgarÀ`m q^VrnS>coë`m. nQ>m §JUmV JdV _mOcoco Am{UOZmdam§À`m eoUm-_wVmZo _mIcoë`m nS>drV _macocm~moH$S> CcQ>m Q>m§Jcocm. 10-12 OU {VWo ~gcoco.AmnmngmV _Q>UmMo dmQ>n Mmccoc§.

hr emim Am{U emioÀ`m nS>drMo _Q>U em°nPmcoco nmhÿZ _r Va hmXacmoM. AmUIr nwT>o H$m`H$m` àg§Jmcm gm_moao Omdo cmJUma `mMm A§XmOoD$ cmJcm. ~ZJadmS>rVë`m _mñVamMr AmR>dUoD$ cmJcr.g_mO _§{XamVrc A§JUdmS>r gwQ>cr hmoVr. Oam

_moR>r 2-3 _wc§ XadmOmVyZ _mÂ`mH$S>o ~KV hmoVr.WmoS>çm doimZo ga Amco. Ë`m§Zm AYmemgmaIo AZoH$àíZ {dMmaco. Ë`m§À`mH$Sy>Z g_Oco Vo Ago-

""VmcwŠ`mVco "{~VmH$m' ho dm`ì` H$monè`mVcoeodQ>Mo Jmd. dñVr gJir Am{Xdmgr -_hmXodH$moù`m§Mr. JmdMr cmoH$g§»`m 250À`m Amgnmg.hm gJim n{ü_ KmQ>mMm mJ Agë`mZo BWo nmD$ghrIyn Am{U dmamhr OmoaXma AgVmo. BWë`m cmoH$m§ZmeoVr Amho nU VwQ>nw§Or. OmoS>rcm WmoS>rer OZmdao.H$gm~gm m§Mm àn§M MmcVmo. H$mhr {eH$co, ZmoH$arY§Úmcm cmJco Vo H$mhr naV ghgm JmdmH$S>o {\$aH$coZmhr. Vo ZmoH$arÀ`m qH$dm VmcwŠ`mÀ`m JmdrpñWañWmda Pmco. BWo AmhoV Vo gJio Aën{e{jV

qH$dm {Zaja Jar~. Ë`m§Zm Amnë`m nmë`m§À`m{ejUmMo H$mhrM gmo agwVH$ Zmhr. WmoS>r\$ma 7-8 _wc§ Aml_emioV {eH$VmV. BW§ nQ>mda 7 Am{UBVa 4 _wc§ AgVmV. VodT>çm§Zm hr Imocr nwaoerAmho.''

ga gm§JV hmoVo Am{U _mÂ`m ñdßZm§da KUmKmVhmoV hmoVo. _mPm CËgmh {dVaUmè`m T>Jm§gmaIm hiyhiyZï> hmoV Jocm. _r {Zame Pmcmo, H$m` H$amdo H$m`~mocmdo VoM gwMoZm.

"amUo ga, Ago {Zame hmoD$ ZH$m. emiocmcdH$aM Zdr B_maV ~m§YyZ {_iUma Amho. {edm`Eg.Q>r. hr gwê$ hmoUma Amho.' _r A{YH$ {ZamehmoD$ Z o åhUyZ gam§Zr Ho$coco ho gm§ËdZ Amho ho _rg_OyZ MwH$cmo.

JmdmnmgyZ 800•850 {H$._r. Xya EH$mO§JcmVrc XwJ©_ {Zaja Am{Xdmgr IoS>çmVë`memioV oUmè`m 4-5 _wcm§Zm à{ejUmVyZ {_imcocokmZH$m¡eë`mZo XoV hmoVo. Ë`m§À`mH$Sy>ZM emioV H$moUH$moU oV Zmhr, H$m oV Zmhr, `mMrhr MmMnUrH$arV hmoVmo. _wcm§Zm emioV nmR>{dÊ`mMr {dZ§VrnmcH$m§Zm H$arV hmoVmo. nU Ë`m§Mo _mJMo AZw dË`m§Zm CËgm{hV H$arV ZìhVo.

{XdmirMr gwQr cmJcr. KamMr AmoT> hmoVrM.gwQ>r AmZ§XmV Jocr. gwQ>r g§ncr, nwÝhm "{~VmH$m.'Zmd H$mT>VmM nmoQ>mV Jmoim Amcm. nU AmVm_mZ{gH$ V`mar Ho$cr. A_amdVr, Zm{eH$ aoëdoZo,Zm{eH$hÿZ Q>mHo$X ~g Am{U Q>mHo$XnmgyZ n¡Xc.2007 Zmoìh|~aMr 19 VmarI. Zoh_rà_mUo{VgarVcm gmho~amd, XwgarVcr aoUwH$m Am{Un{hcrVcr Amem Ago VrZ {dÚmWu Amco hmoVo.Ë`m §À`mH$S> o Zm nmQ>r Zm nwñVH$. Am_À`mg_mO_§{XamÀ`m emioV Zm \$im Zm ISy>. Ë`m§ZmJmUr {eH$dcr, Jmoï>r gm§{JVë`m. nmcH$m§Zmgm§{JVë`mMm n[aUm_ åhUyZ AmUIr 4-5 _wco_{hZm^amV O_cr.

&& 56 && {ejUdoY && _mM© 2013

{~VmŠ`mMo nmocrg nmQ>rc Xodam_ noS>oH$a`m§À`mH$S>oM _r ahmV hmoVmo. Ë`m§Mr nËZr A§JUdmS>rV_XVZrg åhUyZ H$m_ H$arV hmoVr. \$im Zmhr, ISy>Zmhr, emco gm{hË` Zmhr. ZdrZ Amcocr _wcoEH$ {Xdg oV Va XmoZMma {Xdg nwÝhm Jm`~ hmoV.JmdmV oQ>cr H$s åhUV, "JmdmH$S>o Jo„mo, eoVmdJoëVmo, eoù`m§H$S>o JoëVmo' 4-2 _wcm§da H$er~eremim aoQ>rV hmoVr. nU Ë`mV H$mhr X_ ZìhVm.emim gwQ>ë`mda Va AmUIrM CXmg dmQ>m`Mo.Jßnm _mam`cm, Q>mB©_nmg H$am`cm AmoiIrMo Hw$UrZìhVo. nU Ë`mVhr _mPo _mÂ`mnarZo nmcH$m§À`m_mJo Qw>_Uo MmcyM Agm`Mo H$s, "nmoam§Zm emioVnmR>dm.'

AmVm _mÌ _cm hr gwdU©g§Yr dmQ>cr. _r R>m_{ZíM` Ho$cm. _r AË §V CËgm{hV Pmcmo. _mPmÑ{ï>H$moZ ~Xccm. AmVm ho _mPo {~VmH$m hmoVo.{ZgJ©aå` {~VmH$m, {~VmH$m _cm doJio {Xgy cmJco.

