Elekroodpady-materiały szkoleniowe dla nauczycieli (pdf)

1

Prezentacja Programu: Kampania promocyjno-informacyjna oraz aktywna edukacja dotycząca zagospodarowania elektroodpadów na terenie województw kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego

Materiały dydaktyczne zawierające scenariusze zajęć oraz zadania aktywizujące dla uczniów są częścią większego projektu pn. ,,Kampania promocyjno-informacyjna oraz aktywna edukacja dotycząca zagospodaro-wania elektroodpadów na terenie województw kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, zachodniopo-morskiego i pomorskiego”. Projekt dotyczy tematu elektroodpadów, który jest szczególnie ważny, zarówno ze względu na stan otaczającego nas środowiska, zdrowie ludzi oraz oszczędność i właściwe wykorzystanie surow-ców naturalnych, których ilość na naszej planecie jest przecież ograniczona.

Autorzy materiałów dydaktycznych:Materiały, które przekazujemy Państwu w formie zeszytu, przygotowane zostały przez pracowników Toruńskiego Stowarzyszenia Ekologicznego Tilia. Stowarzyszenie to już od 1995 roku podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody, natomiast od roku 2004 prowadzi Szkołę Leśną na Barbarce (ok. 8 km od Torunia). Więcej informacji na temat Stowarzyszenia, Szkoły Leśnej na Barbarce oraz prowadzonych przez nie projektów uzyskać można na stro-nie internetowej www.tilia.org.pl oraz www.szkola-lesna.torun.pl. Autorami materiałów jest wykwalifikowana kadra pedagogiczna od wielu lat prowadząca zajęcia z dziećmi oraz posiadająca duże doświadczenie w przygoto-wywaniu materiałów i programów edukacyjnych. Scenariusze poza ciekawymi i przydatnymi w życiu codziennym informacjami zawierają wiele metod aktywizujących oraz zadań dla uczniów. Scenariusze uzyskały pozytywną opinię metodyków oraz zostały objęte patronatem marszałków województw kujawsko-pomorskiego, warmiń-sko-mazurskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego. Patronatu udzieliły również kuratoria z Gdańska oraz Bydgoszczy. Informacje na temat projektu znajdują się na stronie www.elektroodpady.edu.pl, z której mogą państwo korzystać zarówno w celu znalezienia bieżących wiadomości na temat gospodarki elektroodpadami, jak i w celu pobrania elektronicznej wersji materiałów edukacyjnych.

Tematyka projektu/programu:Jest to program edukacji ekologicznej dla dzieci i młodzieży, którego celem jest podniesienie świadomości spo-łeczeństwa w zakresie gospodarki elektroodpadami i właściwego postępowania z nimi. Jego zadaniem jest nie tylko poszerzenie wiedzy, ale przede wszystkim aktywizacja młodych ludzi do podejmowania działań przeciw-działających niszczeniu środowiska. Do tego celu nie wystarczą bowiem uregulowania prawne czy działania na szczeblu państwowym, wojewódzkim i gminnym. Równie ważne, jeśli nie ważniejsze są działania podejmowane przez zwykłych ludzi w codziennym życiu.

Program edukacyjny zakłada wypracowanie wśród uczniów odpowiedzialnej postawy wobec problemu elektro-odpadów i aktywnego włączenia się w zrównoważoną gospodarkę elektroodpadami.

Cele programu: ● Podniesienie świadomości ekologicznej w zakresie zbierania, segregacji i odzyskiwania odpadów związanych

z zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. ● Zaangażowanie społeczeństwa w zbiórkę, odzysk i recykling zużytego sprzętu elektrycznego

i elektronicznego. ● Zwiększenie świadomości mieszkańców odnośnie wartości ekonomicznej i społecznej, jakie elektroodpady

mają jeszcze w sobie. ● Uświadomienie społeczeństwu obowiązków gmin i dostawców sprzętu oraz firm specjalizujących się

w odzysku.

Adresaci programu: ● nauczyciele, dzieci i młodzież ze szkół z terenu czterech województw: kujawsko-pomorskiego, pomorskiego,

zachodniopomorskiego i warmińsko-mazurskiego, ● mieszkańcy województw kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, zachodniopomorskiego i warmińsko-

mazurskiego,

2

W ramach projektu przygotowano 3 scenariusze zajęć z następujących tematów: ,,Elektroodpady – co to takiego, ,,Naprawiać czy wyrzucać” oraz ,,Elektroodpady – właściwe postępowanie”. Każdy z tych tematów jest przygoto-wany do przeprowadzenia w klasach nauczenia zintegrowanego, klasach IV-VI szkół podstawowych oraz w kla-sach ponadpodstawowych. Tematy te oraz inne materiały zawarte w segregatorze te mogą być podstawą do przeprowadzenia ciekawej lekcji, jak również mogą zostać wykorzystane w ramach zajęć pozalekcyjnych.

