EL-İMAM EBU’L HUSEYN AHMED İBNİ MUHAMMED EL-KUDÛRÎ …€¦ · Irak'ta Ebu Hanife’nin mezhebine tabi olan âlimlerin reisi ve onlar katında büyük bir mertebe sahibi oldu."

EL-İMAM EBU’L HUSEYN

AHMED İBNİ MUHAMMED EL-KUDÛRÎ (D:362 - Ö:428)

HAK YAYINLARI

2

HAK YAYINLARI: 37

Muhtasaru’l Kuduri

Yazan

El-İmam Ebu’l Huseyn Ahmed ibni Muhammed el-Kudûrî

Tahkik ve Tercüme Kontrolü

Şeyh Prof. Dr. Ziyaeddin el Kudsi

Tercüme

Ahmet Mak

Kapak Tasarım ve Mizanpaj

Hak Yayınları

ISBN: 978-605-65073-9-7

Yayınevi Sertifika No:42126

Adres:

15 Temmuz Mah.1493. Sok. No:13

Bağcılar / İstanbul

Tel:

0 ( 212 ) 514 93 19

Web:

www.hakyayinlari.com

1. Baskı

Kasım 2018 / Rabiulevvel 1440

Baskı-Cilt:

Oğul Matbaa.

Maltepe Mah. Davutpaşa Cad. No:83/301-302

Zeytinburnu / İstanbul Telefon: 02125672077

Matbaa Sertifika No: 27591

3

YAYINEVİNİN ÖNSÖZÜ

Allah’ın adıyla başlarız!

Allah Azze ve Celle, cinleri ve insanları yalnız kendisine

ibadet edebilmeleri için yaratmıştır. İrade sahibi tüm

mahlûkatın yaşam gayesi olan ibadetin ilk basamağı; Al-

lah’tan başka ibadet edilenleri reddedip yegâne mabud ola-

rak Allah'ı kabul etmek, ikinci basamağı ise bütün ibadetleri

yalnız O’na yapmaktır.

Allah-u Teâlâ, kullarına yerine getirmelerini emrettiği

ibadetlerin kabulü için şu iki şartı mutlaka gerçekleştirmele-

rini de emretmiştir: Birincisi; ibadetleri Allah için yapmak.

İkincisi; ibadetleri Allah’ın istediği şekilde yani Kur’an ve

sünnete göre yapmaktır.

İşte! Her konuda hakkı yayma gayesinde olan yayınevi-

miz, bu ikinci şartı gerçekleştirmek için öncelikle değerli

âlim Ahmed el-Kudûrî’nin meşhur “Muhtasar el-Kudûrî”

isimli kitabını basmayı uygun görmüştür.

Okuyucularımıza sunduğumuz bu kıymetli eseri, yine

çok kıymetli şeyhimiz Profesör Doktor Ziyaeddin el-Kudsi

tahkik etmiştir. Bu değerli çalışmasından dolayı ona şükran-

larımızı sunar ve çalışmalarının karşılığını hasene defterinde

kat kat verilmiş olarak bulması için yüce Rabbimize dua

ederiz. Yine bütün kalbimizle, Allah yolunda yaptığı çalış-

malarda Rabbimizden onu muvaffak kılmasını dileriz.

Hak Yayınları olarak, Şeyh Ziyaeddin el-Kudsi’nin tah-

kiki, kapalı olan bazı noktaların kısa şerhi ve tercüme kont-

rolüyle yayınladığımız “Muhtasaru’l Kudûrî” adlı eseri bir

bütün olarak değil, öncelikle en gerekli olan taharet, namaz,

oruç, hac ve zekât bölümlerini hazırlayarak sunduk. Diğer

bölümler de hazırlanmaktadır ve en kısa zamanda Allah’ın

izniyle okuyucularımızın faydasına sunulacaktır. Ayrıca

4

muhakkikin önsözünde bahsini ettiği kitabın da tercüme ça-

lışmaları sürmekte, en kısa zamanda okuyucularımıza sun-

mak için gayret göstermekteyiz.

Şüphesiz başarı ancak Allah’tandır. Rabbimize hamde-

deriz (O’nu mükemmel sıfatlarından dolayı över, nimetle-

rinden dolayı şükreder, her şeyden çok sever ve layık olduğu

şekilde yüceltiriz). Rasulümüze ve onun temiz ehline salat

ve selam ederiz. Önderlerimiz olan selefi salihine rahmetle

dua ederiz. Ve Rabbimizden, çalışmalarımızı amel defterle-

rimize bir hasene olarak yazmasını dileriz.

Hak Yayınları

5

MUHAKKİKİN ÖNSÖZÜ

ن إلحمد لله ، نحمده ، ونستعينه ، و ه إ نستغفره ، ونعوذ باللئات إ عمالنا ، من من شرور إ نفسنا ، ومن سي هده إلله فلا مضل له ، ي

له إ لا إلله وحده لا شريك له ، ومن يضلل فلا هادي له ، وإ شهد إ ن لا إ دإ عبده ورسوله .وإ شهد إ ن محم

لا وإ نتم لله حق تق يا إ يها إلذين إ منوإ إتقوإ إ اته ولا تموتن إ .مسلمون

من نفس وإحدة وخلق منها يا إ يها إلناس إتقوإ ربكم إلذي خلقكم اءلون به س إلله إلذي ت زوجها وبث منهما رجالا كثيرإ ونساء وإتقوإ

ن إلله كان عليكم رقيبا .وإلا رحام إ ديدإ . يصلح لكم إ عمالكم س يا إ يها إلذين إ منوإ إتقوإ إلله وقولوإ قولا . فوزإ عظيماه فقد فاز ويغفر لكم ذنوبكم ومن يطع إلله ورسول

: إ ما بعدد صلى ن إ صدق إلحديث كتاب إلله، وخير إلهدي هدي محم فا إلله عليه وسلم، وشر إلا مور محدثاتها، وكل محدثة بدعة، وكل بدعة

.إلنار ، وكل ضلالة في ضلالة

6

Allah’ın adıyla başlarım!

Allah-u Teâlâ’ya hamdolsun! O’na şükreder, O’ndan

yardım diler ve O’nun bağışlamasını isteriz. Nefislerimizin

şerrinden ve kötü amellerimizden O’na sığınırız. Allah kime

hidayet ederse onu saptıracak, kimi de saptırırsa ona hidayet

edecek yoktur. Şehadet ederim ki Allah’tan başka ibadete

layık ilah yoktur. O tektir, O’nun ortağı yoktur. Ve yine şe-

hadet ederim ki Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem,

O’nun kulu ve rasulüdür.

En doğru söz, Allah-u Teâlâ’nın kitabıdır ve en hayırlı

yolu gösteren, Rasulü sallallahu aleyhi ve sellem’in sünneti-

dir. En şerli şey, bidat olan şeydir. Her bidat, dalalettir. Her

dalalet ateştedir.

“Muhtasaru’l Kudûrî” isimli kitabın sahibi olan İmam

Kudûrî’nin asıl ismi, Ahmed ibni Muhammed ibni Ahmed

ibni Cafer ibni Hemdan Ebu el-Huseyn el-Kudûrî'dir.

“Kudûrî” lakabını almasının sebebi tam olarak bilinme-

mekle birlikte bu konuda değişik görüşler mevcuttur. Bazı

âlimler onun Bağdat yakınlarındaki Kudur isminde bir kö-

yün ismine nispet edildiğini söylemişlerdir. Bir rivayete

göre ise “Kudûrî” lakabını, babasının kıdr (çömlek) işleriyle

uğraşmasından dolayı almıştır.

İmam Kudûrî, hicri 362 senesinde Bağdat’ta doğmuştur.

Üslubu güzel, takvalı, ilim sahibi bir kişi idi. Irak’ta yaşayan

bu âlim, kendi zamanında Hanefi mezhebinin en büyük

âlimlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Hicri 428 sene-

sinde vefat etmiştir.

Şeyhleri: 1) Ebu el-Huseyn Ubeydullah ibni Muhammed ibni

Ahmed ibni Havşab el-Şeybani: Hicri 294 yılında doğmuş,

375 yılında vefat etmiştir. Hadis âlimidir. İmam Kudûrî ha-

dis ilmini ondan almıştır.

E l - İ m a m A h m e d e l - K u d û r î | 7

2) Ebu Bekir Muhammed ibni Ali ibni Suveyd el-Mu-

eddib: Hicri 381 yılında vefat etmiştir. Hadis âlimidir.

İmam Kudûrî ondan da hadis ilmi almış ve hadis rivayet et-

miştir. 3) Ebu Abdillah Muhammed ibni Yahya ibni Mehdi

el-Curcani: Hicri 398’de vefat eden bu âlim, Hanefi âlim-

lerinin en büyüklerindendir. İmam Ebu Bekir el-Razi el-

Cessas’ın öğrencisidir. İmam Kudûrî Hanefi fıkhını hocası

el-Curcani’den almıştır. Öğrencileri: İmam Kudûrî’nin birçok öğrencisi vardır. En meşhurla-

rından bazıları şunlardır: 1) el-Hatib el-Bağdadî Ebu Bekir Ahmed ibni Ali ibni

Sabit el-Bağdadî: Şafii fıkhı imamlarından bu mezhepte en

üstün dereceye ulaşan âlimlerdendir. Aynı zamanda muhad-

dis, hâfız ve tarih âlimidir. Birçok kitabı olan bu âlimin en

meşhur kitabı Târîh-u Bağdad’dır. Hicri 463 yılında vefat

etmiştir. 2) Ebu Nasr Ahmed ibni Muhammed ibni Muham-

med el-Bağdadî: el-Akta’ ile meşhur olan bu âlim, Hanefi

mezhebinin büyük âlimlerindendir. Muhtasaru’l-Kudûrî’yi

ilk o şerh etmiştir. Hicri 474 yılında vefat etmiştir. 3) Abdurrahman ibni Muhammed el-Serahsi: İmam,

fıkıh âlimi ve kadıdır. Meşhur olan bu âlim, Kudûrî’nin yaz-

dığı el-Tecrîd kitabını tamamlayarak Tekmîl el-Tecrîd li’l-

Kudûrî isimli eseri meydana getirmiştir. Hicri 439 yılında

vefat etmiştir. 4) Ebu el-Kasım Abdilvahid ibni Ali ibni Burhan el-

Akberi: Büyük bir fıkıh âlimidir ve kitaplar telif etmiştir.

Hicri 456’da vefat etmiştir. 5) Ebu Abdillah Muhammed ibni Ali ibni el-Huseyn

el-Dâmiğâni el-Kebir: Hanefi mezhebinin büyük âlimlerin-

dendir. Kadu’l-kudat (kadıların kadısı) görevi almıştır. Ya-

şadığı zamanda ve yerde “Hanefi âlimlerinin en büyüğü”

8 | M u h t a s a r u ’ l K u d u r i

unvanını almıştı. Meşhur bir âlim olan İmam İbni Akil el-

Hanbeli’nin şeyhidir. Yazdığı kitaplardan biri, Hanefi fık-

hına dair yazdığı Şerhu Muhtasar el-Hâkim’dir. Hicri

478’de vefat etmiştir. 6) Ebu el-Hâris Muhammed ibni Ebi Fadl Muham-

med el-Serahsi: Hanefi mezhebinin büyük ve meşhur âlim-

lerindendir. Doğum ve ölüm tarihleri bilinmemektedir. 7) el-Mufaddal ibni Mesud ibni Muhammed Yahya

el-Tenuhi: Kadı, fıkıh ve dil bilgisi âlimidir. Kitaplarından

bazıları şunlardır; Ahbâru el-Nahaviyyîn (Dil Bilgisi

Âlimlerinin Haberleri), Risâletun fî Vücûbi Ğasli’l-Ric-

leyn (İki Ayağı Yıkamanın Vacipliği Hakkında Risale).

Hicri 423 yılında vefat etmiştir. İmam Kudûrî’nin İlmî Derecesi ve Âlimlerin Onun Hakkındaki Sözleri: İmam Kudûrî hakkında bilgi yazanların ittifakıyla o, za-

manının en büyük Hanefi mezhebi şeyhlerindendir. Yine ic-

mayla övülmüş bir şahsiyettir, onu yeren hiç kimse olma-

mıştır. Onun güvenilir ve doğru sözlü bir kişi olduğu söy-

lenmiştir. İmam Kudûrî hakkında bilgi yazanlar, öğrencisi olan el-

Hatib el-Bağdadî’nin Kudûrî hakkındaki şu sözünü nakle-

derler: "Hadis konusunda az hadis rivayet etmiştir ve ondan

hadisleri yazdım. Doğru söyleyendir ve çok zeki bir âlimdir.

Irak'ta Ebu Hanife’nin mezhebine tabi olan âlimlerin reisi ve

onlar katında büyük bir mertebe sahibi oldu." (Târîh-u Bağdad, 4/377)

İmam Kudûrî hadise çok önem verirdi. Öğrencileri ondan

hadis rivayet etmiştir, onlardan biri de meşhur hadis âlimi

el-Hatib el-Bağdadî’dir. Tarih kitabı olan Tezkiratu’l-

Huffâz kitabında İmam el-Zehebi, İmam Kudûrî hakkında

bilgi vermiş, onu hadis âlimlerinden ve hâfızlarından say-

mıştır. Ancak İmam Kudûrî hâfız olmasına rağmen çok az

hadis rivayet etmiştir.


İmam Kudûrî’nin fıkıh konusunda birçok kitabı vardır.

Muhtasar el-Kudûrî’yi özellikle delilsiz yazmış fakat Ha-

nefi fıkhının tamamını bu esere sığdırmıştır. Bu muhtasar,

delilsiz ve özet olarak 12.000 meseleyi ihtiva etmektedir. İmam Kudûrî’nin muhtasarları dışında meseleleri delille-

riyle birlikte genişçe ve teferruatlarıyla ele aldığı kitapları

da vardır. Bunlardan bazıları şöyledir: 1) el-Tecrîd: Hem basılmış hem de tahkiki yapılmış olan

bu kitap, Hanefi mezhebi ile Şafii mezhebi arasındaki ihti-

laflı meseleleri ele almaktadır. Her iki mezhebin görüşlerini

ve delillerini zikrettikten sonra Hanefi mezhebinin görüşle-

rini tercih ederek karşı tarafın delillerini çürütüp tercih ettiği

görüşün doğruluğunu ispatlamaktadır. İmam Kudûrî bu kitabı, hicri 405 yılında yazmaya başla-

mıştır. Bu kitap, “Fıkhul Mukârân”(1) formatında yazılmış

en muazzam eserdir. 2) Şerhu Muhtasar el-Kerhî: Bu kitap, İmam

Kudûrî’nin İmam el-Kerhî’nin(2) muhtasarına yaptığı şerh-

tir. İmam Kudûrî bu esere bir isim vermemiştir. Bu eserde

âlimler arasındaki ihtilafı zikredip delillerini sunmuş, sonra

geniş bir şekilde ihtilafları tartışmıştır. Bu sebeple eser, bü-

yük birkaç ciltten müteşekkildir fakat nüshadan nüshaya cilt

sayısı değişebilmektedir. Kâğıtlarının sayısı takriben

2000’dir. El yazmaları olan bu eserin İstanbul Kütüphane-

sinde beş cilt halinde bir nüshası bulunmaktadır. 3) el-Takrîb fi’l-Mesâili’l-Hilâfiyye beyne’l-İmâm Ebî

Hanîfete ve Ashâbihi: Kitabın konusu, Ebu Hanife rahme-

tullahi aleyh ile ashabı arasındaki ihtilafı yaklaştırmaktır. Ki-

tapta delil zikredilmemiştir. 279 kâğıttan oluşan tek ciltlik

(1)Fıkhul Mukârân: İki mezhebin görüşlerinin delilleriyle aktarıl-

dığı, akabinde delil tercihi yapıldığı eser türüdür. (2) İmam el-Kerhî: Asıl ismi Ebu el-Hasen Abdullah ibni Huseyn el-

Kerhî’dir. Bağdat’ta yaşamış olan bu âlim, zamanının Hanefi âlimlerinin

reisi ve en büyüklerindendir. Hicri 340 yılında vefat etmiştir.


eserin, İstanbul Kütüphanesinde hicri 480’de yazılmış el

yazması olan bir nüshası bulunmaktadır. İmam Kudûrî sonraları bu kitaba iki tarafın delillerini ek-

lemiş ve kitaba “el-Takrîb el-Sânî fi’l-Mesâili’l-Hilâfiyye

beyne’l-İmâm Ebî Hanîfete ve Ashâbihi” ismini vermiş-

tir. Bu sebeple delilsiz olarak yazdığı kitaba “el-Takrîbu’l-

Evvel” de denilmiştir. 4) Cüz’un fi’l-Hadîs: İmam Kudûrî, şeyhi olan Ebu Be-

kir el-Mueddib’den hadis öğrenmiş ve yazmıştır.

Kudûrî’nin öğrencisi olan el-Dâmiğâni ise hocasının yazdığı

hadisleri bu kitapta toplamıştır. Bu kitapta sadece 23 hadis

vardır. El yazması olarak dört kâğıttan ibarettir. Konya’da

bir nüshası bulunmaktadır. 5) Edebu’l-Kâdî ale’l-Mezhebi Ebî Hanîfe: Hanefi

mezhebine göre kadılığın adabını anlatan bir eserdir. Muhtasaru’l Kudûrî’nin özellikleri: İmam Kudûrî bu

kitabı, oğlu Muhammed’in kolay ezberleyip öğrenmesi için

yazmıştır. Bu kitap çok bereketli olmuş; sonraki Hanefi

âlimlerinin başvuru kaynağı haline gelmiştir. Âlimler bu ki-

tabı, Hanefi fıkhının en iyi ve en kapsamlı muhtasarı olarak

zikretmiştir. Allâme Muhammed Abdulhayy el-Leknevi (vefatı:

h.1304), Hanefi mezhebinde itimat edilen muhtasar kitapları

sayarken Muhtasar el-Kudûrî’yi de saymıştır. El-Leknevi

şöyle demiştir: “Fıkıhta itimat edilmiş muhtasar olan bu ki-

tapları yazan imamlar, çok başarılı ve büyük olan imamlar-

dır. İlim, zühd, fıkıh ve rivayette güvenilir bilinen büyük

âlimlerdir. Bunlar; Ebu Cafer el-Tahavi, el-Kerhî, el-Hakîm

el-Şehîd ve el-Kudûrî’dir.” (Umdetu’l-Riâye, s.10) Kitap, 12.000 meseleyi ihtiva etmektedir. Yalnızca pratik

meseleler işlenmiş, çok nadir olabilecek meselelere değinil-

memiştir.


İmam el-Merginânî (vefatı: h.593) el-Hidâye kitabında,

Muhtasaru’l Kudûrî için defalarca “el-Kitâb” ismini kullan-

mıştır. Muhtasaru’l Kudûrî’ye bu ismi ilk kez veren İmam

el-Yezdî’dir (vefatı: h.559). O, Muhtasar el-Kudûrî’ye yap-

tığı şerhe “el-Lubab Şerhi’l-Kitâb” adını vermiştir İmam Abdulganî el-Meydânî (vefatı: h.1298) de Muhta-

saru’l Kudûrî’yi şerh etmiş ve eserine “el-Lubab Şerhi’l-

Kitâb” ismini vermiştir. Elimizde mevcut olan el-Lubab

Şerhi’l-Kitâb, el-Meydânî’ye ait olan eserdir. El-Farisi el-Şamil kitabında zikredilen sayıma göre,

Muhtasaru’l Kudûrî’nin dünya genelinde 566 el yazması

nüshası vardır. Bunların 288 nüshası Türkiye’nin çeşitli kü-

tüphanelerinde bulunmaktadır. Kitabın yazılış tarihi: İmam Kudûrî bu kitabı çocuğu

Muhammed için yazmıştır. Muhammed, hicri 440 yılında,

genç yaşta vefat etmiştir. Muhammed’in 30 yaşlarında vefat

ettiği düşünülerek 410 yılında doğmuş olduğu ve o 10 ya-

şındayken İmam Kudûrî’nin bu kitabı yazdığı farz edilirse,

bu kitabı hicri 420 yılında yazmıştır. İmam Kudûrî’nin kitapta takip ettiği metot: Kitaba

başlarken mukaddime yazmamıştır. Nüshaların çoğu da mu-

kaddime ile başlamamaktadır. Keşfu’l-Zunûn kitabının sa-

hibi, her ne kadar Muhtasaru’l Kudûrî’nin mukaddimesi ol-

duğunu söylese de doğru olan görüş, bu kitabın mukaddime-

sinin olmadığıdır. İmam Kudûrî kitaba; besmele ile giriş yapmış, akabinde

“Kitâbu’l-Tahâra (Taharet Kitabı)” bölümüne başlayıp ilk

olarak bereket olsun diye abdest ayetini (Maide: 6’yı) zik-

retmiştir. Sonra da abdestle ilgili meseleleri anlatmış ve böy-

lece diğer bölümleri de sırasıyla ele almıştır. İmam Kudûrî kitaba başlarken, niyeti Hanefi mezhebinin

bütün meselelerini yazmak olmadığı için en önemli konu-

larla kitaba başlamış, sonra önemine göre konuları devam


ettirmiş, ta ki Hanefi mezhebinin bütün konularını ele almış-

tır. Dolayısıyla konuların tertibi, daha önceki Hanefi kitap-

larının tertibi gibi değildir.

İmam Kudûrî bu kitabında öncelikle İmam Ebu Ha-

nife’nin, sonra da İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’in

görüşlerine yer vermiş, bazen de İmam Züfer’in görüşlerine

değinmiştir. Çok nadir bir şekilde de diğer mezheplerin ih-

tilaflarını zikretmiştir.

İmam Kudûrî’nin bu kitaptaki gayesi, Hanefi mezhebini

pratik olan bütün fıkhî meselelere değinerek özet bir şekilde

anlatmak olduğu için kitabı, zaman zaman delile işaret etse

de genel itibariyle delilsiz olarak kaleme almıştır.

İmam Kudûrî’nin bu kitabı yazarken başvurduğu

kaynaklar: Âlim, Muhtasar el-Kudûrî’yi yazarken hangi

kaynaklardan yararlandığını zikretmemiştir. Ancak bir âlim

bir mezhebe bağlı ve o mezheple alakalı bir kitap yazacak

ise doğal olarak o mezhebin daha önce yazılmış olan ana ki-

taplarını kaynak olarak alır. Daha önce Hanefi mezhebini

anlatmak üzere yazılmış muteber ana kitaplardan bazıları

şunlardır:

1) Muhtasar el-Tahavî: İmam Tahavî’nin kitabıdır. Bu

âlim hicri 321 yılında vefat etmiştir.

2) Muhtasar el-Kâfi: el-Hâkim el-Şehid’in kitabıdır. Bu


3) Şerhu’l-Muntaka: Bu kitap da el-Hâkim el-Şehid’e

aittir.

4) Muhtasar el-Kerhî: İmam el-Kerhî’nin kitabıdır. Bu


5) İmam Muhammed el-Şeybani’nin yazdığı el-Asl, el-

Câmiu’l-Kebîr, el-Câmiu’l-Sağîr, el-Siyeri’l-Kebîr, el-

Siyeri’l-Sağîr, el-Ziyâdât kitapları da kaynak kitaplardan-

dır.

Kitabın baskıları hakkında bilgi: Muhtasar el-

Kudûrî’nin, önemli ve ihtiyaç duyulan bir eser olması sebe-


biyle, matbaa kullanılmaya başlanınca birçok baskısı yapıl-

mıştır. İlk matbaa baskısı, Hindistan’ın Delhi şehrinde, hicri

1262 yılında yapılmıştır. Sonra hicri 1287’de Lahor’da,

1303’te de Bombay’da basılmıştır. İstanbul’da ilk baskı,

hicri 1291’de, sonra 1309’da yapılmıştır. Rusya’nın Kazan

şehrinde hicri 1315 yılında, Mısır’ın Kahire şehrinde ise

1324’te basıldıktan sonra 1377’de tekrar basılmıştır. Matbaa

yaygınlaştıkça kitap birçok yerde daha basılmaya başlan-

mıştır.

Muhtasaru’l Kudûrî çeşitli dillere tercüme edilerek de ba-

sılmıştır. Emin Fehmi Paşanın, kitabı hem şerh edip hem de

Türkçeye çevirdiği eser hicri 1281’de İstanbul’da basılmış-

tır. Kitabın Almancaya tercüme edilen “Nikâh Bahsi”

1832’de, Fransızcaya tercüme edilen “Cihad Bahsi” de

1829’da basılmıştır.

Kitaba yapılan şerhler hakkında bilgi: Eski ve muhta-

sar olan Muhtasaru’l Kudûrî kitabının daha iyi anlaşılması

ve ders kitabı olarak kabul edildiğinden, öğrencilerin daha

iyi istifade etmesi için şerhine ihtiyaç duyulmuş, bu sebeple

sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte birçok şerhi yapıl-

mıştır. Her şerh edenin kendine has bir üslubu olmuştur.

Şerhlerin çoğu el yazması olarak kalmıştır.

Basılmış olan şerhler:

1) el-Cevheratu’l-Neyyira.

2) el-Lubab Şerhi’l-Kitâb. 3) Hulâsatu’l-Delâil: Arapça olarak Rusya’da yapılmış

bir şerhtir.

El yazması şerhlerden bazıları şunlardır:

1) el-Şerhu’l-Kebîr: Muhtasaru’l Kudûrî’nin en eski ve

en güzel şerhi, İmam Kudûrî’nin öğrencisi olan Ebu Nasr el-

Akta’ın şerhidir. Bu âlim, hicri 474’te vefat etmiştir.

2) el-Şerhu’l-Sağîr: Diğer adı el-Mukni’ olan bu şerhin

yazarı da el-Akta’dır. Geniş olarak şerh ettiği birinci esere

isim koymamış, özet olarak şerh ettiği bu esere Şerhu’l-


Sağîr ismini vermiştir. Böylece diğerine Şerhu’l-Kebîr den-

miştir.

3) Takrîbu’l-Garîb: el-Akta’ın şerhinde zikrettiği garib

hadislerin açıklaması olan bu eserin sahibi, Kasım ibni Kut-

luboğa’dır. Hicri 879’da vefat etmiştir.

4) Zâdu’l-Fukaha: Hicri 591’de vefat eden İsbicâbi’nin

şerhidir.

5) el-Muctebâ: Hicri 658’de vefat eden Necmu’l-Eimme

Zahidi’nin şerhidir. Bu, en geniş ve en çok delil ihtiva eden

şerhtir.

6) el-Sirâcu’l-Vehhâc: Hicri 800’de vefat eden el-Had-

dadi’nin şerhidir. El-Cevheratu’l-Neyyira isimli eser, bu

şerhin muhtasarıdır.

7) Hallu Müşkilâti’l-Kudûrî: Hicri 500’de vefat eden

Ahmed ibni Muhammed ibni Muzaffer el-Razi’nin şerhidir.

8) Tuhfetu’l-Fukaha: Hicri 537’de vefat eden Alaeddin

el-Semerkandi’nin şerhidir. Bu şerhte yazar, Muhtasar el-

Kudûrî’ye birtakım eklemeler yapıp meselelerin delillerini

zikretmiştir.

9) Bidâyetu’l-Mubtedi: Hicri 593’te vefat eden Ebu el-

Hasen Ali ibni Ebu Bekir el-Merginânî’ye ait olan bu eser,

hem Muhtasaru’l Kudûrî’nin hem de İmam Muhammed’in

el-Câmiu’l-Sağîr’inin şerhini ihtiva etmektedir.

10) el-Hidâye: İmam el-Merginânî’nin kendi kitabı olan

Bidâyetu’l-Mubtedi’ye yine kendisinin yaptığı şerhtir.

Aslında İmam el-Merginânî, Bidâyetu’l-Mubtedi’yi çok

geniş bir şekilde şerh etmiştir, yaklaşık 80 cilt olan bu eserin

ismi, Kifâyetu’l-Muntehî’dir. Fakat kitap çok geniş oldu-

ğundan dolayı herkes okuyamayacağı için bu şerhi biraz

daha kısaltarak şerhine el-Hidâye ismini vermiştir.

11) Fethu’l-Kadîr: el-Hidâye kitabının şerhi olan bu

eserin sahibi, İbni el-Humam’dır. Hicri 861’de vefat etmiş-

tir.

12) el-Binâye: Bedrettin el-Aynî’nin el-Hidâye’ye yaz-

dığı şerhtir. Hicri 855’te vefat etmiştir.


13) el-Kifâye: İmam Mahmud el-Havarizmi’nin el-

Hidâye’ye yazdığı şerhtir. Hicri 658’de vefat etmiştir.

14) el-İnâye: Baberti’nin el-Hidâye’ye yazdığı şerhtir.

Hicri 786’da vefat etmiştir.

15) Bedâiu’l-Sanâi’: Hicri 587’de vefat eden Alaeddin

el-Kasani’ye ait olan bu şerh, Tuhfetu’l-Fukaha’nın 7 ciltlik

şerhidir.

16) Şerhu’l-Lubab: Şeyhu’l-İslam Kadu’l-Kuda Cema-

leddin el-Yezdî’nin şerhidir. Bu âlim, ölüm tarihi kesin ola-

rak bilinmemekle birlikte hicri 559’dan sonra vefat etmiştir.

Muhtasar el-Kudûrî dışında İmam Muhammed’in el-

Câmiu’l-Sağîr kitabını şerh ettiği el-Tehzîb isimli bir kitabı

da vardır. Yazarın, “Geniş bilgi isteyenler el-Tehzîb’e bak-

sın.” sözünden anlıyoruz ki Şerhu’l-Lubab çok geniş bir şerh

değildir.

17) İbni el-Hâkim el-Hâkim olarak bilinen Ebu el-Mu-

zaffer Muhammed ibni Es’ed, Muhtasar el-Kudûrî’yi şiir bi-

çiminde yazmıştır. Hicri 567’de Dimeşk’te vefat etmiştir.

18) el-İhtiyâr: Hicri 683 yılında vefat eden Ebu Fadl Ab-

dullah ibni Mahmud el-Mûsuli’ye ait olan bu eser, Muhtasar

el-Kudûrî’ye ziyade ve şerhi içermektedir.

19) el-Fevâidu’l-Müştemile alâ el-Muhtasaru ve’l-

Tekmile: Ebu Fadl el-Mûsuli’ye ait olan bu eser Muhtasar

el-Kudûrî’ye yapılan ziyadeyi; İmam Ebu Hanife ile İmam

Muhammed ve İmam Ebu Yusuf arasındaki ihtilafı içeren

bir eserdir. İstanbul’da bir nüshası bulunmaktadır.

Muhtasaru’l Kudûrî’nin el yazması olarak dünya gene-

linde 120’den fazla şerhi bulunmaktadır. Biz burada sadece

en önemlilerini zikrettik.

Tahkikte Yaptığım Uygulamalar: 1- Tercümenin motamot (kelime kelime) ifadelerle değil,

okuyanların daha iyi anlayabilmesi için mana üzerinde du-

rularak yapılmasını istedim. Çünkü motamot çeviri yapar-

ken bazı manaların kaybolduğu, başka manalarla karıştığı ve

okuyucunun kastedileni anlayamadığı sabittir.


2- Kitabın nüshaları çok fazla olduğu ve nüshalar ara-

sında birtakım farklılıklar bulunduğu için en muteber olan

nüshayı takip ettim. Farklı bir nüshada daha muteber bir söz

geçmişse o sözü aldım.

3- Kitabı daha düzenli sunabilmek adına konularına göre

başlıklar ekledim.

4- Mahtuta olan ve harekeleri bulunmayan bu eserin met-

nini, daha rahat okunabilmesi için harekelendirdim.

Hanefi fıkhını delilsiz, özet olarak anlatan bu kitabı tah-

kik çalışmamın haricinde; Hanefi fıkhını delilleriyle teferru-

atlı bir şekilde anlatan, delillerin tahriç ve tahkikini yaptığım

bir çalışmam da mevcuttur. Hanefi fıkhını, ihtilaflı konular

dâhil geniş bir şekilde öğrenmek isteyenler bu çalışmama

başvurabilirler.

Başarıp da doğruya isabet etmişsem bu, Allah’tandır;

eğer hata yapmışsam bu, şeytandan ve nefsimdendir, bundan

dolayı Allah’tan af dilerim. Sadece O’na ibadet eder ve hiç-

bir şeyi O’na ortak koşmam; bütün şirk ve müşriklerden de

beriyim. Allah-u Teâlâ’nın beni Müslüman olarak yaşatıp

Müslüman olarak öldürmesi yegâne temennimdir.

ين م ال ع ال ب ر ه ل ل د م ح ال ن أ م اه و ع د ر آخ و Şeyh Prof. Dr. Ziyaeddin el-Kudsi


الط ه ار ة ك ت اب TAHARET KİTABI

" الط ه ار ة ف ر ض " Taharetin (Abdestin) Farzları:

" ت ع ال ى الل ه الص الة ق ال إ ل ى ت م ق م إ ذ ا آم ن وا ال ذ ين ا أ ي ه ي اك م و أ ر ج ل ك م ب ر ؤ وس و ام س ح وا و ج وه ك م و أ ي د ي ك م إ ل ىال م ر اف ق ل وا فاغ س

ي ة 6]المائدة:إ ل ىال ك ع ب ين "[ال Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi

ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın! Başlarınızı mesh

edin, iki topuk kemiğine (ayak mafsalının iki yanından çı-

kan belirgin kemiklere) kadar da ayaklarınızı yıkayın!”

(el-Maide: 6)

ل ال ع ض اء الث " الط ه ار ة :غ س ث ة و م س ح الر أ س ف ف ر ض "ال Maide: 6 ayetine göre abdestin farzları şunlardır:

1- Yüzü yıkamak,

2- İki eli yıkamak,

3- İki ayağı yıkamak,

4- Başı mesh etmek.

" و ال ك ع ب ان ف يو ال م ر ف ق ان ن خ ال ل ي د "ال غ س


İki elin dirseğini yıkamak da iki eli yıkamaya dâhildir

(farzdır). Aynı şekilde iki ayağın topuğunu (ayak bileğinin

iki yanından çıkan aşık kemiğini) yıkamak da ayakları yıka-

maya dâhildir (farzdır).

ح و ال م ف ر وض " ار ف يم س م ق د ي ة الر أ س .وهور ب ع الر أسالن اص الن ش ع ب ة أ ن ل م ار و ىال م غ ير ة ب ن أ ت ى-ه ع ل ي ه و س ل م ص ل ىالل -ب ي

م ،وم س ح س ب اط ة ق و ،وت و ض أ ي ت ه ،وخ ف ي ه،ف ب ال "ع ل ىن اص Başın mesh edilmesinde farz olan miktar, başın ön kısmı

olan alın kadardır, bu ise başın dörtte biridir.

Muğire ibni Şu’be radıyallahu anh’dan şöyle rivayet edil-

miştir:

“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bir kavmin çöple-

rini döktükleri yere gelip orada bevletti ve abdest aldı, başı-

nın ön kısmını ve mestlerini mesh etti.”

:Taharetin (Abdestin) Sünnetleri "س ن ن الط ه ار ة "

" : ث وس ن ن الط ه ار ة ي ن ث ال ال ي د ل اإلناء اغ س إدخال هما اس ق ب ل إذ ا ق ظ ي ت م ه ن و ي ة الل ه ال م ت و ض ئ م ن م اء ال و ض وء و ت س "ت ع ال ىف ياب ت د

" ت ن ش اق س و ال و ال م ض م ض ة ل يل و و الس و اك و ت خ ال ذ ن ي ن ح م س ر ار ال غ س ل و ت ك ي ة و ال ص اب ع ث إالل ح "ل ىالث ال

Abdest alacak olan kimsenin şunları yapması sünnet-

tir:

1- Eğer uykudan uyanmışsa ellerini su kabına sokmadan

önce (bileklere kadar) üç defa yıkaması,


2- Abdest almaya başlarken besmele çekmesi,

3- Misvak kullanması,

4- Mazmaza yapması (suyu ağzının her tarafına ulaştır-

ması) ve istinşâk yapması (suyu burnun yumuşak bölümüne

ulaşana kadar çekmesi),

5- Kulaklarını mesh etmesi,

6- Sakalını ve parmak aralarını hilallemesi,

7- Abdest uzuvlarını yıkamayı üçer defa tekrarlaması.

الط " ي ن و ي أ ن ل ل م ت و ض ئ ت ح ب ع ب ،ه ار ة و ي س ت و أ س ه ر و ي س

و ي ر ت ب أ ،ال و ض وء ب ال م س ح ر ب ف ي ب د الل ه ت ع ال ىب ذ ك أ "ه و ب ال م ي ام ن م اب د Abdest alacak kişinin yapması müstehap olan şeyler:

1- Taharete (abdest almaya) niyet etmek,

2- Başın tamamını mesh etmek,

3- Uzuvları yıkamada ayetteki sıralamaya riayet etmek,

4- Uzuvları yıkamaya sağdan başlamak.

" :Abdesti Bozan Şeyler " و ال م ع ان يالن اق ض ة ل ل و ض وء

" :و ال م ع ان يالن اق ض ة ل ل و ض وء و الم ك ل الس ب يل ي ن م ن د م اخ ر ج خ ر ج والص د يد و ال ق ي ح ن إذ ا م ي ع وض إلىم ز او ج ت ف م ن ال ب د ح ك ل ح ق ه

ء إذ ا.الت ط ه ير و ال ق ي عال ف م ء م لك ان م م ض ط ج م ت ،ا و الن و ا ك ئ أ و أ و اإل ى ت ن د أ ز يل ع ن ه ل س ق ش ي م س ل و .ط ء ب و ال غ ل ب ة ع ل ىال ع ق ل اإل غ م اء

ة ، ك ل ص ال ق ه ة ف ي و س ج ود ذ و ال ج ن ون و ال ق ه ر ك وع "ات 1- Ön ve arka avret mahallinden çıkan her şey,


2- Vücuttan çıkan kan ve irinin, çıktığı yeri aşıp dağıl-

ması abdesti bozar ve taşan miktarın temizlenmesi gerekir.

3- Ağız dolusu kusmak (ağız dolusu olmayan kusma ab-

desti bozmaz),

4- Uzanarak veya bir şeye yaslanarak uyumak abdesti bo-

zar. Bir yere dayanarak uyuyan kişi, şayet dayandığı şey çe-

kildiğinde düşecek kadar derin uyumuşsa abdesti bozulur.

5- Bayılmak ve delirmekten dolayı aklı kaybetmek,

6- Rükû’ ve secdesi olan her namazda kahkaha ile gül-

mek.

" ل ال غ س :Guslün Farzları "ف ر ض

ل ف ر ض و" ت ن ال م ض م ض ة :ال غ س س ل س ائ ر ال ب د ن و ،ش اق و ال "غ س 1- Mazmaza yapmak (suyu ağzın her tarafına ulaştır-

mak),

2- İstinşâk yapmak (suyu burnun yumuşak bölümüne ula-

şana kadar çekmek),

3- Bütün bedeni yıkamak.

" ل :Guslün Sünnetleri "س ن ة ال غ س

" ل ال غ س و س ن ة ف ي غ س : ل ال م غ ت س أ ي ب د و ي ز يل أ ن و ف ر ج ه ي ه ي د ل ك ان ت ن ه ث م ي ت و ض أ ن ج اس ة إن ة ع ل ىب د ل ي ه ث م و ض وء ه ل لص ال ر ج إل

ع ل ىر أ ي ف يض ث ال م اء ث ال و س ائ ر ج س د ه ه ي ت ن ح ىع ا س ث م ال م ك ان ن ذ ل ك

ل ل ي ه ف ي غ س "ر ج


Gusledecek olan kimse, gusletmeye öncelikle elleri ve

fercini (avret mahallini) yıkamakla başlar ve bedeninde bir

necaset varsa onu giderir. Sonra namaz abdesti gibi abdest

alır ancak ayaklarının bulunduğu yerde vücudundan akan su

birikirse ayaklarını yıkamayı en sona bırakır. Sonra başına

ve bütün bedenine üç defa su dökerek hiç kuru yer kalmaya-

cak şekilde yıkar. Eğer gusül aldığı yerde su birikmişse en

sonda gusül aldığı yerden biraz uzaklaşıp ayaklarını yıkar.

ض ف ائ " ق ض ت ن ع ل ىال م ر أ ة أ ن إذ اب ل غ او ل ي س ل ل م اء ر ه اف يال غ س الش ع ر "أ ص ول

Saçları örgülü olan kadının, gusül abdesti alırken eğer su

saç diplerine ulaşıyorsa saç örgülerini çözmesi gerekmez.

" ل ال غ س ب ات :Guslü Gerektiren Haller "م وج

إن ز ا" : ل ل ل غ س ب ة ال م وج الد ف ق و ال م ع ان ي ه و ج ع ل ى ال م ن ي ل ة منالرجلوالمرأةو و و ال ت ق اء ال خ و الش ه غ ي ر إن ز ال ت ان ي ن م ن ال ح ي ض

"و الن ف اس 1- Erkek ve kadından meninin şehvetli bir şekilde fışkı-

rarak çıkması,

2- İnzal olunmasa bile erkek ve kadının sünnet mahalli-

nin birleşmesi,

3- Hayız veya nifaslı (lohusa) olmak. (Hayız veya nifas

olmuş kadının kandan temizlendikten sonra gusül yapması

farzdır.)


ن ون ة " ال م س :Sünnet Olan Gusüller "ال غ س ال

" الل ه ر س ول ص ل ىالل -و س ن و س ل م ع ل ي ه ا-ه ل ل ل ج م ع ة ل غ س ر ام ي ن و اإل ح "وع ر ف ة و ال ع يد

Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem cuma günü, iki bay-

ram günü, ihrama girmek için ve Arefe günü gusletmeyi

sünnet kılmıştır.

لو ف ي" غ س و ال و د ي ي ف يال م ذ اال و ض وء و ل ي س "ه م Mezi(3) ve vedinin(4) çıkmasından dolayı gusletmek ge-

rekmez ancak abdest almak gerekir.

SULAR BAHSİ

ب م " ائ ز ة ج د اث ال ح م ن والع يو الط ه ار ة وال و د ي ة الس م اء اء ون "والبار وم اء الب ح ار

1- Yağmur suyu, göl, pınar, çay, kuyu ve deniz suyuyla

büyük ve küçük hadesi gidermek caizdir (yani bu sularla ab-

dest alınır ve gusledilir).

(3) Mezi; ince ve yapışkan bir sudur, şehvet esnasında çıkar. Örneğin;

kişinin hanımıyla oynaşması, cimayı düşünmesi veya cima yapmayı is-

temesi durumunda çıkar. Fakat çıkması fışkırma şeklinde olmaz. Çık-

masından sonra kişinin şehveti dinmez. Çıktığında her zaman hissedil-

meyebilir. Hem erkeklerden hem de kadınlardan çıkabilir fakat kadın-

lardan daha çok çıkar. Âlimlerin ittifakı ile necistir. Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem mezi çıktıktan sonra ferci (ön avret mahallini) yıkamayı

emretmiştir. (4) Vedi; idrardan sonra çıkan kalın beyaz bir sudur. İcmayla necistir.


" ا ت جوز الط ه ار ة و ل ا ر ب م ر م ن الش ج .و الث م ر ع ت ص ب م اء غ ل ب و ل ال م اء ط ب ع ع ن ر ج ه ف أ خ ر ه غ ي والخ ع ل ي ه ر ب ة ء و م اء ل ك ال ش ال ب اق ال

"الز ر د ج و م اء والم ر ق 2- Ağacın veya ürününün üzerinden sıvazlamak suretiyle

alınan suyla ya da başka bir sıvıyla karışmış ve su tabiatını

kaybetmiş suyla -örneğin; meyve suyu, sirke, sebze suyu,

çorba, et suyu veya zerdeçal suyuyla karışarak su tabiatını

kaybetmiş suyla- büyük hadesi ve küçük hadesi gidermek

caiz değildir (bu sularla ne abdest alınır ne de gusledilir).

Su İle İlgili Hükümler:

ءو ت ج وز " ال ط ه ش ي أ و ص اف الط ه ار ة ب م اء خ أ ح د رف غ ي ر ك م اء ه ط اه ن ان و الص اب و ال م اء ال م د ت ل ط ب ه ال ش "ون و الز ع ف ر ان ال ذ يي خ

1- Temizleyici olan suya temiz olan bir madde karışır ve

suyun vasıflarından (rengi, tadı ve kokusundan) sadece bi-

rini değiştirirse bu suyla hadesi gidermek (abdest ve gusül

almak) caizdir. Örneğin sel suyuyla; içine yaprak, sabun

veya zaferan düşmüş suyla abdest ve gusül alınır.

ف يه ن و ك لم اء و ق " ان ال و ض وء ب ه ق ل يال ز ج اس ةل م ي ج ع ت ل م اء اك ك ث ير "ا أ و

2- Durgun suyun içine necaset düşerse, bu su ister az ister

çok olsun, onunla abdest alınmaz.


الن ب ي الل -ل ن و س ل م ص ل ى ع ل ي ه ب ح -ه م نأ م ر ال م اء ف ظ ،الن ج اس ة ي ب ول ن أ ح د ك م ":م ال الس و ة ال الص ه ي ل ع ف ق ال يال م اء ف ل

ائ م ال ج ن ،ولالد ل ن ف يه م ن "اب ة ي غ ت س Çünkü Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem suyu necaset-

ten korumayı emrederek şöyle buyurmuştur:

“Sizden biriniz akıp gitmek suretiyle temizlenmeyen

durgun suya bevledip sonra o suyla gusletmesin.” (Bu-

hari c: 1 Kitâbu’l-Vudû’, Bab: 68/236; Müslim, Ebu Da-

vud, Tirmizi)

م ع ل ي ه الس ال ق ظ ":و ق ال ي ت إذ ااس م ن ام ه ف ال ي أ ح د ك م م ن غ م س ن ث ا اث ال ل ه ن اء ح ت ىي غ س ي د ه ف ياإل ر يأ ي ن ب ات ت ي د "د ه ي ف إ ن ه ل

Başka bir hadiste Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem

şöyle buyurmuştur:

“Sizden biriniz uykudan uyandığında ellerini üç kere

yıkamadan kabın içine sokmasın. Çünkü ellerinin ne-

rede gecelemiş olduğunu bilemez.” (Müslim, 278)

ف يه " ذ ال م ن ج اس ةج از ال و ض وء ب ه إو أ م اال م اء ال ج ار يإذ او ق ع ت ل ه ا م ع ي ر ت ق ر ت س ال م اء أ ث ر؛ل ن ه ال "ج ر ي ان

3- Akan suya gelince; ona necaset düşer fakat suda neca-

setin eseri görülmezse bu suyla abdest almak caizdir. Çünkü

su aktığı için necaset düştüğü yerde kalmaz, akıp gider.


" ي ت ح ر ك و ال غ د ير ال ذ يل ط ر ف ي ه ال ع ظ يم ف ر الط يك ر ح ت ب أ ح د ال ج ان ب :هي ب جان د فيأح ةاس ج ن ت ع ق إذاو ر الخ ال و ض وء م ن ج از

أ ن الن ج اس ة ل الخ ر ، ل إل ي ه ل ن الظ اه ر "ت ص 4- Bir tarafının hareket etmesiyle diğer tarafı hareket et-

meyen büyük su birikintilerinin bir tarafına necaset düşerse,

suyun necaset düşmeyen diğer tarafından abdest almak ca-

izdir. Çünkü bilinen şudur ki su çok büyük olduğu zaman

bir tarafına düşen necaset, abdest alınan diğer tarafına ulaş-

maz.

ن ف س" ل ه م ال ي س ي ن ج س :ف يال م اء ات م إذ اس ائ ل ةو م و ت ،ه ل و الز ن اب ير و ال ع ق ال ب ق و الذب اب " ار ب ك

5- Akan kanı olmayan tahtakurusu, karasinek, eşek arısı,

akrep gibi bir canlı, suyun içinde ölürse suyu necis yapmaz.

ف يال م اء " م اي ع يش د ه ،:لي ف ف يهو م و ت و الض ف د ع س ك الس م ك "و الس ر ط ان

6- Aynı şekilde suda yaşayan balık, kurbağa, yengeç gibi

bir hayvan suda ölürse suyu necis yapmaz.

ت ع م ل " ت ع م و ال م اء ال م س ي ج وز اس د اث ل "ال ه ف يط ه ار ة ال ح 7- Kullanılmış olan suyu, hadesleri gidermek (abdest ve

gusül) için kullanmak caiz değildir.

ت ع م ل " أ ز يل ب ه ح :و ال م س ت ع م ل ف يال ب د أ وا،د ثك لم اء س ن ه "ال ق ر ب ة ع ل ىو ج


8- Kullanılmış sudan kasıt; vücut (necasetten) temiz ol-

duğu halde hades gidermede kullanılan ya da Allah’a yak-

laşma niyetiyle, temiz olan vücudun onunla yıkandığı sudur.

د ب غ " ط ه ر و ج از ت :و ك لإه اب ة ع ل ي ه اف ق د م ن ه و ال و ض وء ،لص ال د م ي ن ز ير و ال ال خ ل د ج "إل

9- Domuz ve insan derisi dışında tabaklanan her deri te-

mizdir ve hem üzerinde namaz kılmak hem de bu deriden

imal edilmiş su kırbasından abdest almak caizdir.

ا" ي ت ة و ع ظ م ه ال م "اهرهاط ن ر وق هاب ص وع هار اف وح و ش ع ر 10- Ölünün kılı, kemiği, toynağı, siniri ve boynuzu te-

mizdir.

KUYULAR BAHSİ

إ ذ او ق ع ف يال ب ئ ر ن ج اس ة" ن :و ن ال م اء م و ك ان ن ز ح م اف يه ا،ز ح ت "ط ه ار ة ل ه ا

Su kuyusuna sıvı olan (sidik, kan gibi) bir necaset düşerse

kuyunun bütün suyu boşaltılır. Suyun boşaltılmasıyla kuyu

artık temiz olur.

ع ص ف ورأ " ف يه اف أ ر ةأ و م ات ت س ود ف إ ن ةأ و ص ع و س امان ي ةو أ و

ن :أ ب ر ص ر ين د ل وه ام اب ي ن ع ن ز ح م ث ين ا ش ،إل ىث ال ك ب د لوا ر ب ح س ب غ ر ه و ص ي و ان "ال ح

Şayet kuyuya fare, serçe, yont kuşu veya keler gibi bir

hayvan düşüp ölür (fakat şişip dağılmaz) ise düşen hayvanın


büyüklük ve küçüklüğüne göre kuyudan 20-30 kova su bo-

şaltılır.