EH$ {Xdg hoa§~ Hw$cH$Uu Amco. Ë`m§Zr _cmàmoËgmhZ {Xco, _mJ©Xe©Z Ho$co. _J B§XodmS>rcm amhÿcmJcmo. {VWyZ 6-7 {H$._r. {H$a© O§JcmVyZ XaamoOnm`r, cmoH$ åhUV, "ga, emim cdH$a gmoS>V Om.gm§À`mcmM OZmda§ ~mhoa {ZKË`mV' OZmda§ åhUOodmK. Pmn åhUOo PmonS>r ho BWco Img eãX BWoAmë`mda n[a{MV Pmco.

EH$Xm emioVyZ Om`cm CeraM Pmcm hmoVm.gwX¡dmZo Orn_Ü o hmoVmo. dmVmdaU nmdgmir hmoVo.Oam g§YràH$me hmoVm nU {H$a© O§JcmV cdH$aA§Ymê$Z Amco. Orn_Yë`m Am_À`m àË oH$mÀ`m_ZmV AmVm dmK {Xgcm Va Agm {dMma oVmMIamoIaM S>m|JamÀ`m daÀ`m {XeoZo EH$ "OZmda'añË`mV oD$Z C § am{hc§. AmOn ªV gH©$erVcmMdmK nm{hcocm. O§JcmVc§ Ag§ C_X§ OZmda _rn{hë`m§XmM nhmV hmoVmo. g§_mo{hV Pmë`mgmaImnhmV hmoVmo. ZH$iV A§Jmda ehmao Amco. JmS>rMocmB©Q> Mmcy Agë`mZo _Zgmoº$ nm{hco. 4-5

{_{ZQ>m§Zr Vo em§VnUo XmQ> PmS>rV {ZKyZ Joco. AZoH$doim `m añË`mZo EH$Q>m nm`r Amcmo hmoVmo. _ZmVåhQ>c§ Oa EH$Q>m AgVmZm oQ>cm AgVm Va...A§Jmda nwÝhm amo_m§M§.

_cm _wcm§À`mà_mUoM JmdH$è`m§Mo {dídhr~Xcm`Mo hmoVo. Vo {~Mmao Jar~, {Zaja hmoVo. Ë`m§Zm{ejUmMo _hÎd H$go H$iUma? nU ho ga H$mhrVarAmnë`m ë`mM§ Vi_irZ§ gm§JVmV, mdaMm Ë`m§Mm{dídmg dmT>cm hmoVm. Ë`mMmM _cm \$m`Xm H$ê$Z¿`m`Mm hmoVm.

15 Am°JñQ>Mm ÜdOmamohU g_ma§ . ÜdOmgmR>rñV§ Zmhr Xmoar Zmhr nU AS>m`Mo Zmhr Ag§ R>adyZMQ>mH$c§ hmoV§. Or hmoVr Ë`m _wcm§Mr amï´>^º$sna JrVonmR> H$ê$Z KoVcr hmoVr. H$mhr _wcm§Mr ^mfUm§MrhrV`mar Ho$cr hmoVr. H$dm`VrMmhr H$gyZ gamd KoVcmhmoVm. ÜdOmamohUmZ§Va _wcm§Mo H$m ©H«$_ Pmco. 60-70 cmoH$hr CnpñWV hmoVo. gdmªZrM H$m¡VwH$ Ho$co.XmoZMma JmdH$ar ~mocco, n¡H$s EH$ OU _mÂ`mH$S>onmhÿZ _mP§ H$m¡VwH$ H$aV åhUmcm, "ho Ia§ Vañ_emZmVc§ gmoZ§ Amho' _cm hr Cn_m AmdS>cr._mPm CËgmh dmT>cm. _mÂ`m à`ËZm§Zm `e oVhmoV§.

_J _rhr emio~Ôc Vi_irZ§ ~moccmo, AS>MUr_m§S>ë`m. _wcm§À`m CnpñWVr~m~V ~moccmo, AS>MUr_m§S>ë`m. _wcm§À`m CnpñWVr~m~V ~moccmo.Aml_emioV KmVcoë`m _wcm§Zm Amnë`m emioVAmUU§ Vw_À`m Ñï>rZ§, _wcm§À`m Ñï>rZ§ H$g§ ^ë`mM§Amho ho gm§{JVc§. Ë`mMm Mm§Jcm n[aUm_ Pmcm.9-10 nmcH$m§Zr Amnë`m _wcm§Zm Aml_emioVyZH$mTy>Z BW§ Q>mH$c§. emiocm én`o 2000À`mOdinmg cmoH$dJ©Urhr O_cr.

_J _wcm§Mr ì`{º$JV ñdÀN>Vm, JmdmVrcñdÀN>Vm `m~m~V H$mhr CnH«$_ am~{dco. _wcm§ZmemioV `m`cm AmZ§X dmQ>oc Ago dmVmdaU V`maHo$co. eoù`m§_mJo hþ§XS>Umar _wc§ AmVm emioÀ`m

_mM© 2013 && {ejUdoY && 57 &&

doioAJmoXa emioV a|Jmiy cmJcr. g§Ü`mH$mir emimgwQ>cr Var EH$Ì Ioiy cmJcr. _mPm EH$ Q>ßnm`eñdr nyU© Pmcm hmoVm. Agcoë`m _wcm§Zm emioMrJmoS>r dmQy> cmJcr hmoVr. 215 cmoH$g§»`m Agcoë`m`m A{e{jV JmdmV 25 {dÚmWug§»`m R>rH$ hmoVr.

_J gm¡. PS>o _°S>_ Amë`m. Ë`m EH$m dñVremiodahmoË`m. Vr ~§X nS>cr _J ~XcyZ Amë`m. Ë`mhrPQy >Z H$m_mcm cmJë`m. hiXr-Hw §$H$dmÀ`mH$m ©H«$_mcm Joë`m H$s ~m`H$m§Zm emio~Ôc gm§JV.Ë`mMmhr Mm§Jcm n[aUm_ Pmcm. dmñV{dH$ BVŠ`mXya XwJ©_ ^mJmV ahm`cm nwéf {ejH$hr YOmdVZmhr nU Aà{e{jV AgyZhr Ë`m§Mm CËgmh àe§gZr`hmoVm. Ë`m nyU© EH$ê$n Pmë`m hmoË`m. _wcm§Mo ngm`XmZKmoQ>dyZ KoVco. h[anmR>mV, gámhmV _wco ngm`XmZåhUV. H$maU JmdmVë`m Hw$UmMoM Vo nmR> Zgo. _Jngm`XmZmMm _mZ AmnmoAmn _wcm§Zm {_io. nmcH$hrIyf hmoVo.

