Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
EKONOMİ GÖSTERGELERİ
2017
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
ahika.gov.tr
KIRŞEHİR
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 04
06
12
24
26
29
36
FİNANSAL VERİLER
İHRACAT VERİLER
SANAYİ KAPASİTE RAPORU VERİLERİ
TURİZM VERİLERİ
KURULAN – KAPANAN ŞİRKET VERİLERİ
YATIRIM TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARIN VERİLERİ
1
2
3
4
5
6
7
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 2-32017
Şekil 1: Yıllara Göre Kişi Başına Düşen Toplam Mevduat, Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Miktarlarındaki Değişim (BDDK,
2017) ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................6
Şekil 2: Yıllar İtibariyle Toplam Mevduat, Toplam Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Tutarlarındaki Değişim (BDDK, 2017).........7
Şekil 3: Yıllara Göre Kredi Türlerinin Kullanımındaki Değişim (BDDK, 2017) .....................................................................................................................................................................9
Şekil 4: Kredi Kullanımının Sektörlere Göre Dağılımı (BDDK, 2017) ...................................................................................................................................................................................................11
Şekil 5: Yıllara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017) ...............................................................................................................................................................................................................................................................12
Şekil 6: Aylara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017) ............................................................................................................................................................................................................................................................ 13
Şekil 7: Bölgelere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017) .......................................................................................................................................................................................................................................... 14
Şekil 8: Bölgelere Göre 2016 Yılı İhracat Oranları (TİM, 2017).................................................................................................................................................................................................................. 15
Şekil 9: En Fazla İhracat Gerçekleştirilen Ülkeler Listesi (TİM, 2017) .......................................................................................................................................................................................16
Şekil 10: Sektörlere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017) ....................................................................................................................................................................................................................................17
Şekil 11: Otomotiv Endüstrisi Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017) ..................................................................................................................................................................................................18
Şekil 12: Meyve Sebze Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017) ....................................................................................................................................................................................19
Şekil 13: Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017) ................................................................................................................................................................20
Şekil 14: Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017) .....................................................................................................21
Şekil 15: Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller (TİM, 2017) ............................................................................................................................................................................................................................. 22
Şekil 16: Yıllara Göre Kapasite Raporu Sahibi İşletme ve Personel Sayısı Değişimi (TOBB, 2017) ......................................................................................... 27
Şekil 17: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Yüzdesel Dağılımı ..................................................................................32
Şekil 18: Kırşehir’i Ziyaret Eden Turistlerin Dağılımı (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017) ....................................................................................37
Tablo 1: Kurulan – Kapanan İşletme Verileri (TOBB, 2017) ..........................................................................................................................................................................................................................25
Tablo 2: Yıllara Göre Yatırım Tutarları (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) .........................................................................................................................................................................................30
Tablo 3: Destek Unsurlarına Göre 2016 Yılında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) ..30
Tablo 4: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) .................31
Tablo 5: Son Beş (2012-2016) Yıldaki Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların İlçelere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) .34
Tablo 6: Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların Türlerine Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017) ..........................................................................................35
ŞEKİLLER LİSTESİ
TABLOLAR LİSTESİ
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Tüm Türkiye’de gözlemlenen kırsaldan merkeze göç Kırşehir için de geçerli olup, 2015 yılına kıyasla az bir artışla 2016 yıl sonu toplam nüfusu 229.975 olarak gerçekleşmiştir. Kırşehir’in son on yılda toplam nüfusunda artış görülmemekle beraber 130.915 olan merkez ilçe nüfusunun yıllar itibarıyla artış gösterdiği gözlenmektedir. Kırşehir halkının geçim kaynakları ve ekonomisi ağırlıklı olarak ta-rımsal ve hayvansal üretime dayalı olmakla be-raber geçmişte devlet yatırımları olarak kurulan ve günümüzde özel sektör işletmesinde bulunan Petlas Lastik Fabrikası ve Çemaş Döküm Fab-rikası ayrıca Devlet yönetiminde bulunan Şeker
Fabrikası şehrin en büyük sanayi tesisleri konu-mundadır. Ağır sanayi yatırımı az olan Kırşehir’de özellikle mobilya, maden, metal sanayi, et, süt, seracılık ve tarımsal ürün işleme gibi çeşitli sek-törlerdeki yatırımlar ve Petlas Lastik Fabrikasının ve Çemaş Döküm Fabrikasının ilave yatırımları ile istihdam artmakta ve şehrin ekonomisi gelişme göstermektedir.
GİRİŞ
1Konum olarak Türkiye’nin tam ortasında İç Anadolu bölgesinde bulunan Kırşehir’in tarihi Hititler’e kadar dayanmakta olup tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle 12.yy’da Mo-ğolların Anadolu’da tamamen hüküm kurmasına müteakiben Kırşehir’e atanan Vali Cacaoğlu Nurettin döneminde Kırşehir, Türk Kültür Merkezlerinin en önemlilerinden biri haline gelmiş olup, ilk Türkçe eserlerden olan Garibname’nin yazarı Aşık Paşa, Gökbilim Medresesi kurucusu Caca Bey, Ahilik teşki-latının piri Ahi Evran, Aşık Paşa’ya hocalık yapmış Mevlevi tarikatının önde gelen mensubu Süleyman Türkmani, edebiyat ve tasavvuf yazarı Mevlevi tarikatı mensubu Ahmedi Gülşehri ve Hacı Bektaş Veli gibi Türk İslam şair, düşünür ve mutasavvıflara ev sahipliği yapmış ve yetiştirmiştir. Ayrıca ticaretin önemli güzergâhlarından tarihi İpek Yolu ticaret güzergâhında bulunan Kırşehir bu özelliği itibarıyla da önem taşımaktadır.