د ج اج ة" ف يه اح م ام ةأ و م ات ت رأ و إ ن ن و س ه :و ن م ب ام ان ز ح ي ن ت ين إل ىا أ ر ب ع ين د ل و "وا ل د س

Su kuyusuna güvercin, tavuk, kedi gibi bir hayvan düşüp

ölür (fakat şişip dağılmaz) ise kuyudan (hayvanın büyüklük

ve küçüklüğüne göre) 40-60 kova su boşaltılır.

د اب " ش اةأ و ك ل بأ و ا ف يه آد م يف إ ن م ات ان ز ح ج م ي:ةأ و "ع م ائ ه Eğer su kuyusuna köpek, koyun ya da insan gibi bir canlı

düşüp ölürse bu durumda kuyunun bütün suyu boşaltılır.

ت ف س " اأ و ف يه ي و ان ال ح ان ت ف خ إ ن و م ائ ه اص غ :خ ج م يع ا يرن ز ح ب ير ك ي و ان أ و "ا ك ان ال ح

Kuyuya düşen hayvan suda ölüp şişer veya dağılırsa, dü-

şen hayvan ister büyük ister küçük olsun, kuyunun bütün

suyu boşaltılır.

ل و ال و " ء ي ع ت ب ر ب الد الد ل د ب ار و ع د ل ل ت ع م ل ال م س "ان د ب ل الفيس ط Su boşaltmak için kullanılacak kovanın itibar edilen bü-

yüklüğü, beldelerde kuyulardan su çekmek için kullanılan

orta boylu kova kadardır.

" ل و ع ظ يم ه اب د ن ن ز ح م ر :ف إ ن ل و الد م ن ع شرين د ل وا اي س ع م ق د ب ه ال و س ط ب ت س "اح


Büyük bir kovayla su boşaltılırsa, 20 orta boy kovanın

alacağı kadar su alması şartıyla, bu işlem geçerlidir ve 20

kova boşaltılmış sayılır.

ر م ع ين " ال ب ئ ك ان ت إ ن ز ح ا و ت ن ن ز ح م اف يه ال و ج ب ر ج واأ :و ق د خ ال م اء ك ان ف يه ام ن ار م ا "م ق د

Eğer kuyuya düşen necaset, kuyunun bütün suyunun bo-

şaltılmasını gerektiriyor ve kuyudan su çekildikçe dibinden

kaynayarak doluyorsa, bu durumda necaset düştüğü zaman

mevcut olan su miktarınca kuyudan su boşaltılır.

ال ح س ن " م ح م د ب ن ر و ي ع ن :ت ع الىم ه اهلل ر ح و ق د ق ال ز ح ي أ ن ه ن ا ه ن ائ ةد ل و م ث م ائ ت اد ل و إ ل ىث ال "م

Muhammed ibni el-Hasen rahimehullah’dan rivayet edil-

diğine göre o, şöyle demiştir:

“Su çekildikçe dibinden kaynayarak dolan kuyudan 200-

300 kova kadar su boşaltmak yeterlidir.”

ولم،ت ع ق تىو م رون د ي ول،هاير أوغ ف أر ةر ئ فيالب د ج وإذاو "ك ة ل ي ل و م وي الة ادواص أع :خس ف ت ت م ل و ،خف ت ن ت اه ن م واؤض و انوات إذا

، م اؤ ه ا أ ص اب ه ء ش ي ك ل و غ س ل وا أو،ت خ ف ت ان ق د ت ان ك وإن .رحمهة ف ني أبيح ول يهافيق يال ل و ام أي ة الث ث الة واص اد أع :ت خ س ف ت

أ .اهلل م ه و ق ال و م ح م در ح ع ل ي ه م إ ع اد ااهلل م ب وي وس ف ء ة :ل ي س ش ي "ح ت ىي ت ح ق ق وام ت ىو ق ع ت


Su kuyusunda ölü fare veya ölü olan başka bir hayvan

bulunmuş fakat ne zaman kuyuya düştüğü bilinmiyorsa ve

kuyudan abdest alınmış veya gusledilmişse; eğer düşen hay-

van şişmemiş ve dağılmamışsa bir gün bir gecelik namaz

iade edilir ve kuyu suyunun isabet ettiği bütün eşyalar tekrar

yıkanır. Fakat düşen hayvan şişmiş veya dağılmışsa, Ebu

Hanife rahimehullah’a göre üç gün ve üç gecelik namaz iade

edilir. Ebu Yusuf ve İmam Muhammed rahimehumellah’a

göre bu hayvanın kuyuya ne zaman düştüğünden emin olun-

caya kadar hiçbir şeyin iade edilmesi gerekmez.

ARTIKLAR BAHSİ

" د م ي م ه ،و س ؤ ر ال "ط اه ر:و م اي ؤ ك ل ل ح 1- İnsanın ve eti yenen hayvanların artığı temizdir.

ال ب و" ب اع ن ز ير و س و ال خ س ؤ ر ال ك ل ب ائ م س:ه " ن ج 2- Köpek, domuz ve yırtıcı hayvanların artığı necistir.

ة و " ب اع ،س ؤ ر ال ه ر ة و الد ج اج ة ال م خ ال ك ،الط ي ر و س ن ف يو م اي س م ث ل الح ي ة و الف أ ر ة ر وه:الب ي وت "م ك

3- Evcil kedi, serbest gezen tavuk, yırtıcı kuşlar ve evlere

yerleşen yılan, fare gibi hayvanların artığı mekruhtur.

م ار " و ال ح ك وكف ي:و س ؤ ر ال ب غ ل ر ه ،ه م ام ش غ ي د ل م ي ج :م اف إ ن ب ه م ا "ج از دأب م اه ي أ ب و ،و ت ي م م ،ت و ض أ

4- Katır ve ehli eşeğin artığı şüphelidir. Eğer bu ikisinin

artığından başka su bulunmazsa arta kalan o suyla abdest


alınır ve (temizliğinde şüphe olduğu için ihtiyaten) teyem-

müm yapılır. Önce teyemmüm yapıp sonra abdest almak

veya önce abdest alıp sonrasında teyemmüm yapmak caiz-

dir.

الت ي مم ب اب TEYEMMÜM BAHSİ

" ل م د و م ن أ ي ج م س اف ر و ه و ال م اء ال م ص ر خ ار ج و ب وو ن ه ب ي ي ن ث رال م ص أ ك أ و ال م يل و ن ح ك ان ،ر ال م اء أ و د أ ن ه م ،ي ج ،ر يضإل

اغ ت س ل أ ه ض ر م د ت اش :الماء ل م ع ت إناس اف خ ف إن ال ج ن ب خ اف و ر :ال م اء ب ي م ت ل ه ال ب ر د أ و ي ق "الط اه رد يع ف إ ن ه ي ت ي م م بالص :ض ه أ ن

Kişinin şu durumlarda temiz olması şartıyla toprakla te-

yemmüm yapması caiz olur:

م س اف ر" ال م اء و ه و د ل م ي ج "و م ن 1- Yolculuk halinde iken su bulamaması(5),

خ ار ج ال م ص ر " ن ه و ب ي ن ال م وأ و ث ر ب ي أ ك أ و ال م يل و " ص ر ن ح

(5) Su bulamamaktan kasıt, suyu kullanma kudretine sahip olama-

maktır; yani su olduğu halde hastalık sebebiyle kullanamamak veya

kuyu olduğu halde kuyudan su çekecek kova bulamamak veya su kay-

nağı yakın olduğu halde oraya ulaşmayı engelleyen düşman, yırtıcı hay-

van vb. şeylerin varlığı ya da hadesi giderecek miktarda suya sahip ol-

mamak yahut sadece içmeye yetecek kadar su sahibi olmaktır.


2- Yanında su olmadığı halde şehir dışında olması ve

suya ulaşabileceği şehir ile arasında bir mil(6) veya daha

fazla mesafe olması,

ك ان " م ر يضأ و أ ن ه د ال م اء إل د ت ش ااء الم ل م ع ت اس ن إ اف خ ف ي ج

"ه ض ر م 3- Suyu olmasına rağmen, hasta olduğu için suyu kullan-

dığında hastalığının artacağından korkması,

إن اغ ت س ل ب ال م اء أ " ال ج ن ب خ اف ت ل ه أ و ي م ن ي ق ف إ ن ه ال ب ر د أ و ر ض ه " الط اه رعيد الص ي ت ي م م ب

4- Cünüp ise ve suyla guslettiğinde şiddetli soğuk sebebi

ile ölmekten ya da hastalanmaktan korkuyorsa, işte bu du-

rumlarda temiz toprakla teyemmüm yapar.

" ا،و الت ي مم ض ر ب ت ان د ب إ ح ه ي م س ح ه ر ىذ ر ،ه م او ج اع ي ه و ب ال خ "إل ىال م ر ف ق ي ن

Teyemmümün Yapılışı:

Teyemmüm (temiz toprağa) iki vuruşla yapılır; birinci

vuruş ile yüzün tamamı mesh edilir, diğer vuruşla da dirsek-

lerle beraber iki el mesh edilir.

س " ال ج ن اب ة و ال ح د ث "و اءو الت ي مم م ن

(6) Eski âlimlerin milden kastettikleri; gözün gördüğü son noktaya

kadar olan mesafedir. Buna göre su, gözün gördüğü son nokta kadar

veya daha uzak bir mesafede ise teyemmüm yapılabilir.


Cenabeti (büyük hadesi) ve abdestsizliği (küçük hadesi)

gidermek için de aynı şekilde teyemmüm yapılır.

و " ن يف ة أ ب يح ع ن د الت ي مم ج و ي ج وز م ن ك ان م ا ب ك ل م ح م د ن س الت ر اب ،ال ر ض ،ك ،والح ج ر ،و الر م ل ل و الك ح ، والن و ر ة،والج ص

"ر ن يخ و الز ،Teyemmüm Ne İle Yapılır?

Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre (Allah ikisine

de rahmet etsin); toprak, kum, taş, alçı, kireç, sürme ve zır-

nık taşı gibi yer cinsinden olan her şeyle teyemmüm yapmak

caizdir.

" أ ب وي وس ف ب الت :و ق ال ي ج وز إل خ اص ة ل و الر م ل "ر اب Ebu Yusuf ise (Allah ona rahmet etsin) şöyle dedi: “Top-

rak ve kum dışındaki şeylerle teyemmüm yapmak caiz de-

ğildir.”

ب " ت ح م س "ةف يال و ض وء و الن ي ة ف ر ضف يالت ي مم Teyemmümde niyetin hükmü:

Teyemmümde niyet farzdır, abdestte ise müstehaptır.

ا" ق ض ي ن ء ك لش ي الت ي مم ق ض ق ض ه أ ي ض،ل و ض وء و ي ن ي ة ر ؤ ا وي ن ال ه ت ع م "ال م اء إذ اق د ر ع ل ىاس

Teyemmümü Bozan Şeyler:

Abdesti bozan her şey teyemmümü de bozar. Yine, kul-

lanılmasına imkân varsa suyu bulmak da teyemmümü bozar.

ب الص ع يد ا" ي ج وز الت ي مم إل "لط اه ر و ل


Teyemmüm, sadece temiz olan toprak ile caiz olur.

د " ي ج ل م ل م ن ت ح ب اء و ي س ،ف يأ ال م الو ق ت ي ر ج وأ و ل ن و ه و ر ال و ق ت ف يآخ ه د أ ن ي ؤ خ ر الص :ي ج ر ال و ق ت ة إل ىآخ فإن ،ال و ج د

ب ه ت و ض :الم اء ت ي ،ىو ص ل ،أ إ ل " و ص ل ى.م م و Suyu vaktin başlangıcında bulamayan kimsenin, nama-

zın son vaktine kadar su bulacağına dair umudu varsa nama-

zını vaktin sonuna kadar geciktirmesi müstehaptır. Şayet bu

vakit içerisinde su bulursa onunla abdest alır ve namaz kılar,

su bulamazsa teyemmüm yapıp namaz kılar.

ال ف ر " و ي ص ل يب ت ي مم ه م اش اء م ن "و الن و اف ل ائ ض Teyemmüm yapan kimse, (teyemmümü bozulmadığı

müddetçe) bu teyemmümle istediği kadar farz ve nafile na-

maz kılabilir.

ر " ف يال م ص يح ل لص ح الت ي مم و ال و ل و ي ج وز ن از ة ج ح ض ر ت يإذ ا ر ه غ ي ب ، ت غ ل اش إن أ ف خ اف الط ه ار ة ة ت ف وت ه الص ال ن ت ي م م ي ف إ ن ه :

".و ي ص ل يŞehirde yaşayan ve sıhhati yerinde olan bir kimse, cenaze

hazır olduğunda abdest aldığı takdirde cenaze namazını ka-

çıracağından korkarsa ve kendisi ölünün velisi de değilse bu

durumda teyemmüm yaparak cenaze namazını kılması caiz-

dir.


ح ض " م ن ل ك ي و ك ذ ف خ ش ال ع يد ة ص ال أ ر ب الط ه ار ة ت غ ل اش إن ن ة ال ع يد فإن " .يل ص ي و م م ي ت ي ه ت ف وت ه ص ال

Aynı şekilde bayram namazı için hazır bulunan kişi, ab-

dest aldığı takdirde bayram namazını kaçıracağından kor-

karsa teyemmüm yaparak bayram namazını kılabilir.

خ " ال ج م ع ة إو إ ن ش ه د م ن ت غ ن اف ت ف وت ه ل ب الط ه ار ة اش الة ص أن ي ت و الج م ع ة :ل م ي ت ي م م ، ال ج م ،ض أ و ل ك ن ه و ص :ع ة ف إ ن أ د ر ك ا ه ال إل

ر "ا أ ر ب ع ص ل ىالظه Fakat cuma namazı için hazır bulunan kimse, abdest al-

dığı takdirde cuma namazını kaçıracağından korksa bile te-

yemmüm yapamaz, abdest alması gerekir. Eğer cuma nama-

zına yetişirse cuma namazını kılar, yetişemezse asıl olan

dört rekât öğle namazını kılar.

إن ت و " ض اق ال و ق ت ف خ اف إذ ا ل ك ف ات و ك ذ ه ض أ ل م ي :ال و ق ت ت ي م م و ي ص ل يه اف ائ ت ة "و ل ك ن ه ي ت و ض أ

Aynı şekilde kişi, namaz vakti daraldığı için abdest aldı-

ğında vaktin çıkacağından korksa da teyemmüm yapamaz,

abdest alması gerekir. Eğer abdest aldıktan sonra vakit çık-

mış olursa namazı kaza olarak kılar.

ف ي" ال م اء ي ن س إذ ا ل ه و ال م س اف ر و ص ل ى،ر ح ذ ك ،ف ت ي م م ث م ر

،ال م اء ع ن ف يالو ق ت ت ه ص ال د م ح م و ة يف ن يح ب أ د ن )ع ) د ه م ا.ل م ي ع د

ي ع يد ((ااهلل م ه م ح ر أ ب وي وس ف "ه او ق ال


Yolcu olan kimse, bineğinde suyun olduğunu unutup te-

yemmüm yaparak namaz kılar ve namaz kıldıktan sonra na-

maz vakti içerisinde bineğinde su olduğunu hatırlarsa;

İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre namazını

iade etmez, İmam Ebu Yusuf’a göre ise namazını iade eder.

ي غ ل ب " ل م إذ ا ع ل ىال م ت ي م م م و ل ي س ب ق ر ب ه أ ن ع ل ىظ ن ه أ ن اء ال م اء ع ل ىظ ن ه أ .ي ط ل ب غ ل ب ت ف إ ن ي ج ز ي مم ه ح ت ىن ب ق ر ب ه م اء ل م

"ي ط ل ب ه Teyemmüm yapacak olan kimse, zannı galiple yakınında

su olmadığını düşünüyorsa suyu araştırması gerekmez. An-

cak zannı galip ile yakınında su olduğunu düşünüyorsa suyu

araştırmaksızın teyemmüm yapması caiz olmaz.

ك ان م ع ر ف يق ه م اء" م :و إ ن ي ت ي م م ط ل ب ه ق ب ل أ ن ن ه ف إ ن .ن ه م م ن ع ه " .ىل وص ،ت ي م م :

Kişinin birlikte yolculuk yaptığı arkadaşında su varsa te-

yemmüm yapmadan önce ondan suyu istemesi gerekir. Eğer

arkadaşı su vermezse teyemmüm yaparak namaz kılar.

ع ل ىال خ ف ي ن ال م س ح ب اب MESTLER ÜZERİNE

MESH ETME BAHSİ

ائ زب السن " ل ل و ال م س ح ع ل ىال خ ف ي ن ج ب م وج ك ل ح د ث ض وء ة م ن ع ل ىط ه ار ة ال خ ف ي ن د ث كام ل ة إذ ال ب س "ث م أ ح


Meshin Hükmü:

Kişinin, tam bir taharet üzereyken (abdestliyken) mest-

leri giyip sonra kendisinden abdesti bozan bir hades sadır

olduğunda ayakları yıkamak yerine mestler üzerine mesh et-

mesinin caiz olduğu sünnette sabittir.

م ق يم " ك ان م ا ف إ ن ي و ل ة ا م س ح م س اف ر ،و ل ي ك ان ث ا و إ ن ث ة م س ح ال و ل ي ال ي ه او ال أ ي ام اؤ ه اع ق يب "ح د ث اب ت د

Meshin Müddeti:

Eğer kişi mukim ise bir gün bir gece, yolcu ise üç gün üç

gece mestler üzerine mesh edebilir. Mesh müddeti (ister ika-

mette ister yolculukta olsun) ilk hades sadır olduktan (abdest

bozulduktan) sonra başlar.

ع ل ىظ اه ر ه و ال م س ح ع ل ىال خ ف " ي ب ت ب ال ص اب ا م اخ ط وط ي ن د ئ ع ل ج الر أ ص اب ع م ن ر ء وس و .إل ىالس اق ث ث ال ار م ق د ص اب ع أ ف ر ض ذ ل ك

ال ي د أ ص اب ع "م ن Meshin Yapılışı:

Mestler üzerine mesh; elin parmaklarıyla mestin üst kıs-

mından, ayak parmaklarının ucundan başlayarak bacağa

doğru hatlar çekmek suretiyle yapılır. Farz olan mesh mik-

tarı, elin parmaklarından üç parmak kadardır.

ف يه خ ر ق" ي ج وز ال م س ح ع ل ىخ ف اي ب ي ك ب يرو ل م ق د ن ه ر ن م ث ث ال ل الر ج أ ص اب ع ك ان .أ ص اب ع م ن إ ن ذ ل ك و "ج از :أ ق ل م ن


Mestler Üzerindeki Yırtıkların Hükmü:

Ayak parmaklarından üç parmak miktarı görünecek ka-

dar büyük bir deliği olan mest üzerine mesh etmek caiz de-

ğildir. Şayet delik bu miktardan küçük olursa üzerine mesh

etmek caiz olur.

ح " ي ج وز ال م س ع ل ىالخ ف ين و ل ل و ل م ن ع ل ي ه ال غ س "ج ب Mestler Üzerine Mesh Etmenin

Caiz Olmadığı Durumlar:

Gusletmesi vacip olan kimsenin mestler üzerine mesh et-

mesi caiz değildir.

ق ض ال م س ح " ش ي ع ل ىالخ ف ين و ي ن ق ض ال و ض وء ك ل ق ض .ء ي ن ه و ي ن ا أ ي ض ال م د ة ،ون ز ع ال خ ف ي "م ض

Meshi Bozan Şeyler:

1- Abdesti bozan her şey meshi de bozar.

2- Mesti ayaktan çıkarmak meshi bozar.

3- Mesh müddetinin bitmesi de meshi bozar.

ال م د ة " ل ي ه و ،ن ز ع خ ف ي ه :ف إ ذ ات م ت و ل ،و ص ل ى،غ س ل ر ج ي س "ع ل ي ه إع اد ة ب ق ي ة ال و ض وء

Şayet mesh müddeti bitmiş (ve abdesti bozacak herhangi

bir şey sadır olmamış) ise kişi sadece mestleri çıkarıp ayak-

larını yıkar ve namaz kılar. Diğer abdest uzuvlarını tekrar

yıkamasına gerek yoktur.

" م ق يم و ه و أ ال م س ح اب ت د ل ة ف س اف ر ،و م ن و ل ي م ي و ت م ام :ق ب ل و ل ي ال يه ا ث ة أ ي ام ت م ام ث ال م س اف رو م ن .م س ح و ه و أ ال م س ح ث م ،اب ت د


ك ان م س ح :ف أ ق ام م إ ن ل ة ا ي و ل و ل ي خ ف ي ه،وغ س ن ز ع ث ر :ل ز م ه ،أوأك ك ل ي ه.وإن ل ة.ر ج ول ي ل ة :ت م م م س ح ي وم و ل ي ي وم "ان م س ح أق ل م ن

Yolculuk ve İkamet Halinde

Mesh Etmekle İlgili Hükümler:

Bir kimse mukim iken meshe başlar, sonra bir gün bir

gece bitmeden yolculuğa çıkarsa mesh müddetini üç gün üç

geceye tamamlar. Yolculukta iken meshe başlar sonra da

mukim olursa, eğer yolculukta iken meshli olarak geçirdiği

süre bir gün bir gece veya daha fazla ise mestlerini çıkarıp

ayaklarını yıkar fakat meshli olarak geçirdiği süre bir gün

bir geceden daha az ise mesh müddetini bir gün bir geceye

tamamlar.

" ال خ ف ف و ق ال ج ر م وق ل ب س "ح ع ل ي ه م س :و م ن Üzerine Mesh Etmenin

Caiz Olduğu ve Caiz Olmadığı Şeyler:

Şayet kişi mest üzerine lastik ayakkabı giymişse bu du-

rumda giydiği lastik ayakkabı üzerine mesh eder.

ح " ال م س ي ج وز ع و ل ي ع ل ىال ج و ر ب ي ن أ ن أ ب يح ن يف ة إل ك ون ان د م ن ع ل ي ن أ و ي ن "م ج ل د

İmam Ebu Hanife’ye göre, altı ve üstü deri olanlar ya

da ayakkabı tabanı gibi tabanı olanlar hariç, çorapların üze-

rine mesh etmek caiz değildir.

ال م " و م ح م دي ج وز أ ب وي وس ف ك و ق ال إذ ا ع ل ىال ج و ر ب ي ن ان اس ح ف ان ي ش ين ي ن ل "الم اء ث خ


İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise suyu

geçirmeyen, sık dokunmuş kalın çoraplar üzerine mesh et-

mek caizdir.

ام ة و ال " ح ع ل ىال ع م ي ج وز ال م س و ال ق و ل ة و ال ب ر ق ع "ف از ي ن ق ل ن س و Sarık, takke, peçe ve eldivenler üzerine mesh etmek caiz

değildir.

إ ن " و ع ل ىال ج ب ائ ر ال م س ح إ ن .د ه اع ل ىغ ي ر و ض وء ش و ي ج وز و ع ن غ ي ر ب ر ء ب ر ء .س ح ل م ي ب ط ل ال م :س ق ط ت ع ن ط ل ب :و إ ن س ق ط ت

"ح س الم Abdestsiz sarılmış olsa bile sargı üzerine mesh etmek ca-

izdir. Şayet yara iyileşmeden sargı düşerse üzerine yapılan

mesh bozulmaz. Fakat yara iyileştiğinden dolayı sargı dü-

şerse mesh bozulur.

ال ح ي ض ب اب HAYIZ BAHSİ

و ل ي ال ي" أ ي ام ث ة ث ال ال ح ي ض اأ ق ل .ه ذ ل ك ع ن ن ق ص ا ف م ف ل ي : س ت ح اض ةب ح ي ض اس "و ه و

Hayzın en az müddeti üç gün üç gecedir. Üç gün üç ge-

ceden daha kısa süren kan akıntısı hayız değil, istihaze ka-

nıdır.


ث ر " و أ ك أ ي ام الح ي ض ف هوول ي اليهاع ش ر ة : ذ ل ك ع ل ى ز اد ،وم ات حاض ة. "اس

Hayzın en uzun müddeti ise on gün on gecedir. On gün

on geceden sonra gelen kan akıntısı hayız değil, istihaze ka-

nıdır.

و ال" ر ة ال ح م ت ر اه ال م ر أ ة م ن و م ا ف يم د ة ر ة و ال ك د اصف ر ة ل ح ي ض ي ضح ت ىت ر ىال ب ي اض ح "خ ال ص الف ه و

Kadının saf beyaz akıntıyı görünceye kadar hayız müd-

deti içerisinde gördüğü kırmızı, sarı ve kirli renkteki akıntı

hayız kanıdır.

ة " الص ال ال ح ائ ض ع ن ق ط ي س م م ر ح و ي ،و ال ح ي ض ه االص و .ع ل ي م يالص و ة ،و ت ق ض ت ق ض يالص ال "و ل

Hayızlı olan kadın namaz kılmakla mükellef değildir ve

hayızlı iken oruç tutması haramdır. Hayızlıyken tutamadığı

oruçları kaza eder fakat kılmadığı namazları kaza etmez.

د " خ ل ال م س ج ت د ب ال ،و ل ت ط وف و ل ي أ ت يه ا،ب ي ت .از و ج ه و ل و ل ق ر اء ة ال ق ر ،ي ج وز ل ح ائ ض ج ن ب "آن و ل

Hayızlı kadın mescide giremez, Kâbe’yi tavaf edemez,

eşi onunla cima yapamaz. Hayızlı kadının ve cünüp olan

kimsenin Kur’an okuması caiz değildir.


ال " م س د ث ل م ح ي ج وز إل و ل أ م ص ح ف ف ه ب غ ال ه ي أ خ ذ أ ن و ق ت ه "ب ع ال

Abdestsiz olan kimsenin Mushaf’a dokunması caiz değil-

dir. Fakat Mushaf’ı, yapışık olmayan kılıfından veya askı-

sından tutarak alması caizdir.

د م ال ح " إ ذ اان ق ط ع م ن ي و ل ق ل ض أ ي ام و :ع ش ر ة ي ج ز ط ؤ ه ال م ل ه او ق ت ،ح ت ىت غ ت س ع ل ي ي ي م ض ك ام ل ة أ و ة ان ق ط .ف ص ال ع د م ه اإ ن

اق ب ل ال غ :ل ع ش ر ة أ ي ام "س ل ج از و ط ؤ ه Hayız kanı on günden daha kısa bir sürede kesilirse kadın

gusül yapmadan veya hayzın kesilmesinin üzerinden tam bir

namaz vakti geçmeden eşinin onunla cima yapması caiz ol-

maz. Eğer kanı on gün dolduktan sonra kesilirse bu durumda

gusletmeden önce eşinin onunla cima yapması caizdir.

ف " الد م ي ن ب ي ن ت خ ل ل إذ ا ر و الطه ال ح ي ض م د ة ي ك الد : ف ه و م "ال ج ار ي

Hayız müddeti içerisinde iki kanama arasındaki temizlik

(kan akıntısı olmaması), kan akan günler hükmündedir (ha-

yız günlerinden sayılır).

م و أ ق ل" ي و س ة ع ش ر ر خ م ث ر ه و ،ا الطه غ اي ة ل ك "ل Temizliğin en kısa müddeti on beş gündür. Temizliğin en

uzun müddeti için ise bir sınır yoktur.


ت ح اض ة " س ال ال م :و د م ت ر اه م ا ث ة أ ي ه و أ ق ل م ن ث ال أ و ،ام ر أ ة ث ر أ ك ع ش ر ة أ ي ام "م ن

İstihaze Kanı: Kadının üç günden az veya on günden

fazla olarak gördüğü kanamadır.

ف " الرع اف م د م م ه ح ك ن ع ،ح ك ي م ة ل م ،الص ال الص و و ل ،و ل

ء "ال و ط Hükmü: Burundan devamlı akan kan hükmündedir; na-

maz kılmaya, oruç tutmaya ve cima yapmaya engel değildir.

" إ ذ از اد الد م ع ل ىع ش ر ة أ ي ام إل ىر :ل ل م ر أ ة ع اد ةم ع ر وف ةو ،و د ت ع اد ت ه ا ،أ ي ام اف :و م از اد ع ل ىذ ل ك ت ح اس "ض ةه و

Hayız gören kadının alışmış olduğu belli bir müddeti

varsa ve kanaması on günden fazla devam ederse hayız

müddetini alışmış olduğu müddete göre hesaplar, kalan gün-

lerde gelen kan akıntısı ise istihaze kanı hükmünde olur.

ت ح اض ة إ ن و" م س ال ب ل وغ م ع أ ت م ن اب ت د ك ل ف ح ي ض ه اع ش ر ة أ ي ام ر ت ح اض ة،ش ه " و ال ب اق ياس

Kız çocuğu büluğ çağına girdiğinde kendisinden devamlı

(on günden fazla) kan gelmeye başlarsa her ay hayız müd-

detini on gün olarak hesaplar, kalan günlerde gelen kan

akıntısı ise istihaze kanı hükmünde olur.


ت ح اض ة " س ل س ال ب و ،و ال م س و م ن ب ه ائ م ،ل الد والج و الرع اف ر ح ،ك ل الذيلي ر قأ ال و ض ة ،ص ال:ي ت و ض ؤون ل و ق ت ل ك وء ف ي ص لون ب ذ

و الن م اش اء وام ن ف يالو ق ت ال ف ر ائ ض :ب .و اف ل ط ل فإذاخ ر ج الوق ت ال و ض ووضوء هم،و ن اف ت ئ ر ىك ان ع ل ي ه م اس ة أ خ "ء ل ص ال

Özür Sahipleri ve Hükümleri:

İstihazeli kadın, idrarını tutamayan, devamlı burnu kana-

yan ve yarasından devamlı olarak kan akan kimseler özür

sahibidirler. Bunlar her namaz vakti için (yeni) abdest alırlar

ve bu abdest ile özürden başka, abdesti bozan haller sadır

olmadıkça o vakit içerisinde diledikleri kadar farz ve nafile

namaz kılabilirler. Şayet vakit çıkarsa, özürden başka ab-

desti bozan bir şey sadır olmasa bile, abdestleri bozulmuş

sayılır ve gelecek namazın vakti içerisinde yeniden abdest

almaları gerekir.

Nifas (Lohusalık):

" ه و :و الن ف اس د ة االد م ال خ ار ج ع ق يب "ل و ل Nifas kanı, doğumdan sonra kadından gelen kandır.

ال ح ام ل " د م ات ر و،و الد م ال ذ يت ر اه و ل ف يح ال ال م ر أ ة اق ب ل اه ت ه ت ح اض ة ث ر ال و ل د اس أ ك " خ ر وج

Hamile kadının hamilelik esnasında gördüğü kan ve do-

ğum yaparken çocuğun çoğu dışarı çıkmadan gördüğü kan

istihaze hükmündedir.


" ل ه :و أ ق لالن ف اس ح د ث ،ل م و أ ك ي و د ع ل ى،وم از اا ر ه أ ر ب ع ون ت ح اض ة :ف ه واس "ذ ل ك

Nifas kanının en az müddeti için bir sınır yoktur. En uzun

müddeti ise kırk gündür. Eğer kırk günden sonra kan gel-

meye devam ederse sonraki günlerde gelen kan, istihaze

kanı sayılır.

إ ذ ا" الد م ال ر ب ع ين ت و ال م ر أ ة و ل د ت ،و ق د ج او ز ه ذ ه ق ب ل ك ان ت و ل ه اع اد ةم ع ر وف ةف يالن ف ا،ذ ل ك ع اد ت ه ا:س إل ىأ ي ام .ر د ت و إ ن

ل ه اع اد ة ا:ل م ت ك ن ه ف اب ت د م ء ن ف اس " ا اأ ر ب ع ون ي و Kadın daha önce doğum yapmış ve nifas konusunda alış-

tığı belli bir müddet varsa, kan akıntısı kırk günden sonra

gelmeye devam ettiği takdirde nifas müddetini alıştığı nifas

müddetine göre hesaplar. Alıştığı nifas müddeti dışında ge-

len kan akıntısı ise istihaze kanı hükmünde olur. Şayet kadı-

nın nifas için alıştığı belli bir müddet yoksa (ve kan da kırk

günden sonra gelmeye devam ederse) nifas müddeti kırk

gün olarak hesaplanır, diğer günlerde gelen kan, istihaze ka-

nıdır.

ف " ي ن و ل د و ل د ت د و م ن و اح الد ف :يب ط ن م ن ن ف اس ه ام اخ ر ج م ال و ل د ال و ل أ ب يح ن يف ة ع ق يب ع ن م ح م د.و أ ب يي وس ف :ز ف ر و و ق ال

ال و ل ع ق يب الد م " د الث ان ين ف اس ه ام اخ ر ج م ن Bir doğumda iki çocuk doğuran kadının nifas müd-

deti:

Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre ilk çocuğun doğma-

sından sonra gördüğü kan ile başlar.


İmam Muhammed ve İmam Züfer’e göre ikinci çocu-

ğun doğmasından sonra gördüğü kan ile başlar.

ال ن ج اس ب اب NECASETLER BAHSİ

Necasetten Taharetin Hükmü:

ال " ب د ن بم ن و اج الن ج اس ة م ص ل يت ط ه ير ، ب ه و ال م ك ان ،و ث و " ال ذ يي ص ل يع ل ي ه

Namaz kılan kimsenin bedeninde, elbisesinde ve namaz

kıldığı yerde bulunan necaseti temizlemesi vaciptir.

Necaset Neyle ve Nasıl Temizlenir:

،الم و ي ج وز ت ط ه ير الن ج اس ة ب ال م اء " ك ن ي و ب ك ل م ائ ع ط اه ر ط ل ق م اب ه ت ع م لال م اء و ،د ر الو اء وم ،ل كالخ ،إز ال ت ه ".ال م س

Necaseti temiz ve temizleyici olan suyla temizlemek caiz

olduğu gibi sirke, gül suyu gibi temiz olan her sıvıyla ve

kullanılmış suyla temizlemek de caizdir.

إ ذ اأ ص اب " ر ت و ن ج اس ةل ه اج :ب ال ر ض هك ل د ف ف ج ف ت،مال خ ف ".ج از

Meste katı olan bir necaset bulaşır ve kurursa, necaseti

yere sürttükten sonra bu necasete bulaşmış mestle namaz

kılmak caiz olur.


ل ر ط ب ه " غ س ب سي ج ن ج أ ج ف ،و ال م ن ي ع ل ىالث و ب ز أ إ ذ اج ف " ف يه ال ف ر ك

Meni necistir. Eğer ıslak ise yıkanması vaciptir fakat el-

bise üzerinde kurumuşsa (yıkamaksızın sadece) ovalamak

suretiyle temizlemek yeterlidir.

ا" ال م ر آة أ و ه م ا:لس ي ف و الن ج اس ة إذ اأ ص اب ت ح ب م س ت ف ي "ا ك Necaset ayna veya kılıca bulaşırsa temizlemek için bun-

ları silmek yeterli olur.

" إ ذ اأ ص اب ت ف ج ف ت ،ن ج اس ةال ر ض و أ ث ر ه ،ب الش م س او ذ ه ب ان ه ا: ة ع ل ىم ك الص ال ه از وج و ل م ي ،ج از ت ن "الت ي مم م

Yere bir necaset bulaşır, güneşin de vurmasıyla kurur ve

orada necasetin eseri kalmazsa bu yerde namaz kılmak caiz

olur. Fakat bu yerdeki toprakla teyemmüm yapmak caiz de-

ğildir.

Galiza Necasetlerin Hükmü:

أ ص اب ه م ن " و م ن ال م غ ل ظ الن ج اس ة و ال غ ا،ول والب ،ك الد م ،ة ئ ط :اد ز فإن ،ه ع م الة الص ت از ج :ه ون اد م ف ،م ه ر الد ار د ق م ر م والخ

".زج ت م ل Kan, idrar, dışkı ve içki gibi galiza olan necasetlerden bir

dirhem miktarı(7) ve daha azı kendisine bulaşan kimsenin, bu

(7) Bir dirhem miktarı; katı maddeler için 3-4 gram, sıvılarda ise el

ayası kadardır.


necaseti temizlemeksizin onunla birlikte namaz kılması ca-

izdir. Fakat bu necaset bir dirhem miktarından daha fazla

olursa onu temizlemeksizin namaz kılmak caiz olmaz.

Hafife Necasetlerin Hükmü:

ن ج اس ةم خ ف ف ةت و إ ن أ ص اب " ب و ،ه ج از ت ك م ه ل ح ي ؤ ك ل م ا ة الل ص ال ر ب ع الث و ب ل غ "م ع ه م ال م ي ب

Şayet bir kimsenin elbisesine eti yenen hayvanların sidiği

gibi hafife bir necaset bulaşırsa, elbisenin dörtte biri mikta-

rına ulaşmadıkça onunla birlikte namaz kılmak caiz olur.

Yıkamakla Temizlenen Necaseti Temizleme Şekli:

ل ه " غ س ب الن ج اس ة ال ت يي ج ي ن و ت ط ه ير ه :" اع ل ىو ج Yıkanması vacip olan necaseti temizlemek şu iki şekilde

gerçekleşir:

ك ان ل ه اع ي نم ر ئ ي ة" ا اف ط ه ار :ف م ع ي ن ه أ ن ،ت ه از و ال ي إل ق ىم ن ب "أ ث ر ه ام اي ش قإز ال ت ه

1- Görünen necasetin temizlenmesi, ancak necasetin ta-

mamen giderilmesiyle olur. Necaset tamamen giderildikten

sonra kaldırılması zor olan izinin kalması zarar vermez.

ل ه اع ي نم ر ئ ي ة" ت غ س ل ح ت ىي غ ل ب ف ط ه ا:و م ال ي س ع ل ىر ت ه اأ ن ط ه ر ظ ن ال أ ن ه ق د ل "غ اس

2- Görünmeyen necasetin temizlenmesi ise yıkayan kişi-

nin zannı galiple temizlendiğine kanaat getirinceye kadar yı-

kamasıyla gerçekleşir.


İstincâ:

ت ن ج اء س ن ة" س "و ال Hükmü: İstincâ(8) yapmak sünnettir.

ز ئ ف يه ال ح ج ر " ق ،و م اق ام م ق ام ه ،ي ج ح ت ىي ن س ح ه و ،ي ه ي م ل ي س ن ون دم س "ف يه ع د

İstincâ: Taş veya onun görevini yapabilecek başka bir

şeyle necasetin çıkış yerini temizleninceye kadar silmek su-

retiyle yapılır. İstincâ yaparken silme işleminin kaç defa tek-

rarlanacağına dair sünnet olan bir sayı yoktur.

ب ال م اء أ ف ض ل" ل ه ت ج او ز .و غ س ر ج ه ات ف إ ن م خ ي ل م :الن ج اس ة ج ز

ال م اء "،أوالمائع ف يه إل Necaset çıktığı yeri aşmamışsa suyla yıkanması daha ef-

daldir. Ancak eğer necaset çıktığı yeri aşarsa su veya temiz

olan sıvı bir madde dışında başka bir şeyle istincâ yapmak

caiz değildir.

" يب ع ظ م ت ن ج ي س ،و ل ب ر و ث و ،و ل يع ب ر ج ،ل ب ط ع ام و ،و ل ل ب ي م ين ه إل "رذ ع م ن

Kemik, tezek veya yiyecek bir şeyle ve mazeret olma-

dıkça sağ el ile istincâ yapılmaz.

(8) İstincâ; kan, meni, sidik, dışkı gibi şeylerin çıktıkları mahalleri

temizlemektir.


ة الص ال ك ت اب NAMAZ KİTABI

Namaz Vakitleri:

ر اأ و ل و ق ت " ر :لف ج ط ل ع ال ف ج ال ب ي اض ال ،الث ان يإذ ا و ه و م ع ت ر ض و ق ت ه ا.ف يال ف ق ر "الش م س ل ع م ال م ت ط :و آخ

Sabah namazının vakti: İkinci fecrin (fecrisadığın) doğ-

masıyla başlar. İkinci fecir; ufukta enine yayılan beyazlıktır.

Güneşin çıkmaya başlamasıyla sabah namazının vakti son

bulur.

ر " الظه و ق ت "س الش م إذ از ال ت :و أ و ل Öğle namazının vakti: Güneşin tam tepede iken batıya

doğru kaymasıyla başlar.

اع ن د أ ب يح ن يف ة " ر و ق ت ه ث ل ي ه ص إذ ا:و آخ ء م ك ل ش ي و ىار ظ ل س "ف يء الز و ال

Ebu Hanife’ye göre zeval vaktindeki gölge hariç, her şe-

yin gölgesi iki katı olunca öğle namazının vakti son bulur.

و م ح م د" أ ب وي وس ف ث ل ه إذ اص ار ظ :و ق ال ء م ك ل ش ي "لİmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise ze-

val vaktindeki gölge hariç, her şeyin gölgesi misli (bir katı)

kadar olunca öğle namazının vakti sona erer.


ال ع ص ر " و ق ت ل ي ن إذ اخ ر ج و ق ت :و أ و ل ر ع ل ىال ق و و .الظه ر آخ ت غ ر ب :و ق ت ه ا "الش م س م ال م

İkindi namazının vakti: Her iki görüşe göre de öğle na-

mazının vakti bittiğinde ikindi namazının vakti girmiş olur

ve güneş battığında da son bulur.

" ال م غ ر ب و ق ت الإذ اغ ر ب ت :و أ و ل ا.ش م س ر و ق ت ه ل م ا:و آخ م ي غ ب ال ذ ي،الش ف ق ال ب ي اض ر ة ي ر ىو ه و ال ح م ب ع د ع ف يال ف ق ن د

و م ح م د،أبيح ن يف ة أ ب وي وس ف ر ة ه و ق ال ال ح م "و Akşam namazının vakti: Güneşin batmasıyla birlikte

başlar, şafağın kaybolmasıyla son bulur. Şafak; İmam Ebu

Hanife’ye göre ufukta kızıllıktan sonra görülen beyazlıktır,

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise ufukta

görülen kızıllıktır.

" ال ع ش اء و ق ت الش ف :و أ و ل إذ اغ اب ،ق ل ي ن ر ،ع ل ىال ق و و آخ الث ان يم ال م ي ط ل ع :و ق ت ه ا ر "ال ف ج

Yatsı namazının vakti: Her iki görüşe göre de şafağın

kaybolmasıyla başlar, ikinci fecir (fecrisadık) doğunca son

bulur.

ال و ت ر " و ق ت ال ع ش اء :و أ و ل و ق ،ب ع د ر ي ط ل ع :ت ه او آخ ل م م ا

ر "ال ف ج Vitir namazının vakti: Yatsı namazının kılınmasıyla

başlar, ikinci fecrin (fecrisadığın) doğmasına kadar devam

eder.


Namaz Kılmanın Müstehap Olduğu Vakitler:

ت " ر و ي س ب ال ف ج ف ار اإل س ح ب و اإل ، الص ي ف ف ي ر ب الظه ،ب ر اد ير ال ع ،و ت ق د يم ه اف يالش ت اء الش م س و ت أ خ يل و ،ص ر م ال م ت ت غ ي ر ت ع ج

ال ع ش اء إل ىم اق ب ،ال م غ ر ب ير .و ت أ خ الل ي ل " ل ث ل ث Sabah namazını (güneş doğmadan) ortalık aydınlanınca

kılmak; öğle namazını yazın hava serinleyinceye kadar ge-

ciktirmek, kışın ise ilk vakitte kılmak; ikindi namazını gü-

neşin renginin değişmeye (sararmaya) başlamasından önce-

sine kadar geciktirmek; akşam namazını vaktin başlangı-

cında kılmak; yatsı namazını ise gecenin ilk üçte birinin bi-

timine kadar geciktirmek müstehaptır.

ص ال " ي أ ل ف ف يال و ت ر ل م ن ت ح ب ي ؤ خ ر ه اإو ي س أ ن ر ة الل ي ل ل ىآخ ،الل ي ل ل م ي ث ق ن ت ب اه ف إ ن م أ :ب ال ق ب ل الن و ت ر "و

Gece namazını kılmaya alışmış olan kimsenin vitir nama-

zını gecenin son vaktine kadar geciktirmesi müstehaptır.

Eğer kişi uyanacağından emin değilse vitri uyumadan önce

kılar.

ال ذ ان ب اب EZAN BAHSİ

" ال خ م س س ن ةل لص ل و ات و اه ا،ال ج م ع ة و ،ال ذ ان "د ون م اس Beş vakit farz namaz ve cuma namazı için ezan okumak

sünnettir. Bunların dışındaki namazlar için ise ezan okumak

sünnet değildir.


ب " الل ه أ ك ي ق ول أ ن ف ة ال ذ ان ،ر و ص ب ر "ىآخره.إل ...الل ه أ ك Ezanın sıfatı (okunuşu) şöyledir:

ب ر اهلل " أ ك ب ر ااهلل أ ك ،اهلل ب ر إ ل أ ك ل ه د أ ن ،أ ش ب ر أ ك اهلل ،هلل ه إ ل ه د أ اهلل ،أ ش إ ل إ ل ه ه د أ ن ل ه د أ ش اهلل ،أ ش ر س ول ا ان م ح م د أ ن م ح م د

ع ل ع ل ىالص ال ة ،ح ي اهلل ،ح ي ع ر س ول ،ل ىال ف ال ح ىالص ال ة ،ح ي أ ك اهلل ب ر أ ك ،اهلل اهلل ح ي ع ل ىال ف ال ح إ ل ه إ ل ،ل ." ب ر

Allahu Ekber! Allahu Ekber! Allahu Ekber! Allahu Ek-

ber! Eşhedu en lâilâhe illallâh! Eşhedu en lâilâhe illallâh!

Eşhedu enne Muhammeden Rasûlullâh! Eşhedu enne Mu-

hammeden Rasûlullâh! Hayya alessalâh! Hayya alessalâh!

Hayya alelfelâh! Hayya alelfelâh! Allahu Ekber! Allahu Ek-

ber! Lâilâhe illallâh!”

يع ف يه " ت ر ج "و ل Ezan okurken terci’ (ilk okuyuşta şehadeti alçak sesle

okuyup ikinci okuyuşta yüksek sesle okuma) yapılmaz.

ال ف ال " ب ع د ر ال ف ج ف يأ ذ ان و ي ز يد م :ح الن و م ن ر ي ة خ ،الص ال ".م ر ت ي ن

Sabah ezanında diğer ezanlara ek olarak:

" ح -Hayya alelfelâh (Haydi, felaha!)” dedik“ "ح ي ع ل ىال ف ال

ten sonra iki defa " م الن و رم ن ي خ ة -Essalâtu hayrun mi“ "ا لص ال

nennevm (Namaz uykudan daha hayırlıdır.)” denilir.


" ث ل ال ذ ان ق ام ة م أ ن ه ،و اإل اب ع د إل ف يه ح اع ل ى:ح ي ي ز يد ل ف ال ق ام ت : ة ق د "م ر ت ي ن ،الص ال

İkamet de aynı ezan gibi okunur. Fakat " ح ع ل ىال ف ال "ح ي

“Hayya alelfelâh” dedikten sonra iki defa " ة الص ال ق ام ت "ق د “Kad kaametissalâh (Namaz ikame edildi!)” denilir.

" د ر ف يا،و ي ت ر س ل ف يال ذ ان ق ام ة و ي ح "إل Ezan acele etmeksizin yavaş yavaş okunur, ikamet ise

seri bir şekilde okunur.

ل ة " اال ق ب ت ق ب ل ب ه م ة إ ذ اب ل ،ف و ي س ح ،غ إل ىالص ال ح :و ال ف ال و ل ه ه ي م ين ا و ج م ال "و ش

Ezan ve ikamet okuyan kişi (müezzin) kıbleye yönelir ve

ة " ع ل ىالص ال -Hayya alessalâh (Haydi, namaza!)” de“ "ح ي

diğinde yüzünü sağa, " ح ال ف ال ع ل ى Hayya alelfelâh“ "ح ي

(Haydi, felaha!)” dediğinde ise yüzünü sola çevirir.

ص ل و اتف إ ن ف .و ي ق يم ،و ي ؤ ذ ن ل ل ف ائ ت ة " :ات ت ه و أ ق ام ،ول ىأ ذ ن ل ل ي ر ، م خ ش اء أ الب اق ي ة:ف يا و ك ان إن ش اء اق ،و أ ق ام ،ذ ن و إ ن ت ص ر

ق ام ة "ع ل ىاإل Kazaya kalmış namazlar için de ezan ve ikamet okunur.

Eğer kazaya kalmış namazlar birden fazla ise ilk kaza edile-

cek namaz için hem ezan hem ikamet okunur. Akabinde


kaza edeceği namazlar için ise kişi muhayyerdir; dilerse

ezan ve ikameti okur, dilerse sadece ikamet okur.

ي ؤ ذ ن و ي ق يم ع ل ىو ض " أ ذ ن ع ل ىغ ي ر و ف إ ،وء و ي ن ب غ يأ ن :ض وء ن ي ق يم ع ل ىغ ي ر و ض .ج از ر ه أ ن ي ؤ ذ ،وء و ي ك ج ن ن أ و "بو ه و

Ezan ve ikametin abdestli olarak okunması gerekir. An-

cak ezan abdestsiz okunmuşsa geçerlidir. Abdestsiz olarak

ikamet okumak veya cünüpken ezan okumak ise mekruhtur.

و ق ت " ة ق ب ل د خ ول ي ؤ ذ ن ل ص ال ر ع ن ه او ل فيأذ ان الف ج د أبي،إل . ،ف ي ج وز ق ب ل الص ب ح "ي وس ف

Namaz vakti girmeden o namaz için ezan okunmaz. An-

cak Ebu Yusuf’a göre sabah ezanı, sabah namazının vakti

girmeden okunabilir.

ة ال ت يت ت ق د الص ال ش ر وط م ه اب اب

NAMAZ KILMADAN ÖNCE YERİNE

GETİRİLMESİ GEREKEN ŞARTLAR BAHSİ

م الط ه " ي ق د ع ل ىال م ص ل يأ ن ب ي ج د اث ال ح و ال ن ،ار ة م ن ج اس "ع ل ىم اق د م ن اه

Namaz kılmak isteyen kimsenin yerine getirmesi gereken

şartlar şunlardır:

Birinci şart: Daha önce açıkladığımız şekilde hadesten

ve necasetten temizlenmek.


ت ر " ر ت ه و ي س "ع و İkinci şart: Avret mahallini örtmek.

