ELABORAT PROCJENE UTICAJA Drobilica Vezesnik · proslojcima plavičastih krečnjaka, krečnjačkih breča i mikrobreč; zatim crveni uškriljeni laporci i glinci. Početak fliša

“INTER PROJECT”, d.o.o. Podgorica, IX Crnogorske brigade 11 E-mail: [email protected] Tel:+382 67 618 352: +382 69 062 616 fax: +382 20 265 935

ELABORAT PROCJENE UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

DROBILIČNOG POSTROJENJA

NOSILAC PROJEKTA : „CHINA ROAD&BRIDGE CORPORATION“ D.O.O. PODGORICA

LOKACIJA: JUŽNI PORTAL TUNELA

VEŽEŠNIK (IZMEDJU TUNELA VEŽEŠNIK I SUKA), GLAVNI GRAD PODGORICA

Podgorica, septembar 2019 godine

“INTER PROJECT”, d.o.o. Podgorica, IX Crnogorske brigade 11 E-mail: [email protected] Tel:+382 67 618 352: +382 69 062 616 fax: +382 20 265 935 2

S A D R Ž A J

1)

OPŠTE INFORMACIJE O NOSIOCU PROJEKTA

str

3 2) OPIS LOKACIJE 43) OPIS PROJEKTA 17 4) IZVJEŠTAJ O POSTOJEĆEM STANJU SEGMENATA

ŽIVOTNE SREDINE KOJI SE IZRAĐUJE ZA PROJEKTE

U OBLASTIMA ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH I

KULTURNIH DOBARA, TURIZMU I SLOŽENE

INŽENJERSKE OBJEKTE, A ZA OSTALE PROJEKTE

U SKLADU SA ODLUKOM NADLEŽNOG ORGANA 33 5) OPIS MOGUĆIH ALTERNATIVA 336) OPIS SEGMENATA ŽIVOTNE SREDINE 357) OPIS MOGUĆIH ZNAČAJNIH UTICAJA PROJEKTA

NA ŽIVOTNU SREDINU 378) OPIS MJERA PREDVIĐENIH U CILJU SPREČAVANJA,

SMANJENJA ILI OTKLANJANJA ZNAČAJNOG ŠTETNOG

UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU 559) PROGRAM PRAĆENJA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU 6210) NETEHNIČKI REZIME 6311) PODACI O MOGUĆIM POTEŠKOĆAMA NA KOJE JE NAIŠAO

NOSILAC PROJEKTA U PRIKUPLJANJU PODATAKA I

DOKUMENTACIJE 6712) REZULTATI SPROVEDENIH POSTUPAKA UTICAJA

PLANIRANOG PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU U

SKLADU SA POSEBNIM PROPISIMA 6713) DODATNE INFORMACIJE I KARAKTERISTIKE PROJEKTA ZA

ODREĐIVANJE OBIMA I SADRŽAJA ELABORATA 6814) IZVOR PODATAKA. 68PODLOGE PRILOG


1. OPŠTE INFOR MAC IJE

1) PODACI O NOSIOCU PROJEKTA

NOSILAC PROJEKTA: „CHINA ROAD&BRIDGE CORPORATION“ D.O.O. PODGORICA

ODGOVORNO LICE: VANG HONGBO

MATIČNI BROJ NOSIOCA PROJEKTA: 03016480

ADRESA: NOVA DALMATINSKA bb, PODGORICA TELEFON: +382 20 512 333 FAX: +382 20 512 333 E-MAIL: [email protected]

KONTAKT OSOBA

IME I PREZIME: TANJA DROBNJAK

TELEFON: 020/265-346, 020/212-271, 067/092-504

MAIL: [email protected]; [email protected]

2) GLAVNI PODACI O ROJEKTU

NAZIV PROJEKTA: „DROBILIČNO POSTROJENJE“

LOKACIJA: JUŽNI PORTAL TUNELA VEŽEŠNIK (IZMEDJU TUNELA VEŽEŠNIK I SUKA), GLAVNI GRAD PODGORICA

3) PODACI O ORGANIZACIJI I LICIMA KOJA SU UČESTVOVALA U IZRADI ELABORATA – DATO U PRILOGU

Na osnovu lana 19 Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list CG“, br.75/18) donosim

R J E Š E NJ E

O formiranju multidisciplinarnog tima za izradu Elaborata procjene uticaja postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata - drobilica na životnu sredinu u sastavu:

1. Snežana Raičević, dipl. inž građ. - Rukovodilac2. Žarko Asanović, dipl.inž.el. i spec.zaš.živ.sred. i znr.3. Rade Živković, dipl.inž.građ.4. Željko Božović, dipl. geograf i prostor.plan.5. Dragana Saveljić, dipl.biol.

Saradnik:

7. Blažo Raičević, BSc.geod.

Multidisciplinarni tim, prilikom izrade Elaborata procjene uticaja, mora se u svemu pridržavati Zakona o životnoj sredini („Sl. list CG“, broj 52/16), Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu i drugih zakonskih i podzakonskih propisakoji regulišu ovu oblast.

Imenovani ispunjavaju uslove predvi ene lanom 19 Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu.

Za lice u multidisciplinarnom timu koje će koordinirati izradom elaborata procjene uticaja određujem Nikolu Raičević, Spec.sci.građ.

"Inter Project" d.o.o. Direktor

Snežana Raičević, dipl.inž.građ.

_____________

6. Nikola Raičević, spec.sci.građ.

8. Jelena Perović, spec.sci.građ.

Podgorica, Avgust 2019. god.


2.OPIS LOKACIJE

Lokalitet na kojem je planirano postavljanje dva postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata nalazi se u zoni tunela Vežešnik i Suka. Predmetna lokacija je u zoni koridora dionice autoputa Smokovac-Uvač Mateševo.

Slika 1: Prikaz lokacije sa Google earth-a

Za potrebe instaliranja postrojenja za drobljenje kamena teren na lokaciji je je izravnat a u okolini predmetne lokacije nema izgrađenih objekata bilo koje namjene. Prostor u okolini lokacije je kamenit, sa brdsko-šumskim rastinjem karakterističnim za ovo područje. Do lokacije projekta dolazi se pristupnim putem koji je Nosilac projekta napravio za potrebe izgradnje autoputa. Pristupni put je makadamski a ide iz pravca magistralnog puta Podgorica-Kolašin (Slika 2.).

Projekat se realizuje u zoni koja nije urbanizovana i privremenog je karaktera. Na lokaciji je predviđen prostor značajne površine koji će se koristi za manipulaciju i parking vozila Nosioca projekta koja će opsluživati rad postrojenja za drobljenje kao i za parkiranje vozila.


a)

b)

Slika 2. Pristupni put koji vodi do lokacije projekta


Prirodne karakteristike

Prikaz pedoloških, geomorfoloških, geoloških, inženjersko-geoloških, hidrogeoloških, seizmoloških karakteristika terena

Skup geomorfoloških, geoloških, inženjersko-geoloških, seizmoloških, tektonskih i

pedoloških karakteristika predstavljaju osnovnu karakteristiku jednog prostora, bez obzira na njegovu veličinu. Pedološke karakteristike terena

Geološka podloga, odnosno geološka građa sredine i klimatski faktori su presudni za stvaranje reljefa i stvaranje pedološkog sloja zemljišta. Obzirom da više od 95% predmetnog područja izgrađuju flišni sedimenti na ovom prostoru razvijena su dva (tipa) pedološkog sloja: smeđe, kiselo zemljište na flišu, srednje duboko i smeđe, kiselo zemljište na flišu plitko ili takozvani Distrični kambisol. Najveći dio ovog prostora pripada šumskom zemljištu.

Slika 3: Prostorni plan Crne Gore do 2020- Pedološka karta

– Postojeće stanje- Geomorfološke karakteristike terena

Reljef uopšte, ili reljef jednog područja, karakteriše sveukupnost oblika izgrađenih u stjenskoj masi. Geomorfološke odlike terena rezultat su djelovanja različitih prirodnih procesa u geološkoj istoriji stvaranja terena.Sadašnju morfološku oblikovanost terena uslovili su prije svega litostratigrafski sastav, tektonski sklop i klimatske odlike područja. Kasniji egzogeni procesi, potpomognuti neotektonskim pokretima i seizmičkom aktivnošću, uticali su namodeliranje i stvaranje današnjeg reljefa. U koridoru autoputa od Smokovca do Mateševa jasno se izdvajaju dva tipa reljefa: kraški i fluvijalni. Kraški reljef obuhvata prostor koridora od Smokovca do lokalnosti tunela Vežešnik I Suka. Taj prostor predstavlja jednu morfostrukturnu cjelinu u vidu fluviodenudacione površi. Fluviodenudaciona površ, u litološkom pogledu, izgrađena je od stijena karbonatnog sastava različitog vremena nastanka od trijasa do gornje krede. Močila se nalaze u dnu doline potoka Suvovara i to na oko 1000 mnm.


Geološke karakteristike

U Durmitorskom flišu dokazano je znatno veće rasprostranjenje gornje krede na račun ranije izdvajanih starijih mezozojskih i paleozojskih članova. Krečnjačke breče na nekim terenima imaju dominantnu ulogu u odnosu na druge članove fliša. Sastavljene su od komada, često veoma krupnih, slabo zaobljenih ili uglastih koji su povezani kalci-magnezijskim ili pjeskovitim vezivom. Komadi sadrže faunu mezozojskih krečnjaka počev od srednjeg trijasa zaključno sa turonom. Najčešći su komadi sa kaprinidama i rudistima. Mjestimično sa njima javljaju sivi bankoviti krečnjaci, zatim mrki i crni slojeviti krečnjaci sa proslojcima, sočivima i muglama sivožutog i mrkog rožnaca. Skoro uvijek su jače krasifikovani. Ponekad se među brečama javljaju prave lumakele od fragmenata školjaka i druge faune. U normalnim flišnim sedimentima na više mjesta nađene su gimbeline, globotrunkane (Globotruncala stuarti, Globotruncala arca), rotaline, pitonele, sfere (Pitonella ovalis, Stomiosphera sphaerica). Ovakav sastav mikrofaune česta je pojava u laporovitim krečnjacima fliša sa ovih terena. Veliki broj mikropaleontoloških analiza pokazuje pretaloženu faunu koja se javlja u kredi, ali i u starijim mezozojskim članovima. Tereni sa flišem uglavnom su pokriveni, obrasli vegetacijom ili nepristupačni za neposredna osmatranja. Podaci iz izdanka često ukazuju na prevrnute ili zagnjurene bore gdje je bilo reversnog kretanja. Sedimenti uglavnom imaju ponegdje karakter metamorfisanof subfliša u kome se razaznaju sivozeleni i mrko zeleni laporoviti krečnjaci; kvarcni, grođževiti i vapnoviti pješčari; liskunoviti laporci sa sočivima i proslojcima plavičastih krečnjaka, krečnjačkih breča i mikrobreč; zatim crveni uškriljeni laporci i glinci. Početak fliša nekad označavaju nekoliko metara debeli grubozrni krečnjački konglomerati, koje slijedi tanka zona mrkog laporovitog i pjeskovitog krečnjaka, pa zatim grubozrni konglomerati sastavljeni od valupata pješčara. Iznad njih leže kalareniti i srednjozrni konglomerati sa komadima raznih stijena fliša vezanih pjeskovitim i pjeskovito-laporovitim vezivom. Najviše se u profilu javljaju dobro uslojeni pjeskoviti krečnjaci, pješčari i škriljavi pjeskoviti laporci. Mogu i da se smjenjuju laporci, pjeskoviti i kristalasti krečnjaci, a znatno učešće u građi ove jedinice imaju bankoviti bračasti krečnjaci sa mnogo odlomaka faune. Inženjersko-geološke karakteristike

Teren izgrađuju flišne tvorevine i djelimično krečnjaci, dakle vezane stijene. Vezanim stijenama pripadaju jursko-kredni krečnjaci i sedmentne stijene flišnog kompleksa. U grupu slabookamenjenih stijena pripadaju flišni sedimenti (K23). Navedeni litološki članovi su stratifikovani u slojeve debljine liska pa do slojeva koji redje prelaze debljinu od 30 – 40cm. Veća debljina slojeva se javlja u litološkom kompleksu ovog Durmitorskog fliša, a u njemu je prisutna i karbonatna komponenta, što je znatno češće od pojave tog litološkog člana u flišu doline rijeke Zete. Navedeni litološki članovi se u terenu smjenjuju bočno i vertikalno. Ta smjena je naročito izražena po vertikali. Ova pojava sa inženjersko-geološkog aspekta, ne omogućava isticanje fizičkih i geotehničkih karakteristika koje bi na mjerodavnom nivou mogle reprezentovati karakteristike čitavog kompleksa. Međutim, može se reći da prisustvo glinenolaporovite komponente i slaba okamenjenost, flišni kompleks čine povoljnim za razaranje pod dejstvom spoljašnjeg agensa, što za posledicu ima formiranje (nablažim brdsko-planinskim padinama i duž jaruga) zemljastih, nevezanih nanosa. Gledano u cjelini kompleks flišnih sedimenata po GN-200 pripada III i IV, a redje i V kategoriji. Hidrološke i hidrogeološke karakteristike terena

Hidrogeološka svojstva stijena na ovom prostoru definisana su strukturom poroznosti i transmisivnošću, i saglasno tome svrsavaju se u: propusne i nepropusne stjene. Ove stijene karakteriše odsustvo značajnijih količina podzemih voda, osim u raspadnutim pri površinskim


djelovima ili ograničenim djelovima kompleksa sa povećanom poroznošću. Globalno Durmitorski fliš predstavlja hidrogeološku barijeru koja se sastoji pretežno od vodonepropusnih stijena. Ipak ovaj kompleks sadrži pješčane, konglomerate a posebno slojeve krečnjaka, zato se pojave izvora posledica ovakve hidrogeološke strukture iako su izvori kapaciteta 0,1-1 l/s najčešći. Na području Močila nema stalnih vodotoka i izvora. Teren je izgrađen od vodonepropusnih stijena. Rijeka Morača je udaljena oko 600m vazdušne linije od lokacije postrojenja. Seizmološke karakteristike

Crna Gora pripada Dinarskoj trusnoj oblasti koja se, na osnovu poznatih potresa u istorijskom vremenu, karakteriše najvećom učestalošću ove pojave na teritoriji Balkana. Priložena karta predstavlja uprošćeni rezultat seizmičke regionalizacije teritorije Crne Gore, a prikazuje zone osnovnog stepena seizmičnosti u MCS skali, koji će se sa vjerovatnoćom od 63% dogoditi u pripadajućim zonama, tokom narednih 100 godina. Tako, na primjer, u narednih 100 godina, na predmetnom području treba očekivati zemljotres intenziteta VII stepeni MCS skale, sa vjerovatnoćom od 63%. Ovaj način iskazivanja stepena seizmičke opasnosti predstavlja prognozu u tzv. dugoročnom obliku. Seizmička opasnost se smanjuje u smjeru i pravcu od primorja ka unutrašnjem dijelu kopna. Crnogorsko primorje i zaleđe okarakterisano je očekivanim intenzitetom od IX stepeni MCS skale, dok je krajnji sjever - sjeveroistok (između Pljevalja i Bijelog Polja) praktično aseizmičan. Shodno karti seizmičke rejonizacije teren na kome je planirana drobilica nalazi se u zoni VII MSC.

Slika 4. Karta seizmičke rejonizacije teritorije Crne Gore sa granicom opstine Bijelo Polje

(Izvor: Osnovi geonauka, Prof. dr. Branislav Glavatović, 2005.)


Slika 5. Zemljotresi registrovani u periodu od početka 1983. godine do kraja 2004. godine na

području Crne Gore i okoline - magnituda zemljotresa iznad 2.0 (B. Glavatović,2005).

Slika 6. Seizmološka karta Crne Gore

Podaci o vodosnabdijevanju U okviru zone lokacije na kojoj je planirana instalacija dvije drobilce, nema izgrađene vodovodne mreže. Prilikom rada drobiličnih postrojenja nema otpadnih voda. Prikaz klimatskih karakteristika sa meteorološkim pokazateljima

Obzirom da je ovo lokalitet gdje su meteo uslovi veoma ekstremni i koji svojom ekstremnošću ugrožavaju bezbjednost objekta i njegovu funkciju, neophodno je da se prilikom projektovanja kvalitetno sagledaju meteo faktori i ozbiljno uzmu u obzir u izradi projektne dokumentacije. Hidrometeorološki podaci se prikupljaju u Zavodu za hidrmeteorologiju i seizmologiju Crne Gore, koji je organizovan u šest sektora, dva odjeljenja i jednu službu.


Padavine Na slici u nastavku prikazana je raspodela količina padavina u procentima za 2013. godinu za Republiku Crnu Goru.

Slika 7. Raspodjela količina padavina u procentima za 2013 (preuzeto sa sajta Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju CG)

U godišnjem prosjeku, količine padavina se kreću od oko 3.200 mm u jugozapadnim

djelovima, do oko 1.750 mm u sjevernim djelovima Crne Gore, koji ima mediteranski režim padavina, sa maksimumom u kasnu jesen i izrazitim minimumom u toku ljeta. Podaci o količini padavina analizirani su sa dvije glavne ili sinoptičke - Podgorica i Kolašin, kao i nekoliko kišomjernih stanica: Bioče, Pelev Brijeg, Lijeva Rijeka, Opasanica i Mateševo. Međutim, treba naglasiti da se padavinski podaci sa ovih stanica, zbog izrazite diseciranosti i vertikalne raščlanjenosti reljefa, ne mogu smatrati reprezentativnim za šire područje, odnosno mogu samo za neposredno okruženje stanice, te prikazane vrijednosti treba u tom smislu posmatrati. Naime, padavine su jedan od najpromjenljivijih meteoroloških elemenata ne samo u vremenu već i u prostoru. Za zonu predmetne lokacije projekta najbliži podaci su oni koji su dati za Lijevu Rijeku. Srednje godišnje sume padavina u Lijevoj Rijeci kreću se 1900 mm. Godišnje visine padavina, za dati period, kretale su se u Lijevoj Rijeci od 1284 mm (apsolutni godišnji minimum) do 2686 mm (apsolutni godišnji maksimum), dok srednja godišnja vrijednost iznosi 1902 mm. Novembar je najvlažniji mjesec u ovom mjestu, sa prosječnom količinom padavina od 242 lit/m2 (1mm= 1 lit/m2). Inače, mjesečna suma padavina u novembru se kreće od 24 mm (apsolutni novembarski minimum) do 544 mm (apsolutni novembarski maksimum). Mjesečne i godišnje sume padavina date su u tabeli 1. Na posmatranom području najviše padavina izlučuje se, u prosjeku, krajem jeseni početkom zime, a najmanje ljeti.

Tabela 1. Srednje, maksimalne i minimalne količine padavina u mm za područje od Bioča do Mateševa.

Padavinska stanica

Padavine u mm (mjes. i god.)

Mjeseci god jan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec

Bioče sr.suma 119 122 123 137 81 59 18 33 111 147 181 167 1297max .suma 444 488 264 525 244 222 53 115 297 376 515 541 2103min.suma 0 0 0 36 0 0 0 0 9 0 23 6 508


Pelev Brijeg sr.suma 158 153 146 176 109 74 49 52 161 219 231 213 1742max .suma 423 447 269 429 229 210 154 213 363 784 484 460 2300min.suma 2 2 42 58 14 19 0 1 13 1 22 39 1178

Lijeva Rijeka sr.suma 172 151 154 176 147 92 67 73 166 224 242 238 1902max .suma 564 514 269 366 312 248 186 238 348 776 544 677 2686min.suma 0 10 11 60 28 21 0 4 22 0 24 28 1284

Opasanica sr.suma 174 160 151 207 146 93 72 67 165 200 233 210 1877max .suma 619 429 289 468 340 252 155 202 364 734 575 608 2818min.suma 0 10 15 91 25 18 0 1 15 0 13 20 902

Mateševo sr.suma 112 108 111 129 105 71 42 55 112 120 161 155 1283max .suma 504 405 262 336 243 253 121 222 337 340 505 685 2301min.suma 1 3 1 28 12 0 0 0 0 0 0 0 443

Tabelarnim prikazom predstavljena je prosječna količina padavina na području od

Podgorice do Kolašina. Može se uočiti veliki gradijent količine padavina od Bioča do Pelevog brijega što je posljedica razlike u nadmorskoj visini od 500m (Bioče 100mnm, Pelev brijeg 650mnm).

Kada je u pitanju intenzitet padavina po padavinskom danu, ne postoji jedinstveno mišljenje koje padavine (kiša, snijeg...) treba smatrati jakim, a koje slabim. Uglavnom se za intenzitet kiše uzimaju sljedeće granice: slaba kiša je sa visinom padavina do 1mm, umjerena od 1,1 do 5,0mm, jaka 5,1-10,0 mm i vrlo jaka preko 10,0mm na dan. Temperatura vazduha Temperatura vazduha, na ovom području, ima velik značaj naročito sa aspekta pojave mrazeva, leda i magle. Temperatura vazduha, pri određenim situacijama, direktno određuje da li će se manifestovati neka od ovih pojava. Na ovom području pojava mraznih i ledenih temperatura je redovna pojava u hladnom dijelu godine. Prilično su učestale situacije kada su temperature ne samo tokom noći i jutra ispod nule već tokom dana temperature su ispod nule tzv. ledeni dani. U višim predjelima u oblasti Lijeve Rijeke ledenih dana bude i do 40.

Tabela 2: Srednji mjesečni i godišnji intenzitet padavina u mm/dan za područje od Bioče do Mateševa

Srednji intenzitet padavina na jedan pad. dan

Padavinska stanica


Bioče 18.7 21.2 20.7 18.4 15.9 14.2 8.5 12.4 22.5 24.8 23.7 20.9 19.7Pelev Brijeg 16.4 16.0 14.6 14.8 10.4 8.8 8.0 8.3 19.1 20.7 19.5 17.8 15.1Lijeva Rijeka 20.1 16.8 16.1 14.8 13.2 10.8 9.8 11.8 18.7 22.9 22.5 20.8 16.9Opasanica 19.0 17.3 15.9 18.5 14.2 11.8 11.7 11.3 19.7 24.3 25.0 18.7 17.6Mateševo 16.5 14.5 15.0 15.2 12.7 11.1 10.4 11.9 16.6 17.6 20.5 18.3 15.4

Zbog velike razlike u nadmorskoj visini na relativno maloj udaljenosti postoji veliki

gradijent temperature vazduha tako da se prosječna godišnja temperatura vazduha kreće od 15,5oC u Podgorici (49 mnm) do oko 6oC u oblasti viših predjela Lijeve Rijeke (1120 mnm). Najbliže lokacije na kojoj se prikupljaju hidrometeorološki podaci su gradovi Podgorica i Kolašin. Prosječna temperatura vazduha u Kolašinu je 7,30C. U Kolašinu je srednja temperatura vazduha u 2012. godini bila oko 70C. Odstupanja srednje temperature vazduha bila su iznad vrijednosti klimatske normale i kretala su se oko 30C.

Tabela 3: Srednji i maksimalni mjesečni i godišnji broj dana sa padavinama > 0,1mm za područje od Bioča do Mateševa

Padavins Br.dana sa Mjeseci godstanica pad. >0.1mm jan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec

Bioče sr.broj dana 6.4 5.7 6.0 7.5 5.1 4.2 2.1 2.7 4.9 5.9 7.6 8.0 66.0 max br.d 20.0 19.0 13.0 15.0 15.0 14.0 9.0 8.0 11.0 11.0 15.0 18.0 110.0Pelev sr.broj dana 9.6 9.5 10.0 12.0 10.5 8.5 6.1 6.2 8.5 10.6 11.9 12.0 115.2 max br.d 20.0 19.0 16.0 20.0 19.0 19.0 12.0 15.0 19.0 27.0 17.0 23.0 135.0Lijeva sr.broj dana 8.5 9.0 9.5 11.9 11.1 8.5 6.8 6.2 8.9 9.8 10.8 11.4 112.5


max br.d 19.0 18.0 15.0 17.0 21.0 15.0 13.0 16.0 21.0 26.0 17.0 22.0 144.0Opasanic sr.broj dana 9.2 9.2 9.5 11.2 10.2 7.9 6.1 5.9 8.4 8.2 9.3 11.2 106.3 max br.d 19.0 20.0 18.0 18.0 22.0 16.0 13.0 11.0 14.0 18.0 16.0 21.0 144.0Mateševo sr.broj dana 6.8 7.4 7.4 8.5 8.3 6.4 4.1 4.6 6.8 6.8 7.9 8.5 83.4 max br.d 21.0 19.0 16.0 17.0 20.0 15.0 13.0 13.0 15.0 14.0 16.0 19.0 135.0

Tabela 4: Srednji i maksimalni mjesečni i godišnji broj dana sa padavinama >10 mm za područje od

Bioča do Mateševa.