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 4-52017
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de faaliyette bulunan banka şube sayısı 2016 yıl sonu itibarıyla 27’ye ulaşmış olup şube başına düşen nüfus sayısı 8.354 kişi olmuştur. 2010 yılında kişi başına düşen toplam mevduat miktarı 4.396 TL iken 2016 yıl sonu itibarıyla bu miktar %118 artış ile 9.596 TL’ye ulaşmıştır. Kişi başına düşen toplam mevduat miktarı bir önceki yıla kıyasla ise %16 artış göstermiştir. 2010 yılında kişi başına düşen nakdi kredi miktarı 3.317 TL iken 2016 yıl sonu itibariyle %303 artış ile 13.359 TL’ye ulaşmıştır. Kişi başına düşen nakdi kredi miktarı 2015 yılına kıyasla ise %18 artış göstermiştir. 2010 yılında 79 TL olan ve 2011 yılında 69 TL’ye kadar gerileyen bankalardaki kişi başına düşen takipteki alacak miktarı 2016 yılında 368 TL’ye çıkmıştır. Kişi başına düşen takipteki alacak miktarı 2010 yılından 2016 yılına kadar yaklaşık %366 oranında artış göstermiştir.
FİNANSAL VERİLER
2Şekil 1: Yıllara Göre Kişi Başına Düşen Toplam Mevduat, Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Miktarlarındaki Değişim (BDDK, 2017)
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
Mik
tar
(Bin
TL)
2012
5.202
5.858
81
2011
5.068
5.009
69
2010
4.396
3.317
79
2013
6.744
7.535
100
2014
7.181
9.055
126
2015
8.289
11.291
210
2016
9.596
13.359
368
Kişi Başı Toplam Mevduat
Kişi Başı Nakdi Kredi
Kişi Başı Takipteki Alacak
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 6-72017
Şekil 2: Yıllar İtibariyle Toplam Mevduat, Toplam Nakdi Kredi ve Takipteki Alacaklar Tutarlarındaki Değişim (BDDK, 2017)
Kırşehir’deki Toplam Mevduat miktarı 2015 yılın-da 1.85 milyar TL iken %17 oranında artış ile 2016 sonu itibarıyla 2,16 milyar TL’ye yükselmiştir. 2010 yılından bu yana toplam mevduat miktarında ya-şanılan artış ise %121’dir. Toplam Nakdi Kredilerde yaşanılan artış ise Toplam Mevduat miktarında yaşanılan artışa göre daha fazladır. Toplam nakdi
krediler toplamı 2016 sonu itibarıyla 3.096.318.000 TL olup 2010 yılından bu yana %309’luk bir artış göstermiştir, 2015 yılına kıyasla ise %21’lik bir artış yaşanmıştır. Toplam takipteki alacak miktarı ise 2010 yılında 17.7 milyon TL iken 2015 yılında 46.7 milyon TL’ye, 2016 yıl sonu itibariyle ise 83 milyon TL’ye yükselmiştir.
3.500.000
3.000.000
2.500.000
2.000.000
1.500.000
1.000.000
500.000
0
Mik
tar
(Bin
TL)
20121.149.8081.312.77118.000
20111.124.3751.126.53415.248
2010980.652757.78117.722
20131.491.9261.689.089
22.289
20141.604.9802.051.903
28.190
20151.846.0732.561.272
46.711
20162.164.5283.096.318
83.014
Toplam Mevduat
Toplam Nakdi Kredi
Takipteki Alacaklar
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de kullanılan kredi türleri incelendiğinde, 2016 yıl sonu itibarıyla diğer tüketici kredilerinin yaklaşık 431 milyon TL’ye, konut kredilerinin 359 Milyon TL’ye, bireysel kredi kartları borcunun 159 milyon TL’ye ve taşıt kredilerinin ise 11.3 milyon TL’ye ulaştığı görülmektedir. 2010 yılından 2016 yıl sonuna kadar diğer tüketici kredilerinde ve konut kredisi kullanımında %176, bireysel kredi kartı bor-cunda %159 ve taşıt kredilerinde %54 oranında ar-tışlar gerçekleşmiştir. 2016 yıl sonu verileri 2015 yıl
sonu verileriyle kıyaslandığında ise diğer tüketici kredileri kullanımında %10,5, konut kredisi kullanı-mında %11,1, bireysel kredi kartı borcunda %25,1 ve taşıt kredilerinde %1 oranında artışlar görülmekte-dir. 2010 yılından itibaren taşıt kredilerindeki artış-lar sınırlı kalırken diğer kredilerdeki artışlar oldukça dikkat çekici seviyededir.
Bireysel krediler bazında 2015 yılında 19.2 milyon TL olan Takipteki Krediler, %25 oranında artışla 2016 yıl sonu itibarıyla 24 milyon TL’ye ulaşmıştır.