" الر ج ل م ن و ال ع و ر ة الس: ت ح ت م ا ب ة إل ىالرك ر ة ب ، و الرك م ن ة "ال ع و ر ة

Erkeğin avreti; göbek deliğinin altından dize kadar olan

kısımdır. Diz de avretten sayılır.

ر ة" ك له ع و ه ا،و ب د ن ال م ر أ ة ال ح ر ة ه ه او ك ف ي و ج "إل Hür olan kadının avreti; yüzü, iki eli ve iki ayağı hariç

bütün bedenidir.

" الر ج ل ك ان ع و ر ة م ن ع و :و م ا ال م ة ف ه و ر ه او و ب ط ن ه ا،ر ةم ن ظ ه ن ه ا،ع و ر ة ب د م ن و ىذ ل ك ب ع و ر ة ف ل :و م اس "ي س

Cariye olan kadının avreti; erkek için avret sayılan yer-

lerdir. Buna ek olarak cariyenin sırtı ve karnı da avrettir. Bu-

nun dışında kalan bedeni avret değildir.

اس ة " م اي ز يل ب ه الن ج د ل م ي ج "الة .الص و ل م ي ع د ،ص ل ىم ع ه ا:و م ن Kendisine necaset bulaşan kimse onu giderecek herhangi

bir şey bulamazsa o necasetle birlikte namaz kılar ve daha

sonra o namazı iade etmez.

ب و " ث و د ي ج ل م ع ر ي ان ا م ن ا اع د ق ا ص ل ى ، ي وم ئ ب الرك وإيماء ع ز أ ه :ا ف إ ن ص ل ىق ائ م .و السج ود أ ف ض ل ،أ ج "و ال و ل


Avretini örtecek elbise bulamayan kimse, namazını çıp-

lak olarak ve oturarak kılar. Rükû ve secdeyi ise ima ile ya-

par. Şayet ayakta namaz kılarsa namazı geçerlidir ancak otu-

rarak kılması daha efdaldir.

ة ل و ي ن و ي" ب لص ال ف يه خ ل و ب ن ي ة ال ت يي د ا ن ه ب ي ل ي ف ص ة ل ر يم ي ن الت ح غ ي ر ه و ل "ب ع م ل

Üçüncü şart: Namaza başlamadan önce namaza niyet et-

mek ve niyet ile tahrim tekbiresi arasında namaza uygun ol-

mayan (yemek yemek, su içmek, konuşmak gibi) bir ara ver-

memek gerekir.

ب ل " ت ق ل ة و ي س ي ك ون ،ال ق ب أ ن ائ ف إل :ا خ إل ىأ ي ه ة و ف ي ص ل ي ج

"ق د ر Dördüncü şart: Kıbleye yönelmek. Ancak korku ha-

linde olan kişi kıbleye yönelemiyorsa, yönelebildiği her-

hangi bir yöne doğru namaz kılar.

ا" ل ة ف إ ن ال ق ب ع ل ي ه ت ب ه ت ش ع ن و ل ي ، أ ل ه ي س م ن ب ح ض ر ت ه :ه اس و ص ل ى ت ه د ط .اج ع ل م أ ن ه أ خ م اص ل ىف إ ن إع اد ة :أ ب ع د .ل ي ه ع ف ال

ة ف يالص ال و ه و ع ل م ذ ل ك ت :و إ ن ار إاس ل ة و ب ن ىع ل د ه ل ىال ق ب "اي Namaz kılacak olan kimse kıblenin yönü konusunda

şüphe eder ve soracak kimse bulamazsa kendi gayretiyle

kıble yönü hakkında içtihat yapar ve namaz kılar. Namaz

kıldıktan sonra başkasının bildirmesiyle kıble hakkındaki iç-

tihadında hata yaptığını anlarsa namazını iade etmez. Ancak

namaz esnasında, yöneldiği yönün hatalı olduğunu anlarsa


doğru olan kıble yönüne yönelir ve kaldığı yerden namazına

devam eder.

ة ف ة الص ال ص ب اب NAMAZIN KILINIŞ ŞEKLİ BAHSİ

ت ة" ة س الص ال "ف ر ائ ض Namazın farzları altı tanedir:

و ال" و ال ق ر اء ة و ال ق ي ام ر يم ة ف الت ح ة و ال ق ع د و السج ود ر رك وع يآخ

ار ة م ق د "الت ش هد الص ال 1- Namaza tekbir getirerek başlamak (tahrim tekbiresi),

2- Ayakta durmak (kıyam),

3- Kur’an-ı Kerim okumak (kıraat),

4- Rükû yapmak,

5- Secde etmek,

6- Namazın sonunda teşehhüd okuyacak kadar oturmak.

" :و م از اد ع ل ىذ ل ك " س ن ةف ه و

Bunlardan başka sünnette sabit olan şeyler sünnet (ve va-

cip) hükmündedir.

ت ه " ف يص ال د خ ل الر ج ل إ ذ ا ب ر :و ب ك ي ه م ع الت ك ح ت ىو ر ف ع ي د ير ة أ ذ ن ي ه م ت ي "ي ح اذ ي ب إ ب ه ام ي ه ش ح

a) Bir kimse namaza başlarken tahrim tekbiresini getirir

ve tekbirle birlikte ellerini, başparmakları kulak yumuşağı-

nın hizasına gelinceye kadar kaldırır.


" ب د ل ب ير ف إ ن ق ال الر ،أ ج لالل ه :م ن الت ك أ ع ظ م أ و أ و ب ر م ن أ ك ح ز أ ه ع ن د : " أ ب يح ن يف ة و م ح م د أ ج

Şayet tekbir yerine namaza " أ ع ظ م أ و -Allah bü“ "اهلل أ ج ل

yüktür veya yücedir.” ya da " ب ر أ ك م ن -Rahman yüce“ "الر ح

dir.” diyerek başlarsa İmam Ebu Hanife ve İmam Mu-

hammed’e göre bu geçerli olur.

".يرب ك ت الظ ف ل ب إل ئه جز ف:لي وس أبوي ال وق "İmam Ebu Yusuf’a göre ise tekbir (Allahu Ekber) laf-

zından başka bir lafızla namaza başlarsa geçerli olmaz.

ر " ع ل ىال ي س ن ى ال ي م ب ي د ه س ر ت ه.ىو ي ع ت م د ت ح ت م ث ،و ي ض ع ه م اد ك ،الل ه م س ب ح ان ك :ي ق ول م ك و ،و ب ح م اس دك و ت ع ال ىج ،ت ب ار ك

ر ك إل ه غ ي " .و ل b) Tekbir getirdikten sonra ellerini, sağ elin içi sol elin

üzerinde olacak şekilde göbek deliğinin altına koyar ve

şöyle der:

س ب ح ان ك" و ت ب ار ك د ك و ب ح م إل االل ه م و ل م كو ت ع ال ىج دك ه س ر ك "غ ي

“Allah’ım! Seni bütün noksanlıklardan tenzih ederim.

Seni yücelterek över ve verdiğin nimetlerden dolayı sana

şükrederim. Senin isminin bereketi her yerde devam etsin.

Senin celalin yücelsin. Senden başka ibadete layık ilah yok-

tur.”


الر " الش ي ط ان م ن ب ا لل ه ت ع يذ و ي س يم ا،ج الل ه م و ي ق ر أ ب س م ن لر ح يم ب ه ،الر ح ر "ام و ي س

c) Sonra kovulmuş olan şeytandan Allah’a sığınır

" يم ا عوذ ب اهلل الر ج م ن الش ي ط ان " der ve besmele okur

" يم م ن الر ح اهلل الر ح م .der. İkisini de sessiz olarak söyler " ب س

وس " ال ك ت اب ي ق ر أ ف ات ح ة ه ع م ة ور ث م ا أي ن م آيات الث أوث ،

"اءش ة ور س d) Eûzu besmeleden sonra Fatiha suresini okur. Onunla

birlikte kısa bir sure veya istediği herhangi sureden üç ayet

okur.

م ام " اإل الض ال ين :ف إ ذ اق ال ق ،و ل اال م ؤ ،آم ين:ال ،ت مو ي ق ول ه ف يه ا "و ي خ

İmam " الض ال ين dedikten sonra hem imam hem de "و ل

onun arkasında ona tabi olan cemaat sessiz bir şekilde "آم ين"

“Âmin!” der.

ي " ب ي د و ي ع ت م د و ي ر ك ع ب ر ي ك ب ث م و ي ف ر ج ب ت ي ه ع ل ىر ك أ ص اب ع ه ه ي ن ي ر ف ع ر أ س ه و ل ر ه و ي ب س ط ظ ه ف ير ك وع ه .ن ك س ه ي و ل س ب ح ان :و ي ق ول

ث ر ب ي أ د ن اه ،ا ال ع ظ يم ث ال "و ذ ل ك e) Sonra tekbir getirir ve rükûa gider. Rükû yaparken el-

lerini diz kapaklarının üzerine koyar, parmaklarını aralıklı


olarak yayar ve sırtını dümdüz tutar. Başını ne yukarı kaldı-

rır ne de aşağı eğer. Rükû esnasında üç defa:

" ال ع ظ يم ر ب ي -Yüce olan Rabbimi bütün noksanlık“ "س ب ح ان

lardan tenzih ederim.” der. Üç sefer söylemesi en az mikta-

rıdır.

" ه س م ع الل :ث م ي ر ف ع ر أ س ه و ي ق ول ح م د ال م .ه ل م ن ت مو ي ق ول :ؤ در ب ن ال ك ".ال ح م

f) Sonra " ه ح م د Allah kendisine hamdedeni“ "س م ع الل ه ل م ن

işitir.” der ve rükûdan kalkar. İmam:

" ح م د ه س م ع الل ه ل م ن " dediğinde ona tabi olan cemaat: "ر ب ن اد .Rabbimiz! Muhakkak ki hamd sanadır.” der“ "ل كال ح م

ت و ىق ائ م " و س ج د :ا ف إ ذ ااس ب ر د ع ت م او ،ك ي ه ع ل ىال ب ي د ،ر ض ك ف ي ه ب ي ن ه ه ت ه س ج د ع ل و ،و و ض ع و ج ه ب ع ل ىاق ت ف إ ن .ىأ ن ف ه و ج ص ر

ن يف ة :أ ح د ه م ا أ ب يح و م ح م دو ق ا،ج از ع ن د أ ب وي وس ف ي :ل ج وز ل ر ع ذ م ن إل ق ت ص ار ع ل ىال ن ف " .ال

g) Rükûdan tam olarak doğrulup ayakta durunca tekbir

getirir ve secdeye gider. (Secdede) İki elini yere koyar, yü-

zünü iki elinin arasına koyar, alnı ve burnu üzerine secde

eder. Şayet bunlardan sadece biri üzerine secde edecek

olursa İmam Ebu Hanife’ye göre caiz olur, İmam Ebu Yu-

suf ve İmam Muhammed’e göre ise bir özür olmaksızın

sadece burun üzerine secde etmekle yetinmesi caiz olmaz.


ف ا" ع ل ىك و ر ع م ام ت ه أ و س ج د ز أ ه ف إ ن ب ه أ ج ث و ل "ض Sarığın sarılan (kıvrılan) bölümü veya elbisenin bir par-

çası üzerine secde etmek caizdir.

ع ي ه " ي ه و ي و ج ه أ ص اب ع و ي ج اف يب ط ن ه ع ن ،و ي ب د يض ب ذ ل ي ه ف خ ر ج ل ة ال ق ب و ف يس ج ود ه .ن ح ث ،ح ان ر ب يال ع ل ىس ب :و ي ق ول ،ا ث ال و ذ ل ك

".أ د ن اه Secdede iken kollarını yana doğru açar (vücuduna yapış-

tırmaz), karnını dizlerinden uzaklaştırır, ayak parmaklarını

kıbleye doğru çevirir ve secde esnasında üç defa: " س ب ح ان ر ب ي Yüce olan Rabbimi bütün noksanlıklardan tenzih“ "ال ع ل ى

ederim.” der. Üç sefer söylemesi en az miktarıdır.

،ث م ي ر ف ع ر أ س ه " ب ر و س ج :ا ط م أ ن ج ال س اف إ ذ ا،و ي ك ب ر ".دك h) Sonra başını kaldırır ve tekbir getirir. Mutmain bir şe-

kilde tam olarak oturduktan sonra tekrar tekbir getirir ve

(ikinci) secdeye gider (ve birinci secdedeki tesbihi söyler).

د " س اج ت و :ا ف إ ذ ااط م أ ن و اس ب ر ق د م ي ا ىق ائ م ك ،ه ع ل ىص د ور ي ق ع د ي ع ت ،و ل ي ه ع ل و ل ".ىال ر ضم د ب ي د

i) Secdede mutmain oluncaya kadar kaldıktan sonra tek-

bir getirir ve ayakuçları üzerinde ayağa kalkar. Ayağa kal-

karken oturmaz ve elleriyle yere dayanmaz.


" ث ل م الث ان ي ة ع ة ف يالر ك ف يال ول ىم و ي ف ع ل ف ع ل ا أ ن ، إل ل ه ت ح ت ف ي ت ع و ذ ،ي س ي ر ف ع .و ل و ل ب ير ة ال ف يالت ك ي ه إل "ول ىي د

j) İkinci rekâtta da aynı ilk rekâtta yaptığı gibi yapar. An-

cak istiftah duasını okumaz, eûzu çekmez ve ilk (tahrim)

tekbiri dışında ellerini kaldırmaz.

الث ا" ة د الس ج ر أ س ه م ن ر ف ع ف إ ذ ا الث ان ي ة ع ة ف يالر ك :ن ي ة ت ر ش اف ر ى ال ي س ل ه ه ا،ر ج ع ل ي ن ىن ص ب و ن ص ب ،ف ج ل س اص اب ع ه أ و و ج ه ،ا ال ي م

ل ة ال ق ب و ي ه ع ل ىف خ ،ن ح ي ه و و ض ع ي د "د و ت ش ه و ب س ط أ ص اب ع ه ا،ذ İkinci rekâtın ikinci secdesinden başını kaldırdığında sol

ayağını yere yayarak üzerine oturur, sağ ayağını ise diker ve

parmaklarını kıble yönüne çevirir. Ellerini ise uyluğunun

üzerine koyar, parmaklarını yayar ve teşehhüdü okur.

:و الت ش هد " ل ل أن ي قول ي ات ا لت ح و الط ي ب ات م ،ه و الص ل و ات ا لس ال

م ة الل ه و االن ب يو ر ح ات ه ع ل ي كأ ي ه م ع ل ي ناا،ب ر ك ىع ب اد الل ه و ع ل ،لس ال ين ا،الص ال ح إ ل ه إ ل ه د أ ن ل ع ب د أ ش ه د أ ن م ح م دا و ر س ول ه هللو أ ش "ه

Teşehhüd şöyle okunur:

و الط ي " و الص ل و ات ل ل ه ي ات ا لت ح ا أ ي ه ع ل ي ك م ا لس ال اب ات لن ب يم ع ل ي الس ال ات ه الل ه و ب ر ك ة م ناو ع ل ىع ب اد الل ه الص ال ح و ر ح ه د أ ن ين أ ش

ه د أ ن م ح م دا اهللو أ ش إ ل ه إ ل " ع ب د ه و ر س ول ه ل Selamet, rahmet ve tüm güzellikler Allah içindir. Ey

Nebi! Allah’ın rahmeti, bereketi ve selamı üzerine olsun.


Bize ve Allah’ın bütün salih kullarına da selam olsun. Şeha-

det ederim ki Allah'tan başka ibadeti hak eden ilâh yoktur ve

yine şehadet ederim ki Muhammed Allah’ın kulu ve rasulü-

dür.”

ا" ي ز يد ع ل ىه ذ و ل ة ال "ول ىف يال ق ع د İlk oturuşta teşehhüdden başka bir şey okumaz.

ر ي ي ن " ال خ ع ت ي ن ف يالر ك خ اص ة ف و ي ق ر أ "ات ح ة ال ك ت اب k) Son iki rekâtta (kıyamda) sadece Fatiha’yı okur.

ت ه " ر ص ال ج ل س ف يآخ ج ك م ج ل س :ف إ ذ ا ف يال ول ىو ت ش ه س ل ا د و ص ل ، ا،ه ع ل ي ه و س ل م ص ل ىالل -يع ل ىالن ب ي ش اء،م م او د ع اب م

أ ل ب ه و ال د ع ي ة ي ش ال ق ر آن ،أ ث ور ةال م ف اظ ب ي ش ا ب م ع و ي د م و ل ك ال ه "الن اس

l) Namazın sonunda ilk oturuşta oturduğu gibi oturur ve

teşehhüdü okur. Akabinde Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-

lem’e salat getirir ve Kur’an kelimelerine benzeyen lafızlar-

dan oluşan ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den riva-

yet edilen duaları okur. İnsanların sözlerine benzeyen lafız-

larla dua etmez.

" ين ه ي م ع ن ي س ل م ث م ، ف ي ق ول الل الس : م ة و ر ح ع ل ي ك م م ،ه ال ث ل ذ ل ك ي س ار ه م "و ي س ل م ع ن


m) Son olarak " الل ه م ة ع ل ي ك م و ر ح م Allah’ın selamı ve“ "الس ال

rahmeti üzerinize olsun.” diyerek sağına ve aynı şeyi söyle-

yerek soluna selam verir.

ر " ف يال ف ج ه ر ب ال ق ر اء ة ع ت ي ن ال ول ي ي ن م و ف ،و ي ج ن ال م غ ر يالر ك ب

ك ان إم ام ف ياإلم ا.ا و ال ع ش اء إن اب ع د ال ول ي م الق راء وي خ إ ن ي ن.ة ف يم و ف ر د م ن ي ر:ا ك ان م خ ش اء :ف ه و ن ف س ه ج إن و أ س م ع ش ،ه ر اء و إ ن

"خ اف ت Namaz kılan kimse imam ise sabah, akşam ve yatsı na-

mazlarının ilk iki rekâtında kıraati açıktan (sesli) okur ve

sonraki rekâtlarda sessiz okur. Eğer tek başına kılıyorsa bu

durumda muhayyerdir; dilerse kendisini duyacağı kadar

sesli okur, dilerse sessiz okur.

ر " م ام ال ق ر اء ة ف يالظه ف ياإل "و ال ع ص ر و ي خ İmam, öğle ve ikindi namazlarında kıraati sessiz okur.

ر ك ع ات " ث ث ال ب ،و ال و ت ر ل ي ف ص م ل ب س ال ن ه ن ف .ي ن ت يو ي ق الس ن ف يج م يع ".ة الث ال ث ة ق ب ل الرك وع

Vitir namazı üç rekâttır ve rekâtların arası selam ile ay-

rılmaz (sadece üçüncü rekâtın sonunda selam verilir, ikinci

rekâtta selam verilmez). Senenin tamamında üçüncü rekâtta

rükûdan önce kunut yapılır.

ال و ت ر ف " ع ة م ن ف يك ل ر ك و س ور ة و ي ق ر أ "م ع ه ا.ات ح ة ال ك ت اب Vitir namazının her bir rekâtında Fatiha suresi ve zammi

sure okunur.


ن ت " ي ق أ ن :ف إ ذ اأ ر اد ب ر ي ه و ر ف ،ك ي د ق ،ع ي .ت ن ث م و ل ق ن ت ة غ ي ر ه ا "ف يص ال

Vitir namazını kılan kimse kunut yapmak istediğinde tek-

bir getirerek ellerini (parmakları kulak yumuşağının hiza-

sına gelinceye kadar) kaldırır ve akabinde (ellerini, sağ elin

içi sol elin üzerinde olacak şekilde göbek deliğinin altına ko-

yup) kunut duasını okur. Vitir dışındaki namazlarda kunut

yapılmaz.

ق ر اء ة " ء م ن الص ل و ات ز ئ و ل ي س ف يش ي ي ج ل ب ع ي ن ه ا ر ه اغ س ور ة .ي ذ ي ت خ ر ه أ ن ة ب ع و ي ك ي ق ر س ور ة ل لص ال اي ن ه ال ر ه غ ي "أ

Farz namazlarda mutlaka okunması gereken belli bir

zammi sure yoktur, zammi sure olarak Kur’an’dan diledi-

ğini okuyabilir. Belli bir zammi sure tayin ederek hep onu

okuyup başka sure okumaması mekruhtur.

ال ق ر اء ة ف يال" ز ئ م ن ة و أ د ن ىم اي ج م م ا:ص ال آن ر ال ق ي ت ن او ل ه اس ن يف ة أ ب يح "ع ن د

Namazda (Kur’an’dan okunması gereken) kıraatin en az

miktarı; İmam Ebu Hanife’ye göre “Kur’an okudu.” diye

isimlendirilecek kadar okumaktır.

و م ح م د" أ ب وي وس ف ز ئ :و ق ال ي ج ق ص ل آي ات ث ث ال ار أ ق لم ن آي ة ط و يل ة "أ و

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed ise şöyle dedi:

“En az üç kısa ayet veya bir uzun ayet okuması gerekir. Bun-

dan azı yeterli olmaz.”


م ام " اإل ت مخ ل ف ال م ؤ ي ق ر أ "و ل İmama tabi olan kimse, imamın arkasında okumaz.

غ ي ر ه " ة ف يص ال ت اج ي :و م ن أ ر اد الدخ ول ة ن ي ة الص :ىن ي ت ي ن إل ح ال "و ن ي ة ال م ت اب ع ة

İmama tabi olmak isteyenin, namaz niyeti ve imama tabi

olma niyeti olmak üzere iki niyete ihtiyacı vardır.

Cemaat Namazı:

ة" "و ال ج م اع ة س ن ةم ؤ ك د Cemaat Namazının Hükmü: Namazı cemaatle kılmak,

müekked sünnettir.

م ام ة " ب اإل ل ىالن اس ت س او و ا.ب السن ة أ ع ل م ه م :و أ و أ ق ر ؤ ه م ف :ف إ ن الل ه ت ع ال ى ت س او و ا.ل ك ت اب ت س او و ا.أ و ر ع ه م ف :ف إ ن "أ س ن ه م ف :ف إ ن

İnsanlar içerisinde imam olmaya en layık kişi, namazla

ilgili hükümleri (farzları ve sünnetleri) en iyi bilen kişidir.

Şayet bu konuda eşit iseler Allah-u Teâlâ’nın kitabını en iyi

okuyan kişi imam olur. Kıraatte de eşit iseler daha çok vera’

sahibi olan (takvalı ve şüpheli şeylerden kaçınan) kişi imam

olur. Bütün bu konularda eşit iseler en yaşlı olanları imam

olur.

ت ق د يم ال ع ب د و ال ع ر اب ي " ر ه و ي ك و و ل د الز ن او ال ق ،ع م ىو ال ف اس ف إ ن ".ج از :ت ق د م وا


Kölenin, bedevinin, fasığın, zina çocuğunun ve kör kim-

senin imam olması mekruhtur. Fakat imam olurlarsa arkala-

rında kılınan namaz caizdir.

ب ه " ي ط و ل ل أ ن ة و ي ن ب غ يل ل م ام "م الص ال İmam olan kimsenin, (cemaate zorluk vermemek için ce-

maat namazı kılanların en zayıfına göre hareket edip) na-

mazı fazla uzatmaması gerekir.

ه " د و ح ي ص ل ين أ ن ر ه ل لن س اء و ي ك ج م اع ة .ن ف ع ل ن :ذل كف إ ن ط ه ن م ام ة و س اإل "و ق ف ت

Kadınların tek başlarına cemaat namazı kılmaları mek-

ruhtur. Fakat bununla birlikte cemaat namazı kılarlarsa

imam olan kadın, kadınların ilk safının ortasında durur (öne

geçmez).

" د و اح ص ل ىم ع ي م :و م ن أ ق ام ه ع ن ك ان .ين ه :اث ن ي ن م ع ف إ ن "ت ق د م ع ل ي ه م ا

İmam ile birlikte bir kişi namaz kılacaksa, bu kişi imamın

sağında (ve biraz gerisinde) durur. Şayet iki (veya daha

fazla) kişi olurlarsa imam onların önüne geçer.

ب ام " ت د وا أ ن ي ق ي ج وز ل لر ج ال ب ص ب ي،ر أ ة و ل ل وا،فإن ف ع و ل ذ ل ك ص الت ه م. ":ب ط ل ت

Erkeklerin bir kadına veya büluğ çağına gelmemiş bir ço-

cuğa tabi olarak namaz kılmaları caiz değildir. Eğer kılar-

larsa namazları batıl olur.


" الر ج ال ي ان ،و ي ص ف "الن س اء ث م ،ث م الص ب Cemaat namazında saflar; en önde erkekler, ardından (er-

kek) çocuklar, sonra ise kadınlar gelecek şekilde sıralanır.

" ر ج ل إل ىج ان ب ام ر أ ة ق ام ت ف إ ن ة و ، ف يص ال ت ر ك ان م ش ه م اة د :و اح ت ه ف س د ت "،لص الت ه ا.ص ال

Şayet kadın bir erkeğin yanında durmuş, her ikisi de aynı

imama tabi olmuşlarsa (imam da kadınlara imam olmaya ni-

yet etmişse) bu durumda erkeğin namazı bozulur, kadının

namazı bozulmaz.

ر ه ل " اع و ي ك "ةلن س اء ح ض ور ال ج م Genç kadınların cemaat namazına katılmaları mekruhtur.

ر ج ال ع ج وز ف يال ف " أ ن ت خ ب أ س و ال ع ش اء و ل ر و ال م غ ر ب د أ بيع ن ج "ح ن ي ف ة.

İmam Ebu Hanife’ye göre yaşlı kadınların sabah, akşam

ve yatsı namazları için cemaat namazına gitmelerinde bir

mahsur yoktur.

الص ل وات فيوز ج لع اروج خ وز ج ي :دم ح وم ف وس وي أب ال وق ""ه ا.ل ك

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise yaşlı

olan kadının bütün namazlarda cemaat için mescide gitmesi

caizdir.


ل " س ب ه م ن خ ل ف ي ص ل يالط اه ر و ل ال ب و ل الط اه ر ات .س و ل ت ح اض ة ال م س ال ق ار ئ خ ل ف .خ ل ف يخ .ال م ي و ل ت س ال م ك و ل ل ف

"ال ع ر ي ان Temiz olan (idrarını tutabilen) kişi, idrarını tutamayan ki-

şinin arkasında; temiz olan kadınlar, istihazeli kadınların ar-

kasında; Kur’an okuyabilen kişi, okuyamayan kişinin arka-

sında; elbisesi olan kişi de çıplak olan kişinin arkasında na-

maz kılamaz.

ال م ت و " ال م ت ي م م ي ؤ م أ ن و ي ج وز ض ئ ين ، ح ال خ ف و ال م اس ع ل ى ي ن

ل ين "ال غ اس Teyemmüm yapan kişinin abdest almış olana, mest üze-

rine mesh eden kişinin de ayaklarını yıkayana imam olması

caizdir.

" ال ق اع د خ ل ف و ي ص ل يال ق ائ م . و ي س ج ي و ل د ص ل يال ذ يي ر ك ع ال م وم ئ "خ ل ف

Ayakta durarak namaz kılan kişi, oturarak namaz kılan

kişinin arkasında namaz kılabilir. Fakat rükû ve secde etme

imkânı olan kimse, ima ile (başın hareketiyle) rükû ve secde

eden kimseye tabi olarak namaz kılamaz.

ن ف " ال م ت ت ر ض خ ل ف ي ص ل يال م ف و ل م ن ي ص ل يف ر ض .ل خ ا و ل ل ف ي ص ل يف ر ض ا م ن ت ر ض و ي ص ل يال م ت .آخ ر ال م ف "ن ف ل خ ل ف

Farz namazı kılacak kişi, nafile kılan kimseye tabi olarak

namaz kılamaz. Aynı şekilde farz namazı kılacak kişi, farz


olan başka bir namazı kılan kişiye de tabi olarak namaz kı-

lamaz. Ancak nafile kılan, farzı kılana uyarak namaz kılabi-

lir.

اق ت د ىب إ م ام " ة أ ع اد الص :ع ل ىغ ي ر ط ه ار ة ث م ع ل م أ ن ه ،و م ن "ال İmama tabi olarak namaz kılan kişi, namaz kıldıktan

sonra imamın taharet üzere olmadığını (abdestsiz veya cü-

nüp olduğunu) öğrenirse namazını iade eder.

Namazda Yapılmaması Gerekenler:

ب ه و ي " ب ث و ي ع ب ث ر ه ل ل م ص ل يأ ن ب ج س د ه ك "أ و 1- Namaz kılan kimsenin, elbisesi veya bedeniyle gerek-

siz ve faydasız uğraşması mekruhtur.

ال ح ص ى" ي ق ل ب ك ،و ل ي م ل أ ن يه ف ي س و ،ن ه السج ود ع ل ي ه إل ة د "م ر ة و اح

2- Namazda çakıl taşlarıyla uğraşmaz. Fakat üzerine

secde etme imkânı yoksa eliyle bir seferde düzeltir.

ي ف ر ق ع أ ص اب ع ه " ي ت خ ص ر ،و ل "و ل 3- Parmaklarını çıtlatmaz ve ellerini böğrüne koymaz.

" ب ه ي و ل ث و د ل "س 4- Elbisesini sadece omuzlarının üzerine atıp kollarını el-

biseye geçirmeksizin aşağıya sarkıtmaz.

أص اب ع ه ،" ي ش ب ك "ول


5- Parmakları birbirine kenetlemez.

ش ع ر ه " ي ع ق ص "و ل 6- Erkekler, uzun saçlarını toplayıp başının arkasında

bağlamaz.

ب ه " ث و ي ك ف "و ل 7- Secde etmek istediği zaman elbisesini ön veya arka

kısmından yukarı doğru çekmez.

ي ل ت ف ت " .و ل م ال وش ين ا "ي م 8- Başı (kıble yönünden) sağa sola çevirerek bakmaz.

ي ق ع ي" ت ر و ل ي ف ،ول ذ ر اع ي ه .إق ع اء ال ك ل ب "ش 9- Köpeğin oturuşu gibi oturağı üzerine oturup dizlerini

dikmez ve (secde ederken) kollarını yere değdirmez.

ب ي " م ب ل س ان ه و ل ي ر دالس ال "د ه و ل 10- Eliyle veya diliyle selama karşılık vermez.

ر " ع ذ م ن ي ت ر ب ع إل "و ل 11- Özür olması dışında bağdaş kurmaz.

ي أ ك ل " ر ب ،و ل ي ش "و ل 12- Namazda iken yiyip içmez.


Namazı Bozan ve Bozmayan Şeyler:

ال ح د ث " ب ق ه ،و ب ن :ف إ ن س م ام ا إىع ل ىص الت ه إن ل م ي ك ن و ت و ض أ ك ان إم ام . :ا ف إ ن ل ف ت خ ت ه ،و ت و ض أ ،اس ل م و ب ن ىع ل ىص ال ي ت ك ل مم اأ ف ض ل ، ن اف ت ئ س "و ال

Namaz kılan kimsenin elinde olmadan veya kendisini tu-

tamadığından dolayı abdesti bozulursa beklemeksizin na-

mazdan çıkıp hemen abdest almaya gider. İmam değilse na-

mazına kaldığı yerden devam eder. Şayet imam ise (cema-

atten) birini yerine geçirir ve abdest aldıktan sonra eğer ko-

nuşmamışsa gelip namazına kaldığı yerden devam eder. Fa-

kat namazını yeniden kılması daha efdaldir.

ت ل م و " ن ام ف اح أ غ ،إ ن أ و ج ن ق ه أ و ق ه ع ل ي ه أ و ة :ف يالص ال م ي ت أ ن ف يع اس ة ج م "ا ال و ض وء و الص ال

Bir kimse namazda iken uyumuş ve ihtilam olmuşsa ya

da delirmiş, bayılmış ya da kahkaha ile gülmüşse yeniden

abdest alarak namazını tekrar kılar.

ت ه ع ام د إ ن و " ،ا ت ك ل م ف يص ال ت ه :ا اه ي س أ و ص ال "ب ط ل ت Bir kimse namazda bilerek veya unutarak konuşursa na-

mazı bozulur.

" ب ع د ب ق ه ال ح د ث س ق د و إ ن م اق ع د ر .ل م و س ،ت و ض أ :الت ش هد ال ة ف يه ذ ه ال ح ال ح د ث ت ع م د إ ن ت ك ل ،و ،م أ و ع م ل ع م ال يي ن اف أ و

ة ت ه :الص ال ص ال "ت م ت


Bir kimsenin son oturuşta teşehhüd okuyacak kadar otur-

duktan sonra elinde olmadan abdesti bozulursa, abdest alır

ve selam verir. Fakat son oturuşta kişi teşehhüdü okuduktan

sonra bilerek abdestini bozar ya da konuşur veya namazı bo-

zan bir amel işlerse artık namazı tamamlanmış olur.

إ ذ ار أ ىال م ت ي م م ال م اء ف يص ال " ت ه.ب ط ل ت :ت ه و "ص ال Teyemmüm ile namaz kılan kimse namaz esnasında kul-

lanabileceği bir su görürse namazı bozulur.

الت ش هو " ر ق د م اق ع د ر آه ب ع د إ ن ح ،د م اس ك ان الخ ف ع ل ىا أ و ي ن ه ، م د ة م س ح خ ل ع خ ف .ف ان ق ض ت ي ه ب ع م ل أ و ك ان .ر ف يق ،ا أ م ي أ و

ع ر ي ان .ف ت ع ل م س ور ة ب ث ف و ج د ،ا أ و ر ع .ا و ،ف ق د أ وم وم ي ا ل ىالركوع ع ل ي ه ص ال والسجود. أ ن ت ذ ك ر أ و ه ذ ه ق ة .ب ل ة د الص ال أ ح أ و ث

م ام ال ق ار ئ أ م ي ،اإل ل ف ت خ ط ل ع ت ،ا ف اس ة أ و ف يص ال و ه و الش م س ر ف ،ال ف ج ال ع ص ر و ه و د خ ل و ق ت ال ج م ع ة أ و ة ك ان ،يص ال ح م أ و ا اس

ال ج ب ير ة ع ل ى ، ب ر ء ع ن ك .ف س ق ط ت ،أو ر ع ذ ب ص اح ان ب ت ح اض ة ،و م ن ،ك الم س ر ه ع ذ ا:فان ق ط ع ت ه م ع ن اه ص ال يه ذ ه ف ب ط ل ت

ك ل هاف يق ول و م ح م دو ق .أ ب يح ن يف ة الح الت أ ب وي وس ف ت م :ال ت ت ه ك ل ها.ف يه ذ ه اص ال " لم س ائ ل

Son oturuşta bir teşehhüd miktarı oturduktan sonra;

1- Teyemmüm ile namaz kılan kimse kullanabileceği su

görürse,


2- Mest üzerine mesh ile namaz kılan kimsenin mesh

müddeti biter veya hafif bir hareketle mestini çıkarırsa,

3- Ümmi olan (okuma yazma bilmeyen) kimse bir sure

öğrenirse,

4- Çıplak olarak namaz kılan kimse bir elbise bulursa,

5- İma ile namaz kılan kişi rükû ve secde etmeye güç ye-

tirecek duruma gelirse,

6- Bu namazdan önce kılması gereken kaçırdığı bir farz

namazı olduğunu hatırlarsa,

7- Kur’an okumayı bilen imam, abdesti bozulduğunda

yerine ümmi olan birini imam tayin ederse,

8- Sabah namazını kılarken güneş çıkarsa,

9- Cuma namazını kılarken ikindi vakti girerse,

10- Sargı üzerine mesh eden kimsenin, yarası iyileştiğin-

den dolayı sargısı düşerse,

11- Özür sahibi olan kişinin özrü biterse, istihazeli kadın

ve benzeri gibi…

Bu durumların hepsinde İmam Ebu Hanife’ye göre na-

maz batıl olur, İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e

göre ise namaz batıl olmaz, tamamlanmış olur.

ق ض اء ال ف و ائ ت ب اب GEÇMİŞ NAMAZLARIN KAZASI BAHSİ

ة" ف ات ت ه ص ال ة ص ع ل ىل ز وم ا و ق د م ه ا،ه اق ض اه اإذ اذ ك ر :و م ن ال ال ،ال و ق ت ة ص ال ف و ت ي خ اف أ ن إل الوق ت و ق ت :ف ي ق د م ص الة يه اع ل ى "ال ف ائ ت ة ث م ي ق ض


Kim unuttuğu için bir vakit namazını kaçırırsa onu hatır-

ladığı zaman kaza olarak kılar. Kişinin kaçırdığı namazı, va-

kit namazından önce kılması vaciptir. Fakat kaçırdığı na-

mazı kıldığında vakit namazını kaçıracağından endişe

ederse önce vakit namazını kılar, sonra kaçırdığı namazını

kaza eder.

ف ات ت ه ص ل و اتو" ف يال ص ل ر ت ب ه اف يال ق :إ ن ك م او ج ب ت ،ض اء

ص ل و ت ع ل ىس ال ف و ائ ت ت ز يد أ ن إل ق ط الت ر:ات "ف يه ات يب ف ي س Kişinin kaçırdığı namazlar birden fazla ise asıl olan; farz

kılınma sırasına (tertibe) riayet ederek geçmiş namazları

kaza etmektir. Fakat kaçırdığı namazlar altı vakitten fazla

olursa bu durumda farz kılınma sırasına (tertibe) riayet et-

mesi gerekmez.

ر ه ف يه اب اب ال ت يت ك ة ال و ق ات الص ال NAMAZ KILMANIN MEHRUH

OLDUĞU VAKİTLER BAHSİ

الش م س " ع ن د ط ل وع ة ت ج وز الص ال ف يالظ ،ل ا ع ن د ق ي ام ه ه ير ة و ل غ ر وب ه ا، ع ن د ي ص ل يع ل ى.و ل ي س ،ن از ة ج و ل و و ل ل ت ال ،ة ج د إل

الش م س م ه ع ن د غ ر وب ي و "ع ص ر Güneş doğarken, güneş tam tepede iken ve güneş batar-

ken namaz kılmak caiz değildir. Bu vakitlerde cenaze na-

mazı kılınmaz ve tilavet secdesi yapılmaz. Fakat ikindi na-

mazını herhangi bir şer’i mazeretten dolayı kılmamış olan

kişi, güneş batarken ikindi namazını kılabilir.


ة ال ف " ص ال ن ف ل ب ع د ي ت ر ه أ ن الش م س و ي ك ر ح ت ىت ط ل ع و .ج ب ع د الش م س ح ت ىت غ ر ب ال ع ص ر ة ل و.ص ال ي ب ب أ س ف يه ذ ي ص ل ي أ ن ن

ت ي ن ال ف و ائ ت ن از ة ،و ة و ي س ج د ل لت ال ،ال و ق ي ص ل ،و ي ص ل ي ع ل ىال ج يو ل الط و اف ع ت ي "ر ك

Sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar ve

ikindi namazından sonra güneş batıncaya kadar nafile na-

maz kılmak mekruhtur. Bu iki vakitte kaza namazlarını kıl-

makta, tilavet secdesi yapmakta veya cenaze namazı kıl-

makta bir mahzur yoktur. Fakat bu iki vakitte tavaftan sonra

kılınan iki rekât namaz kılınmaz.

ال " ط ل وع ن ف ل ب ع د ي ت ر ه أ ن ف و ي ك م ن ث ر ب أ ك ر ال ف ج س ن ة ج .ر و ل ن ف ل ق ب ل ال م غ ر ب "ي ت

İkinci fecir doğduktan sonra sabah namazının sünneti

olan iki rekât dışında nafile namaz kılmak ve akşam nama-

zından önce nafile namaz kılmak mekruhtur.

الن و اف ل ب اب

NAFİLE NAMAZLAR BAHSİ

ع " ة أ ن ي ص ل ي ر ك ف يالص ال ر و أ ت ي ن ب ع السن ة ال ف ج ق ب ل ا ر ب ع د ط ل وع ر و ر و أ ر ب ع الظه ا ع ت ي ن ب ع د ه ي ب ل ال ع ص ر ق ا ك ع ت ر ك ن.،وإن ش اء ع ت ي ن و ر ك

ال م غ ر ب ش اء ،ب ع د ه اا و أ ر ب ع ،ء ق ب ل ال ع ش اا ب ع و أ ر .ب ع د ع ت ي ن و إ ن "ر ك Sünnet olan namazlar şunlardır:


1- İkinci fecir doğduktan sonra iki rekât,

2- Öğle namazından önce dört rekât ve öğle namazından

sonra iki rekât,

3- İkindi namazından önce dört rekât, dilerse iki rekât,

4- Akşam namazından sonra iki rekât,

5- Yatsı namazından önce dört ve yatsı namazından sonra

dört veya dilerse iki rekât.

ع ت " ش اء ص ل ىر ك إن الن ه ار إ و ن و اف ل و ة د و اح ل يم ة ب ت س ش اء ي ن ن

ر ه الز ي اد ة علىذ ل ك.،ا أ ر ب ع " و ت ك Kişi gündüz kılacağı nafile namazlarını isterse ikişer iki-

şer ve her iki rekâttan sonra selam vererek isterse dörder

dörder ve her dört rekâttan sonra selam vererek kılabilir. An-

cak dört rekâttan fazla nafile namazları bir selam ile kılmak

mekruhtur.

" الل ي ل ن اف ل ة و أ م ا ح ، أ ب و ف ق ال ن يف ة ر ك ع : ص ل ىث م ان ي إن ات ة د ل يم ة و اح ر ه الز ،ج از :ب ت س "ي اد ة ع ل ىذ ل ك و ت ك

Gece namazına gelince; İmam Ebu Hanife’ye göre tek

selamla sekiz rekât kılmak caizdir fakat bundan fazlasını tek

selamla kılmak mekruhtur.

و م ح م د" أ ب وي وس ف :و ق ال ي ز يد ب ت ب ل ع ت ي ن ع ل ىر ك ل يم ة الل ي ل س د ة "و اح

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise gece

namazı tek selamla iki rekâttan fazla kılınmaz. Bundan faz-

lasını bir selamla kılmak mekruhtur.


ف يالر و ال ق ر اء ة ف يال ف ر " ب ة و اج ض ال ول ي ي ن ع ت ي ن .ك ي رم و ه و خ ر ي ي ن ف يال خ : ق ر أ ش اء الف ات ح ة إن ، س ب ح ش اء و إ ن ش اء ، و إ ن

"س ك ت Farz namazlarda, ilk iki rekâtta (Fatiha haricinde) Kur’an

okumak vaciptir. Diğer rekâtlarda ise kişi muhayyerdir; di-

lerse Fatiha okur, dilerse Allah’ı tesbih eder, dilerse susar.

ب ةف يج " و ال ق ر اء ةو اج ر ك ع ات ال و ت ر ام يع و ف يج م يع "لن ف ل Nafile namazların ve vitir namazının bütün rekâtlarında

(Fatiha haricinde) Kur’an okumak ise vaciptir.

ة " د خ ل ف يص ال ص ل .ق ض اه ا:س د ه اث م أ ف ،ف ل ن الو م ن ىف إ ن ف يال ول ي ي ن و ق ع د ر ك ع ات ق أ ر ب ع م الت ش ه د ار د ال أ ف س د ث م ر ي ي ن خ

ع ت ي ن :ق ض ى "ر ك Nafile namaz kılmaya başlayan kimse, namazını tamam-

lamadan bozarsa o namazı kaza etmesi gerekir. Eğer bir

kimse dört rekât nafile namaz kılmaya başlamış ve ilk otu-

ruşta teşehhüd miktarı oturduktan sonra son iki rekâtı boz-

muşsa sadece iki rekâtı kaza eder.

يأ ر ب ع و ق ال " ي ق ض " ا أ ب وي وس ف İmam Ebu Yusuf’a göre dört rekâtı da kaza eder.

ر ا الن اف ل ة ق اع د و ي ص ل ي" "ة ع ل ىال ق ي ام م ع ال ق د Ayakta durarak namaz kılma imkânı olan kişi, nafile na-

mazı oturarak da kılabilir.


ق ائ م " ا إ ن اف ت ت ح ه ر ث م ق ع د م ،ا و "يح ن يف ة ج از ع ن د أ ب :ن غ ي ر ع ذ Yine bir kimsenin nafile namaza ayakta başlayıp sonra

herhangi bir özrü olmaksızın oturarak devam etmesi İmam

Ebu Hanife’ye göre caizdir.

"ر ذ ع ن م ل إ وز ج ي :ل دم ح م و ف وس وي ب أ ال ق و "İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise bir

özür bulunmadıkça bu şekilde devam etmesi caiz olmaz.

ر " ك ان خ ار ج ال م ص ن ف ل ع :و م ن ه ة ت ي ت ل ىد اب ت ه إل ىأ ي ج و ج ه ت

"ب ه ي وم ئ إيم اء Şehir dışında olan (yolcu) kimse bineğinin üzerinde, bi-

neği hangi tarafa yönelirse o tarafa yönelerek ima ile nafile

namaz kılabilir.

و س ج ود الس ه ب اب

SEHİV SECDESİ BAHSİ

بف يالز ي اد ة و ا" و و اج م س ج ود الس ه الس ال ب ع د "لن ق ص ان Sehiv Secdesi Yapmanın Hükmü: Namazda meydana

gelen artma ve eksilmede sehiv secdesi yapmak vaciptir ve

sehiv secdesi selam verdikten sonra yapılır.

ث م ي ت ش ه د و ي " ت ي ن د "س ل م ثمي س ج د س ج Sehiv Secdesinin Yapılış Şekli: Kendisine sehiv secdesi

vacip olan kimse selam verdikten sonra iki secde yapar, aka-

binde oturarak teşehhüdü okur ve sonra yine selam verir.


Sehiv Secdesini Gerektiren Durumlar:

الو " و س س ج ود ي ل ز م ه : ز الم ص ل ي إذ ا م ن ف ع ال ت ه ص ال ف ي اد

م س ف ع ال ت ر ك ه اأ و ن م ال ي س ه ن س ت ر ك ج ق ر اء ة ف ات ح ن ون اأ و ة ال ك ت اب

ب ير أو ت ك أ و الت ش هد أ و م اال ق ن وت اإل ج ه ر أ و ي ن ال ع يد بالق راءة م ات ه ف يم اي ج خ اف ت ف يه أ و ف يه ف يم اي خ اف ت " ر

1- Namazın cinsinden olan fakat kılınan namazın fiille-

rinden sayılmayan bir fiili fazladan yapmak,

2- Vacipliği sünnet ile bilinen bir fiili yapmamak,

3- Fatiha suresini okumamak,

4- Vitir namazında kunut yapmamak,

5- Teşehhüdü okumamak,

6- Bayram namazlarında getirilmesi gerekli olan tekbir-

leri getirmemek,

7- İmamın, kıraati sesli okuması gereken namazda sessiz

okuması veya sessiz okuması gereken namazda sesli oku-

ması.

Sehiv Secdesi İle İlgili Hükümler:

ت م " ع ل ىال م ؤ ب ي وج م ام و اإل ج د ،لسج ود او س ه م ام اإل ف إ ن ل م ي س ت مل م ي س ج د : "ال م ؤ

1- İmam, namaz esnasında sehiv secdesi yapmayı gerek-

tirecek bir hata yaparsa cemaatin de onunla birlikte sehiv

secdesi yapması gerekir fakat imam secde yapmazsa ona

tabi olan cemaat de secde yapmaz.


ت م" اال م ؤ س ه ي ل ز م :و إ ن م ل م ت م السج ود اإل ال م ؤ "ام و ل Eğer imamın arkasında namaz kılan kişi sehiv secdesi

yapmayı gerektirecek bir hata yaparsa, onun da imamın da

sehiv secdesi yapması gerekmez.

" اع ن س ه ال ول ىو م ن ة ،ال ق ع د ال ق ع ذ ك ت ث م إل ىح ال و ه و ود ر إ ن .و ت ش ه د ،ف ق ع د ،ع اد :أ ق ر ب أ ق ر ب و ال ق ي ام :ك ان إل ىح ال ل م

و ،ي ع د "و ي س ج د ل لس ه 2- Bir kimse sehven (yanılarak) ilk oturuşa oturmadan

ayağa kalkmaya yönelir, sonra ilk oturuşu yapmadığını ha-

tırlarsa, hatırladığında oturma haline daha yakın ise oturuşa

geri döner ve teşehhüdü okur fakat ayakta durma haline daha

yakın ise oturuşa dönmez ve namazın sonunda sehiv secdesi

yapar.

س " ير ة و إ ن ال خ ة ال ق ع د ف ق ،ه اع ن إل ىال خ ام س ة إل ى:ام ر ج ع ل م ي س ج د م ا ة ،ال ق ع د و و ي س ج د ل ،أ ل غ ىال خ ام س ة و ف يالخ ام س ة .لس ه

ة ف د ال خ ام س ة ب س ج ق ي د ف :إ ن ت ه ن ،ر ض ه ب ط ل ص ال و ت ح و ل ت ،ف ال

ع ة س ه ار ك ي ض م إل ي " اد س ة و ك ان ع ل ي ه أ ن 3- Dört rekât farz namaz kılan kimse sehven (yanılarak)

son oturuşa oturmayıp beşinci rekât için ayağa kalkarsa, be-

şinci rekâtın secdesini yapmadığı müddetçe son oturuşa geri

döner ve beşinci rekâtı terk eder. Selamdan sonra sehiv sec-

desi yapar. Şayet beşinci rekâtın secdesine giderse farz na-

mazı batıl olur, kılmış olduğu namaz nafileye dönüşür. Be-

şinci rekâta (çift olsun diye) altıncı bir rekât daha ekler.


الت ش ه" ر ف يالر اب ع ة ق د ق ع د و إ ن ام س ة ،د ،ث م ق ام إل ىال خ و ل م ال ول ى ة ال ق ع د ا ي ظ ن ه ي س ل م ف ع اد : ي س ج د ل م م ا ال ق ع ود يإل ى

و ،ال خ ام س ة ة إ ن ق ي د ال خ ام س و .و ي س ل م و ي س ج د ل لس ه د ض م :ة ب س ج ر ى ع ة أ خ ه ار ك ت ،إل ي ص ال ت م ت ل ه ن اف ل ،ه و ق د ع ت ان ،و ي س ج د ةو الر ك

و "ل لس ه 4- Dört rekât farz namaz kılan bir kimse, son oturuşta te-

şehhüd miktarı oturduktan sonra ilk oturuş zannettiği için

selam vermeksizin beşinci rekât için ayağa kalkarsa, beşinci

rekâtın secdesini yapmadığı müddetçe son oturuşa geri dö-

ner ve selam verir. Akabinde sehiv secdesi yapar. Şayet be-

şinci rekâtın secdesine giderse (çift olsun diye) beşinci

rekâta bir rekât daha ekler. Böylelikle kıldığı dört rekât farz

namazı tamamlanmış olur, son iki rekât da nafile yerine ge-

çer ve sehiv secdesi yapar.