_J Amåhr _wcm§Zm {chm`cm, dmMm`cm Amconm{hOo `mda AmUIr cj H|${ÐV Ho$co. {dkmZAm{U J{UVmVë`m gmoß`m g§H$ënZm ZrQ> g_OmdyZXoD$ cmJcmo. ~mocŠ`m q^VrMm CnH«$_ am~{dcm.AmVm _wcm§Mr emim ~wS>{dÊ`mMr gmoß`m àd¥ÎmrH$_r Pmcr. ~wOaonUmhr H$_r Pmcm. _wco emioÀ`màdmhmV Amcr. hiyhiy d¥jmamonU, d¥jm§Mo ajm~§YZ,ñdÀN>Vm gámh, {dÚmWu KaMo {ejH$, gJi§ Jmd_mPr emim, emim gwemo Z, B§J«Or eãX nmR>m§Va,ñWm{ZH$ d gm_m{OH$ H$m`©H«$_mV {dÚmÏ`mªMmgh^mJ, {eî`d¥Îmr dJ© Ago AZoH$ CnH«$_ am~{dco.JwUdÎmm dmT>m`cm Ë`mMr _XV Pmcr. emiocmZdg §OrdZr {_imcr hm oV r. Ë`mgmR > rJQ>{ejUm{YH$mar Amdmar gmho~, {dñVmam{YH$marH$mnao gmho~, hoa§~ Hw$cH$Uu, JQ> g_Ýd` amOoenmdgo ga, H|$Ð à_wI YZJa gmho~ `m§Mo àmoËgmhZH$m_r Amco hmoVo.

gd© {ejm A{^`mZmVyZ {_imcoë`m Q>rìhr,S>rìhrS>r _wio _wcm§Zm ñdV:À`mM N>~r Q>rìhrda{Xgy cmJë`m. Á`m _wcm§Zr ñdV:À`m Jmdm{edm`Xwga§ Jmd qH$dm Q>mHo$X nojm _moR>o Jmd nm{hcoMZìhVo Ë`m§Zm {Q>ìhrÀ`m pñH«$Zda {H$„o, {ZgJ©, ehao,Eo{Vhm{gH$ ñWio XmIdy cmJcmo. Vr A{YH$m{YH$àJë^ hmoV Mmccr. Xaå`mZ nS>coë`m ImocrdanÌo Amco. q^VrMr S>mJSw>Or Ho$cr. nmdgmim Amcm,q^Vr, O_rZ gd© Amoco, dJm©V nmUr. ~gm`cm~|Mog hdo hmoVo. _wcm§Zm Amocga O{_Zrda ~gdcoconhmdV ZìhVo. emim ì`dñWmnZ g{_Vrg_moa gyMZm_m§S>cr. 2010 À`m 15 Am°JñQ>cm {ZU© PmcmnU 2011Mm 26 OmZodmar Amcm Var cmoH$dJ©UrMmAmH$S>m 700 À`m nwT>o OmB©Zm. Voìhm `moJm`moJmZo{ejUgodH$ nXmMm VrZ dfm©Mm H$mcmdYr g§ncmåhUyZ _mPm n{hcm ao½ wca nJma Pmcm hmoVm. _rË`mVyZ 10 hOma én o PS>o _°S>_Zo Ë`m§À`m 1500_mZYZmVyZ 500 é. KmVco Am{U cmoH$dJ©UrMo2000 é. Ago 12,500 én`m§Mo ~|Mog AmUco.

emiogmR>r _r hm IM© Ho$ë`mMo g_OVmM cmoH$m§ZrCñ\y$V©nUo jUmYm©V 4000 é. dJ©Ur énmZo {Xcr._wcm§À`m gm§ñH¥${VH$ H$m ©H«$_mV ~jrgmÀ`m ê$nmZo4000 ê$. O_co. EHo$H$ emco` gm{hË` O_ycmJco. AmVm _wcohr Iyf AmhoV. _wcm§Zr ~mhoaM§OJ ~Kmd§, Ë`m§Mo {díd ì`mnH$ ìhmd§, Ë`m§Mm~wOaonUm Omdm `mH$[aVm H$mgma d ghmUo gam§À`màmoËgmhZmZo kmZXrn à{Vð>mZÀ`m dVrZo _wcm§MmàkmemoY narjogmR>r gh^mJ Zm|X{dcm. _wcm§Zrhr_ohZV KoVcr. Cn_w»`H$m ©H$mar A{YH$mar H$mZS>ogmho~m§Zr _wcm§À`m JwUdÎmoMo H$m¡VwH$ Ho$co. _mPmgËH$ma Ho$cm. _mÂ`m {~VmŠ`mMo {dÚmWu AmVmOJmVrc ñnY}Vhr H$_r nS>Uma Zmhr AgmAmË_{dídmg Amcm.

C‚dc CÚmgmR>r OmZo., \o$~«w., _mM© 2012 _YyZ gm^ma

&& 58 && {ejUdoY && _mM© 2013

g§JrV {df`mV VacVm Iyn Amho. {H$Vr ¿`mdo ømMm Ia§Va A§XmO oU§MAdKS> AgVo. Aemdoir {dÚmÏ`mªZm H$moUË`m H$moUË`m Jmoï>tMr CncãYVm H$ê$ZÚmdr, ømMm {dMma àmYmÝ`mZo emioZo H$amdm. øm_Ü o dmÚo, gwJ_ d emór`g§JrV{df`H$ nwñVHo$, JrVg§J«h, ñdV§Ì g§JrV dJ© BË`mXr Jmoï>t AgVrc.

doJdoJù`m dmVmdaUmVyZ oUmao {dÚmWu {Za{Zamù`m _ZmÀ`m AdñWm§_Ü oAgVmV. EImÚmÀ`m Kar c¾g_ma§ , dmT>{Xdg, CËgdmMo dmVmdaU Agoc VaEImÚmÀ`m Kar Xw:IX KQ>Zm KS>cr Agoc qH$dm qMVmOZH$ dmVmdaU Agoc.EImÚmZo _mam_mar H$ê$Z Xwgè`mcm Mmon {Xcm Agoc Va EImXm _ma ImD$ZAgoc. EImÚmMm KaMm Aä`mg nyU© Agoc Va EImÚmMm Zgoc. Aem {H$VrVarJmoï>r AgVrc H$s gdmªMo _Z (gm_y{hH$ _Z) g_mOH¥$Vr H$aÊ`mg V`ma ZgVo.Aemdoir emim gwê$ Pmë`mZ§Va amï´>JrV d à{Vkm Pmë`mZ§Va àmW©ZmJrVm_wio

emco` g§JrV d {dÚmWu

H$bm{ejUmMr Vm|S>AmoiI

AO` namS>

"H$bo'bm OrdZmV AË §V _hËËdmMo ñWmZ Amho. H$bm hr OrdZmÀ`màË oH$ A§Jmbm ñne© H$aUmar d nyU©ËdmH$S>o ZoUmar à{H«$`m Amho. OrdZmH$S>onmhÊ`mMm EH$ ZdrZ Ñ{ï>H$moZ H$bo_wio àmá hmoVmo. àË oH$ _mZd hmd¡{eîQ>çnyU© AgyZ Ë`mÀ`m {R>H$mUr gO©ZerbVm Amho, hmM gd© H$bm§Mm_yb yV {gÕm§V Amho. Zd{Z{_©Vr d gm¢X`m}nmgZm m_wio ì`ŠVrOrdZmbm{Xì`Ëd àmá hmoVo. H$boÀ`m d¡{eîQ>çm§gh H$bm{ejUmMo _hÎd gm§JUmaoH$bm {ejUmMr Vm|S>AmoiI H$ê$Z XoUmao gXa.