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 8-92017
Şekil 3: Yıllara Göre Kredi Türlerinin Kullanımındaki Değişim (BDDK, 2017)
500.000
450.000
400.000
350.000
300.000
250.000
200.000
150.000
100.000
50.000
0
Diğer Tüketici Kredileri
Konut Kredisi
Bireysel Kredi Kartları
Taşıt Kredisi
201220112010 2013 2014 2015 2016
Mik
tar
(Bin
TL)
255.783
188.286
105.327
212.681
155.177
80.965
156.115
130.043
61.099
11.270
335.377
250.607
126.721
378.597
291.620
112.513
389.842
323.218
126.737
430.673
359.097
158.514
10.1827.338 12.320 14.419 12.441 11.153
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de kullanılan sektörel krediler incelendi-ğinde, 2015 yılına kıyasla yaklaşık %25,4’lük artışla 2016 yıl sonu sektörel krediler toplamı 1.1 milyar TL’ye ulaşmıştır. Kullanılan kredilerin sektörleri in-celendiğinde sırasıyla Ziraat ve Balıkçılık, Gıda, Top-tan Ticaret ve Komisyonculuk, Meşrubat ve Tütün ile İnşaat sektörlerinde en fazla kullanımın ger-çekleştiği görülmektedir. 2016 yılı sonu itibarıyla Ziraat ve Balıkçılık sektörü 661 milyon TL, Toptan Ticaret ve Komisyonculuk sektörü 150 milyon TL,
Gıda, Meşrubat ve Tütün sektörü 124 milyon TL ve inşaat sektörü 91 milyon TL kredi tutarlarına ulaşmıştır.
Gayrinakdi krediler toplamı ise 2016 yıl sonu itiba-riyle 2015 yılına kıyasla %14’lük artış ile 118 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Sektörel bazda Takip-teki krediler ise 2016 yıl sonu itibarıyla 2015 yı-lına kıyasla %111 oranında artışla 41 milyon TL’ye ulaşmıştır.
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 10-112017
Şekil 4: Kredi Kullanımının Sektörlere Göre Dağılımı (BDDK, 2017)
600.000
500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
0
Ziraat ve Balıkçılık
Toptan Ticaret ve Komisyonculuk
Gıda Meşrubat ve Tütün
İnşaat
Enerji
Turizm
Metal ve İşlenmiş Maden
Finansal Kuruluşlar
Tekstil ve Tekstil Ürünleri
Denizcilik
201220112010 2013 2014 2015 2016
Mik
tar
(Bin
TL)
129.480 175.430 184.337 216.223 312.809 477.791 661.453
19.901 27.700 46.244 57.067 99.128 134.473 150.100
26.444 45.038 40.148 86.682 102.480 92.863 123.732
8.958 12.517 22.256 44.016 71.477 86.434 90.914
19.384 28.141 9.776 36.538 37.117 22.375 35.282
2.840 2.848 3.344 8.901 10.848 39.295 13.881
1.042 1.779 2.628 3.386 9.031 13.930 15.884
431 653 1.085 1.899 1.654 3.214 4.910
2.127 1.666 3.378 5.442 5.458 5.439 2.172
170 177 102 60 0 0 0
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Kırşehir’in 2015 yılında 169,91 milyon $ olarak gerçekleşen ihracatı yaklaşık %1,7’lik düşüş ile 2016 yılında 167,06 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. Kırşehir’in ihracat tutarları 2014 yılına kadar sürekli artış göstermekte iken 2015 ve 2016 yıllarında düşüş göstermiştir, bu düşüşün global piyasalardaki durgunluklar ve Ortadoğu ve Körfez ülkelerindeki iç karışıklıklardan kaynaklandığı düşünülmektedir.
İHRACAT VERİLERİ
3Şekil 5: Yıllara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017)
300.000
200.000
100.000
0
199.812 207.678 211.927 169.913 167.060
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
2012 2013 2014 2015 2016
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 12-132017
Şekil 6: Aylara Göre İhracat Miktarı (TİM, 2017)
2012, 2013 ve 2014 yıllarındaki, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ile Demir ve Demir Dışı Metaller sektörlerinin ihracat tutarlarındaki artışların yanında Kırşehir’in ihracat rakamlarının hızlı ve düzenli artış trendinin ana sebebi Petlas Lastik Fabrikasının üretim ve ihracat tutarlarındaki artıştır.
Gerçekleşen ihracat miktarları aylara göre incelendiğinde 2016 yılında en fazla ihracatın Mart, Ağustos ve Ekim aylarında gerçekleştiği, Aralık ve Ocak aylarında ise nispeten daha düşük miktarlarda ihracat gerçekleştirilebildiği gözlemlenmektedir. Sonbahar mevsiminde yaşanılan düşüşün sebebi sektörlerin çalışma takvimi ile ilgili olduğu düşünülebilir.
20.000
16.000
12.000
8.000
4.000
0
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
AY
2016
OCAK
12.925,32
ŞUBAT
15.266
MART
15.252
NİSAN
15.658
MAYIS
16.212
HAZİRAN
14.002
TEMMUZ
13.379
AĞUSTOS
14.636
EYLÜL
14.498
EKİM
13.168
KASIM
14.178
ARALIK
10.739
2015 11.813,66 15.056 16.458 15.652 14.751 12.734 12.224 16.069 11.754 15.475 13.276 11.797
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Bölgelere göre gerçekleştirilen ihracat miktarı incelendiğinde 2016 yıl sonu itibariyle en fazla ihracatın 79,8 milyon $ ile Avrupa ülkelerine gerçekleştirildiği, Ortadoğu ve Körfez Ülkelerine ise yaklaşık 40 milyon $ ihracat gerçekleştirildiği gözlemlenmektedir.