ت ه " ف يص ال ر أ ث ،و م ن ش ك ث ف ل م ي د و ؟ا ص ل ىأ م أ ر ب ع ا ال ك ان ذ ل ك ل ه م اع ر ض ة :أ و ل الص ال ت أ ن ف ك ان ف .اس ث ير إ ن ك ل ه ي ع ر ض ا الش ك

ظ ن: ك ان ل ه ظ ن ه إن ظ ن.ب ن ىع ل ىغ ال ب ل ه ن ىع ل ىب :ف إ ن ل م ي ك ن ".ال ي ق ين

5- Namazında şüpheye düşen kişi, üç rekât mı yoksa dört

rekât mı kıldığını bilemezse ve bu ilk defa başına gelmişse

namazını baştan kılar. Eğer namazında şüpheye düşmesi çok

oluyorsa, kaç rekât kıldığı konusunda zannı varsa galip olan

zannına göre hareket eder. Zannı yoksa kesin bildiğine (az

olan rekât sayısına) itibar ederek namazını tamamlar.


ة ال م ر يض ص ال ب اب HASTA NAMAZI BAHSİ

" ال ق ي ام ع ل ىال م ر يض ت ع ذ ر و ي س ج ،ا ىق اع د ص ل :إذ ا .د ي ر ك ع ت ط ع ل م ي س إيم اء أ :الرك وع و السج ود ف إ ن ه ،و م أ لسج ود او ج ع ل ب ر أس

الرك وع م ن ف ض "أ خ 1- Ayakta duramayacak kadar hasta olan kimse namazı

oturarak kılar, yapabiliyorsa rükû ve secde yapar. Şayet rükû

ve secdeleri yapamıyorsa ima ile başını eğerek yapar ve

secde için başını rükûda eğdiğinden daha fazla eğer.

ه ه ش ي ئ و ل " "ع ل ي ه ي س ج د ل ا ي ر ف ع إل ىو ج 2- Namaz kılan kimse, üzerine secde etmek için bir şeyi

yüzüne kaldırmaz.

ت ط ع " ي س ل م ت ل ق ىع :ال ق ع ود ف إ ن ر ه اس ل ي ه ،ل ىظ ه إل ىو ج ع ل ر ج ل ة أ م أو و،ال ق ب و السج ود ن ب ه و .ل لرك وع ت ل ق ىع ل ىج اس ه ه و و ،إ ن ج

ل ة ه :و أ و م أ ،إل ىال ق ب از ب ر أس "ج 3- Namazı oturarak da kılamayacak kadar hasta olan

kimse, sırt üstü uzanır ve ayaklarını kıbleye doğru uzatır,

rükû ve secdeleri ise ima ile (başını eğerek) yapar. Yan ya-

tarak yüzünü kıbleye doğru çevirip rükû ve secdeleri başını

eğerek ima ile yaparsa bu da caiz olur.


ت ط ع ف إ ن " ه ل م ي س يم اء ب ر أ س ة أ :اإل الص ال ي وم ئ ب ،خ ر ن ي ه و ل ،ع ي ب ي ه ب ح اج ب ق ل ب ه و ل "و ل

4- Hasta olan kimse başıyla ima yapmaya da güç yetire-

miyorsa iyileşinceye kadar namazı geciktirir. Gözüyle, kal-

biyle veya kaşlarıyla ima yaparak namaz kılmaz.

" ع ل ىال ق ي ام ر ق د ف إ ن ي ق د ر ، و ل م و السج ود ع ل ىالرك وع م ل :

و ،ي ل ز م ه ال ق ي ام ".ي وم ئ إيم اء ،ا د ي ص ل يق اع ج از أن 5- Kişi ayakta durmaya güç yetirebiliyor fakat rükû ve

secde yapamıyorsa namazı ayakta kılması gerekmez; otura-

rak namaz kılması caizdir, rükû ve secdeleri de ima ile (ba-

şını eğerek) yapar.

يح " ص ل ىالص ح ق ائ ف إ ن ت ه ص ال ،ا م ب ع ض ث م ب ه م ر ضح د ث ن ع ه ي م ق اع د :ال ق ي ام م ن و ي ،ا أ ت م ه ا ي ر ك ع س ج د ل م ، إن ي وم ئ أ و ت ط ع ت ل أ و ،الرك وع و السج ود ي س ت ط ع ا ق ي م س ل م ي س " ال ق ع ود إن

6- Sağlıklı bir kimse namazının bir kısmını ayakta kıldık-

tan sonra ayakta durmasına engel olan bir özür meydana ge-

lirse namazını oturarak tamamlar, yapabiliyorsa rükû ve sec-

deleri yapar. Şayet rükû ve secdeleri yapamıyorsa bunları

ima ile yapar. Eğer oturmaya da güç yetiremiyorsa o zaman

namazı uzanarak tamamlar.


اي ر ك ع و ي س ج د ل م " ص ل ىق اع د ب ه و م ن ىب ن ىع ل :ث م ص ح ،ر ض

ت ه ق ائ م ت .ا ص ال ص ال ص ل ىب ع ض و إ ن ع ل ،ه ب إ يم اء ر ث م ق د ىالرك وع ة :و السج ود الص ال ت أ ن ف ".اس

7- Hastalıktan dolayı namazı oturarak kılan fakat rükû ve

secdeleri yapabilen bir kimse, namaz esnasında iyileşirse

namazının kalan kısmını ayakta tamamlar. Ancak namazı-

nın bir kısmını ima ile kılmış, sonra (namaz içerisinde) rükû

ve secde yapma imkânı olmuşsa namazını yeniden kılar.

ا" ف م ص ل و ات ع ل ي ه خ م س أ غ م ي .ق ض اه اإذ اص ح :د ون ه او م ن ف ات ف ذ ل ت إ ن م ن ث ر غ م اء أ ك ه ب اإل ي ق ض :ك " ل م

8- Beş namaz vaktini veya bundan daha az bir vakti bay-

gın olarak geçiren kimse iyileştiğinde bu vakitlerde kaçır-

dığı namazları kaza eder. Fakat baygınlıktan dolayı beş va-

kitten fazlasını kaçırmışsa bunları kaza etmesi gerekmez.

ة و س ج ود الت ال ب اب TİLAVET SECDELERİ BAHSİ

أ ر ب ع ع ش و ة ف يال ق ر آن د ة س ج ود الت ال ر ال ع :ر ة س ج ف يآخ ر اف

فيو ،الر ع د ف يو ل ىف يو ال ول ،و م ر ي م ،ر ائ يل و ب ن يإس ،وف يالن ح ل ،و ال ف ر ق ان ،ال ح ج )ص(،"ت ن ز يل ال م "،و و الن م "م ح "و ،و

ة د ،الس ج م إ ذ االس م اء "و ،و الن ج ر ب اق ر أ "و "ان ش ق ت م ب إس ك " الع ل ى


Kur’an-ı Kerim’de tilavet secdesi yapılacak secde ayet-

leri 14 tanedir. Bunlar:

1- A’raf suresinin son ayeti (206. ayet)

2- Ra’d suresi (15. ayet)

3- Nahl suresi (49. ayet)

4- İsra suresi (107. ayet)

5- Meryem suresi (58. ayet)

6- Hac suresi (18. ayet)

7- Furkan suresi (60. ayet)

8- Neml suresi (25. ayet)

9- Secde suresi (15. ayet)

10- Sâd suresi (24. ayet)

11- Fussilet suresi (37. ayet)

12- Necm suresi (62. ayet)

13- İnşikak suresi (21. ayet)

14- Alak suresi (19. ayet)

ع " بف يه ذ ه ال م و اض ع ل ىالت ال يو الس اه ا،ك ل و السج ود و اج م ع ل م ي ق ،س و اءق ص د س م اع الق ر آن ".د ص أ و

Tilavet Secdesinin Hükmü:

Bu ayetlerden herhangi birini okuyan ya da duyan kim-

senin, ister Kur’an’ı dinleme kastıyla duysun ister Kur’an’ı

dinleme kastı olmadan duysun fark etmez, duyduğunda tila-

vet secdesi yapması vaciptir.

Tilavet Secdesi İle İlgili Hükümler:

ة " د م ام آي ة س ج اإل إ ذ ات ال أ م وم م ع ه ه او س ج د س ج د :و ".ال م 1- İmam namazda secde ayetini okursa, hem imamın hem

de ona tabi olan cemaatin (cemaat secde ayetini duysun ya

da duymasın) secde etmesi vaciptir.


أ م وم " ال م ت ال م ي س ج د ل م :و إ ن ،ام اإل "المأموم .و ل 2- İmama tabi olanlardan biri secde ayetini okursa ne

imam ne de ona tabi olanlar secde eder.

ة آي ة س ج " س م ع واو ه م ف يالص ال م ع ه م و إ ن ل ي س ر ج ل ف يد ة م ن ة ة :الص ال ي س ج د وه اف يالص ال ة و ،ل م الص ال اب ع د ف إ .س ج د وه ن

ة ز ه م :ل م س ج د وه اف يالص ال و ل م ،ت ج د " ص الت ه م.ت ف س 3- İmam ve ona tabi olan cemaat namazdayken onlarla

birlikte namaz kılmayan bir kimseden secde ayetini duyar-

larsa namazda secde etmezler, ancak namazı bitirdikten

sonra secde ederler. Şayet namazda secde ederlerse bu, tila-

vet secdesi yerine geçmez fakat secde ettiklerinden dolayı

namazları bozulmaz.

ة " د آي ة س ج ت ال الص الة ،و م ن ج خ ار ج ي س ت ىد خ ل ف ل م اح ه د ة ،ث م ف يالص ال او س ج د ه الت ال أ ل ه ا:ت ال د ة ع ن ز أ ت ه الس ج ج .و ت ي ن

ل ة ف س ج د ه اف يغ ي ر الص ال ت ال ة ف ت و إ ن اه اث م د خ ل ف يالص ال ه :ال ل ه ا ز ئ ه ،س ج د و ل م ت ج ة ال د ". ول ىالس ج

4- Namaz dışında secde ayetini okuyan kimse namaz kı-

lıncaya kadar secde etmezse, sonra namazda aynı secde aye-

tini okur ve tilavet secdesi yaparsa, bu secde her iki okuyuş

için de geçerli olur. Fakat kişi namazın dışında secde ayetini

okur ve onun için tilavet secdesi yaparsa, sonra namazda

aynı secde ayetini okursa tekrar tilavet secdesi yapması ge-

rekir. Namaz dışında ilk yaptığı secde, namazda yapması ge-

reken secdenin yerine geçmez.


و " ة و ت ال ك ر ر م ن د آي ة و اح ة د د س ج و اح ل س ف يم ج ز أ ت :ة ه أ ج ة د ةو اح د ".س ج

5- Aynı mecliste aynı secde ayetini birkaç defa okuyan

kimsenin bir secde yapması yeterlidir.

أ ر اد السج ود " ي ر :و م ن و ل م ب ر ي ه ك ي د ،ف ع ك و س ج د ،،ث م ب ر ع ل ي ه و ر ف ع رأس ه ، ت ش هد م و ل ،و ل " .س ال

Tilavet Secdesinin Yapılış Şekli: Tilavet secdesi yap-

mak isteyen kimse, ellerini kaldırmaksızın tekbir getirir ve

secdeye gider. Sonra tekbir getirir ve başını secdeden kaldı-

rır. Tilavet secdesinde teşehhüd için oturma ve selam verme

yoktur.

ة ال م س اف ر ص ال ب اب YOLCU NAMAZI BAHSİ

ام " ك ب ه ال ح ال ذ يت ت غ ي ر ع أ ن الس ف ر م و ض ن س ان اإل د ن ه ا ي ق ص ب ي ث ة أ ي ام ير ة ث ال م ص ر ه م س ي ال ي ه او ل و ب ي ن ب ل ي ب س ي ر اإل الق د ام.،وم ش

ر ع ي و ل الس ي ف يذ ل ك "ف يال م اء ت ب ر Yolculuk Mesafesinin Miktarı:(9) Mukim olan ile yolcu

olanın hükmü arasında şeriatte fark vardır. Kişinin yolcu sa-

yılabilmesi için, ikamet ettiği yer ile gitmeye niyet ettiği yer

(9) Dört rekât farz olan namazı iki rekât kısaltmak için gidilecek olan

en az mesafe, üç gün üç gece normal yürüme mesafesi kadar olmalıdır.

Normal yürümeden kasıt; devenin yürüyüşü veya ayaklarla yürümektir.


arasındaki mesafe, devenin yürüyüşü ile ya da yaya olarak

üç gün üç gecelik yürüyüş mesafesi olmalıdır. Bu ölçüm,

Bu mesafe üç günde on sekiz fersah kadar tahmin edilmiştir. Bir fersah,

üç mildir. Bu ise yaklaşık 89 km’dir.

Yolculuk mesafesi gidiş olarak 16 fersah olmalıdır. Bir fersah ise 3

mildir. 1 mil ise 6.000 karıştır. 1 karış ise bir el karışı kadardır. Bu

mesafe 80, 640 km’dir. Bu ise yüklü bir devenin gece ve gündüz ağır

ağır yürüyüşüyle olan mesafedir. Bu mesefanin bu şekilde belirlenmesi

konusunda üç imam ittifak etmiştir. Hanefi mezhebinde ise böyle

değildir. Zira Hanefiler şöyle dediler: “Mesafe zamanla takdir edilmiş

olup senenin günlerinin en kısasından üç gündür. Bu günlerden her

birinde sabahtan, öğlen zeval vaktine kadar yürümek yeterli olup orta

bir yürüyüşe, yani deve yürüyüşüne ya da ayaklarla yürüyüşe itibar

edilir. Şayet ilk günde sabahtan erken kalkılıp öğlen zeval vaktine kadar

yürünürse, merhaleye ulaşılmış olunur ve akabinde inilir, gece orada

geçirilir sonra ikinci günde sabah erkenden kalkılır, aynı şekilde yapılır,

sonra üçüncü günde de aynı şekilde yapılır. Böylece namazı kısaltma

vakti katedilmiş olunur. Bu sebeple itimat edilen görüşe göre fersah ile

belirlenmesine itibar edilmez. Zira bu mesafeden az miktarda kısaltma

yapmak sahih olmaz. Bazı Hanefi âlimleri de bu mesafeyi fersah ile

tayin ederler. Bu konuda şöyle denir: “Bu mesafe 24 fersahtır. Bu ise üç

merhale olup iki merhale değildir.”

Şafii mezhebine göre; yolculuk mesafesi en az iki merhaledir. Yani

on altı fersahtır. Bu ise 48 mildir. İmam Ahmed, İmam Malik’ten

rivayetle böyle söylemiştir. Zira İbni Abbas (r.a) ve İbni Ömer (r.a)’den

rivayet edildiğine göre onlar dört bured miktarı kadar yolculukta namazı

kısaltırlardı.” (Buhari muallak olarak nakletmiştir.)

Bu konuda Hanefi âlimleri; yolcu için mest üzerine mesh

müddetinin üç gün üç gece olduğunu bildiren hadisleri delil olarak

gösterdiler ve yolculukta mest üzerine üç gün üç gece mesh edilmesinin,

ancak yolculuğun en az gecesiyle birlikte üç gündüz olmasıyla söz

konusu olduğunu belirttiler.

Yolculuk yapan kişi bildirilen bu mesafeyi hızlı bir şekilde gidip de

daha kısa bir zamanda katederse yine de yolcu sayılır. Öyle ki gideceği

yere iki yol var; birisi yolculuk mesafesi kadar, diğeri de bundan daha

kısa ise, birinci yoldan giderse namazı kısaltır. İkinci yoldan giderse

namazı kısaltmaz, zira yolcu sayılmaz.


karada yapılan yürüyüşe göredir, denizdeki seyre göre de-

ğildir. Bu mesafeyi katetmeye niyet ettiğinde kişi yolcu hük-

mündedir.

ك ل ص ال " ن اف ي ال م س اف ر ع ن د :ة ر ب اع ي ة و ف ر ض ع ت ان ي ج وز ل ،ر ك ا .ل ه الز ي اد ة ع ل ي ه م ا د "ع م

Yolculukta Namazı Kısaltmanın Hükmü:

Bizim mezhebimize göre; yolcunun, (ikamet halinde)

dört rekât olan her namazı yolculukta iki rekât olarak kıl-

ması farzdır. Bilerek iki rekâttan fazla kılması caiz değildir.

ص ل ىأ ر ب ع " ف يالث ق دو ،ا ف إ ن الت ش هد ق ع د ار م ق د ز أ ت ه أ :ان ي ة ج ال ه ف ر ض ع ن ع ت ان ر ،ر ك ال خ ل ه ن اف ل ةو ك ان ت ي .ي ان ل م ف يو إ ن ق ع د

ر الت ش هد ص ال :الث ان ي ة ق د "ت ه ب ط ل ت Yolculukta olan kimse, ikamette dört rekât kılınan na-

mazı eğer dört rekât kılar ve ikinci rekâtta teşehhüd miktarı

oturursa, kıldığı ilk iki rekât farz yerine geçer, sonraki iki

rekât ise nafile sayılır. Fakat ikinci rekâtta teşehhüd miktarı

oturmaksızın dört rekât kılarsa namazı bozulur.

خ ر ج م س اف ر " ع ت ي ن :ا و م ن ال م ص ر ص ل ىر ك ب ي وت "إذ اف ار ق Yolculuğa çıkan kimse ikamet ettiği şehrin evlerinden

ayrıldığında artık (dört rekât olan) namazları iki rekât olarak

kılar.


Yolcu Namazının Müddeti:

ع ل ى" ي ز ال ح ت ىي ن و ل الس ف ر م ي ص ح ك ق ام ة ف يب ل د اإل ل ح و ي م ل ل ع ش ر ي و س ة خ م ام ،ا ف ص اع د ا ق ام ة ت م اإل إ ن .ف ي ل ز م ه ق ام ة ن و و ىاإل

ذ ل ك ".ل م ي ت م :أ ق ل م ن 1- Yolculukta bulunan kişi, ikamet etmeye elverişli olan

bir beldede on beş gün veya daha fazla ikamet etmeye niyet

etmedikçe yolcu hükmünde olur. Şayet böyle bir beldede on

beş gün veya daha fazla ikamet etmeye niyet ederse namaz-

larını tam olarak (dört rekât) kılması gerekir. Bundan daha

az bir süre ikamet etmeye niyet ederse, dört rekât olan na-

mazını tam kılmayıp iki rekât olarak kılar.

ع ش و أ ن ي ق و ل م ي ن ،ا ب ل د الم س اف ر و إ ن د خ ل " م يم ف يه خ م س ة ا ر ي و اي ق ول إ ن م ر ج ا د غ :و ب ع د ،أ خ ر ج أ و أ خ ع ل ى،غ د ذ ح ت ىب ق ي ل ك

ن ين ع ت ي ن :س ".ص ل ىر ك 2- Kişi yolculuk esnasında bir beldeye gelirse, orada “Bu

beldeden yarın çıkarım.” veya “Ertesi gün çıkarım.” diyerek

on beş gün ya da daha fazla kalma niyeti söz konusu olma-

dığı müddetçe, bu hal üzere orada senelerce kalsa bile (dört

rekâtlık) namazları kısaltarak iki rekât kılar.

" ال ح ر ب ال ع س ك ر أ ر ض د خ ل إ ذ ا ع ش ر ف ،و س ة خ م إق ام ة ا م ان و و ي و ".ل م ي ت موا:

3- Müslüman askerler harp diyarına girdiklerinde orada

on beş gün ikamet etmeye niyet etseler bile (her an çıkma


ihtimali olduğu için) dört rekât olan namazları dört rekât ola-

rak değil, kısaltarak iki rekât olarak kılarlar.

Yolcu Namazıyla İlgili Hükümler:

" د خ ل إ ذ ا ال م ق و ة ص ال ف ي ال و ق ت ال م س اف ر ب ق اء م ع أ ت م :يم ة ".الص ال

1- Yolcu olan bir Müslüman, mukim olan imamın arka-

sında vakit namazı kılmak ister ve o vakit namazı için yeterli

zaman varsa, namazı dört rekât olarak kılar.

د خ ل م ع ه ف يف ائ ت ة " ل ف ه ل م ت ج ز :و إ ن ت ه خ ".ص ال 2- Mukim olan imam kaçırdığı namazı kaza ediyorsa

yolcu olan kimsenin onun arkasında namaz kılması caiz de-

ğildir.

إ ذ اص ل ىال م س اف ر ب ال م ق يم ين " ل م ق يم ون ث م أ ت م اع ت ي ن:س ل م ،ر ك و ت ه م .ص ال دان ا إذ او ح ل ه ت ح ب ي ق ول س و ي س ،ت ك م أ ت مواص ال :ل م أ ن

مس ف ر ".ف إ ن اق و 3- Yolcu olan kimse mukim olan kişilere imam olursa na-

mazı iki rekât olarak kılar ve selam verir. Mukim olanlar ise

selam vermeyip namazlarını cemaatle değil, tek olarak (dört

rekâta) tamamlarlar. Yolcu olan imamın selam verdikten

sonra kendisine tabi olan mukim cemaate “Namazınızı ta-

mamlayın! Biz yolcu olan bir kavimiz.” demesi müstehaptır.

م ص ر ه " ي ن و أ ت م الص :و إ ذ اد خ ل ال م س اف ر ل م ة و إ ن ".ف يه اإلق ام ة ال


4- Yolcu olan kimse kendi beldesine girdiğinde, ikamet

etmeye niyet etmese bile namazlarını tam kılar.

ك ان ل ه و ط ن" ر ه ث م س اف ر ف ان ت ق ل ع ن ه و ،و م ن ط ن غ ي ت و ف د خ ل اس ة :و ط ن ه ال و ل ".ل م ي ت م الص ال

5- Bir şehirde ikamet eden kişi başka bir şehre taşınarak

oraya yerleşirse ve tekrar ilk ikamet ettiği vatanına yolculuk

yaparsa artık orada dört rekât olan namazlarını tam kılmaz,

kısaltarak iki rekât kılar.

ي ق يم ب م ك " أ ن إ ذ ان و ىال م س اف ر س و م ة و م ن ىخ م ي و :ا ة ع ش ر ل م ة ي ب ي ت ي ت م الص ال ".ب أح د ه م اإلأن

6- Hac yolculuğunda olan kimse Mekke ve Mina’da on

beş gün ikamet etmeye niyet ederse dört rekât olan namaz-

larını tam kılmaz, kısaltarak iki rekât kılar. Fakat ikisinde

değil de sadece birinde on beş gün ikamet etmeye niyet et-

mişse bu durumda namazlarını tam kılar.

ةف ي" ف ات ت ه ص ال ق ض اه :الس ف ر و م ن ع ت ي ن و م .اف يال ح ض ر ر ك ن ".ا ف ر أ ر ب ع ق ض اه اف يالس :ف يال ح ض ر ص الةف ات ت ه

7- Yolculuk esnasında namazı kaçıran kimse, bu namazı

ikamet halinde iken kaza ettiğinde iki rekât olarak kaza eder.

Mukim iken (dört rekât olan) bir namazı kaçıran kimse, bu

namazı yolculukta iken kaza ettiğinde dört rekât olarak kaza

eder.

" .رخ ص ة س و اءو ال ع اص يو ال م ط يع ف يس ف ر ه م اف يال"


8- Günah işlemek için yolculuk yapan kimse ile itaat için

yolculuk yapan kimse, yolculuk ruhsatından faydalanma ba-

kımından eşittir.

ة ال ج م ع ة ص ال ب اب CUMA NAMAZI BAHSİ

Cuma Namazının Sıhhat Şartları:

ف يم ص ر ج ام ع " حال ج م ع ة إل ت ص ف يم ص ل ىال م ص ر ل و .أ و ل ".ت ج وز ف يال ق ر ى

1- Cuma namazı ancak kalabalık şehirde veya şehrin na-

maz kılınan en büyük yerinde kılındığında sahih olur. Köy-

lerde cuma namazı kılmak caiz değildir.

" ت ج وز إق ام ت ه اإل أ م ر ه السل ط ان أ ب السل ط ان و ل م ن ".و 2- Cuma namazı ancak İslam şeriatini uygulayan İslam

halifesi kıldırdığı ya da onun vekâleti ile kılındığı zaman

caiz olur.

" ش ر ائ ط ه ا :و م ن ف ال و ق ت ف ي، و ت ص ح ر الظه ح،ق ت ت ص و ل ه ".ب ع د

3- Cuma namazının şartlarından biri belli bir vakitte kı-

lınmasıdır. Bu vakit, öğle namazının vaktidir. Öğle namazı-

nın vaktinden (önce ya da) sonra kılınması sahih olmaz.


ش ر ائ ط ه ا" الص ال :و م ن ال خ ط ب ة ق ب ل .ة ط ب خ ط ب ت ي ن اإلمام ي خ اب ق ع د ة ن ه م ل ب ي ق ائ .ي ف ص ط ب ".ع ل ىط ه ار ة ا م و ي خ

4- Cuma namazının şartlarından biri de namazdan önce

hutbe verilmesidir. İmam namazdan önce iki hutbe verir ve

hutbelerin arasını bir oturuşla ayırır. Hutbeyi ayakta ve ta-

haret üzere (abdestli olarak) verir.

ر الل ه ت ع ال ى" ع ل ىذ ك اق ت ص ر ع ن د :ف إ ن ن يف ة ج از ،أ ب يح و ق ال و م ح م د ر :أ ب وي وس ف ذ ك ب د م ن ي س م ىخ ط ب ة ل ".ط و يل

İmam Ebu Hanife’ye göre imamın hutbede sadece Al-

lah-u Teâlâ’yı zikretmesi caiz ve yeterlidir. İmam Ebu Yu-

suf ve İmam Muhammed’e göre ise bu, yeterli değildir;

mutlaka yapılan zikrin hutbe denilebilecek uzun zikirlerden

olması gerekir.

ق اع د " خ ط ب ع ل ىغ ي ر ط ،ا و إ ن ر ه.ج از :ه ار ة أ و "،و ي ك İmam oturarak veya taharetsiz (abdestsiz) olarak hutbe

verirse caiz olur fakat mekruhtur.

ش ر ائ ط ه ا" ن يف ة و أ ق له ،ال ج م اع ة :و م ن أ ب يح ث ة:م ع ن د و ىث ال س و ق ال م ام م ام :اإل و ىاإل س ".اث ن ان

5- Cuma namazının şartlarından biri de cemaatle kılın-

masıdır. İmam Ebu Hanife’ye göre; cemaatin imam dı-

şında en az üç kişi olması gerekir. İmam Muhammed ve

İmam Ebu Yusuf’a göre ise imamın dışında iki kişinin ol-

ması yeterlidir.


Cuma Namazıyla İlgili Hükümler:

م ام ب ال ق ر اء ة ف يالر ك " اإل ه ر و ي ج اق ر اء .ع ت ي ن ف يه م ة س ور ة و ل ي س ".ب ع ي ن ه ا

1- İmam cuma namazının iki rekâtında da kıraati sesli

olarak okur. Fatiha ile beraber okunması gereken zammi

sure herhangi bir sure olabilir, belli bir sure olması şart de-

ğildir.

" ال ج م ع ة ع ل ىم س اف ر ب ت ج ،ام ر أ ة و ل ،و ل م ر يض و ل ،و ل ع ل ىأ ع م ى،ع ب د ح ض ر واو .و ل ام ع الن اس ف إ ن ز أ ه م :ص ل و أ ج ع ن

ال و ق ت ."ف ر ض 2- Cuma namazı; yolcu olana, kadına, hasta olana, köleye

ve kör olana farz değildir. Şayet bu kimseler cuma nama-

zında Müslümanlarla birlikte hazır bulunur ve namaz kılar-

larsa kıldıkları bu namaz öğle namazının farzı yerine geçer.

ي ؤ مواف يال ج م ع ة ب د و ال م ر يض و ي ج وز ل ل م س اف ر و ال ع " ".أ ن

3- Yolcu, köle ve hasta olan kimsenin cuma namazında

imam olması caizdir.

م ال " ف يم ن ز ل ه ي و ر ص ل ىالظه م ام وم ن ة اإل ،ج م ع ة ق ب ل ص ال و ل

ر :ه ل ع ذ ص ال ك ر ه ل ه ذ ل ك " .ت ه و ج از ت 4- İmam cuma namazını kıldırmadan önce, bir kimse her-

hangi bir özrü olmadığı halde evinde öğle namazını kılarsa,

yaptığı mekruh olmakla birlikte kıldığı namaz geçerli olur.


" ال ج م ع ة ي ح ض ر أ ن ل ه ا ب د ف إ ن ف ، ا ه إل ي ت و ج ه ص ال : ة ب ط ل ت أ ب يح ن يف ة ب الس ع ي ر ع ن د و م ح م دو ق ،الظه أ ب وي وس ف :ال ب ط ل ت ل

م ام خ ل م ع اإل ".ح ت ىي د Öğle namazını bu şekilde kıldıktan sonra cuma namazını

kılmaya karar verirse İmam Ebu Hanife’ye göre; cuma na-

mazına gitmek için niyet edip yürümeye başlamasıyla daha

önce kıldığı öğle namazı batıl olur. İmam Ebu Yusuf ve

İmam Muhammed’e göre ise imama tabi olup cuma nama-

zına girmedikçe daha önce kıldığı öğle namazı batıl olmaz.

ر ه " ال م ع ذ ور ون الظو ي ك ي ص ل ي م ال ج م ع أ ن اع ة ي و ف يج م ر اه ة و ك ذ ن ل الس ج ".أ ه

5- Mazeret sahibi olduklarından dolayı cuma namazını

kılamayan kimselerin cuma günü öğle namazını cemaatle

kılmaları mekruhtur. Aynı şekilde hapiste bulunan kimsele-

rin de cuma günü öğle namazını cemaatle kılmaları mekruh-

tur.

Cuma Namazına Sonradan Yetişenin Hükmü:

م ال ج م ع ة " م ام ي و اإل أ د ر ك ص :و م ن م اأ د ر ك او ب ن ى،ل ىم ع ه ه ع ل ي أ د ر ك ه ف يالت ش هد .ال ج م ع ة ف يس ،و إ ن و أ و ه :ج ود الس ه اب ن ىع ل ي ن يف ة وأب يي وس ف.ال ج م ع ة أب يح م ح م دو ع ن د م :ق ال أ د ر ك ع ه إن

الث ان ي ة ع ة الر ك ث ر أ ك ه : ب ن ىع ل ي ال ج م ع ة أ ق ل ،ا أ د ر ك و إ ن ىن ب :ه ا ".ر ه االظه ي ل ع


Cuma günü cuma namazında imama sonradan yetişen

kişi, yetiştiği kısmı ona tabi olarak kılar. İmam, namazı bi-

tirdikten sonra kaçırdığı kısmı cuma namazı olarak tamam-

lar. Şayet imam teşehhüdde iken veya sehiv secdesi yapar-

ken ona yetişip tabi olmuşsa İmam Ebu Hanife ve İmam

Ebu Yusuf’a göre; cuma namazına yetiştiği için kaçırdığı

kısmı imam selam verdikten sonra cuma namazı olarak ta-

mamlar. İmam Muhammed’e göre ise ancak ikinci rekâtın

çoğuna yetişirse kaçırdığı kısmı imam selam verdikten sonra

cuma namazı olarak tamamlar. Fakat ikinci rekâtın çoğunu

kaçırmış, azına yetişmişse kaçırdığı namazı öğle namazı

olarak tamamlar.

Cuma Gününde Vacip Olan Şeyler:

إ ذ ا" م ام و اإل م إلىالخ ط ب ة خ ر ج الص :ل ج م ع ة اي و الن اس ة ت ر ك ال خ ط ب ت ه م ح ت ىي ف ر غ م ن " .و ال ك ال

1- Cuma günü imam hutbeye çıktığında, hutbesini biti-

rinceye kadar insanlar namaz kılmayı ve konuşmayı terk

ederek hutbeyi dinlerler.

م ال ج م ع ة " إ ذ اأ ذ ن ال م ؤ ذ ن ي و و ذ ان ال و ل الن ا:ال ال ب ي ع ت ر ك ،س ".و الش ر اء و ت و ج ه واإل ىال ج م ع ة

2- Cuma günü müezzin ilk ezanı okuduğunda insanlar

alışverişi terk edip cuma namazına giderler.

ص ع و" إذا ن ب ر الم اإلم ام د : ج ل س ي د ي و أ ذ ، ب ي ن الم ؤ ذ ن ون ن ،الم ن ب ر اإلم ام ط ب ي خ ث م ف ر ، خ ط ب ت ه ف إ ذ ا م ن غ الص : الة أ ق ام وا

" .و ص لوا،


3- İmam, minbere çıktığında oturur, ezan okuyan kişi

minberin önünde ezan okur. Sonra imam hutbe okur, hutbe-

sini bitirince ikamet getirilir ve namaz kılınır.

ي ن ة ال ع يد ص ال ب اب İKİ BAYRAM NAMAZI BAHSİ

ن " م ال ف ط ر أ ن ي ط ع م اإل ي و ت ح ب إل ش ي ئ ا س ان ي س ىال م ص ل ىق ب ل ال خ ر وج ل و ي ت ط ي ب ث ي اب و ي غ ت س أح س ن " .و ي ت و ج ه إل ىال م ص ل ىه ،وي ل ب س

1- Ramazan Bayramında kişinin namaz yerine gitmeden

önce bir şeyler yemesi, gusletmesi, güzel koku sürünmesi,

en güzel elbisesini giymesi ve namaz yerine yürüyerek git-

mesi müstehaptır.

أ " ال م ص ل ىع ن د ف يط ر يق ب ر ي ك ب ر و ع ند ه م ا،ب يح ن يف ة و ل ".ي ك 2- İmam Ebu Hanife’ye göre kişi, namaz yerine gider-

ken yolda (sesli olarak) tekbir getirmez. İmam Ebu Yusuf

ve İmam Muhammed’e göre ise yolda (sesli olarak) tekbir

getirir.

ي " ة ف ن ت و ل " .ال ع يد ل ف يال م ص ل ىق ب ل ص ال 3- Namaz kılınacak olan yerde bayram namazından önce

nafile namaz kılmaz.

الش م " ة ب ار ت ف اع الص ال ف إ ذ اح ل ت اإل ىالز و ال :س ت ه ،د خ ل و ق ت ه ا. :خ ر ج و ق الش م س "ف إذازال ت


4- Bayram Namazının Vakti: Güneşin (bir veya iki

mızrak kadar) yükselmesiyle bayram namazının vakti girer

ve zeval vaktine (güneşin tam tepede olduğu vakte) kadar

devam eder. Güneş zevalden batıya doğru kayınca bayram

namazının vakti çıkmış olur.

م ام ب الن اس " ع ت ي ن و ي ص ل ياإل ب ير ة ي ،ر ك ف يال ول ىت ك ب ر اك ر ام إل ح ث ة ،ب ع د ه اا و ث ال ف ات ح ااث م ي ق ر أ و س ور ة م ع ه ب ير ة ب ي ك ،ث م ل ك ت اب ت ك ر

ع ة اي ر ك ع ب ه ا ن ال ق ر اء ة م ر غ فإذاف لث ان ي ة بالق ر اء ة ،.ث م ي ب ت دئ ف يالر ك ب ير ة ت ك ب ر ،وك بيرات ت ك ث ث ال ب ر ك ي ه ف يو ي ر ف ع .راب ع ة ي ر ك ع ب ه ا: ي د

ي ن ال ع يد ب ير ات ب ال ق ر ا.ت ك ه ر و ي ج ي ن ة ال ع يد ي .ء ة ف يص ال ث م ط ب خ ة خ ط ب ت ي ن الص ال اي ع ل م الن ا،ب ع د ك ق ة ال ف ط ر و أ ح ف يه اص د " .م ه اس

5- Bayram Namazının Kılınış Şekli: İmam bayram na-

mazını, Müslümanlarla beraber iki rekât olarak kılar. İlk

rekâtta ihram tekbirini getirir ve ondan sonra üç tekbir daha

getirir. Tekbirlerden sonra Fatiha ve onunla birlikte bir

(zammi) sure okur. Akabinde tekbir getirir ve rükû yapar.

Sonra ikinci rekâta okumayla başlar, okumayı bitirince üç

tekbir getirir ve dördüncü tekbiri getirerek rükû yapar. İmam

her iki bayram namazında da tekbirleri getirirken ellerini

kaldırır ve kıraati açıktan (sesli) okur. Bayram namazından

sonra iki hutbe verir. (Ramazan Bayramı için hutbe vere-

cekse) İnsanlara fıtır sadakasını ve hükümlerini öğretir.

م ا" ة ال ع يد م ع اإل ف ات ت ه ص ال و م ن ال م :م ه " .ي ق ض 6- Bayram namazını imam ile birlikte kılmayıp da kaçı-

ran kimse onu kaza etmez.


" ع ل ىالن اس ل غ م ال ه ال ي ة الف ش ه د ،ف إ ن ب ر ؤ م ام اإل واع ن د ه ال ل الز و ال الغ د :ب ع د م ن رم ف .ص ل ىالع يد ع ذ ح د ث ن ع الن اس إ ن م ن

الث ان ي م ة ف يال ي و ي ص ل :الص ال ه ل م اب ع د " .ه 7- Havanın kapalı olmasından dolayı hilal Müslümanlar

tarafından görülmez ve zeval vaktinden sonra iki Müslüman

şahit, Müslümanların imamına gelip hilali gördüklerine dair

şahitlik ederlerse Müslümanlar bayram namazını ertesi gün

kılarlar. Eğer bayramın ikinci gününde insanları namazdan

alıkoyacak bir özür meydana gelir ve namazı kılamazlarsa

artık sonraki günlerde bayram namazını kılamazlar.

ي غ ت و ي " ال ض ح ىأ ن م ف يي و ت ح ب س ال و ي ؤ خ ر ل و ي ت ط ي ب ل س ك ة الص ال "ح ت ىي ف ر غ م ن

8- Kurban Bayramı gününde namaza gitmeden önce gus-

letmek, güzel koku sürünmek ve yemek yemeyi namazdan

sonraya ertelemek müstehaptır.

ب ر و ي ت و ج ه " ي ك "إل ىال م ص ل ىو ه و 9- Kurban Bayramının namazını kılmak için namaz kılı-

nan yere gidilirken yolda (sesli olarak) tekbir getirilir.

" ع ت ي ن ر ك ال ض ح ى ا،و ي ص ل ي ة ا،ل ف ط ر ك ص ال ب ع د ه ط ب و ي خ ف ي،خ ط ب ت ي ن ب ير ه م اال ض ي ع ل م الن اس ي ة و ت ك ر يق ات ح "الت ش

10- İmam, Ramazan Bayramında olduğu gibi Kurban

Bayramı namazını da Müslümanlara iki rekât olarak kıldırır

ve namazdan sonra iki hutbe verir. Hutbelerde insanlara,

kurban kesme ve teşrik tekbirleri hakkında bilgi verir.


رم " الن اس م ن الص ف إ ن ح د ث ع ذ م ال ض ح ىن ع ف يي و ة ه اص ال :ال ال غ د ال غ د ،م ن ي ص ل يه ،و ب ع د " .اب ع د ذ ل ك و ل

11- Kurban Bayramı gününde Müslümanları namazdan

alıkoyacak bir özür meydana gelirse namazı sonraki gün (bi-

rinci teşrik günü) kılarlar, o gün de bir özür meydana gelirse

sonraki gün (ikinci teşrik günü) kılarlar. Şayet bu iki günde

de kılamazlarsa artık sonraki günlerde bayram namazını kı-

lamazlar.

Teşrik Tekbirleri:

ص ال " أ و ل ه ع ق يب ر يق الت ش ب ير ع ر ف ة ة و ت ك م ي و م ن ر ر ه و .ال ف ج آخ ر ع الن ح م ي و ة ال ع ص ر م ن ص ال أ ب ع ق يب أ ب يح ن يف ة .و ق ال ن د وي وس ف

ر أ :إلىو م ح م د آخ ة ال ع ص ر م ن ر يق ص ال الت ش "ي ام Teşrik Tekbirlerini Getirme Vakti:

Teşrik tekbirleri arefe günü sabah namazından sonra baş-

lar. İmam Ebu Hanife’ye göre kurban kesme (bayramın bi-

rinci) gününün ikindi namazının sonuna kadar devam eder.

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise teşrik

günlerinin son gününde ikindi namazına kadar devam eder.

" ب ير بو الت ك ال م واج الص ل و ات ع ق يب ب ير ف ر وض ات ف ة الت ك .وص : ي ق ول ب ر أن أ ك ب ر ،الل ه أ ك الل ه ،الل ه إل ه إل ب ر و ا لل ،ل أ ك الل ه ،ه

د و ل ل ه ال ح م ب ر " .أ ك Teşrik tekbirlerini farz namazlardan sonra getirmek va-

ciptir.


Teşrik tekbirinin sözleri:

" ال إل ه إل ل ب ر الل ه أ ك ب ر و ل ل ه الل ه أ ك ب ر الل ه أ ك ب ر د و ا لل ه أ ك ال ح م ل ه "

“Allâhu ekber, Allâhu ekber, Lâ ilâhe illallâh; Vallâhu ek-

ber, Allâhu ekber ve lillâhilhamd.”

ة ال ك س وف ب اب ص ال GÜNEŞ TUTULMASI NAMAZI BAHSİ

إ ذ ا" م ام الش م س ص ل ىك س ف ت ان و ك ه ي ئ ة ب اإل ع ت ي ن ر ك الن اف ل ة الن اس د، ع ة ر ك وعو اح "ال ق ر اء ة ف يه م او ي ط و ل .ف يك ل ر ك

1- Güneş tutulduğu zaman imam, Müslümanlarla birlikte

nafile namazı gibi (ezansız, ikametsiz ve rükûyu tekrarlama-

dan) her rekâtta tek rükû yaparak iki rekât namaz kılar ve bu

rekâtlarda kıraati uzatır.

" أ ب ي ع ن د ال ق ر اء ة م ام اإل ف ي و ق ال ح و ي خ ن يف ة ف يه : ه ر اي ج "ب ال ق ر اء ة

2- İmam Ebu Hanife’ye göre; imam, güneş tutulması na-

mazında kıraati sessiz olarak okur. İmam Muhammed ve

İmam Ebu Yusuf’a göre ise kıraati sesli (açıktan) okur.

الش ث م " ع وب ع د ه اح ت ىت ن ج ل ي ي د اإل و .م س م ام ي ص ل يب الن اس ال ج م ع ة ال ذ يي ص ل يب ه م . ل م اإلم ام ح ض ر ي ف إ ن الن ا: ا ه ص ال س

".ف ر اد ى


3- İmam namazdan sonra güneş tutulması tamamen bitin-

ceye kadar dua eder. Güneş tutulması namazını Müslüman-

lara, cuma namazını kıldıran imam kıldırır. Şayet cemaatle

kılınmazsa Müslümanlar tek tek kılarlar.

ال ق م ر ج م اع ة" ف يخ س وف د ل ن ف س و إ ن ،و ل ي س ".ه م اي ص ل يك لو اح 4- Ay tutulmasında cemaatle namaz kılınmaz, herkes tek

başına namaz kılar.

خ ط ب ة" ف يال ك س وف " .و ل ي س 5- Güneş tutulması namazında hutbe yoktur.

ق اء ت س س ة ال ص ال ب اب

İSTİSKA’ (YAĞMUR DUASI) NAMAZI BAHSİ

" أ ب وح ن يف ة ق ال ق اء : ت س س ف يال ل ي س ف يج م اع ة ن ون ة م س ة .ص ال ق ا ت س س ت غ ف و إ ن م اال س ان ،ار ء الدع اء و ال د و ح ص ل ىالن اس " .از ج ا ف إ ن

İmam Ebu Hanife’ye göre yağmur istemek için cema-

atle namaz kılmak sünnet değildir. Yağmur istemek ancak

dua ve istiğfar ile olur. Fakat insanlar cemaat yapmaksızın

tek başlarına namaz kılarlarsa bu da caiz olur.

و م ح م د" أ ب وي وس ف ي ص ل ياإل :و ق ال ع ت ي ن ر ك ي ،م ام ب الن اس ه ر ج ب ال ق ر اء ة ا .ف يه م ط ب ت .ث م ي خ ب الدع اء و ي س ل ة ال ق ب ب ل اإلم ام ي ق ل ب و .ق

ي ت ه ،ر د اء ه م أ ر د ال ق و ي ق ل ب " .م و ل


İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise

imam, yağmur istemek için Müslümanlarla birlikte iki rekât

namaz kılar ve bu rekâtlarda kıraati sesli (açıktan) okur. Na-

mazdan sonra hutbe verir ve kıbleye yönelerek dua eder.

İmam dış kısmı içe, iç kısmı da dışa gelecek şekilde elbise-

sini ters çevirir fakat cemaat elbisesini ters çevirmez.

ق اء " ت س س م ة ال ل الذ أ ه ي ح ض ر " .و ل Zimmet ehli, yağmur duası ve namazında Müslümanlarla

birlikte hazır bulunmaz.

ر ر م ض ان ش ه ق ي ام ب اب RAMAZAN AYI NAMAZI BAHSİ

ت م ع واف يش ه " ي ج أ ن ل لن اس ت ح ب ف ي و ي س ال ع ش اء ب ع د ر م ض ان ص ل ي ر ت ر و يح ات م ام خ م س ل يم ت ان ف يك ل ت ،ب ه م اإل " .ر و يح ة ت س

Müslümanların Ramazan ayında yatsı namazından sonra

(teravih namazını cemaatle kılmak için) toplanmaları müs-

tehaptır. İmam onlara beş terviha (yirmi rekât namaz) kıldı-

rır. Her tervihada (dört rekâtta) iki selam vardır.

ا" م ق د ت ي ن ك ل ت ر و يح ب ي ن ل س ة و ي ج إم ام ه مم ث م ي وت ر ب ه .ر ت ر و يح ف يج م اع ة ف يغ ي ر ي ص ل يول. ر ر م ض ان ال و ت ر ." ش ه

Kişi her iki terviha (dört rekât) arasında bir terviha mik-

tarı oturur. Teravih namazından sonra imam, cemaate vitir

namazını kıldırır. Ramazan ayı dışında vitir namazı cema-

atle kılınmaz.


ة ال خ و ف ب اب ص ال KORKU NAMAZI BAHSİ

" ت د ال خ و ف م ام الن :إذ ااش ط ائ ف ت ي ن ج ع ل اإل ه ط ائ ف ة إل ،اس ىو ج ل ف ه و ط ائ ف ة خ ع ة ف ي ص ل يب ه ،ال ع د و ت ،ذ ه الط ائ ف ة ر ك د و س ج ف إ ذ ا.ي ن

ا ر أ س ه م ن ة الث ان ي ة ر ف ع د ه م ،لس ج ه ذ ه الط ائ ف ة إل ىو ج اض ت ل ع د و ر ى الط ائ ف ة ال خ ت ل ك ف ي ص ل ،و ج اء ت د اإلمام يب ه م ع ة و س ج ر ك ت ي ن

و ت ش ه د ، و س ل م ، ي س ل اإلم ام و ل م م وا ال ع د ، ه و ج إل ى و ذ ه ب وا .و الط ائ ف ة و ح و ج اء ت ان ال ول ىف ي ص لون ا د ع ة ر ك ، ت ي ن د و س ج غ ي ر ب ،

-،و س ل م وا،و ت ش ه د وا،ق ر اء ة ل ك م ل ت ق د ت ه م ص ال او ،-ن م ض و ه ال ع د و او ج اء ت .إل ىو ج ر ىالط ائ ف ة ع ة و س ،ل خ ف ي ص لون ر ك ت ي ن د ج

" .وام ل دواوس ه ش وت ،ب ق ر اء ة Korku Namazının Kılınış Şekli:

Düşman korkusu şiddetlendiği zaman imam, Müslüman-

ları iki gruba ayırır; bir grup düşmanın karşısına dikilir, di-

ğer grup ise imamın arkasında namaza durur. İmam, arka-

sındaki grup ile birlikte iki secdeli bir rekât namaz kılar. Ba-

şını ikinci secdeden kaldırdığında arkasında bulunan grup

gidip düşmanın karşısına dikilir, daha önce düşmanın karşı-

sına dikilen diğer grup ise gelip imamın arkasında namaza

durur. İmam onlarla da iki secdeli bir rekât namaz kılar.

Akabinde imam teşehhüdü okur ve (namazı tamamlandığı

için) selam verir. Fakat arkasında namaz kılan grup selam

vermez ve tekrar gidip düşmanın karşısına dikilir. İmamla

birlikte namaza başlayan ilk grup ise tekrar gelir ve kıraati


okumaksızın tek başlarına iki secdeli bir rekât namaz kılar-

lar. Sonra teşehhüdü okuyup selam verirler çünkü artık on-

ların namazı da tamamlanmış olur. Böylece tekrar gidip düş-

manın karşısına dikilirler. Diğer grup gelip kıraati okuyarak

iki secdeli bir rekât namaz kılar, teşehhüdü okur ve selam

verir.

Korku Namazıyla İlgili Hükümler:

م ق يم " م ام اإل ك ان ا ف إ ن و ص ل ىب الط : ع ت ي ن ال ول ىر ك ب الث ان ي ة ائ ف ة ع ت ي ن " .ر ك

1- Şayet imam mukim olursa birinci grup ile iki rekât,

ikinci grup ile de iki rekât kılar.

ع ت ي ن و ي ص ل يب الط ائ ف ة ال ول ى" ر ك ال م غ ر ب ع ة و ب الث ان ي ة ،م ن " .ر ك 2- İmam akşam namazını korku halinde kıldıracaksa bi-

rinci grup ile iki rekât, ikinci grup ile bir rekât kılar.

ة " الص ال ي ق ات ل ون ف يح ال ت ه م ف إ ن ،و ل ص ال "ق ات ل واب ط ل ت 3- Askerler namaz esnasında savaşmazlar. Şayet na-

mazda savaşırlarsa namazları batıl olur.