Padavinska stanica

Br.dana sa pad.>10mm


Bioče

Pelev Brijeg

sr.broj dana 3.9 3.5 4.0 4.1 2.6 1.6 0.6 1.4 3.6 3.8 5.3 5.0 39.4max br.d 12.0 10.0 11.0 14.0 8.0 7.0 2.0 5.0 11.0 8.0 13.0 16.0 58.0sr.broj dana 4.9 4.8 5.0 5.0 3.1 2.3 1.7 1.6 4.2 6.2 6.3 6.0 50.8max br.d 11.0 11.0 9.0 9.0 9.0 8.0 4.0 5.0 9.0 17.0 13.0 15.0 64.0

Lijeva Rijeka

Opasanica

Mateševo

sr broj dana 5 0 4 2 4 2 5 4 4 7 2 8 2 3 2 0 4 3 6 0 6 3 6 0 53 2max br.d 14.0 12.0 8.0 12.0 11.0 7.0 6.0 7.0 9.0 18.0 13.0 16.0 70.0sr.broj dana 4.7 4.5 4.5 5.7 4.5 2.9 2.6 2.0 4.4 4.8 5.9 5.2 51.5max br.d 12.0 10.0 8.0 12.0 10.0 8.0 8.0 6.0 9.0 14.0 13.0 15.0 76.0sr.broj dana 3.6 3.6 3.8 4.5 4.2 3.0 1.9 2.2 4.0 4.3 5.4 4.5 45.1max br.d 12.0 10.0 8.0 8.0 10.0 9.0 6.0 8.0 11.0 10.0 14.0 15.0 74.0

Tabela 5: Srednji i maksimalni mjesečni i godišnji broj dana sa padavinama > 20mm za područje od

Bioča do Mateševa

Padavinska Br.dana sa Mjeseci godstanica pad>20mm jan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec Bioče sr.broj dana 0.3 0.6 0.5 0.5 0.2 0.2 0.0 0.0 0.5 0.9 1.1 0.6 5.4 max br.d 3.0 4.0 2.0 3.0 1.0 1.0 0.0 1.0 2.0 4.0 4.0 3.0 13.0Pelev Brijeg sr.broj dana 0.6 0.5 0.5 0.8 0.3 0.2 0.1 0.1 0.9 1.2 1.4 1.0 7.4 max br.d 3.0 3.0 2.0 4.0 2.0 1.0 1.0 1.0 4.0 4.0 3.0 3.0 11.0Lijeva Rijeka sr.broj dana 1.0 0.5 0.5 0.8 0.4 0.2 0.2 0.2 0.8 1.3 1.2 1.4 8.6 max br.d 5.0 2.0 2.0 3.0 2.0 1.0 1.0 2.0 3.0 4.0 3.0 5.0 18.0Opasanica sr.broj dana 1.1 0.6 0.7 1.2 0.3 0.2 0.2 0.1 0.8 1.3 1.6 1.2 9.3 max br.d 6.0 3.0 2.0 5.0 2.0 1.0 2.0 1.0 3.0 5.0 5.0 4.0 18.0Mateševo sr.broj dana 0.5 0.4 0.3 0.3 0.2 0.1 0.0 0.1 0.4 0.4 0.6 0.9 4.1 max br.d 4.0 2.0 2.0 1.0 1.0 2.0 0.0 2.0 2.0 2.0 3.0 6.0 12.0

Snijeg

Pojava snijega i sniježnih nanosa na dijelu puta koji se nalazi na većoj visini tokom hladnog dijela godine je redovna pojava. Početak perioda sa sniježnim pokrivačem je oko 1. novembra na području Lijeva Rijeka-OpasanicaMateševo, dok je u nižim predjelima na području Bioča polovinom januara. Kraj perioda sa sniježnim pokrivačem je oko 1. maja na području Opasanice, oko 16. aprila na području Kolašina-Mateševa i Lijeve Rijeke, a u nižim predjelima od polovine februara do oko 1. marta na području Bioča. Prosječan broj dana sa sniježnim pokrivačem preko 1cm se kreće od 10 dana u nižim predjelima do oko 90 dana na području Lijeva Rijeka-Mateševo-Kolašin do preko 100 dana u oblasti Opasanice. Prosječan godišnji broj dana sa visokim sniježnim pokrivačem od preko 50 cm na području Kolašina je 7,6 dana, na području Lijeve Rijeke oko 30 dana i u višim predjelima oko 40 dana. Prosječna maksimalna visina sniježnog pokrivača na području Kolašina kreće se oko 40 cm u februaru. Na ovom području padavine snijega su veoma intenzivne i mogu da potraju nekoliko dana bez prestanka, a visina sniježnog pokrivača za vrlo kratko vrijeme može da dostigne čak 100 cm visine. Vjetar


Vjetar kao klimatski element zavisi od opšte cirkulacije vazduha u atmosferi i od reljefa, odnosno oblika reljefa. Prizemno strujanje vazduha je pogotovo pod velikim uticajem topografskih oblika reljefa. Najvažnije karakteristike strujanja prikazuju se klimatološkim ružama vjetra koje izražavaju: procenat čestine smjerova i srednju brzinu vjetra po pojedinim smjerovima. Jasno je da je nedostatak mjerenih vrijednosti parametara vjetra veliki problem, posebno sa stanovišta zaštite od zagađenja. Naime, vjetar ima presudan značaj na: transport, disperziju i difuziju zagađujuih materija u vazduhu i pravac u kome će se transport vršiti. Da bi se dobili pravi podaci o vjetrovima, koji su od velikog i posebnog značaja za projektovanje putnih objekata: mostova i tunela, bilo bi potrebno instaliranje automatskih mjernih uređaja, u neposrednoj blizini lokacija ovih objekata, kako bi se za određeni vremenski period dobili parametri ovog i drugih klimatskih elemenata. Na žalost osnovni podaci o vjetrovima postoje samo za područje Podgorice i Kolašina, što svakako ne odražava pravo stanje vjetrova na predmetnoj lokaciji. Područje Bioča pripada podtipu klimata Cfb (po KĘppenu). To je umjereno topla kišna klima sa toplim ljetima, ali bez naglašenog sušnog perioda tokom godine. Prosječna temperatura najtoplijeg mjeseca je manja od 22 °C, ali bar 4 mjeseca tokom godine imaju srednju mjesečnu temperaturu preko 10 °C.

Tabela 6: Prosječne brzine i čestine vjetrova za područje Podgorice

Pravac N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Tiho

Čest.% 13.8 2.9 11.5 2.7 2.0 3.7 3.8 11.1 10.4 4.4 2.9 3.4 1.9 5.2 3.8 8.3 8.4

Vsr.m/s 3.3 1.5 2.6 1.5 1.5 2.0 1.9 2.1 2.4 1.6 1.5 1.8 1.5 2.0 2.2 2.4

Vmax.m/s 40.0 25.0 30.4 26.2 29.2 25.4 28.5 25.6 25.3 21.0 25.2 22.5 24.6 24.9 28.1 29.5

Na osnovu ruže vjetrova za Podgoricu i Kolašin može se zaključiti da se najčešće

javljaju vjetrovi iz sjevernog i južnog kvadranta. Najjači vjetrovi u Podgorici duvaju iz sjevernih pravaca, a u Kolašinu su najjači južni vjetrovi. Prikaz ruže vjetrova za Podgoricu i Kolašin dat je u nastavku.

Slika 8. Ruža vjetrova Podgorica ( Izvor: Atlas klime Crne Gore, 2012. god.)

Temperatura vazduha

Temperatura vazduha, na ovom području, ima velik značaj naročito sa aspekta pojave mrazeva, leda i magle. Temperatura vazduha, pri odredjenim situacijama, direktno odredjuje da li će se manifestovati neka od ovih pojava. Na ovom području pojava mraznih i ledenih temperatura je redovna pojava u hladnom dijelu godine. Prilično su učestale situacije kada su temperature ne samo tokom noći i jutra ispod nule već tokom dana temperature su ispod nule tzv. ledeni dani. U Kolašinu godišnje bude 21dan kada je temperatura ispod 0oC dok u višim predjelima u oblasti Lijeve rijeke i Opasanice i do 40dana.


Slika 9. Raspodjela temperature vazduha u procentima za 2013 (preuzeto sa sajta Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju CG)

Tabela 7: Maksimalne,minimalne i srednje mjesečne temperature vazduha za područje Podgorice i Kolašina.

Zbog velike razlike u nadmorskoj visini na relativno maloj udaljenosti postoji veliki

gradijent temperature vazduha tako da se prosječna godišnja temperatura vazduha kreće od 15.5oC u Podgorici (49mnm) do oko 9oC na području P.Brijega (650mnm), do 6oC u oblasti viših predjela L.Rijeke (1120mnm) i Opasanice (1160mnm).

Najbliže lokacije na kojoj se prikupljaju hidrometeorološki podaci su gradovi Podgorica i Kolašin.

Prosječna temperatura vazduha u Kolašinu je 7,30C. U Kolašinu je srednja temperatura vazduha u 2012. godini bila oko 70C. Odstupanja srednje temperature vazduha bila su iznad vrijednosti klimatske normale i kretala su se oko 30C.

stanica Mjeseci godjan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec

Podgorica sr.vr. 5.5 6.7 10.0 14.0 19.2 23.5 26.4 26.1 21.4 16.0 10.7 6.8 15.5aps max T 21.0 23.6 27.4 31.0 35.4 40.5 43.3 44.8 39.0 32.0 27.2 20.8 44.8aps min T -9.6 -9.7 -5.6 -0.2 4.0 8.0 12.2 8.8 6.0 0.0 -5.4 -7.7 -9.7

Kolašin sr.vr. -1.7 -0.7 2.2 6.4 11.1 14.3 16.1 15.7 12.1 8.0 3.7 -0.1 7.2aps max T 15.1 18.0 22.7 25.2 29.6 32.6 35.2 36.6 32.4 27.6 25.4 15.0 36.6aps min T -29.8 -23.4 -18.2 -10.1 -4.6 -1.3 1.0 1.0 -5.4 -9.0 -21.6 -22.8 -29.8

stanica Mjeseci godjan feb mar apr maj jun jul avg sep okt nov dec

Podgorica sr.vr. 5.5 6.7 10.0 14.0 19.2 23.5 26.4 26.1 21.4 16.0 10.7 6.8 15.5aps max T 21.0 23.6 27.4 31.0 35.4 40.5 43.3 44.8 39.0 32.0 27.2 20.8 44.8aps min T -9.6 -9.7 -5.6 -0.2 4.0 8.0 12.2 8.8 6.0 0.0 -5.4 -7.7 -9.7

Kolašin sr.vr. -1.7 -0.7 2.2 6.4 11.1 14.3 16.1 15.7 12.1 8.0 3.7 -0.1 7.2aps max T 15.1 18.0 22.7 25.2 29.6 32.6 35.2 36.6 32.4 27.6 25.4 15.0 36.6aps min T -29.8 -23.4 -18.2 -10.1 -4.6 -1.3 1.0 1.0 -5.4 -9.0 -21.6 -22.8 -29.8


Slika 10. Hidrometeorološki podaci za Podgoricu

(preuzeto sa sajta Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju CG) Flora i fauna

Flora Širu okolinu predmetnog područja sačinjavaju šume bukve Fagus sylvatica, a uz bukvu kao edifikatora, javljaju se javorovi Acer pseudoplatanus, Acer platanoides, brijest Ulmus montana, i dr. Od žbunastih vrsta javljaju se Daphne mezereum, Lonicera alpigena, Lonicera xylosteum, Sambucus racemosa, Rhamnus fallax, dok su zeljaste vrste zastupljene sa Heracleum sphondylium, Salvia glutinosa, Symphytum tuberosum, Dentaria enneaphylos, Dentaria bulbifera, Mycelis muralis, Paris quadrifolia... Iznad pojasa bukovih šuma, ali i niže zahvaljujući temperaturnoj inverziji javljaju se mješovite četinarske šume u kojima se pored bukve Fagus sylvatica javlja i jela Abies alba. Sloj šiblja, izuzev bukve i jele, vrlo je siromašan drugim vrstama te se javljaju sporadično Corylus avellana, Lonicera nigra, Sorbus aucuparia, Rosa pendulina, Daphne mezereum...U prizemnom spratu pored uobičajenih šumskih vrsta srijeće se i borovnica Vaccinium myrtillus.

Fauna U gore navedenim staništima od životinjskih vrsta srijeću se vuk Canis lupus, medved Ursusarctous, lisica Vulpes vulpes, divlja svinja Sus scrofa, te sitni sisari poput jazavca Meles meles, krtice Talpa europaea, ježa Erinaceus concolor, šumske rovčice Sorex araneus , šumskog puha Glis glis i dr. Od gmizavaca je moguće vidjeti sljepića Anguis fragilis neke vrste smukova poput mrkog smuka Malpolon monspessulana, običnog smuka Elaphe longissima, i poskoka Vipera ammodytes. U šumama se od karakterističnih vrsta ptica se srijeću Strixaluco, Accipiter gentilis, Falco peregrinus, Dendrocoposleucotos, Dryocoposmartius. Registrovanesui Columba palumbus, Cuculuscanorus, Parusmontanus, Sittaeuropea, Certhiafamiliaris, Troglodytes troglodytes, Turdusviscivorus, Turdusphilomelos, Turdusmerula, Phoenicurusphoenicurus, Sylvia atricapilla, Regulusregulus, Regulusignicapillus, Pyrrhulapyrrhula, Fringillacoelebs, Buteobuteo, Accipiter nisus, Dendrocopus major, Nucifragacaryocat.

Riješenjem Republičkog zavoda za zaštitu prirode o stavljanju pod zaštitu pojedinih biljnih i životinjskih vrsta (Sl. List RCG, br. 76/06) zaštićenesu: medved Ursusarctous, sljepić Anguis fragilis, smukovi Malpolon monspessulana i Elaphe longissima kao i sve vrste gore pomenutih ptica.

Na pomenutom lokalitetu nisu zabilježene (pronađene) endemične, rijetke,

ugrožene ili zaštićene biljne vrste!


Karakteristika pejzaža Prostor na kome se planira postavljanje dva drobilična postrojenja karakteriše

planinski pejzaž koji je sačuvan u prirodnom obliku sa karakteristika ovog prostora. Karakteristike pejzaža šireg prostora će biti umjereno nepromijenjene kako u toku izvođenja radova tako i nakon njih.

Zašticena područja, objekti i dobra kulturno – istorijske baštine Na prostoru na kome se planira instaliranje postrojenja za proizvodnju frakcionih

agregata, ne nalaze se objekti koji su zašticeni kao prirodna dobra. Planirana lokacija postrojenja ne nalazi se u okviru zaštićenih i klasifikovanih

područja (strogi rezervat prirode, nacionalni park, posebni rezervat prirode, park prirode, spomenik prirode, predio izuzetnih odlika i predjele i područja od istorijske, kulturne ili arheološke važnosti) i isti nijesu u neposrednoj blizini.

Naseljenost i koncentracija stanovništva U blizini lokacije projekta nema naseljenih objekta bilo koje vrste. Taj prostor

administrativno pripada opštini Podgorica. Podgorica je glavni grad Crne Gore, sa oko 200.000 stanovnika. Ima sve karakteristike velikog grada. Nalazi se u sjeveroistočnom dijelu Zetske Ravnice, u dolini rijeke Morače, koja i protiče kroz Podgoricu. Prema popisu iz 2011. godine (MONSTAT), ukupan broj stanovnika na teritoriji Glavnog grada je 189 085, ali je za očekivati da se taj broj povećao.

Podaci o postojecim privrednim i stambenim objektima i objektima infrastrukture

Do lokacije projekta dolazi se pristupnim putem koji je Nosilac projekta napravio za

potrebe izgradnje autoputa. Pristupni put je makadamski, a ide iz pravca magistralnog puta M-2 Podgorica-Kolašin.

Za potrebe instaliranja postrojenja za drobljenje kamena teren na lokaciji je je izravnat a u okolini predmetne lokacije nema izgrađenih objekata bilo koje namjen U Okolini lokacije projekta nema naseljenih objekata bilo koje vrste.


3. KARAKTERISTIKE (OPIS) PROJEKTA

a) OPIS FIZI ČKIH KARA KTERI STIK A CIJEL OG P ROJE K TA, I GDJE JE POTREBNO, NEOPHODNE RADOVE UKLANJANJA I USLOVE KORIŠĆENJA ZEMLJIŠTA U FAZI IZVOĐENJA I FAZI FUNKCIONISANJA PROJEKTA

Na lokaciji će biti postavljena dva drobilična postrojenja. Lokacija se nalazi u zoni koridora dionice autoputa Smokovac-Uvač-Mateševo. U jedno drobilično postrojenje spada drobilica Metso LT1213-SE i sijačica Metso LT ST4.8, dok u drugo spada mlin Nordwheeler NW7150C.

Sirovine koje će se koristiti za proizvodnju drobiličnog kamenog agregata su: - Agregat (prirodni kameni agregat različite granulacije) - Voda - Dizel gorivo - Mašinska ulja - Antifriz

Za izvođenje i funkcionisanje projekta potrebno je obezbijediti lokaciju projekta od

neovlašenog ulaza. Dinamika realizacije izvođenja i funkcionisanje projekta po pojedinim fazama biće u skladu sa operativnim planom izvođđenja radova. U toku izvođenja projekta na lokaciji će se koristiti voda za potrebe zaposlenih koja će se obezbijediti kao flaširana voda, dok ć se za tehnološke potrebe voda dopremati autocisternama. U svakom momentu će na raspolaganju biti rezerve 10 rezervoara x 1000 litara. Prilikom izvođenja i funkcionisanja projekta usljed rada mašina i druge građevinske opreme dolaziće do emisije izduvnih gasova u atmosferu, a takođe će doći do povećanja buke i vibracija koje su periodičnog karaktera i ograničene na predmetnu mikrolokaciju.

Imajući u vidu lokaciju za drobilično postrojenje nema objekata koji bi uklanjali.

b) DETALJAN OPIS POSTROJENJA;

Karakteristike primarne drobilice

Metso LT1213E je samo-pogonska primarna drobilica opremljena sa šinama i pokree se spoljnim električnim izvorom energije ili instaliranim dizel agregatom. Robusna konstrukcija omoguava primjenu Metso LT1213E i u najtežim kamenim mjestima. Snažni sistem šasije čini Metso LT1213E lakim za manevrisanje. Nominalni kapacitet ove mašine je do 400 t/h (440 st/h) drobljenog kamena. Opremljen priborom za reciklažu Metso LT1213E može postići maksimalnu proizvodnju od 300 t/h (330 st/h) na materijalu za rušenje koji sadrži armaturu.


Slika 11: Primarna drobilica Metso LT1213E

Podaci o performansama -Radne performanse: -kapacitet do 400 mt/h -veličina primanog kamena, maksimum 700 mm -veličina produkta, do 250 mm -Pokretljivost: -brzina kretanja 1.2/2.1 km/h -stepen sposobnosti: 28 stepeni -pritisak na tlo 125 kPa -od tla 200 mm -Tokom operacije drobljenja: -širina 3000 mm -visina 5100 mm -dužina 19100 mm -težina 55000 kg -Za transport: -širina 3000 mm -visina 3600 mm -dužina 19400 mm -težina 55000kg Karakteristike opreme Usisni koš: -kapacitet 6 m3 -širina 2600 mm -linearna debljina 12 mm Vibrirajući prenosnik: -širina 1170 mm -dužina 4340 mm


-dužina „Grizzly“ sekcije 2 x 750 mm -nagib 0° -razmak između „Grizzly“ sekcija 52mm -„Grizzly“ sekcije 2 -veličina mreže 35 mm -vibrirajuća mašina V150 By-pass otvor sa padajućim vratima Drobilični blok: -tip drobiličnog bloka Nordberg NP1213M -širina usisnog koša 1300 mm -dubina usisnog koša 900 mm -prečnik rotora 1200 mm -brzina rotacije 500...580rpm -podešavanje sistema hidraulično podešavanje -otvaranje drobilice hidraulično - čekići martensitski Xwin -zaštitna ploča za traku -„V-traka“ pogon 10 x SPC -pogon električni Glavni transporter: -tip Metso H12-11 -dužina c/c 11 m -širina trake 1200 mm -brzina trake 2 m/s -pogon električni Nosioci trake: -veličina trake D57 -širina trake 500 mm -dužina c/c 4000 mm -zatezanje lanca sa podmazivim cilindrom -pogon dvobrzinski pogon sa aksijalnom klipnom pumpom Hidraulika: -elktrično kontorlisano hidraulično kolo za hladjenje -težinski osjetljivo (LS) hidraulično kolo za usisni koš -težinski osjetljivo (LS) hidraulično kolo za ostale pogone -kontrolisano elektromagnetnim ventilima: -motori za trake -motori za usisni koš -hidraulično podešavanje sistema -opciono AC struja: -voltaža 400 V – 50 Hz -prekidač za isključenje za spoljni izvor 450 kVA -klasa izolacije električnog centra IP55, pod pritiskom -električni motor VEM/VEG -motori za drobilični blok 1 x 250kW sa starterom -motori za glavni transporter 1 x 15 kW -motor za hidrauličnu pumpu 1 x 55 kW


DC struja: -voltaža 24 VDC -baterije 2 x 160 Ah -punjač 55 A -radna svijetla, halogenska 2 x 1000 W -svijetla za vožnju, halogenska 2 x 70 W Dizel generator: -snaga 450 kVA Karakteristike sijačice

Metso ST4.8E je sijačica opremljena šinama (trakama) koju pokreće dizel motor koja takođe može da sije kako na električni tako i na dizel pogon. Za kretnju obavezan je dizel motor. Metso ST4.8 je uvela totalnu kontrolu i automatizovanost koristeći Metso Mineral inovativnu SmartScreenTM tehnologiju. Sadrži četiri integrisane montirane transportne trake koje se hidraulički sklapaju za transport i idealne su za manje i srednje poslove i proizvodnju agregata. Sadrži dva ležaja, kutiju za sijanje sa tri nivoa, zajedno sa velikim usisnim košom (4.5m) i većom instalisanom snagom, obezbjeđuje više tona po satu i samim tim niže troškove proizvodnje.

Slika 12: Sijačica Metso ST4.8E

Performanse - Veličina primanog agregata do 400 mm (sa ugrađenom vibrirajućom rešetkom) 150 mm (kamena kutija) - Kapacitet do 500 t/h. Šine - “Track Bogie” sadrži robusni kanal i okvir za sekciju kutije. - Maksimalni pristup Mjenjaču i Motoru bez uklanjanja šina. Glavna transportna traka - 1050 mm Kaiš - Podesivi, “Rosta” montirni stil glavnog bubnja strugača.


- Robusna preklopiva ploča. - Povratne rolnice disk tipa. - Usisni koš u potpunosti obložen gumom - Lako podesiva i odvojiva ploča za rasprašivanje Sijačica - Sijačica sa dva ležaja i tri nivoa sa sljedećim dimenzijama po nivou:

Dužina 4866 mm x Širina 1524 mm. Površina po niovou 7.4 m2.

- Sve mrežaste ploče su iste i međusobno zamjenljive - Naprijed i rikverc operacije, lako premojenljive koristeći PLC kontrolni system. - Manualni sistem opterećenja sijačice. - Povećani srednji nagib sijačice, smanjujući opterećenje. - “Rexroth” osovinski klipni motor, motor visoke efikasnosti c/w brzinski i rotacioni senzori - Montirana robusna kutija podokvira. Proizvodna transportna traka - 1200 mm Kaiš - Robusna preklopiva ploča. - Povratne rolnice disk tipa. - Spoljni, lako podesivi zadnji bubanj. - Spušta se i odvaja od podokvira za lakši pristup mreži sijačice. - Niski nivoa podmazivanja ležajeva Krilna transportna traka Sve krilne transportne trake se sklapaju hidraulički za transport.