2015 yılına kıyasla 2016 yılında Orta Doğu ve Körfez Bölgesi hariç diğer tüm bölgelere yapılan ihracat miktarlarının stabil olduğu görülmektedir. Orta Doğu ve Körfez ülkelerinde yaşanan iç karışıklıklar ve ekonomik olarak düzensizlikleri bu ülkelere yapılan ihracattaki düşüşün ana sebebi olarak düşünülebilir.
Şekil 7: Bölgelere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017)
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
Güney Amerika
2.510
2.357
6.850
6.161
11.554
10.663
8.616
12.748
15.921
15.441
45.813
39.934
78.649
78.756
Avustralya Asya Kuzey Amerika Afrika Orta Doğu ve Körfez Avrupa
2015
2016
90.000
80.000
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 14-152017
2015 yılına kıyasla 2016 yılında en çok ihracat gerçekleştirilen Avrupa Ülkelerine yapılan ihracat miktarı yaklaşık 1 milyon $’lık bir artış göstermişken ikinci en büyük pazar konumundaki Orta Doğu ve Körfez Ülkelerine yapılan ihracat, bu ülkelerdeki iç karışıklıklar ve belirsizlikler nedeniyle 6 milyon $’lık düşüş sergilemiştir.
2015 yılına kıyasla 2016 yılında, Avrupa Bölgesinin
toplam ihracattan aldığı pay %46’dan %48’e, Kuzey Amerika Bölgesinin aldığı pay %5’den %8’e yükseliş göstermiştir bununla beraber Güney Amerika, Avustralya ve Afrika Bölgelerinin toplam ihracattan aldıkları paylarda değişim görülmemiştir, Asya Bölgesi ülkelerine yapılan ihracatın toplam ihracattan aldığı pay %7’den %6’ya, Ortadoğu ve Körfez Bölgesinin aldığı pay ise %27’den %24’e düşmüştür.
Şekil 8: Bölgelere Göre 2016 Yılı İhracat Oranları (TİM, 2017)
Güney Amerika
Avustralya
Asya
Kuzey Amerika
Afrika
Orta Doğu ve Körfez
Avrupa
%1 %4%6
%8
%9
%24
%48
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
2016 yıl sonu verilerine göre en fazla ihracat gerçekleştirilen ülkeler sırasıyla Mısır, Almanya, İtalya, Irak, Romanya, ABD, Hollanda, Fas, İran, Yunanistan, Avustralya, Cezayir ve Suudi Arabistan olmuştur. 2015 yılına kıyasla ihracatın en fazla artış gösterdiği ülkelerden ABD’ye yapılan ihracat %88 (3,3 milyon $) artışla 7,2 milyon $’a,
İran’a yapılan ihracat %73 (2,5 milyon $) artışla 6 milyon $’a ulaşmış iken, ihracatın en fazla düşüş gösterdiği ülkelerden Cezayir’e yapılan ihracat %31 (2,2 milyon $) azalış ile 5 milyon $ olarak, Irak’a yapılan ihracat da %15 (1,6 milyon $) azalış ile 9,1 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.
Şekil 9: En Fazla İhracat Gerçekleştirilen Ülkeler Listesi (TİM, 2017)
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
Diğer
65.962
66.127
Mısır
15.461
13.224
Almanya
11.975
12.829
İtalya
11.644
11.751
Irak
10.751
9.108
Romanya
7.976
8.722
ABD
3.813
7.154
Hollanda
7.037
6.378
Fas
5.084
6.126
İran
3.487
6.030
Yunanistan
5.898
5.512
Avustralya
5.906
5.158
Cezayir
7.203
4.967
7.714
3.973
Suudi Arabistan
2015
2016
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 16-172017
2016 yılında Kırşehir’in ihracat şampiyonu 146 milyon $ ile Otomotiv Endüstrisi olmuştur. Bu sektörü 6,8 milyon $ ile Meyve, Sebze Mamulleri, 6,2 milyon $ ile Demir ve Demir Dışı Metaller sektörleri takip etmektedir.
2016 yılında en fazla ihracat artışı %56 ile Meyve, Sebze Mamulleri sektöründe görülürken, En fazla
düşüş yaşanılan sektörler ise sırasıyla %57 ile İklimlendirme Sanayi, %42 ile Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri, %27 ile Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller, %24 ile Makine ve Aksamları sektörleridir. Otomotiv Endüstrisi ile Demir ve Demir Dışı Metaller sektörlerindeki düşüşler ise yüzdesel olarak önemsenmeyecek düzeydedir.
Şekil 10: Sektörlere Göre İhracat Miktarları (TİM, 2017)
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
OtomotivEndüstrisi
147.388
146.293
4.360
6.803
6.270
6.202
5.962
3.465
2.711
1.977
1.072
814
1.065
457
1.083
1.051
Meyve Sebze Mamulleri
Demir ve Demir Dışı Metaller
Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri
Su Ürünleri ve Hayvansal
Mamuller
Makine ve Aksamları
İklimlendirme Sanayii Diğer
2015
2016
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Otomotiv Endüstrisi sektöründen yapılan ihracat miktarının tamamına yakınının Petlas Lastik Fabrikası tarafından yapıldığı öngörülmektedir. İstanbul Sanayi Odası (İSO)’nın Türkiye’nin ilk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesine 2012 yılında 113. ve 2013 yılında da 109. 2014 ve 2015 yılında 107. sıradan girmeyi başaran Petlas Lastik fabrikasının son yıllarda yapmış olduğu ilave yatırımlar ve
pazarlama faaliyetleri ile Türk Lirası bazında hem iç hem de dış satışlarını önemli oranda artırdığı yıllar itibarıyla Kırşehir’in bu sektörden yapmış olduğu ihracatının artış trendinde olduğu görülmektedir. 2015 yılına kıyasla %0,74 oranında ihracat miktarı düşen sektörün, 2010 yılında 118 milyon $ olan ihracat toplamı %24 oranında artışla 2016 yıl sonunda 146 milyon $’a ulaşmıştır.