Dlaczego warto zrealizować program?Program został przygotowany z myślą o edukacji ekologicznej młodego pokolenia. Umiejętność właściwego współżycia z przyrodą należy zaszczepiać już dzieciom. Jest to szczególnie ważne w naszym materialistycznie na-stawionym i szybko rozwijającym się świecie, gdzie za wyznacznik szczęścia i pozycji często uważane są posiada-nie rzeczy. Chcąc poprawić sobie komfort życia stale zwiększamy w naszych domach liczbę sprzętów zasilanych energią elektryczną. Często jest również tak, że kupujemy nowe gadżety bez wyraźnej potrzeby – po prostu dla przyjemności. Zastępujemy nowymi posiadane już urządzenia mimo, że stare są jeszcze sprawne, tylko przesta-ły nam wystarczać posiadane przez nie funkcje lub nie odpowiada nam już wygląd sprzętu. Prawie każdy z nas posiada w domu liczoną w dziesiątkach ilość sprzętów elektrycznych i elektronicznych i ilość ta ciągle rośnie. Problem elektroodpadów ciągle narasta, dlatego tak ważne jest wypracowanie metod właściwego zagospodaro-wania elektroodpadów, a możliwe jest to jedynie poprzez podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

Prezentowane Państwu materiały zawierają informacje dotyczące klasyfikacji elektroodpadów, właściwego po-stępowania z nimi, gospodarki elektroodpadami w Polsce oraz wiadomości na temat podstaw prawnych. Zakres tematyczny materiałów obejmuje zagadnienia nowe, nieusystematyzowane, o których informacje nie są łatwe do znalezienia. Co ważne materiały zawierać będą również praktyczne informacje przydatne również w życiu co-dziennym.

Zawartość broszury informacyjnej: I. Scenariuszezajęć:

1. ,,Elektroodpady – co to takiego?”1.1 Załącznik 1. „Jak długo żyją śmieci”1.2 Załącznik 2. „Oznakowania na opakowaniach”1.3 Załącznik 3. „Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych” 1.4 Załącznik 4. „Segregacja odpadów”1.4 Karty pracy do tematu ,,Elektroodpady – co to takiego?”

2. ,,Naprawiaćczywyrzucać”2.1 Załącznik 1. ,,Tekst o elektroodpadach”2.2 Karty pracy do tematu ,,Naprawiać czy wyrzucać”

3 ,,Elektroodpady–właściwepostępowanie”3.1 Załącznik 1. ,,Obrót sprzętem elektronicznym i elektrycznym”3.2 Załącznik 2. ,,Obrót sprzętem elektronicznym i elektrycznym”3.3 Załącznik 3. ,,Obowiązki wprowadzającego sprzęt”3.4 Załącznik 4. ,,Obowiązki użytkownika sprzętu”3.5 Załącznik 5. ,,Obowiązki zbierającego zużyty sprzęt”3.6 Załącznik 6. ,,Obowiązki prowadzącego zakład przetwarzania”3.7 Załącznik 7. ,,Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego”3.8 Karty pracy do tematu ,,Elektroodpady – właściwe postępowanie”

II. ZadaniaaktywizującedzieciimłodzieżZadanie 1. „Elektroodpadowy znaczek”Zadanie 2. „Elektroodpady w naszym domu”Zadanie 3. „Elektroodpadowy labirynt”Zadanie 4. „Punkty naprawcze oraz punkty zbiórki elektroodpadów”Zadanie 5. „Elektroodpadowe przypominacze”Zadanie 6. „Pojemnik na elektroodpady”Zadanie 7. ,,Elektroodpadowa ankieta”

39

10111315212527333738394040414245

51525354545454

Prezentacja Programu

3

scenariusz: Elektroodpady – co to takiego?

Cel główny: Podniesienieświadomościekologicznejwzakresieograniczaniailości,segregacjiiodzyskiwaniaodpadów,wtymelektroodpadów.

Cele operacyjne: Uczeń:

G wie czym są odpady, G wie jak można przeciwdziałać nadmiernemu wytwarzaniu odpadów w gospodarstwie domowym,

wymienia przykłady właściwego postępowania, G potrafi prawidłowo segregować odpady, G wymienia następstwa zaśmiecania środowiska, G wie jak długo rozkładają się przykładowe odpady w glebie, G zna pojęcia: surowce wtórne, recykling, odpady niebezpieczne, y zna pojęcia: utylizacja, odpady komunalne, odpady przemysłowe, metale ciężkie, y wie czym są elektroodpady i potrafi podać ich przykłady, y wyjaśnia skrót ZSEE, y rozumie znaczenie zbierania, segregacji i odzyskiwania odpadów, y uświadamia sobie jakie zagrożenie dla środowiska stanowi zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, y wie w jaki sposób postępować z zepsutym ZSEE, 7 zna hierarchę postępowania z odpadami (zasadę 3R , 3U), 7 zna podstawy prawne i podział elektroodpadów.