gdmªMo _Z(gm_y{hH$ _Z)

g_mOH¥$Vr H$aÊ`mgV`ma ZgVo.

Aemdoir emim gwê$Pmë`mZ§Va amï>JrV

d à{VkmPmë`mZ§Va

àmW©ZmJrVm_wiogm_y{hH$ _Zo EH$m{XeoZo ZoUo eŠ`

hmoVo.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 59 &&

gm_y{hH$ _Zo EH$m {XeoZo ZoUo eŠ` hmoVo.amoO emim gwê$ hmoVmZm EH$ {Z{üV ñdê$nmMm

n[anmR> Agmdm. gw_mao 20-25 {_{ZQ>m§n ªV Agmn[anmR>, {dÚmÏ`mªZm emiogmR>r Amdí`H$ AÜ``ZH$m_mV EH$mJ« H$ê$ eH$Vmo. Ý`y B§p½ce ñHy$ca_U~mJ, nwUo oWrc {Z`{_V n[anmR> ~KÊ`mgmaImAmho. amï>JrVmÀ`mhr AmYrñdÀN>VmJrV gwê$ hmoVo.JrVmÀ`m doir emioVrc2200 {dÚmÏ`mªZr {XgocVmo H$Mam H$MamnoQ>rVQ>mH$mdm EdT>rM {H$_mZAnojm AgVo. AS>rM{_{ZQ>mÀ`m `m JrVmÀ`m-doir gd© {dÚmWu H$m ©aVhmoVmV d emim BVŠ`mH$_rdoimV OdiOdi85% ñdÀN> hm oV o .ñdÀN>Vm g§ñH$mam~amo~aMñdÀN>Vm H$_©Mmè`m§Mmhr^ma Iyn à_mUmV H$_rhmoVmo. øm JrVmZ§Va amï>JrV,à{Vkm 3 chmZ chmZàmW©Zm, ngm`XmZ, «m_ard Am|H$ma hmoD$Z emimAä`mgmH$[aVm g‚m hmoVo.VrZ àmW©Zo~amo~a H$nmc^mVr, {òH$m d AZwcmo_²-{dcmo_² Agm àmUm`m_m§er g§~§Y OmoS>cm Amho.øm§_wio da åhQ>ë`mà_mUo doJdoJù`m dmVmdaUmVyZAmcoco {dÚmWu H$moUVrhr {ejUH¥$Vr ñdrH$maÊ`mgV`ma hmoVmV. oWo g§JrV d {dÚmWu m§À`m ghg§~§Yñnï> hmoVmo. g§JrVmÛmao {Z_m©U hmoUmar H§$nZo earamdagH$mamË_H$ n[aUm_ H$aVmV. g§JrVmMm n[aUm_dZñnVtÀ`m dmT>rda VgoM JmB©-åhetZm EoH${dë`mg

A{YH$ Xw½YmoËnmXZ hmoVo, Ago {XgyZ Amco Amho.{dÚmWu AdñWoVrc _Z A{Ve` g§doXZmercAgë`mZo g§JrVmMm VmËH$mi n[aUm_ eŠ` hmoVmo.

{dÚmWu åhUyZ Aem {dÚmÏ`mªZm g§JrV{ejH$CncãY Pmë`mg {dÚmWu A{YH$m{YH$ doJmZog§JrVmVrc Jmoï>r AmË_gmV H$aVrc. {dÚmÏ`mªZm

dmÚ o CncãY H$ê$Z_mJ ©Xe ©Z H o $ë`mg V og§JrV_` dmVmdaUmMmAmZ§X Cn^moJy eH$Vrc.{dÚmWu EH$Ì ` oD$Zgm_y{hH$ d¥ÎmtgmR>r à`ËZH$ê$ cmJVrc. EImÚmN>moQ>çm H$m ©H«$_mMr {Z{_©VrH$aÊ`mMr BÀN>mXoIrcg_yhmcm ~m§YyZ R>ody eH$Vo.EH$_oH$m§Vrc gm_§Oñ`m_wioX wgè`mH$S y >Z AmXaR>odÊ`mMr ^mdZm OmonmgycmJVrc. H$m` ©H « $_{Z{_©VrgmR>r Amdí`H${Z`moOZ H$m¡eë` Ë`m§À`mV{Z_m©U hmoB©c. EHy$UM{Z{_©Vr Vo gmXarH$aUøm_Yrc gd©M Q>ßno Ë`m§ZmAZoH$ Jm oï > r {eH$d yZ

OmVrc.emi oVrc J « §Wmc`mV {dÚmÏ`m ªZm

g§JrV{df`H$ nwñVH$m§Mr CncãYVm H$ê$Z XoUoAmdí`H$ AgVo. AZoH$ àH$maMo JrVg§J«h, Ë`m§Modoimodoir dmMZ {dÚmÏ`mª_Yrc gm{hpË`H$ àd¥ÎmrcmAmdmhZ H$aVo. AZoH$doim Ago {XgyZ Amco hmoVoH$s, {dÚmWu Amnë`mnarZo H$ënZm{dcmg H$ê$ZË`mÛmao gw§Xa gw§Xa H${dVm {chÿ cmJVmV.

&& 60 && {ejUdoY && _mM© 2013

Oa emio_Ü`o ñdV§Ì g§JrV-H$j (dJ©)Agoc Va XwYmV gmIa Agë`mgmaIoM hmoB©c.H$maU Aem dJm©_YyZ {dÚmWu _wº$m{dîH$maH$aÊ`mgmR>r A{YH$ _moH$im hmoVmo. g§JrVmgmR>rAmdí`H$ AgUmar C_u d D$Om© m§Mm Iè`m AWm©ZoA{dîH$ma hmoVmo. ñdV§Ì {dMmam§Zm g§Yr d _moH$irH${_iVo. _mÂ`m _Vo Omo ~mocVmo Vmo JmVmo d OmoMmcVmo Vmo ZmMVmo. Ë`m_mJo AgUmar àoaUm hrH$_rA{YH$ Am{U Ë`m_wio H$cmË_H$Vm {Z_m©UhmoVo.

g§JrV _mÜ`_mVyZ Ho$coco gmXarH$aU ho{dÚmÏ`mª_Ü o _moR>çm à_mUmda AmË_{dœmg dmT>{dVAgVo. "_cm BVam§nojm doJio {Z_m©U H$aVm oVo' m^mdZoVyZ {dÚmWu A{VAmË_{dœmgmV Am wî`$ OJycmJVmo.