Tabela 8: Karakteristike djelova USISNA JEDINICA Usisna jedinica Tip usisne jedinice

Standardna Naginjujua mreža Mreža 130 mm

SIJAČICA Konfiguracija modela sijačice 18 mm Plato sijačice za nivo 1

9 mm Plato sijačice za nivo 2 5 mm Plato sijačice za nivo 3

NAPAJANJE Motor Ostale opcije za motor Elektrifikacija x Prekidač za isključenje x Električni pogon

TIER 3 (stage III A) Caterpillar C4.4 Filteri za vazduh Oprema za klimu Standard -20 C...+35 C (-5 F...+95 F) Za spoljni 400 V – 50 Hz strujni izvor Za hidraulično kolo

TRANSPORTNE TRAKE Glavna transportna traka, Proizvodna transportna traka, Krilne transportne trake, velika, srednja i mala krilna transportna trakaOPCIONA OPREMA Tip kontrolne jedinice Alat Tip kontrolne jedinice: Standard, sa IC


Daljinski radio upravljač Pristup sijačici Kutija za kamen Svijetla Kabal za povezivanje

Standardn alat Multifunkcionalni radio Zadnja platform i stube Kutija za kamen Svijetla Kabal za povezivanje sa LT/ST

MLIN

Mlinovi su drobilice razmjerno manjeg učinka koje služe za mljevenje prethodno drobljenih te sijanih poluproizvoda kamene sitneži. Oni su konstruirani da kamena sitnež preko određene veličine zrna ne može napustiti proces drobljenja u njemu dok se veličina zrna ne smanji na traženu veličinu. Najčeše se koriste udarni i kružni mlinovi, te čeljusni granulatori. Kružni mlinovi posebnog oblika su mlinovi štapiari i mlinovi kugličari. Udarni mlin je po svojoj osnovnoj konstrukciji udarna drobilica s rešetkom na izlaznom dijelu koja nepromjenjivim razmakom šipki rešetke ograničava veličinu izlaznog zrna.

Slika 13: Mlin Nordwheeler NW7150C

Mlin je tipa Nordwheeler NW7150C, u koji spada drobilica i prateća sijačica. Drobilica - Barmac B7150 crusher - IC70 automatizovana drobilica - Prijemni bunker 15m3 - Vibraciona usisna jedinica E ME42U - Magnetni separator OVAP800/25 - Detektor metala sa uređajem za analizu MDS3095S/MU3300 - ABS i ru;na kočnica Sijačica - Nordberg CVB1845 4 - 1st veličina agregata [mm]* 4-8 - 2nd veli;ina agregata [mm]* 0-4

Zbog zaštite prilikom rada na mlinu moraju biti osigurani sigurnosni uslovi. Pogonski remeni moraju biti pokriveni štitnicima, radnici ne smiju nositi široka odijela i mora biti osiguran siguran prolaz.


Pregled tehnološkog procesa drobljenja i klasiranja krečnjaka Prerada tehničko-građevinskog kamena sastoji od sljedećih radnih operacija: x Drobljenje TG kamena na frakcije od 0-32 mm x Razdvajanje na frakcije pomou mobilne sijačice x Utovar, transport do prostora za deponiju na betonskoj bazi

T-G krečnjak maksimalne veličine komada od g.g.k.400 mm, bagerom se ubacuje u pokretnu drobilicu LT1213E kapaciteta 400 t/h ulaznih granulata 0- 700 mm, gdje se svodi drobljenjem na klase 0-32 mm. Izlazni materijal iz drobilice preko transportne trake ide u prijemni koš mobilne sijačice Metso ST4.8E, iz kojeg se preko vibro-dodavača ravnomjerno dozira na sijačicu na kojoj su montirana višeetažna sita.

Za proizvodnju frakcije 0-32 mm podesi se da je maksimalni izlaz iz drobilice 40 mm. Tako usitnjen materijal ide na sijačicu gdje se vrši klasiranje agregata u frakcije 0-32 mm. Nadrešetni proizvod ide na premeljavanje gdje se dobija proizvod 0-4 mm (nula). Kamen za drobljenje će se uzimati iz iskopa tunela Vežešnik i tunela Suka. Planirane količine proizvodnje frakcionih agregata date su u nekom od narednih poglavlja. Opis opreme za smanjenje negativnog uticaja na okolinu

Za smanjenje zaprašenosti koja se javlja kao posljedica uzvitlavanja prašine, vršiće se vlaženje površina (polivanje i prskanje) mjesta nastajanja, a to su: transportni i pristupni putevi, tamponirane manipulativne površine i krug pozajmišta. Vlaženje površina će se vršiti stacionarnim sistemom koji je opremljen raspršivačima vode, odnosno autocistijernom. Zona prerade krečnjaka

Za smanjenje emisije prašine koju emituje drobilično postrojenje, koristiće se sistem za otprašivanje koji se sastoji od rezervoara sa vodom, pumpe, sistema cjevovoda za transport vode i mlaznica.

Pri pojavi zaprašenosti veće od dozvoljene, sistem za obaranje prašine (mlaznice sa vodom) se pušta u rad, tako da voda pod pritiskom izlazi kroz mlaznice stvarajući vodenu zavjesu kroz koju prolazi materijal. Povezivanje mlaznica vrši se fleksibilnim crijevima na rezervoar za vodu. Ovlaženi materijal ima veću specifičnu težinu i veću koheziju i takav nije sposoban da lebdi.

Sistem zaštite životne sredine oko uređaja i postrojenja za pripremu usitnjavanje (drobljenje i mljevenje) i klasiranje stijenske mase krečnjaka je:

Ugrađeni sistem mlaznica sa vodom za vlaženje stijenske mase krečnjaka na mobilnom drobiličnom postrojenju (primarnom i sekundarnom), prijemnom bunkeru i mobilnom postrojenju za prosijavanje.

Zatvaranje i zaštita mašina i postrojenja (transportne trake, drobilice, mlinovi i sita) sa plastificiranim platnom i haubom.

Deponovanje sitnih frakcija krečnjaka granulacije (0-4 mm) u zatvorene bunkere i prekrivanje otvorenih deponija ovih frakcija sa plastificiranim ceradama u periodu intenzivnih vjetrova i sl.

Obzirom na značaj emisije prašine potrebno je primijeniti mjere za minimiziranje i

prevenciju nastajanja, i smanjenja emisije prašine.


Moguće kumuliranje sa efektima drugih postojećih i/ili odobrenih projekata; Na planiranoj lokaciji za drobilično postrojenje kao ni oko iste ne postoje drugi projekti koji mogu imati uticaj na predloženi ili obratno. Prikaz vrste i količine potrebne energije i energenata, vode, biodiverziteta, sirovina i drugog potrošnog materijala koji se koristi za potrebe tehnološkog procesa sa posebnim osvrtom na količine i karakteristike opasnih materija;

U toku izvodjenja radova koristice se ruda kamena kao i odredjene količine vode za sanitarne potrebe zaposlenih i za sprečavanje prekomjernog zagađenja vazduha lebdećim česticama prašine u toku u toku eksploatacije, što je detaljnije opisano u narednim poglavljima. Lokacija predmetnog postrojenja ne sadrži vrijedna staništa niti ugrožene i rijetke biljne i životinjske vrste, a koliko je poznato niti ostatke materijalne culture. Svi radovi koji će se izvoditi ne mogu imati uticaj na biodiverzitet obzirom da na trasi nema prisutnih predstavnika ugroženih biljnih i životnjskih vrsta.

Kamen za drobljenje će se uzimati iz iskopa tunela Vežešnik i Suka. Što se tiče količine proizvodnje frakcionih agregata oni će biti sledeći na godišnjem nivou (dato kao prosjek za jednu godinu rada):

0-4mm – 30.650 m3; 4-8mm – 9.784 m3; 8-16mm – 17.670 m3; 16-32mm – 16.680 m3.

Ovo znači da će se godišnje proizvesti oko 74.784 m3 agregata. Planiranja proizvodnja agregata Planirana ukupna, odnosno mjesečna i dnevna proizvodnja agregata data je u sljedećim tabelama.

Tabela 9. Procijenjene količine agregata na mjesečnom nivou

Mjesec Količina agregata u m3

1 1.6912 1.6913 1.6914 4.1615 4.1616 4.1617 8.8438 8.8439 8.84310 9.23311 9.23312 9.233


Tabela 10. Procjena potrebnog agregata i broja vozila Mjesec Količina agregata (m3/dan) Broj vozila na dan 1 56 42 56 43 56 44 139 95 139 96 139 97 295 208 295 209 295 2010 308 2111 308 2112 308 21

Proizvedeni agregat će se koristiti za potrebe betonjerke na lokaciji u neposrednoj

blizini tunela Vežešnik I Suka, a procijenjena količina betona koja će se proizvesti u betonjerci data je u sledećoj tabeli. Tabela 11 Procijenjena količina betona koji e se proizvesti na mjesečnom nivou

Mjesec Količina agregata u m3

1 13002 13003 13004 32005 32006 32007 68008 68009 680010 710011 710012 7100

Stvaranje otpada i tehnologija i tretiranja otpada (prerada, reciklaža, odlaganje i slično);

Prema Pravilniku o klasifikaciji otpada i katalogu otpada („Sl. list CG“, br. 59/13,

83/16) na području zahvata će se odvijati slijedeće djelatnosti koje generišu otpad (prikazane su grupe otpada sa indeksima):

13 Otpad od ulja i ostataka tečnih goriva (osim jestivih ulja iz grupa 05, 12 i 19), 15 Otpad od ambalaže; apsorbenti, krpe za brisanje, materijali za filtriranje i zaštitna

odjeća, koji nije drugačije specifikovan, 16 Otpad koji nije drugdje specificifikovan, 20 Komunalni otpad (kućni otpad i slični komercijalni i industrijski otpad), uključujući

odvojeno sakupljene frakcije.

Na području zahvata će nastajati slijedeći otpad (kategorisan prema Pravilniku o klasifikaciji otpada i katalogu otpada).


Neopasni otpad:

Ambalaža (uključujući odvojeno skupljani komunalni ambalažni otpad), kataloški broj 15 01:

papirna i kartonska ambalaža, kataloški broj 15 01 01, plastična ambalaža, kataloški broj 15 01 02, drvena ambalaža, kataloški broj 15 01 03, metalna ambalaža, kataloški broj 15 01 04, kompozitna ambalaža, kataloški broj 15 01 05, miješana ambalaža, kataloški broj 15 01 06, staklena ambalaža, kataloški broj 15 01 07, tekstilna ambalaža, kataloški broj 15 01 09, Apsorbenti, filtarski materijali, tkanine i sredstva za brisanje i upijanje i zaštitna odjeća

koji nisu zagađeni opasnim materijama, kataloški broj 15 02 03 Otpadna vozila iz različitih sredstava transporta (uključujući mašine koje rade pored

puta) i otpad nastao oslobađanjem od otpadnih vozila i od održavanja vozila (izuzev grupa 13 i 14 i podgrupa 16 06 i 16 08), kataloški broj 16 01

Papir i karton, kataloški broj 20 01 01, Staklo, kataloški broj 20 01 02, Odjeća, kataloški broj 20 01 10, Tekstil, kataloški broj 20 01 11, Plastika, kataloški broj 20 01 39, Metali, kataloški broj 20 01 40, Miješani komunalni otpad, kataloški broj 20 03 01, Kabasti otpad, kataloški broj 20 03 07,

Opasni otpad:

otpadna motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje, kataloški broj 13 02, sadržaj iz separatora ulje/voda, kataloški broj 13 05, apsorbenti, materijali za filtere (uključujući filtere za ulje koji nijesu drugačije

specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim supstancama, kataloški broj 15 02 02,

filteri za ulje, kataloški broj 16 01 07, kočione tečnosti, kataloški broj 16 01 13, antifriz, kataloški broj 16 01 14 baterije i akumulatori, kataloški broj 16 06.

Na osnovu raspoložive mehanizacije, koja će biti angažovana na lokaciji projekta, na

godišnjem nivou mogu se produkovati sljedeće vrste i količine otpasnog otpada: otpadna motorna ulja (13 02 06) sintetička motorna ulja, ulja za mjenjače i

podmazivanje): 150 litara (oko 130 kg) filteri za ulje (16 01 07כfilteri za ulje): 5-10 kg akumulatori (16 06 01כ olovne baterije): 80 kg apsorbenti i krpe za brisanje (15 02 02) apsorbenti, materijali za filtere (uključujući

filtere za ulje koji nijesu drugačije specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim supstancama): do 15 kg

antifriz (16 01 14) antifriz koji sadrži opasne supstance): 50 litara (oko 55 kg)

Upravljanje svim vrstama otpada mora biti u skladu sa zahtjevima zakonskih


propisa Crne Gore, a adekvatno zbrinjavanje minimizuje potencijalne negativne uticaje. Izvodjač radova je obavezan da uradi Plan upravljanja otpadom i Plan upravljanja

gradjevinskim otpadom i na isti da pribavi neophodnu saglasnost.. Na lokaciji se neće vršiti bilo kakva prerada otpada već će se isti predavati preduzećima koji imaju dozvolu za upravljanje za vrste otpada. Zagađivanje štetnim djelovanjima i izazivanje neprijatnih mirisa, uključujući emisije u vazduh, ispuštanje u vodotoke, odlaganje na zemljište, buku, vibracije, toplotu, jonizujuća i nejonizujuća zračenja;

U toku tehnološkog procesa, pri radovima zbog vremenske i prostorne dimenzije izvjesne kolicine mineralne prašine, pogonskog goriva i maziva, gasova i drugih materija mogu dospjeti u vazduh, u vode, deponovati se na okolno zemljište, tj. dospijeti u životnu sredinu. Primijenjenim mjerama zaštite taj uticaj ce se ograniciti i dovesti u prihvatljive granice. Agregat se dijeli na sitan i krupan. Sitan ima zrna koja prolaze kroz sito otvorima 4 mm, dok krupan agregat ima zrna koja ne mogu proci kroz sito otvora 4 mm. Rudarsko – gradevinske mašine koje se koriste za dobijanje i mašine i postrojenja koja se koriste za pripremu, usitnjavanje (drobljenje i mljevenje) i klasiranje stijenske mase krecnjaka koriste sljedece sirovine i pomocne materijale: • eurodizel gorivo, • razne vrste ulja i maziva, • sredstva za hladenje dizel motora, • akumulatore, • razne vrste filtera, • gume, • elektricnu energiju i sl. Na osnovu naprijed prikazanih podataka najvecu potencijalnu opasnost po životnu sredinu (vazduh i zemljište) mogle bi predstavljati kolicine dizel goriva (skladištenje, odnosno produkti njegovog sagorijevanja) kao i ulja i maziva (skladištenje, odlaganje prije i nakon upotrebe) koji se koriste u procesu eksploatacije mehanizacije. Ukupne godišnje kolicine dizel goriva, maziva i rashladne tecnosti, mogle bi, eventualno predstavljati potencijalnu opasnost po okolinu i životnu sredinu, ukoliko bi se skladištile odjednom. Medutim, navedene kolicine, buduci da se koriste na godišnjem nivou, dopremaju se sukcesivno, odnosno po potrebi i u kolicinama neophodnim za nesmetano odvijanje tehnološkog procesa eksploatacije. Na predmetnoj lokaciji, poklanjace se velika pažnja i poštovati propisane procedure. Takode i gorivo sa benzinskih pumpi doprema se do stacionarnih mašina sa namjenskom cistijernom za snabdijevanje koja je opremljena sa volumetrom i neophodnom opremom. Zamjena ulja iz mehanizacije može se vršiti na licu mjesta sa specijalnom cistijernom uz sve predostrožnosti. Kapacitet cistijerne za privremeno skladištenje otpadnih ulja je 1 t. Otpadno ulje se predaje ovlašcenom preduzecu koje posjeduje dozvolu za obradu otpadnih ulja. Tecne otpadne materije javjaju se u obliku upotrijebljenog motornog ulja i maziva. Isto ce se mijenjati i skladištiti, na mjestu (lokacija objekta za privremeno skladištenje otpada u blizini Sjevernog portala tunela Vežešnik) na nacin strogo propisan za takvu vrstu otpada, što ce maksimalno doprinijeti zaštiti, odnosno bezbjednosti životne sredine. Nosilac projekta je u


obavezi da potpiše Ugovor o preuzimanju svih vrsta otpada sa ovlašcenim preduzecem. Sanitarne i fekalne vode u ovom podrucju rješavaju se individualno, uglavnom se odvode u septicke jame, jer nema izgradene kanalizacione mreže. Prilikom rada drobilicnih postrojenja nema otpadnih voda, a za potrebe zaposlenih koristice se mobilni toaleti. Sav cvrsti otpad koji je komunalnog karaktera odlaže se u kante i odnosi se do najbližeg kontejnera, a odatle ga preuzima preduzece "Cistoca" d.o.o. i odvozi na sanitarnu deponiju "Livade" u Podgorici. Jalovina ce se odlagati na zasebnoj deponiji na lokaciji i koristice se kao tampon na izgradnji autoputa i nasipa. Emisije u vazduh Emisija zagađujućih materija: gasova, prašine, dima, itd. u okolni prostor predstavlja njegovo zagađenje. Ovo zagađenje, nošeno vjetrom, može ugroziti radnu i životnu sredinu. U konkretnom slučaju izvori zagađenja su postrojenje za drobljenje, kao i mašine i kamioni koji opslužuju rad ovog postrojenja. Aerozagađivanje kao mogućnost zagađivanja vazduha prilikom rada postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata može se javiti putem pojave suspendovanih čestica odnosno mineralne prašine u toku perioda suvog vremena i prilikom duvanja jačih vjetrova. Preradom krecnjaka mogu se ocekivati emisije u vazduh: prašine, polutanata iz energenta (dizel goriva) i buke. Navedene emisije nemaju kontinualan karakter i ispuštanje zagadujucih materija u vazduh, u smislu kontinualne industrijske proizvodnje. Izvore zaprašenosti u zoni prerade krecnjaka bi predstavljale slijedece tehnološke operacije:

• utovar i doziranje rovnog kamena krecnjaka u usipni bunker mobilnog drobilicnog postrojenja,

• prerada krecnjaka u postrojenju za preradu drobljenjem, mljevenjem, sijanjem, transportom i deponovanjem,

• cišcenje radnih površina i saobracajnica, i • eolska erozija-uzvitlavanje prašine djelovanjem vjetra • skladištenje i utovar agregata

Izvori štetnosti gasova, para i aerosola u pogonu prerade krecnjaka tehnickog kamena-krecnjaka predstavljaju proizvodi sagorijevanja tečnog goriva u motorima utovarno transportne i transportne opreme. Kolicina ovih gasovitih produkata zavisi od snage mašina, vremena rada mašina, specificne potrošnje goriva, kao i stepena iskorištenja instalisane snage pogona. Vrste i emisije prašine i gasova procijenjene su na osnovu do sada vršenih mjerenja, prikupljenih savremenih saznanja iz slicnih aktivnosti na pojedinim lokacijama i medunarodnih i domacih normi i propisa. Svi pogonske mašine moraju zadovoljavati odrednice standarda granicnih emisija EU Direktivom 97/68/EC kojom su za proizvodace definisani standardi. Implementacija propisa otpocela ja 1999. g. sa EU Stage I, dok je EU Stage II od 2001. godine. Primjena mnogo strožijih standarda dopuštenih emisija štetnih materija EU Stage III i Stage IV vezana je za 2006. odnosno 2014. g. prema Direktivi 2004/26/EC. Ukupne emisije su proracunate prema granicnim vrijednostima za vanputnu mehanizaciju tj. radnu opremu za


standardizovane dopuštene emisije CO, HC, NOx i PM10. Radne mašine koje ce se koristiti zadovoljavaju odrednice standarda EU Stage IIIB. Pošto prašina u određenim prirodnim i radnim uslovima svojom imisionom vrijednošću može preći dozvoljene granične vrijednosti koje važe za naseljena područja, to iste mogu predstavljati potencijalnu opasnost za kvalitet vazduha u životnoj sredini. Granične vrijednosti prašine određuju se metodama mjerenja imisije prema Uredbi o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 25/12). Zagađivanje vazduha prašinom umnogome zavisi od meteoroloških uslova. Ovo se prije svega odnosi na sušni period koji se javlja tokom godine pri čemu može predstavljati potencijalnog zagađivača vazduha na lokaciji i oko nje. Buka Buka je neželjeni zvuk, odnosno svaka zvucna pojava (larma, šum, galama, lupa, govor i sl.) koja ometa rad ili odmor predstavlja buku. Buka u komunalnoj sredini predstavlja svaki zvuk koji se javlja van radnog mjesta, a to znaci: u stanovima, na ulici, u vozilima, na mjestima za rekreaciju, u školama, bolnicama itd. Ocigledno je da se radi o vrlo razlicitim vrstama buke u životnoj sredini. U konkretnom slucaju radi se o saobracajnoj i industrijskoj buci, odnosno buci koja nastaje radom mašina na predmetnoj lokaciji. U toku izvođenja radova i funkcionisanja projekta Za rad na lokaciji neophodno je angažovati drobilicu, sijačicu, mlin, utovarivač, bager, buldozer i kamion-damper za odvoz drobljenog materijala. Kao pogonsko gorivo utovarivač, bager, buldozer i damper koriste dizel gorivo, a njegova potrošnja je 0.2 kg/kWh, dok drobilica, sijačica i mlin rade na električni pogon. Na osnovu podataka o mehanizaciji koja će biti angažovana i potrošnji goriva može se dobiti količina i sastav izduvnih gasova iz mašina prilikom funkcionisanja projekta. Ispuštanje u vodotoke Najveći vodotok u široj okolini lokacije je Rijeka Morača. Na terenu prilikom izvođenja može doći do ispuštanja ulja ili goriva iz mehanizacije koji mogu uticati na podzemne i površinske vode ali je mala mogućnost za neki značajniji uticaj u ovom smislu. Zagađenja tla i podzemnih voda u široj zoni oko objekta nijesu aktuelna. U tabeli 15 prikazane su maksimalne dopuštene koncentracije opasnih i štetnih materija u otpadnim vodama koje se smiju ispuštati u prirodni recipijent.