Czas trwania zajęć: 45 minut

Środki dydaktyczne:załącznik nr 1 ”Jak długo żyją śmieci”, załącznik nr 2 „Oznakowania na opakowaniach” załącznik nr 3 „ Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych”, załącznik nr 4 „Segregacja odpadów”, karty pracy, tablica, przykładowe różnorodne odpady, w tym również elektroodpady, pisaki, arkusze papieru, koperta z nazwami odpadów, opakowania z symbolami graficznymi dotyczącymi postępowania z odpadami/recyklingu

Metody: dyskusja, wykład, praca w grupach, pogadanka, ,,burza mózgów”

Przebieg zajęć: G klasy I-III SP

1. Prowadzący stawia na ławce kosz z przygotowanymi różnorodnymi odpadami i zaczyna wyjmować z niego jego zawartość, jednocześnie prosi uczniów, by opisali jakie rzeczy nazywamy odpadami lub śmieciami.

2. Prowadzący prosi uczniów, by opisali w jaki sposób postępuje się w ich domu z odpadami. Pyta czy wyrzuca się wszystkie do jednego pojemnika, czy może segreguje i wyrzuca do różnych kontenerów.

3. Uczniowie rozwiązują zadanie 1 z karty pracy. 4. Prowadzący pyta czy uczniowie wiedzą co się dalej dzieje ze śmieciami wyrzuconym do osiedlowych śmiet-

ników. Korzystając z załącznika nr 1 podaje uczniom jak długi okres rozpadu w glebie mają przykładowe odpady.

5. Prowadzący tłumaczy uczniom, że nie każda rzecz, która nam jest już niepotrzebna musi stać się odpadem i że zawsze przed wyrzuceniem jakiejkolwiek rzeczy trzeba się zastanowić czy na pewno jej miejsce jest w ko-szu, czy można ją wykorzystać ponownie. Aby zobrazować swoją wypowiedź bierze przykładowy odpad z kosza np. pudełko po lodach (wcześniej musi zadbać by taki odpad znalazł się w tym koszu) i mówi: „Lody zostały zjedzone i pudełko nie jest już mi potrzebne do ich przechowywania, więc staje się śmieciem, ale czy na pewno nie mogę go wykorzystać w inny sposób?”. Prosi uczniów, by wymienili sposoby powtórnego wy-korzystania pudełka oraz innych przedmiotów, które znajdowały się w koszu.

6. Prowadzący wyjaśnia uczniom pojęcie „odpady niebezpieczne” oraz jak ich nieodpowiednie składowanie wpływa na stan środowiska.

4


7. Prowadzący przeprowadza z uczniami pogadankę na temat sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Pyta czy wiedzą czym się taki sprzęt charakteryzuję, co się z nim dzieje jeśli się popsuje w domach. Pokazuje uczniom załącznik nr 3 pn. „Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych” i na podstawie rysunków omawia jak zbudowane są przykładowe sprzęty elektryczne i elektroniczne. Zapoznaje uczniów z pojęciem „elektroodpady” i wyjaśnia dlaczego nie wolno ich wyrzucać do zwykłego śmietnika.

8. Uczniowie pracują w kilkuosobowych grupach i zapisują na kartce rzeczy, które znajdują się w ich domu i któ-re staną się kiedyś elektroodpadami. Zastanawiają się jak ograniczyć liczbę elektroodpadów z gospodarstw domowych. Wykonują zadanie 2 z karty pracy.

9. Prowadzący wyjaśnia uczniom, co oznacza pojęcia „recykling” i „surowce wtórne” oraz w jaki sposób mogą być one ponownie wykorzystane.

10. Korzystając z załącznika nr 2 pn. „Oznakowania na opakowaniach” prowadzący pokazuje uczniom znak re-cyklingu oraz znak zakazujący wyrzucania odpadu do śmietnika oraz przykładowe opakowania, na których znajdują się takie symbole i tłumaczy uczniom, by w czasie zakupów zwracali uwagę na oznaczenia graficzne umieszczone na opakowaniach.