Şekil 11: Otomotiv Endüstrisi Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0OCAK
11.105
ŞUBAT
13.851
MART
13.457
NİSAN
12.661
MAYIS
13.755
HAZİRAN
12.760
TEMMUZ
11.574
AĞUSTOS
13.001
EYLÜL
13.581
EKİM
11.263
KASIM
9.008
ARALIK
11.340
9.901 13.581 14.119 13.300 12.918 11.209 11.435 14.262 10.393 13.493 10.200 11.495
2015
2016
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 18-192017
2016 yılı içerisinde Otomotiv Endüstrisi sektöründen sonra en fazla ihracat Meyve, Sebze Mamulleri sektöründe gerçekleşmiştir. Sektörün ihracat miktarlarına bakıldığında, 2012 yılında 9,4 milyon $, 2013 yılında 9,9 milyon $, 2014 yılında 5,6 milyon $, 2015 yılında 4,4 milyon $ 2015 yılına
kıyasla %56 oranında artışla 2016 yılında 6,8 milyon $’lık ihracat yapılmıştır. Meyve Sebze Mamulleri sektörü Kırşehir’in önemli sektörlerinden biri olup son yıllarda yapılan ilave yatırımların etkisiyle bu sektörün önümüzdeki yıllarda da büyümeye devam edeceği düşünülmektedir.
Şekil 12: Meyve Sebze Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
OCAK
404
385
ŞUBAT
346
365
MART
504
761
NİSAN
618
623
MAYIS
403
742
HAZİRAN
151
597
TEMMUZ
66
315
AĞUSTOS
257
814
EYLÜL
269
602
EKİM
494
560
KASIM
338
418
ARALIK
509
620
2015
2016
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörünün yıllar içerisindeki ihracat tutarları incelendiğinde sektörün ihracatı 2012 yılında 6,5 milyon $, 2013 yılında 10 milyon $, 2014 yılında 12 milyon $ ve 2015 yılında 6,3 milyon $ ve 2016 yılında ise 6,2 milyon $ olarak gerçeklemiştir. Sektörün toplam ihracat rakamlarına bakıldığında ise Otomotiv Endüstrisi
ile Meyve, Sebze Mamulleri sektörlerinden sonra en fazla ihracat gerçekleştirilen sektör olduğu görülmektedir. Sektörün 2016 yılı toplam ihracatı aylık bazda incelendiğinde stabil olduğu söylenebilir bununla beraber yıllar içerisinde dolar bazında ihracatta düşüş eğilimi görülmektedir.
Şekil 13: Demir ve Demir Dışı Metaller Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0OCAK
589
447
ŞUBAT
467
411
MART
520
516
NİSAN
708
767
MAYIS
858
338
HAZİRAN
659
502
TEMMUZ
531
354
AĞUSTOS
361
728
EYLÜL
201
518
EKİM
396
668
KASIM
409
340
ARALIK
572
613
2015
2016
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 20-212017
2012 yılında 2,1 milyon $, 2013 yılında 4,2 milyon $, 2014 yılında 7,4 milyon $, 2015 yılında 6 milyon $ ve 2016 yılında 3,5 milyon $ ihracat gerçekleşen Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektörü, 2015 yılına kadar sürekli bir artış trendin de iken 2015 yılından sonra düşüş eğilimine
girmiştir. 2016 yılında ihracatta 2015 yılına kıyasla %42 oranında bir düşüş görülmüştür. Aylar itibarıyla incelendiğinde, hububat ve tarım ürünleri hasat zamanı ihracat düşmekle beraber devam eden aylarda artışlar görülmektedir.
Şekil 14: Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektörü İhracat Verileri (TİM, 2017)
1.000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
OCAK
477
500
ŞUBAT
575
434
MART
549
500
NİSAN
875
181
MAYIS
768
143
HAZİRAN
222
197
TEMMUZ
427
70
AĞUSTOS
520
88
EYLÜL
172
70
EKİM
206
361
KASIM
346
525
ARALIK
824
417
2015
2016
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
2012 yılında 0,5 milyon $, 2013 yılında 0,4 milyon $, 2014 yılında 0,8 milyon $, 2015 yılında ise 2,7 milyon $ olan Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Sektörü ihracatı 2015 yılına kıyasla yaklaşık %27 düşüş
göstererek 2016 yıl sonu itibarıyla 1,9 milyon $ seviyesinde gerçekleşmiştir. 2012 yılından itibaren artış eğiliminde olan Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Sektörü 2016 yılında düşüş göstermiştir.