Tabela 12: Maksimalno dozvoljene koncentracije u otpadnim vodama za ispuštanje u prirodni

recipijent („Sl. list RCG“ br. 45/08, 9/10, 26/12, 52/12 i 59/13) Parametar Koncentracije Temperatura 300C

Suspendovane materije 20 mg/l Taložive materije 0,5 ml/l/2h pH 6,5-9


HPK 45mg/l BPK 30 mg/l Aluminijum 10 mg/l Arsen 0,05 mg/l Barium 4 mg/l Olovo 0,2 mg/l Bor 1 mg/l Cadmium 0,01 mg/l Ukupni hrom 0,5 mg/l Cr6+ 0,0 mg/l Gvožđe 1,0 mg/l Bakar 0,5 mg/l Nikal 0,5 mg/l Živa 0,005 mg/l Srebro 0,1 mg/l Cink 1,0 mg/l Kalaj 0,3 mg/l Selen 0,01 mg /l Aktivni hlor 0,05 mg/l Amonijum 0,5 mg/l Cianidi 0,005 mg/l Fluoridi 2 mg/l NO2- 0,5 mg/l NO3- 40 mg/l Fosfor 1 mg/l Sulfati 250 mg/l Sulfidi 0,1 mg/l Tiocianat 0 mg/l

Ulje i mast(biljnog i ivotinjskog porijekla) 5 mg/l Mineralna ulja 0,5 mg/l Aldehidi 1 mg/l Hlorovani ugljovodonici 0,1 mg/l Nitro rastvarači 0,05 mg/l Fenoli 0,01 mg/l Deterdenti 0,5 mg/l u 100ml 100 MPN/100ml Aromatični ugljovodonici 0,01 mg/l Hlorovani pesticidi 0,0025 mg/l Organo fosforni pesticidi 0,0025 mg/l Organske komponente 0,01 mg/l Ukupni alkoholi 1 mg/l Ukupna radioaktivnost 0,27Bq/l Ukupne nerastvorene materije 80mg/l Coliforme TC u 100ml 5000MPN/100ml Coliforme FC u 100ml 1000MPN/100ml


Fekalne streptokoke FS u 100ml 100 MPN/100ml

Što se tiče uticaja na vode, pregled potencijalnih zagađivača je sljedeći:

pogonsko gorivo za utovarivač, kamione itd; maziva za navedenu mehanizaciju;

Mineralna ulja u prirodnim vodotocima utiču na životnu sredinu tako što blokiraju disanje i kretanje riba i insekata. Otklanjanje ovakvih materija u neposrednoj blizini izvora je obavezno, a tako prikupljene mineralne tečnosti predstavljaju važnu sirovinu u industriji. Ovdje je veoma značajno napomenuti da površinskih i podzemnih voda na lokaciji i u njenoj blizini nema, tako da mogući navedeni uticaji na njih, praktično ne postoje. Ne postoji mogućnost uticaja na prekogranično zagađivanje voda. Uticaj na zemljište U toku izgradnje i eksploatacije: a) Što se fizičkih uticaja na zemljište tiče (promjena lokalne topografije, erozija tla, klizanje zemljišta i slično) izgradnjom predmetnog projekta neće doći do njihove promjene. Naime, lokacija projekta je na ravnom terenu, tako da izgradnjom drobiličnog postrojenja neće doći do značajnijih topografskih promjena, erozije tla i klizanja zemljišta.

b) Takođe, ukoliko se na lokaciji projekta vrši zamjena ulja i punjenje rezervoara kamiona i građevinskih mašina gorivom može doći usljed prosipanja ulja ili goriva do zagađenja zemljišta. Ovaj uticaj je ograničenog vremenskog trajanja. Takođe, uticaj na zemljište se može javiti ukoliko u toku rada mobilnog drobiličnog postrojenja dođe do prosipanja goriva, ulja i maziva, obzirom da mobilna drobilična postrojenja rade na tečno gorivo. Naime, ukoliko se na lokaciji projekta vrši zamjena ulja i punjenje rezervoara drobiličnog postrojenja gorivom može doći usljed prosipanja ulja ili goriva do zagađenja zemljišta. Ovaj uticaj je ograničenog vremenskog trajanja. Tečne otpadne materije javljaju se u obliku upotrijebljenog motornog ulja i maziva. Isto će se mijenjati i skladištiti, na mjestu i na način strogo propisan za takvu vrstu otpada, što će maksimalno doprinijeti zaštiti odnosno bezbjednosti životne sredine. c) Pošto predmetna lokacija ne predstavlja poljoprivredno zemljište, ne postoji uticaj na količinu i kvalitet izgubljenog poljoprivrednog zemljišta. d) Na lokaciji nema mineralnih bogatstava, pa nema ni uticaja projekta na njih. e) Odlaganje otpada može imati uticaja na kvalitet životne sredine na lokaciji projekta ukoliko se ne bude vršilo njegovo adekvatno odlaganje. U procesu drobljenja kamena, povremeno će se pojavljivati i jalovina, čije odvajanje će se vršiti u samom procesu separacije prosijavanjem na jalovinskoj rešetci. Neadekvatno odlaganje otpada (jalovina) može dovesti do devastacije prostora prilikom funkcionisanja projekta. Rizik za ljudsko zdravlje (zbog zagađenja vode ili zagađenja vazduha i drugo).

Patogeni mikroorganizmi bez


a) U toku funkcionisanja projekta doći će do promjene u broju i strukturi stanovništva u ovoj zoni. Promjena se ogleda u povećanju broja ljudi na lokaciji, prvenstveno u broju zaposlenih koji će raditi na lokaciji. Funkcionisanjem projekta neće doći do povećanja naseljenosti, pa samim tim ni do povećanja koncentracije stanovništva. Funkcionisanje projekta neće imati uticaja na stalne migracije stanovništva.

Obzirom da se predmetno područje drobiličnih postrojenja nalazi na području koje u neposrednoj blizini nema stambenih objekata, to njegova eksploatacija neće imati uticaja na lokalno stanovništvo, ali je prilikom rada drobiličnih postrojenja moguć uticaj na zaposlene na lokaciji i to u slučaju ako se ne pridržavaju propisanih uslova u toku procesa rada, a saglasno opisu radnog mjesta.

U toku normalnog rada drobiličnih postrojenja nema negativnih uticaja na zdravlje ljudi.

b) Vizuelni uticaji neće se odraziti na lokalno stanovništvo, jer se lokacija projekta nalazi u izdvojenoj i koja je udaljena od individualnih stambenih objekata.

c) Prilikom rada mobilnih drobiličnih postrojenja, kao izvor buke javljaju se kamioni koji dovoze kameni agregat na drobljenje i mašine koje granulirani materijal nakon drobljenja odvoze do boksova za različite frakcije. Što se tiče buke od rada mobilnog drobiličnog postrojenja isto će raditi na tečno gorivo, uz proizvodnju određenog nivoa buke.

Upotreba mašina i opreme kao izvora buke obuhvaćena je sistemom mjera zaštite stanovništva od buke, koje su sadržane u određenim propisima. Sistem mjera obuhvata tehničke i organizacione mjere sa ciljem da buka u sredini u kojoj čovjek boravi ne pređe dozvoljenu granicu koja je propisana Zakonom o zaštiti od buke.

U toku izvođenja i funkcionisanja projekta na lokaciji će biti prisutna pojava vibracija usljed rada građevinskih mašina, mobilnih drobiličnih postrojenja za drobljenje kamena i kretanja kamiona. Ove vibracije su prisutne dok traje proces rada na lokaciji, ali bez značajnijeg uticaja na okolinu obzirom na položaj lokacije.


4) IZVJEŠTAJ O POSTOJEĆEM STANJU SEGMENATA ŽIVOTNE SREDINE KOJI SE IZRAĐUJE ZA PROJEKTE U OBLASTIMA ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH I KULTURNIH DOBARA, TURIZMU I SLOŽENE INŽENJERSKE OBJEKTE, A ZA OSTALE PROJEKTE U SKLADU SA ODLUKOM NADLEŽNOG ORGANA;

Izvještaj o postojećem stanju segmenata životne sredine za izradu elaborata procjene uticaja na životnu sredinu postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata nije radjen iz razloga što, uvidom u postojeću dokumentaciju i podloge koje su korištene utvrdjeno je da nema potrebe da se rade detaljna istraživanja. Ipak, ekipa biologa je obišla planiranu lokaciju i na osnovu uvida utvrdila da je za izradu elaborate dovoljno koristiti literaturne podatke .

Podsjećamo da u Informaciji o stanju životne sredine Crne gore koje sprovodi Agencija za zaštitu prirode i životne sredine uopšte nijesu radjena istraživanja na ovom prostoru.

5) OPIS MO GUĆIH A LTERNATIVA

Nosilac projekta je za potrebe izgradnje dionice autoputa Smokovac-Uvac- Mateševo kod južnog portala tunela Vežešnik (između tunela Vežešnik i Suka) planirao instalaciju drobilicnog postrojenja.

Projektnom dokumentacijom detaljno su razradene sve faze realizacije projekta uz

primjenu odgovarajucih tehnicko-tehnoloških rješenja za izgradnju objekata ove namjene. Shodno medusobnom ugovoru, na predmetnoj lokaciji radiće podizvodac „Bemax“ d.o.o. Podgorica.

Lokacija. Obzirom da je u poglavljima 2 i 3 definisan i opisan prostor lokacije i

objekat u okviru kojeg se vrši proces pripreme kamenog agregata, to je lokacija objekata na lokaciji na taj nacin i definisana, tako da nosilac projekta nije imao mogucnost razmatranja druge lokacije za planiranu namjenu. Što se procesa rada na lokaciji tice, Nosilac projekta je tehnološki proces proizvodnje prilagodio prostornim kapacitetima lokacije i planiranih objekata, pri cemu je vodio racuna da na taj nacin obezbijedi zaokružen ciklus procesa rada.

Proizvodni procesi ili tehnologija. Projekat pripreme agregata definisan je kroz

idejno rješenje za predmetnu lokaciju, pri cemu je u tehnološkom smislu izabran nacin rada koji u potpunosti zadovoljava kriterijume neophodne, kako za njegovo bezbjedno funkcionisanje, tako i sa aspekta zaštite životne sredine.

Uklanjanje projekta i dovodenje lokacije u prvobitno stanje. Planirana lokacija

drobilicnih postrojenja nalazi se u zoni koridora za izgradnju autoputa- dionica Smokovac-Uvac-Mateševo. Ovaj prostor je manje naseljen, ali su zbog samih karakteristika lokacije predvidene tehnicke mjere zaštite, tako da uticaj projekta na životnu sredinu bude u prihvatljivim granicama.

Za ovaj prostor ne postoji planska dokumentacija kojom je definisana namjena

ovog prostora po završetku planiranih radova na predmetnoj lokaciji, zbog cega ce sa iste biti uklonjeni svi instalirani objekti i bice dovedena u prvobitno stanje.

Metod rada u toku funkcionisanja projekta. Funkcionisanje projekta bice


prilagodeno specificnostima posmatranog projekta. Kako bi ciljevi zaštite životne sredine bili postignuti funkcionisanje predmetnih objekata na predmetnoj lokaciji mora biti usaglašeno sa svim propisima iz domena životne sredine. Na osnovu ovoga mora postojati jedinstvena metodološka osnova sa jasno definisanim koracima za analizu ovih odnosa, koja potice od neophodnosti ispunjenja osnovnih principa kompatibilnosti, uskladenosti nivoa analize i sukcesivne razmjene informacija. U smislu opštih metodoloških nacela Elaborat procjene uticaja je uraden tako, što su prethodno definisani: osnove za analizu uticaja, polazni podaci i projektna dokumentacija.

Uredenje pristupa i saobracajnih puteva. Do lokacije projekta dolazi se

pristupnim putem koji je Nosilac projekta napravio za potrebe izgradnje autoputa. Pristupni put je makadamski, a ide iz pravca magistralnog puta Podgorica-Kolašin.

Monitoring. Tokom funkcionisanja predmetnih objekata sve mjere predvidene za

smanjenje uticaja na životnu sredinu treba da budu pracene i sprovodene od strane ovlašcene institucije. U tom smislu ce moguci uticaji na životnu sredinu biti uskladeni sa efikasnošcu predvidenih mjera.

Izbor opreme i tehnologije rada, je prije svega uslovljena standardima koji prate

ovu vrstu poslova, što je potvrdilo opredjeljenje Nosioca projekta za opremom u skladu sa standardima. Predmetna oprema, kako je savremena u pogledu tehnološkog postupka, tako zadovoljava i sve standarde u pogledu zaštite životne sredine.

Uređenje odlaganja otpada uključujući reciklažu, ponovno korišćenje i konačno odlaganje

Upravljanje svim vrstama otpada mora biti u skladu sa zahtjevima zakonskih propisa Crne Gore, a adekvatno zbrinjavanje minimizuje potencijalne negativne uticaje. U toku eksplatacije drobilišnog postrojenja izvodjač je obavezan da uradi Plan upravljanja otpadom i Plan upravljanja gradjevinskm otpadom i da pribavi saglasnost od nadležnog organa. Na lokaciji objekta neće se vršiti bilo kakvo tretiranje otpada već će se sklopiti ugovor sa kompanijama koje imaju dozvolu za obavljanje te djelatnosti.


6) OPIS SEGMENATA ŽIVOTNE SREDINE

Opis segmenata životne sredine je u suštini usmjeren na postojece stanje životne sredine lokacije predmetnog zahvata i njegovog šireg podrucja, a odnosi se, prije svega, na stanovništvo (naseljenost i koncentraciju, biljni i životinjski svijet, geološku sredinu, vazduh, pejzaž i topografiju, klimatske cinioce, izgradenost prostora lokacije i njene okoline, nepokretna kulturna dobra i zašticena prirodna dobra). 2.1. Stanovništvo (naseljenost i koncentracija)

Prostor lokacije administrativno pripada opštini Podgorica. Podgorica je glavni grad Crne Gore, sa oko 200.000 stanovnika. Ima sve karakteristike velikog grada. Nalazi se u sjeveroistočnom dijelu Zetske Ravnice, u dolini rijeke Morače. Prema popisu iz 2011. godine (MONSTAT), ukupan broj stanovnika na teritoriji Glavnog grada je 189 085, ali je za očekivati da se taj broj povećao. U blizini lokacije nema individualnih stambenih objekata. Obzirom da se radi o ruralnom podrucju, predmetna zona je nenaseljena. 2.2. Biodiverzitet (Flora i Fauna), posebno podatke o rijetkim I zaštićenim vrstama

Obzirom na lokaciju za postrojenje za drobljenje frakcionih agregata - drobilica i prethodnog opisa lokacijskih karakteristika sa aspekta flore i faune, jasno je da se u njenoj neposrednoj blizini ne nalaze zašticene biljne i životinjske vrste.

2.3. Kvalitet zemljišta U cilju odredivanja kvaliteta zemljišta, odnosno utvrdivanja sadržaja opasnih i štetnih materija u zemljištu u toku 2015. godine, izvršeno je uzorkovanje i analiza zemljišta u 10 gradskih naselja u Crnoj Gori, od toga na djecijim igralištima u 4 opštine. U ovim uzorcima izvršena je analiza na moguce prisustvo neorganskih materija (kadmijum, olovo, živa, arsen, hrom, nikal, fluor, bakar, molibden, bor, cink i kobalt) i organskih materija (policiklicni aromaticni ugljovodonici, polihlorovani bifenili, PCB kongeneri, organokalajna jedinjenja, triazini, ditiokarbamati, karbamati, hlorfenoksi i organohlorni pesticidi). Uzorci zemljišta u blizini trafostanica ispitivani su na moguci sadržaj PCB i na odredenim lokacijama dioksina i furana. Rezultati ispitivanja su uporedivani sa maksimalno dozvoljenim koncentracijama (MDK) normiranim Pravilnikom o dozvoljenim kolicinama opasnih i štetnih materija u zemljištu i metodama za njihovo ispitivanje („Sl. list RCG“, br. 18/97). Na lokaciji gdje je predvideno postavljanje drobilicnog postrojenja nijesu rađene analize kvaliteta zemljišta.

2.4. Kvalitet vazduha Realizacija Programa monitoringa kvaliteta vazduha izvršena je u skladu sa Pravilnikom o nacinu i uslovima pracenja kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 21/2011), kojim je propisan nacin pracenja kvaliteta vazduha i prikupljanja podataka, kao i referentne metode mjerenja, kriterijumi za postizanje kvaliteteta podataka, obezbjedivanje kvaliteta podataka i njihova validacija. Na osnovu Uredbe o povjeravanju dijela poslova pracenja kvaliteta vazduha („Sl. list


CG“, br. 62/2011), program monitoringa kvaliteta vazduha je realizovao DOO Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore. Kontrola i pracenje kvaliteta vazduha vrši se radi ocjenjivanja, planiranja i upravljanja kvalitetom vazduha. Analiza dobijenih rezultata služi kao osnov za predlaganje mjera za poboljšanje i unaprjedenje kvaliteta vazduha. Godišnji izvještaj je izraden na osnovu prikupljenih i obradenih podataka iz Izvještaja programa kontrole kvaliteta vazduha Crne Gore u 2015. godini, koji je realizovan u skladu sa Programom monitoringa za 2015. godinu. Ocjena kvaliteta vazduha vršena je u skladu sa Uredbom o utvrdivanju vrste zagadujucih materija, granicnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 45/08, 25/12). Na lokaciji projekta i u njenoj blizini u 2015. godini nijesu vršena mjerenja kvaliteta vazduha, obzirom da je lokacija i njeno okružene u ekološkom smislu više nego sacuvano. Na lokaciji i njenom okruženju do sada nije postojala bilo kakva industrija koja bi mogla uticati na kvalitet vazduha. 2.5. Pejzaž i topografija

Prostor na kome se planira postavljanje postrojenja karakteriše planinski pejzaž koji je sacuvan u prirodnom obliku sa karakteristikama ovog prostora. Tokom instalacije postrojenja nece doci do bitne promjene pejzaža. U svakom slucaju karakteristike pejzaža šireg prostora ce biti umjereno nepromijenjene kako u toku izvodenja radova tako i nakon njih. 2.6. Klimatski cinioci

Vrijednosti klimatskih elemenata su u osnovi odredene geografskim položajem prostora, njegovom reljefom, razlicitim ekspozicijama pojedinih djelova terena, kao i uticajem klimatskih faktora iz okruženja. Sa aspekta aerozagadenja veoma su bitni meteorološki uslovi, koji srecom uticu i na smanjenje koncentracije zagadivaca u vazduhu. Tako npr. padavine precišcavanju vazduh i uklanjaju mnoge zagadivace. Lokalitet postrojenja za drobljenje frakcionih agregata pripada podtipu klimata Cfb sa (po Koppenu). To je umjereno topla kišna klima sa toplim ljetima, ali bez naglašenog sušnog perioda tokom godine. Prosjecna temperatura najtoplijeg mjeseca je manja od 22 °C, ali bar 4 mjeseca tokom godine imaju srednju mjesecnu temperaturu preko 10 °C. 2.7. Izgradenost prostora lokacije i njene okoline

Lokacija na kojoj se planira instaliranje postrojenja je neizgradeno zemljište. U okolini predmetne lokacije nema izgradenih objekata bilo koje namjene. Prostor u okolini lokacije je kamenit, sa šumskim rastinjem karakteristicnim za ovo podrucje. 2.8. Nepokretna kulturna dobra i zašticena prirodna dobra

Na prostoru lokacije projekta, kao i u njenoj bližoj okolini nema kulturno- istorijskih spomenika i zašticenih prirodnih dobara, na koje bi predmetni zahvat mogao imati uticaja.


7) OPIS MOGUĆIH ZNAČAJNIH UTICAJA PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU

Bilo kakvi radovi, manjeg ili većeg obima, mogu uticati na životnu sredinu. Njihov uticaj može biti privremenog ili trajnog karaktera nastao u toku izvođenja radova, eksploatacijom projektovanog zahvata ili u slučaju akcidenta. U konkretnom slučaju posebna pažnja posvećena je mogućim uticajima na: vazduh, vodu i zemljište, kao i na stanovništvo, floru faunu itd.

7.1. Uticaj na kvalitet vazduha U toku izvođenja radova i funkcionisanja projekta

a) Za rad na lokaciji neophodno je angažovati drobilicu, sijacicu, mlin, utovarivac, bager, buldozer i kamion-damper za odvoz drobljenog materijala. Kao pogonsko gorivo utovarivac, bager, buldozer i damper koriste dizel gorivo, a njegova potrošnja je 0.2 kg/kWh, dok drobilica, sijacica i mlin rade na elektricni pogon. Na osnovu podataka o mehanizaciji koja ce biti angažovana i potrošnji goriva može se dobiti kolicina i sastav izduvnih gasova iz mašina prilikom funkcionisanja projekta.

Emisija zagadujucih materija: gasova, prašine, dima, itd. u okolni prostor

predstavlja njegovo zagadenje. Ovo zagadenje, nošeno vjetrom, može ugroziti radnu i životnu sredinu.

U konkretnom slucaju izvori zagadenja su postrojenje za drobljenje, kao i mašine i kamioni koji opslužuju rad ovog postrojenja.

Aerozagađivanje kao mogucnost zagadivanja vazduha prilikom rada postrojenja za

proizvodnju frakcionih kamenih agregata može se javiti putem pojave suspendovanih cestica odnosno mineralne prašine u toku perioda suvog vremena i prilikom duvanja jacih vjetrova.

Pošto prašina u odredenim prirodnim i radnim uslovima svojom imisionom

vrijednošcu može preci dozvoljene granicne vrijednosti koje važe za naseljena podrucja, to iste mogu predstavljati potencijalnu opasnost za kvalitet vazduha u životnoj sredini.

Granicne vrijednosti prašine odreduju se metodama mjerenja imisije prema Uredbi

o utvrdivanju vrsta zagadujucih materija, granicnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 25/12).

Zagadivanje vazduha prašinom umnogome zavisi od meteoroloških uslova. Ovo se

prije svega odnosi na sušni period koji se javlja tokom godine pri cemu može predstavljati potencijalnog zagadivaca vazduha na lokaciji i oko nje.

7.1.1. Procjena i proracun emisija prašine i gasova

Proracun je sproveden na osnovu specifikacija i standarda koje moraju

zadovoljavati pogonski motori radnih mašina i planiranog godišnjeg broja radnih sati mašina.

Sve pogonske mašine moraju zadovoljavati norme standarda granicnih emisija EU Direktivom 97/68/EC kojom su za proizvodace definisani standardi. Implementacija propisa otpocela ja 1999. g. sa EU Stage I, dok je EU Stage II od 2001.


godine.

Primjena mnogo strožijih standarda dopuštenih emisija štetnih materija EU Stage III i Stage IV vezana je za 2006. odnosno 2014. godinu prema Direktivi 2004/26/EC. Ukupne emisije u nastavku su proracunate prema granicnim vrijednostima za vanputnu mehanizaciju tj. radnu opremu za standardizovane dopuštene emisije CO, HC, NOx i PM10. Tako, radne mašine zadovoljavaju odrednice standarda EU Stage IIIb, ali s obzirom da koriste mašine proizvodnje do 2006. godine, proracun je izvršen i prema odrednicama standarda EU Stage III.

U tabelama, kako slijedi, prikazane su okvirne vrijednosti emisije štetnih gasova i

prašine (cesticnih materijala) za transport krecnjaka za vremenski period od godinu dana, a emisije su proracunate prema podacima o predvidenim radnim mašinama i njihovim radnim satima (proracun prema EU Stage III). S obzirom da ce proracunate emisije predstavljati maksimalne dozvoljene, stvarne emisije ce biti manje. Stoga se proracunate emisije mogu posmatrati kao tzv. najgori slucaj (worst case) emisije izduvnih gasova.

Tabela 13. Stage III B Standard za vanputnu mehanizaciju

Cat. snaga

Datum CO HC NOx PM

kW g/kWh

L 130 :: P :: 560 2011.01 3.5 0.19 2.0 0.025

M 75 :: P < 130 2012.01 5.0 0.19 3.3 0.025

N 56 :: P < 75 2012.01 5.0 0.19 3.3 0.025

P 37 :: P < 56 2013.01 5.0 4.7* 0.025

*NOx+HC

Proracun emisije štetnih materija (gasova i PM) od rada mehanizacije koja se koristi pri radu postrojenja za drobljenje dat je u sljedecoj tabeli.

Tabela 14 - Proračun emisije štetnih materija (gasova i PM)

Vrsta opreme

Snaga motora (kW)

Kol. izduv. Gasova (m3/s)

Granicne emisije gasova (g/h) cvr. cest.

(g/h) CO HC NOx PM 10

Utovarivac 760 HL- 7A

153 0,107 535,5 29,07 306 3,83

Bager Hyundai 210 NLC 7

107 0,075 535 20,33 353 2,68

Buldozer Komatsu D- 155-AX

264 0,185 924 50,16 528 6,6

Damper Terex TA 30 248 0,174 868 47,12 496 6,2


Drobilicna postrojenja (drobilica, sijacica i mlin) rade na elektricni pogon i nisu obuhvacena proracunom.

U prethodnoj tabeli prikazana je emisija gasova iz motora gradevinskih mašina sa

unutrašnjim sagorijevanjem koje se koriste u toku rada postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata. Vrijednosti se odnose na slucaj kontinuiranog rada mašina u toku 24 casa. Uzimajuci u obzir efektivni period rada mašina i ako je broj radnih dana u godini 300 dobijene su granicne vrijednosti izražene u g/s: za CO 0,477; za HC 0,026; za NOx 0,273; za PM10 0,0033.