_mÌ Aemd oir {ejH$, nmcH$m §Z r{dÚmÏ`m©cm g§ _ amIyZ "{dÚm{dZ oV emo Vo' AemàH$mamV g_OmdUo XoIrc JaOoMo Amho.

emim§_Ü o àË oH$ dJm©VyZ _moR>çm à_mUmda{dÚmWu nQ>g§»`m AgVo. Ë`m_wio g§JrVmV àJVrH$aUmè`m§Zm ñdV§Ì {ejU XoUo eŠ` ZgVo, nU{H$_mZ àmoËgmhZ, H$m¡VwH$ Amdí`H$ AgVo. Aem{dÚmÏ`m ªZm d Ë`m §À`m nmcH$m §Z r VÁkg§JrV_mJ©Xe©H$m§H$S>o nmR>dyZ Ë`mcm A{YH$ Mm§JcoXO}Xma g§JrV {ejU {_idyZ Úmdo.

{dÚmÏ`mªZr Aä`mg Va Oê$a H$amdmM nU{XdgmVyZ {H$_mZ EH$ Vmg Var Amncr g§JrVmMrAmdS> OmonmgÊ`mgmR>r Úmdm. g§JrVmVrc gH$mamË_H$H§$nZm§Mm earamda n[aUm_ Pmë`mZo Agm {dÚmWuBVa {df`m§_Ü oXoIrc ñdV: àJVr gmYy eH$Vmo.earamVrc noetZm gmVË`mZo OmJ¥V R>odyZ CËgmhmZoH$m © H$aÊ`mgmR>r g§JrV nyaH$ AgVo.

BVa {df`m§Mm Aä`mg _moR>onUr AÞ, dó,{Zdmam {_idyZ XoB©c nU OrdZ H$go OJmdo ømgmR>rg§JrVM Cn`moJr nS>oc.

àH$meH$mMo {ZdoXZa{OñQ´>oeZ Am°\$ Ý yO nona (g|Q´>c) ê$ëg, 1856, {Z`_ (3) AZwgma {ejUdoY _m{gH$mg§~§Yr à{Vdfu

\o$~«wdmarZ§Va àW_ àH$m{eV hmoUmè`m A§H$mV H$amd`mMo {ZdoXZ :

1) àH$meZ ñWi : _w§~B©2) {Z`VH$mc : _m{gH$3) _wÐH$ d àH$meH$mMo Zmd : A{OV _§S>{cH$

amï´>r`Ëd : ^maVr`nÎmm : 22, `_wZm, emór hm°c, Oo. S>r. _mJ©, _w§~B© 7

4) _wÐU ñWi : _w§~B©5) g§nmXH$mMo Zmd : àm. a_oe nmZgo

amï´>r`Ëd : ^maVr`nÎmm : kmZnmR>emim_§S>i, J§Jmnwar, dmB©, {O. gmVmam.

6) _mcH$mMo Zmd : J«m__§Jc7) nÎmm : Jm§Yr ^dZ n[aga, A§YemioeoOmar, H$moWê$S>, nwUo 411 038

_r Ago Omhra H$aVmo H$s darc {ZdoXZ _mÂ`m _m{hVrZwgma Am{U g_OwVrZwgma Iao Amho.A{OV _§S>{cH$ - _wÐH$-àH$meH$

_mM© 2013 && {ejUdoY && 61 &&

"EH$m {XeoMm emoY' ho nwñVH$ dmMm`cm hmVmV KoVco H$s Vo H$moUË`mhrnmZmda ~§X Ho$co Var OodT>r nmZ dmMcr VodT>çmVhr Vr {Xem gmnS>Vo, nU Varhrg§nyU© nwñVH$ dmMÊ`mMr AmoT> H$_r hmoV Zmhr. àË oH$ nmZmda coIH$mÀ`m Aä`mgmMmAmXa dmT>V OmVmo. AmOn ªV AZoH$m§Zr ^maVmÀ`m ^{dVì`m{df`r AZoH$ ^mH$rVoHo$cr, ^maVmÀ`m XwamdñWo~Ôc hr AZoH$Xm ogya dmñVd _m§S>co Joco. nU ^maVr`dmñVdmMo {MÌ C o H$aVm H$aVm AmnU H$m` Ho$co åhUOo Amnë`mcm ho {MÌ~XcUo H$go eŠ` Amho `m~ÔcMo {ddoMZ A{Ve` Vm{H©$H$, emóewÕ Am{UdmñVd dmQ>Vo.

coIH$mMm naamï´>r` g§~§YmMm Aä`mg, BVa chmZ chmZ Xoem§Mr nyd©pñWVrAm{U AmO Ë`m§Mo ~Xcco cmo g ê$n ho gJio dmMyZ maVm~m~Vhr EH$ AmemXm`r^{dî`H$mi C^m amhVmo. ^maVmÀ`m AmOÀ`m n[apñWVrÀ`m H$maUm§Mo Ho$coco{dûcofU, Ë`mcm H$maUr yV AgUmè`m KQ>H$m§_Yrc {damoYm^mg mgmR>r Zm|X{dcocogyú_ {ZarjUo AmXr gd©M ~m~r ZH$iVnUo dmMH$mcm A§V_w©I H$aVmV.

nwñVH$ narjU

EH$m {XeoMm emoY

_w½Ym ZcmdS>o

^maVr` dmñVdmMo{MÌ C o H$aVm

H$aVm AmnU H$m`Ho$co åhUOo

Amnë`mcm ho {MÌ~XcUo H$go eŠ`

Amho `m~ÔcMo{ddoMZ A{Ve`

Vm{H©$H$, emóewÕAm{U dmñVd

dmQ>Vo.