ال خ و ف " ت د اش و إ ن ب ان : ر ك ا ان ا ص ل و د ا و ح ب الرك ، ي وم ئ ون وع ه ة ش اؤ واإ ذ ال م إلىو السج ود ل ة إ لىاق د ر واع ل ىالت و جه ي أ ي ج .لق ب

4- Korku daha da şiddetlenirse Müslümanlar namazlarını

binek üzerinde tek tek kılarlar, rükû ve secdeleri ise ima ile

(başı eğerek) yaparlar. Eğer kıbleye yönelme imkânları ol-

mazsa namazı diledikleri tarafa yönelerek kılarlar.


ن ائ ز ص الة ب اب ال ج CENAZELER BAHSİ

Ölmek Üzere Olan Kişiye Yapılacak İşlem:

" الر ج ل ر ت ض ا ح إ ذ ا ه ه : إو ج ه و ج ال ق ه ع ل ىش ل ة ل ىال ق ب ي م ن "و ل ق ن الش ه اد ت ي ن

1- Ölmek üzere olan kimse sağ yanına yatırılarak yüzü

kıbleye döndürülür ve kendisine iki şehadet kelimesi(10) tel-

kin edilir.(11)

" ي ي ه :ف إ ذ ام ات ن ي ه و غ م ض وا،ش دوال ح " .ع ي 2- Kişi öldüğünde (ağzı kapansın diye) çenesinin altından

başına bir bez bağlanır ve gözleri kapatılır.

Ölünün Yıkanması:

غ إ و" أ ر اد وا ل ه ذ ا ع ل ىس :س ر ت ه ،ير ر و ض ع وه ع ل ىع و ر ق ة و ج ع ل وا خ ،ه ن ي م ض م ض وو ل ،و و ض ئ وه ،ث ي اب ه ع ن ه و ن ز ع وا، ت ي و ل ،ه ن وق ش ن س

".ا ر ر س ر ير ه و ت ج س د ه و ي ج م ه و س ائ ر ث م ي ف يض ون ال م اء ع ل ىر أ س 1- Müslümanlar ölüyü yıkamak istediklerinde onu yük-

sek (düz) bir yere koyarlar, avret mahallini bir bezle örtüp

elbiselerini çıkarırlar. Sonra ölüye abdest aldırırlar fakat

mazmaza ve istinşak yaptırmazlar. Abdest aldırdıktan sonra

(10) İki şehadetten kasıt, " الل ه ار س ول ه د أ ن م ح م د الل ه و أ ش إل ه إل ل "أ ش ه د أ ن

’tır. (11) Hanefi âlimlerine göre telkin; ölmek üzere olan kimsenin ya-

nında, duyacağı kadar yüksek sesle iki şehadet kelimesini söylemektir.


ölünün başına ve bedenine su dökerler. Akabinde ölünün yı-

kandığı yer (bir, üç, beş gibi) tek sayıda buhurlaştırılır.

" ر ب الس د و ي غ ل ىال م اء ب ال ح ر ، ض أ و ل م ، ف إ ن ي ك ن ف ال م اء :

".ال ق ر اح 2- Ölünün yıkanacağı su, sedir yaprağı veya çöven otuyla

kaynatılır. Sedir yaprağı veya çöven otu olmazsa saf su kay-

natılır.

ط م ي " ي ت ه ب ال خ ع ث م ي ض ج .و ي غ س ل ر أ س ه و ل ح ق ه ال ،ي س ر ع ل ىش ب ال م اء س ف ي غ ،ل ر ت ىي والس د إل ىم اي ر ىأ ح و ص ل ال م اء ق د ل ين

ن ه م ي ض ج .الت خ ت اع ث م ق ه ع ل ىش اغ س ف ي ،ل ي م ن ل ل ب ال م اء م غ ل ي

ر ح ت ىي و ص ب الس د ن ه ر ىأ ن ال م اء ق د م ".ل إل ىم اي ل يالت خ ت 3- Ölünün saçı ve sakalları hatmi bitkisi ile yıkanır. Daha

sonra ölü, sol yanına yatırılıp sağ tarafı, kaynatılmış su ile

suyun alt tarafına ulaştığı görülünceye kadar iyice yıkanır.

Sonra ölü sağ yanına yatırılır, sol tarafı sedir yaprağıyla kay-

natılmış su ile suyun alt tarafa ulaştığı görülünceye kadar

iyice yıkanır.

" ل س ه ي ج ث م ، إل ي ه ن د ه و ي س ح ي م و ، م س ب ط ن ه ف ،ا يق ف ر ا س ح إ ن ء ن ه ش ي ي ع ي،غ س ل ه :خ ر ج م و ض وء ه د غ و ل ل ه و ل "س

4- Daha sonra ölüyü yıkayan kimse onu oturtarak ken-

dine yaslar ve karnını hafifçe ovalar. Böyle yaptığında ölü-

den bir pislik çıkarsa pisliğin bulaştığı yeri yıkar fakat tekrar

gusül ve abdest aldırmaz.


" ف ي ي ن ش ف ال ح ن وط ث م ع ل و ي ج و س ائ ث و ب ه و ر أ س ي ت ه ل ح ر ف يد ه "ج س د ه و ال ك اف ور ع ل ىم س اج

5- Yıkama işlemi bittikten sonra ölü bir bezle kurulanır.

Başına, sakalına ve bütün vücuduna (güzel bir koku olan)

hanût sürülür. Secde uzuvlarına (alnı, burnu, iki avucu, iki

dizi ve iki ayağına) da kâfûr sürülür.

Ölünün Kefenlenmesi:

ف يث ال " أ ن ي ك ف ن الر ج ل و السن ة أ ث و اب و ل ف اف ة ،و ق م يص ،إز ار :ث ة ب ي ن . اق ت ص ر واع ل ىث و " .ج از :ف إ ن

1- Erkeğin izar(12), kamîs(13) ve lifâfe(14) olmak üzere üç

elbise ile kefenlenmesi sünnetle vacip kılınmıştır. Şayet iki

elbise (izar ve lifâfe) ile kefenlenecek olursa bu da caizdir.

الل ف اف ة ع ل ي ه " ال ي س ر ؤب ت د ا:ف إ ذ اأ ر اد وال ف ه ف ،واب ال ج ان ب أ ل ق و خ اف واأن ث م ب ال ي م ن ،ع ل ي ه الك ف ن ع ن ه :ع ق د وه،فإن ر ".ي ن ت ش

2- Ölüyü kefenleyenler onu lifâfe ile sarmak istedikle-

rinde, ölünün sol tarafından başlayarak önce sol tarafını sa-

rarlar, akabinde ise sağ tarafını sararlar. Eğer kefenin çözü-

leceğinden korkarlarsa düğüm atarlar.

(12)İzar: Baştan ayaklara kadar olan bezdir. (13)Kamîs: Boynun alt noktasından başlayarak ayaklara kadar uza-

nan bezdir. Kamîse kollar ve yandan yırtmaç yapılmaz. (14)Lifâfe: Ölünün bütün vücudunu kaplayan, başından ve ayağından

biraz daha uzun olup ölüyü bağlamak için kullanılan bezdir.


س ة أ ث و اب " ال م ر أ ة ف يخ م م ار م يص و ق إز ار :و ت ك ف ن ر ق ة و خ و خ ي اه ا اف إ ن .و ل ف اف ة ،ت ر ب ط ب ه اث د ث ة أ ث و اب .از ج :ق ت ص ر واع ل ىث ال

الل ف ت ح ت الق م يص م ار ف وق ع ل .اف ة وي ك ون الخ ل ىش ع ر ه اع و ي ج ر ه ا "ص د

3- Kadın beş parça kumaş ile kefenlenir. Bunlar; izar,

kamîs, himar(15), lifâfe ve (göğüslerden göbek bağının me-

safesine kadar eni olan) göğüsleri bağlamak için kullanılan

bez parçasıdır. Şayet kadın üç parça kumaş (izar, lifâfe ve

himar) ile kefenlenirse bu da caiz olur. Himar, kamîsin üze-

rinde, lifâfenin altında olur. Kadının saçları (iki örgü ha-

linde) göğsünün üzerine konulur.

" ي س ر ح ش ع ر ي ت و ل ل ح و ل ش ال م ي ت ظ ف ر ه و ل ي ق ص "ع ر ه ه و ل 4- Ölünün saç ve sakalı taranmaz, tırnakları kesilmez,

saçı veya vücudunun herhangi bir yerindeki kılları kesilmez.

ف ان ق " ال ك ف و ت ج م ر ر ج ي د خ اف واأ ن ف إ ن .ا يه او ت ر ب ل أ ن ر ت ن ت ش ا ف ان ع ن ه ع ق د وه "ال ك

5- Ölü kefenlenmeden önce kefenleneceği kumaşlar (bir,

üç, beş gibi) tek sayıda buhurlanır. Şayet ölüye giydirilen

kefenlerin açılmasından korkulursa kefen bağlanır.

Cenaze Namazı:

اع ل ي ه ف إ ذ ا" ن ه ص ل و "ف ر غ وام

(15) Himar: Başı örtmek için kullanılan örtüdür.


Ölünün yıkanması ve kefenlenmesi tamamlandıktan

sonra cenaze namazı kılınır.

ع ل ي ه " ة ب الص ال ل ىالن اس ح ض ر الس:و أ و ف إ ن ل م ي .ل ط ان إذ ا ح ض ر ث م ا: ال ح ي ت ق د يم إم ام ت ح ب ل ف ي س ص ل ىع ل ي ه غ .و ل ي و إ ن ال و ل ي ر ي

ة أ ع اد ال و ل يالص ال السل ط ان ل :إ ن ص ل ىع ل ي ه ال و ل يو .أ و أ ن م ي ج ز ه أ ح دب ع د ".ي ص ل ي

Cenaze namazını kıldırmaya en layık olan kişi, eğer

hazır bulunuyorsa Müslümanların sultanıdır. Şayet sultan

orada hazır bulunmuyorsa cenaze namazını o bölgenin ima-

mının kıldırması müstehaptır. O da hazır bulunmuyorsa ölü-

nün velisi kıldırır. Sultan veya ölünün velisi dışında birisi

cenaze namazını kıldırırsa, ölünün velisi (isterse) cenaze na-

mazını tekrar kıldırabilir. Ölünün velisi cenaze namazını kıl-

dırırsa ondan sonra başka bir kimsenin tekrar cenaze nama-

zını kıldırması caiz olmaz.

" ع ل ي ه ي ص ل و ل م د ف ن ل ىق ب ر ه ع ي ل ص :ف إ ن إلىث الث ة يفأي ام ،ولي ص ل ع ة ف يالص ي ف ب ،وس يذل ك.وي ق وم الم ص ل ب ع د ىالش ت اء

. ر الم ي ت اء ص د ذ "ب ح Şayet ölü, üzerine cenaze namazı kılınmadan defnedilirse

kabrinin başında cenaze namazı kılınabilir. Kışın üç gün

geçmeden, yazın ise yedi gün geçmeden kılınır. Bu günler-

den sonra artık cenaze namazı kılınmaz. Cenaze namazı kıl-

dıran imam, ölünün göğsü hizasında durur.


ة " ت ع ل ىالج ن از ة و الص ال ب ر ي ك الل ه ت ع ال أ ن م د ب ير ة ي ح اك ىع ق يب ه ب ير ة ث ان ي ة و ي ص ل . ت ك ب ر ي ك ث م ه ع ل ي ه و س ل م ص ل ىالل -يع ل ىالن ب ي ب ير ة ث ال ث ة - ت ك ب ر ع وف يه ،ث م ي ك ل م ين ي د و ل ل م س ه و ل ل م ي ت .ال ن ف س

ب ر ت ب ير ة ر اب ع ة و ي س ل م ث م ي ك ف يالت .ك ي ه إل ي ر ف ع ي د ب ير ة ال ول ىو ل "ك

Cenaze Namazının Kılınış Şekli:

İmam tekbir getirir ve ardından Allah-u Teâlâ’ya hamde-

der. Sonra ikinci bir tekbir getirir ve ardından Rasulullah’a

salat okur. Akabinde üçüncü bir tekbir daha getirip kendi-

sine, ölüye ve Müslümanlara dua eder. Son olarak dördüncü

bir tekbir daha getirir ve selam verir. İlk tekbir dışındaki tek-

birlerde ellerini kaldırmaz.

ا" د ج م ف يم س ج ي ص ل ىع ل ىم ي ت " .ع ة و ل Cemaatle namaz kılınan mescidin içinde cenaze namazı

kılınmaz.

" ب ق :ف إ ذ اح م ل وه ع ل ىس ر ير ه أ خ ذ وا ال ر ب ع ش ون ،و ائ م ه ب ه و ي م ر ع ين د ون ال خ ب ب ال :ىق ب ر ه ف إ ذ اب ل غ واإل .م س ق ع ود ق ب ل ك ر ه ل لن اس

الر ج أ ع ن اق ي وض ع ع ن "ال أ ن


Cenazenin Taşınması:

Ölü tabutla taşınırken dört kişinin her biri tabutun bir ke-

narından tutarak taşır ve koşmaksızın hızlı yürür. Ölünün

defnedileceği kabre vardıklarında tabutu omuzlarından in-

dirmeden önce orada bulunan insanların oturması mekruh-

tur.

Cenazenin Defnedilmesi:

" ر ال ق ب ف ر ،و ي ح م م اي ل يال ق و ،و ي ل ح د خ ل ال م ي ت ل ة ي د ف إ ذ ا.ب د ه ع ف يل ح ال ذ يي ض ع ه :و ض الل ه و ع ل ىم ل ة ب ا:ق ال م "الل ه ر س ول س

1- Kabir kazılır ve içine lahid(16) açılır. Ölü, kıble tarafın-

dan kabre konulur. Ölü kabirdeki lahdin içine konulduğunda

lahde koyan kimse şöyle der:

الل ه " ر س ول م ل ة و ع ل ى الل ه م Bismillâhi ve ‘alâ Milleti“ "ب اس

Rasûlillâh (Allah’ın adı ile ve Rasulullah’ın dini üzere)”

ع ن ه و ي س و ىالل ب ن " ال ع ق د و ت ح ل و ا،ع ل ي ه ج ر ر ه ال و ي ك ل خ ش ب ب ال ق ص ب ب أ س " .و ل

2- Kefene bağlanan bağlar çözülür ve lahdi kapatmak için

ağaç dalları konulur. Lahdi kapatmak için kerpiç ve tahta

koymak mekruhtur. Fakat lahdi kamışla kapatmakta bir

mahzur yoktur.

ع ل ي ه " الت ر اب او ي س ن م .ث م ي ه ال ر ي س ط ح ،ل ق ب "و ل

(16) Lahid: Kabrin kıbleye doğru olan uzun kenarından, içine ölüyü

koymak için yanlamasına açılan oyuktur.


3- Akabinde kabir toprakla (doldurularak) kapatılır. Ka-

bir düz yapılmayıp deve hörgücü gibi (tümsek) yapılır.

ت و م ن " د ة ه اس ال و ل ب ع د س م ي :ل و غ س ل ع ل ي وك ف ن و ص ل ي .ه ت ه ل ل م ي س ر ق ة و :و إ ن " .ل م ي ص ل ع ل ي ه أ د ر ج ف يخ

4- Bebek doğduktan sonra ses çıkarmış ve akabinde öl-

müşse, yıkanır ve cenaze namazı kılınır. Şayet ses çıkarma-

mışsa bir beze sarılıp gömülür, cenaze namazı kılınmaz.

الش ه يد ب اب ŞEHİD BAHSİ

" الش ه يد : ر ك ون ال م ش ق ت ل ه م ن د أ و ، أ و ج و ب ه ث ر ف يال م ع ر ك ة ر اح ة ، ل م ون ظ ل م أ و الج ب ق ت ل ه د ي ةو ،ا ق ت ل ه ال م س ب ي ج ف ي ك ف ن .ل م

ي غ س ل ،و ي ص ل ىع ل ي ه " .و ل Şehid: Müşrikler tarafından öldürülen veya savaş mey-

danında ölü olarak bulunup üzerinde yaralanma izi olan ya

da Müslümanlar tarafından zulmen öldürülen ve öldürülme-

sine karşılık kendisi için diyet gerekli olmayan(17) Müslü-

mandır. Şehid olan Müslüman (elbisesi ile) kefenlenir, ce-

naze namazı kılınır fakat yıkanmaz.

(17) Burada kastedilen, zalim hâkim tarafından zulmen öldürülen

Müslümandır. Diyet; hataen veya zulmen öldürüldüğü sabit olan kimse

için ödenir. Zalim olan idareci tarafından öldürülen kimse için, velev ki

zulmen olsun, diyet ödenmez. Çünkü diyet ödenmesine hükmeden kişi

hâkimdir. Hâkimin bu hükmü kabul etmesi, kendisinin zulmen öldürdü-

ğünü ikrar etmesi anlamına gelir. Hâkim kendine göre haklı bir sebeple

bir ferdi öldürmüşse, zulmen de olsa böyle bir fert için diyet ödemez.


Şehid İle İlgili Hükümler:

" ال ج ن ب ه د ت ش إ ذ اا س ن يف ة غ س ل ع ن د :و االص ب ي،أ ب يح .و ك ذ و م ح م د أ ب وي وس ف ي غ س ال :و ق ال .ن ل "

1- Bir Müslüman cünüp iken şehid olur veya bir çocuk

şehid olarak ölürse İmam Ebu Hanife’ye göre yıkanır,

İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf’a göre ise yıkan-

mazlar.

د م ه " الش ه يد ي غ س ل ع ن ت ،و ل ز ع ع ن ه ث ي اب ه و ل ز ،ن ع ع ن ه و ي ن

ح و الس ال و و ال ح ش و ال خ ف " .ال ف ر و 2- Şehidin kanı yıkanmaz, elbiseleri çıkarılmaz. Ancak

giydiği deri palto, mest, normal elbiselerin üzerine giyilen

elbiseler ve silahı çıkarılır.

" :و م ن ا ر ت ث ر ت ث اث -غ س ل أ :و ال ر ب ي ش أ و أ ن ي أ ك ل او ىي و ت د ي ق ىح ي ب ع ل ي ه و ق ا أ و ي ي ع ق ل ح ت ىي م ض ة و ه و ص ال ي ن ،ت أ و ق ل م ن

ر اح ال م ع ر ك ة و ه و الج ع ل ي ه.–ةح ي،وب ه أث ر "وص ل ي 3- Savaşta yaralanıp da savaş meydanından taşındıktan

sonra ölen kimse yıkanır. Yine bir kimse yaralandıktan

sonra bir şey yer veya içerse ya da yaralarından tedavi olursa

ya da aklı yerinde olduğu halde üzerinden bir namaz vakti

geçerse ya da aklı yerinde olduğu halde savaş meydanından

başka bir yere nakledilirse ya da savaş meydanından üze-

rinde yara izi olduğu halde sağ olarak nakledilirse ve sonra

ölürse yıkanır ve cenaze namazı kılınır.


" ق ص اص ق ت ل ف يح دأ و ع ل ي ه غ س ل و :و م ن " .ص ل ي 4- Hadden veya kısas olarak öldürülen kimse yıkanır ve

cenaze namazı kılınır.

ال ب غ اة " ق ت ل م ن ا،و م ن ق ط اع أ و ي غ س ل :لط ر يق ،ل م وود ف ن ل م ق ت ل ن ف س ه :غ س ل ي ص ل ع ل ي ه ع ل ي ه..وم ن " ،وص ل ي

5- Adil olan halifeye isyan ettiğinden veya yol kestiğin-

den dolayı öldürülen kimse yıkanmadan ve cenaze namazı

kılınmadan defnedilir. Kendini öldüren kişi ise yıkanır ve

cenaze namazı kılınır.

ل ه ة ف يال ك ع ب ة و ح و الص ال اب اب KÂBE’NİN İÇİNDE VE

ETRAFINDA NAMAZ BAHSİ

ائ ز ة" ة ف يال ك ع ب ة ج اف ر ض ه ا،الص ال " .و ن ف ل ه 1- Kâbe’nin içerisinde farz olsun nafile olsun, namaz kıl-

mak caizdir.

اع ة ف ج ع ل ب " م ام ب ج م ص ل ىاإل اإل ف إ ن ر ر ه إل ىظ ه ظ ه ع ض ه م م ام ر ه إ ل ىو ج .ج از ه م ظ ه ن ج ع ل م و م ن م ام ت ه :ه اإل ص ال " .ل م ت ج ز

2- İmam, Kâbe’nin içinde cemaate namaz kıldırdığında

cemaatten bazılarının sırtı imamın sırtına dönük olursa bu

şekilde imama tabi olarak namaz kılmaları caiz olur. Ancak

cemaatten bazıları sırtını, imamın yüzüne döndürürse bu şe-

kilde kıldıkları namaz caiz olmaz. (Çünkü bu şekilde ima-

mın önüne geçmiş olurlar.)


د ال ح ر افإن " ج ف يال م س م ام ص ل ىاإل ال :م ل ك ع ب ة ت ح ل ق الن اس ح و ص ل و، م ام ة اإل ن .واب ص ال ك ان م إف م ن م ام ل ىال ك ع ب ة م ن ه م أ ق ر ب اإل

: ج از ت ف يج ان ب ت ه إذ ال م ي ك ن م ام اص ال " .إل 3- İmam, Mescidi Haram’da namaz kıldığında Müslü-

manlar Kâbe’nin etrafında halka yaparak namaz için ona

tabi olurlar. Cemaatten bazıları Kâbe’ye imamdan daha ya-

kın olurlarsa, imamın bulunduğu tarafta olmamaları şartıyla,

namazları caiz olur. (Eğer imamın bulunduğu tarafta olur ve

Kâbe’ye de imamdan daha yakın olurlarsa imamın önüne

geçtikleri için namazları batıl olur.)

ر ال ك ع ب ة " ص ل ىع ل ىظ ه از ت :و م ن ت ه ج ر ه.ص ال " ،و ي ك 4- Bir kimse Kâbe’nin üzerinde namaz kılarsa kıldığı na-

maz caiz olur fakat mekruhtur.

ن " أع ل ىم :إذاص ل ىع ل ىه د ف " .ه او ك ذل ك

5- Kâbe’nin çatısına çıkıp da çatıdan daha yüksek bir şey

üzerinde namaz kılarsa aynı şekilde caiz olur fakat mekruh-

tur (Kâbe’nin çatısında değil de yüksekliği Kâbe’den çok

olan başka bir yerde namaz kılarsa caizdir, mekruh değildir).


الز ك اة ك ت اب ZEKÂT KİTABI

Zekâtın Vücubunun Şartları:

ب ةع ل ىال ح ر " و اج ل م ،الز ك اة ال م س ال ب ال غ ا ن ص اب إذ ام ل ك ،ال ع اق ل

ل ،ا ت ام ا ل ك م ع ل ي ه ال ح و " .و ح ال 1- Akıllı, büluğa ermiş ve hür olan Müslümanın, tam bir

mülkiyet(18) ile sahip olduğu nisap miktarına ulaşmış malı

var ve bu malın üzerinden hicri bir yıl geçmişse o malın

zekâtını vermesi kendisine farz olur.

م " و ل ن ون م ج و ل ع ل ىص ب ي ز ك اةو ل ي س " .ك ات ب 2- Büluğ çağına gelmeyen çocuğun, delinin ve hürriyeti

için efendisi ile anlaşma yapmış kölenin zekât vermesi farz

değildir.

ال ه " يط ب م ك ان ع ل ي ه د ي ني ح ز ك اة :و م ن ك ان م ال .ع ل ي ه ف ال ه و إ ن الد ي ن م ن ث ر ل إذ از ك ى:أ ك "ا اب ل غ ن ص ب ال ف اض

3- Bütün mal varlığını kapsayacak kadar borcu olan

kimse, zekât vermekle yükümlü değildir. Ancak kişinin sa-

hip olduğu mal, borcundan daha fazla ise ve nisap miktarına

da ulaşmışsa (borçtan fazla olan) bu malın zekâtını verir.

(18) Tam bir mülkiyetten kasıt; sahip olunan malın kişinin elinde

bulunması ve onun üzerinde tasarruf sahibi olmasıdır.


ن ى" ف يد ور السك ال ب ،و ل ي س و ث ي اب و د ،د ن ال م ن از ل و أ ث اث و اب م ة ،الرك وب د ال ،و ع ب يد ال خ ح ال و س ت ع م ال " .ز ك اة:س

4- Kişi; oturduğu ev, giydiği elbise, kullandığı ev eşya-

ları, bindiği hayvan, hizmetinde kullandığı köle ve kullan-

dığı silah için zekât vermekle yükümlü değildir.

ب ن ي ة " إل الز ك اة أ د اء ي ج وز م ق ار و ل ل ل د اء ن ة م ق ا، ر أ و ل ع ز ل ن ة ب ار ال و اج " .م ق د

5- Zekâtın edasının geçerli olabilmesi için kişinin zekâtı

verdiği ya da zekât olarak vermesi gereken miktarı malından

ayırdığı zaman zekâtın edasına niyet etmesi gerekir. Aksi

halde zekâtın edası geçerli olmaz. (19)

م ال ه و " ب ج م يع ت ص د ق ي ن و ،م ن ع ن ه :الز ك اة يو ل م ".ف ر ض ه اس ق ط 6- Malının tamamını sadaka olarak veren kimse zekâta

niyet etmese bile zekât verme yükümlülüğü kendisinden dü-

şer.

ب ل ز ك اة اإل ب اب DEVELERİN ZEKÂTI BAHSİ

د " ذ و خ م س ف يأ ق ل م ن م ن اإلب ل ي س ق ةل " .ص د Beş deveden aşağısı için zekât verme yükümlülüğü yok-

tur.

(19) Zekât; namaz ve oruç gibi bir ibadettir. Yapılan ibadetlerin ge-

çerli olması, ancak ona niyet etmekle mümkün olur.


ف إ " س ذاب ل غ ت ع ل ،س ائ م ة ا خ م و ح ال اال ح و ل ه اش اة:ي ،ف ف يه ع " .إلىت س

Kişinin saime(20) olan 5 devesi var ve bunların üzerinden

hicri bir yıl geçmişse, zekât olarak 1 koyun(21) verir. 9 de-

veye kadar bu böyledir.

ر " ع ش ك ان ت ات ان :ا ف إذ ا " .ل ىأ ر ب ع ع ش ر ةإ ،ف ف يه اش Şayet 10 devesi varsa zekât olarak 2 koyun verir. 14 de-

veye kadar bu böyledir.

ع ش ر ة " خ م س ك ان ت اث ال :ف إ ذ ا ي اه ث ف ف يه ع ع ش ر ة ،ش ".إ ل ىت س 15 devesi varsa zekât olarak 3 koyun verir. 19 deveye ka-

dar bu böyledir.

ر ين " ع ش ك ان ت اأ ر ب ع ش :ف إذ ا ر ين إ ل ىأ ر ب ع ،ي اه ف ف يه " .و ع ش 20 devesi varsa zekât olarak 4 koyun verir. 24 deveye ka-

dar bu böyledir.

س " خ م ا ف إ ذ اب ل غ ت ر ين ف ف يه ا:و ع ش م خ اض ،ب ن ت إ ل ىخ م س

ث ين " .و ث ال Sahip olduğu develerin sayısı 25 deveye ulaşırsa zekât

olarak iki yaşına basmış 1 dişi deve verir. 35 deveye kadar

bu böyledir.

(20) Saime: Yılın yarısından çoğunu meralarda otlayarak geçiren

hayvandır. (21) Zekât olarak verilecek koyunun bir yaşına gelmiş olması gerekir.


ت " س ث ين ا ف إ ذ اب ل غ ت :و ث ال ل ب ون و أ ر ب ع ين ،ف ف يه اب ن ت " .إل ىخ م س 36 devesi varsa zekât olarak üç yaşına basmış 1 dişi deve

vermesi gerekir. 45 deveye kadar bu böyledir.

ت " س ق ةف ف يه :و أ ر ب ع ين ا ف إ ذ اب ل غ ت ت ين ،اح " .إل ىس 46 devesi varsa zekât olarak dört yaşına basmış 1 dişi

deve vermesi gerekir. 60 deveye kadar bu böyledir.

ت ين ف " د ىو س إح ك ان ت و س ب ع ين ،ع ةف ف يه اج ذ :إ ذ ا " .إل ىخ م س 61 devesi varsa zekât olarak beş yaşına basmış 1 dişi deve


ت " س ب ف ف يه ا:و س ب ع ين ا ف إ ذ اب ل غ ت ع ين ،ن ت ال ب ون " .إل ىت س 76 devesi varsa zekât olarak üç yaşına basmış 2 dişi deve


ع ين ف إ " د ىو ت س إح ف ف يه اح :ذ اب ل غ ت ر ين ،ق ت ان ائ ة و ع ش " .إل ىم 91 devesi varsa zekât olarak dört yaşına basmış 2 dişi

deve vermesi gerekir. 120 deveye kadar bu böyledir.

ال ف ر يض ة ث م ي " ت أ ن ف ي كونف ،س ق ت ين.ش اة:ف يال خ م س م ع الح ر ع ش ر ة.ش ات ان :و ف يال ع ش ث :و ف يخ م س ي اه ث ال ر ين .ش و ف يع ش

ي اه : س .أ ر ب ع ش ر ين و ف يخ م :و ع ش س ين،ب ن ت م خ اض وخ م إلىمائة تأن ، ق اق.ث م ت س ح :س م يالخ ف ،ف ة يض ر الف ف ف ي ك ون ف ي هاث الث ،وفياه ي ش الث :ث ة ر ش ع س م يخ ،وف ان ات :ش ر ش يالع ،وف اةش


و ف ياض.خ م ت ن ين:ب ر ش وع س م .وفيخ اه ي ش ع ب :أر ين ر ش ع ث ين و ث ال ت :س ل ب ون ت .ب ن ت ائ ة و س م ع ين ا ف إ ذ اب ل غ ت ف ف يه ا:و ت س

ق اق ،أ ر ب ع ح ائ ت ي ن ".إل ىم 120 deveden sonra hesaplama ilk başta olduğu gibi yeni-

den başlar: 5 deve için 1 koyun, 10 deve için 2 koyun, 15

deve için 3 koyun, 20 deve için 4 koyun, 25 deve için iki

yaşına basmış 1 dişi deve verilir. 150 deveye kadar bu böy-

ledir. 150 deveye ulaşınca dört yaşına basmış 3 dişi deve ve-

rilir. Sonra hesaplama ilk başta olduğu gibi yeniden başlar

ve 5 deve için 1 koyun, 10 deve için 2 koyun, 15 deve için 3

koyun, 20 deve için 4 koyun, 25 deve için iki yaşına basmış

1 dişi deve verilir. 36 deve için üç yaşına basmış 1 dişi de-

venin zekât olarak verilmesi gerekir. Şayet sahip olduğu de-

velerin sayısı 196 deveye ulaşırsa 200 deveye kadar dört ya-

şına basmış 4 dişi devenin zekât olarak verilmesi gerekir.

ت أ ن ث م ي " ال ف ر يض ة س ا،ا أ ب د ف ت ا ك م ين ال ت ف ن ؤس ف يال خ م س ت يب ع د

ين ائ ة و ال خ م س " .ال م 200 deveden sonra 150 deve ile 200 deve arasında yapı-

lan hesaplama sürekli tekrarlanır.

س و اء" و ال ع ر اب " .و ال ب خ ت Zekât konusunda develerin saf Arap devesi olmasıyla

Arap ve Acem devesinden (melez) olması arasında fark yok-

tur.


ق ة ال ب ق ر ص د ب اب SIĞIRLARIN ZEKÂTI BAHSİ

ال ب ق " م ن ث ين ث ال ف يأ ق ل م ن ل ي س ق ةالس ائم ة ر ك .ص د ف إ ذ ا ان ت ث ين س ائ م ة ل ،ث ال اال ح و ه ات ب يع:و ح الع ل ي ت ب يع ةف ف يه " .أ و

30 sığırdan aşağısı için zekât yoktur. Şayet kişinin 30 sa-

ime sığırı olur ve bunların üzerinden hicri bir sene geçerse

zekât olarak iki yaşına basmış 1 erkek veya dişi sığır ver-

mesi gerekir.

ن ة:و ف يأ ر ب ع ين " م س نأ و "م س 40 saime sığırı olursa zekât olarak üç yaşına basmış 1 er-

kek veya dişi sığır vermesi gerekir.

" ع ل ىال ر ب ع ين ز اد ت ف إ ذ ا ف : إل و ج ب ذ ل ك ر ب ق د ىيالز ي اد ة أ ب يح ن يف ة ع ن د ت ين ة .س د ن ة .وفيالث ف ف يالواح ر م س :ر ب ع ع ش ن ت ي ن

.وفيالث ن ة م س ر ع ش :ث ال:ن ص ف .الث ة ن ة م س ر ع ش وفي ث ة أر ب اع ن ة . م س ر :ع ش أ ب وي وس الر ب ع و م ح م دو ق ال ء ف يال:ف ش ي ز ي اد ة ل

ل غ الس ت ين ات ب ي كون ف :ح ت ىت ب "،أوت بيع ت ان.يع ان ف يه Şayet sığırların sayısı 40’ı aşarsa İmam Ebu Hanife’ye

göre 60 sığıra kadar artış miktarına göre zekât vermesi ge-

rekir. Şöyle ki: Artan bir sığır için üç yaşına basmış bir sığı-

rın kırkta birini, iki sığır için üç yaşına basmış bir sığırın

yirmide birini, üç sığır için üç yaşına basmış bir sığırın

yüzde yedi buçuğunu, dört sığır için üç yaşına basmış bir

sığırın onda birini zekât olarak verir. İmam Muhammed ve


İmam Ebu Yusuf’a göre ise sığırların sayısı 60’a ulaşıncaya

kadar zekâtta herhangi bir artış olmaz. Fakat sığırların sayısı

60’a ulaşırsa iki yaşına basmış 2 erkek ya da 2 dişi sığır

zekât verilmesi gerekir.

ن ةو ت ب يع:و ف يس ب ع ين " " .م س Sahip olduğu sığırların sayısı 70 olursa üç yaşına basmış

1 sığır ile iki yaşına basmış 1 sığırı zekât olarak vermesi ge-

rekir.

ان ين " ن ت ان :و ف يث م " .م س Sığırların sayısı 80 olursa üç yaşına basmış 2 sığırı zekât

olarak vermesi gerekir.

ع ين " ث ة أ ت ب ع ة :و ف يت س " .ث ال Sığırların sayısı 90 olursa iki yaşına basmış 3 sığırı zekât

olarak vermesi gerekir.

ائ ة " ن ة:و ف يم و م س " .ت ب يع ان Sığırların sayısı 100 olursa üç yaşına basmış 1 sığır ile iki

yaşına basmış 2 sığırı zekât olarak vermesi gerekir.

ع " ك ل ف ي ال ف ر ض اي ت غ ي ر و ع ل ىه ذ ر ن ة ،ش إل ىم س ت ب يع ،م ن . ن ة إلىت ب يع م س " وم ن

Her 10 sığır arttığında hesap bu şekilde, iki yaşına basmış

sığır ile üç yaşına basmış sığır arasında değişir.

س و اء" و ال ب ق ر " .و ال ج و ام يس


Zekâtının hesaplanması bakımından sığırlar ile mandalar

arasında bir fark yoktur.

ز ك اة ال غ ن م ب اب

KOYUNLARIN ZEKÂTI BAHSİ

ق " أ ر ب ع ين ش اة ص د ف يأ ق ل م ن "ةل ي س 40 koyundan daha az koyun için zekât yoktur.

س ائ م ة " أ ر ب ع ين ك ان ت ،ف إ ذ ا ل ع و ح ال اال ح و ه اش اة:ل ي ،ف ف يه " .ينر ش إلىمائةوع

Şayet kişinin saime olan 40 koyunu var ve üzerinden

hicri bir sene geçmişse zekât olarak 1 koyun vermesi gere-

kir. 120 koyuna kadar bu böyledir.

" .ينإلىمائت ،ان ات اش يه ف ف :واحدة ت اد إذاز ف "121’den 200’e kadar koyunu varsa zekât olarak 2 koyun

vermesi gerekir.

ز ف " ث يه ف ف :ة د واح ت اد إذا ع ة إلىث الث م،اهي ش الث ا وت س ائ ة ع ين. "و ت س

201’den 399’a kadar koyunu varsa zekât olarak 3 koyun

vermesi gerekir.

" .اه ي ش ع ب هاأر ي ف ف :مائة ع أرب ت غ ل إذاب ف "Koyunların sayısı 400 olursa zekât olarak 4 koyun ver-

mesi gerekir.


ك ف م ث " " .اةش :ائة م ل يSonra her 100 koyun artışında 1 koyunu zekât olarak ver-

mesi gerekir.

" .واءس ز ع والم ن أ والض "Zekâtın hesaplanması bakımından koyun ile keçi ara-

sında bir fark yoktur.

ز ك اة ال خ ي ل ب اب ATLARIN ZEKÂTI BAHSİ

ا" ك ذ ك ور إذ ا س ائ م ة ال خ ي ل إ ن ا ن ت ل ا اث و ال ح و ا ه ع ل ي :و ح ال ي ار ب ال خ ا ب ه أ :ف ص اح ش اء د ين ار ع ط ىع ن إن ف ر س ش ،ا ك ل اء و إ ن

د ر ه م ائ ت ي ك ل م س ة د ر اه م :ق و م ه او أ ع ط ىع ن "خ م Atlar, dişi ve erkek karışık sürü halinde otlaklarda otlu-

yorlarsa (saime ise) ve üzerlerinden hicri bir sene geçmişse

atların sahibi zekât konusunda muhayyerdir; dilerse her bir

at için bir altın dinar verir, dilerse sahip olduğu atların mali

değerini hesaplar ve her iki yüz dirhem için beş dirhem zekât

olarak verir.

ف ر د ة و ل " ف يذ ك ور ه ام ن " .ز ك اةي س Sadece erkek atlardan oluşan at sürüleri için zekât yoktur.

و م ح م د" أ ب وي وس ف ز ك اة :و ق ال " .يال خ ي ل ف ل


İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf’a göre; (ister

erkek olsun ister dişi olsun) at sürüleri için zekât yoktur.

و ال ح م ير " ء ف يال ب غ ال ش ي ت ك ون ل لت ج ار ة إل ،و ل " .أ ن Katır ve eşekler ticaret için kullanılmazlarsa onlar için

zekât yoktur.

Zekât İle İlgili Diğer Meseleler:

و ال " يل ن و ال ع ج اج ف يال ف ص ال ق ةع ن د أ ب يح و ل ي س ن ص د ال ن يف ة ح م ،و م ح م د ي ك ون أ ن م ع إل ك ب ار ا أ ب .ه و ق ال وي وس ف ب ف يه ا:ت ج

ه ا ن ةم د ".و اح 1- İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre bü-

yük develer, sığırlar ve koyunlarla birlikte olmadığı müd-

detçe deve yavruları, inek yavruları (buzağılar) ve kuzular

için zekât yoktur. İmam Ebu Yusuf’a göre ise (aralarında

büyük develer, sığırlar ve koyunlar olmasa bile) zekât olarak

onlardan bir tane verir.

" ن س ع ل ي ه و ج ب م ،و م ن ي وج د أ ع ل ،ع ه ف ل م ال م ص د ق ىأ خ ذ ه ا ن د ون ه ،و ر د ال ف ض ل ،م أ خ ذ ال ف ض ل أ و " .او أ خ ذ

2- Bir kimsenin, belli bir yaştaki hayvanı zekât olarak

vermesi gerekiyor fakat onda bu özelliklere sahip bir hayvan

yoksa zekât memuru ondan daha büyük bir hayvanı alır ve

aradaki farkı ona öder ya da ondan daha küçük bir hayvan

alır ve aradaki farkı ondan alır.

اة " "و ي ج وز د ف ع ال ق يم ة ف يالز ك


3- Zekât olarak verilecek şeyin yerine kıymetinin (mali

değerinin) verilmesi caizdir.

و ال م " و ال ح و ام ل ف يال ع و ام ل ق ةو ل ي س "ع ل وف ة ص د

4- Yük hayvanları ve (yılın yarısından çoğunu ahırda ge-

çirip) yemle beslenen hayvanların zekâtı yoktur.

م ،ه ت ال ذ ولر ،ال الم ار ي خ ق د ص الم ذ خ أ ولي " " .ن ه و ي أ خ ذ ال و س ط 5- Zekât memuru zekâtı, kişinin malının en iyisi veya en

kötüsünden değil, orta bir değere sahip olanlarından alır.

ن ص اب" ك ان ل ه ت ف ا،و م ن ف اس م ال ه د ف يأ ث ن اء ال ح و ل ن س ج :م ن " ب ه .و ز ك اه ،ض م ه إل ىم ال ه

6- Nisap miktarına ulaşmış malı olan kimse, senenin içe-

risinde aynı cinsten başka mallar da kazanırsa bunu diğer

malına ekler ve zekâtını ona göre verir.

" ه ي ت ف يب الر :و الس ائ م ة اال ت يت ك ل ه ث ر ح و .ع ي ف يأ ك اع ف إ ن ل ف ه ال ح و ل ،ن ص ف ث ر أ ك ز ك اة :أ و " .ل ي ه ف يه اع ف ال

Saime: Yılın yarısından çoğunu meralarda otlayarak ge-

çiren hayvandır. Sahipleri tarafından yılın yarısını veya ya-

rısından çoğunu yemle beslenerek geçiren hayvanlar için

zekât yoktur.(22)

(22) Zekâtı olmamasından kasıt; bu hayvanların saime hayvanlarda

olduğu gibi “Belli bir miktara kadar şu vasıfta olan şu hayvanın zekât

olarak verilmesi gerekir.” şeklinde bir zekât hesabı yoktur. Fakat bu hay-

vanlar ticaret malı hükmünde olur, zekâtları buna göre hesaplanarak ve-

rilir.


ن يف ة و أ ب يي و" أ ب يح ب ةو الز ك اة ع ن د و اج د ون ،ف يالن ص اب س ف .ال ع ف و م ح م دو ز ف ر و ت ت ع ل :و ق ال و ال ع ف " .ق ب الن ص اب

7- İmam Ebu Hanife ve İmam Ebu Yusuf’a göre; hay-

vanlarda zekât, belirlenmiş olan nisap miktarı için vaciptir.

Nisap miktarından artan fazlalık için ise ikinci nisap mikta-

rına ulaşıncaya kadar zekât yoktur.(23) İmam Muhammed

ve İmam Züfer’e göre ise hayvanlarda zekât, hem nisap

miktarı için hem de artan fazlalık hesaplanarak verilir.

ا" الز ك ب ع د و ج وب ال م ال إ ذ اه ل ك ع ن ه :ة و "س ق ط ت 8- Kişinin zekât vacip olduktan sonra malı telef olursa

zekât verme yükümlülüğü ondan kalkar.

و" ل ق د م الز ك اة ع ل ىال ح و و ه و ،إ ن " .ج از :م ال كل لن ص اب 9- Nisap miktarına ulaşmış malı olan kimsenin, üzerin-

den hicri bir yıl geçmeden önce bu malının zekâtını vermesi

caizdir.

ز ك اة ال ف ض ة ب اب GÜMÜŞÜN ZEKÂTI BAHSİ

ص د " د ر ه م ائ ت ي م ف يأ ق ل م ن د .ق ةل ي س ائ ت ي م ك ان ت ف إ ذ ا ر ه م : ل ه االح و ع ل ي س ة د و ح ال اخ م " .ر اه م ف ف يه

(23) Şöyle ki: Kişinin saime olan 5 devesi var ve bunların üzerinden

hicri bir yıl geçmişse zekât olarak 1 koyun verir. 6, 7 veya 8 devesi olsa

bile yine de zekât olarak 1 koyun verir. Ta ki ikinci nisap miktarı olan

10 deveye ulaşıncaya kadar böyle devam eder. Şayet saime olan 10 de-

vesi olursa zekât olarak 2 koyun verir.


1- 200 gümüş dirhemden daha azı için zekât verme yü-

kümlülüğü yoktur. Şayet kişi 200 gümüş dirheme sahip olur

ve üzerinden hicri bir yıl geçerse zekât olarak 5 dirhem ver-

mesi gerekir.

ت " ح ف يالز ي اد ة ء ش ي ل غ أ و ل مف ي ك ون ف ،ا ر ب ع ين د ر ه م ىت ب د ر ه ا يه س ة ن يف د ر ه م:ا ر ه م ك ل أ ر ب ع ين د ث م ف ي. م ع ال خ م أبيح " ة.ع ن د

2- 240 dirheme ulaşıncaya kadar 200 dirhemden artan

fazlalık için zekât yoktur.(24) Şayet kişinin 240 dirhemi

olursa 5 dirhemle beraber 1 dirhem daha zekât olarak ver-

mesi gerekir. Bundan sonraki her 40 dirhem için 1 dirhem

zekât olarak verir.

" و م ح م د ي وس ف أ ب و و ق ال ع : ز اد م ا ائ ت ي ن ال م ل ى ات ه : ف ز ك س اب ه " .ب ح

3- İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre; 240

dirheme ulaşmasa bile 200 dirhemden artan fazlalık için

kırkta bir hesabına göre zekât verilir.

ك ان ال غ " إ ذ ا ال ف ض و ع ل ىال و ر ق ال ف ض ة :ة ال ب م ف يح ك .ف ه ي ن ان ير الذ ه ع ل ىالد ك ان الغ ال ب .وإذ ا الذ ه ب م :ف ه وف يح ك ب

ك ا إ ذ ا اال غ ش و ه ع ل ي ف ه :ن ال غ ال ب ال ع ر وض م ف يح ك و ي ع ت ب ر ،ي أ ن

ت ه ان ص اب ل غ ق يم ".ا ت ب 4- Gümüş ve başka maddelerin karışımından yapılan dir-

hemin çoğu gümüşten ise gümüş hükmündedir. Eğer dinarın

(24) Bu, İmam Ebu Hanife’ye göre böyledir.


çoğu altın ise altın hükmündedir. Eğer altına veya gümüşe

karışan bozuk olan madde, altın veya gümüşten daha fazla

ise bu şey ticaret malı hükmündedir. Ticaret malı olan şey-

lerin değeri nisap miktarına ulaşınca zekâta tabi olur.

ز ك اة الذ ه ب ب اب ALTININ ZEKÂTI BAHSİ

ث ق ال " ر ين م ف يم اد ون ع ش الل ي س ق ةم ن ص د ".ذ ه ب 1- 20 miskalden(25) daha az olan altın için zekât yoktur.

ف إ " ث ق ال م ر ين ع ش ك ان ت ،ذ ا ع و ح ال اال ح و ل ه ان ص :ل ي ف ف يه ف ث ق ال " .ق ير اط ان :ث م ف يك ل أ ر ب عة م ث اق يل .م

2- Şayet kişinin sahip olduğu altın 20 miskal olur ve üze-

rinden hicri bir yıl geçerse yarım miskal zekât olarak verir.

Bundan sonraki her 4 miskal için 2 kırat zekât verir.

أ ر ب ع ة " ف يم اد ون أ ب يح ن يف ة ق ةم ث اق يل ص د و ل ي س :ما،وق الع ن د

س اب ه ات ه ب ح ر ين :ف ز ك "ا.ز اد ع ل ىالع ش İmam Ebu Hanife’ye göre 20 miskalden sonra, 4 mis-

kalden az olan fazlalıklar için zekât yoktur. İmam Muham-

med ve İmam Ebu Yusuf’a göre ise 20’den fazla fakat 4

miskalden az olan küsurat değerine göre hesap edilerek

zekât verilir.

(25) 1 miskal = 4,25 gr, 20 miskal = 85 gr.


ا" ه م ن ن ي ة م او ال و ال ف ض ة و ح ل ي ه م " .الز ك اة :و ف يت ب ر الذ ه ب 3- İşlenmemiş ham altın ve gümüşe ve bu iki maddeden

yapılmış süs eşyaları ile kap kacaklara zekât vardır.

ز ك اة ال ع ر وض ب اب TİCARET MALLARININ ZEKÂTI

" الت ج ار ة ف يع ر وض ب ة ك ،الز ك اة و اج ك ان ت م ا ب ،ائ ن ة ت غ ل إذان ه ت م يق ل ي .ق ر أوالو ب ه الذ ن م ا اب ص ا أ ن ف ع ه و ب م ا ل ف ق ر اء ق و م ه ا

م ".ام ه ن و ال م س اك ين 1- Hangi türden olursa olsun, değeri altın veya gümüşün

nisabına ulaşan bütün ticaret mallarının zekâtını vermek

farzdır. Altın veya gümüşten hangisinin nisap miktarı fakir-

ler için daha faydalı ise malın değeri ona göre hesaplanır.

" ك ام ال الن ص اب ك ان إ ذ ا ل ف يط ر ف ي و اب :ال ح و ف ن ق ص ان ه ف يم ي ن اة ق ط الز ك ي س ل " .ذ ل ك

2- Ticaret malı, senenin başında ve sonunda tam olarak

nisap miktarında ise senenin içinde nisaptan düşmesi zekâtın

farziyetini düşürmez.

و ا" إل ىالذ ه ب ال ع ر وض ة ي ض مالذ .ل ف ض ة و ت ض مق يم ل ك و ك ذ ه ب أ ب يح ن يف ة ح ت ىي ت م الن ،إل ىال ف ض ة ب ال ق يم ة ع ن د "ص اب


3- İmam Ebu Hanife’ye göre; nisabı tamamlamak için

ticaret mallarının değeri altın ve gümüşe eklenir. Aynı şe-

kilde nisap miktarını tamamlamak için altın, değeri göz

önünde bulundurularak gümüşe eklenir. (26)

و م ح م د" أ ب وي وس ف ي ض م:و ق ال ب ال ق يال إل ىال ف ض ة م ة لذ ه ب ز اء " .و ي ض مب ال ج

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise al-

tın, gümüşe değeriyle değil, cüzleri itibariyle eklenir. (27)

و الث م ار ز ك اة الزر وع ب اب EKİNLERİN VE

MEYVELERİN ZEKÂTI BAHSİ

ن يف ة " أ ب وح ر ج :ق ال م اأ خ و ك ث ير ه ف يق ل يل ر ال ع :ت ه ال ر ض ،ش

س ا س ي ح ي ق س و اء الس م اء ، س ق ت ه ال ح ط ب ،أ و و إل ال ق ص ب

يش " .و ال ح ش 1- İmam Ebu Hanife’ye göre ister az olsun ister çok ol-

sun odun, kamış ve ot hariç yerden çıkan bütün ekin ve mey-

veler için 1/10 zekât vardır. Zekâtın verilmesi açısından bu

ürünlerin akan sularla (nehir, çay ve dere gibi) sulanmasıyla

veya yağmurla sulanması arasında fark yoktur.