Proracun imisijskih koncentracija izduvnih gasova i prašine pri radu postrojenja proizvodnju frakcionih kamenih agregata

Tabela 15. Imisijske koncentracije izduvnih gasova i PM10 cestica nastalih radom

graaevinskih mašina u toku rada

Rastojanje od mjesta emisije do mjesta imisije (m)

Smjer, brzina (m/s) i cestina

(%) vjetra

CO (µg/m3)

HC µg/m3

NOx µg/m3

PM10 µg/m3

25 N

V=3,3 m/s C= 13,8 %

42.2569 2.3033 24.1848 0.2923450 33.8056 1.8427 19.3478 0.23387100 25.3542 1.382 14.5109 0.17541200 16.9028 0.92133 9.6739 0.11694300 8.4514 0.46066 4.837 0.058469

Granicne vrijednosti

Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3

1h, sred.vrij. 200 µg/m3


Srednja dnevna granicna

vrijednost 50 µg/m3

Godišnja sred. vrij. 40 µg/m3

Dnevna sred. vrij. 110 µg/m3

Rastojanje od

mjesta emisije do mjesta imisije (m)


(%) vjetra CO (µg/m3) HC µg/m3

NOx µg/m3 PM10 µg/m3

25 NE

V=1,5 m/s C= 2,9 %

87.9648 4.7947 50.3447 0.6085650 70.3719 3.8358 40.2757 0.48685100 52.7789 2.8768 30.2068 0.36514200 35.1859 1.9179 20.1379 0.24342300 17.593 0.95895 10.0689 0.12171


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3







Rastojanje od



(%) vjetra

CO (µg/m3)

HC µg/m3

NOx µg/m3

PM10 µg/m3

25 E

V=1,5 m/s C= 2,0 %

87.9648 4.7947 50.3447 0.6085650 70.3719 3.8358 40.2757 0.48685100 52.7789 2.8768 30.2068 0.36514200 35.1859 1.9179 20.1379 0.24342300 17.593 0.95895 10.0689 0.12171


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3









Smjer, brzina (m/s) i

cestina(%) vjetra

CO (µg/m3)

HC µg/m3

NOx µg/m3

PM10 µg/m3

25 SE

V=1,9 m/s C= 3,8 %

71.2139 3.8817 40.7577 0.4926750 56.9711 3.1053 32.6061 0.39414100 42.7284 2.329 24.4546 0.2956200 28.4856 1.5527 16.3031 0.19707300 14.2428 0.77634 8.1515 0.098535


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3







Rastojanje od



(%) vjetra

CO (µg/m3)

HC µg/m3

NOx µg/m3

PM10 µg/m3

25 S

V=2,4 m/s C= 10,4 %

57.3086 3.1237 32.7992 0.3964750 45.8469 2.499 26.2394 0.31718

100 34.3851 1.8742 19.6795 0.23788200 22.9234 1.2495 13.1197 0.15859300 11.4617 0.62475 6.5598 0.079295


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3

1h, sred.vrij. 200µg/m3






Rastojanje od





25 SW

V=1,5 m/s C= 2,9 %

87.9648 4.7947 50.3447 0.6085650 70.3719 3.8358 40.2757 0.48685100 52.7789 2.8768 30.2068 0.36514200 35.1859 1.9179 20.1379 0.24342300 17.593 0.95895 10.0689 0.12171


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3







Rastojanje od



(%) vjetra

CO (µg/m3)

HC µg/m3

NOx µg/m3

PM10 µg/m3

25 W

V=1,5 m/s C= 1,9 %

87.9648 4.7947 50.3447 0.6085650 70.3719 3.8358 40.2757 0.48685100 52.7789 2.8768 30.2068 0.36514200 35.1859 1.9179 20.1379 0.24342300 17.593 0.95895 10.0689 0.12171


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3












25 NW

V=2,4 m/s C= 8,3 %

57.3086 3.1237 32.7992 0.3964750 45.8469 2.499 26.2394 0.31718100 34.3851 1.8742 19.6795 0.23788200 22.9234 1.2495 13.1197 0.15859300 11.4617 0.62475 6.5598 0.079295


Max. 8h,sred. vrij.

10mg/m3







Granicne vrijednosti su preuzete iz Uredbe o utvrdivanju vrsta zagadujucih materija, granicnih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 25/12)

Proracunate vrijednosti imisijskih koncentracija zagadujucih materija, od

izduvnih gasova i mineralne prašine nastalih radom gradevinskih mašina u postrojenju za proizvodnju frakcionih kamenih agregata, su znatno ispod zakonom limitiranih granicnih vrijednosti. Proracun je uraden za najnepovoljniji scenario, sa istovremenim angažovanjem kompletne raspoložive mehanizacije.

Slika 14. Izgled otiska koncentracija u funkciji odstojanja od izvora (pravougaono podrucje posmatranja), za polutant CO, pravac vjetra – sjever


Slika 15. Realni izgled raspodjele polutanta CO, pravac vjetra – sjever

Slika 16. Funkcija zavisnosti velicine koncentracije u zavisnosti od odstojanja (za polutant CO, pravac vjetra - sjever)


Slika 17. Cross wind distribucija u zavisnosti od velicine koncentracije i

odstojanja od izvora (za polutant CO, pravac vjetra - sjever) 7.1.2. Procjena i proracun emisija prašine

Procjena i poredenje emisija izvršeno je prema americkim emisionim faktorima

US EPA 2003 Emission Factors for AP-42 Section. Intenzitet aerozagadenja zavisi od niza faktora: prirodnih karakteristika stjenskog

masiva, klimatskih i meteoroloških uslova, tehnologije otvaranja i eksploatacije ležišta, efikasnosti primenjenog postupka za sprjecavanje emitovanja prašine. Saglasno navedenoj konstataciji, intenzitet aerozagadenja prašinom na površinskim kopovima se može kretati u širim granicama.

U ukupnom emisionom fonu dominira emisija od transporta, prerade i sekundarno emitovanje prašine sa aktivnih površina pod uticajem vjetra. Pošto su u pitanju prizemni i niski izvori distribucija suspendovanih cestica ogranicena je na relativno male daljine.

U ovakvim slucajevima emisija i distribucija lebdece frakcije prašine je u velikoj zavisnosti od prirodnih uslova, odnosno klimatskih i meteoroloških faktora na koje se ne može uticati. Sasvim je izvjesno da u odredenim uslovima, sitne frakcije mogu biti nošene na vece udaljenosti. U tim okolnostima neophodna je primjena tehnickih rešenja za sprecavanje podizanja sitnih frakcija, odnosno smanjenje ukupne emisije prašine.

7.1.3. Model proracuna emisija prašine sa saobracajnica Procjena emisija od transporta stjenske mase krecnjaka

do

postrojenja

za

drobljenje uradena je kako slijedi:

Koeficijent emisije prašine odreden prema: E = k x (s/12)a x (W/2.72)b

gdje su: E - koeficijent emisije prašine (kg/km)


s - sadržaj prašinastog cestica (%)

W - srednja masa vozila (t)

k, a,b – empirijske konstante modela(kg/km)

Tabela 16. Konstante modela za industrijske saobraćajnice

Konstanta Industrijske saobracajnice

PM2.5 PM10 PM30 k 0.042 0.423 1.381 a 0.90 0.90 0.70 b 0.45 0.45 0.45

Kod proracuna emisije lebdecih cestica (PM) koje su posledica transporta, potrebno je naglasiti, da se sve ove emisije moraju uzeti kao okvirne, jer se stvarne emisije mogu odrediti samo direktnim mjerenjem što se i predlaže mjerama zaštite odnosno u sklopu monitoringa tokom rada kopa. Godišnja emisija lebdecih cestica (PM) odredena je prema:

PM = I × 2 n × E × d × ((365-P)/365)) × (1-ER / 100)

gdje su: l - dužina transporta, km E - koeficijent emisije, kg/km n - broj prolazaka u jednom

smjeru d - broj radnih dana P- broj dana sa kolicinom padavina vecom od 0.2 mm. ER - redukcija emisije usred primjene mjera (vlaženjem i polivanjem dr).

Slika 18. Kontrola efikasnosti polivanjem i vlaženjem


Tabela 17. Metode kontrole prašine neasfaltiranih puteva i efikasnost TEHNIKA KONTROLE

SPRECAVANJA PRAŠINE Kontrola efikasnosti Procenat

(CE) (1-CE) Polivanje dva puta dnevno 55% 45%

Polivanje više od dva puta dnevno 70% 30% Hemijski supresanti 80% 20%

Bez kontrole 0% 100%

1.EPA (2006) Unpaved Roads-Chapter 13.2.2, AP-42, Compilation of Air Pollutant Emission .

Factors, Volume 1, Stationary Point and Area Sources, USEPA, USA

2.WRAP (2004) Fugitive Dust Control Measures Applicable for the Western Regional Air Partnership’s (WRAP).

Fugitive Dust Handbook. Western Governor’s Association, Denver, Colorado, US 3.MRI (2001) Particulate Emission Measurements from controlled construction Activities, EPA/600/R-01/031. Midwest Research Institute , Kansas City, Kansas,

USA.

7.1.4. Emisije od rukovanja materijalom (utovar i istovar). Skladištenje materijala na deponiju

Ova metoda koristi za prediktivni emisioni faktor jednacinu: EF=k x

0.0016 x(U/2.2)1.3x(M/2)-1.4

gdje je: EF: Emisioni faktor (kg / t) U: srednja brzina vjetra (m /

s) M: vlaga materijala (%) k: koeficijent velicine cestica (PM10) = 0,35

Ulazni podaci potrebni za procjenu emisija je srednja brzina vjetra, vlažnost

materijala i ukupna kolicina materijala pripremljenih za skladištenje.

Tabela 18. Emisije od manipulacije rovnim krecnjakom Ulazni podaci Ulaz Jedinica Koeficijent Materija EF EFJedinica

Srednja brzina vjetra 2,1 m/s 0,74

PM-10

0,00139

kg/t Sadržaj vlage u

materijalu 1,0 % 0,35

Ukupna kolicina 307.500 t 0,053

Naziv Materije Emisioni Factor

EF jedinica EF Ocjena Godišnji kapacitet

Ukupno Jedinica

PM10 0,00139 kg/t U 307.500 0,427 t/g

Tabela19. Emisije od manipulacije agregatom Ulazni podaci Ulaz Jedinica Koeficijent Materija EF EFJedinica

Srednja brzina vjetra 2,1 m/s 0,74

PM-10

0,00079

kg/t Sadržaj vlage u

materijalu 1,500 % 0,35


Ukupna kolicina 205.000 t 0,053

Naziv Emisioni Factor

EF jedinica EF Ocjena Godišnjikapacitet

Ukupno Jedinica

PM10 0,00079 kg/t U 205.000 0,162 t/g

Opšta jednacina za procjenu emisija:

PM (t/god) = emisioni faktor PM (kg/tona) x kolicina materijala kojim se rukuje (t/god) x (1 t/1.000 kg)

* Izvor: US EPA peto izdanje, Tom I. Poglavlje 13, Razno Izvori, odeljak 13.2.4,

7.1.5. Rukovanje i skladištenje agregata

Emisije prašine zbog uticaja vjetra

Ova metoda koristi za prediktivni emisioni faktor jednacinu:

EF = 1.2 × 10-4 × J ×1.7 × (s/1.5) × (365 × (365-P)/235) × (I/15) ; gdje je:

EF: Emisioni faktor (kg / m2 )

J: faktor aerodinamickog precnika cestice s: Prosjecni sadržaj pašine u procentima (%) P: Prosjecan broj dana tokom godine, s najmanje 0,254 mm padavina I: procenat vremena u godini sa vjetrom brzine> 19,3 km / h, 5.6m/s (%) Faktor

aerodinamickog precnika cestica PM 10 je: J (PM10) =0,5

Jednacina (zahtijeva inpute za sadržaj prašine u skladišnom materijalu, prosjecan broj dana tokom godine sa najmanje 0,254 mm padavina, procenat vremena u godini sa vjetrom brzine >19,3 km/h (5,6 m/s) (%) i izloženu površinu skladišta.

Tabela 20. Sadržaj prašine u skladišnom materijalu

Skladište materijala Sadržaj prašine (%) Krecnjak 0.5

Drobljeni krecnjak 1.5 Pijesak i šljunak 8.0

Guranje materijala 10.0 Neorganski minerali 30.0

Izložene površine deponovanog materijala (hrpe)

Proracun za emisiju eolskom erozijom-vjetrom pretpostavlja skladište u obliku konusa. Tako izložena površina skladišta bice u obliku kupe. Lateralna površina kupe je


data:

A= n x R x (R 2 +H2 ) 1/2

gdje je:

-n L.broj = 3,1416 -R: Radijus skladištene kupe -H: Visina skladišta kupe -A: Izložena površina skladište (m2 )

Procjena

Ulazni podaci potrebni za procjenu emisija je izložena površina ukupne kolicine

prašine. Opšta jednacina za procjenu PM emisija:

PM (t/god) = Emisioni faktor PM (kg/m2) x izložena površina skladišta (m2) x(1 t/1.000 kg)

Kontrola emisije eolskom erozijom - Tehnike

Emisije cestica iz skladišta može se smanjiti korišcenjem raspršenog mlaza

vode. U sljedecoj tabeli 34 prikazane su potrebne kolicine vode kako bi se postigla zadovoljavajuca kontrola efikasnosti.

Tabela 21. Kolicine vode kako bi se postigla zadovoljavajuca kontrola

efikasnosti. Efikasnost (%) Kolicina vode (lit /m 2 )

50 1.591 60 2.232 70 3.172 80 4.748 85 6.077 90 8.306 95 13.337

Potpuna pokrivenost od vjetra zaslonima ili kucište na vjetrenoj strani skladišta osigurava kontrolu efikasnost od 75% .(MDAQMD, 2000)

7.1.6. Procjena emisija od postrojenja za preradu krecnjaka

Procjena emisija ukupnih praškastih materija (TSP) i udjela praškastih materija

(PM10) uradena je prema US EPA AP-42 (US EPA peto izdanje, Volumen I poglavlje 11, odjeljak 11,19. 2, drobljenje krecnjaka) prema priloženim emisionim faktorima i godišnjoj planiranoj proizvodnji.

Iznos ukupne kolicine prašine odreduje se prema:

E=AxTx EF x(1-ER/100)


gdje su:

A - kapacitet proizvodnje postrojenja (t/h) T - broj radnih sati (h/g.)

EF - emisioni faktor (kg/t) ER- koeficijent efikasnosti

Emisija cestica se smanjuje putem ekrana, vodenih mlaznica i pomocu primijenjene opreme. Kontrola emisije i tehnike u tim slucajevima, postotak smanjenja emisija ce se primijeniti na nekontrolisanu emisiju procjene:

E c = E x (1-ER/100) gdje je, Ec : Kontrolisana emisija, E: nekontrolisana emisija

ER: ukupno smanjenje emisija, efikasnost,% Tabela 22. Emisije iz procesa drobljenja

Izvor emisije EFPM10(kg/t) Primarno drobljenje

Sekundarno drobljenje Nekontrolisano 0.0012 Kontrolisano 0.00027

Tercijarno drobljenje Nekontrolisano 0.0075 Kontrolisano 0.0006

*Izvor: US EPA peto izdanje, Volumen I poglavlje 11, odjeljak 11,19. 2, drobljenje krecnjaka

**Kontrolisani izvor emisije podrazumjeva suzbijanje prašine mokrom metodom. Nekontrolisani sadržaj vlage (0,21 - 1,3%), a kontrolisani sadržaj vlage (0,55-2,88%).

*** Revidirani AP-42 odjeljak ne ukljucuju razlicite emisione faktore za primarno I sekundarno i drobljenje krecnjaka. Meautim, faktor emisije za tercijarno drobljenje krecnjaka može se koristiti kao gornja granica za prva dva. PM (t / god) = emisioni faktor PM (kg / t) x godišnja proizvodnja (t / god) x (1 t / 1 000 kg)

Drobljenje krecnjaka i tehnike kontrole emisije

U sljedecoj tabeli daje faktor efikasnosti (1-ER) koji se primjenjuje na

procijenjenu nekontrolisanu emisiju na osnovu primjenjene metode kontrole za smanjenje emisije od drobljenja u postrojenju.

Tabela 23. Faktor efikasnosti

Metoda upravljanja Factor efikasnosti (1-ER) Bez kontrole 1

Vlažnan materijal 0.5 Vodeni sprej 0.5

Surfikant (pjena) 0.2 Raspršenom vodom i Surfikant 0.25

Djelomicno zatvaranje 0.15 Potpuno zatvaranje 0.1 Zatvaranje objekta 0.1

Centralno otprašivanje 0.05 Vrecasti Filter 0.025

Objekat pod negativnim pritiskom 0.0


Tabela 24. Emisije iz procesa sijanja Izvor emisije EF TPM (kg /

t)EF PM 10 (kg /

t)EF PM 2,5 (kg /

t) Primarno sito Nekontrolisano 0.0125 0.0043 ND

Kontrolisano 0.0011 0.00037 0.000025 Sekundarno sito Nekontrolisano 0.15 0.036 ND

Kontrolisano 0.0018 0.0011 ND

Izvor: US EPA peto izdanje, Volumen I poglavlje 11, odjeljak 11,9. 2, drobljenje krecnjaka * Kontrolisani izvor emisije podrazumjeva suzbijanje prašine mokrom metodom. Nekontrolisani sadržaj vlage (0,21 - 1,3%), a kontrolisani sadržaj vlage (0,55- 2.88)

N D : Nema podataka

U sljedecoj tabeli dat je faktor efikasnosti (1-ER) koji se primjenjuje na

procijenjenu nekontrolisanu emisiju na osnovu primjenjene metode kontrole za smanjenje emisije od prosijavanja.

Tabela 25. Faktor efikasnosti

Metoda upravljanja Factor efikasnosti (1-ER) Zatvoreno sito 0.5

Zatvoreno sito sa mlazom vode 0.25 Zatvoreno sito sa mlazom vode I surfikant 0.10

Zatvoreno sito I vrecasti filter 0.05 Zatvoreno sito I filter s ulošcima 0.025

Transportna traka

Tabela 26. Emisini faktori za emisije cestica od transportne trake Opis procesa i tehnika nadzora

(Izvor) EF PM 10 (kg / t)

transportna traka (nekontrolisano)

0.00055

Transportna traka (kontrolisano)

2,3 x 10 -5

Izvor: US EPA peto izdanje, Tom I poglavlje 11, odjeljak 11,19. 2, drobljenje krecnjaka Kontrolisani izvor emisije

podrazumjeva suzbijanje prašine mokrom metodom. Nekontrolisani sadržaj vlage (0,21 - 1,3%), a kontrolisani sadržaj vlage (0,55-2,88%).

Primarna drobilica

materija EF EF jed. kapacitet jedinica ukupno jedinica PM10 - nekontrolisana 0,0012 kg/toni 0 tona 0,000 tona/god

PM10 - kontrolisana* 0,00027 kg/toni 205.000 tona 0,0553 tona/god


Sekundarna drobilica



Primarno sito

materija EF EF jed. kapacitet jedinica ukupno jedinica PM10 - nekontrolisana 0,0043 kg/toni 0 tona 0,000 tona/god PM10 - kontrolisana* 0,00037 kg/toni 205.000 tona 0,0758 tona/god

Sekundarno sito



Gumeni transporter

materija EF EF jed. kapacitet jedinica ukupno jedinica

PM10 - nekontrolisana 0,00055 kg/toni 0 tona 0,000 tona/god

PM10 - kontrolisana* 2,3•10-5 kg/toni 307.500 tona 0,007 tona/god

*Kontrolisana emisija odnosi se na preradu materijala tehnikom mokrog suzbijanja 0.104 prašine sa vlažnosti iznad 1,5% Kontrolisan proces sadržaj vlage u materijalu je "?1,5%.

7.2. Uticaj na kvalitet voda U toku izvoaenja radova i u toku eksploatacije

U toku izvodenja radova kvalitet voda se može ugroziti usljed ispuštanja ulja, maziva i goriva iz mehanizacije u toku redovnih servisa koji se obavljaju u fazi izvodenja radova. Pomenuti uticaji su privremenog karaktera.

Kvalitet voda može biti ugrožen funkcionisanjem projekta, zbog njegovog sadržaja funkcija, odnosno djelatnosti.

Što se tice uticaja na vode, pregled potencijalnih zagadivaca je sljedeci:

• pogonsko gorivo za utovarivac, kamione itd; • maziva za navedenu mehanizaciju;

Mineralna ulja u prirodnim vodotocima uticu na životnu sredinu tako što

blokiraju disanje i kretanje riba i insekata. Otklanjanje ovakvih materija u neposrednoj blizini izvora je obavezno, a tako prikupljene mineralne tecnosti predstavljaju važnu sirovinu u industriji.


Ovdje je veoma znacajno napomenuti da površinskih i podzemnih voda na lokaciji i u njenoj blizini nema, tako da moguci navedeni uticaji na njih, prakticno ne postoje.

b) Ne postoji mogucnost uticaja na prekogranicno zagadivanje voda.

7.3. Uticaj na zemljište

U toku izgradnje i eksploatacije

a) Što se fizickih uticaja na zemljište tice (promjena lokalne topografije, erozija tla, klizanje zemljišta i slicno) izgradnjom predmetnog projekta nece doci do njihove promjene. Naime, lokacija projekta je na ravnom terenu, tako da izgradnjom drobilicnog postrojenja nece doci do znacajnijih topografskih promjena, erozije tla i klizanja zemljišta.

b) Takode, ukoliko se na lokaciji projekta vrši zamjena ulja i punjenje rezervoara kamiona i gradevinskih mašina gorivom može doci usljed prosipanja ulja ili goriva do zagadenja zemljišta. Ovaj uticaj je ogranicenog vremenskog trajanja.

Takode, uticaj na zemljište se može javiti ukoliko u toku rada mobilnog drobilicnog postrojenja dode do prosipanja goriva, ulja i maziva, obzirom da mobilna drobilicna postrojenja rade na tecno gorivo. Naime, ukoliko se na lokaciji projekta vrši zamjena ulja i punjenje rezervoara drobilicnog postrojenja gorivom može doci usljed prosipanja ulja ili goriva do zagadenja zemljišta. Ovaj uticaj je ogranicenog vremenskog trajanja.

Tecne otpadne materije javljaju se u obliku upotrijebljenog motornog ulja i maziva. Isto ce se mijenjati i skladištiti, na mjestu i na nacin strogo propisan za takvu vrstu otpada, što ce maksimalno doprinijeti zaštiti odnosno bezbjednosti životne sredine.

c) Pošto predmetna lokacija ne predstavlja poljoprivredno zemljište, ne postoji uticaj na kolicinu i kvalitet izgubljenog poljoprivrednog zemljišta.

d) Na lokaciji nema mineralnih bogatstava, pa nema ni uticaja projekta na njih.

e) Odlaganje otpada može imati uticaja na kvalitet životne sredine na lokaciji projekta ukoliko se ne bude vršilo njegovo adekvatno odlaganje. U procesu drobljenja kamena, povremeno ce se pojavljivati i jalovina, cije odvajanje ce se vršiti u samom procesu separacije prosijavanjem na jalovinskoj rešetci. Neadekvatno odlaganje otpada (jalovina) može dovesti do devastacije prostora prilikom funkcionisanja projekta. Jalovinski materijal dobijen prilikom eksploatacije na kopu ce se odlagati na privremenom odlagalištu. Ova jalovina, pomiješana sa vanbilansnim krecnjakom,može poslužiti kao podloga u izgradnji pristupnih puteva (ili za druge vrste poslova, nasipanja u cilju ravnanja terena i dr.) ili za neke druge poslove.


7.4. Uticaj buke nastale radom drobilica i gradevinskih mašina

Predmetne gradevinske mašine, u toku rada, emituju buku. Nivoi moguce emisije buke nastali njihovim pojedinacnim radom ili u slucaju kada rade sve mašine dati su u tabeli 6.4/1.

Tabela 27. Nivoi buke mašina koje rade na lokaciji

Vrsta opreme Nivo buke Drobilica 112 Buldozer 111 Sijacica 110 Damper 109

Utovarivac 106 Bager 103 Mlin 85

Ukupno 117,19

U tabeli 6.4/2 date su proracunate vrijednosti Leq (ekvivalentni kontinualni nivo zvucnog pritiska) za razlicite udaljenosti od lokacije drobilicnog postrojenja.

Tabela 28. Priracunate vrijednosti Leq na razlicitim rastojanjima

Udaljenost Nivo buke u dB(A) 25 metara 76 50 metara 70 100 metara 63 150 metara 58 200 metara 55

Obzirom da se predmetni objekat nalazi u privremenoj radnoj zoni za izgradnju autoputa može se konstatovati da isti ne ugrožava predmetno podrucje, jer je proracun rađen za istovremeni rad drobilica i svih uslužnih vozila i na istom mjestu što je u praksi teško ostvarljivo.