11. Uczniowie rozwiązują zadanie 3 z karty pracy.PodsumowanieUczniowie wspólnie segregują odpady przygotowane przez nauczyciela wkładając je do kartoników z nazwami: papier, tworzywa sztuczne, elektroodpady, szkło, odpady niesegregowane. Prowadzący prowadzi pogadankę na temat tego jak każdy z uczniów może we własnym domu ograniczyć liczbę wytwarzanych odpadów i jak odpowie-dzialnie postępować z odpadami niebezpiecznymi.

y klasy IV-VI SP1. Prowadzący pyta uczniów z czym im się kojarzą odpady. Zapisuje odpowiedzi na tablicy, a następnie wspól-

nie z uczniami wybiera najlepsze wyjaśnienie słowa „śmieć (odpad)” oraz wspólnie z nimi definiuje pojęcie „odpady komunalne” i „odpady przemysłowe”.

2. Prowadzący korzystając z załącznika nr 1 podaje uczniom jak długi okres rozpadu w glebie mają przykładowe opakowania.

3. Prowadzący wyjaśnia co oznaczają pojęcia „surowce wtórne”, „utylizacja’ „recykling”.4. Prowadzący wyjaśnia pojęcia „odpady niebezpieczne”, „metale ciężkie”.5. Prowadzący przeprowadza z uczniami pogadankę na temat sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Pyta

czym się taki sprzęt charakteryzuje. Pokazuje uczniom załącznik nr 3 pn. „Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych” i na podstawie rysunków omawia jak zbudowane są przykładowe sprzęty elektryczne i elektroniczne. Zapoznaje uczniów z definicją „elektroodpadów” i skrótem ZSEE.

6. Przeprowadza z uczniami burzę mózgów na temat dlaczego elektroodpadów nie wolno wyrzucać do śmiet-ników i w jaki sposób zmniejszyć ich wytwarzanie w gospodarstwach domowych.

7. Prowadzący dzieli klasę ponownie na 4-osobowe grupy i daje każdej z grup kopertę zawierającą kartki z nazwa-mi różnorodnych odpadów np. latarka, telefon komórkowy, lekarstwa, baterie, styropian, kartonik po śmieta-nie, pampersy, żarówka zwykła, żarówka energooszczędna, czajnik elektryczny, puszki, kartka papieru zapisa-na jednostronnie, butelka plastikowa, szklana butelka zwrotna, kapsel metalowy, przeterminowane lekarstwa, koperty z plastikowym okienkiem, karton po napojach, obierki po ziemniakach w foliowym woreczku, butelkę po oleju, jogurt, folię aluminiową. Każda grupa otrzymuje też kartkę z tabelką z załącznika nr 4 do uzupełnienia.

8. Po wykonaniu przez uczniów zadania prowadzący wspólnie z nimi omawia tabelkę. 9. Uczniowie rozwiązują zadanie 1 w karcie pracy. 10. Prowadzący pyta uczniów na co zwracają uwagę wybierając produkt w sklepie i czy oglądają dokładnie jego

opakowanie, etykietę i jej oznaczenia. Pokazuje uczniom załącznik nr 2 pn. „Oznakowania na opakowaniach” i opakowania ze znakami:a) opakowanie nadające się do recyklingu,b) opakowanie zostało wytworzone z surowców wtórnychc) zakaz wyrzucania elektroodpadów do śmietnika Wyjaśnia, że w czasie zakupów należy zwracać uwagę na oznaczenia umieszczone na opakowaniach, gdyż zawierają one bardzo ważne informacje, które pomagają chronić środowisko przed zanieczyszczeniem.

PodsumowanieProwadzący prowadzi pogadankę na temat tego, jak każdy z uczniów może we własnym domu ograniczyć liczbę wytwarzanych odpadów, w tym również elektroodpadów i jak odpowiedzialnie postępować z odpadami niebez-piecznymi. Uczniowie uzupełniają karty pracy.

5


7 szkoły ponadpodstawowe1. Prowadzący pyta uczniów z czym im się kojarzą odpady. Zapisuje odpowiedzi na tablicy, a następnie wspól-

nie z uczniami wybiera najlepsze wyjaśnienie słowa „śmieć (odpad)” oraz wspólnie z nimi definiuje pojęcie „odpady komunalne” i „odpady przemysłowe”.

2. Prowadzący korzystając z załącznika nr 1 podaje uczniom jak długi okres rozpadu w glebie mają przykładowe opakowania. Następnie przedstawia uczniom dane statystyczne ilustrujące ilość odpadów produkowanych w Polsce w 2005 i 2011 r. i podsumowując wskazuje uczniom jak ważną dla naszego środowiska sprawa jest odpowiednie postępowanie z odpadami.