&& 62 && {ejUdoY && _mM© 2013

Or N>moQ>r amï>o 25-30 dfmªnydu AË §V X[aÐr,_mJmgcocr hmoVr Ë`m amï´>m§Zr amï´>mVrc eodQ>À`mKQ>H$mn ªV {dH$mg nmohMmdm m EH$mM {XeoZo AmncoÜ o YmoaU ~Xcco Am{U m EH$_od C{Ôï>mZo VoWrcamOH$s` BÀN>meº$s àemgZ, gm_mÝ` _mUyg ào[aVPmcm, H$m_mcm cmJcm Am{U hdo Vgo g_mYmZH$maH$~Xc, àJVr Ë`m§Zm gmÜ` H$aVm Amcr. pñdS>Z,qgJmnya pñdËP©c±S>, _co{e`m, BñV§~yc, VwH©$ñVmZ,Bóm`c `m Aem AZoH$ Xoem§Mo CXmhaUmgh g§X ©{MÌ coIH$mZo dmMH$m§g_moa C o Ho$co Amho, Ë`m_wioVo ghO gwc^ d _Zmcm nQ>Umao Ago Amho.

^maVmVrc amOH$s` ZoV ¥Ëd, àemgZì`dñWm, H$m`ÚmMo nmcZ `m gdmª~m~V gm§JVmZmBVa XoemVrc amOH$s` ZoË`mMo gmYonU, gm_mÝ`Am wî`, àemgZ ì`dñWoMr gOJVm Am{U H$m`ÚmMoH$mQ>oH$moa nmcZ H$aÊ`mMr {eñV mdahr VwcZmË_H$Aä`mg H$am`cm dmMH$ ^mJ nS>Vmo. ^maVmVrcXm[aÐç, _mJmgconU, X¡Z§{XZ Am`wî` OJVmZmgm_mÝ` _mUgmcm H$amdm cmJUmam g§Kf© `mcmamOH$s` ZoV¥Ëd, àemgZ O~m~Xma AmhoM, nUgm_mÝ` _mUgmcm ñdV:Mr VmH$X AmoiIVm oVZmhr, d¡`{º$H$ cm^mgmR>r amOH$s` ZoV¥ËdmMr,àemgH$s` A{YH$mè`m§Mr M_Mo{Jar H$aVmo. Omon ªVho Wm§~Uma Zmhr Vmon ªV Amnë`m oWrc gm_mÝ`_mUyg amOH$s` ZoV¥ËdmMr Ë`mÀ`m nXmdê$Z ImcrCVady eH$Uma Zmhr. Aem EH$ Zm AZoH$ gyMH$gyMZm dm _mJ©Xe©Z ho nwñVH$ H$aVo.

coIH$mZo "XheVdmXm~Ôc' {c{hcoco{dMma, XheVdmX {Z_m©U hmoÊ`m_mJMr H$maUo,Ë`mgmR>r H$mhr XheVdmXr wdH$m§gmo~V öX` {nidQy>ZQ>mH$Umam g§dmX dmMcm H$s _Z gwÞ hmoVo Am{U^maVmcm EH$mdoir AZoH$ AKmS>çm§da cT>mdo cmJUmaAmho; VaM eodQ>À`m KQ>H$mMm {dH$mg eŠ` hmoB©c,

EH$m {XeoMm emoYg§Xrn dmgcoH$a

amOh§g àH$meZ àm. {c._yë` : é. 250

nU Ë`mgmR>r gdmªMo C{Ôï> EH$m {XeoZo OmUmao hdo`mda coIH$ àË oH$ doir ^a XoVmV.

_. Jm§YrMr A§Ë`moX` `moOZm Am{U ñdm.gmdaH$am§Mm {dkmZ{Zð> {dMma mMm gwaoI _oi KmcyZ^maVmMmhr {dH$mg KS>dUo eŠ` Amho AgmAmemdmX dmMH$mÀ`m _ZmV {Z_m©U Pmë`m{edm`amhV Zmhr. g§nyU© nwñVH$ dmMë`mZ§Va EH$M I§VdmQ>Vo coIH$mZo "{ejU' joÌmH$S>o WmoS>o Xwc©j Ho$coAmho. {ejUjoÌmVhr Amdí`H$ Vo ~Xc Pmco VaM^maVmMm hm {dH$mgmMm àdmg JVr KoB©c Am{U^{dî`mV hm {dH$mg {Q>H$Ê`mg _XV hmoB©c.

Ia§Va `m nwñVH$m~Ôc, nwñVH$mVrc àË oH$àH$aUmda Ë`mVrc _yë`m§da {chmdo VodT>o H$_rAmho. dmMH$mcm, "^maVmÀ`m' pñWVrJVrMo BVaamï´>m§À`m àJVrMo {MÌ ñnï> H$aÊ`mgmR>r Am{U^maVmMo {dH$mgmMo ñdßZ H¥${VàdU H$aÊ`mgmR>r honwñVH$ {ZpíMV Cn wº$ R>aVo.

nwñVH$mÀ`m àma§^r AZoH$ _mÝ`dam§ZrnwñVH$m~Ôc Iyn H$mhr åhQ>co Amho Vo dmMyZ coIH$m§Mo_ZmoJV dmMyZ Am{U nwñVH$mcm AmH$ma XoUmè`màË oH$ àH$aUmMo erf©H$ dmMyZ nwñVH$ dmMÊ`mMr{Okmgm ~imdVo. m {Okmgocm coIH$mZo eodQ>n ªVÝ`m` {Xcm Amho Am{U eodQ>r _mÂ`m XoemÀ`m{dH$mgmgmR>r _r O~m~Xma hmoD$ eH$Vmo Agm {dMmadmMH$mÀ`m _ZmV {Z_m©U H$aÊ`mMr VmH$XnwñVH$m_Ü o Amho.

_mM© 2013 && {ejUdoY && 63 &&

bhmZ _wbm§À`m nmbH$m§gmR>r

Amgmdar JwnMyn

g_wnXoeH$ Am{Uì`º$s `mV EH$KÅ> {dídmgmM§ZmV§ V`ma ìhmd§

cmJV§. ho ZmV§ hmg§nyU©

g_wnXoeZmMmnm`m Amho.

g_wnXoeZmMo H$m¡eë`g_wnXoeZmMo H$m¡eë`g_wnXoeZmMo H$m¡eë`g_wnXoeZmMo H$m¡eë`g_wnXoeZmMo H$m¡eë`

""_cm, _mÂ`m _wcmcm / _wcrcm qH$dm _mÂ`m Hw$Qw>§~mcm eodQ>r g_wnXoeZmMm_mJ© "ñdrH$mamdm' cmJcm'' Ag§ AZoH$Xm EoHy$ oV§. ""Q>rQ>_|Q>'' H$m` ¿`mdrcmJoc Amåhmcm?'' Ago àíZ {dMmaco OmVmV. Og§ H$mhr AmnU AmOmarMAmhmoV.

_mZ{gH$ AmOma AZoH$ AgVmV Am{U Ë`m AmOmam§gmR>r mo½` Vo CnMmahrHo$co OmVmV. na§Vw g_wnXoeZmgmR>r Amcocr ì`º$s Aem AmOmam§Zr J«ñV ZgVo._wimV g_wnXoeZ ho _mZ{gH$ AmOmam§gmR>r ZgVoM. g_wnXoeZ ho Vw_À`m-Am_À`mgma»`m gd© natZr R>rH$R>mH$ Agcoë`m ì`º$sgmR>r AgVo.