7.5. Uticaj na lokalno stanovništvo

a) U toku funkcionisanja projekta doci ce do promjene u broju i strukturi stanovništva u ovoj zoni. Promjena se ogleda u povecanju broja ljudi na lokaciji, prvenstveno u broju zaposlenih koji ce raditi na lokaciji. Funkcionisanjem projekta nece doci do povecanja naseljenosti, pa samim tim ni do povecanja koncentracije stanovništva. Funkcionisanje projekta nece imati uticaja na stalne migracije stanovništva.

Obzirom da se predmetno podrucje drobilicnih postrojenja nalazi na podrucju koje

u neposrednoj blizini nema stambenih objekata, to njegova eksploatacija nece imati uticaja na lokalno stanovništvo, ali je prilikom rada drobilicnih postrojenja moguc uticaj na zaposlene na lokaciji i to u slucaju ako se ne pridržavaju propisanih uslova u toku procesa rada, a saglasno opisu radnog mjesta.

U toku normalnog rada drobilicnih postrojenja nema negativnih uticaja na zdravlje

ljudi.


b) Vizuelni uticaji nece se odraziti na lokalno stanovništvo, jer se lokacija projekta nalazi u izdvojenoj zoni do koje se dolazi preko makadamskog puta, a koja je udaljena od individualnih stambenih objekata.

c) Prilikom rada mobilnih drobilicnih postrojenja, kao izvor buke javljaju se kamioni koji dovoze kameni agregat na drobljenje i mašine koje granulirani materijal nakon drobljenja odvoze do boksova za razlicite frakcije. Što se tice buke od rada mobilnog drobilicnog postrojenja isto ce raditi na tecno gorivo, uz proizvodnju odredenog nivoa buke.

Upotreba mašina i opreme kao izvora buke obuhvacena je sistemom mjera zaštite

stanovništva od buke, koje su sadržane u odredenim propisima. Sistem mjera obuhvata tehnicke i organizacione mjere sa ciljem da buka u sredini u kojoj covjek boravi ne prede dozvoljenu granicu koja je propisana Zakonom o zaštiti od buke.

U toku izvodenja i funkcionisanja projekta na lokaciji ce biti prisutna pojava

vibracija usljed rada gradevinskih mašina, mobilnih drobilicnih postrojenja za drobljenje kamena i kretanja kamiona. Ove vibracije su prisutne dok traje proces rada na lokaciji, ali bez znacajnijeg uticaja na okolinu obzirom na položaj lokacije.

7.6. Uticaj na ekosisteme i geološku sredinu

a) Drobilicna postrojenja mogu izazvati negativne uticaje na biljni svijet u vidu prašine koja se taloži na listovima i ostalim nadzemnim djelovima biljaka, ali s obzirom na privremeni karakter ovih postrojenja, ovo nece dovesti do trajnih posledica, tj. nece bitnije ugroziti biljne populacije. Buka koju proizvode ova postrojenja može negativno uticati na faunu predmetnog podrucja, ali je i ona prolaznog karaktera, a osim toga predmetno podrucje je vec ocišceno i pripremljeno za postavljanje postrojenja. Insekti, gmizavci i sitni sisari su vec migrirali u okolna podrucja sa slicnim tipovima staništa.

b) U toku izvodenja i funkcionisanja projekta nece doci do gubitka i oštecenja geoloških, paleontoloških i geomorfoloških osobina.

7.7. Uticaj na namjenu i korišcenje površina

a) Prostor planiran za realizaciju projekta je neizgradena površina i pripada zoni koja nije urbanizovana. Prostor oko lokacije je neizgraden i u njenoj blizini nema stambenih objekata. Lokacija projekta je u zoni koridora dionice autoputa Smokovac-Uvac-Mateševo, tako da planirani projekat nece imati znacajnijeg uticaja na namjenu i korišcenje površina.

b) Pošto se radi o zoni koja je privremenog karaktera, a koja ni ranije nije korišcena u poljoprivredne svrhe, to realizacija projekta nece znacajnije uticati na upotrebu poljoprivrednog zemljišta.

7.8. Uticaj na komunalnu infrastrukturu

a) Do lokacije projekta dolazi se pristupnim putem koji je Nosilac projekta napravio za potrebe izgradnje autoputa. Pristupni put je makadamski, a ide iz pravca magistralnog puta M-3 Podgorica -Kolašin.


b) U toku izvodenja projekta na lokaciji ce se koristiti voda za potrebe zaposlenih koja ce se obezbijediti kao flaširana voda, dok ce se za dnevne potrebe funkcionisanja projekta koristiti voda iz rezervoara za vodu.

c) Drobilicno postrojenje ce raditi na tecno gorivo a snadbijevanje gorivom ce se vršiti preko pumpne stanice i pokretne cistijerne koja ima instaliran uredaj za sipanje goriva na mjestu rada mašine.

d) Sanitarne i fekalne vode u ovom podrucju se odvode uglavnom u septicke jame, jer nema izgradene kanalizacione mreže. Prilikom rada drobilicnih postrojenja nema otpadnih voda, a za potrebe zaposlenih koristice se pokretni toaleti.

e) Prilikom funkcionisanja projekta stvara se cvrsti otpad (otpad usljed drobljenja kamena-jalovina. Njeno odvajanje ce se vršiti u samom procesu separacije prosijavanjem na jalovinskoj rešetci. Obzirom na to da ce u procesu prosijavanja, pored humusa i glinovitog materijala kroz rešetku prolaziti i dio kamenih frakcija to nece biti prava jalovina, vec ce predstavljati tampon, koji ima realizaciju na tržištu kao materijal za nasipanje. Ovako dobijeni materijal ce se deponovati na privremeno odlagalište u okviru lokacije projekta. Komunalni otpad se stvara na lokaciji usled boravka zaposlenih, cije neadekvatno odlaganje može uticati na kvalitet životne sredine u ovoj zoni.

U tehnološkom procesu kao otpad javlja se otpadno ulje iz mašina. Isto ce biti

skladišteno u posebne posude i povremeno odlagano u skladu sa propisima, nakon cega ce biti preuzimano od strane ovlašcene institucije sa kojom je Nosilac projekta je u obavezi da potpiše Ugovor o preuzimanju. Takode, sve ostale vrste otpada, koje se mogu javiti na lokaciji, kao što su zauljene otpadne krpe, filteri i sl., bice odlagane privremeno na lokaciji do momenta preuzimanja od strane ovlašcenog preduzeca.

7.9. Uticaj na zašticena prirodna i kulturna dobra i njihovu okolinu

U ovoj zoni nema zašticenih prirodnih i kulturnih dobara, tako da realizacija

projekta nece imati uticaja na njih i njihovu okolinu. 7.10. Uticaj na karakteristike pejzaža

Prilikom izvodenja i funkcionisanja projekta doci ce do uticaja na karakteristike

pejzaža zone u kojoj se nalazi lokacija planiranog projekta.


8) MJERE ZA SPRJEČAVANJE, SMANJENJE ILI OTKLANJANJE ŠTETNIH UTICAJA

Osnovni cilj Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu je da se sa aspekta zaštite životne sredine provjeri tehnička i projektna rešenja i da se odgovarajuće mjere zaštite životne sredine razrade na nivou Glavnih projekata.

Prilikom funkcionisanja projekta „Postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata - drobilica“ u cilju obezbjedivanja optimalnog rada, zaštite životne sredine i zdravlja ljudi od eventualnog štetnog uticaja ovog zahvata, neophodno je sprovesti mjere u cilju sprecavanja ili eliminisanja moguceg zagadenja. Cilj utvrdivanja mjera za smanjenje ili sprecavanje zagadenja jeste da se ispitaju eventualne mogucnosti eliminacije zagadenja ili pak redukcije utvrdenih uticaja. Na operativnom planu, stalnim uporedenjem analiza i projektovanja, neophodno je definisati termine za provjeru koji bi omogućili, da se na projektnom planu, sa jedne strane, iskoriste informacije vezane za životnu sredinu, a sa druge da se utvrdi usklađenost predviđenih rješenja sa ekološkim zahtjevima. Zaštita životne sredine podrazumijeva trajnu zaštitu vrijednih prirodnih i stvorenih vrijednosti u cilju održavanja i poboljšanja kvaliteta sredine, teritorije Podgorica i šireg okruženja. Uslove za zaštitu životne sredine treba ispuniti na tri nivoa: u fazi projektovanja gradnje, u fazi izgradnje i u fazi korišcenja. Neophodno je predvidjeti odgovarajuce mjere zaštite životne sredine koje su u skladu sa zakonskim propisima. Opšte mjere zaštite uključuju u sebe sve aktivnosti propisane planovima višeg reda koji su u skladu sa opštom globalnom strategijom na očuvanju i unapređenju životne sredine. U ove mjere zaštite ubrajamo sledeće:

sve aktivnosti koje su određene prema opštem političkom razvoju Crne Gore, a koje su konkretizovane kroz planove najvišeg reda, treba ispoštovati I nove aktivnosti usaglasiti sa datom planerskom dokumentacijom višeg stepena,

ispoštovati sve regulative koje su vezane za granične vrednosti intenziteta određenih faktora kao što su buka, zagađenje vazduha, zagađenje voda i dr. Mjere zaštite treba da određene izdvojene uticaje dovedu na nivo dozvoljenog intenziteta u okviru konkretnog investicionog poduhvata,

Kako je u poglavlju 3 dat opis projekta, to je prilikom rada mobilnog drobilicnog postrojenja neophodno predvidjeti odgovarajuce mjere zaštite životne sredine koje su u skladu sa zakonskim propisima. Mjere zaštite tokom rada mobilnih drobilicnih postrojenja Pri radu mobilnih drobilicnih postrojenja, a u cilju ocuvanja životne sredine posebno je potrebno:

Obezbjedenje i održavanje visokog nivoa radne discipline. Održavanje ispravnosti i funkcionalnosti mobilnog drobilicnog

postrojenja.


Sa sirovinama i gotovim proizvodom mora se manipulisati na propisan nacin i po tehnološki projektom definisanim odnosima.

Zabranjeno je rasipanje ulaznih komponenti izvan predvidenih prostora i obavezno je, kada je potrebno, njihovo skupljanje i vracanje u tehnološki proces.

Radi smanjenja buke i emisija izduvnih gasova mobilno drobilicno postrojenje i ostala prateca mehanizacija se iskljucuju kada nema potrebe za njihovim radom. Zabranjena je upotreba zvucnih signala u krugu postrojenja.

U toku procesa drobljenja potrebno je vršiti kvašenje materijala na mjestima kako je to dato u opisu projekta.

Servisiranje mobilnog drobilicnog postrojenja obavljace servisna služba proizvodaca opreme.

Na lokaciji projekta ce se vršiti samo neophodne intervencije sa minimalnim aktivnostima i to:

U krugu lokacije iskljucivo se obavljaju sitne intervencije na licu mjesta.

Snadbjevanje gorivom, predvidenom opremom i uz primjenjene mjere je standardni postupak i ne predstavlja znacajnu opasnost po životnu sedinu.

Zamjena ulja na mehanizaciji: Zamjena motornog ulja na 300 Efektivnih sati 1-2 puta godišnje, Hidraulicno,

transmisiono i reduktorsko, antifriz na 1000-4000 Eh 1-2 puta u pet godina, akumulator 1-2 za pet godina.

Planovi i tehnička rješenja zaštite životne sredine (reciklaža, tretman i dispozicija otpadnih materija, rekultivacija, sanacija i drugo)

Prema definiciji tehničke mjere zaštite životne sredine obuhvataju sve mjere koje su neophodne za dovođenje kvantitativnih negativnih uticaja u dozvoljene granice kao i preduzimanje mera kako bi se određeni uticaji u procesu izgradnje i eksploatacije doveli do minimuma.

Životna sredina na području lokacije, generalno je dobro očuvana. Kako bi se postojeći dobar kvalitet životne sredine očuvao i unaprijedio. Zaštitu i unaprijeđenje kvaliteta životne neophodno je konstantno i intenzivno sprovoditi kroz planske i institucionalne okvire.

Izraditi Planove upravljanja otpadom, a odvoženje otpadnih materija mora biti povjereno nadležnoj organizaciji,

Pribaviti dozvolu za skladištenje neopasnog građevinskog otpada, i svu neophodnu dokumentaciju koja joj prethodi,

Sa otpadom koji nastaje u procesu izvođenja građevinskih radova postupa se u skladu sa Pravilnikom o postupanju sa građevinskim otpadom, načinu o postupku prerade građevinskog otpada, uslovima i načinu odlaganja cement azbestnog građevinskog otpada („Sl. List CG“, 60/10) i definisanim postupcima u Elaboratu o uređenju gradilišta,

Građevinski otpad se može privremeno skladištiti u zoni gradilišta do završetka građevinskih radova, a u skladu sa zakonskom regulativom Crne Gore,

Generisani otpad neophodno je razvrstati prema porijeklu (katalogu otpada), kategoriji (listi otpada) i karakteru;

Strogo je zabranjeno miješanje različitih vrsta otpada,

Izvođač treba na mjesečnom nivou da vodi evidenciju o vrsti i količini građevinskog


otpada, Izvođač sačinjava plan upravljanja građevinskim otpadom na koji saglasnost daje

nadležni organ u skladu sa zakonom. Zaštita vazduha od zagađivanja Da bi se zaštitio vazduh od emisije prašine prilikom rada mobilnih drobilicnih postrojenja, mora se vršiti kvašenje materijala na mjestima na kojima je moguca emisija prašine. Kvašenje ce se vršiti pomocu tri vodene prskalice i to na otvoru drobilice, poslije drobilice iznad transportera i na kraju ispusnih transportera. Prema tome, nosilac projekta je, u cilju sprecavanja pojave prašine u sušnom periodu i u toku duvanja vjetrova, dužan da povremeno vodom kvasi (poliva) prostor oko postrojenja, platoe, saobracajnice, kao i sam pijesak i šljunak koji se smješta u boksove i da vrši njegovo prekrivanje. U vrijeme veoma jakih vjetrova treba privremeno obustaviti procese drobljenja, ukoliko se kretanje prašine ne može držati pod kontrolom. Ispusni gasovi u toku procesa rada mobilnih drobilicnih postrojenja, kao i prateće mehanizacije na lokaciji (utovarivac, bager i kamion) su više problem radne sredine nego životne sredine. Medutim, sva oprema na lokaciji mora biti tehnicki ispravna i ekološki prihvatljiva.

Mjere zaštite od buke Procjenjuje se da ce u okolini nivo buke biti u dozvoljenim granicama. Radnici na ugroženim radnim mjestima moraju koristiti licna sredstva zaštite od buke. Mjere zaštite od buke u toku eksploatacije projekta obuhvataju razlicite organizacione mjere kojima ce se smanjiti emisija buke kao i potencijalni efekati buke na zaposlene u toku radnih aktivnosti i životnu sredinu. Radno vrijeme Izvođača biće ograničeno na dnevno radno vrijeme i korišćenje opreme sa prigušivačima zvuka. Da bi ograničili mogući negativan uticaj buke na zdravlje ljudi u zoni uticaja u toku izgradnje, neophodno je da: - građevinske mašine i druga oprema zadovoljavaju standarde vezane za emisiju buke, - se redovno prati nivo buke zbog uvođenja korektivnih mjera za prekoračenje dozvoljenih nivoa. Izvođač mora preduzeti sve opravdane mjere da minimizuje uticaj buke i vibracija i mora se pridržavati svih zakonskih zahtjeva vezano za zaposlene radnike, okolno stanovništvo i faunu u zoni uticaja prilikom izvođenja građevinskih radova. Mjere zaštite koje treba sprovesti su sledece: -Radovi na drobljenju kamenog agregata moraju da se odvijaju u toku dana; -Na mjestu izvodenja radova neophodno je ograniciti brzinu kretanja vozila kojom ce se sprijeciti moguca prekomjerna emisija buke; -Prilikom izvodenja proizvodnih aktivnosti, koristiti samo kamione i mehanizaciju u ispravnom stanju koja ne generiše povišeni nivo buke; -Cjelogupnu lokaciju izvodenja radova ograditi čime ce se koliko toliko ublažiti negativni efekti buke na okolinu, narocito istaknuti i impulsni tonovi; Mjere zaštite zemljišta Kao što je u prethodnim poglavljima napomenuto, za potrebe funkcionisanja mobilnih


drobilicnih postrojenja koristi se odgovarajuca mehanizacija za koju je neophodno obezbijediti potrebne kolicine goriva, ulja i maziva. S tim u vezi neophodno je u toku sipanja goriva, obezbijediti da se ove aktivnosti obavljaju na posebno mjesto uz posvecivanje posebne pažnje da prilikom sipanja goriva ne dode do prosipanja istog u okolno zemljište. Za zaštitu zemljišta od negativnih uticaja realizacije projekta neophodne su sl. mjere:

• Prilikom privremenog odlaganja agregata, jalovine i šuta voditi racuna da se sitan materijal i zemlja ne rasipaju okolo kretanjem vozila i da se ne miješa sa podlogom;

• U periodu suvog vremena vršiti kvašenje materijala ili zemlje kako bi se izbegla eolska erozija, tj. raznošenje sitnih cestica vjetrom i deponovanje na okolno zemljište;

• Prilikom transporta vršiti pokrivanje materijala;

• Prilikom transporta sirovina ili gotovih proizvoda, odrediti granicne brzine kretanja kamiona da ne dolazi do emisija cestica prašine i/ili prosipanja zemlje na puteve;

• Tačno utvrditi mesta kretanja i parkiranja radnog voznog parka. Ovo se čini radi sprečavanja dodatnog zbijanja tla. Uz to, mesta na kojima je došlo do izlivanja nafte ili sličnih materija se moraju odmah fizički otkloniti i predati kompaniji koja ima dozvolu za prihvatanje ovakve vrste otpada-opasan otpad ili izvršiti remedijaciju in situ. Na mjesto ovoga nakon uklanjanja zamijeniti novim slojem zemlje.

• Pranje mašina i ostale radove (natakanje goriva, servisiranje građevinskih mašina) izvršiti na tačno određenim mestima izvan područja građenja;

• Zabraniti otvaranje nekontrolisanih pristupnih puteva gradilištu;

• Na lokaciji predmetnih postrojenja za proizvodnju drobljenog kamenog agregata zabraniti bilo kakvo održavanje vozila i mehanizacije, dopunu ulja itd.;

• Sve gradevinske mašine koje koriste pogonsko gorivo na bazi naftnih derivata moraju biti snabdjevene posudama za prihvatanje trenutno iscurelog goriva ili maziva.

• Sva ambalaža za ulje i druge derivate nafte, mora se sakupljati i odnositi na mesta unutar gradilišta namenjena za sakupljanje čvrstog otpada.

Mjere zaštite flore i faune

Mjere zaštite flore i faune u toku izvođenja građevinskih radova imaju za cilj

minimiziranje ili potpunu eliminaciju negativnih uticaja, kako u toku izgradnje, tako i u toku eksploatacije predmetne trase.

U cilju zaštite ekosistema neophodno je: ocuvanje okoline u povoljnom ekološkom stanju kao stalno ili privremeno stanište za

divlju floru i faunu (mjesto za razmnožavanje, ishranu i migraciju), ozelenjavanje površina u okolini uz maksimalno uklapanje u prvobitno prirodno

autohtono stanje i povezivanja sa globalnim vegetacionim cjelinama, ozelenjavanje iskljucivo autohtonim vrstama uz izbjegavanje invazivnih (alohtonih)

biljnih vrsta,


obezbijeđenje prostora za prelaz najveceg broja životinja detaljno praćenje flore i faune, kao jedinstvenog ekološkog lanca, obzirom na

ocekivane izmjene ekoloških uslova

Mjere zaštite površinskih i podzemnih voda

Ne smije se višak materijala sa jalovišta, ukoliko postoji, odlagati u korita vodotoka, a ne smije se u blizini vodotoka vršiti točenje goriva, zamjena ulja i maziva na mehanizaciji koja će biti angažovana prilikom izvođenja radova. Točenje goriva, zamjena ulja i maziva na angažovanoj mehanizaciji, može se vršiti samo na tačno definisanoj lokaciji, koja ne smije biti u blizini vodotoka i u zoni visokog nivoa podzemnih voda.

Strogo je zabranjeno odlagati višak materijala iz iskopa u korita rijeka, obale rijeka i na poljoprivredno zemljište

Upravljanje otpadom, mjere za ublažavanje negativnih uticaja i smanjenje stvaranja otpada Kako bi se postigao cilj pravovremenog sprječavanja zagađivanja i smanjenja posljedica po zdravlje ljudi i okoline potrebno je upravljati sa otpadom na način koji osigurava:

- smanjenje količine nastalog otpada, - smanjenje opasnih karakteristika otpada, - tretiranje otpada na način kojim se osigurava povrat nastalog materijala, - odlaganje na odlagališta onih vrsta otpada koje ne podliježu povratu komponenti,

ponovnoj upotrebi ili proizvodnji energije. Investitor/izvodjač je u obavezi da uradi Plan upravljanja otpadom u skladu sa Zakonom. Upravljanje otpadom zasniva se na principima:

1) održivog razvoja, kojim se obezbjeđuje efikasnije korišćenje resursa, smanjenje količine otpada i postupanje sa otpadom na način kojim se doprinosi ostvarivanju ciljeva održivog razvoja;

2) blizine i regionalnog upravljanja otpadom, radi obrade otpada što je moguće bliže mjestu nastajanja u skladu sa ekonomskom opravdanošću izbora lokacije, dok se regionalno upravljanje otpadom obezbjeđuje razvojem i primjenom regionalnih strateških planova zasnovanih na nacionalnoj politici;

3) predostrožnosti, odnosno preventivnog djelovanja, preduzimanjem mjera za sprečavanje negativnih uticaja na životnu sredinu i zdravlje ljudi i u slučaju nepostojanja naučnih i stručnih podataka;

4) "zagađivač plaća", prema kojem proizvođač otpada snosi troškove upravljanja otpadom i preventivnog djelovanja i troškove sanacionih mjera zbog negativnih uticaja na životnu sredinu i zdravlje ljudi;

5) hijerarhije, kojim se obezbjeđuje poštovanje redosljeda prioriteta u upravljanju otpadom i to: sprječavanje, priprema za ponovnu upotrebu, recikliranje i drugi način prerade (upotreba energije) i zbrinjavanje otpada.