Şekil 15: Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller (TİM, 2017)
800
700
600
500
400
300
200
100
0OCAK
0
420
ŞUBAT
0
146
MART
0
418
NİSAN
165
698
MAYIS
224
291
HAZİRAN
35
0
TEMMUZ
521
0
AĞUSTOS
309
0
EYLÜL
159
22
EKİM
479
0
KASIM
366
0
ARALIK
456
1
2015
2016
İhra
cat
Tuta
rı (1.
000
USD)
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 22-232017
Sonuç olarak Kırşehir’in toplam ihracat miktarında 2015 yılına kadar düzenli olarak artış görülmekte iken son yıllarda tüm dünyada görülen ekonomik sorunlar ve özellikle ihracatımız da önemli yere sahip komşu ülkelerdeki iç karışıklıklar neticesinde ihracat miktarında bir düşüş söz konusudur. Kırşehir’in ihracat tutarlarını doğrudan etkileyen Otomotiv Endüstrisi Sektöründe faaliyet gösteren Petlas Lastik Fabrikası, hem istihdam anlamında hem de ülkeye döviz kazandırma anlamında Kırşehir’in en büyük sanayi kuruluşudur. Bunun dışında Demir ve Demir Dışı Metaller, Hububat, Bakliyat, Yağlı tohumlar ve Mamulleri ile Meyve,
Sebze Mamulleri sektörleri Kırşehir’in ihracatında etkili ve önemli sektörlerdir.
İhracatın artırılabilmesi ve sürdürülebilir olabilmesi için yeni hedef pazarlara yönelik çalışmalar gerçekleştirilmesi, rekabet ve yenilik anlamında ürünlerin üretilmesi, var olan pazarların iyileştirilmesi, uluslararası fuarlara katılımın sağlanması, üretici firmalar arasındaki işbirliğinin arttırılması, işletmelerde marka bilincinin yerleştirilmesi ve dış ticaret konusunda uzmanlaşmış kalifiye personelin çalıştırılmasının teşvik edilmesi gerekmektedir.
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de 2016 yılında 68 adet şirket, 5 adet kooperatif ve 94 adet gerçek kişi ticaret işletmesi olmak
üzere toplam 167 adet işletme kurulmuştur. Ancak aynı yıl içerisinde 9 adet şirket, 4 adet kooperatif
tasfiye olurken 15 adet şirket, 3 adet kooperatif ve 52 adet gerçek kişi ticaret işletmesi kapanmıştır.
Son altı yıldaki veriler incelendiğinde bugüne kadar 886 adet işletme ve kooperatif kurulduğu, 205 adet
işletme ve kooperatifin tasfiye olduğu ve 520 adet işletme ve kooperatifin kapandığı görülmektedir.
KURULAN – KAPANAN İŞLETME VERİLERİ
4
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 24-252017
Tablo 1: Kurulan – Kapanan İşletme Verileri (TOBB, 2017)
YılKurulan Tasfiye Kapanan
Şirket Koop. Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Koop. Şirket Koop. Ger. Kişi
Tic. İşl.
2016 68 5 94 9 4 15 3 52
2015 74 2 96 10 3 13 6 53
2014 47 0 125 19 7 30 7 58
2013 42 0 75 28 12 41 14 36
2012 32 4 80 49 14 26 9 43
2011 53 3 86 35 15 22 9 83
Toplam 316 14 556 150 55 147 48 325
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de 2015 yılında Kapasite Raporu sahibi işletme sayısı 116 iken bu sayı 2016 yılında %6,9’luk
azalış ile 108’e düşmüştür. 2012 yılından bu yana ise Kapasite Raporu sahibi işletme sayısı %2,9’luk
bir artış göstermiştir.
SANAYİ KAPASİTE RAPORU VERİLERİ
5
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 26-272017
Şekil 16: Yıllara Göre Kapasite Raporu Sahibi İşletme ve Personel Sayısı Değişimi (TOBB, 2017)
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
Kapasie Raporu
Mühendis
Teknisyen
Usta
İdari
İşçi
Toplam Çalışan
2012 2013 2014 2015 2016
105 117 124 116 108
121 145 158 158 151
432 385 422 585 578
274 217 221 247 200
370 435 455 517 491
2.964 3.321 3.534 3.647 3.415
4.163 4.505 4.792 5.156 4.835
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
2015 yılına kıyasla, 2016 yıl sonu itibariyle Kapasite Raporu sahibi işletme sayısında ve çalışan mü-hendis, teknisyen gibi teknik personelin ve diğer personel sayılarında da azalışlar yaşanmıştır. 2012 yılında 121 adet olan mühendis sayısı 151’e, 432 adet olan teknisyen sayısı 578’e yükselmişken ve 274 adet olan usta sayısı 200’ye düşmüştür. Sa-nayi kapasite raporuna sahip işletmelerin toplam çalışan sayılarına bakıldığında 2012 yılında 4.163 olan çalışan sayısı %16 oranında artış ile 4.835’e ulaşmıştır.
2016 yıl sonu itibarıyla Kırşehir’de Sanayi Kapa-
site Raporuna sahip işletmelerin sektörlere göre dağılımı incelendiğinde en fazla kapasite raporu sahibi işletmelerin sırasıyla 12 adet ile “öğütülmüş hububat ve sebze ürünleri imalatı”, 9 adet ile “ek-mek, taze pastane ürünleri ve taze kek imalatı”, 8 adet ile “çiftlik hayvanları için hazır yem imalatı”, 6 adet ile “inşaat amaçlı beton ürünlerin imalatı” ve 5 adet ile “diğer mobilyaların imalatı” sektörleridir. Kırşehir’de Sanayi kapasite raporu sayılarından da görüleceği üzere sanayi kapasite raporuna sa-hip firmalar ağırlıkla tarım ve gıda üzerine faaliyet gösteren firmalardır.