(26) Şöyle ki: Kişinin 100 dirhem gümüş değerinde 5 miskal altını ve

100 dirhem gümüşü varsa İmam Ebu Hanife’ye göre altın, değeriyle

gümüşe eklendiğinde gümüş nisap miktarına ulaştığı için bunun zekâtını

vermesi gerekir. (27) Şöyle ki: Kişinin 15 miskal altını ve 50 dirhemi varsa (yani altını,

nisabın 3/4’ü; gümüşü, nisabın 1/4’üdür) İmam Ebu Yusuf ve İmam

Muhammed’e göre 50 dirhemin 15 miskal altına eklenmesiyle nisap

miktarı (4/4) tamamlandığı için zekâtın verilmesi gerekir.


و م ح م د" أ ب وي وس ف ال :و ق ال ب ث م ر ي ج ال ه ف يم ر إل ةب اق ي ةل ع ش ، أ و س ق س ة ب ل غ خ م الن ب ي ا تون ص اع س :و ال و س ق .إذ ا ص ل ى-ب ص اع

" .الل ه ع ل ي ه و س ل م İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise da-

yanıklı olan ve bir sene muhafaza edilebilen ürünler 5 vesak

miktarına ulaşırsa bunlar için 1/10 zekât vardır. Bunun dı-

şındaki ürünler için zekât yoktur.

Vesak: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in zamanın-

daki sa’ ile 60 sa’dır.(28)

ع ن د ه م ا" ف يال خ ض ر او ات رو ل ي س " .ع ش İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre daya-

nıklı olmadığı için uzun süre muhafaza edilemeyen (mayda-

noz, marul, tere, roka vb.) sebzeler ve (elma, nar, ayva, kar-

puz vb.) meyveler için zekât yoktur.(29)

س ان " أ و د ال ي ة أ و ب غ ر ب س ق ي و م ا ي ة ع ل : ر ال ع ش ن ص ف ىف ف يه ل ي ن "ال ق و

2- Kovayla, su dolabıyla veya deveyle su taşınarak sula-

nan ve kendisine zekât düşen mahsullerde her iki görüşe

göre 1/10’un yarısı (1/20) zekât vardır.

(28) 1 sa’ yaklaşık 3.25 kg’dır. 1 vesak 195 kg’dır. 5 vesak ise 975

kg’dır. (29) Ticaret için ekilmemişse bu böyledir. Fakat ticaret için ekilmiş

ve 200 dirhem gümüş miktarına ulaşmışsa o zaman ittifakla ticaret malı

olarak zekâtları verilir.


ب ج ي :ن ط والق ،ان ر ف ع كالز ،ق وس الي يم ف :فوس أبوي ل اوق "ب ر ش الع ه ي ف ه ت يم ق ت غ ل إذا ة ي ىم ن أد ن م ق أوس ة س م خ ق يم ل خ د ا" .ق س الو ت ح ت

3- İmam Ebu Yusuf'a göre; zaferan, pamuk gibi vesak

ölçüsüyle ölçülmeyen ürünlerin zekâtı hesaplanırken vesak

ölçüsüne göre nisap hesaplanmaz (çünkü bu takdirde nisap

çok yükselir ya da çok azalır). Bu sebeple bunların nisap

miktarı şöyle ölçülür: Vesak ile ölçülemeyen ürünlerin de-

ğeri, vesak ile ölçülebilen ürünlerden en ucuz olan ürünün 5

vesak fiyatına ulaşırsa bu ürünlere zekât düşer.

م ح م د" إذ اب ل غ :و ق ال ر ال ع ش ب م ي ج خ م س ة أ م ث ال ال خ ار ج ن ب ه ي ق د ر ف أ ع ل ىم ا ف اع ت ب ر ع ه ن و يال ق ط ن : م ال أ ح ف يو ،خ م س ة

" ء.خ م س ة أ م ن ا:الز ع ف ر ان İmam Muhammed ise şöyle dedi: “Topraktan çıkan ve

vesak ile ölçülemeyen ürün, o ürünün ölçüldüğü en büyük

ölçü birimiyle ölçüldüğünde, bu ölçü biriminin beş katına

ulaşıyorsa o ürüne zekât düşer. Buna göre, pamuk 5

haml’e(30), zaferan 5 menn’e(31) ulaştığında nisap miktarına

ulaşmış olur.”

" إ:و ف يال ع س ل ث ر ك ق ل أ و ر ر ال ع ش ال ع ش أ ر ض م ن ذ " .ذ اأ خ

(30) 1 haml 244.5 kg’dır. 5 haml ise 1222,5 kg’dır. (31) 1 menn 815 gr’dır. 5 menn ise 4,075 kg’dır.


4- İster az olsun ister çok olsun öşür arazisinden(32) alınan

balda 1/10 zekât vardır.

" أ ب وي وس ف ء ف يه ح ت ى:و ق ال ش ي ل غ ع ش ر ة أ ز ق اق ل " .ي ب İmam Ebu Yusuf’a göre 10 zıkk’a(33) ulaşmadığı müd-

detçe balda zekât yoktur.

" م ح م د و ق ال : ر اق أ ف س ة خ م و ال ف . ر ق ر ط ال : ث ون و ث ال ت ة س . "بالع ر اق ي

İmam Muhammed’e göre ise 5 farak’a ulaşmadığı müd-

detçe balda zekât yoktur. 1 farak, 36 Irak rıtlı’dır. (34)

" ال خ ر اج أ ر ض م ن ف يال خ ار ج رع و ل ي س " .ش 5- Haraç arazisinden(35) çıkan ürünlerde 1/10 zekât yok-

tur.

الز ك اة م ص ار ف ب اب ZEKÂTLARIN

HARCANACAĞI YERLER BAHSİ

(32) Öşür arazisi: Müslümanlara ait toprak olup bu topraktan elde

edilen ürünlerden ya 1/10 ya da 1/20 zekât alınır. (33) 1 zıkk 50 menn’dir. 1 menn, 815 gr’dır. 10 zıkk ise 500 men

yani 407,5 kg’dır. (34) 1(bir) farak 6.5 kg’dır. 5 farak ise 32.5 kg’dır. (35) Haraç arazisi: Müslüman olmayanlardan savaşsız ya da savaşa-

rak alınan ve Müslüman olmayanların eline bırakılan arazidir. Bu arazi-

den haraç vergisi alınır, ondan çıkan üründen öşür zekâtı alınmaz.


ي ج وز د ف ع " م ن ي ج وز الز ك اة ب اب ل "إل ي ه و م ن

Zekât Vermenin Caiz Olduğu ve Caiz Olmadığı Kim-

seler:

الل ه " و اإ ن م االص د ق ات :ت ع ال ىق ال ل ع ام ل ين ل ل ف ق ر اءو ال م س اك ين و ف يالر ق ل وب ه م ه او ال م ؤ ل ف ة اع ل ي و ف يس ب يل و ال غ ار م ين ق اب لله و اب ن

ف ر يض ة م ن الله و الله ع ل يم ي ة 60]التوبة:ح ك يمالس ب يل "[ال

Allah-u Teâlâ şöyle buyuruyor:

“Bilin ki sadakalar (farz olan zekât ve fıtır sadakası) sa-

dece fakirlere, miskinlere, zekât memurlarına (zekâtı

toplama, hesap etme, koruma, nakletme ve dağıtma işiyle

görevli kişilere), kalpleri (İslam’a) ısındırılmak istenen

kişilere, (hürriyetini satın alma konusunda efendisiyle an-

laşma yapmış olan) kölelere, (meşru olan şeyler yapmak

için veya insanların arasını ıslah etmek için borç alıp da hiç

malı olmadığı için ödeyemeyen) borçlulara, (İslam şeria-

tini hâkim kılmak için) Allah yolunda savaşa çıkanlara ve

(zengin olsa bile memleketine dönme imkânı olmayan)

yolda kalmışlara verilir. İşte bu, (zekâtın kimlere verile-

ceği konusunda) Allah’ın (zenginler üzerine) farz kıldığı

bir haktır. Ve bilin ki Allah Alîm’dir (zekâtın hangi vasıf-

taki kişilere verilmesi gerektiğini, kimlerin zekât vereceğini,

kullarının maslahatına olan hükümleri ve gizli olsun aşikâr

olsun, büyük olsun küçük olsun, her şeyi en ince teferruatına

kadar bilendir), Hakîm’dir (hikmetiyle her şeyi yerli yerine

koyan, sadece hakkı söyleyen, her fiili doğru ve mükemmel

olan ve verdiği her hükümde hikmet sahibi olandır).”

(el-Tevbe: 60)


" ان ي ة أ ص ن اف م .وف ه ذ ه ث م س ق ط ه اق د لن ،م ه وب ل ال م ؤ ل ف ة ق :ن " .مه ن ىع ن وأغ م ال اإلس ز ىأع ال ع اهللت

Bu ayette, zekâtın verileceği sekiz sınıf zikredilmiştir.

Fakat “kalpleri (İslam’a) ısındırılmak istenen kişiler”

zekât verilecek bu kişilerin arasından düşmüştür. Çünkü Al-

lah-u Teâlâ İslam’ı yüceltmiş, artık İslam’ın onların deste-

ğine ihtiyacı kalmamıştır. Dolayısıyla bu kimselere zekât

vermeye gerek yoktur.

" ء :ف ال ف ق ير ل ه أ د ن ىش ي " .م ن 1- Fakir, nisap miktarından daha az mala sahip olan kim-

sedir.

ء ل ه :و ال م س ك ين " ش ي ل " .م ن 2- Miskin, kendisinde hiçbir şey bulunmayan kimsedir.

ع " م ام إن ف ع إل ي ه اإل ر ع م ل ه و ال ع ام ل ي د " .م ل ب ق د 3- Zekât memuru, zekâtı toplamak için çalışmışsa halife

ona, yaptığı iş miktarınca zekât mallarından verir.

" ات ب ون ف ي:و ف يالر ق اب ر ق اب ه م ف ي ع ان ال م ك ".ك 4- Hür olmak için sahipleri ile anlaşma yapmış olan

kölelere, hürriyetlerine kavuşmaları için zekât mallarından

verilir.

ل ز م ه د ي ن:و ال غ ار م " " .م ن 5- Borçlu, (bütün mal varlığını kapsayacak veya mal var-

lığını nisaptan düşürecek kadar) borcu olan kimsedir.


الل ه " ق ط ع ال غ ز اة :و ف يس ب يل " .م ن 6- Allah yolunda olanlar, (İslam şeriatini hâkim kılmak

için) cihada çıkıp bu esnada malı tükenen kimselerdir.

" الس ب يل ل ه م الف ي:و اب ن ك ان ف يم ك انآخ ر ،ط ن ه و م ن و ه و ء ل ه ف يه ش ي ".ل

7- Yolda kalmışlar, kendi vatanında malı bulunduğu

halde, malının olmadığı başka bir yerde bulunan (ve yanında

vatanına dönebilecek kadar malı olmayan) kimselerdir.

الز ك اة ،" ه ات أ ن ف ه ذ ه ج ال ك ن و ل ل م م د ك ل و اح إل ى ف ع ،ه م ي د د و اح ن ف ع ل ىص ر ت ص ي ق " .و ل ه أ ن

İşte bunlar, zekât verilecek olan yerlerdir. Zekât verecek

olan mal sahibi, dilerse vereceği miktarı bu sınıflar arasında

paylaştırır, dilerse bütün zekâtını bunlardan birine verir.

" ي ج وز أ ن ف ع ت و ل " .يإل ىذ م الز ك اة د Zekâtın zimmiye verilmesi caiz değildir.

د" ن ىب ه ام س ج ي ب ي ك ف ن .و ل ةب ق ر اه ىب ر ت ش ولي .ه ام ي تب و ل " .ق ت ع ت

Zekât malları ile mescid yaptırılmaz, ölü kefenlenmez,

köle alınıp azat edilmez.

ف ع إل ىغ ن ي" ت د " .و ل Zengin olan kimseye zekât verilmez.


إل ىأ ب يه " ات ه ف ع ال م ز ك يز ك ي د و ل ه و إ ن ع ال إل ى.و ج د ل د ه و و ل د و و ل س ف ل ات و ل د ه و إ ن .ولإلىأم ه ،وج د ع ل ت إل ىام ر أ ت .ه وإن " .ه و ل

Kişi, malının zekâtını babasına ve ne kadar yukarı çıkarsa

çıksın dedelerine veremez. Yine çocuklarına ve ne kadar

aşağıya inerse insin torunlarına veremez. Annesine ve anne-

annelerine de ne kadar yukarıya çıkarsa çıksın zekât vere-

mez. Aynı şekilde kişi hanımına da zekât veremez.

اع ن د " ه ال م ر أ ة إل ىز و ج ف ع ت د أ ب وي ،أ ب يح ن يف ة و ل و ق ال وس ف ف ع إل ي ه :و م ح م د " .ت د

İmam Ebu Hanife’ye göre kadın, kocasına zekât vere-

mez. İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise

kadın, kocasına zekât verebilir.

" ات ب ه إل ىم ك ف ع ي د إل ىم ،و ل ل وك ه و ل ،م ل وك و ل غ ن إل ىم م ي

إل ىو ك ان ص غ ير و ل إذ ا " .ا ل د غ ن يKişi, hürriyeti için kendisiyle anlaşma yaptığı kölesine ve

diğer kölelerine zekât veremez. Aynı şekilde kişi, zengin

olan bir kimsenin kölesine ve zengin bir kimsenin küçük

(büluğa ermemiş) çocuğuna zekât veremez.

" م إل ىب ن يه اش ف ع ي د ،و ل آل :و ه م ع ب اس و آل آل وع ل ي

" .م و ال يه م و ب ل ط الم د ب نع ب ث حار ال وآل يل ق وآلع ر ف ع ج Haşimoğullarına ve onların azat ettiği kölelere zekât ve-

rilmez. Haşimoğulları ise Ali, Abbas, Cafer, Akil ve Haris

ibni Abdilmuttalib radıyallahu anhum’un soyundan gelenler-

dir.


أ ب وح ن يف ة و م ح م د" ي ظ نه الز ك اإذ اد ف ع :و ق ال ،ا ف ق ير ة إل ىر ج ل م ي،ث م ب ان أ ن ه غ ن ي ه اش ك اف رأ ،أ و د ف ع ،و ة أ و إل ىف ق ير ف يظ ل م

اب ن ه ،ث م ب ان أ ن ه أ ب وه ، " .إع اد ة ع ل ي ه ف ال :أ و İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre; kişi

zekâtını fakir zannettiği bir kimseye verir, sonra bu kimse-

nin zengin olduğu ya da Haşimoğullarından olduğu yahut

kâfir olduğu ortaya çıkarsa (eğer verdiği zekâtı geri alma

imkânı yoksa) verdiği zekât geçerlidir, tekrar zekât vermesi

gerekmez. Aynı şekilde karanlıkta kim olduğunu görmediği

için bir fakire zekât verir, sonra o kimsenin, babası ya da

çocuğu olduğu ortaya çıkarsa (eğer verdiği zekâtı geri alma

imkânı yoksa) verdiği zekât geçerli olur, tekrar zekât ver-

mesi gerekmez.

" أ ب وي وس ف ".إل ع اد ةاي ج وز و ع ل ي ه ل :و ق ال İmam Ebu Yusuf’a göre bu şekilde vermiş olduğu zekât

geçerli değildir, tekrar zekât vermesi gerekir.

" د ف ع إل ىش خ ص ات ب ه ث م ب ان أ ن ه ع ب د ه أ و ا ف ق ير ي ظ نه ،و ل و :م ك يع ا ل م ي ج ز ".ف يق ول ه م ج م

(Bütün Hanefi âlimlerine göre) Kişi zekâtını fakir zannet-

tiği bir kimseye verir sonra bu kimsenin, onun kölesi veya

hürriyeti için kendisi ile anlaşma yaptığı kölesi olduğu or-

taya çıkarsa verdiği zekât geçerli olmaz.

ي ج وز د ف ع الز " ل و ل إل ىم ن ي م اة ن ص اب ك ك ان ا ك و ي ج وز .م ن أ ي م ال أ ق ل ل ك ي م اإل ىم ن و د ف ع ه ذ ل ك يح م ن ك ان ص ح ب ا إ ن ت س ".ا م ك


Herhangi bir maldan nisap miktarı kadarına sahip olan

kimseye zekât vermek caiz değildir. Nisap miktarından daha

az mala sahip olan kimse çalışabilecek durumda olsa bile

(şayet çalıştığı halde nisap miktarı mala sahip olamıyor ise)

zekâtın ona verilmesi caizdir. (Fakat çalıştığı zaman nisap

miktarı mala sahip olabiliyor ve iş bulabildiği halde çalış-

madığı için nisap miktarı mala sahip olamıyorsa ona zekât

verilmez, çalışması için zorlanır.)

ل ك ة ق د ص ق ر ف مات وإن ،ر آخ د ل إلىب د ل ب ن م اة ك الز ل ق ن ه ر ك وي "ج و أح م ه م و ق أوإلى،هت اب ر لىق إان س ااإلن ه ل ق ن ي أن إل ،م يه ف م و ق

ه ا " .هد ل ب ل أه ن م إل ي Zekâtın bir beldeden başka bir beldeye nakledilmesi

mekruhtur. Her beldenin zekâtı, o beldenin zekâtı hak eden

ahalisine dağıtılır. Ancak zekâtı hak eden akrabası var ve

bunlar başka bir beldede bulunuyor ise onlara zekât vermesi

mekruh değildir. Ya da başka beldedeki Müslümanların

zekâta olan ihtiyacı, kendi beldesindeki Müslümanların

zekât ihtiyacından daha fazla ise onlara da zekât vermesi

mekruh değildir.

ق ة ال ف ط ر ص د ب اب FITIR SADAKASI BAHSİ

ال " ب ةع ل ىال ح ر ق ة ال ف ط ر و اج ص د ل م م ال ك ،م س ك ان ار ل م ا إذ ا ق د ،الن ص اب ال و ث ي اب ه ف اض ن ه ك م س ع ن و وأث اث ه ه ح ال و س ه ع ب يد ه و ف ر س

م ة د " .ل ل خ


Fıtır Sadakasının Hükmü:

Oturduğu ev, giydiği elbise, ihtiyaç olan ev eşyaları, bin-

diği binek, kullandığı silah ve hizmetçi kölesi dışında nisap

miktarı mala sahip olan hür Müslümanın fıtır sadakası ver-

mesi vaciptir.

د " أ و ل ه و ع ن ن ف س ع ن ر ج ذ ل ك ال يك ه وي خ م م م ة ل ه الص غ ار و ع ن د ل خ ت ه . ز و ج ي ؤ د يع ن أ و .و ل ع ن ان واف و ل ك إ ن د ه ال ك ب ار و .يع ي ال ه ل

ات ب ه م ك ر ج ع ن ي خ ع ،و ل م م و ل " .ال يك ه ل لت ج ار ة ن Fıtır sadakası üzerine vacip olan kimse; kendisi için, bü-

luğa ermemiş çocukları ve hizmetçi köleleri için fıtır sada-

kası verir. Hanımı ve geçimlerini kendisi sağlasa bile büluğa

ermiş çocukları için fıtır sadakası vermez. Aynı şekilde kişi,

hürriyeti için anlaşma yaptığı kölesi ve ticaret için olan kö-

leleri için de fıtır sadakası vermez.

" ي ن ف ط ر ة ع :و ال ع ب د ب ي ن ش ر يك ه م ال ن د م "ل ىو اح İki kişinin ortaklaşa sahip olduğu köle için ortaklardan

hiçbiri fıtır sadakası vermez.

ه " ع ب د ل م ال ف ط ر ة ع ن " .ال ك اف ر و ي ؤ د يال م س Müslüman, kâfir olan kölesi için fıtır sadakası verir.

" أ و ب ر م ن ص اع ر ص اعو ال ف ط ر ة ن ص ف ت م ش ع ير أوز ب يب م ن "أ و Fıtır Sadakasının Miktarı: Buğdaydan yarım sa’, hur-

madan veya kuru üzümden ya da arpadan 1 sa’dır.

أ ب يح ن يف ة و م ح م د " ب ال ع ر اق ث :و الص اع ع ن د ان ي ة أ ر ط ال .م " ي


İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre 1 sa’,

Irak rıtılı(36) ile 8 rıtıl’dır.

" أ ب وي وس ف و ث :و ق ال س ة أ ر ط ال .ل ث خ م " ر ط ل İmam Ebu Yusuf’a göre ise 1 sa’, 5 tam Irak rıtılı ve 1/3

rıtıl’dır.

Fıtır Sadakası Ne Zaman Vacip Olur?

ال " ال ف ط ر ة ي ت ع ل ق ب ط ل وع ر و و ج وب ال ف ط الث ان يف ج م ي و ،ر م ن ف م ن ذ ل ك ق ب ل ف ط ر ت ه :م ات ب ت ج ط ل و م .ل م ب ع د و ل د أ و ل م أ س ن وع

ر ب :ال ف ج " ف ط ر ت ه.ل م ت ج Fıtır sadakası, Ramazan Bayramının birinci günü fecrin

doğmasıyla birlikte kişiye vacip olur. Dolayısıyla fecir doğ-

madan önce ölen kimseye fıtır sadakası vacip olmaz. Aynı

şekilde fecrin doğmasından sonra Müslüman olan kimseye

veya fecirden sonra doğan çocuğa fıtır sadakası vacip olmaz.

ر ج واال ف ط ي و " ي خ أ ن ل لن اس ت ح ب م س ر ي و ال ف ج ال ف ط ر ر ة ب ع د ط ل وع إل ىال م ص لى ال ف ط ر ف إ ن ق د .ق ب ل ال خ ر وج م اق ب ل ي و .ج از :م وه و إ ن

ال ف ط ر م ي و ق ط :أ خ ر وه اع ن او ك ان ع ل ي ه م ،ل م ت س ر اج ه "إخ Müslümanların fıtır sadakasını, fecrin doğmasından

sonra bayram namazına gitmeden önce vermeleri müstehap-

tır. Şayet bayram gününden önce verecek olurlarsa bu da

caiz olur. Fıtır sadakasını bayram gününden sonraya kadar

vermezlerse yine de yükümlülük kalkmaz, fıtır sadakasını

vermeleri gerekir.

(36) 1(Bir) Irak rıtılı, 406,25 gr’dır.


م الص و ك ت اب

ORUÇ KİTABI

Orucun Türleri:

" م ض ر ب ان بو ن ف ل:الص و " .و اج Oruç, farz ve nafile olmak üzere iki kısımdır:

" ب ن ه م اي ت ع ل ق ض ر ب ان:ف ال و اج ب ع ي ن ه ب م ر م ،ز م ان م ،ض ان ك ص و ر ال م ع ي ن ب ن ،و الن ذ م ه ف ي ج وز ص و ف ي ة م ن الل ي ل :ن و ح ت ىأ ص ب ح إ ن ل م ي .

ن ه و ب ي ن اب ي ز أ ت ه الن ي ة ف يم " .لز و ال اأ ج Farz olan oruçlar iki kısma ayrılır:

1- Özel bir vakitle belirlenmiş oruçlar: Tutmak için

özel bir vakit tayin edilmiş olan oruçlardır. Ramazan orucu

ve zamanı belli olan adak orucu böyledir. Bu oruçlara gece-

den niyet edilmesi caizdir. Şayet geceden niyet edilmeyip bu

şekilde sabahlanırsa zeval vaktine kadar (şeri gündüzün ya-

rısından önce) bu oruçlara niyet etmek caizdir.

الث ان ي" م :و الض ر ب ف يالذ ي ث ب ت م ا و الن ،ة ر م ض ان ر ك ق ض اء ذ و ال ك ف ار ات ي ج وز ص و ،ال م ط ل ق ف ال الل ي ل م ه إل " .ب ن ي ة م ن

2- Özel bir vakitle belirlenmemiş oruçlar: Bunlar; Ra-

mazan orucunun kazası, zamanı tayin edilmemiş adak orucu

ve kefaret oruçları gibi kişinin zimmetinde sabit olan oruç-

lardır. Bu gibi oruçların geceden niyet edilmeksizin tutul-

ması caiz değildir.


ك له ي ج وز ب ن ي ة ق ب ل ال" " .ز و ال و الن ف ل Nafile olan bütün oruçlar için zeval vaktinden önce niyet

etmek caizdir.

Ramazan Ayının Tespiti:

ال ه ال " أ ن ي ل ت م س وا ع و ال ع و ي ن ب غ يل لن اس الت اس م ف يال ي و ل ر ين م ن ش ه ،ش ع ب ان ر أ و غ م .ص ام وا:ف إ ن و إ ن م ل واع د :ع ل ي ه م ع ب ان ة ش أ ك

م ث ين ي و " .ث م ص ام وا،ا ث ال Müslümanların, şaban ayının yirmi dokuzuncu gününü

otuzuncu gecesine bağlayan akşam vakti hilali gözetleme-

leri gerekir. Şayet hilali görecek olurlarsa ertesi gün Rama-

zan orucunu tutmaya başlarlar. Ancak hava bulutlu olduğu

için hilali göremezlerse şaban ayını otuza tamamlayıp Ra-

mazan orucunu ertesi gün tutmaya başlarlar.

ه " د ر م ض ان و ح ل م ام ش و ص ام :و م ن ر أ ىه ال ب ل اإل ه اد ت ه إ ن ل م ي ق . "

Bir kimse Ramazan hilalini tek başına görürse Müslü-

manların imamı onun şehadetini kabul etmese bile kendisi

oruca başlar.

" ك ان فيف إ ن ع ل ة غ ب ار:الس م اء ابأ ي س ح أ و م ام ، اإل ق ب ل ي ة ال ه ف ير ؤ ل د ال ع د ل ش ه اد ة ال و اح ام ر أ ة ،ال ك ان أ و ك ان ا ح ر ،ر ج ال

ع ب د " .ا أ و


Gökyüzünde hilalin görülmesine engel olan toz veya bu-

lut gibi bir şey varsa Müslümanların imamı hilalin görül-

mesi konusunda adaletli bir Müslümanın şahitliğini kabul

eder. Hilali gören adaletli Müslümanın erkek veya kadın ol-

ması ya da hür veya köle olması arasında fark yoktur.

عح ت ىي ر الش ه اد ة ت ق ب ل ل م :الس م اء ع ل ةف يإ ن ل م ي ك ن ف " ج م اه

ال ع ل م ب خ ب ر ه م " .ك ث يري ق ع Şayet gökyüzünde hilalin görülmesine engel olan bir du-

rum yoksa Müslümanların imamı, tek kişinin şehadetini ka-

bul etmez. Bu durumda, verdikleri haber ile kesin bilginin

hâsıl olacağı bir topluluğun hilali gördüklerine dair şahitlik

etmeleri gerekir.

" م الص و ر :و و ق ت ال ف ج ين ط ل وع ح الش م س م ن " .الث ان يإل ىغ ر وب Orucun vakti:

İkinci fecrin (fecrisadığın) doğmasıyla başlar, güneş ba-

tıncaya kadar devam eder.(37)

م ه و " :و الص و ل ال ك ع ن م س اك ار و اإل ن ه م اع و الج ع م ،ا الش ر ب " .الن ي ة

Oruç: Kişinin oruç tutma niyetiyle gündüz (fecrisadığın

doğuşundan güneşin batışına kadar) yemekten, içmekten ve

cima yapmaktan kendisini alıkoyması, bu şeylerden uzak

durmasıdır.

(37) Fecrisadık (gerçek fecir): Ufukta enine yayılan ışıktır ve gittikçe

göğe yayılır. Fecrikâzipten (yalancı fecirden) yaklaşık 12 dakika sonra

ortaya çıkar.


Oruç İle İlgili Hükümler:

ي ف إ ن أ ك ل الص ائ م " ام ع ن اس ج أ و ش ر ب ق ض اء ا أ و ،و ل :ل م ي ف ط ر ك ف ار ة. " ع ل ي ه ،و ل

1- Oruçlu olan kimse unutarak yer, içer veya cima ya-

parsa orucu bozulmaz; kaza da kefaret de gerekmez.

ت ل م و" ف اح ن ظ ر إل ى،إ ن ن ام أ و ف أ ن ز ل أ د ه ن ،ام ر أ ة ت ج م ،أ و اح أ و ت ح ل اك ق ب ل ،أ و ي ف ط ر :أ و " .ل م

2- Oruçlu olan kimse uykuda iken ihtilam olur veya uya-

nık iken kadına baktığından dolayı inzal olursa orucu bozul-

maz. Aynı şekilde yağ sürünür, hacamat olur, sürme çeker

veya eşini öperse yine orucu bozulmaz.

ل ة " ب ق ب أ ن ز ل ل م س ،إ ن " .ف ع ل ي ه ال ق ض اء د ون ال ك ف ار ة :أ و 3- Eşini öptüğünden veya ona dokunduğundan dolayı in-

zal olan kimsenin orucu bozulur ve o günü kaza etmesi ge-

rekir. Fakat kefaret gerekmez.

ه " ل ة إذ اأ م ن ع ل ىن ف س ب ال ق ب ب أ س ل م ي أ م ن ،و ل ر ه إن " .و ي ك 4- İnzal olmayacağından ve (cima yapma konusunda)

nefsine hâkim olacağından emin olan kimsenin eşini öpme-

sinde bir sakınca yoktur. Şayet kendinden emin değilse eşini

öpmesi mekruh olur.

ء " ال ق ي :و إ ن ذ ر ع ه ع ام د .ل م ي ف ط ر ت ق اء ف يه م ا و إ ن اس ه ي ل ع ف :ل ء " .اء ض الق


5- Kişi istemeyerek kusarsa (kusmuğunu geri yutmaması

şartıyla) orucu bozulmaz. Kasıtlı olarak ağız dolusu kusarsa

orucu bozulur, o günü kaza etmesi gerekir.

ال ح د يد " اب ت ل ع ال ح ص اأ و ،أوالن و اة :و م ن ،وق ض ى،أ ف ط ر و ل " .ك ف ار ة ع ل ي ه

6- Çakıl taşı veya demir ya da hurma çekirdeği yutan

kimsenin orucu bozulur, o günü kaza etmesi gerekir. Fakat

kefaret gerekmez.

م ا،ن ف يأ ح د الس ب يل ي ا ع ام د و م ن ج ام ع " ش ر ب أ و أ ك ل ت غ ذ ىي أ و او ىب ه ي ت د ك ف ار ة ا،و ال ك ف ار ة ف ع ل ي ه ال ق ض اء :ب ه أ و ث ل " .لظ ه ار م

7- Kişi, eşiyle önden veya arkadan kasıtlı olarak cima ya-

par, gıda maddesi olan bir şeyi yer, içer veya bununla tedavi

olursa orucu bozulur, hem o günü kaza etmesi gerekir hem

de kefaret gerekir. Orucun kefareti, zıhar kefareti gibidir.(38)

(38) Zıharın kefareti ayette belirtildiği üzere şu şekildedir: Allah-u

Teâlâ şöyle buyuruyor: “Hanımlarına zihar yapan (hanımlarıyla cima

yapmamak için “Senin sırtın, annemin sırtı gibidir.” diyen) ve sonra

söyledikleri bu sözden vazgeçip (hanımlarıyla cima yapmaya) dön-

mek isteyenlerin, (hanımlarıyla cimanın kendilerine helal olabilmesi

için) hanımlarına dokunmadan önce (söyledikleri zihar sözüne kefa-

ret olarak) bir köle azat etmeleri gerekir. İşte bu, zihar suçunu işle-

diğinizde yerine getirmeniz emredilen hükümdür. Muhakkak ki Al-

lah, işlediğiniz her şeyden haberdardır (her şeyi gizlisiyle açığıyla en

ince teferruatına kadar bilendir ve buna göre hesap soracaktır). Kim de

bir köle azat etme imkânı bulamazsa hanımıyla cima yapmadan

önce peş peşe iki ay oruç tutsun. Kimin de peş peşe iki ay oruç tut-

maya gücü yetmezse altmış miskine yemek yedirsin. İşte bu hüküm-

lerin verilmesinin sebebi, Allah’a ve rasulüne gerçek manada iman

edip boyun eğmeniz içindir. Ve işte bu hükümler, Allah’ın (kulları

için koyduğu) sınırlarıdır (sakın Allah’ın sınırlarını aşmayın). Bilin ki


ف " ج ام ع ف أ ن ز ل و م ن ال ف ر ج ال ق ض اء :يم اد ون ك ،ف ع ل ي ه ف ار ة و ل " .ع ل ي ه

8- Kişi hanımıyla önden veya arkadan cima yapmaksızın

temasta bulunur ve inzal olursa orucu bozulur, o günü kaza

etmesi gerekir. Fakat kefaret gerekmez.

" ك ف ار ةو ل ي س ر ر م ض ان غ ي ر ش ه م " .ف يإف س اد ص و 9- Ramazan orucu dışındaki oruçların bozulmasından do-

layı kefaret gerekmez.

د او ى" أ و ف يأ ذ ن ي ه أ ق ط ر أ و ت ع ط اس أ و ت ق ن اح أ و أ و ج ر و م ن د م اغ ه ف ه أ و ف و ص ل الد و اء إل ىج و آم ة ب د و اء ر ط ب ائ ف ة أ و أ ف ط ر :ج

" .و ل ز م ه ال ق ض اء د ون ال ك ف ار ة .10- Bir kimse ağızdan veya makattan ilaç alır, burnuna

(enfiye yoluyla) bir şey çeker veya kulağına ilaç damlatırsa

orucu bozulur. Aynı şekilde karnında bulunan açık yaraya

ıslak veya nemli bir ilaç koyar ve bu ilaç midesine ulaşırsa,

yine kafasındaki açık yaraya ıslak veya nemli bir ilaç koyar

ve bu ilaç beynine ulaşırsa orucu bozulur, kaza etmesi gere-

kir. Fakat kefaret gerekmez.

ل يل ه " إ ن أ ق ط ر ف يإح ع ن د أ ب يح ن يف ة :و وم ح م د،ل م ي ف ط ر و ق ال ".ي ف ط ر :أ ب وي وس ف

Allah’ın hükümlerini ve sınırlarını inkâr edenler için çok can yakıcı

bir azap vardır.” (el-Mücadele: 3-4)


11- Şayet kişi erkeklik uzvunun deliğine ilaç damlatırsa

İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre orucu bo-

zulmaz, İmam Ebu Yusuf’a göre ise orucu bozulur.

ي ئ " ش ذ اق :ب ف يه ا و م ن ر ه ل ه ذ ل ك ،ل م ي ف ط ر " .و ي ك 12- Yutmaksızın bir şeyin tadına bakan kişinin orucu bo-

zulmaz, fakat böyle yapması mekruhtur.

ن ه ب د" ك ان ل ه ام ت م ض غ ل ص ب ي ه االط ع ام إذ ا ر ه ل ل م ر أ ة أ ن " .و ي ك 13- Kadının seçeneği olduğunda çocuğuna yedireceği ye-

meği ağzıyla çiğnemesi mekruhtur. Fakat başka bir seçeneği

yoksa (yutmaksızın) ağzıyla çiğnemesinde bir mahzur yok-

tur.

الص ائ م " ي ف ط ر ل ر ه ،و م ض غ ال ع ل ك أ ن ه ي ك " .إل 14- (Tatsız ve ağızda dağılmayan) Sakız çiğnemek orucu

bozmaz, fakat mekruhtur.

ك ان م ر يض " ر ر م ض ان ا و م ن إن ص ام از د اد م ر ض ه ،ف يش ه ف خ اف و ق ض ى: "أ ف ط ر

15- Ramazan ayında hasta olan kimse, oruç tuttuğunda

hastalığının artacağından korkarsa oruç tutmaz (oruçluysa

orucunu bozar) ve tutmadığı oruçları (Ramazan dışında sağ-

lığına kavuştuğunda) kaza eder.

ك ان م س اف ر " ب الص ا و إ ن ر ت ض ي س ل م أ ف ض ل :و م ه أ إ ن و،ف ص و ف ط ر " .ج از :و ق ض ى


16- Ramazan ayında yolculukta olan kimsenin, kendisine

zarar vermeyecekse oruç tutması daha faziletlidir. Bununla

birlikte yolculukta oruç tutmaz, sonra kaza ederse bu da caiz

olur.

Orucun Kazasıyla İlgili Hükümler:

و ه م " ال م س اف ر أ و ال م ر يض م ات ال ه م او إ ن ي ل ز م :اع ل ىح ه م ال م

أ ق ام ف إ ن ص ح ال م ر .ال ق ض اء أ و اال ق ض اء ل ز م ه :م ات اث م ال م س اف ر يض م ق ام ة ر الص ح ة و اإل " .ب ق د

1- Ramazan ayında hasta veya yolcu olan kimseler, bu

halleri devam ederken ölürlerse hastalık veya yolculuk es-

nasında tutmadıkları oruçları kaza etmekle yükümlü olmaz-

lar. Ramazan ayı bittikten sonra sağlığına kavuşan hasta

veya mukim olan yolcu ölürse Ramazan ayından sonra sağ-

lıklı ve mukim olduğu günler kadar, Ramazan ayında tutma-

dığı oruçları kaza etmekle yükümlüdür.(39)

ش اء ف ر و ق ض اء " ر ر م ض ان إن ش اء ت اب ع ه ،ه ق ش ه " .و إ ن 2- Kişi Ramazan orucunun kazasını ayrı ayrı tutabileceği

gibi dilerse peş peşe de tutabilir.

و" آخ ر ر م ض ان ر ش ه أ خ ر ه ح ت ىد خ ل الث ان ي:إ ن ر م ض ان ص ام ه ال و ل ىو ق ض ، ي ة ع ل ي ه ،ب ع د ف د " .و ل

(39) Şöyle ki: Kişi Ramazan ayında hastalık veya yolculuktan dolayı

beş gün oruç tutmamış, Ramazan ayı bittikten sonra ancak üç gün sağ-

lıklı veya mukim olarak yaşamış, daha sonra ölmüşse bu durumda Ra-

mazan ayında tutmadığı üç günü kaza etmekle yükümlü olur.


3- Ramazan orucunun kazasını gelecek Ramazan ayına

kadar geciktiren kimse, önce içinde bulunduğu Ramazan

ayının orucunu tutar, ondan sonra kazaya bıraktığı oruçları

kaza eder ve fidye vermesi gerekmez.

Oruçla İlgili Diğer Hükümler:

ا" ي ه م و ل د اأ و ه م اف ت اع ل ىأ ن ف س خ ع إن أ ف ط ر ت ا:و ال ح ام ل و ال م ر ض ا ي ة ع ل ي ه م ف د " .و ق ض ت او ل

1- Hamile veya emziren anneler oruç tuttukları takdirde

kendilerine veya çocuklarına bir zarar geleceğinden endişe

ederlerse oruç tutmayıp daha sonra tutmadıkları bu günleri

kaza ederler ve fidye vermeleri de gerekmez.

ع ل " ي ق د ر ال ف ان يال ذ يل و الش ي خ م و ي :ىالص و ك ل ط ع م ل ي ف ط ر ك ين م س م ص ن ص ف ا ي و أ و ب ر م ن ص اع ا اع ص اع ر أ و ت م ش ع ير م ن ا م ن

" .ك م اي ط ع م ف يال ك ف ار ات 2- Çok yaşlı olduğundan dolayı oruç tutmaya güç yetire-

meyen kimse oruç tutmaz. Fakat Ramazan ayında oruç tut-

madığı her gün için, diğer kefaretlerde olduğu gibi, bir mis-

kine yarım sa’ buğday veya bir sa’ hurma yahut bir sa’ arpa

vermesi gerekir.

ر ر م ض ان " و ع ل ي ه ق ض اء ش ه م ات أ و ص ىب ه و م ن ن ه أ ط ع م ع :ف إ ن م ل ك ل ي و :و ل يه ك ين ا ص اع ن م س ص اع ص ف ر ا م ن ب رأ و ا ص اع أ و م ن ت م

ش ع ير " .م ن


3- Üzerinde Ramazan kazası bulunduğu halde ölen kimse

şayet fidye verilmesini vasiyet etmişse tutmadığı her oruç

için velisinin, miskine yarım sa’ buğday veya bir sa’ hurma

yahut bir sa’ arpa vermesi gerekir.

ف ي" أ و الت ط وع م د خ ل ف يص و ث م أ ف س ص و م ن ة الت ط وع :د ه م اال ا " .ق ض اه م

4- Nafile oruca veya nafile namaza başlayan kimse bun-

ları tamamlamadan bozarsa kaza etmesi gerekir.

ف ي" ل م ال ك اف ر أ س أ و إ ذ اب ل غ الص ب ي ن ه ار و أ م س ك ا:ر م ض ان ب ع ض ا م ه م ه م او ص ام ا،ب ق ي ة ي و ا،ب ع د م ه م ي و ي ام ام ض ىم ن ه و ل " .و ل م ي ق ض

5- Çocuk Ramazan ayının gündüzünde büluğa erer veya

kâfir olan kimse Ramazan ayının gündüzünde Müslüman

olursa, günün kalan kısmını yiyip içmeksizin ve cima yap-

maksızın geçirir, Ramazan ayının kalan kısmında ise oruç

tutar. Fakat daha önce tutmadığı oruçları kaza etmesi gerek-

mez. Aynı şekilde çocuğun büluğa erdiği günü, kâfirin de

Müslüman olduğu günü kaza etmesi gerekmez.

ر ر م ض ان " ع ل ي ه ف يش ه أ غ م ي ل م :و م ن م ال ذ يح د ث ال ي و ي ق ض

اء غ م ه ،ف يه اإل " .و ق ض ىم اب ع د 6- Ramazan ayında oruç tutarken bayılan kişinin bayıl-

dığı günü kaza etmesi gerekmez fakat ondan sonraki baygın

geçirdiği günleri kaza etmesi gerekir.(40)

(40) Bu kimse bayıldığı gün oruç tutmaya niyet etmiş ve orucu bozan

herhangi bir şey yapmamıştır. Bunun için bugünü kaza etmesi gerekmez.


" ر ر م ض ان و إ ذ اأ ف اق ش ه ن ون ف يب ع ض " .ق ض ىم ام ض ىم ن ه :ال م ج 7- Akıl hastası olan kimse, Ramazan ayının bir kısmında

akıl sağlığına kavuşursa oruç tutmadan geçirdiği günleri

kaza eder.

:ال م ر أ ة و إ ذ اح اض ت " ،أون ف س ت " إذاط ه ر ت.و ق ض ت ،أ ف ط ر ت 8- Hayızlı veya lohusa olan kadın oruç tutmaz (oruçluysa

orucunu bozar) ve tutmadığı günleri daha sonra kaza eder.

" ال م س اف ر ق د م إ ذ ا و ط ه ر ت ، ال ح أ و الن ه ار ب ع ض ف ي :ائ ض الط ع ام ب ق ي ة أ م س ك اع ن م ه م او الش ر اب " .ي و

9- Ramazan ayında gündüzün bir kısmında mukim olan

yolcu veya hayızdan temizlenen kadın, günün kalan kısmını

bir şey yemeksizin ve içmeksizin geçirir.

ر " ي ظ نأ ن ال ف ج و ه و ت س ح ر و م ن ي ط ل ع ل م و ه و أ ف ط ر ر ىأ ن ي أ و ال أ ن ت ب ي ن ث م غ ر ب ت ق د الش م الش م س أ ن أ و ط ل ع ق د ر ل م ف ج س

م :ت غ ر ب ال ي و ك ف ا،ق ض ىذ ل ك " .ر ة ع ل ي ه و ل 10- Kişi ikinci fecrin doğmadığını zannederek sahur ya-

par ve sonra fecrin doğduğunu anlarsa veya güneşin battı-

ğını zannederek orucunu açar ve sonra güneşin batmadığını

anlarsa bu günü kaza etmesi gerekir. Fakat kefaret gerek-

mez.

Fakat baygın olarak geçirdiği diğer günler için niyet etmemiştir. Dola-

yısıyla bu günleri kaza etmesi gerekir.


Hilali Gözetleme İle İlgili Hükümler:

ه " د ال ف ط ر و ح ل ر أ ىه ال ي :و م ن " .ف ط ر ل م 1- Ramazan Bayramı hilalini tek başına gören kimse oruç

tutmayı terk etmez.

ع ل ة" ب الس م اء ك ان ب :و إ ن ي ق ش ه ل م إل ال ف ط ر ل ف يه ال اد ة ل و ام ر أ ت ي ن ر ج ل " .ر ج ل ي ن أ و

2- Gökyüzünde hilalin görülmesine engel olan toz veya

bulut gibi bir şey varsa, Ramazan Bayramı hilalinin görül-

düğü konusunda ancak iki Müslüman erkeğin şehadeti veya

bir Müslüman erkek ile iki Müslüman kadının şehadeti ka-

bul edilir.

ع ل ة" ب الس م اء ي ك ن ل م ي :و إ ن ث ل م ك ع ش ه اد ة ج م إل ير ي ق ع ق ب ل " ال ع ل م ب خ ب ر ه م .

3- Şayet gökyüzünde hilalin görülmesine engel olan bir

durum yoksa ancak verdikleri haber ile kesin bilgi hâsıl ola-

cak büyük bir Müslüman topluluğun Ramazan Bayramı hi-

lalini gördüklerine dair şehadet etmesi gerekir.

ع ت ك اف ال ب اب İTİKÂF BAHSİ

ت ح ب" م س ع ت ك اف "ال İtikâfın Hükmü: İtikâf, müstehaptır.


م " د م ع الص و ف يال م س ج الل ب ث ع ت ك اف و ن ي ة و ه و " .ال İtikâf; oruçlu olarak ve itikâf niyetiyle mescidde kal-

maktır.

İtikâfla İlgili Hükümler:

ء و الل " ال و ط ر م ع ل ىال م ع ت ك ف ل ة و ي ح و ال ق ب أن ز ل م س ل ة .وإن ب ق ب اع ت ك اف ه ،و ع ل ي ه ا :ف س د " لق ض اء .،أول م س

1- İtikâfta olan kimsenin eşiyle cima yapması, ona do-

kunması veya onu öpmesi haramdır. Eğer öptüğü veya do-

kunduğu için inzal olursa itikâfı bozulur ve kaza etmesi ge-

rekir.

ر ج " ي خ و ل د إل الم ع ت ك ف ال ج اإلن س ان ل ح اج ة م ن ال م س ج م ع ة أ و ع . س اع ة ب غ ي ر د الم س ج م ن أب يح ن يف ة و ل وخ ر ج ع ن د :ف س د ر ،ذ

م ن ث ر ي فس د ح ت ىي ك ون أك :ل .و ق ال م ي و " ن ص ف 2- İtikâfta olan kimse, temel ihtiyaçlarını karşılamak

veya cuma namazına gitmek dışında mescidden çıkamaz.

Mazeretsiz bir saat mescidden çıkarsa İmam Ebu Hanife’ye

göre itikâfı bozulur, İmam Muhammed ve İmam Ebu Yu-

suf’a göre ise çıkması günün yarısından fazla olmazsa itikâfı

bozulmaz.

ي ب يع و ي ب ت اع ف يال م س " أ ن ب أ س ي و ل غ ي ر أ ن د م ن الس ل ج ر ".ع ة ح ض

3- İtikâfta olan kimsenin, malını mescide getirmeksizin

alım ve satım yapmasında bir mahsur yoktur.


ب خ ي ر " ي ت ك ل م إل ر ه ل ،و ل " .ه الص م ت و ي ك 4- İtikâfta olan kimsenin hayırdan başka bir şey konuş-

maması gerekir. Fakat sürekli susması da mekruhtur.

" ج ام ع ال م ع ت ك ف ف إ ن ن ه ار ل ي ال ي ا ع ام د ا أ و ن اس ".ع ت ك اف ه ب ط ل ا:ا أ و 5- İtikâfta olan kimse gece veya gündüz, bilerek veya

unutarak hanımıyla cima yaparsa itikâfı bozulur.

أ ي " ه اع ت ك اف ع ل ىن ف س أ و ج ب و م ن اب ل :ام اف ه ال ز م ه اع ت ك ،ي ال ي ه ال ت ر ط ل م ي ش م ت ت اب ع ة و إ ن " .ت ت اب ع ف يه او ك ان ت

6- Birkaç gün itikâf yapmayı adak olarak adayan kimse-

nin bu günleri geceleriyle birlikte itikâflı olarak geçirmesi

ve peş peşe yapmayı şart koşmamışsa bile bu günleri peş

peşe yapması gerekir.


ال ح ج ك ت اب HAC KİTABI

" ب و اج ر ار ع ل ىال ح ج يال ح ل م الم س ، ن ال ب ال غ ين ء ، ال ع ق ال ل ة إذ اق د ر واع ل ىالز اد و ال،ال ص ح اء ،ر اح ك ن ف اض ال م س و م ا،ه ع ن ن ه ب د م ن ف ق ة ع ي ال ه إل ى،ل د ه و ع ن ع و ين "ا ن آم الط ر يق ن او ك ،ح

Haccın Hükmü: Hür, büluğ çağına gelmiş, akıllı ve sağ-

lıklı bir Müslümanın, hacca gidip dönünceye kadar ailesinin

zaruri ihtiyaçlarını karşılayacak nafakasını ve kalacakları

yeri temin ettikten sonra, kendisini hacca götürüp getirecek

ve bütün hac masraflarını karşılayacak mala ve bineğe sahip

olması ve yolun da emniyetli olması durumunda ömründe

bir defa hac yapması farz olur.

ف ي" و ي ع ت ب ر ي ك ون ح ق ر مي ح جب ه اال م ر أ ة أ ن ،ل ه ام ح .و جز أ و ت ح ج ب غ ي ر ه م اإذ ي ج وز ل ه اأ ن م ك ة م و ل ن ه او ب ي ن ب ي ك ان ث ة ا ير ة ث ال س

" .ا ف ص اع د و ل ي ال يه ا،أ ي ام Haccın kadına farz olabilmesi için (kendisini hacca götü-

rüp getirecek ve bütün hac masraflarını karşılayacak mala

ve bineğe sahip olduktan ve yol emniyetini sağladıktan

sonra) birlikte hacca gidebileceği bir mahreminin veya eşi-

nin olması gerekir. Eğer ikamet ettiği belde ile Mekke ara-

sında üç gün üç gece veya daha fazla yolculuk mesafesi

varsa yanında mahremi veya eşi olmadan hacca gitmesi caiz

olmaz.