Prilikom funkcionisanja projekta stvara se komunalni otpad, koji je potrebno odlagati u kontejnere, odakle ce biti dalje transportovan do sanitarne deponije (u skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom „Sl. list CG“, br. 64/11, 39/16). Najznacajniji otpad u toku procesa rada mobilnih drobilicnih postrojenja je otpadno ulje iz motora drobilicnih postrojenja i pratece mehanizacije na lokaciji (utovarivac, bager, buldozer, kamion), koje je neophodno odlagati u posebnu burad i odlagati ih na posebno mjesto na lokaciji, a odatle ih periodicno odvoziti u skladu sa propisima koji regulišu ovu


oblast. Osim otpadnog ulja mogu se javiti otpadni akumulatori, maziva i sl. U toku rada stvarace se jalovina. Dobijeni materijal (jalovina) ce se deponovati, ukoliko se redovno ne proda na tržište, na odlagalište i ista se zbog svog sastava može koristiti kao tampon za posipanje puteva. Za potrebe privremenog skladištenja energenata, sirovina kao i odlaganja svih vrsta otpada, predmetna lokacija treba da ima sljedece sadržaje: Mobilni ekološki kontejner-skladište EKO - kontejner za otpadna motorna ulja Kontejner za stare akomulatore Kontejner za stare zauljene filtere Kontejner za komunalni otpad Autocisterna za dizel gorivo sa dvije komore u funkciji posluživanja Biojama za fekalne vode U predmetnom slucaju, kada je opasni otpad u pitanju, u slucaju primijene mjera za sprjecavanje proizvodnje otpada ili smanjenje kolicina otpada moguce posljedice bi bile neispravnost angažovane mehanizacije, što bi uticalo na kvalitet rada u toku realizacije projekta. Preventivna mjera za ublažavanje mocih uticaja otpadnog ulja, filtera za ulje i zauljanih krpa na kontaminaciju površinskih i podzemnih voda i zemljišta je sprjecavanje nekontrolisanog ispuštanja u površinske vode i zemljište (ispuštanje otpadnih ulja je zabranjeno Zakonom o upravljanju otpadom). U slucaju namjernog ili nenamjernog izlivanja ulja oznaciti mjesto i sprovesti mjere za eliminaciju negativnog uticaja na životnu sredinu. Razliveno ulje pokupiti pomocu apsorbenta, odnosno inertnog materijala. Otpadni materijal i uklonjeni kontaminirani površinski sloj tla se mora ukloniti i dovesti u prvobitno stanje, prije izlivanja ulja. U okviru mjera za smanjenje negativnog uticaja otpadnih akumulatora na životnu sredinu potrebno je sprijeciti ispuštanje elektrolita (H2SO4) u površinske vode bez prethodne neutralizacije kiseline, kao i ispuštanje u zemljište. Istovremeno, treba voditi racuna da se metalno olovo i pasta za punjenje ploca ne odlažu na nacin da mogu ugroziti životnu sredinu i zdravlje ljudi. Sprijeciti isticanje i izlivanje antifriza u vodotokove i u zemljište. Razliven antifriz se može pokupiti upijajucim sredstvima (piljevina, pijesak, apsorbenti i slicni materijali) ili uredajima za sakupljanje. Taj otpadni materijal, kao i onecišceni površinski sloj ukloniti na siguran nacin prema važecim propisima. Odlaganje svih ostalih vrsta otpadnih materija obavljace se shodno Planu upravljanja otpadom (uraden za kompletnu dionicu Smokovac-Mateševo) koji detaljno precizira: zbrinjavanje komunalnog otpada putem javnog komunalnog preduzeca, evidenciju, privremeno skladištenje i uklanjanje putem ovlaštenih organizacija otpada koji se svrstava u kategoriju opasnog što se prvenstveno odnosi na otpadna ulja. Otpadna ulja iz raspoložive mehanizacije ce se mijenjati na lokaciji projekta, a privremeno skladištiti u objektu, koji je lociran u blizini Južnog portala tunela Vežešnik, na način strogo propisan za takvu vrstu otpada, što ce maksimalno doprinijeti zaštiti, odnosno bezbjednosti životne sredine.


Mjere koje ce se preduzeti u slucaju udesa (akcidenta) Procjena opasnosti odnosno rizika od incidenta, akcidenta ili udesa i opasnosti od zagađivanja životne sredine obuhvata identifikovanje mogućih opasnosti, utvrdivanje mehanizama njihovog nastanka i razvoja i sagledavanje mogucih posledica. Pripreme za moguci incident, akcident ili udes obuhvataju mjere zaštite pri prostornom planiranju, projektovanju, izgradnji, procesu rada, deponovanju i cuvanju otpadnih materija, kontroli korišcenja i održavanja, kao i druge mjere koje se preduzimaju pri obavljanju opasnih aktivnosti, a kojima se sprecava odnosno smanjuje vjerovatnoca nastanka akcidentnih situacija i mogucih posledica. Otklanjanje posljedica akcidenta obuhvata skup mjera i postupaka kojima se prati postakcidentna situacija, obnavlja degradirana životna sredina i otklanja opasnost od ponovnog nastanka takve situacije. Funkcionisanje jednog ovakvog projekta nosi sa sobom i rizik usled akcidentne situacije koja se može manifestovati kroz neispravnost sistema za otprašivanje, što sa sobom nosi mogucnost zagadenja vazduha mineralnom prašinom. Ukoliko se desi da sistem za otprašivanje ne funkcioniše neophodno je odmah pristupiti njegovoj popravci. U slucaju izlivanja ulja iz mehanizacije prilikom realizacije i eksploatacije projekta, pod uticajem atmosferskih padavina dolazi do zagadenja zemljišta. U tom slucaju potrebno je preduzeti hitne mjere sanacije terena na nacin da se zauljano zemljište mora sakupiti i privremeno odložiti u nepropusne sudove i dalje se predati firmama koje imaju dozvolu nadležnog organa za sakupljanje otpada. Postrojenje treba tako postaviti da ne dode do štetnog uticaja okoline na njegov redovan pogon, radne karakteristike i vijek trajanja, kao i da se otkloni štetan uticaj postrojenja na okolinu. Potencijalne akcidentne situacije i objekti: požari, skladištenje, transport i korišcenje dizel goriva i maziva, Za potrebe rada usljed pojave akcidentnih sistuacija na lokaciji projekta, Nosilac projekta je obavezan da obezbijedi pribor protiv izlivanja tecnosti. Najbolje raspoložive tehnike (BAT) za sprecavanje i smanjenje uticaja na životnu sredinu Smanjenje emisija se omogucava pravilnim održavanjem sredstava rada, tehnološkom disciplinom i urednim manipulisanjem sa cvrstim, tečnim i gasovitim otpadom. Opšte preporuke date referentnim BAT dokumentom Management of Tailings and Waste – Rock in Mining Activities, januar 2009. za smanjenje emisije prašine su:

Vlaženje vodom prilikom utovara u kamion Vlaženje vodom tovarnog prostora kamiona Vlaženje vodom transportnih puteva kamiona Direktno prskanje mlaznicama kamiona duž puta

Ograničenje brzine kretanja kamiona na 30 km/h


BAT preporuke za smanjenje emisija buke

Smanjiti nagib komunikacionih puteva Održavati opremu

BAT preporuke monitoringa Mjerenje emisije prašine Mjerenje nivoa buke

9) PRO GRA M PRAĆE NJA UTICAJA NA ŽI VOTNU SREDINU

U skladu sa postojećim zakonskim propisima u Crnoj Gori, neophodan je i program praćenja stanja životne sredine (monitoring) u toku funkcionisanja projekta „Postrojenje za proizvodnju frakcionih kamenih agregata - drobilica”, nosioca projekta preduzeca „CHINA ROAD&BRIDGE CORPORATION“ D.O.O. Podgorica.

Nosiocu projekta se nalaže da preko nadležne institucije izvrši ispitivanje kvaliteta

životne sredine na lokaciji prije puštanja projekta u rad i u toku probnog rada, u cilju dobijanja adekvatne slike stanja životne sredine na ovom lokalitetu.

U cilju kvalitetnog sprovodenja mjera zaštite životne sredine datim Elaboratom o procjeni uticaja rada postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata, potrebno je kontrolisati sledece:

• Mjerenje koncentracije lebdece prašine u blizini lokacije projekta • Mjerenje buke u životnoj i radnoj sredini • Mjerenja gasova pri radu mehanizacije na dizel pogon • Analiza zemljišta

U cilju kontinuiranog pracenja stanja životne sredine koje se odnosi na rad

mobilnih drobilicnih postrojenja. Nosilac projekta je obavezan da: 1. Obezbijedi periodicno ispitivanje kvaliteta zemljišta (uzimanjem uzoraka na više mjesta na lokaciji i oko nje) u skladu sa Pravilnikom o dozvoljenim kolicinama opasnih i štetnih materija u zemljištu i metodama za njihovo ispitivanje („Sl. list RCG“, br. 18/97). Mjerenja vršiti jednom godišnje.

2. Obezbijedi mjerenje nivoa buke u toku eksploatacionog ciklusa na lokaciji. Mjerenja vršiti dva puta godišnje.

3. Periodicno izvrši mjerenje koncentracije lebdecih cestica u skladu sa Pravilnikom o emisiji zagadujucih materija u vazduh („Sl. list RCG“, br. 10/11). Mjerenja obavljati tri puta godišnje.

Za sve predložene kontrole potrebno je uraditi Program kontrola koji ce pokriti

široki spektar efekata na životnu sredinu koji se mogu izmjeriti i uporedivati. Dobijene podatke upisivati i koristiti za informisanje, intervenisanje ili naznake vanredne situacije za odredeni segment na lokaciji.

Nakon obavljenog seta ovih mjerenja, odlucilo bi se da li je dovoljno vršiti mjerenja jednom, dva ili više puta u toku godine.

O svim rezultatima mjerenja obavezno se vrši obavještavanje javnosti na


transparentan nacin. Za adekvatnu procjenu uticaja na predmetni ekosistem izostaju relevantne stanice

za osmatranje kvantiteta i kvaliteta zemljišta, voda i vazduha. U vezi sa tim dat je predlog prethodno opisanog MONITORINGA zagadenja okoline vezano za aktivnosti na lokaciji.

10) NETEHNIČKI REZIME

Rješenjem Agencije za zaštitu životne sredine broj 02-UPI–903/8 od 05.07.2019. godine utvrdeno je da je potrebna izrada elaborata procjene uticaja na životnu sredinu za postrojenje za proizvodnju frakcionih kamenih agergata koje se nalazi na južnom portal tunela Vežešnik, Glavni grad Podgorica.

Lokalitet na kojem je planirano postavljanje dva postrojenja za proizvodnju

frakcionih kamenih agregata administrativno pripada teritoriji opštine Podgorica.

Predmetna lokacija je u zoni koridora dionice autoputa Bar-Boljari, sekicja Smokovac-Uvac- Mateševo.

Prostor u okolini lokacije je kamenit, sa šumskim rastinjem karakteristicnim za ovo

podrucje. Do lokacije projekta dolazi se pristupnim putem koji je Nosilac projekta napravio

za potrebe izgradnje autoputa. Pristupni put je makadamski, a ide iz pravca magistralnog puta Podgorica-Kolašin.

Na lokaciji je predviden prostor znacajne površine koji ce se koristi za

manipulaciju i parking vozila Nosioca projekta koja ce opsluživati rad postrojenja za drobljenje kao i za parkiranje vozila.

U okviru zone lokacije na kojoj je planirana instalacija dvije drobilce, nema

izgradene vodovodne mreže. Prilikom rada drobilicnih postrojenja nema otpadnih voda.

Na prostoru na kome se planira instaliranje postrojenja za proizvodnju frakcionih agregata, ne nalaze se objekti koji su zašticeni kao prirodna dobra.

Prostor na kome se planira postavljanje dva drobilicna postrojenja karakteriše planinski pejzaž koji je sacuvan u prirodnom obliku sa karakteristika ovog prostora. Karakteristike pejzaža šireg prostora ce biti umjereno nepromijenjene kako u toku izvodenja radova tako i nakon njih.

Sirovine koje ce se koristiti za proizvodnju drobilicnog kamenog agregata su:

- Agregat (prirodni kameni agregat razlicite granulacije) - Voda - Dizel gorivo - Mašinska ulja

- Antifriz

Metso LT1213E je samo-pogonska primarna drobilica opremljena sa šinama i pokrece se spoljnim elektricnim izvorom energije ili instaliranim dizel agregatom. Robusna konstrukcija omogucava primjenu Metso LT1213E i u najtežim kamenim mjestima. Snažni sistem šasije cini Metso LT1213E lakim za manevrisanje. Nominalni kapacitet ove mašine je do 400 t/h (440 st/h) drobljenog kamena. Opremljen priborom za reciklažu Metso


LT1213E može postici maksimalnu proizvodnju od 300 t/h (330 st/h) na materijalu za rušenje koji sadrži armaturu.

Metso ST4.8E je sijacica opremljena šinama (trakama) koju pokrece dizel motor

koja takode može da sije kako na elektricni tako i na dizel pogon. Za kretnju obavezan je dizel motor.

Metso ST4.8 je uvela totalnu kontrolu i automatizovanost koristeci Metso Mineral inovativnu SmartScreenTM tehnologiju. Sadrži četiri integrisane montirane transportne trake koje se hidraulicki sklapaju za transport i idealne su za manje i srednje poslove i proizvodnju agregata. Sadrži dva ležaja, kutiju za sijanje sa tri nivoa, zajedno sa velikim usisnim košom (4.5m) i vecom instalisanom snagom, obezbjeduje više tona po satu i samim tim niže troškove proizvodnje.

Mlinovi su drobilice razmjerno manjeg ucinka koje služe za mljevenje prethodno

drobljenih te sijanih poluproizvoda kamene sitneži. Oni su konstruirani da kamena sitnež preko odredene velicine zrna ne može napustiti proces drobljenja u njemu dok se velicina zrna ne smanji na traženu velicinu. Najcešce se koriste udarni i kružni mlinovi, te celjusni granulatori. Kružni mlinovi posebnog oblika su mlinovi štapicari i mlinovi kuglicari. Udarni mlin je po svojoj osnovnoj konstrukciji udarna drobilica s rešetkom na izlaznom dijelu koja nepromjenjivim razmakom šipki rešetke ogranicava velicinu izlaznog zrna. Mlin je tipa Nordwheeler NW7150C, u koji spada drobilica i prateca sijacica.

Zbog zaštite prilikom rada na mlinu moraju biti osigurani sigurnosni uslovi. Pogonski

remeni moraju biti pokriveni štitnicima, radnici ne smiju nositi široka odijela i mora biti osiguran siguran prolaz.

Prerada tehnicko-gradevinskog kamena sastoji od sljedecih radnih operacija:

Drobljenje TG kamena na frakcije od 0-32 mm Razdvajanje na frakcije pomocu mobilne sijacice Utovar, transport do prostora za deponiju na betonskoj bazi

T-G krecnjak maksimalne velicine komada od g.g.k.400 mm, bagerom se ubacuje u

pokretnu drobilicu LT1213E kapaciteta 400 t/h ulaznih granulata 0-700 mm, gdje se svodi drobljenjem na klase 0-32 mm. Izlazni materijal iz drobilice preko transportne trake ide u prijemni koš mobilne sijacice Metso ST4.8E, iz kojeg se preko vibro-dodavaca ravnomjerno dozira na sijacicu na kojoj su montirana višeetažna sita.

Za proizvodnju frakcije 0-32 mm podesi se da je maksimalni izlaz iz drobilice 40

mm. Tako usitnjen materijal ide na sijacicu gdje se vrši klasiranje agregata u frakcije 0-32 mm. Nadrešetni proizvod ide na premeljavanje gdje se dobija proizvod 0-4 mm (nula).

Kamen za drobljenje ce se uzimati iz iskopa tunela Vežešnik i Suka.

Ukupno godišnje ce se proizvesti oko 74.784 m3 agregata.

Za smanjenje zaprašenosti koja se javlja kao posljedica uzvitlavanja prašine,

vršice se vlaženje površina (polivanje i prskanje) mjesta nastajanja, a to su: transportni i pristupni putevi, tamponirane manipulativne površine i krug pozajmišta. Vlaženje površina ce se vršiti stacionarnim sistemom koji je opremljen raspršivacima vode, odnosno autocistijernom.


Za smanjenje emisije prašine koju emituje drobilicno postrojenje, koristice se

sistem za otprašivanje koji se sastoji od rezervoara sa vodom, pumpe, sistema cjevovoda za transport vode i mlaznica.

Pri pojavi zaprašenosti vece od dozvoljene, sistem za obaranje prašine (mlaznice sa

vodom) se pušta u rad, tako da voda pod pritiskom izlazi kroz mlaznice stvarajuci vodenu zavjesu kroz koju prolazi materijal. Povezivanje mlaznica vrši se fleksibilnim crijevima na rezervoar za vodu. Ovlaženi materijal ima vecu specificnu težinu i vecu koheziju i takav nije sposoban da lebdi.

Obzirom na znacaj emisije prašine potrebno je primijeniti mjere za minimiziranje

i prevenciju nastajanja, i smanjenja emisije prašine. U toku tehnološkog procesa, pri radovima zbog vremenske i prostorne dimenzije

izvjesne kolicine mineralne prašine, pogonskog goriva i maziva, gasova i drugih materija mogu dospjeti u vazduh, u vode, deponovati se na okolno zemljište, tj. dospijeti u životnu sredinu. Primijenjenim mjerama zaštite taj uticaj ce se ograniciti i dovesti u prihvatljive granice.

Agregat se dijeli na sitan i krupan. Sitan ima zrna koja prolaze kroz sito otvorima 4

mm, dok krupan agregat ima zrna koja ne mogu proci kroz sito otvora 4 mm. Ukupne godišnje kolicine dizel goriva, maziva i rashladne tecnosti, mogle bi,

eventualno predstavljati potencijalnu opasnost po okolinu i životnu sredinu, ukoliko bi se skladištile odjednom. Medutim, navedene kolicine, buduci da se koriste na godišnjem nivou, dopremaju se sukcesivno, odnosno po potrebi i u kolicinama neophodnim za nesmetano odvijanje tehnološkog procesa eksploatacije.

Na predmetnoj lokaciji, poklanjace se velika pažnja i poštovati propisane

procedure. Takode i gorivo sa benzinskih pumpi doprema se do stacionarnih mašina sa namjenskom cistijernom za snabdijevanje koja je opremljena sa volumetrom i neophodnom opremom.

Sanitarne i fekalne vode u ovom podrucju rješavaju se individualno, uglavnom se

odvode u septicke jame, jer nema izgradene kanalizacione mreže. Prilikom rada drobilicnih postrojenja nema otpadnih voda, a za potrebe zaposlenih koristice se mobilni toaleti.

Sav cvrsti otpad koji je komunalnog karaktera odlaže se u kante i odnosi se do

najbližeg kontejnera, a odatle ga preuzima preduzece "Cistoca" d.o.o. i odvozi na sanitarnu deponiju "Livade" u Podgorici.

Jalovina ce se odlagati na zasebnoj deponiji na lokaciji i koristice se kao tampon na izgradnji autoputa i nasipa.

Preradom krecnjaka mogu se ocekivati emisije u vazduh: prašine, polutanata iz

energenta (dizel goriva) i buke. Navedene emisije nemaju kontinualan karakter i ispuštanje zagadujucih materija u vazduh, u smislu kontinualne industrijske proizvodnje.

Izvore zaprašenosti u zoni prerade krecnjaka bi predstavljale slijedece tehnološke

operacije: utovar i doziranje rovnog kamena krecnjaka u usipni bunker mobilnog


drobilicnog postrojenja, prerada krecnjaka u postrojenju za preradu drobljenjem, mljevenjem, sijanjem,

transportom i deponovanjem, cišcenje radnih površina i saobracajnica, i

eolska erozija-uzvitlavanje prašine djelovanjem vjetra

skladištenje i utovar agregata

Vrste i emisije prašine i gasova procijenjene su na osnovu do sada vršenih mjerenja, prikupljenih savremenih saznanja iz slicnih aktivnosti na pojedinim lokacijama i medunarodnih i domacih normi i propisa.

Po jednoj smjeni predvidena je sljedeca radna snaga:

2 rukovaoca na drobilici, 1 rukovalac utovarne lopate

1 rukovalac bagera i buldozera, 1 vozac kamiona-dampera.

Radice se 24h, 3 grupe radnika, 3 smjene. Radovi ce se izvoditi svakog dana u

mjesecu (radnici se rotiraju i svako ima odmor u toku mjeseca).

Projektnom dokumentacijom detaljno su razradene sve faze realizacije projekta uz primjenu odgovarajucih tehnicko-tehnoloških rješenja za izgradnju objekata ove namjene. Shodno medusobnom ugovoru, na predmetnoj lokaciji radice podizvodac „Bemax“ d.o.o. Podgorica.

Izbor opreme i tehnologije rada, je prije svega uslovljena standardima koji prate ovu

vrstu poslova, što je potvrdilo opredjeljenje Nosioca projekta za opremom u skladu sa standardima. Predmetna oprema, kako je savremena u pogledu tehnološkog postupka, tako zadovoljava i sve standarde u pogledu zaštite životne sredine.

Aerozagadivanje kao mogucnost zagadivanja vazduha prilikom rada postrojenja za

proizvodnju frakcionih kamenih agregata može se javiti putem pojave suspendovanih cestica odnosno mineralne prašine u toku perioda suvog vremena i prilikom duvanja jacih vjetrova.

Pošto prašina u odredenim prirodnim i radnim uslovima svojom imisionom

vrijednošcu može preci dozvoljene granicne vrijednosti koje važe za naseljena podrucja, to iste mogu predstavljati potencijalnu opasnost za kvalitet vazduha u životnoj sredini.

Obzirom da se predmetno podrucje drobilicnih postrojenja nalazi na podrucju koje u neposrednoj blizini nema stambenih objekata, to njegova eksploatacija nece imati uticaja na lokalno stanovništvo, ali je prilikom rada drobilicnih postrojenja moguc uticaj na zaposlene na lokaciji i to u slucaju ako se ne pridržavaju propisanih uslova u toku procesa rada, a saglasno opisu radnog mjesta.

U toku normalnog rada drobilicnih postrojenja nema negativnih uticaja na zdravlje

ljudi.

Prilikom funkcionisanja projekta „Postrojenja za proizvodnju frakcionih kamenih agregata - drobilica“ u cilju obezbjedivanja optimalnog rada, zaštite životne sredine i


zdravlja ljudi od eventualnog štetnog uticaja ovog zahvata, neophodno je sprovesti mjere u cilju sprecavanja ili eliminisanja moguceg zagadenja.

Cilj utvrdivanja mjera za smanjenje ili sprecavanje zagadenja jeste da se ispitaju

eventualne mogucnosti eliminacije zagadenja ili pak redukcije utvrdenih uticaja.

Neophodno je predvidjeti odgovarajuce mjere zaštite životne sredine koje su u skladu sa zakonskim propisima.

U skladu sa postojecim zakonskim propisima u Crnoj Gori, definisan je program

pracenja stanja životne sredine (monitoring) u toku funkcionisanja projekta, koji se mora poštovati i utvrdena obaveza investitoru da obavještava javnost o rezultatima mjerenja.

Za sve predložene kontrole potrebno je uraditi Program kontrola koji ce pokriti

široki spektar efekata na životnu sredinu koji se mogu izmjeriti i uporedivati. Dobijene podatke upisivati i koristiti za informisanje, intervenisanje ili naznake vanredne situacije za odredeni segment na lokaciji.

Na osnovu svega navedenog može se konstatovati da pri normalnom korišcenju,

instalacija drobilicnog postrojenja nece uticati na eventualno zagadenje voda, vazduha ili zemljišta što obezbjeduju predložene mjere za sprecavanje eventualnog uticaja u toku eksploatacije ili u slucaju akcidenta.

Obradivaci Elaborata preporucuju da se izmedu ostalog posebno vodi pažnja pri

realizaciji ovog projekta o sledecem: - tehnološkoj i radnoj disciplini, od koje ponajviše zavisi primjena ovog Elaborata, - smjeru i jacini vjetrova i uskladivanju rada sa karakteristikama vjetrova, - tretmanu otpadnih voda i drugih materijala na zakonom predvidenom nivou, - poštovanju Zakona i tehnicke dokumentacije u svim segmentima

projekta, - sprovodenju monitoringa i obavještavanju po predvidenoj dinamici i

parametrima.

11) PODACI O MOGUĆIM POTEŠKOĆAMA NA KOJE JE NAIŠAO NOSILAC PROJEKTA U PRIKUPLJANJU PODATAKA I DOKUMENTACIJE;

U toku rada na izradi ovog Elaborata procjene uticaja, Obrađivač je imao određenih teškoća u smislu pribavljanja potrebnih podloga za analizu uticaja. Članovi multidisciplinarnog tima su obilazili lokaciju predmetnog postrojenja, čija izgradnja je planirana, na osnovu čega su prikupili određene podatke bitne za procjenu uticaja. Jedan dio podataka preuzet je iz raspoložive projektne dokumentacije, za pojedine segmente životne sredine. Imajući u vidu sve ono sa čime je Obrađivač raspolagao tokom izrade elaborata procjene uticaja, smatrali smo da nije neophodno vršiti posebna istraživanja na licu mjesta, pa su iz tog razloga opisi segmenata životne sredine preuzeti iz postojeće dokumentacije.

12)REZULTATI SPROVEDENIH POSTUPAKA UTICAJA PLANIRANOG PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU U SKLADU SA POSEBNIM PROPISIMA; Agencija za zaštitu prirode i životne sredine sprovela je postupak uticaja planiranog projekta na životnu sredinu u skladu sa Zakonom o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list


CG” br. 75/18). Nosilac projekta je Agenciji za zaštitu prirode i životne sredine podnio zahtjev za odlučivanje o potrebi izrade elaborata za procjenu uticaja na životnu sredinu. Na bazi podnešenog zahtjeva Agencija za zaštitu prirode i životne sredine je donijela Rješenje br. 02- UPI-903/8 od 05.07.2019 godine kojim se utvrđuje da je potrebna izrada Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu. Rješenje Agencije je dato u prilogu.