_J Oa AmnU R>rH$R>mH$M Agy, Va Amnë`mcm H$moUmH$S>o Var OmÊ`mMrJaO H$m ^mgmdr? `mMmM AW© AmnU R>rH$R>mH$ Zmhr Zm? - Va ZmhrAZoH$doim AmnU AdKS> n[apñWVrV AS>H$cocm AgVmo. gd© ~mOy§Zr gd©_mJ© ~§X Pmco AmhoV, Ag§ dmQ>V§. mdZm§Mm H$„moi, CR>cocm AgVmo. {deofV:KamV Ooìhm chmZ _yc AgV§, Voìhm Va AmB© Am{U dS>rc, XmoKm§Mrhr VmUmMr

&& 64 && {ejUdoY && _mM© 2013

nmVir àM§S> dmT>cocr AgVo. Ë`m_wio VUmdmMoì`dñWmnZ H$aÊ`mgmR>r g_wnXoeZmMr JaO mgVo.

H$Yr H$Yr ZmVog§~§Ym§_Ü o VmU Amcocm AgVmo.Vmo BVH$m Q>moH$mcm OmVmo, H$s OJU§ _wíH$sc hmoD$ZOmVo- H$Yr Kam§_Ü o ì`gZm{YZVogmaIo àíZV`ma hmoVmV. Or ì`º$s ì`gZmYrZ AgVo,{VÀ`m ~amo~arZo OmoS>rXmamcmhr AZoH$ AdKS>àg§Jm§Zm Vm|S> Úmdo cmJVo. Oa EImÚm KamV_mZ{gH$ é½U Agoc, Va Ë`m KamVrc BVa cmoH$hrgVV VmUmImcr dmdaV AgVmV. KamVrc EH$ì`º$s Oar _mZ{gH$arË`m pñWa Zgoc, Var gJioKa AñdñW hmoVo. Ogo nm¢J§S>mdñWoVrc _wco,qH$dm aOmo{Zd¥ÎmrÀ`m Q>ßß`mda Amcocr ór-Aemdoir _mUyg ñdV:M EH$m AË §V H$R>rUQ>ßß`mda C^m AgVmo. Oa EImÚm ~moQ>r_Ü o gVVhcUmar ì`º$s Agoc, Va Am»Ir ~moQ> Am{Un`m© mZo ~moQ>r_Ü o ~gcoë`m gd©M ì`º$s Sw>JSw>JycmJVmV. Vg§M Ooìhm Hw$Qw>§~mV EImXr ì`º$sAñdñW Agoc, Va Am»I§ Hw$Qw>§~ AñdñW hmoV§.Aem doir Ë`m ì`º$s~amo~a H$g§ dmJm`M§; Vg§MñdV:M§ ñdmñÏ` H$g§ amIm`M§ m~Ôc Hw$Qw>§~mVrcBVam§Zmhr _m{hVr H$ê$Z ¿`mdr cmJVo. Ë`m_wio\$º$ "Ë`m' AñdñW ì`º$s¨gmR>rM g_wnXoeZAgV§, hm g_O MwH$sMm Amho.

AZoH$ doim g_wnXoeZ H$mhr Jmoï>tMr AmYrM_m{hVr H$ê$Z KoÊ`mgmR>r Ho$co OmVo. Ogo AmnUAmOH$mc ~KVmo, {ddmhnyd© g_wnXoeZ àgyVrnyd©g_wnXoeZ. m_Ü o nwT>o oUmè`m AmìhmZm§Zm gm_moaoOmÊ`mgmR>r ì`º$scm A{YH$ gOJ ~Zdco OmVo.OoUoH$ê$Z Am wî`mMm Vmo Q>ßnm gm§ miÊ`mgmR>rVr ì`º$s OmñV gj_ ~ZVo.

H$mhr doim Ag§hr hmoV§, H$s Amnc§ Am wî`

gwairV gwê$ AgV§. na§Vw AOyZ gw§XanUo AOyZAW©nyU© OJÊ`mgmR>r AmnU g_wnXoeZmMr _XVKoVmo. H$emgmR>r Var Cnm``moOZm åhUyZ Zìho, VaAgcocm AmZ§X AYmoao{IV H$aÊ`mgmR>r ZdrZc¾§ Pmcocr OmoS>nr qH$dm nmcH$ AmncrO~m~Xmar Am{U ZmV§ \w$cdÊ`mgmR>r g_wnXoeZmMr_XV KoVmV.

Aem m g_wnXoeZm_Ü o Zo_H§$ KS>V§ Var H$m`?g_wnXoeH$ H$mhr g„o XoVmo H$m? H$s H$moUmM§ MwH$V§Am{U H$moU ~amo~a Amho. `mMm Ý`m`{ZdmS>mH$aVmo? H$s Vmo g_moaÀ`m ì`ŠVrM§ H$m`_ {dícofUH$aV AgVmo? g_wnXoeH$mH$S>o Joc§ H$s gJio àíZZ¸$s gwQ>VmV H$m? (H«$mogrZ KoVë`mda Vmn CVaVmo,Vg§)

Va g_wnXoeH$ H$mhr OmXyJma ZgVmo. VmoMwQ>H$sgaer dJ¡ao àíZ gmoS>dV Zmhr. _wimV VmoñdV: Vw_Mo àíZ gmoS>dVM Zmhr. g_wnXoeZmM§H$m_ åhUOo Q>r_dH©$ Amho. Ooìhm EImXr ì`º$sg_wnXoeZmgmR>r `oVo, Voìhm Vr ì`º$s Am{Ug_wnXoeH$ m§À`m_Ü o EH$ A{c{IV H$ama hmoVmoVmo åhUOo ŠcmE§Q>Zr ñdV:cm H$m` hmoV Amho`m~Ôc nyU© àm_m{UH$ amhÿZ ñdV:À`m Iè`m^mdZm§Zm gm_moa§ Om`M§ Am{U g_wnXoeH$mZo ñdV:Moì`{º$JV gd© Ý`m`{ZdmS>o Am{U _mnX§S> ~mOycmR>odyZ nyU©nUo ì`º$sMo EoH$m`M§.