3. Prowadzący wyjaśnia co oznaczają pojęcia „surowce wtórne”, „utylizacja’ „recykling”.4. Prowadzący wyjaśnia zasadę 3R (polska wersja 3U). Rysuje na tablicy tabelę z 3 kolumnami, w które odpo-

wiednio wpisuje kolejno hasła: „ogranicz powstawanie odpadów”, „używaj ponownie”, „odzyskuj” i prosi uczniów, by przykleili karteczki z propozycjami w odpowiedniej kolumnie. Wspólnie razem z uczniami uzu-pełnia przykłady działań, które przyszły do głowy uczniom po wklejeniu kartek do tabeli.

5. Prowadzący wyjaśnia pojęcia „odpady niebezpieczne”, „metale ciężkie”.6. Prowadzący przeprowadza z uczniami pogadankę na temat sprzętów elektrycznych i elektronicznych. Pyta

czym się taki sprzęt charakteryzuje. Pokazuje uczniom załącznik nr 3 pn. „Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych” i na podstawie rysunków omawia jak zbudowane są przykładowe sprzęty elektryczne i elektroniczne. Zapoznaje uczniów z definicją elektroodpadów i skrótem ZSEE.

7. Prowadzący przedstawia uczniom prawną klasyfikację elektroodpadów i ich podział. Prosi uczniów by zasta-nowili się nad rodzajem i ilością elektroodpadów powstających w ich gospodarstwach domowych.

8. Przeprowadza z uczniami „burzę mózgów” na temat dlaczego elektroodpadów nie wolno wyrzucać do śmiet-ników i w jaki sposób zmniejszyć ich wytwarzanie w gospodarstwach domowych

9. Prowadzący dzieli klasę ponownie na 4-osobowe grupy i daje każdej z grup kopertę zawierającą kartki z na-zwami różnorodnych odpadów np. latarka, telefon komórkowy, lekarstwa, baterie, styropian, kartonik po śmietanie, pampersy, żarówka zwykła, żarówka energooszczędna, czajnik elektryczny, puszki, kartka papie-ru zapisana jednostronnie, butelka plastikowa, szklana butelka zwrotna, kapsel metalowy, przeterminowane lekarstwa, koperty z plastikowym okienkiem, karton po napojach, obierki po ziemniakach w foliowym wo-reczku, butelkę po oleju, jogurt, folię aluminiową. Każda grupa otrzymuje też kartkę z tabelką z załącznika nr 4 do uzupełnienia.

10. Po wykonaniu przez uczniów zadania prowadzący wspólnie z nimi omawia tabelkę. 11. Uczniowie rozwiązują zadanie 1 w karcie pracy. Po zakończeniu zadania wspólnie dyskutują nad znalezie-

niem rozwiązania dla odpadów, które zapisali w ostatnim wierszu kolumny B.12. Prowadzący pyta uczniów na co zwracają uwagę wybierając produkt w sklepie i czy oglądają dokładnie jego

opakowanie, etykietę i jej oznaczenia. Pokazuje uczniom załącznik nr 2 pn. „Oznakowania na opakowaniach” i opakowania z znakami:a) opakowanie nadające się do recyklingu,b) opakowanie zostało wytworzone z surowców wtórnych,c) zakaz wyrzucania elektroodpadów do śmietnika. Wyjaśnia, że w czasie zakupów należy zwracać uwagę na oznaczenia umieszczone na opakowaniach gdyż zawierają one bardzo ważne informacje, które pomagają chronić środowisko przed zanieczyszczeniem.

PodsumowanieProwadzący prowadzi pogadankę na temat tego jak każdy z uczniów może we własnym domu ograniczyć liczbę wytwarzanych odpadów, w tym również elektroodpadów i jak odpowiedzialnie postępować z odpadami niebez-piecznymi. Uczniowie uzupełniają karty pracy.

6


Pojęcia, informacje, definicje:

Śmieć (odpad) – przedmiot, rzecz, która jest już zużyta, zepsuta lub która jest nam już niepotrzebna lub która nie może już spełniać swojej funkcji.

Odpady komunalne – odpady produkowane przez ludzi w ich życiu codziennym np. w domu lub w pracy, w odróż-nieniu od odpadów przemysłowych, które powstają np. w fabrykach.