13) DODATNE INFORMACIJE I KARAKTERISTIKE PROJEKTA ZA ODREĐIVANJE OBIMA I SADRŽAJA ELABORATA

Nije bilo potrebe za dodatnim informacijama i karakteristikama projekta za određivanje obima i sadržaja elaborata, pošto je Elaborat obuhvatio sve segmente predviđene Pravilnikom o bližoj sadržini elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list CG” br. 19/19.).

14) IZVORI PODATAKA

Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore, UNDP, Vlada Republike Crne Gore, 2007

Vlada Crne Gore, Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine – Agencija za zaštitu prirode I životne sredine - Informacija o stanju životne sredine Crne Gore u 2017. godini, Podgorica, 2018

Vlada Crne Gore, Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine - Nacionalna strategija biodiverziteta sa akcionim planom za period 2009 – 2014. godine, prijedlog, Podgorica, 2009

Prostorni plan Crne Gore do 2020.godine (Službeni list RCG, br.24/08) Prostorni urbanistički plan Glavnog grada - Podgorica (2014) Izvјeštaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu prostorno-urbanističkog plana

Glavnog grada („Glavni grad Podgorica“ 2014 godine)

PODLOGE

ZAKONSKA REGULATIVA – CRNOGORSKA

Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list CG“ br. 75/18). Zakon o životnoj sredini („Sl. list CG“ br. 52/16). Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata („Sl. list CG“, br. 64/17). Zakon o zaštiti prirode („Sl. list CG“ br. 54/16). Zakon o zaštiti kulturnih dobara („Sl. list CG“ br. 49/10, 40/11 i 44/17). Zakon o vodama („Sl. list CG“ br. 27/07, 22/11, 32/11, 47/11, 48/15, 52/16, 55/16 i

2/17). Zakon o zaštiti vazduha („Sl. list CG“ br. 25/10 i 43/15). Zakon o zaštiti buke u životnoj sredini („Sl.list CG“, br. 28/11, 01/14 i 02/18). Zakon o upravljanju otpadom („Sl. list CG“ br. 64/11 i 39/16). Zakon o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja "votne sredine („Sl. list

RCG“ br. 80/05 i „Sl. list CG“ br. 54/09, 40/11, 42/15 i 54/16). Zakon o komunalnim djelatnostima („Sl. list CG“ br. 55/16 i 74/16). Zakon o zaštiti i spašavanju („Sl. list CG“ br. 13/07, 05/08, 86/09, 32/11 i 54/16). Zakon o zaštiti i zdravlju na radu („Sl. list CG“ br. 34/14 i 44/18). Zakonom o prevozu opasnih materija („Sl. list CG“ br. 33/14). Pravilnik o sadržini elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list CG“


br. 14/07). Pravilnik o graničnim vrijednostima buke u životnoj sredini, načinu utvrđivanja

indikatora buke i akustičnih zona i metodama ocjenjivanja štetnih efekata buke („Sl. list CG“, br. 60/11).

Pravilnik o načinu i uslovima praćenja kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 21/11 i 32/16).

Pravilnikom o emisiji zagađujućih materija u vazduhu („Sl. list RCG“ br. 25/01). Uredba o graničnim vrijednostima emisije zagađujućih materija u vazduhu iz

stacionarnih izvora („Sl. list CG“, br. 10/11). Uredba o utvrđivanju vrsta zagađujućih materija, graničnih vrijednosti i drugih

standarda kvaliteta vazduha („Sl. list CG“, br. 25/12). Uredba o maksimalnim nacionalnim emisijama određenih zagađujućih materija („Sl.

list CG“ br. 3/12). Uredba o klasifikaciji i kategorizaciji površinskih i podzemnih voda („Sl. list CG“ br.

02/07). Pravilnik o kvalitetu i sanitarno-tehničkim uslovima za ispuštanje otpadnih voda u

recipijent i javnu kanalizaciju, načinu i postupku ispitivanja kvaliteta otpadnih voda, minimalnom broju ispitivanja i sadržaju izvještaja o kvalitetu otpadnih voda („Sl. list CG“ br. 45/08, 9/10, 26/12, 52/12 i 59/13).

Pravilnik o klasifikaciji otpada i katalogu otpada („Sl. list CG“ br. 59/13 i 83/16). Pravilnik o bližim karakteristikama lokacije, uslovima izgradnje, sanitarno tehničkim

uslovima rada i zatvaranja deponije („Sl. list CG“ br.31/13 i 25/16). Pravilnik o uslovima koje treba da ispunjava privredno društvo, odnosno preduzetnik

za sakupljanje, odnosno transport otpada („Sl. list CG“ br.16/13). Pravilnik o načinu i postupku mjerenja emisija iz stacionarnih izvora („Sl. list CG“,

br. 39/13).

ZAKONSKA REGULATIVA – EVRPOSKE UNIJE

Direktiva o tretmanu gradskih otpadnih voda (91/271/EEC) Zaštita voda od zagađenja izazvanog nitratima iz poljoprivrenih izvora

(91/676/EEC) Direktiva 76/464/EEC o zagađenju izazvanom određenim opasnim supstancama koje

su ispuštene u vodeni ambijent Zajednice (amandman Direktiva 90/656/EEC i 91/692/EEC)

Integrisano sprječavanje i kontrola zagađenja (96/61/EC) Očuvanje prirodnih staništa i divlje flore i faune (92/43/EEC) Procjena uticaja na životnu sredinu (85/337/EEC, amandman Direktiva

97/11/EC) Direktiva 86/280 o ograničenim vrijednostima I kvalitetnim ciljevima povodom

izbacivanja određenih opasnih supstanci koje se nalaze Listi I u prilogu Direktive 76/464/EEC amandman Direktiva 88/347/EEC I 90/415/EEC amandman Prilogu II Direktive 86/280/EEC

Direktiva 75/439/EEC o odlaganju otpadnih ulja Direktiva 91/689 EEC o opasnom otpadu Direktiva Directive 2000/60/EC Evropskog Parlamenta i Savjeta (23 October

2000) o osnivanju okvira djelovanja Zajednice na polju politike upravljanja vodama (WFD)



PRILOZI

Podaci o organizaciji i licima koja su

učestvovala u izradi elaborata Rješenje o potrebi izrade elaborata Šematski prikaz drobilišnih postrojenja Fotografije lokacije i drobilišnog postrojenja

OPŠTA DOKUMENTACIJA

RJEŠENJE O POTREBI IZRADE ELABORATA

ŠEMATSKI PRIKAZ DROBILIČNOG POSTROJENJA - SITUACIJA

plato1

plato1

put

958

0.000

959

0.000

960

0.000

961

0.000

962

0.000

963

0.000

964

0.000

965

0.000

966

0.000967

0.000

968

0.000

969

0.000

970

0.000

971

0.000972

0.000

973

0.000

974

0.000

975

0.000

976

0.000977

0.000

978

0.000

979

0.000

980

0.000

981

0.000982

0.000

983

0.000

984

0.000

985

0.000

986

0.000

987

0.000

988

0.000

989

0.000

990

0.000

991

0.000992

0.000

993

0.000

994

0.000

995

0.000

996

0.000997

0.000

998

0.000

999

0.000

1000

0.000

1001

0.000

DEPONIJA KAMENA

PUT

PUT

PUT

PUT

AutoCAD SHX Text

S2

AutoCAD SHX Text

P1

AutoCAD SHX Text

1

AutoCAD SHX Text

2

AutoCAD SHX Text

3

AutoCAD SHX Text

4

AutoCAD SHX Text

5

AutoCAD SHX Text

6

AutoCAD SHX Text

7

AutoCAD SHX Text

8

AutoCAD SHX Text

9

AutoCAD SHX Text

10

AutoCAD SHX Text

11

AutoCAD SHX Text

12

AutoCAD SHX Text

13

AutoCAD SHX Text

14

AutoCAD SHX Text

15

AutoCAD SHX Text

16

AutoCAD SHX Text

17

AutoCAD SHX Text

18

AutoCAD SHX Text

19

AutoCAD SHX Text

25

AutoCAD SHX Text

26

AutoCAD SHX Text

27

AutoCAD SHX Text

28

AutoCAD SHX Text

29

AutoCAD SHX Text

30

AutoCAD SHX Text

31

AutoCAD SHX Text

32

AutoCAD SHX Text

33

AutoCAD SHX Text

34

AutoCAD SHX Text

35

AutoCAD SHX Text

36

AutoCAD SHX Text

37

AutoCAD SHX Text

38

AutoCAD SHX Text

40

AutoCAD SHX Text

46

AutoCAD SHX Text

47

AutoCAD SHX Text

49

AutoCAD SHX Text

50

AutoCAD SHX Text

51

AutoCAD SHX Text

52

AutoCAD SHX Text

53

AutoCAD SHX Text

54

AutoCAD SHX Text

56

AutoCAD SHX Text

60

AutoCAD SHX Text

61

AutoCAD SHX Text

P1

AutoCAD SHX Text

62

AutoCAD SHX Text

63

AutoCAD SHX Text

64

AutoCAD SHX Text

65

AutoCAD SHX Text

66

AutoCAD SHX Text

67

AutoCAD SHX Text

68

AutoCAD SHX Text

82

AutoCAD SHX Text

83

AutoCAD SHX Text

d5

AutoCAD SHX Text

1034.024

AutoCAD SHX Text

d4

AutoCAD SHX Text

1029.071

AutoCAD SHX Text

25

AutoCAD SHX Text

1028.934

AutoCAD SHX Text

24

AutoCAD SHX Text

1029.121

AutoCAD SHX Text

23

AutoCAD SHX Text

1028.877

AutoCAD SHX Text

22

AutoCAD SHX Text

1028.691

AutoCAD SHX Text

21

AutoCAD SHX Text

1028.548

AutoCAD SHX Text

20

AutoCAD SHX Text

1028.129

AutoCAD SHX Text

19

AutoCAD SHX Text

1027.732

AutoCAD SHX Text

18

AutoCAD SHX Text

1027.946

AutoCAD SHX Text

17

AutoCAD SHX Text

1028.399

AutoCAD SHX Text

16

AutoCAD SHX Text

1027.853

AutoCAD SHX Text

15

AutoCAD SHX Text

1027.954

AutoCAD SHX Text

14

AutoCAD SHX Text

1028.220

AutoCAD SHX Text

13

AutoCAD SHX Text

1028.507

AutoCAD SHX Text

12

AutoCAD SHX Text

1029.277

AutoCAD SHX Text

11

AutoCAD SHX Text

1029.971

AutoCAD SHX Text

10

AutoCAD SHX Text

1031.180

AutoCAD SHX Text

9

AutoCAD SHX Text

1031.649

AutoCAD SHX Text

8

AutoCAD SHX Text

1032.197

AutoCAD SHX Text

7

AutoCAD SHX Text

1032.935

AutoCAD SHX Text

523

AutoCAD SHX Text

521

AutoCAD SHX Text

520

AutoCAD SHX Text

K u k a v i ~ i n k r {

AutoCAD SHX Text

2

AutoCAD SHX Text

3

AutoCAD SHX Text

4

AutoCAD SHX Text

5

AutoCAD SHX Text

6

AutoCAD SHX Text

7

AutoCAD SHX Text

8

AutoCAD SHX Text

9

AutoCAD SHX Text

10

AutoCAD SHX Text

11

AutoCAD SHX Text

25

AutoCAD SHX Text

26

AutoCAD SHX Text

27

AutoCAD SHX Text

28

AutoCAD SHX Text

29

AutoCAD SHX Text

30

AutoCAD SHX Text

50

AutoCAD SHX Text

51

AutoCAD SHX Text

52

AutoCAD SHX Text

62

AutoCAD SHX Text

63

AutoCAD SHX Text

64

AutoCAD SHX Text

65

AutoCAD SHX Text

66

AutoCAD SHX Text

67

AutoCAD SHX Text

68

AutoCAD SHX Text

Waste

AutoCAD SHX Text

DROBLJENA FRAKCIJA 0-4mm; 500m3

AutoCAD SHX Text

523

AutoCAD SHX Text

521

AutoCAD SHX Text

520

AutoCAD SHX Text

K u k a v i ~ i n k r {

AutoCAD SHX Text

0

AutoCAD SHX Text

1019.7776

AutoCAD SHX Text

0

AutoCAD SHX Text

1019.7886

AutoCAD SHX Text

5012

AutoCAD SHX Text

1018.6076

AutoCAD SHX Text

5014

AutoCAD SHX Text

1011.9376

AutoCAD SHX Text

5015

AutoCAD SHX Text

1022.6176

AutoCAD SHX Text

5016

AutoCAD SHX Text

1021.3176

AutoCAD SHX Text

5017

AutoCAD SHX Text

1018.1646

AutoCAD SHX Text

5018

AutoCAD SHX Text

1016.9176

AutoCAD SHX Text

5019

AutoCAD SHX Text

1016.6096

AutoCAD SHX Text

5020

AutoCAD SHX Text

1016.5186

AutoCAD SHX Text

5021

AutoCAD SHX Text

1013.5186

AutoCAD SHX Text

5022

AutoCAD SHX Text

1012.3786

AutoCAD SHX Text

5023

AutoCAD SHX Text

1017.9326

AutoCAD SHX Text

5145

AutoCAD SHX Text

1002.6716

AutoCAD SHX Text

5146

AutoCAD SHX Text

1007.2766

AutoCAD SHX Text

5207

AutoCAD SHX Text

999.9266

AutoCAD SHX Text

5208

AutoCAD SHX Text

1000.0496

AutoCAD SHX Text

5209

AutoCAD SHX Text

1016.5416

AutoCAD SHX Text

5210

AutoCAD SHX Text

1014.5786

AutoCAD SHX Text

5211

AutoCAD SHX Text

1013.9556

AutoCAD SHX Text

5212

AutoCAD SHX Text

1012.8286

AutoCAD SHX Text

5213

AutoCAD SHX Text

1012.9086

AutoCAD SHX Text

5214

AutoCAD SHX Text

1013.1906

AutoCAD SHX Text

5215

AutoCAD SHX Text

1013.6006

AutoCAD SHX Text

5216

AutoCAD SHX Text

1012.2706

AutoCAD SHX Text

5217

AutoCAD SHX Text

1012.1956

AutoCAD SHX Text

5218

AutoCAD SHX Text

1012.5166

AutoCAD SHX Text

5219

AutoCAD SHX Text

1011.9916

AutoCAD SHX Text

5220

AutoCAD SHX Text

1011.9896

AutoCAD SHX Text

5221

AutoCAD SHX Text

1011.9936

AutoCAD SHX Text

5222

AutoCAD SHX Text

1011.6696

AutoCAD SHX Text

5223

AutoCAD SHX Text

1011.6556

AutoCAD SHX Text

5224

AutoCAD SHX Text

1011.7366

AutoCAD SHX Text

5225

AutoCAD SHX Text

1007.0666

AutoCAD SHX Text

5226

AutoCAD SHX Text

1003.6196

AutoCAD SHX Text

5227

AutoCAD SHX Text

1003.6176

AutoCAD SHX Text

5228

AutoCAD SHX Text

1005.0356

AutoCAD SHX Text

5229

AutoCAD SHX Text

1002.5346

AutoCAD SHX Text

5230

AutoCAD SHX Text

1002.1016

AutoCAD SHX Text

5231

AutoCAD SHX Text

1001.8926

AutoCAD SHX Text

5232

AutoCAD SHX Text

1006.7986

AutoCAD SHX Text

5233

AutoCAD SHX Text

1002.9386

AutoCAD SHX Text

5234

AutoCAD SHX Text

1003.2776

AutoCAD SHX Text

5235

AutoCAD SHX Text

1003.9076

AutoCAD SHX Text

5236

AutoCAD SHX Text

1005.5076

AutoCAD SHX Text

5237

AutoCAD SHX Text

1006.4036

AutoCAD SHX Text

5238

AutoCAD SHX Text

1003.8796

AutoCAD SHX Text

5239

AutoCAD SHX Text

1008.8286

AutoCAD SHX Text

5240

AutoCAD SHX Text

1004.7956

AutoCAD SHX Text

5241

AutoCAD SHX Text

1004.4066

AutoCAD SHX Text

5242

AutoCAD SHX Text

1007.5136

AutoCAD SHX Text

5243

AutoCAD SHX Text

1008.0586

AutoCAD SHX Text

5244

AutoCAD SHX Text

1014.9426

AutoCAD SHX Text

5245

AutoCAD SHX Text

1013.8376

AutoCAD SHX Text

5246

AutoCAD SHX Text

1015.1606

AutoCAD SHX Text

5247

AutoCAD SHX Text

1015.4876

AutoCAD SHX Text

5248

AutoCAD SHX Text

1016.4406

AutoCAD SHX Text

5249

AutoCAD SHX Text

1016.4226

AutoCAD SHX Text

5250

AutoCAD SHX Text

1014.9486

AutoCAD SHX Text

5251

AutoCAD SHX Text

1025.6876

AutoCAD SHX Text

5252

AutoCAD SHX Text

1015.3796

AutoCAD SHX Text

5253

AutoCAD SHX Text

1015.5386

AutoCAD SHX Text

5254

AutoCAD SHX Text

1015.4856

AutoCAD SHX Text

5255

AutoCAD SHX Text

1010.8926

AutoCAD SHX Text

5256

AutoCAD SHX Text

1015.0126

AutoCAD SHX Text

5257

AutoCAD SHX Text

1014.0266

AutoCAD SHX Text

5258

AutoCAD SHX Text

1011.5276

AutoCAD SHX Text

5259

AutoCAD SHX Text

1011.3836

AutoCAD SHX Text

5260

AutoCAD SHX Text

1011.3836

AutoCAD SHX Text

5261

AutoCAD SHX Text

1015.9446

AutoCAD SHX Text

5262

AutoCAD SHX Text

1011.2806

AutoCAD SHX Text

5263

AutoCAD SHX Text

1016.0716

AutoCAD SHX Text

5264

AutoCAD SHX Text

1011.8246

AutoCAD SHX Text

5265

AutoCAD SHX Text

1022.1566

AutoCAD SHX Text

5266

AutoCAD SHX Text

1012.5016

AutoCAD SHX Text

5267

AutoCAD SHX Text

1016.6376

AutoCAD SHX Text

5268

AutoCAD SHX Text

1012.7546

AutoCAD SHX Text

5269

AutoCAD SHX Text

1022.3366

AutoCAD SHX Text

5270

AutoCAD SHX Text

1013.4526

AutoCAD SHX Text

5271

AutoCAD SHX Text

1014.1846

AutoCAD SHX Text

5272

AutoCAD SHX Text

1014.8536

AutoCAD SHX Text

5281

AutoCAD SHX Text

1036.8386

AutoCAD SHX Text

5282

AutoCAD SHX Text

1026.5016

AutoCAD SHX Text

5283

AutoCAD SHX Text

1026.2756

AutoCAD SHX Text

5284

AutoCAD SHX Text

1022.7476

AutoCAD SHX Text

5285

AutoCAD SHX Text

1026.1336

AutoCAD SHX Text

5286

AutoCAD SHX Text

1022.9126

AutoCAD SHX Text

5287

AutoCAD SHX Text

1019.5916

AutoCAD SHX Text

5288

AutoCAD SHX Text

1019.6166

AutoCAD SHX Text

5289

AutoCAD SHX Text

1018.2646

AutoCAD SHX Text

5290

AutoCAD SHX Text

1016.7096

AutoCAD SHX Text

5291

AutoCAD SHX Text

1013.7186

AutoCAD SHX Text

5292

AutoCAD SHX Text

1010.3786

AutoCAD SHX Text

5293

AutoCAD SHX Text

1010.9696

AutoCAD SHX Text

5294

AutoCAD SHX Text

1009.8266

AutoCAD SHX Text

5295

AutoCAD SHX Text

1011.1546

AutoCAD SHX Text

5296

AutoCAD SHX Text

1016.2796

AutoCAD SHX Text

5297

AutoCAD SHX Text

1011.6036

AutoCAD SHX Text

5298

AutoCAD SHX Text

1016.5236

AutoCAD SHX Text

5299

AutoCAD SHX Text

1011.9516

AutoCAD SHX Text

5300

AutoCAD SHX Text

1015.9646

AutoCAD SHX Text

5301

AutoCAD SHX Text

1012.1956

AutoCAD SHX Text

5302

AutoCAD SHX Text

1016.2156

AutoCAD SHX Text

5303

AutoCAD SHX Text

1012.4116

AutoCAD SHX Text

5304

AutoCAD SHX Text

1014.7686

AutoCAD SHX Text

5305

AutoCAD SHX Text

1012.5046

AutoCAD SHX Text

5306

AutoCAD SHX Text

1015.2986

AutoCAD SHX Text

5307

AutoCAD SHX Text

1012.6036

AutoCAD SHX Text

5308

AutoCAD SHX Text

1013.6596

AutoCAD SHX Text

5309

AutoCAD SHX Text

1014.3476

AutoCAD SHX Text

5310

AutoCAD SHX Text

1015.7766

AutoCAD SHX Text

5311

AutoCAD SHX Text

1018.7476

AutoCAD SHX Text

5312

AutoCAD SHX Text

1013.7136

AutoCAD SHX Text

5313

AutoCAD SHX Text

1020.9656

AutoCAD SHX Text

5314

AutoCAD SHX Text

1013.8486

AutoCAD SHX Text

5315

AutoCAD SHX Text

1020.3156

AutoCAD SHX Text

5316

AutoCAD SHX Text

1014.7446

AutoCAD SHX Text

5317

AutoCAD SHX Text

1018.9586

AutoCAD SHX Text

5318

AutoCAD SHX Text

1015.7526

AutoCAD SHX Text

5319

AutoCAD SHX Text

1020.2176

AutoCAD SHX Text

5320

AutoCAD SHX Text

1016.7496

AutoCAD SHX Text

5321

AutoCAD SHX Text

1022.0906

AutoCAD SHX Text

5322

AutoCAD SHX Text

1015.9416

AutoCAD SHX Text

5323

AutoCAD SHX Text

1020.5596

AutoCAD SHX Text

5324

AutoCAD SHX Text

1016.3926

AutoCAD SHX Text

5325

AutoCAD SHX Text

1016.4086

AutoCAD SHX Text

5326

AutoCAD SHX Text

1016.3436

AutoCAD SHX Text

5327

AutoCAD SHX Text

1021.6616

AutoCAD SHX Text

5328

AutoCAD SHX Text

1016.5256

AutoCAD SHX Text

5329

AutoCAD SHX Text

1024.5206

AutoCAD SHX Text

5330

AutoCAD SHX Text

1016.7296

AutoCAD SHX Text

5331

AutoCAD SHX Text

1024.0916

AutoCAD SHX Text

5332

AutoCAD SHX Text

1017.1356

AutoCAD SHX Text

5333

AutoCAD SHX Text

1023.4396

AutoCAD SHX Text

5334

AutoCAD SHX Text

1017.0656

AutoCAD SHX Text

5335

AutoCAD SHX Text

1025.9296

AutoCAD SHX Text

5336

AutoCAD SHX Text

1016.6356

AutoCAD SHX Text

5337

AutoCAD SHX Text

1023.5626

AutoCAD SHX Text

5338

AutoCAD SHX Text

1016.5776

AutoCAD SHX Text

5339

AutoCAD SHX Text

1022.2796

AutoCAD SHX Text

5340

AutoCAD SHX Text

1016.7196

AutoCAD SHX Text

5341

AutoCAD SHX Text

1018.7216

AutoCAD SHX Text

5342

AutoCAD SHX Text

1016.7176

AutoCAD SHX Text


AutoCAD SHX Text


AutoCAD SHX Text


AutoCAD SHX Text


AutoCAD SHX Text


AutoCAD SHX Text

505

FOTOGRAFIJE LOKACIJE I DROBILIČNOG POSTROJENJA

Documents

ELABORAT PROCJENE UTICAJA Drobilica Vezesnik · proslojcima plavičastih krečnjaka, krečnjačkih breča i mikrobreč; zatim crveni uškriljeni laporci i glinci. Početak fliša