الص ب ي" ب ل غ إ ذ ا و ر م أ ح م ا ب ع د أ أ ، ع ت و ال ع ب د ق ع ، ل ىف م ض ي اح ج ة ا ز ه م اع ن ل م ي ج م ح ج ه م اذ ل ك ".إل س ال

Çocuk ihrama girdikten sonra büluğa erer veya köle ih-

rama girdikten sonra azat edilirse ve bu şekilde haclarına de-

vam ederlerse yaptıkları bu hac, İslam’da farz olan hac ye-

rine geçmez.

د يد ال م و اق يت ت ح ب اب MİKATLARIN SINIRI BAHSİ

ي ت ج " أ ن ي ج وز ل ال ت ي ر و ال م و اق يت م ح إل ن س ان اإل ا ا م او ز ه ة س ين ة خ م ال م د ل .ف ة ذ وال ح ل ي ::ل ه ال ع ر اق ل ذ ات :و ل ه ع ر ق

. الش ام ل ف ة :و ل ه ال ج ح . ل ن و ل ه د .المنازلق ر ن :ج ل و ل ه ل م :ال ي م ن ".ي ل م

Hac veya umreye gidecek olan kimselerin, ihrama gir-

meksizin (ihram elbisesi giyip ihrama niyet etmeksizin) geç-

melerinin caiz olmadığı mikatlar (yerler) şöyledir:

Medine halkı için Zulhuleyfe denilen yerdir.

Irak halkı için Zâtu Irk.

Şam halkı için el-Cuhfe.

Necd halkı için Karn ulmanazil.

Yemen halkı için ise Yelemlem denilen yerdir.

Mikatlarla İlgili Hükümler:

ر ام ع ل ىه ذ ه ال م و " ق د م اإل ح ف إ ن " .ج از :اق يت


1- (Hac ve umreye giden kimselerin) Bu mikatlara var-

madan önce de ihrama girmesi caizdir.

ك ان م " ه ل ز ن و م ن ال م و اق يت يف :ب ع د لاق م " .ت ه ال ح 2- Evi mikat sınırları içerisinde bulunan kimsenin mikat

yeri, Hill bölgesidir.(41)

ك ان ب م ك ة " ر ة ،ال ح ر م :ف م يق ات ه ف يال ح ج :و م ن لال :و ف يال ع م ".ح

3- Mekke’de ikamet edenler, hac için Harem sınırları içe-

risinde ihrama girerler. Umre için ise Hill bölgesinde ihrama

girerler.

İhrama Girmek İle İlgili Hükümler:

ر ام " إ ذ اأ ر اد اإل ح ،اغ ت س ل :و ل أ ف ض ل ،و ض أ ت أ و " .و ال غ س 1- İhrama girmek isteyen kimse, gusleder veya abdest

alır. Fakat gusletmesi daha efdaldir.

ج د ي" ب ي ن ث و يل ي ن و ل ب س غ س أ و ي ن م .و ر د اء ،ا إ ز ار د و ا يب ط س ك ان ل ه ط " .يبإن

2- İzar(42) ve rida’(43) olmak üzere yeni veya yıkanmış iki

giysi giyer. Şayet yanında güzel koku varsa koku sürünür.

(41) Hill: Mikat sınırları içerisinde bulunduğu halde Harem bölgesi-

nin sınırları dışında kalan yerlere verilen isimdir. (42) İzar: Bedenin belden aşağı kısmını örtmek için kullanılan bez

parçasıdır. (43) Rida’: Belden yukarı olan kısmı örtmek için kullanılan bez par-

çasıdır.


" ع ت ي ن ة ل او ي ق ،و ص ل ىر ك الص ال الل ه م إن يأ ر يد ال ح ج ف ي س ر ه :ع ق يب ب الح ج :ن و ىب ت ل ب ي ت ه الح ج .ل يو ت ق ب ل ه م ن ي ك ان م ف ر د ا " .فإن

3- İhram elbisesi giydikten sonra iki rekât namaz kılar.

Şayet ifrad haccı (umre yapmaksızın sadece hac) için ihrama

girecekse niyet eder ve:

"ت ق ب ل ه م ن ي الل ه م إن يأ ر يد ال ح ج ف ي س ر ه ل يو "

“Allah’ım! Ben hac yapmak istiyorum; onu bana ko-

laylaştır ve onu benden kabul et.)” diye dua eder.

ت ه " ص ال " .ث م ي ل ب يع ق يب 4- Namaz kıldıktan sonra telbiye getirir.

" و الت ل ب ي ة : ي ق ول الل ه أن ل ب ي ك ل ب ي ك ش ر يك ،م ل ل كل ب ي ك و الن ع م ة ل ك إن ،ل ب ي ك د و ال ال ح م ل ك،م ل ك ش ر يك " .ل

Telbiye şöyledir:

ش " ل ل ب ي ك الل ه م ل ب ي ك و ل ب ي ك د إن ال ح م ل كل ب ي ك الن ع م ة ر يك ل ك ش ر يك ل " ل كو ال م ل ك

“Allah’ım! Emrine icabet ettim, emrine icabet ettim, em-

rine icabet ettim. Senin hiçbir ortağın yoktur, emrine icabet

ettim. Bütün hamd (mahlûkata benzemekten ve noksan sı-

fatlardan tenzih edilerek her şeyden çok sevilmek ve yücel-

tilmek) senin içindir, bütün nimetler sendendir ve mülkün

tamamı sana aittir, senin hiçbir ortağın yoktur.”


ه ذ " م ن ء ل ب ش ي ي خ ي ن ب غ يأ ن و ل ف يه .ه ال ك ل م ات ز اد :اف إ ن " .ج از

Telbiye getiren kimsenin, bu kelimeleri herhangi bir ek-

siltme yapmadan söylemesi gerekir. Fakat bunlara ilave söz-

ler söylemesi caizdir.

" ل ب ى ف إ ذ ا : ر م أ ح ،ف ق د الر ف م ف ل ي ت ق م ن ع ن ه الل ه ن ه ى ا ث د ال و ال ج " .و ال ف س وق

5- Kişi (ihrama niyet edip) telbiye getirdiğinde artık ih-

rama girmiş olur. Dolayısıyla rafes(44), füsuk(45) ve cidal(46)

gibi Allah-u Teâlâ’nın ihramlı olan kimseye haram kıldığı

her şeyden uzak durması gerekir.

ي ق ت ل ص ي د " إل ي ه ،ا و ل ير ي ش ع ل ي ه ،و ل ي د ل " .و ل 6- İhramlı olan kimse kara av hayvanını avlayamaz, av-

layacak olan kimseye o hayvanın yerini işaret edemez ve

söyleyemez.

ق م يص " ي ل ب س س ر او يل ،ا و ل ة ،ع م ام ة و ل ،و ل ق ل ن س و ق ب اء و ،و ل ل خ ف ي ن ، د الن ع ل ي ،و ل ي ج ل أ ن ف ل ال ك ع ب ي ي ق ط ع ن ف إل " .ن ه م اأ س

(44) Rafes: Cima yapmak ya da kadınların yanında cima ile ilgili veya

cimayı akla getirecek sözler söylemektir. (45) Füsuk: Dini yasakları çiğneyerek korkusuzca ve pervasızca gü-

nah işlemektir. (46) Cidal: İnsanlarla dargınlığa veya düşmanlığa sebep olacak şe-

kilde cedelleşmektir.


7- İhramlı olan kişi gömlek, pantolon, sarık, takke, palto

ve mest giyemez. Fakat terlik bulamadığında aşık kemikle-

rini örten kısmını kestikten sonra mesti giyebilir.

ي غ ط ير أ س ه " ه .و ل ه و ج ط يب و ل ،و ل ل ق ر .ا ي م س ي ح ،أ س ه و ل ي ت ل ح م ن ي ق ص ن ه و ل ب د ش ع ر " .هر ف ظ ن م ل ه و و ل

8- İhramlı olan kimse başını ve yüzünü örtemez, koku sü-

rünemez. Başını ve bedeninde bulunan kılları tıraş edemez,

sakalını kısaltamaz ve tırnaklarını kesemez.

ب و " ث و ي ل ب س ا م ص ب وغ ا ل و ،ب و ر س ب ز ع ف ر ان ب ع ص ف ،ل ،ر و ل إل ي ن ف ض ل يال ي ك ون غ س " .أ ن

9- Zerdeçal, safran ve aspur ile boyanmış elbiseleri giye-

mez. Ancak yıkanmış olursa kokusu ve rengi vücuda geç-

mediği takdirde bu elbiseleri giyebilir.

خ ل ال ح م " ل و ي د ي غ ت س أ ن ب أ س و ا،ام و ل ت ظ ل ب ال ب ي ت م ل و ي س ل م ح ي ان . " .و ي ش د ف يو س ط ه ال ه م

10- İhramlı olan kimsenin gusletmesinde, hamama gir-

mesinde, evin veya (hevdeç, şemsiye gibi) taşınan ve yük-

sekte olduğu için temas etmeyen bir şeyin gölgesinde dur-

masında ve para kesesini beline bağlamasında bir sakınca

yoktur.

ل ر أ س ه " ي غ س ي ت ه ب ال ،و ل ل ح ط م ي و ل " .خ 11- İhramlı olan kimse başını ve sakalını hatmi çiçeği (hi-

biskus gibi güzel koku veren bitkiler) ile yıkayamaz.


الص ل و " ع ق يب الت ل ب ي ة م ن ث ر و ي ك ع ،ات و ك ل م ا ش ر ف اأ و ه ال ب ط

ب ان ا و اد ي ر ك ل ق ي " .و ب ال س ح ار ا أ و 12- Namazlardan sonra çokça telbiye getirir. Herhangi

bir tepeye çıktığında, bir vadiye indiğinde, bir toplulukla

karşılaştığında ve seher vakitlerinde telbiye getirir.

د " ب ال م س ج أ اب ت د د خ ل م ك ة اف إ ذ ا ي .ل ح ر ام ع اي ن ال ب ه ل ل :ت ف إ ذ ا

ب ر " .و ك 13- Mekke’ye girdiğinde öncelikle Mescidi Haram’a gi-

der. Kâbe’yi gördüğünde tehlil (La ilahe illallah) ve tekbir

(Allahu Ekber) getirir.

ف اس " و د ال س أ ب ال ح ج ر اب ت د ت ق ث م و ه ل ل ب ر ب ل ه و ك ي ه ي و ر ف ع م ع د ب ير ت ل م ه ،الت ك ت ه ل ب ق و و اس اس ل ط اع م إن ذ ي م س ي ؤ غ ي ر أ ن " .ا م ن

14- Daha sonra Hacerulesved’in bulunduğu yere giderek

oradan (tavafa) başlar. Ona yönelerek tekbir ve tehlil getirir.

Ellerini kaldırarak onu selamlar ve eğer Müslümanlara ezi-

yet vermeksizin yapabiliyorsa onu öper.

ي م ين ه م م اي ل يال ب ا" ث م ي أ خ ذ ع ن اض ط ب ع ر ،ب "ل ك ق ب ل ذ ه اء د و ق د 15- Akabinde rida’sını (sağ omzu açık kalacak şekilde)

sağ koltuğunun altından alıp sol omzunun üstüne atar (yani

ıdtıba’ yapar) ve Kâbe kapısının bulunduğu yönde sağ tara-

fından yürümeye başlar.


Tavaf İle İlgili Hükümler:

" و اط ع ة أ ش ب س ب ال ب ي ت و ر اء و ي ج .ف ي ط وف يم ال ح ط ع ل ط و اف ه م ن ال و . ث الث ال و اط و ي ر م ل ف يال ش ع ل ىه ،ل اب ق ي يف يم ش ن ت ه و ي م ي ك ل م ام ر . و د ال س ال ح ج ر ت ل م و ي س ت ط اع اس إن ا،ب ه ت م و ي خ لط و اف

م ت ال س " .ب ال 1- Kâbe’yi yedi şavt (tur) tavaf eder. (Kâbe’ye dâhil ol-

duğu için) Tavafı Hatim’in arkasından dolanarak yapar. İlk

üç şavtta remel(47) yapar, diğer şavtlarda ise normal yürü-

yüşle yürür. Hacerulesved’e her uğradığında imkânı varsa

elleriyle dokunarak ve öperek istilam yapar. İmkânı yoksa

ellerini kaldırıp selamlayarak istilam yapar. Tavafı, Haceru-

lesved’e istilam ile tamamlar.

ي ث ف ي ص ل يع إب ر اه يم ،م ق ام ث م ي أ ت ي" ح ع ت ي ن أ و ه ر ك ان د ت م م ن ي س ر د " .ال م س ج

2- Tavafı bitirdikten sonra Makam-ı İbrahim’e giderek

orada iki rekât namaz kılar veya mescidin, kolayına gelen

herhangi bir yerinde kılar.

" ال ق د وم ط و اف االط و اف س ،و ه ذ و ه و ب ب و اج و ل ي .ن ةو ل ي س س ال ق د وم م ك ة ط و اف ل " .ع ل ىأ ه

(47) Remel; uzun adımlar atmamak şartıyla, omuzları sallayarak hız-

lıca yürümektir.


3- Kudûm tavafı denilen bu tavafın yapılması sünnettir,

vacip değildir. Mekke’de ikamet edenlerin kudûm tavafı

yapmaları gerekmez.

Safa ile Merve Arasında

Sa’y Yapmak ile İlgili Hükümler:

ر ج إل ىالص ف ا" اف ي ص ع د ع ل ي ،ث م ي خ ،ه ب ل ال ب ي ت ت ق و ،و ي س ب ر ي ك و ي ص ل يع ل ىالن ب ي ص ل ىالل -و ي ه ل ل و س ل م ع ل ي ه ع وا-ه لل ه و ي د

" .ب ح اج ت ه 1- Tavaftan sonra kişi Safa Tepesine çıkar. Kâbe’ye dö-

nerek tekbir (Allahu ekber), tehlil (La ilahe illallah) ve Ra-

sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e salavat getirir. Akabinde

haceti için Allah’a dua eder.

يع ل ى" ش ال م ر و ة و ي م و ن ح إل ىب ،ه ت ين ه ثمي ن ح ط ف إ ذ اب ل غ ط ن ال خ ض ر :ال و اد ي يل ي ن ال م س ع ىب ي ن ،ر و ة ال م ح ت ىي أ ت ي ا ي ع س ،ي ن

اف ع ل ع ،اه ي ل ع د ع ص ي ف ك م ط،ل ىالص ف او ي ف ع ل اش و ف ي ط .و ه ذ وف و اط ع ة أ ش " .ت م ب ال م ر و ة ي ب ت د ئ ب الص ف او ي خ ،س ب

2- Daha sonra sükûnetle Merve Tepesine doğru iner. Va-

dinin ortasına geldiğinde iki yeşil işaret arasında hızlı adım-

larla (harvele ile) yürür. Akabinde ağır adımlarla yürüyerek

Merve Tepesine çıkar. Orada, Safa Tepesinde yaptığı gibi

yapar. Böylelikle bir şavt (tur) tamamlanmış olur. Bu şe-

kilde Safa Tepesinden başlayıp Merve Tepesinde biten yedi

şavt (tur) sa’y yapar.


ب ال ،ا ث م ي ق يم ب م ك ة ح ر ام " ال ه ي ط وف ك ل م اب د ل يل ك ل و ي ص ،ب ي ت و اط ع ة أ ش ع ت ي ن س ب " .ر ك

3- Sonra ihramlı olarak Mekke’de kalır, fırsat buldukça

Kâbe’yi tavaf eder ve her yedi şavt (tur) için iki rekât namaz

kılar.

الت ر و ي ة ب ي و " م ك ان ق ب ل ي و ف إ ذ ا الن اس خ ط :م م ام اإل ي ع ل م خ ط ب ب ة ن الن اال خ ر وج إل ىم ف يه ف اض ة و ال و ق وف ى اس و اإل " .ب ع ر ف ات

4- Terviye gününden bir gün önce (zilhiccenin yedinci

günü) imam bir hutbe vererek Müslümanlara Mina’ya

gitme, Arafat’ta vakfe yapma, Arafat’tan Müzdelife’ye

gitme ile alakalı hükümleri öğretir.

Mina’ya Gitmek ile İlgili Hüküm:

م " ي و ر ،ف الت ر و ي ة ف إ ذ اص ل ىال ف ج أ ق ام ب ه اب م ك ة :خ ر ج إل ىم ن ى م ع ر ف ة . ي و ر ال ف ج ،ف ي ث م ح ت ىي ص ل ي اي ت و ج ه إلىع ر ف ات "ق يم ب ه

Haccı eda eden kimse, Terviye günü (zilhiccenin seki-

zinci günü) Mekke’de sabah namazını kıldıktan sonra

Mina’ya gider. Arefe (zilhiccenin dokuzuncu) gününün sa-

bah namazını kılıncaya kadar orada kalır. Sonra Arafat’a gi-

der ve orada durur.

Arafat’ta Vakfe Yapmak ile İlgili Hükümler:

ع ر ف ة " م ي و م ن الش م س :ف إ ذ از ال ت ر الظه م ام ب الن اس ص ل ىاإل .و ال ع ص ر خ ط ب ت ي ن ي ع ل م الن اس ط ب ي ن ي ب ت د ئ ف ي خ إ ق ام ت د و و اح ب أ ذ ان


وي ر م ار و الن ح ال ج ب ع ر ف ة و ال م ز د ل ف ة و ر م ي ة و ال و ق وف االص ال يل ص ف يه م " .ني ت ام وإق ان أذ ب ر ه الظت ق يو ف ر ص والع ر ه الظم ه ب

1- Sabah namazını kıldıktan sonra Arafat Dağına gider ve

orada kalır. Arefe günü güneş tepeden batıya kayınca (öğle

namazının vakti girince) imam, bir ezan ve iki ikametle

Müslümanlara öğle ve ikindi namazını (öğle vaktinde cem

yaparak) kıldırır. Namazdan önce imam iki hutbe vererek bu

hutbelerde Müslümanlara; Arafat ve Müzdelife’de namaz

kılma, vakfe yapma, şeytan taşlama, kurban kesme, tıraş

olma, ziyaret tavafı ile alakalı olan hükümleri öğretir. Hut-

benin akabinde Müslümanlara, öğle namazının vaktinde bir

ezan iki ikametle öğle ve ikindi namazını (cem ederek) kıl-

dırır.

ص ل ى" ه و م ن د ل ه و ح ك ل :ف ير ح ه م اف يو ق ت ص ل ى ن ة م د ه او اح ن يف ة رحمهاهلل أ ب يح أ .تعالىع ن د و م ح م دو ق ال م ع :ب وي وس ف ي ج

ف ر د اال م ن ن ه م " .ب ي 2- Arafat’ta tek başına namaz kılan kimse İmam Ebu

Hanife rahimehullah’a göre; öğle ve ikindi namazlarından

her birini (cem yapmayıp) kendi vaktinde kılar. İmam Ebu

Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise öğle ve ikindi na-

mazlarını cem eder.

ث م " ق ف ب ،ي ت و ج ه إل ىال م و ف ي ق ف ال ج ب ل ك ل.ق ر ب ه او ع ر ف اتب ط ن ع ر ن ة ق فإل " .م و

3- Namazdan sonra vakfe yerine gider ve dağa yakın bir

yerde durur. Batnı Urane (Urane Vadisi) dışında Arafat Da-

ğının hepsi vakfe yeridir.


ب ع ر ف ة " ي ق ف أ ن ع وو ي ع ل ع و ي ن ب غ يل ل م ام ل ت ه و ي د ل ىر اح م الن اس ك " .ال م ن اس

4- İmam, Arafat’ta bineği üzerinde durup dua etmeli ve

Müslümanlara hac ibadetlerini öğretmelidir.

ال و " ق ب ل ل ي غ ت س أ ن ل ه ت ح ب ق وف و ي س . ف يب ع ر ف ات ت ه د و ي ج ".الدع اء

5- Haccı eda eden kimsenin Arafat’ta vakfe yapmadan

önce gusletmesi ve dua hususunda gayretli olması müste-

haptır.

Müzdelife’de Durmak ile İlgili Hükümler:

الش م س " غ ر ب ت ع ل ىه و م ام أ ف اض اإل :ف إ ذ ا ن ت ه م الن اس م ع ه ح ت ىي " ،ف ي ن ز ل واب ه ا.ي أ ت واال م ز د ل ف ة

1- Arefe günü (zilhiccenin dokuzuncu günü) güneş battı-

ğında imam ve onunla beraber bulunan Müslümanlar yavaş

yavaş, sakin bir şekilde Müzdelife’ye gelirler ve orada vakfe

yaparlar.

" ي ن ز ل واب ق ر ب أ ن ت ح ب ب و ال م س ال ذ يع ل ي ه ال م ال ج ة ق ي ل ،د ي ق ال

" .ل ه ق ز ح 2- Müslümanların Müzdelife’de, halifelerin üzerinde ateş

yaktığı ve Kuzah denilen dağın yakınlarında konaklamaları

müstehaptır.


و " ال م غ ر ب م ام ب الن اس إ ق ام ة و ي ص ل ياإل و " .ال ع ش اء ب أ ذ ان 3- İmam, Müzdelife’de Müslümanlara (yatsı namazının

vaktinde) akşam ve yatsı namazlarını (cem ederek) bir ezan

ve bir ikametle kıldırır.

د " و ح ف يالط ر يق ص ل ىال م غ ر ب أ ب يح :ه و م ن ز ه ع ن د ي ج ن يف ة ل م ".و م ح م د

4- İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre;

Müzdelife’ye giderken yolda kişinin akşam namazını tek ba-

şına kılması geçerli olmaz.

" ر ال ف ج ط ل ع ف إ ذ ا ب : م ام ال ص ل ىاإل الن اس ث م ب غ ل س ر و ف ج ق ف

م ع ه و الن اس " .اع د ف ،و ق ف 5- Sabah namazının vakti girdiğinde imam, Müslüman-

lara sabah namazını erken kıldırır; sonra imam vakfe yapar,

Müslümanlar da onunla birlikte vakfe yaparlar ve hep bir-

likte dua ederler.

ب ط ن " ق فإل ام و ك له " .م ح س ر و ال م ز د ل ف ة 6- Müzdelife’de Batnı Muhassir (Muhassir Vadisi) hari-

cindeki yerlerin hepsi vakfe yeridir.

م ع ه ق ب " م ام و الن اس اإل الش م س ث م أ ف اض "ل ط ل وع 7- Daha sonra imam ve beraberinde bulunan Müslüman-

lar, güneş doğmadan önce Müzdelife’den inerek Mina’ya

gitmek için yola koyulurlar.


Cemreleri Taşlamak ile İlgili Hükümler:

ر ة ال ع ق ب ة ف ي ر ف م ن ى .ح ت ىي أ ت وا" ب ط ن ال و اد يي ب ت د ئ ب ج م م يه ام ن م ث ل ح ص ىال خ ذ ف ح ص ي ات " .ب س ب ع

1- Mina’ya geldiklerinde taşlamaya Akabe cemresinden

başlayarak oraya, vadinin ortasından (nohut veya parmak

ucu büyüklüğünde) yedi çakıl taşı atarlar.

ك ل ح ص اة و" م ع ب ر ع .ي ك ي ق ف " .ن د ه او ل 2- Kişi her çakıl taşını attığında tekbir getirir ve taşları

attıktan sonra Akabe cemresinde durmaz.

ح ص اة " " .و ي ق ط ع الت ل ب ي ة م ع أ و ل 3- Akabe cemresine ilk taşı attığında telbiyeyi keser.

Saçları Tıraş Etmek veya

Kısaltmak ile İlgili Hükümler:

" أ ح ب ب ح إن ل ق أ و .ث م ي ذ " .ي ق ص ر ث م ي ح 1- Cemreleri taşladıktan sonra dilerse kurban keser ve

akabinde saçlarını tamamen kazıtır ya da kısaltır.

"و ال ح ل ق أ ف ض ل "2- Saçlarını tamamen kazıtması, kısaltmasından daha ef-

daldir.

الن س اء " ء إل ك لش ي ح ل ل ه " .و ق د


3- Bundan sonra, eşiyle cima yapması dışında (ihramlı

iken ona haram olan) her şey helal olur.

Ziyaret Tavafı ile İlgili Hükümler:

أ و " م ه ذ ل ك ي و ث م ي أ ت يم ك ة م ن ب ع د ال غ م ن م ن ال غ د أ و د ف ي ط وف و ا ع ة أ ش الز ي ار ة س ب ط و اف " .ط ب ال ب ي ت

1- Sonra ya aynı gün (Kurban Bayramının ilk günü) ya

ertesi gün ya da daha sonraki gün Mekke’ye gider ve

Kâbe’nin etrafında yedi şavt (tur) dönerek ziyaret tavafını

yapar.

ة " و ال م ر و الص ف ا س ع ىب ي ن ك ان ف إ ن ال ق د وم ط و اف ع ق يب . ل م االط و اف ع ل ،ي ر م ل ف يه ذ س ع ي ق د م ا.ي ه و ل ي ك ن ل م :لس ع ي و إ ن

ه ع ل و س ع ىب ع د االط و اف " .ىم اق د م ن ار م ل ف يه ذ 2- Şayet kudûm tavafından sonra Safa ve Merve arasında

sa’y yapmışsa ziyaret tavafında remel yapmaz. Ayrıca Safa

ve Merve arasında sa’y yapması da gerekmez. Fakat daha

önce sa’y yapmamışsa bu ziyaret tavafında remel yapar ve

akabinde daha önce anlattığımız gibi Safa ve Merve ara-

sında sa’y yapar.

ح ل ل ه الن س اء " .و ق د " أيضا 3- Ziyaret tavafından sonra eşiyle cima yapması helal

olur.

" ال م ف ر وض ه و االط و اف " .ف يال ح ج و ه ذ 4- Ziyaret tavafı, hacda farz olan tavaftır.


" ه ذ ه ال ي ام ير ه ع ن ر ه ت أ خ أ خ .و ي ك ه اف إ ن ل ز م ه د مع :ر ه ع ن ن د " .وك ذاإنأ خ رال ح ل ق .أ ب يح ن يف ة

5- Ziyaret tavafını kurban kesme günlerinden sonraya ge-

ciktirmek mekruhtur. Şayet kişi bu günlerde yapmayıp ge-

ciktirirse Ebu Hanife’ye göre kan akıtması gerekir. Aynı

şekilde kişinin saçını kazıtmayı ya da kısaltmayı kurban

kesme günlerinden sonraya geciktirmesi mekruh olup Ebu

Hanife’ye göre kan akıtması gerekir.

Cemreleri Taşlamayı

Tamamlamak İçin Mina’ya Dönmek:

ا" " .ث م ي ع ود إل ىم ن ىف ي ق يم ب ه 1- Kişi ziyaret tavafını bitirdikten sonra Mina’ya döner

ve orada ikamet eder.

الث ان " م ال ي و م ن الش م س ز ال ت ف إ ن يم ن ر أي ام م ار ر م ىال :الن ح ج ث ج ،الث ال ب ا ل ت يت ل يال م س ي ب ت د ئ ح ص ي ات ،د اب س ب ع ف ي ر م يه ب ر ي ك

ع و اف ي د ع ن د ه ك ل ح ص اة و ي ق ف " .م ع 2- Kurban kesme gününün ikinci günü (birinci teşrik

günü) güneş tepeden batıya kayınca üç cemreyi taşlar. İlk

olarak mescidin yanındaki cemreden başlayarak oraya yedi

çakıl taşı atar ve her taş atışında tekbir getirir. Yedinci taşı

attıktan sonra bir müddet durup dua eder.

" ه او ،ث م ي ر م يال ت يت ل يه ام ث ل ذ ل ك ع ن د " .ي ق ف


3- Ardından, sonra gelen (ikinci) cemreye de ilk cemreye

attığı gibi yedi taş atar ve bir müddet yanında durup dua

eder.

" ل ك ك ذ ر ة ال ع ق ب ة ه او ،ث م ي ر م يج م ع ن د ي ق ف " .ل 4- Daha sonra Akabe cemresine aynı şekilde yedi taş atar,

fakat taşları attıktan sonra orada durmaz.

ال غ د " ك ان م ن م ار ا:ف إ ذ ا ل ك ر م ىال ج ك ذ الز و ال ب ع د ث " .لث ال 5- Kurban Bayramının üçüncü günü (ikinci teşrik günü)

günü zeval vaktinden sonra, önceki gün yaptığı gibi üç cem-

reyi yine taşlar.

ر " ي ت ع ج ل الن ف إل ىم ك ة ن ف :ف إ ذ اأ ر اد أ ن أ ر اد أ .ر ي ق يم و إ ن :ن الر اب م ف يال ي و ث م ار الث ال ب ع د ر م ىال ج الش م س ع " .ز و ال

6- Kurban Bayramının üçüncü gününde bir an önce git-

mek istiyorsa Mekke’ye gider. Fakat Mina’da kalmak is-

terse Kurban Bayramının dördüncü günü (üçüncü teşrik

günü) güneşin batıya kaymasından sonra diğer günlerde

yaptığı gibi üç cemreyi yine taşlar.

" ق د م ف إ ن م ال ي و ا ف يه ذ ال ف ق ب الر م ي ط ل وع ب ع د الز و ال ل ر :ج أ ب يح ن يف ة رحمهاهللج از ع " .ن د

7- İmam Ebu Hanife’ye göre; Kurban Bayramının dör-

düncü günü fecir doğduktan sonra kişinin, güneşin batıya

kaymasını beklemeden cemreleri taşlaması caizdir.


ن س ان ث ق ل ه " ي ق د م اإل ر ه أ ن " .م ي ح ت ىي ر و ي ق يم .إل ىم ك ة و ي ك 8- Kişinin eşyalarını önceden Mekke’ye göndermesi ve

kendisinin, cemreleri taşlayıncaya kadar Mekke’de ikamet

etmesi mekruhtur.

إل ىم ك ة " ب ال م ح ص :ف إ ذ ان ف ر " .ب ن ز ل 9- Cemreleri taşlayan kimse Mekke’ye döneceği zaman

Muhassab denilen yerde (Ebtah Vadisinde) konaklar.

Veda Tavafı İle İlgili Hükümler:

س " ب ال ب ي ت ف ي ط وف م ك ة خ ل ي د ث م و اط أ ش ع ة ب ف ، ي ر م ل يه ال ط و اف االط و اف " .الص د ر و ه ذ

1- Hac yapan kişi daha sonra Mekke’ye girer, remel yap-

maksızın Kâbe’yi yedi şavt (tur) ile tavaf eder. Bu tavafa,

sader (veda) tavafı denilir.

م ك ة " ل ع ل ىأ ه بإل و اج " .و ه و 2- Mekke ehli dışında hac yapan Müslümanların bu tavafı

yapmaları vaciptir.

ل ه " " .ث م ي ع ود إل ىأ ه 3- Bu tavaftan sonra kişi, (hac ibadeti tamamlandığı için

artık) evine döner.

İfrad Haccı İle İlgili Diğer Hükümler:

م ك ة و ت و ج " ر م ال م ح خ ل ي د ل م ع ل ف إ ن ب ه ا و و ق ف إل ىع ر ف ات ىم اه ال ق د و:ق د م ن اه ع ن ه ط و اف س ق ط ف ق د ء ع ل ي ه ل ت ر ك ه ،م ش ي " .و ل


1- İhrama giren kimse, Mekke’ye girmeden önce Arafat

Dağına gidip daha önce anlattığımız gibi vakfe yaparsa

kudûm tavafı yapma yükümlülüğü ondan kalkar ve bunu

terk ettiği için ceza vermesi gerekmez.

ب ع ر ف ة م اب ي ن " ال و ق وف أ د ر ك ع ر و م ن م ي و م ن الش م س ف ة إل ىز و ال ر الن ح م ي و ر م ن ال ف ج :ط ل وع ال ح ج أ ف ق د " .د ر ك

2- Arefe günü (zilhiccenin dokuzuncu günü) güneşin ba-

tıya kayması ile Kurban Bayramının ilk günü fecrin doğma-

sına kadar geçen süre içerisinde Arafat’ta vakfe yapmaya

yetişen kimse, o yılın hac vaktine yetişmiş olur.

ت از ب ع ر ف ة " و م ن اج ن ائ مأ و ل م ي ع ل م ،ع ل ي ه ى غ م م و ه و ع ر ف ة أ و ا أ ن ه : ز أ ه ذ ل ك ال و ق وف أ ج " .ع ن

3- Bu süre içerisinde Arafat Dağından uyuyarak, bayıl-

mış olarak veya geçtiği yerin Arafat olduğunu bilmeyerek

geçen kimse de Arafat’ta vakfe yapmış sayılır.

" ك الر ج ل ذ ل ك غ ،و ال م ر أ ة ف يج م يع ال أ ن ه ر ر أ س ه ي ف ،ات ك ش ه ه ا و ج ف اب ا.و ت ك ش ت ه ت ر ف ع ص و ت ر م ل ف يالط .لت ل ب ي ة و ل ،و اف و ل

ض ر ي ن يل ي ن ال خ ال م ع ىب ي ن ت س ت ق و .و ل ل ق ر أ س ه او ل ك ن ت ح " .ص ر ل 4- Açıklanan bu hükümlerde kadınlar da erkekler gibidir.

Ancak kadın; başını açmaz fakat (ihramlı iken) yüzünü açar,

telbiye getirirken sesini yükseltmez, tavaf esnasında remel

yapmaz, (Safa ve Merve arasında sa’y yaptığında) iki yeşil

işaret arasında hızlı yürümez ve (ihramdan çıkmak için) ba-

şını kazıtmaz fakat saçını kısaltır.


ال ق ر ان ب اب KIRAN HACCI BAHSİ

تع " الت م ن اأ ف ض ل م ن ف ر اد ال ق ر ان ع ن د " .و اإل Bizim (Hanefi) mezhebimize göre; kıran haccı, temettü

ve ifrad haccından daha efdaldir.

" ف ة ال ق ر ان ي ه ل :و ص ر ة أ ن ال م يق ات ا و ال ح ج م ع ب ال ع م ،م ن و ي ق ول ة الص ال ع ق يب ال : أ ر يد إن ي الل ه م و ال ح ج ر ة ع م ، يل ف ي س ر ه م ا

" .و ت ق ب ل ه م ام ن ي

Kıran Haccının Yapılışı:

Mikat yerinde ihrama girecek olan kimse, umre ile haccı

birlikte yapmaya niyet eder ve iki rekât ihram namazı kıl-

dıktan sonra şöyle dua eder:

ر ة و ال ح ج ف ي " " م ن يس ر ه م ال يو ت ق ب ل ه م االل ه م إن يأ ر يد ال ع م

“Allah’ım! Ben umre ve haccı birlikte yapmak istiyo-

rum, bu iki ibadeti bana kolaylaştır ve onları benden ka-

bul et.”

Kıran Haccı İle İlgili Hükümler:

ب ال :د خ ل م ك ة إ ذ اف " أ ف ط اف و اط اب ت د ع ة أ ش ب س ف يي ر م ل ،ب ي ت

ال و ث الث ال اب اه ن م ل يف يم ش ه ين ت ه.،وي م ع ل ى ع ىب ق ي او ي س ع د ه ر ة و ه ذ ه أ ف ع ال ،ب ي ن الص ف او ال م ر و ة " .ال ع م


1- Kıran haccı yapan kimse, Mekke’ye girdiğinde önce-

likle Kâbe’yi yedi şavt tavaf eder. Bunların ilk üç şavtında

remel yapar, diğerlerinde normal yürür. (Daha önce anlatıl-

dığı gibi) Safa ve Merve arasında sa’y yapar. Bunlar, umre

fiilleridir.

" ال ق د وم ط و اف ب ع د ه ا ي ط وف ث م ع ىو ي ، و الم ر و س الص ف ا ة ب ي ن اب ي ن اف يل ل ح ج ، " .الم ف ر د ح ق ك م

2- Bundan sonra, ihramdan çıkmadan kudûm tavafı yapar

ve tavaftan sonra ifrad haccında açıkladığımız gibi hac için

Safa ve Merve arasında sa’y yapar.

م الن " ر ة ال ع ق ب ة ي و ر ف إ ذ ار م ىج م ن ة أ :ح ب د ذ ب ح ش اة أ و ب ق ر ة أ و و س ب ع ب ق ر ة ن ة أ و اد م ،س ب ع ب د " .ال ق ر ان و ه ذ

3- Kurban kesme günlerinin birinci günü akabe cemresini

taşladıktan sonra bir koyun veya bir sığır ya da bir deveyi

kurban olarak keser. Yahut sığır veya devenin yedide birine

ortak olur. Kestiği bu kurban, kıran haccı kurbanı olur.

ب ح " م اي ذ ل ه ف يال ح ج ص ام ث ال :ف إ ن ل م ي ك ن ر ،ث ة أ ي ام م آخ اي و ه م ف .ع ر ف ة ف ات ه الص و ر ي ح ت ىج اء إ ن م الن ح ي :و " .الد م إ ل هز ج ل م

4- Şayet kurban kesecek durumda değilse hac günlerinde

üç gün oruç tutar ve üçüncü günün orucunu ise en son Arefe

günü tutabilir. Eğer Kurban Bayramının başlangıcına kadar

oruç tutmamışsa bu durumda kurban kesmesi gerekir (kur-

ban kesme yerine oruç tutamaz).


إل " إذ ار ج ع ع ة أ ي ام ل ه ث م ي ص وم س ب ص ام ه اب م ك .ىأ ه و إ ن ة ب ع د ال ح ج ن ا:ف ر اغ ه م ن " .ج از ع ن د

5- (Kişi, kurban kesecek durumda olmadığı için hac gün-

lerinde üç gün oruç tutmuşsa) Evine döndükten sonra yedi

gün daha oruç tutması gerekir. Bu yedi günlük orucu hac

ibadetini tamamladıktan sonra Mekke’de tutması, bize (Ha-

nefilere) göre caizdir.

خ ل ال ق ار ن م ك ة " إل ىع ر ف ات و ت و ،ف إ ن ل م ي د ا ر اف ض ف ق د ص ار :ج ه ب ال و ق وف ر ت ه او ب ط ل ع ن ه د م ،ل ع م ،ل ق ر ان ر ة او ع ل ي ه د مل ر ف ض ،ل ع م

" .و ع ل ي ه ق ض اؤ ه ا6- Kıran haccı niyetiyle ihrama giren kimse, eğer

Mekke’ye girmeyip doğrudan vakfe için Arafat’a giderse

umre yapmadan Arafat’ta vakfe yapmakla umre yapmayı

reddetmiş sayılır. Dolayısıyla artık ondan kıran kanı (kur-

banı) kalkmış olur. Fakat umreyi terk ettiği için ceza olarak

kurban kesmesi ve terk ettiği umreyi de kaza etmesi gerekir.

الت م تع ب اب TEMETTÜ HACCI BAHSİ

ف ر ا" اإل ن اأ ف ض ل م ن "د الت م تع ع ن د Bizim (Hanefi) mezhebimize göre; temettü haccı, ifrad

haccından daha efdaldir.


Temettü Haccıyla İlgili Hükümler:

ي ن " ه ت ع:و ال م ت م ت ع ع ل ىو ج ي ي م ت م ت ع،س وق ال ه د ل و م ت م ي س وق

ي ".ال ه د 1- Temettü haccı yapacak olan kişi; temettü haccını hedy

kurbanını yanında götürerek yapabileceği gibi, hedy kurba-

nını yanında götürmeden de yapabilir.

ت " ال م ت م ف ة ي س وق ا:ع و ص ي ال ذ يل ال م أ ن ي ب ت د ئ م ن ،ل ه د يق ات خ ل م ك ة ، ر ة و ي د ر م ب ع م ل ق أ ،ل ه اوف ي ط ،ف ف ي ح ع ىو ي ح و ي س ي ق ص ر و

ح ل م ن ر ت ه و ق د أ ب الط و اف و ي ق ط ع الت ل .ع م "،ب ي ة إذ ااب ت د 2- Hedy kurbanını yanında götürmeyen kimse te-

mettü haccını şöyle yapar: Mikat yerinde ihrama gireceği

zaman umre yapma niyetiyle ihrama girer. Ardından

Mekke’ye giderek (daha önce anlatıldığı gibi) Kâbe’yi tavaf

eder ve Safa ile Merve arasında sa’y yapar. Daha sonra sa-

çını tamamen kazıtır veya kısaltır. Böylelikle umre ihramın-

dan çıkmış olur. Kâbe’yi tavafa başladığında telbiye getir-

meyi keser.

" ل " .ث م ي ق يم ب م ك ة ح ال 3- Sonra (hac için ihrama girme vaktine kadar) Mekke’de

ihramsız olarak kalır.

م الت ر و ي ة " ك ان ي و ر م ب :ف إ ذ ا د و ف ع ل م أ ح ال م س ج ع ل ه اال ح ج م ن ي ف

ال م ف ر د و ع ل ي ه د م ال ح .عت م الت اج ل م ي ف إ ن د ث ة أ ي ام :ج ف يص ام ث ال ل ه ع ة إذ ار ج ع إل ىأ ه ب " .ال ح ج و س


4- Terviye gününde (zilhiccenin sekizinci günü) Mescidi

Haram’da hac için ihrama girer ve ifrad haccı yapan kimse-

nin yaptığı şeyleri yapar. Temettü haccı yaptığından dolayı

temettü kurbanı kesmesi gerekir. Şayet kurban kesecek du-

rumda değilse (daha önce açıklandığı gibi) hac günlerinde

üç gün, evine döndüğünde ise yedi gün oruç tutması gerekir.

ال ه " ي س وق أ ن ال م ت م ت ع أ ر اد ي ف إ ن ي ه :د ه د ر م و س اق ن إ .ف أ ح ن ة ب د اب م ز اد ة :ك ان ت " .ل ع أون ق ل د ه

5- Temettü haccı yapmak ve hedy kurbanını yanında

götürmek isteyen kişi; ihrama girer ve hedy kurbanını da

yanında götürür. Hedy kurbanı deve ise onu, boynuna nal

veya deri parçası takarak işaretler.

و م " أ ب يي وس ف ن ة ع ن د ال ب د ع ر .ح م د و ي ش ي ش ق س :و ه و ن ام ه اأ ن ال ي م ن ال ج ان ب ع ن .م ن ع ر ي ش ن يف ة و ل أ ب يح " .د

6- İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre;

hedy kurbanı olarak götüreceği deveyi, hörgücünün sağ ta-

rafını hafifçe (kan çıkıncaya kadar) çizerek işaretler. İmam

Ebu Hanife’ye göre bu şekilde bir işaret koyması gerekmez.

و س ع ىو ل م ي :ف إ ذ اد خ ل م ك ة " ر م ب ال ح ط اف م ت ح ل ل ح ت ىي ح ج ي و " .الت ر و ي ة

7- Mekke’ye girdiğinde Kâbe’yi tavaf eder ve Safa ile

Merve arasında sa’y yapar. Fakat terviye gününde hac için

ihrama girinceye kadar ihramdan çıkmaz.


ل ه " ر ام ق ب ق د م اإل ح .ع ل ي ه د م و .ج از :ف إ ن " الت م تع 8- Temettü haccını yapan kişi eğer yanında hedy kurbanı

getirmişse Mekke'ye girdiğinde Kâbe’yi tavaf eder ve Safa

ile Merve arasında sa’y yapar. Fakat terviye gününde hac

için ihrama niyet edinceye kadar umre ihramından çıkmaz.

م الن " ر ف إ ذ اح ل ق ي و ح ل :ح يع م ف ق د ر ام ي ن ج م اإل ح " .ا ن 9- Kurban Bayramı günü tıraş olduğunda artık iki ihram-

dan (hac ve umre ihramından) çıkmış olur.

ق ر ا" تعو ل م ك ة ت م ل ل ه ف ر اد خ او ل ي س إ ن م ال ه م اإل " .ص ة نو 10- Mekke’de ikamet edenler temettü ve kıran haccı ya-

pamazlar, sadece ifrad haccı yapabilirler.

إ ذ اع اد ال م ت م ت ع إل ىب ل د ه ب ع " ر ة و ل م و ال ع م د ف ر اغ ه م ن س اق ي ك ن ت ع ه ي ب ط ل ت م " .ال ه د

11- Temettü haccı yapan kimse, yanında hedy kurbanı

götürmez ve umreyi tamamladıktan sonra beldesine geri dö-

nerse temettü haccı bozulmuş olur.

ه ر ال " ق ب ل أ ش ر ة ر م ب ال ع م أ ق ل م ن أ ر ،ح ج و م ن أ ح ل ه ا ف ط اف و اط ب ع ة أ ش أ ال ح ج ث م د خ ل ت ه ر ر م ب ال ح ج ف ت م م ه او أ ،ش ت ع :ح " .ا ك ان م ت م

12- Hac ayları başlamadan önce umre niyetiyle ihrama

giren kimse, dört şavttan (turdan) az tavaf yaptıktan sonra

hac ayları başlar ve kişi de umreyi tamamlayıp hac için ih-

rama niyet ederse temettü haccı yapmış olur.


ه ر ال ح " ر ت ه ق ب ل أ ش ل ع م ف ص اع د ج و إ ن ط اف و اط أ ش ث م ح ج ا أ ر ب ع ة ع ام ه ذ ل ك ت ع :م ن م ت م " .ا ل م ي ك ن

13- Şayet umre için hac aylarından önce dört veya daha

fazla şavt (tur) tavaf yapar, sonra da aynı yıl içinde hac iba-

detini eda ederse temettü haccı yapmış sayılmaz.

ال ح ج " ه ر ة ،ش و ال:و أ ش ج ة ،و ذ وال ق ع د ذ يال ح رم ن " .و ع ش 14- Hac ayları; şevval ve zilkade ayları ile zilhicce ayı-

nın ilk on günüdür.

ا" ه ر ام ب ال ح ج ع ل ي ق د م اإل ح ر ام ه :ف إ ن " .ا و ان ع ق د ح ج ،ج از إح 15- Kişi hac ayları başlamadan önce hac için ihrama gi-

rerse ihramı caiz ve hac niyeti de geçerli olur.

ال م ر أ ة ع ن د " إ ذ اح اض ت ر ام و و ص ن ع :اإل ح ر م ت و أ ح اغ ت س ل ت ت ت ط أ ن ه ال ر ن ع ه ال ح اجغ ي ح ت ىت ط ه ر م اي ص ب ال ب ي ت " .وف

16- Kadın ihrama gireceği esnada hayız olursa önce gus-

leder, sonra ihrama niyet eder ve Kâbe’yi tavaf hariç, diğer

hacılar gibi hac ibadetlerini yapar. Hayızdan temizleninceye

kadar Kâbe’yi tavaf edemez.

ال و ق وف " ب ع د ح اض ت ،ف إ ن و ب ع ر ف ات الز ي ار ة ب ع د :ط و اف ال ه ء ع ل ي ش ي م ك ة و ل م ن الص د ر ان ص ر ف ت ط و اف " .ت ر ك


17- Kadın, Arafat’ta vakfe ve ziyaret tavafını yaptıktan

sonra hayız görürse veda tavafı yapmadan Mekke’den ayrı-

labilir ve veda tavafını terk ettiği için hiçbir ceza gerekmez.

اي ات ن ج ب اب ر م الم ح İHRAM YASAKLARI

VE CEZALARI BAHSİ

ر م " ال م ح ع ض و ف ،ار ة ف ع ل ي ه ال ك ف :إذ ات ط ي ب ط ي ب اا إ ن ك ف م ام ال أ ق ل .ف ع ل ي ه د م:ز اد ط ي ب ع ض و م و إ ن ق ة:ن " .ف ع ل ي ه ص د

1- İhramlı olan kimse güzel koku sürünürse kefaret ver-

mesi gerekir. Şayet bir uzvun tamamına ya da daha fazlasına

güzel koku sürerse kurban kesmesi gerekir. Ancak bir uzuv-

dan daha az bir kısma koku sürmüşse sadaka vermesi gere-

kir.

ب " ث و يط ا و إ ن ل ب س غ ط ىر ا م خ م أ و ي و ا أ س ه ام ال إ ن .ه د مف ع ل ي :ك و ذ ل ك ق ة:ك ان أ ق ل م ن " .ف ع ل ي ه ص د

2- Kişi, bir günün tamamında dikişli bir elbise giyer veya

başını örterse ceza kurbanı kesmesi gerekir. Fakat bundan

daha az bir müddet dikişli elbise giymiş veya başını ört-

müşse sadaka vermesi gerekir.

" ف ص اع د و إ ن ه ر أ س ر ب ع ف ع :ا ح ل ق د م ل ي ه . أ ق ل ح ل ق م و إن ن ق ة:الر ب ع " .ف ع ل ي ه ص د


3- Kişi ihramlı iken başının dörtte birini veya daha fazla-

sını tıraş ederse ceza kurbanı kesmesi gerekir. Fakat dörtte

birinden azını tıraş ederse sadaka vermesi gerekir.

م " ال م ح اج ع م و اض ح ل ق أ ب يح ن يف ة ف ع ل ي ه :و إ ن ع ن د و ق ،د م ال و م ح م د ق ة:ع ل ي ه أ ب وي وس ف ." ص د

4- İhramlı olan kimse ensesinde bulunan hacamat yerle-

rini tıraş ederse İmam Ebu Hanife’ye göre ceza kurbanı

kesmesi, İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf’a göre

ise sadaka vermesi gerekir.

ل ي ه ف " ي ه و ر ج ي د أ ظ اف ير ق ص ي د .ع ل ي ه د مو إ ن ق ص ا و إ ن ال ر ج أ و خ م .ف ع ل ي ه د م: أ ق ل م ن ق ص و إ ن ق :س ة أ ظ اف ير ةف ع ل ي ه ص د .وإن

ي د م ت ف ر ق ة م ن س ة أ ظ اف ير خ م ل ي ه :ف ع ل ي ه ص د ق ص يب أ د ن ع ق ةي ه ،و ر ج

م ح م د.ف وس يي ب أ و ة يف ن ح " .لد م ل ي ه اع :و ق ال 5- İhramlı olan kimse el ve ayak tırnaklarını keserse ceza

kurbanı kesmesi gerekir. Bir elin bütün tırnaklarını veya bir

ayağın bütün tırnaklarını keserse yine ceza kurbanı kesmesi

gerekir. Fakat beş tırnaktan daha az keserse sadaka vermesi

gerekir. Eğer hem el hem de ayak parmaklarından toplam

beş tırnak keserse İmam Ebu Hanife ve İmam Ebu Yu-

suf’a göre yine sadaka vermesi gerekir, İmam Muham-

med’e göre ise ceza kurbanı kesmesi gerekir.