AmVm hr Jmoï> Aer dmMVmZm AJXrM gmonrdmQ>Vo. åhUOo WmoS>Š`mV g_moaMr ì`ŠVr H$m`~mocVo Amho, ho EoHy$Z ¿`m`M§ \$º$-EdT>§M! Vahr "EdT>rM' ~m~ Zmhr. H$maU g_wnXoeH$ ñdV:AZoH$ AZw^dm_YyZ gwIXw:Im_YyZ KS>cocm_mUygM AgVmo. g_Om EImXr ì`º$s ñdV:À`m~m`H$mo~Ôc A{Ve` H$Sy>nUo ~mocV Agoc Am{U

_mM© 2013 && {ejUdoY && 65 &&

g_wnXoeH$ ñdV: ór Agoc, Va Ag§ KS>U§ ghOeŠ` Amho, H$s g_wnXoeH$ hr y{_H$m ZH$iVgmoSy>Z EH$ ór åhUyZ g_moaM§ ~mocU§ g_wnXoeH$EoHy$ cmJcr Am{U Á`m jUr g_wnXoeH$ `my{_Ho$VyZ (ZH$iV H$m hmoB©Zm) ~mhoa nS>Vo, Ë`mM

jUr g_wnXoeZmMr {H«$`m JTy>iVo.EH$ g_wnXoeH$ åhUyZ ñdV:cm ~mOycm

H$mT>Ê`mMo nÕVera {ejU KoVco OmVo. ì`º$såhUyZ Oa g_wnXoeH$mMm "Ah§' A{Ve` OmñVAgoc, Va Ë`m "Ah§'Mr `mo½` H$miOr KoÊ`mMo{ejU g_wnXoeH$mZo KoVcoco AgVo. Ë`m_wiog_wnXoeH$ hm ñdV:cm Amaemà_mUo c»I H$aVAgVmo.

g_wnXoeZm_Ü o ho Amagm XmIdÊ`mMo H$m_à^mdrnUo KS>Vo. g_wnXoeH$ g„o XoV Zmhr. ì`º$sAm{U g_wnXoeH$ XmoKo {_iyZ EImÚm g_ñ oH$S>oS>moio CKS>o R>odyZ ~KVmV. ^mdZm§À`m Jw§Ë`m_Ü oAS>H$ë`m_wio ì`º$s ñdV:cm g_ñ o_YyZ ~mhoaH$mTy> eH$V Zmhr. g_wnXoeH$ _mÌ VQ>ñW y{_Ho$VyZË`mH$S>o nmhÿ eH$Vmo. Am{U ì`ŠVr Zo_Š`m H$emàH$maÀ`m g_ñ o_YyZ OmV Amho, H$moUË`m mdZmË`mcm Ìmg XoV AmhoV ho ~Ky eH$Vmo Am{U EH$Amagm åhUyZ Ë`mcm ho gma§ Og§À`m Vg§ XmIdyeH$Vmo.

g_wnXoeZmMm nm`mM _wir ì`º$sÀ`m A§V ©yVgm_Ï`m©da AmYmacocm Amho. _wimVM àË oH$ì`º$s_Ü o ñdV:À`m g_ñ`m gmoS>dÊ`mMo gm_Ï ©AmhoM. Ë`mMm Cn`moJ H$aÊ`mMo H$m¡eë`g_wnXoeZmVyZ ~mhoa nS>Vo. Og§ àoea Hw$H$aÀ`m{eQ²>Q>çm Pmë`m H$s AmV AÞ AmnmoAmn {eOcocoMAgVo, Vg§ ZH$mamË_H$ Agcoë`m mdZm nyU©nUoVQ>ñW Am{U ào_i ì`º$sg_moa dmhÿZ Joë`m, H$s

g_ñ oMo {ZamH$aU AmnmoAmnM gwMVo. Ë`mgmR>rdoJio H$mhr H$aÊ`mMr ~aoM doim Amdí`H$VmMCaV Zmhr.

`m ~amo~arZo H$Yr H$Yr g_wnXoeZm_Ü`o_hÎdmMr OrdZH$m¡eë o {eH$dcr OmVmV. Ë`m_Ü og§dmXH$m¡eë`, AdKS> n[apñWVrcm Vm|S> XoÊ`mMoH$m¡eë` (crisis management) Aem AZoH$H$m¡eë`m§Mm g_mdoe AgVmo.

g_wnXoeZmZ§Va ì`ŠVr>Mo Am wî` AJXr gaigwImMo g_mYmZmMo hmoVo H$m? Va Aer H$mhrM½dmhr Zmhr XoVm oV. qH$~hþZm Am wî`m_YcoMT>CVma Wm§~V ZmhrVM. _mÌ g_wnXoeZm_YyZ -H$moUË`mhr Woanr_YyZ - Vr ì`º$s ñdV:H$S>odoJdoJù`m H$moZm§_YyZ ~Km`cm {eH$cocr AgVo.~mhoaM§ OJ Oar VoM Agoc, Var ~Xc Ë`mì`º$s_Ü o KS>V AgVmo. H$Xm{MV g_ñ`m gwQ>VhrZmhr. na§Vw Vr hmVmiÊ`mMo H$m¡eë` Ë`m ì`º$serAdJV Ho$coco AgVo.

_mÌ hm ~Xc KS>Ê`mgmR>r g_wnXoeH$ Am{Uì`º$s `mV EH$ KÅ> {dídmgmM§ ZmV§ V`ma ìhmd§cmJV§. ho ZmV§ hm g§nyU© g_wnXoeZmMm nm`m Amho.g_wnXoeH$ g§nyU©nUo {Zanoj ào_ Ooìhm XoD$ H$aVmo,VoìhmM ì`º$s>_Ü o ~Xc KSy> eH$VmV Am{U ho~Xc AgVmV Vo ñd §ào[aV AgVmV.

`m ZmË`m~Ôc AmnU AOyZ nwT>rc coImVOmUyZ KoD$. _mÌ `m coImVyZ ho cjmV R>ody H$s,nmcH$ åhUyZ Ooìhm AmnU g_wnXoeZmgmR>r -_XV _mJÊ`mgmR>r V`ma hmoVmo, Voìhm Ë`m_Ü oH$_rnUm dmQ>Ê`mgmaIo H$mhrM Zmhr. qH$~hþZm hr_XV Amnë`m Am{U Amnë`m _wcmÀ`m Cn`moJrMnS>Vo.

(H«$_e:)

&& 66 && {ejUdoY && _mM© 2013

a_oe nmZgo`m§Mm ~mc{ejUm{df`rMmÑ{ï>H$moZ ñnï> H$aUmar,J«m__§Jc àH$meZmMrnmcH$m§gmR>r, {ejH$m§gmR>r demim§gmR>r Cn wŠV nwñVHo$.

_yë` : é. 20

_yë` : é. 20

_yë` : é. 30

_yë` : é. 20

AmVm gwYm[aV ñdê$nmV!

AmVm gwYm[aV ñdê$nmV!

AmVm gwYm[aV ñdê$nmV!

AmVm gwYm[aV ñdê$nmV!

AmVm gwYm[aV ñdê$nmV!