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 28-292017
2014 yılında alınan teşvik belgelerinin toplam sabit yatırım tutarı 60 milyon TL olup en büyük yatırım yaklaşık 40 milyon TL ile özel bir firmaya aittir. 2015 yılında alınan en büyük yatırım teşvik belgesi 525 milyon TL ile özel bir firmaya ait olup bu yıl içerisinde düzenlenen teşvik belgesi toplam sabit yatırım tutarı 580 milyon TL’dir. 2016 yılında alı-
nan yatırım teşvik belgeleri incelendiğinde 30 adet yarım teşvik belgesi düzenlendiği görülmekte olup bu teşvik belgelerinin 22 tanesi güneş enerjisinden elektrik üretimi amacıyla alınmıştır. 2016 yılında alı-nan yatırım teşvik belgeleri toplam sabit yatırım tutarı 125 milyon TL civarındadır.
Kırşehir’de gerçekleştirilen ya da gerçekleştirilmekte olan yatırım teşvik belgeli yatırımların son 5 yılda
toplam sabit yatırım tutarı 2.494 milyon TL’ye ulaşmıştır. 2012 yılında alınan en yüksek tutarlı yatırım
teşvik belgesi 473 milyon TL’lik rüzgar enerjisinden elektrik üretimi yatırımı projesi olup, 2012 yılında
alınan teşvik belgelerinin toplam sabit yatırım tutarı 496 milyon TL’dir. 2013 yılında alınan yatırım teş-
vik belgelerinin sabit yatırım toplamı 1.232 milyon TL olup 2013 yılı içerisinde yapılan en büyük yatırım
1.200 milyon TL sabit yatırım tutarı ile doğalgazdan elektrik üretimi yatırımı projesidir.
YATIRIM TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLAR
6
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
2016 yılında düzenlenen yatırım teşvik belgeli yatırım sayısı 30 adet olup bu yatırımların destek unsurlarına göre dağılımı Tablo 3’te verilmektedir.
Tablo 4’te görüldüğü üzere son 5 yılda düzenlenen teşvik belgelerinin sabit yatırım tutarı en fazla olduğu sektör enerji olup toplam sabit yatırım tutarı yaklaşık olarak 1.770 milyon TL’dir, bu sektörü sırasıyla 526 milyon TL ile Lastik, 45 milyon TL ile Demir-Çelik, 39 milyon TL ile Pişmiş Kil ve Çimento ile 29 milyon TL ile Eğitim sektörleri takip etmiştir.
Tablo 2: Yıllara Göre Yatırım Tutarları (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)
Tablo 3: Destek Unsurlarına Göre 2016 Yılında Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)
Yıl Yatırım Teşvik Belgesi Sayısı Sabit Yatırım Tutarı (TL)
2012 9 496.336.820
2013 11 1.232.105.248
2014 7 60.219.871
2015 15 580.807.631
2016 30 124.939.776
Toplam 72 2.494.409.346
Destek Sınıfı Belge Adedi Yatırım Tutarı (TL)
Genel Destek Unsurları 26 100.396.776
Bölgesel Destek Unsurları 4 24.543.000
Toplam 30 124.939.776
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 30-312017
Tablo 4: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)
Yatırım Sektörü Sabit Yatırım Tutarı Yatırım Sayısı
ENERJİ - Enerji 1.769.645.907 31
İMALAT - Lastik-Plastik 526.290.000 2
İMALAT - Demir Çelik 45.168.801 2
İMALAT - Pişmiş Kil ve Çim.Ger. 38.515.000 6
HİZMETLER - Eğitim 29.223.000 6
MADENCİLİK - İstihraç ve İşleme 21.120.000 5
HİZMETLER - Altyapı - Belediye Hizmetleri 15.560.000 4
TARIM - Hayvancılık 14.507.070 3
İMALAT - Makina İmalat 7.100.000 1
İMALAT - Madeni Eşya 5.552.187 1
İMALAT - Gıda ve İçki 5.414.000 2
HİZMETLER - Diğerleri 4.812.950 2
İMALAT - Cam 3.850.000 2
İMALAT - Orman Ürünleri 3.500.000 2
HİZMETLER - Turizm 1.763.870 1
HİZMETLER - Sağlık 1.238.500 1
İMALAT - Dokuma ve Giyim 1.148.061 1
Toplam 2.494.409.346 72
Son beş yılda düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin sektörlere göre sabit yatırım tutarlarının yüzdesel dağılımı ise Şekil 17’de verilmekte olup yatırım tutarları bazında en fazla yatırımın sırasıyla %71 ile enerji, %21 ile lastik, %2 ile demir-çelik, %2 ile pişmiş kil ve çimento ve %1 ile eğitim sektörlerinde gerçekleştiği görülmektedir.
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Şekil 17: Son Beş Yılda Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Yüzdesel Dağılımı
2016 yılında düzenlenen 30 adet yatırım teşvik belgesinin sabit yatırım tutarı toplamı 125 milyon TL olup tamamının uygulama yeri Merkez ilçedir. 2016 yılında düzenlenen teşvik belgelerinin 22 tanesi güneş ener-jisinden elektrik enerjisi üretimi konusundadır.