Dane statystyczne dotyczące ilości odpadów w Polsce: (wg Informacji i Opracowań Statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego: Ochrona Środowiska 2012, War-szawa 2012):

Ilość odpadów komunalnych wyprodukowanych przez Polaków: ● 2005 – 12169 tys. ton; 319 kg na osobę (69% społeczeństwa objętych zbiórką) ● 2011 – 12129 tys. ton; 315 kg na osobę (81% społeczeństwa objętych zbiórką)

Ilość odpadów komunalnych zebranych przez Polaków: ● 2005 – 9352 tys. ton; 245 kg na osobę ● 2011 – 9828 tys. ton; 255 kg na osobę

W Polsce w 2011 r.: ● działało 578 składowisk (131 na terenie miast, 447 na terenach wiejskich) ● powierzchnia składowisk wynosiła 2349,5 ha

Podział odpadów – w Polsce wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. odpady w zależ-ności od źródła ich powstawania klasyfikuje się na 20 grup (Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz.1206):

1. odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin ,

2. odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności,

3. odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury,4. odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego,5. odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla,6. odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej,7. odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej,8. odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii cera-

micznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich,9. odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych,10. odpady z procesów termicznych,11. odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hy-

drometalurgii metali niezależnych,12. odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych,13. oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19),14. odpady rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów ( z wyłączeniem grup 07 i 08),15. odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nie

ujęte w innych grupach,16. odpady nie ujęte w innych grupach,17. odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włącza-

jąc glebę z terenów zanieczyszczonych),18. odpady medyczne i weterynaryjne,19. odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz

z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych,20. odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie.

Surowce wtórne – użyteczne materiały odpadowe, które powstały w procesach produkcyjnych (odpady popro-dukcyjne) oraz wyroby zużyte (odpady poużytkowe), nie mogące być racjonalnie wykorzystane przez ich posiada-

7


cza, a nadające się do ponownego przetworzenia i wykorzystania również w innym celu niż pierwotny.

Recykling – przetwarzanie odpadów, ponowne użycie ich surowców do produkcji nowych tworzyw.

Utylizacja – inaczej unieszkodliwianie, przerobienie pierwotnej formy w celu uzyskania innego surowca, np. po-przez spalanie.

Metale ciężkie – termin używany w odniesieniu do pierwiastków odznaczających się toksycznością dla człowieka lub środowiska. Zaliczamy do nich m.in.: metale (np. rtęć, ołów, kadm, chrom, nikiel, miedź, cynk, bizmut), półme-tale (np. arsen, tellur), a nawet niemetale (selen).

Odpady niebezpieczne – odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, właściwości biolo-giczne lub inne właściwości wymagają odpowiedniego składowania i utylizacji, gdyż w czasie ich rozkładu mogą wydzielać się trujące związki, zanieczyszczać glebę, wodę i powietrze, np. baterie, akumulatory, lekarstwa.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. 2005 nr 180 poz. 1495) – dokument prawny regulujący zasady gospodarowania elektroodpadami w Polsce; można go pobrać ze strony internetowej http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20051801495.

Elektroodpady – to wszystkie zepsute, zużyte lub zwyczajnie przestarzałe i niepotrzebne nam sprzęty elektrycz-ne lub elektroniczne, których działanie uzależnione jest od dopływu prądu elektrycznego lub obecności pól elek-tromagnetycznych oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elek-tromagnetycznych zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu zmiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu określonego w załączniku nr 1 do ustawy.

ZSEE – skrót elektroodpadów: Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny.

Elektroodpady dzielimy na 10 grup: (wymienione poniżej urządzenia należy traktować jako przykładowe)

1. Wielkogabarytowe urządzenia AGD: chłodziarki, lodówki, zamrażarki, pralki, suszarki do ubrań, zmywar-ki, kuchenki elektryczne, piekarniki, grzejniki elektryczne oraz klimatyzatory i wentylatory.

2. Małogabarytowe urządzenia AGD: odkurzacze, maszyny dziewiarskie, żelazka, tostery, frytkownice, roz-drabniacze, miksery, młynki do kawy, noże elektryczne, suszarki, depilatory, golarki, zegarki oraz wagi.

3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny: komputery, drukarki, laptopy, kopiarki, kalkulatory, fak-sy, terminale, aparaty telefoniczne – tradycyjne i komórkowe.

4. Sprzęt RTV: radioodbiorniki, telewizory, dyktafony, magnetofony, kamery, video, dvd, sprzęty hi-fi, wzmacniacze i instrumenty muzyczne.

5. Sprzęt oświetleniowy: świetlówki, żarówki energooszczędne, lampy wyładowcze oraz żyrandole.6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne: wiertarki, piły, maszyny do szycia , narzędzia do obróbki drewna

i metalu, narzędzia do nitowania, skręcania, spawania, lutowania, rozpylania oraz kosiarki.7. Zabawki, sprzęt relaksacyjny i sportowy: kolejki elektryczne, tory wyścigowe, gry video, kieszonkowe

gierki, komputerowo sterowane urządzenia do ćwiczeń sportowych, automaty na żetony.8. Przyrządy medyczne: sprzęt do dializoterapii, radioterapii, badań kardiologicznych, wentylacji płuc, za-

mrażarki laboratoryjne, testery płodności i inne elektryczne urządzenia medyczne.9. Przyrządy do kontroli: czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty, urządzenia pomiarowe i panele kon-

trolne.10. Automaty do wydawania: napojów, słodyczy oraz bankomaty.