ع " م ن ل ق ح أ و ل ب س أ و ت ط ي ب ر و إ ن :ذ ي ر م خ ش اء :ف ه و إن ت ة ع ل ىس ش اء ت ص د ق م ن ذ ب ح ش اة و إ ن ث ة أ ص و ع م س اك ين ب ث ال الط ع ام

ث ة أ ي ام ش اء ص ام ث ال " .و إ ن

6- Kişi bir özürden dolayı koku sürünür veya dikişli el-

bise giyer yahut saçını tıraş ederse ceza olarak şunlardan bi-

rini yapma konusunda muhayyerdir:

a) Dilerse bir koyun keser.

b) Dilerse sadaka olarak altı miskine (her birine yarım

sa’ verecek şekilde toplamda) üç sa’ yiyecek verir.

c) Dilerse üç gün oruç tutar.

ة و " و ب ش ه ل م س ق ب ل أ و " .ه د مف ع ل ي :إ ن 7- İhramlı olan kimse eşini şehvetle öper veya ona şeh-

vetle dokunursa ceza kurbanı kesmesi gerekir.

ي ا يأ ح د الس ب يل ي ن ع ام د وم ن ج ام ع ف " ن اس ب ع ر ف ة ا أ و ق ب ل ال و ق وف : ش اة ح جه و ع ل ي ه ،ف س د ل م ،و ي م ض يف يال ح ج ك م اي م ض يم ن

ح جه ه ي ل ع و ،ي ف س د ام ر أ ت ه إذ اح ج .ال ق ض اء ي ف ار ق ع ل ي ه أ ن و ل ي س " .ب ه اف يال ق ض اء

8- Kişi ihramlı iken Arafat’ta vakfe yapmadan önce, ha-

nımıyla önden veya arkadan cima yaparsa, ister kasıtlı yap-

sın isterse unutarak yapsın, haccı geçersiz olur. Bir koyun

kesmesi, haccı bozulmamış kimse gibi hacca devam etmesi

ve bozulan haccını daha sonra kaza etmesi gerekir. Kaza

haccında hanımıyla birlikte hacca gitmişse hanımından ayrı

durması gerekmez.


ب ع ر ف ة م ن و " ال و ق وف ح جه ل :ج ام ع ب ع د ي ف س د ن ةو ع ل ي ه ب ،م .د ال ح ل ق ج ام ع ب ع د " .ف ع ل ي ه ش اة:و إ ن

9- Şayet Arafat’ta vakfe yaptıktan sonra hanımıyla cima

yaparsa haccı bozulmaz fakat (ceza olarak) bir deve kesmesi

gerekir. Saçını tıraş ettikten sonra hanımıyla cima yaparsa

(ceza olarak) bir koyun kesmesi gerekir.

ر ة ق ب ل أ ن ي ط " و اط و م ن ج ام ع ف يال ع م اأ ر ب ع ة أ ش ل ه اأ ف :وف س د ه ج ام .و ع ل ي ه ش اة،و ق ض اه ا،و م ض ىف يه ا، ل ه او إ ن م اط اف ب ع د ع

و اط ت ،ف ع ل ي ه ش اة:أ ر ب ع ة أ ش ر ت ه و ل " .وليلزمهقضاؤها،ف س د ع م 10- Umre yapan kişi, Kâbe’yi dört şavt (tur) tavaf etme-

den önce hanımıyla cima yaparsa umresi bozulur. Bozulan

umresine devam eder ve (ceza olarak) bir koyun keser. Um-

resi bozulduğu için onu kaza eder. Şayet Kâbe’yi dört şavt

tavaf ettikten sonra hanımıyla cima yaparsa (ceza olarak) bir

koyun keser fakat umresi bozulmaz. Dolayısıyla onu kaza

etmesi gerekmez.

ي " ج ام ع ن اس ام ع ع ام :ا و م ن ج .ا د ك م ن م " ف يالح ك 11- Hanımıyla unutarak cima yapan kimse, (cezalar ko-

nusunda) aynı bilerek cima yapan kimse gibidir.

د ث ا" م ح ال ق د وم ط و اف ط اف ق ةف ع :و م ن ك ان ج .ل ي ه ص د ا ن ب و إ ن " .ف ع ل ي ه ش اة:

12- Kudûm tavafını abdestsiz olarak yapan kimsenin sa-

daka vermesi gerekir. Şayet cünüp olarak tavaf yaparsa



ط ا" د ث و م ن الز ي ار ة م ح ط و اف ك ان ج ن .ع ل ي ه ش اةف :ا ف ف ع ل ي ه ا ب و إ ن ن ة م ،ب د الط و اف ي ع يد ذ ب ح ع ل ي ه و ال ف ض ل أ ن " .اد ام ب م ك ة و ل

13- Ziyaret tavafını abdestsiz olarak yapan kimsenin

(ceza olarak) bir koyun kesmesi, cünüp olarak tavaf yapanın

da (ceza olarak) bir deve kesmesi gerekir. Mekke’de kaldığı

müddet içerisinde ziyaret tavafını iade etmesi daha efdaldir

ve bunu iade ettikten sonra kurban kesmesi gerekmez.

" د ث و م ن الص د ر م ح ط و اف ق ةف ع :ا ط اف إ ن .ل ي ه ص د ا ب ك ان ج ن و " .ف ع ل ي ه ش اة:

14- Veda tavafını abdestsiz olarak yapan kimsenin de sa-

daka vermesi gerekir. Şayet cünüp olarak tavaf yaparsa


ا" ط و اف م ن و اط ث ة أ ش ث ال ت ر ك اد ون ه او م ن .ه ش اةف ع ل ي :لز ي ار ة ف م م ن ه ت ر ك إ ن ف ص اع د و و اط ر م :ا أ ر ب ع ة أ ش م ح ".ط وف ه اح ت ىي ا أ ب د ا ب ق ي

15- Ziyaret tavafının üç veya daha az sayıdaki şavtını (tu-

runu) yapmayan kimsenin (ceza olarak) bir koyun kesmesi

gerekir. Şayet dört veya daha fazla şavtını yapmazsa, bu

şavtları yapıncaya kadar sürekli ihramlı olarak kalır.

" ط و اف م ن و اط ث ة أ ش ث ال ت ر ك ق ة:لص د ر او م ن و .ف ع ل ي ه ص د إ ن ر الص د ط و اف ن ه أ ر ،ت ر ك م ت ر ك و اط أ و " .ف ع ل ي ه ش اة:ب ع ة أ ش

16- Veda tavafının üç şavtını (turunu) yapmayan kimse-

nin sadaka vermesi gerekir. Veda tavafını veya ondan dört

şavtı terk eden kimsenin (ceza olarak) bir koyun kesmesi ge-

rekir.


ب ي ن الص ف او ال م " الس ع ي ت ر ك " .امو ح جه ت ف ع ل ي ه د م:ر و ة و م ن 17- Safa ve Merve arasında sa’y yapmayan kimsenin

haccı tamamlanmış olur fakat (sa’yı terk ettiği için) ceza

kurbanı kesmesi gerekir.

م ام " ق ب ل اإل ع ر ف ات م ن أ ف اض " .ف ع ل ي ه د م:و م ن 18- İmamdan önce Arafat Dağından inen kimsenin ceza


ب ال م ز د ل ف ة " ال و ق وف ت ر ك " .ل ي ه د مف ع :و م ن 19- Müzdelife’de vakfe yapmayı terk eden kimsenin ceza


م ار ف يال ي ام " ر م ي ال ج ت ر ك او م ن ت و إ ن .ف ع ل ي ه د م:ك ل ه ر م ي ر ك د و اح م .ف ع ل ي ه د م:ي و ت ر ك إ ن ث ر و م ار الث ال د ىال ج إح ع ل ي ه ف :م ي

ق ة ر ة ال ع ق ب ة م ن .ص د ج م ت ر ك إ ن ر و الن ح م " .ف ع ل ي ه د م:ي و 20- Cemreleri taşlamayı bütün günlerde terk eden kimse-

nin ceza kurbanı kesmesi gerekir. Bir günün cemresini taş-

lamayı terk eden kimsenin de ceza kurbanı kesmesi gerekir.

Üç cemreden birini taşlamayı terk eden kimsenin ise sadaka

vermesi gerekir. Akabe cemresini Kurban Bayramının bi-

rinci günü taşlamayan kimsenin de kurban kesmesi gerekir.

أ ي ام " ال ح ل ق ح ت ىم ض ت ر او إ ن أ خ ر ن يف ة ف ع ل ي ه د مع ن د أ :لن ح ب يح الز ي ار ة عندل ك و ك ذ . ط و اف " .أبيحنيفةرحمهاهللإذ اأ خ ر


21- İmam Ebu Hanife’ye göre, Kurban Bayramı günleri

geçinceye kadar tıraş olmayı geciktiren kimsenin ceza kur-

banı kesmesi gerekir. Aynı şekilde İmam Ebu Hanife’ye

göre, ziyaret tavafını Kurban Bayramından sonraya gecikti-

ren kimsenin de kurban kesmesi gerekir.

ص ي د " ر م ال م ح ق ت ل إ ن ع ا و د ل أ و ق ت ل ه م ن ل ي ه ف ع ل ي ه :

ال ع ام د و الو.ال ج ز اء ت و يف يذ ل ك يو ال م ب ت د ئ و ال ع ائ ي س " .د ن اس 22- İhramlı olan kimse kara av hayvanını öldürür veya

öldürecek olan kimseye yerini gösterirse tam bir ceza ver-

mesi gerekir. Bunu bilerek yapması ile unutarak yapması

arasında yahut ilk defa yapması ile tekrar yapması arasında

fark yoktur.

و أ ب يي و" ن يف ة ع ن د أ ب يح و ال ج ز اء الص ي د ف ي:س ف اأ ن ي ق و م ل م ك ان ال م و ا ف يأ ق ر ب ف يب ر ي ة ال ذ يق ت ل ه ف يه أ و ك ان إل ي ه إن ع ي ق و م ه ،ض

ل " .ذ و اع د 23- İmam Ebu Hanife ve İmam Ebu Yusuf’a göre, öl-

dürülen kara av hayvanı, öldürüldüğü yere göre ya da kırsal

bir alanda öldürülmüşse ona yakın olan yere göre değerlen-

dirilir. Bu değerlendirmeyi adaletli iki kişi yapar.

" ف يال ق يم ة ي ر م خ ه و :ث م ش اء ي اإن ه د ب ه ا ش او ،ا ب ت اع ء إ ن

ت ر ىب ه ط ع ام ب ه ،ا اش ك ف ت ص د ق ع ل ى م ن ص اع ب ن ص ف ك ين ب ل م س رش ع ير ر أ و ت م م ن ص اع إ ن ش اء .أ و ك ل و م ن ص ام ع ن ص اع ب ن ص ف ر

م ك ل ص اع ،ا ي و ش و ع ن ر أ و ت م م م ن " .ا ع ير ي و


Öldürülen hayvanın kıymeti belirlendikten sonra kişi bu

kıymeti şu şekillerde verme konusunda muhayyerdir:

a) Öldürülen hayvanın değeri hedy kurbanı değerine

ulaşmışsa dilerse bir hedy kurbanı alıp keser.

b) Dilerse öldürülen hayvanın kıymeti ile yiyecek satın

alarak her bir fakire yarım sa’ buğday veya bir sa’ hurma ya

da bir sa’ arpa vermek suretiyle fakirlere dağıtır.

c) Dilerse her yarım sa’ buğday için bir gün, her bir sa’

hurma veya arpa için bir gün oruç tutar.

أ ق لم ن ن ص " ف إ ن ف ض ل م ن الط ع ام ص اع ي ر:ف م خ اء إن ش :ف ه و ب ه ش اء ص ام ع ن ،ت ص د ق م و إ ن ا ه ي و " .ك ام ال

Fakirlere dağıttıktan sonra geriye yarım sa’dan az yiye-

cek kalırsa bu konuda kişi muhayyerdir; dilerse bunu sadaka

olarak verir, dilerse bunun yerine tam bir gün oruç tutar.

م ح م د" :و ق ال ف يالص ي د ب ال ه ن ظ يرالن :ي ج ف يم ف ف ي .ظ ير :الظ ب ي اة:ش اةو ف يالض ب ع او ف ي،ش ام ة و ف يالن ع ،ع ن اق:ل ر ن ب

ن ة: ،ب د و ف ي.ج ف ر ة:و ف يال ي ر ب وع م ار ال و ح ش " .ب ق ر ة:ح İmam Muhammed’e göre ise kurbanlık hayvanların

içinde, öldürülen av hayvanına denk olan bir hayvan varsa

onu kesmesi gerekir. Buna göre öldürdüğü ceylan için bir

koyunu, sırtlan için bir koçu, tavşan için (altı aylık) bir oğ-

lağı, devekuşu için bir deveyi, köstebek için (dört aylık) bir

oğlağı, zebra için bir ineği kurban olarak kesmesi gerekir.


ص ي د " ج ر ح ن ا و م ن ش ع ر ه أ و أ و ع ض و ت ف ن ه ا ق ط ع م :م اض م ن ت ه ق يم م ن ط ائ .ن ق ص ر يش ن ت ف إ ن ف خ و ص ي د ق و ائ م ق ط ع أ و ر ج ر م ت ن اع ح ي ز ال ت ه :م ن ل ة ف ع ل ي ه ق يم " .ك ام

24- Kara av hayvanını yaralayan, tüylerini yolan veya bir

uzvunu kesen kimsenin (av hayvanı ölmemişse) hayvanda

meydana getirdiği eksikliği tazmin etmesi gerekir. Yine kişi,

kaçmasına engel olacak şekilde kuşun tüyünü yolar veya av

hayvanının kaçmasına engel olacak şekilde bacaklarını kı-

rarsa bu hayvanın değerinin tamamını sadaka olarak verir.

ص ي د " ك س ر ب ي ض ت :و م ن ة ف ر خف إ ن خ ر ج م ن ال ب ي ض .ه ف ع ل ي ه ق يم " .ا ف ع ل ي ه ق يم ت ه ح ي :م ي ت

25- Av hayvanının yumurtasını kıran kimse, bunun değe-

rini sadaka olarak verir. Şayet yumurtanın içinden ölü yavru

çıkarsa onun sağ halindeki değerini öder.

أ ة و " د و ال ح ال غ ر اب ف يق ت ل و ل ي س و االع ق ور ال ك ل ب ئ ب ي ة و الذ ل ح و ال ف أ " .ج ز اء:ر ة و ال ع ق ر ب

26- (Leş yiyen) Karga, çaylak, köpek, kurt, yılan, akrep

ve fare öldürmesinden dolayı ihramlı olan kimseye ceza

yoktur.

و ال " ل و الن م ال ب ع وض ف يق ت ل و ال ق ر اد و ل ي س ء:ب ر اغ يث ".ش ي 27- Sivrisinek, karınca, pire ve keneyi öldürmesi sebe-

biyle de herhangi bir ceza ödemesi gerekmez.


ل ة " ق ت ل ق م اش اء :و م ن ب م " .ت ص د ق 28- Bit öldüren kimse, dilediği kadar sadaka verir.

ق ت ل ج ر اد ة " ب م اش اء :و م ن ج ر اد ة ،ت ص د ق رم ن ي ر ةخ " .و ت م 29- Çekirge öldüren kimse, dilediği kadar sadaka verir.

Bir hurma, bir çekirgeden daha değerlidir.

ال" م ه م ن ي ؤ ك ل ل ح ق ت ل م ال وه او م ن و ن ح ك الس ب اع ع ل ي ه ف :ص ي د ي ،ال ج ز اء " .ت ج او ز ب ق يم ت ه اش اةول

30- İhramlı iken yırtıcı hayvanlar gibi eti yenilmeyen bir

av hayvanını öldüren kimsenin ceza vermesi gerekir. Bunun

cezası ise bir koyunun değerini geçmez.

" ر م الس ب ع ع ل ىم ح :ه ف ق ت ل ،و إ ن ص ال ء ع ل ي ه ف ال " .ش ي 31- İhramlı olan kimse kendisine saldırdığından dolayı

yırtıcı hayvanı öldürürse herhangi bir ceza ödemesi gerek-

mez.

ص " م ل ح ل ر م إل ىأ ك ال م ح اض ط ر ".ز اء ف ع ل ي ه ال ج :ف ق ت ل ه ،ي د ف إ ن 32- İhramlı olan kimse etini yemek zorunda kaldığından

dolayı av hayvanını öldürürse ceza vermesi gerekir.

ر م الش اة " ال م ح ب ح ي ذ أ ن ب أ س و الد ج و ل اج و ال ب ط و ال ب ق ر ة و ال ب ع ير " .ال ك س ك ر ي

33- İhramlı olan kimsenin koyun, sığır, deve, tavuk ve

evcil ördeği kesmesinde bir sakınca yoktur.


ام " ق ت ل ح م ا ف إ ن ر م س ر و ل ط ي ت أ ن س ا أ و " .ز اء ف ع ل ي ه ال ج :ا م س 34- İhramlı olan kimse paçalı güvercini ya da evcilleşti-

rilmiş bir kuşu öldürürse ceza vermesi gerekir.

ر م ص ي د و " ت :ا إ ذ اذ ب ح ال م ح ب يح ل ه ،ه م ي ت ةف ذ لأ ك ي ح " .ال 35- İhramlı olan kimse av hayvanını keserse kestiği ölü

hükmünde olup yenilmesi helal değildir.

م ص " ر م ل ح أ ن ي أ ك ل ال م ح ب أ س لو ذ ب ح ه و ل ح ال إذ ا،ي د اص ط اد ه ر م أ م ر ه ب ص ي ،ل م ي د له ال م ح " .د ه و ل

36- İhramlı olan kimsenin, ihramlı olmayan kişinin avla-

dığı veya kestiği av hayvanının etinden, eğer o hayvanın ye-

rini göstermemiş veya avlanmasını emretmemişse yeme-

sinde bir sakınca yoktur.

ل " إذ اذ ب ح ه ال ح ال " .ال ج ز اء ه ي ل ع ف :و ف يص ي د ال ح ر م 37- İhramlı olmayan kimse, harem sınırları içerisinde av

hayvanını avlarsa ceza vermesi gerekir.

ش ج ر ه ا" أ و ال ح ر م يش ح ش ق ط ع ه و إ ن و ل ل وك ب م م ل ذ يل ي س و ت ه :م م اي ن ب ت ه الن اس " .ف ع ل ي ه ق يم

38- Kişi harem sınırları içinde bulunan, sahibi bulunma-

yan ve insanların ektiği cinsten olmayan bir otu veya ağacı

keserse kıymetini sadaka olarak vermesi gerekir.


ف ع ل ه ال ق ار ن م م اذ ك ر " ء د م ن اأ و ك لش ي ر د ف ع ل ى:ا ن ف يه ع ل ىال م ف ف يه د م ان ر ت ه ل د مل ح ج ت ه و د م:ال ق ار ن ي ت ج او ز .ع م أ ن اإل ر غ ي ل م يق ات

ر م ر ة و ال ح ج ،م ح ر م ب ال ع م دف ي ل ز م ه :ث م ي ح " .د مو اح 39- İfrad haccı yapan kimsenin, ceza olarak bir kurban

kesmesi gereken bütün durumlarda kıran haccı yapan kim-

senin, biri hac için diğeri umre için olmak üzere iki kurban

kesmesi gerekir. Fakat ihrama girmeksizin mikatı geçen,

akabinde hac ve umre için ihrama giren kimsenin ceza ola-

rak bir kurban kesmesi yeterlidir.

ص ي د " ق ت ل ف ي ر م ان م ح ت ر ك اش إ ذ ا و ا: ه م ن م د و اح ك ل ف ع ل ى

ال ج ك ام ال " .ز اء 40- İhramlı olan iki kişi ortaklaşa bir av hayvanını öldü-

rürlerse her birinin tam bir ceza vermesi gerekir.

ص ي د ال " ف يق ت ل ن ل ح ال ت ر ك و إ ذ ااش دف ع ل ي ه م اج ز اءو ا:ح ر م " .ح 41- İhramlı olmayan iki kişi ortaklaşa haremin av hayva-

nını öldürürlerse, ikisinin tek bir ceza vermesi yeterli olur.

ر م ص ي د " إ ذ اب اع ال م ح اب ت اع ا و " .ف ال ب ي ع ب اط ل:ه أ و 42- İhramlı olan kişi av hayvanını satın alır ya da satarsa

yapılan alışveriş batıl olur.


اإل ح ص ار ب اب İHSAR BAHSİ

أ ص اب " أ و ب ع د و ر م ر ال م ح أ ح ص م ن ال م ض إذ ا ن ع ه م ر ضي م ح ل :ي ه

" .ل ه الت ح لل 1- (Hac veya umre yapmak için) İhrama giren kimse, düş-

man tarafından engellenir ya da bu ibadetinden alıkoyan bir

hastalığa yakalanırsa ihramdan çıkması caiz olur.

ل ه " ب ال ح ا :و ق يل ب ح ب ش اة ت ذ ب ع ث م ل ه اد و و اع ،ر م ي ح ل م ن م ي و ك و .ث م ت ح ل ل،ب ع ي ن ه يذبحهافيه م ي ن :ا ان ق ار ن إ ن ب د " .ب ع ث

2- Ona “Harem bölgesinde kesilmesi için bir koyun gön-

der.” denilir. Bu kişi, koyunu harem bölgesine götürmesi ve

belirli bir günde kesmesi için bir Müslüman ile anlaşır. Be-

lirlenen gün gelip Müslüman koyunu kestiğinde ihramdan

çıkar. Şayet bu kimse kıran haccı niyetiyle ihrama girmişse

harem bölgesinde kesilmesi için iki koyun gönderir.

اإل ح ص ار إل " ي ج وز ذ ب ح د م "ال ح ر م ف يو ل 3- İhsar kurbanının, harem bölgesi dışında başka bir

yerde kesilmesi caiz değildir.

ر ع ن ذ ب ح ه و ي ج وز " الن ح م ن يف ة ق ب ل ي و أ ب يح "د 4- İmam Ebu Hanife’ye göre; (hac için ihrama girmiş

kimse için kesilecek) ihsar kurbanının, Kurban Bayramı gü-

nünden önce kesilmesi caizdir.


و م ح م د" أ ب وي وس ف :و ق ال ي ج وز إل ال ب ال ح ج ل م ح ص ر لذ ب ح ر الن ح م " .ف يي و

İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise hac

için ihrama girmiş kimse için kesilecek ihsar kurbanının,

bayram günleri dışında kesilmesi caiz değildir.

ب " ر ة الذ "ح م ت ىش اء و ي ج وز ل ل م ح ص ر ب ال ع م 5- Umre için ihrama girip de muhsar olan (düşman ya da

hastalık sebebi ile umreyi tamamlayamayan) kimse, ihsar

kurbanını dilediği zaman kesebilir.

ب ال ح ج إذ ات ح ل ل " ر ةف ع ل :و ال م ح ص ر "ي ه ح ج ةو ع م 6- Hac için ihrama girdikten sonra muhsar olan kişinin,

ihramdan çıktıktan sonra bir hac ve bir umre yapması gere-

kir.

ر ة " " .ال ق ض اء :و ع ل ىال م ح ص ر ب ال ع م 7- Umre için ihrama girip de muhsar olan kimsenin, ih-

ramdan çıktıktan sonra bu umreyi kaza etmesi gerekir.

" ر ت ان :و ع ل ىال ق ار ن " .ح ج ةو ع م 8- Kıran haccı için ihrama girip de muhsar olan kimsenin,

ihramdan çıktıktan sonra bir hac, iki umre yapması gerekir.


ي و " ال م ح ص ر ه د ب و و اع د ه ،ا إ ذ اب ع ث م ب ح وه ف يي و ي ذ ،ع ي ن ه م أ ن اإل ح ص ار ق د :ث م ز ال ع ل ىإد ف إ ن و ال ح ج ر ي ال ه د ل ه ي ج ل م :ر اك ز

ي " .الت ح لل و ل ز م ه ال م ض 9- Hac için ihrama girip de muhsar olan kimse, hedy kur-

banını Harem’e gönderdikten ve belirli bir günde kurbanını

kesmesi için bir Müslüman ile anlaştıktan sonra engel orta-

dan kalkarsa;

a) Hedy kurbanı kesilmeden önce kurbanın kesilmesine

ve hac amellerini tamamlamaya yetişme imkânı varsa ih-

ramdan çıkması caiz olmaz, ibadetine devam etmesi gerekir.

د ون ال " ي ال ه د ر ع ل ىإد ر اك ق د " .ح ج ت ح ل ل و إ ن b) Hac amellerini tamamlamaya yetişemiyor fakat kur-

bana yetişebiliyorsa ihramdan çıkar.

ال " د ون ال ح ج إد ر اك ع ل ى ق د ر و إ ن ي ه د الت ح لل ج از : ل ه س ان ت ح " .ا اس

c) Kurbana yetişemiyor fakat hac amellerini tamamla-

maya yetişebiliyorsa istihsanen (daha uygun olarak) ihram-

dan çıkması caiz olur.

م ن " ن وع م م و ه و ب م ك ة ر أ ح ص و م ن و الط و اف ان ك :ال و ق وف

ر ع ل ىأ ح د ه م ا،ا م ح ص ر ق د ب م ح ص ر ف ل :ف إ ن " .ي س 10- Mekke’de bulunduğu halde vakfe ve tavaf yapmak-

tan alıkonan kimse, muhsar hükmündedir. Şayet bunlardan

birini yapmaya imkân bulursa muhsar hükmünde olmaz.


ال ف و ات ب اب HACCI KAÇIRMA BAHSİ

ف ف ات ه ال و ق وف " ر م ب ال ح ج أ ح و م ن ر م ب ع ر ف ة ح ت ىط ل ع ال ف ج م ي و ن ر أ :الن ح و ع ل ي ه ف ات ه ال ح ج و ي ف ق د ع ىو ي ت ح ل ل و ي س ي ط وف ن ق ض ي

ق اب ل د م ع ل ي ه ،ال ح ج م ن " .و ل 1- Hac için ihrama girdiği halde Kurban Bayramının bi-

rinci gününün fecri doğuncaya kadar Arafat’ta vakfe yap-

mayı kaçıran kimse, haccı kaçırmış olur. Bu kimse Kâbe’yi

tavaf eder, Safa ve Merve arasında sa’y yapar ve ihramdan

çıkar. Fakat gelecek yıl, kaçırdığı bu haccı kaza etmesi ge-

rekir, haccı kaçırdığı için kurban kesmesi gerekmez.

" ت ف وت ل ر ة س ة ،ج م يع الس ن ة ائ ز ةف يو ه ي ج .و ال ع م خ م إل أ ي ام ر ه ف ع ل ه اف يه ا م :ي ك ر يق ع ر ف ة و ي و ي و ر و أ ي ام الت ش " .م الن ح

2- Umrenin vaktini kaçırma söz konusu olmaz. Senenin

beş günü haricinde bütün günlerde umre yapılması caizdir.

Umre yapılması mekruh olan beş gün ise Arefe günü, Kur-

ban Bayramının birinci günü ve teşrik günleridir.(48)

س ن ة" ر ة و ال ع م . و ه ي و : ر ام ح اإل و ال ح ل ق و الس ع ي وأالط و اف " .يرص ق الت

(48) Teşrik günleri: Kurban Bayramının ikinci, üçüncü ve dördüncü

günüdür.


3- Umre yapmak sünnettir. Umre, şunlardan ibarettir; ih-

rama girme, Kâbe’yi tavaf etme, Safa ve Merve arasında

sa’y yapma, saçı kazıtma veya kısaltma.

ي ال ه د ب اب HEDY KURBANI BAHSİ

ي أ د ن اه ش اة" "ال ه د 1- Hedyin en azı bir koyundur.

" ث ة أ ن و اع ث ال م ن و ا:و ه و ب ل اإل ز ئ ف ي.ل ب ق ر و ال غ ن م ك ل ه ل ذ ي ج ك الض أ ن ف إ ن ال ا الث ن يف ص اع د ز ئ إل " .ج ذ ع م ن ه ي ج

2- Hedy olabilecek hayvanlar deve, sığır ve davar olmak

üzere üç türlüdür. Hedy kurbanı olacak devenin beş yaşını,

sığırın iki yaşını ve koyunun bir yaşını doldurmuş olması

gerekir. Altı ayını doldurmuş kuzu da hedy olarak yeterli

olur.(49)

ال ذ ن ل و " م ق ط وع ي ف يال ه د ز ئ أ وي ج ا ث ر ه م ق ط وع ،أ ك ة و ل ل الر ج ال ي د و ل و ل ال،الذ ن ب ف ذ اه ب ة و ل ال ع ج ال ع ر ج اء اء ال ع ي ن و ل و ل

ك : يإل ىال م ن س ت م ش " .ال ت يل

(49) Altı ayını doldurmuş kuzudan kasıt; bir yaşını doldurmuş ko-

yunlarla karıştığında dışarıdan bakan kimsenin onlardan ayırt edeme-

diği, cüsse ve görünüş bakımından onlara benzeyen kuzudur.


3- Kulağının tamamı veya çoğu kesik olan; kuyruğu, ön

veya arka ayağı kesilmiş olan; gözü kör olan; cılız ve kesi-

leceği yere yürüyemeyecek kadar topal olan hayvanın hedy

olarak kesilmesi caiz olmaz.

" ع ي ن ف يم و ض إل ء ك ل ش ي ل لز ي ار ة ج ن ب :و الش اة ج ائ ز ةف ي ط اف ا م ن ب ع ر ف ة ، ج ام ع ب ع د ال و ق وف " .ةن د إلب ف يه م اوز ج لي ه إن ف ،و م ن

4- Şu iki durum haricinde koyunun her durumda hedy

olarak kesilmesi caizdir:

a) Ziyaret tavafını cünüp olarak yapmak,

b) Arafat’ta vakfe yaptıktan sonra cima yapmak. Bu du-

rumlarda kişinin koyun kesmesi caiz değildir, deve veya sı-

ğır kesmesi gerekir.

ع ة و ال ب د " ب س ه م اع ن ن د م ك لو اح ز ئ ك ان أن ف س ن ة و ال ب ق ر ة ي ج إذ االشر ك اء ي ر يد ال ق ر ب ة د م ن " .ك لو اح

4- Eğer ortaklar Allah’a yaklaşmak niyetiyle kurban kes-

mek istiyorlar ise bir deve veya bir ineğin yedi kişi adına

kesilmesi caiz olur.

م " يب ه الل ح ك ان أ ح د ه م ي ر يد ب ن ص ل ل ب اق ين :و إ ن " .ل م ي ج ز 5- Eğer ortaklardan biri et almak için katılırsa diğer or-

takların hissesi hedy olarak geçerli olmaz.

" و ال ق ر ان ع ة و ال م ت الت ط وع ي ه د م ن ل ال ك و ي ج وز ي ج وز . و ل اي ا ب ق ي ة ال ه د ل م ن " .ال ك


6- Hedy sahibinin nafile olarak veya temettü haccı ya da

kıran haccı için kestiği hayvanın etinden yemesi caizdir. Fa-

kat bunların haricinde kalan hedy kurbanlarının etinden ye-

mesi caiz olmaz.

و ال م " الت ط وع ي ي ج وز ذ ب ح ه د و ل إل ع ة و ال ق ر ان م ف يت ر ي و .الن ح اي ا ش اء و أ ي ف يو ي ج وز ذ ب ح ب ق ي ة ال ه د " .ق ت

7- Nafile hedyin veya temettü haccı için olan hedyin ya

da kıran haccı için kesilecek olan hedyin, bayramın ilk günü

dışında kesilmesi caiz değildir. Bunların dışında kesilecek

olan hedyleri, kişinin dilediği vakitte kesmesi caizdir.

ف يال ح " إل اي ا ال ه د ذ ب ح ي ج وز و ل .ر م ي ت ص د ق أ ن اب و ي ج وز ه

و غ ي ر ه م ال ح ر م " .ع ل ىم س اك ين 8- Harem’e hediye edilen hedy kurbanlarının Harem dı-

şında kesilmesi caiz değildir. Kesilen hayvanların etlerinin

Harem’in fakir olan sakinlerine veya başka yerlerde ikamet

eden fakirlere tasadduk edilmesi caizdir.

اي ا" ب ال ه د الت ع ر يف ب ي ج " .و ل 9- Hedy kurbanlıklarının Arafat’a götürülmesi vacip de-

ğildir.

" ن :و ال ف ض ل ف يال ب د ر او ف ي.الن ح " .الذ ب ح :ل ب ق ر و ال غ ن م 10- Devenin, bıçağı boynuna batırmak suretiyle (nahr yo-

luyla) tezkiye yapılması(50); inek ve koyunun ise boğazları-

nın kesilmesi suretiyle tezkiye yapılması daha efdaldir.

(50) Tezkiye yapmak: Hayvanın etinin helal olması için gerekli

olan kesim şeklidir.


ي ت و ل ى" ل ىأ ن ن ذ ل ك و ال و س ك ان ي ح اب ي د ه إن ن س ان ذ ب ح ه "اإل 11- Şayet güzel bir şekilde kesebiliyorsa hedy kurbanını

kişinin kendisinin kesmesi daha evladır.

ط ام ه ا" ل ه او خ ال ب ج ا.و ي ت ص د ق ه ن ال ج ز ار م ر ي ع ط يأ ج " .و ل 12- Hedy kesen kimse, hedy olarak kesilecek hayvanın

üzerinde bulunan örtü ve yuları sadaka olarak verir. Kasap

ücretini kesilen hayvandan vermez.

إل ىر ك وب ه ا" ن ة ف اض ط ر ب د س اق ت غ ن ىع ن ،ر ك ب ه ا:و م ن اس و إ ن : اذ ل ك ه ب ي ر ك " .ل م

13- Hedy olarak keseceği deveyi Harem’e götüren kimse,

ona binmek zorunda kalırsa biner, bir zorunluluk olmazsa

binmemesi gerekir.

ل ب ن" ا ك ان ل ه ا:و إ ن ه ل ب ب ال م اء ال ب ار د ي ل ك ن و ،ل م ي ح ا ن ض ح ض ر ع ه ق ط ع " .الل ب ن ح ت ىي ن

14- Hedy kurbanının sütü olursa sahibi onu sağmaz. Sütü

kesilmesi için memelerine soğuk su serper.

ي " ه د س اق ا و م ن ف يالط ر يق ت ط وع :ف ع ط ب ك ان :ا ف إ ن ف ل ي س ر ه ب .ع ل ي ه غ ي ك ان و اج ر ه م ق ام ه ف ع ل ي ه :ا و إ ن ي ق يم غ ي " .أ ن

15- Hedy kurbanı Harem’e götürülürken yolda ölürse; şa-

yet nafile olarak kesilecek bir hayvan ise sahibinin onun ye-

rine başka bir şey kesmesine gerek yoktur, ancak kurban

olarak kesilmesi vacip olan bir hayvan ise sahibinin onun

yerine başka bir hayvan kesmesi gerekir.


" ب ير ك أ ص اب ه ع ي ب ر ه م ق ام ه :و إ ن غ ي م ا،أ ق ام ب الم غ يب و ص ن ع

" .ش اء 16- Hedy olarak kesilecek hayvana büyük bir kusur isa-

bet ederse sahibinin onun yerine başka bir hayvan kesmesi

gerekir. Kusurlu olan hayvandan ise dilediği şekilde istifade

eder.

ن ة ف يالط ر يق " ال ب د إ ذ اع ط ب ت ت ط وع ،و ك ان و ص ب غ ،ن ح ر ه ا:ا ف إ ن اال ه ن ع م ه ت ه ا،ب د ب ه اص ف ح و ،و ض ر ب ر ه م ن غ ي و ل ه اه و ن م ي أ ك ل ل

ب ة .ال غ ن ي اء و اج ك ان ت ر ه ام ق ام ه او ص ن ع ب ه ام اش اء :ف إ ن ".أ ق ام غ ي 17- Hedy olarak kesilecek deve yolda götürülürken telef

olacak duruma gelirse, şayet nafile olarak kesilecekse sahibi

onu nahr yoluyla keser ve (hedy kurbanı olduğu belli olsun

diye) kestiği devenin ayağına ve boynunun kenarına kan sü-

rer. Hayvanın sahibi ve zengin olan kimseler bu etten ye-

mezler. Ancak bu devenin kurban olarak kesilmesi vacip ise

onun yerine başka hayvan koyar, diğer hayvandan ise dile-

diği şekilde istifade eder.

" ع ة و ال ق ر ان و ال م ت ي الت ط وع .و ي ق ل د ه د ي ق ل د د م اإل ح ص ار و ل و ل ن اي ات " .د م ال ج

18- Nafile olarak veya temettü haccı ya da kıran haccı

için kesilen hayvanın boynuna (hedy kurbanı olduğu belli

olsun diye) deri veya nal bağlanır. Fakat ihsar kurbanının ve

ihramda yasak olan bir şey yapıldığından dolayı kesilmesi

gereken ceza kurbanının boynuna bir şey bağlanması gerek-

mez.

207

208

209 | İ ç i n d e k i l e r

YAYINEVİNİN ÖNSÖZÜ ................................................................. 3

MUHAKKİKİN ÖNSÖZÜ ................................................................ 5

TAHARET KİTABI .........................................................................17

SULAR BAHSİ ..............................................................................22

Su İle İlgili Hükümler: .................................................................23

KUYULAR BAHSİ .........................................................................26

ARTIKLAR BAHSİ .........................................................................29

TEYEMMÜM BAHSİ ....................................................................30

Teyemmümün Yapılışı: ..............................................................31

Teyemmüm Ne İle Yapılır? .........................................................32

Teyemmümde niyetin hükmü: ..................................................32

Teyemmümü Bozan Şeyler: .......................................................32

MESTLER ÜZERİNE MESH ETME BAHSİ ......................................35

Meshin Hükmü ..........................................................................36

Meshin Müddeti ........................................................................36

Meshin Yapılışı ...........................................................................36

Mestler Üzerindeki Yırtıkların Hükmü .......................................37

Mestler Üzerine Mesh Etmenin Caiz Olmadığı Durumlar ..........37

Meshi Bozan Şeyler....................................................................37

Yolculuk ve İkamet Halinde Mesh Etmekle İlgili Hükümler .......38

Üzerine Mesh Etmenin Caiz Olduğu ve Caiz Olmadığı Şeyler ....38

HAYIZ BAHSİ ...............................................................................39

Nifas (Lohusalık) ........................................................................43

NECASETLER BAHSİ ....................................................................45


Necasetten Taharetin Hükmü ....................................................45

Necaset Neyle ve Nasıl Temizlenir .............................................45

Galiza Necasetlerin Hükmü........................................................46

Hafife Necasetlerin Hükmü........................................................47

Yıkamakla Temizlenen Necaseti Temizleme Şekli .....................47

İstincâ.........................................................................................48

NAMAZ KİTABI ...........................................................................49

Namaz Vakitleri ..........................................................................49

EZAN BAHSİ ................................................................................51

NAMAZ KILMADAN ÖNCE YERİNE GETİRİLMESİ GEREKEN

ŞARTLAR BAHSİ ..........................................................................54

NAMAZIN KILINIŞ ŞEKLİ BAHSİ ...................................................57

Cemaat Namazı ..........................................................................66

Cemaat Namazının Hükmü ........................................................66

Namazda Yapılmaması Gerekenler ............................................70

GEÇMİŞ NAMAZLARIN KAZASI BAHSİ ........................................74

NAMAZ KILMANIN MEHRUH OLDUĞU VAKİTLER BAHSİ ...........75

NAFİLE NAMAZLAR BAHSİ..........................................................76

SEHİV SECDESİ BAHSİ .................................................................79

Sehiv Secdesini Gerektiren Durumlar ........................................80

Sehiv Secdesi İle İlgili Hükümler ................................................80

HASTA NAMAZI BAHSİ ...............................................................83

TİLAVET SECDELERİ BAHSİ .........................................................85

Tilavet Secdesinin Hükmü ..........................................................86

İ ç i n d e k i l e r | 211

Tilavet Secdesi İle İlgili Hükümler ..............................................86

YOLCU NAMAZI BAHSİ ...............................................................88

Yolculukta Namazı Kısaltmanın Hükmü .....................................90

Yolcu Namazının Müddeti .........................................................91

Yolcu Namazıyla İlgili Hükümler ................................................92

CUMA NAMAZI BAHSİ ................................................................94

Cuma Namazının Sıhhat Şartları: ...............................................94

Cuma Namazıyla İlgili Hükümler: ...............................................96

Cuma Namazına Sonradan Yetişenin Hükmü: ...........................97

Cuma Gününde Vacip Olan Şeyler: ............................................98

İKİ BAYRAM NAMAZI BAHSİ .......................................................99

Teşrik Tekbirleri .......................................................................102

Teşrik Tekbirlerini Getirme Vakti .............................................102

GÜNEŞ TUTULMASI NAMAZI BAHSİ ........................................103

İSTİSKA’ (YAĞMUR DUASI) NAMAZI BAHSİ ..............................104

RAMAZAN AYI NAMAZI BAHSİ .................................................105

KORKU NAMAZI BAHSİ ............................................................106

Korku Namazının Kılınış Şekli ...................................................106

Korku Namazıyla İlgili Hükümler ..............................................107

CENAZELER BAHSİ ....................................................................108

Ölmek Üzere Olan Kişiye Yapılacak İşlem: ...............................108

Ölünün Yıkanması: ...................................................................108

Ölünün Kefenlenmesi: .............................................................110

Cenaze Namazı ........................................................................111


Cenaze Namazının Kılınış Şekli .................................................113

Cenazenin Taşınması ...............................................................114

Cenazenin Defnedilmesi ..........................................................114

ŞEHİD BAHSİ .............................................................................115

Şehid İle İlgili Hükümler ...........................................................116

KÂBE’NİN İÇİNDE VE ETRAFINDA NAMAZ BAHSİ .....................117

ZEKÂT KİTABI............................................................................119

Zekâtın Vücubunun Şartları .....................................................119

DEVELERİN ZEKÂTI BAHSİ ........................................................120

KOYUNLARIN ZEKÂTI BAHSİ .....................................................126

ATLARIN ZEKÂTI BAHSİ ............................................................127

Zekât İle İlgili Diğer Meseleler .................................................128

GÜMÜŞÜN ZEKÂTI BAHSİ ........................................................130

ALTININ ZEKÂTI BAHSİ .............................................................132

TİCARET MALLARININ ZEKÂTI ..................................................133

EKİNLERİN VE MEYVELERİN ZEKÂTI BAHSİ ..............................134

ZEKÂTLARIN HARCANACAĞI YERLER BAHSİ .............................137

Zekât Vermenin Caiz Olduğu ve Caiz Olmadığı Kimseler .........138

FITIR SADAKASI BAHSİ .............................................................143

Fıtır Sadakasının Hükmü ..........................................................144

Fıtır Sadakası Ne Zaman Vacip Olur? .......................................145

ORUÇ KİTABI ............................................................................146

Orucun Türleri..........................................................................146

Ramazan Ayının Tespiti: ...........................................................147

İ ç i n d e k i l e r | 213

Orucun vakti ............................................................................148

Oruç İle İlgili Hükümler: ...........................................................149

Orucun Kazasıyla İlgili Hükümler: ............................................153

Oruçla İlgili Diğer Hükümler .....................................................154

Hilali Gözetleme İle İlgili Hükümler: ........................................157

İTİKÂF BAHSİ ............................................................................157

İtikâfla İlgili Hükümler ..............................................................158

HAC KİTABI ...............................................................................160

MİKATLARIN SINIRI BAHSİ .......................................................161

Mikatlarla İlgili Hükümler ........................................................161

İhrama Girmek İle İlgili Hükümler ............................................162

Tavaf İle İlgili Hükümler ...........................................................167

Safa ile Merve Arasında Sa’y Yapmak ile İlgili Hükümler .........168

Mina’ya Gitmek ile İlgili Hüküm ...............................................169

Arafat’ta Vakfe Yapmak ile İlgili Hükümler ..............................169

Müzdelife’de Durmak ile İlgili Hükümler .................................171

Cemreleri Taşlamak ile İlgili Hükümler ....................................173

Saçları Tıraş Etmek veya Kısaltmak ile İlgili Hükümler .............173

Ziyaret Tavafı ile İlgili Hükümler ..............................................174

Cemreleri Taşlamayı Tamamlamak İçin Mina’ya Dönmek ......175

Veda Tavafı İle İlgili Hükümler .................................................177

İfrad Haccı İle İlgili Diğer Hükümler .........................................177

KIRAN HACCI BAHSİ .................................................................179

Kıran Haccının Yapılışı ..............................................................179


Kıran Haccı İle İlgili Hükümler ..................................................179

TEMETTÜ HACCI BAHSİ ............................................................181

Temettü Haccıyla İlgili Hükümler .............................................182

İHRAM YASAKLARI VE CEZALARI BAHSİ ...................................186

İHSAR BAHSİ .............................................................................198

HACCI KAÇIRMA BAHSİ ............................................................201

HEDY KURBANI BAHSİ ..............................................................202

Y a y ı n l a r ı m ı z | 215

TÜRKÇE ESERLER

1- İşte Tevhid

Yazarı: Şeyh Prof. Dr. Ziyaeddin el-Kudsi

2 –Buhari ve Müslim’den İslam Davetçilerine Öğütler

Yazarı: Şeyh Seyfuddin el-Muvahhid

3 - Akidede Sünnetin Yeri

Yazarı: İmam Suyuti

4 - Davetçinin Tefsiri ( 1-10 Cilt)


5 - Hâkimiyet Allah’ındır


6 - İrtidat ve Mürtedin Hükmü

Yazarı: Abdulhak el-Heytemi

7 - İslam’ın Hareket Metodu

Yazarı: Seyyid Kutup

8 - İşte Müslüman


9 –Kelimetu’l İhlâs

Yazarı: İbni Receb el-Hanbelî

10 - Kur’an’da Nasih ve Mensuh

Yazarı: Mer’i İbni Yusuf el-Kermi

11 - Rasulullah’ın Hayatıyla

İslam’ın Hareket Metodu (1-4 Cilt)

Yazarı: Abdurrahman el-Muhacir

12 - Mevzu ve Zayıf Hadislerin Akideye Etkisi

Yazarı: Abdurrahman Abdulhak

13 - Büyük Günahlar

Yazarı: İmam Zehebi

14 - İbni Hacer El-Askalani’nin

Akaid Konusundaki Fetvaları

Yazarı: Hafız İbni Hacer El-Askalani

15 - Yahudiliğin Gerçek Yüzü

Yazarı: Fuad Abdurrahman er-Rıfai

16 - Uygulamalı Tecvid

Okuyan: Hafız Abdulfettah Şelebi

17 - Halifelik ve Emirlik

Yazarı: Mahmut Şakir

18 - Asrımızın Yesakı


216 | Y a y ı n l a r ı m ı z

19- Cahiliyenin Hükmünü mü İstiyorlar?


20 - İslam Dininin Aslı


21 - Mü’minin Sıfatları

Yazarı: Abdulhak El-Heytemi

22 - Müslümanı Koruyan Dualar

Yazarı: Abdurrahman el-Muhacir

23 - Müslümanlara Karşı

Kâfirlere Yardım Etmenin Hükmü


24 - Tağutu Reddetmek Tevhidin Gereğidir


25- İslam’ın Bakışı Altında Hamas Hareketi


26- Büyük Şirkte Cehalet Mazeret Değildir


27-Selefi Salihinin Mezhebi (Yeni Çıktı)

Yazar: Huccetu’l İmam Gazali

28-Muhtasaru’l Kuduri

Yazar: El-İmam Ahmed İbni Muhammed el-Kudûrî

ARAPÇA ESERLER

ضياء الدين القدسي- أصل دين اإلسلم 1 - ضياء الدين القدسي - احلق املسلم2-

ضياء الدين القدسي - احلكم هلل3-

غون 4- ضياء الدين القدسي -أفحكم اجلاهلية ي ب القدسيضياء الدين - الكفر بالطاغوت ركن الت وحيد 5- ضياء الدين القدسي - الياسق العصري6- د. سيف الدين املوحد - حكم إعانة الكافرين على المسلمني 7-


ALMANCA ESERLER

1 - Der wahre Muslim

Şeyh Prof. Dr. Ziyaeddin el-Kudsi

2 - Der wahre Tauhid


3- Der Kufr gegen den Taghut ist eine

Bedingung des Tauhids


4- Die Unwissenheit im großen

Schirk ist keine Entschuldigung


İNGİLİZCE ESERLER

1 - The True Muslim


FRANSIZCA ESERLER

1 - Le Veritable Musulman




YENİ ESER!!!

“SELEFİ SALİHİNİN MEZHEBİ”

…

Yazar

İMAM GAZALİ

… Tahkik, Şerh ve Tercüme Kontrolü

Şeyh Prof. Dr. Ziyaeddin el Kudsi

…

İmam Gazali rahmetullahi aleyhin “İlcâmu’l Avâm an İlmi’l

Kelâm”, diğer adıyla “Risâle fî Mezhebi Ehlisselef” adlı kitabı,

vefatından iki hafta kadar önce, hicri 505 yılının Cemadilâhir ayı-

nın başında selefi salihinin mezhebi hakkında yazmış olduğu bir

kitaptır.



Rasulullah’ın Hayatı İle İslam’ın Hareket Metodu

4 Cilt Takım …

Yazar: Abdurrahman El-Muhacir …

Tercüme Eden: Eyub Aslan …

Bu din nasıl Allah’tan ise bu dini hayat pratiğine hakim kıl-mak için takip edilmesi gereken yol da Allah’tandır. Hare-ket metodunda Rasulullah (s.a.s)’a uymak “Muhammedun Rasulullah’a” şehadetin gereğidir. Bu hareket metodunu anlamak için Rasulullah (s.a.s)’ın hayatını öğrenip çok iyi anlamak ve O’nun takip ettiği merhaleleri adım adım takip etmek gerekir.



Buhari ve Müslim’den

İslam Davetçilerine Öğütler

450 Hadis ve Açıklaması

…

Yazar: Şeyh Dr. Seyfuddin El-Muvahhid

…

Tercüme Eden: İbrahim Özsoy

…

Bu kitap; hadislerin fıkhi yönlerini ve İslam alimlerinin

o hususlardaki ihtilaflarını ele almadan direkt olarak davet ve inanç problemlerine cevap olacak bir yaklaşımla yazıl-mıştır.

Bu derece önemli olan bu kitabı okumakta geç kalmayı-

nız.

224

Documents

EL-İMAM EBU’L HUSEYN AHMED İBNİ MUHAMMED EL-KUDÛRÎ …€¦ · Irak'ta Ebu Hanife’nin mezhebine tabi olan âlimlerin reisi ve onlar katında büyük bir mertebe sahibi oldu."