Enerji
%71
%21
%2%2%3 %1
Lastik-Plastik
Demir Çelik
Pişmiş Kil ve Çim. Ger.
Eğitim
Diğer
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 32-332017
Son 5 yılda düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin ilçelere göre dağılımı incelendiğinde en fazla yatı-rımın 63 adet yatırım ile Merkez ilçeye gerçekleş-tirildiği veya planlandığı görülmektedir. Akçakent, Akpınar ve Boztepe ilçelerine son 5 yıl içerinde yatırım amaçlı teşvik belgesi düzenlenmemiş iken Çiçekdağı ilçesine yapılacak yatırımlar için toplam tutarı 16 milyon tutarında 3’ü madencilik, 1’i hay-vancılık yatırımları olmak üzere 4 adet yatırım teş-vik belgesi düzenlenmiştir. Kaman ilçesine ise top-lam sabit yatırım tutarı toplamı yaklaşık 11 milyon
tutarında birer adet hazır beton, belediye hizmet-leri ve madencilik alanlarında olmak üzere toplam 3 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. Son 5 yılda Mucur ilçesinde yapılacak yatırımlar için düzenlenen teşvik belgeleri incelendiğinde 1 ta-nesi 473 milyon TL’lik rüzgar enerjisinden elektrik üretimi yatırımı, 1 tanesinin de kaynak suyu tesisi yatırımı olduğu görülmektedir.
Son beş yılda Kırşehir’de yapılacak yatırımlar için düzenlenen 72 adet yatırım teşvik belgelerinin il-çelere göre dağılımı Tablo 5’te verilmektedir.
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların türlerine göre dağılımı ise Tablo 6’da verilmektedir. Hem son beş yılda hem de 2016 yılı içerisinde düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin tamamına yakını komple yeni yatırımdır. Komple Yeni Yatırım olarak 2016 yılı içerisinde 29 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken son beş yılda ise 59 adet düzenlenmiştir.
Tablo 5: Son Beş (2012-2016) Yıldaki Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların İlçelere Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)
İlçeler Toplam Sabit Yatırım (TL) İthal Makine Teçhizat Tutarı ($) Öngörülen İlave İstihdam
Yatırım Sayısı
Akçakent - - - -
Akpınar - - - -
Boztepe - - - -
Çiçekdağı 16.280.000 1.274.938 62 4
Kaman 10.875.000 586.401 18 3
Mucur 477.100.000 109.574.404 45 2
Merkez 1.990.154.346 544.802.024 1.861 63
Toplam 2.494.409.346 656.237.767 1.986 72
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 34-352017
Tablo 6: Yatırım Teşvik Belgeli Yatırımların Türlerine Göre Dağılımı (T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017)
Yatırım Türü 2016 Son Beş Yıl
Entegrasyon - 1
Komple Yeni Yatırım 29 59
Modernizasyon 1 4
Ürün Çeşitlendirme - 1
Tevsi - 5
Tevsi, Modernizasyon - 2
Toplam 30 72
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kırşehir’de 2016 yıl sonu itibarıyla 5 adet turizm işletme belgeli, 7 adet ise belediye belgeli olmak üzere toplam 12 işletme hizmet vermektedir. Bu işletmelerin toplam oda ve yatak kapasitesi sırasıyla 704 ve 1.415’tir (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017).
TURİZM VERİLERİ
7Kırşehir’de 2016 yılı sonu itibariyle 8 adet A Sını-fı Seyahat Acentesi hizmet vermektedir. (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017).
Şekil 18’de görüldüğü üzere 2016 yılı içerisinde Kırşehir’i ziyaret eden turist sayısı bir önceki yıla kıyasla %7,4 artış göstermiş ve 87.472 kişi olarak gerçekleşmiştir. Son 5 yıl incelendiğinde turist
sayılarında artış gözlenmemiştir. Son yıllarda Kır-şehir’e yapılan jeotermal otel yatırımı ve bu otelin pazarlama faaliyetleri ile ilerleyen yıllarda sağlık turizmi alanında daha çok turistin Kırşehir’i ziya-ret etmesi beklenmektedir. Kırşehir’i ziyaret eden yabancı turistlerin ise çoğunluğunun yabancı ülke vatandaşı olan gurbetçi vatandaşlarımız olduğu düşünülmektedir.
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 36-372017
Şekil 18: Kırşehir’i Ziyaret Eden Turistlerin Dağılımı (Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017)
2012
3.542
84.922
Yabancı
Türkiye Vatandaşı
2013
1.806
101.600
2014
1.295
87.530
2015
1.504
75.958
2016
4.857
82.615
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİ
Kaynakça
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 2017. http://www.bddk.org.tr
Kırşehir Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü, 2017.
T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2017.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017. http://www.tim.org.tr/tr/ihracat.html
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 2017. http://www.tobb.org.tr
EKONOMİ GÖSTERGELERİKIRŞEHİR 38-392017
arti5m
edya
.com
Cevher Dudayev Mahallesi, Vatan Cad. No: 42/1 NEVŞEHİRTel: +90 384 214 36 66 Faks: +90 384 214 00 46
MERKEZ
www.ahika.gov.tr
KIRŞEHİR YATIRIM DESTEK OFİSİMedrese Mahallesi 57. Sokak Eroğlu-Berk İş MerkeziNo:3/6 Merkez/KIRŞEHİRTel: +90 386 212 70 90
www.investinkirsehir.com