Elektroodpady w liczbach:W 2011 roku na terytorium Polski (wg raportu Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ) z 2011 r.):

● wprowadzono blisko 516 tys. ton sprzętu elektrycznego i elektronicznego, ● zebrano ponad 143 tys. ton zużytego sprzętu (poziom zbierania wyniósł zatem 27,8%), ● przetworzono blisko 152 tys. zużytego sprzętu, ● 3,55 kg – tyle zużytego sprzętu zebrano w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2011 r., ● unijne dyrektywy zobowiązują nas do zbierania 35% sprzętu wprowadzanego na rynek,

czyli 4 kg/mieszkańca.

8


ZASADA 3 R = REDUCE + REUSE + RECYCLEREDUCE – OGRANICZAJ powstawanie odpadówREUSE – UŻYWAJ ponownieRECYCLE – ODZYSKUJSpolszczona wersjaZASADA 3U = UNIKAJ kupowania zbędnych rzeczy + UŻYJ ponownie + UTYLIZUJ

9

Załącznik 1. Jak długo żyją śmieci?

ZAłąCZnIkI: Elektroodpady – co to takiego?

Kartka papieru A5

3-5 miesięcy

Owoce i warzywa

3-12 miesięcy

Guma do żucia

5 lat

Butelka szklana

4000 lat

Butelka plastikowa

800 lat

Puszka aluminiowa

400 lat

10


Załącznik 2. Oznakowania na opakowaniach

50%

Dbaj o czystość

Opakowanie wytworzono z surowców wtórnych

Opakowanie nadaje się do recyklingu

Zakaz wyrzucania elektroodpadów

do śmietnika

1.

3.

2.

4.

11

Załącznik 3. Budowa sprzętów elektrycznych i elektronicznych

Wiertarka

Komputer stacjonarny

obudowaplastik

włącZNIkplastik / metal / aluminium

SZcZotkIgrafit / miedź

włącZNIkmEchaNIZmuudarowEgoplastik

PrZEkładNIametal

wENtylatorplastik

StojaNmetal

ZwojEmiedź

uchwytmetal

kabElZaSIlającymiedź

PrZEwodymiedź / tworzywa sztuczne

NaPędcd/dvd

włącZNIkplastik

ZaSIlacZmetal

plastikmiedź

tworzywa sztuczne

ProcESorZwENtylatorEm

IradIatorEmmiedź

plastikaluminium

złotokrzem

dySktwardymetal aluminiumplastikmagnezmiedź

obudowaplastik / metal

kartaroZSZErZEń

PłytagłówNamiedź / tworzywa sztuczne / ceramika


12


Suszarka do włosów

Czajnik elektryczny

kabElZaSIlającymiedź

grZałkametal

obudowaplastik

PrZEwodymiedź

włącZNIkplastik / metal

żarówkalEdplastik / metal

tErmoStat

turbINaplastik

PrZEwodymiedź

SIlNIcZEkmetal / miedź

SPIralagrZEjNamiedź / aluminium / metal

włącZNIkplastik / metal

13

Naz

wa

odpa

du

Moż

na g

o po

now

nie

wyk

orzy

stać

w

inny

m c

elu

bez p

otrz

eby

pono

wne

go

prze

twor

zeni

a

Suro

wie

c na

dają

cy si

ę do

pon

owne

go

prze

twor

zeni

a

Nie

nad

aje

się

do

recy

klin

gu,

mus

i zos

tać

wyr

zuco

ny

do z

wyk

łego

śm

ietn

ika

Jest

nie

bezp

iecz

nym

od

pade

m, m

usi b

yć

podd

any

spec

jaln

emu

skła

dow

aniu

i ut

yliz

acji

Prop

ozyc

je ja

k zm

niej

szyć

iloś

ć

taki

ch o

dpad

ów w

kos

zu n

a śm

ieci


Załącznik 4. Segregacja odpadów

14

15

IMIę I NAZWISKO: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . DATA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 1.Elektroodpady to zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny. Oznaczamy je skrótem ZSEE. Wyjaśnij pochodzenie skrótu wpisując we właściwe miejsce wyrazy z ramki.

Zadanie 2.„Zaprowadź” elektroodpady do właściwego dla nich miejsca składowania.

sprzęt elektryczny elektroniczny zużyty

kArTA PrACy: Elektroodpady – co to takiego?klASy I–III SP

z s

e

e

Punkt zbiórki elektroodPadów

16

Zadanie 3.Otocz czerwoną pętlą elektroodpady, czarną pozostałe odpady, które muszą być składowane w odpowiednich pojemnikach lub punktach zbiórki, a te odpady, które można wrzucać do zwykłych śmietników połącz linią ze śmietnikiem.

aspiryna

olej

12.00

kArTA PrACy: Elektroodpady – co to takiego?

17


Zadanie 1.W tabeli (kolumna A) wpisano nazwy pojemników na odpady lub punkty zbiórki odpadów. Uzupełnij tabelę (kolumna B) wpisując w odpowiednich miejscach odpady wymienione w ramce.

kArTA PrACy: Elektroodpady – co to takiego?klASy IV–VI SP

latarkamoNItortElEfoNkomórkowyakumulator

batErIEStyroPIaNtłuStEPaPIErowEoPakowaNIaPamPErSy

żarówkaZwykłażarówkaENErgooSZcZędNacZajNIkElEktrycZNy

żElaZkoPaPIErobIErkIodZIEmNIakówbutElkIPlaStIkowEPoNaPojach

lIścIEoPakowaNIaPodEZodoraNtachPuSZkIalumINIowE

lodówkalaPtoPSłoIkI

a Bkontenernaodpadyogólne

(niesegregowane)

Pojemniknaszkło

kontenernaodpadysuche

kontenernaodpadyorganiczne

Punkt zbiórki elektroodpadów

Niewiem,zapytaminnych,poszukampunktówzbiórki

18

Zadanie 3.Połącz pojęcia z kolumny A z odpowiadającym im wyjaśnieniem w kolumnie B.

Zadanie 2.W rozsypance sylabowej zmień kolejność sylab tak, aby powstało nowe słowo. Wyjaśnij co ono oznacza i jak należy postępować z rzeczami określanymi tą nazwą.

a B1. rEcyklINg

I. Przedmioty, rzeczy, które są zużyte, zepsute, które są już nam niepotrzebne lub nie mogą pełnić swojej funkcji.

2. śmIEcI(odPady)II. Odpady nadające się do ponownego

przetworzenia i wykorzystania również w innym celu niż pierwotny.

3. SurowcEwtórNEIII. Przetwarzanie odpadów, ponowne użycie

surowców, z których są zrobione do produkcji nowych tworzyw.

4. odPadyNIEbEZPIEcZNE

IV. Odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład i właściwości wymagają odpowiedniego składowania i rozkładu, gdyż pozostawione mogą wydzielać trujące związki i zanieczyszczać wodę, glebę i powietrze.

Hasło: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wyjaśnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

dy ktro od pa ele


19


Zadanie 1.Robiłaś/łeś porządki w piwnicy i znalazłaś/łeś tam mnóstwo niepotrzebnych rzeczy. Chcesz pozbyć się ich w sposób zgodny z prawem, chroniąc przy tym środowisko – dlatego segregujesz je przed wyrzuceniem. Rzeczy z ramki poniżej wpisz w odpowiednim miejscu w kolumnie B w tabeli.

Zadanie 2.Podaj trzy powody dlaczego elektroodpadów nie można wyrzucać do zwykłego śmietnika;

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

a Bkontenernaodpadyogólne

(niesegregowane)

Pojemniknaszkło

kontenernapapier

odpadysuche

Punkt zbiórki elektroodpadów

Niewiem,zapytaminnych,poszukampunktówzbiórki

akumulatorZużytyolEjSIlNIkowyStarEoPoNy

śwIEtlówkIENErgooSZcZędNElEkarStwaStarEubraNIaIbutywdobrymStaNIE

latarkISłoIkIPuSZkIalumINIowEkartoNStyroPIaN

StaraSZtucZNachoINkaPotłucZoNEbombkItElEfoNykomórkowE

kArTA PrACy: Elektroodpady – co to takiego?SZkOły POnADPODSTAwOwe

20

Zadanie 3.Rozwiąż krzyżówkę.

1. Oddanie do odzysku, przetwarzanie odpadów, ponowne użycie ich surowców do produkcji nowych tworzyw.

2. Odpady produkowane przez ludzi w ich życiu codziennym np. w domu czy pracy.3. Skrót zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.4. Symbol umieszczony na opakowaniu danego przedmiotu świadczący, że został on wytworzony w sposób

przyjazny dla środowiska.5. Inaczej unieszkodliwianie, przerobienie pierwotnej formy w celu uzyskania innego surowca, np. poprzez

spalanie.6. Materiał przeznaczony do dalszej przeróbki, produkt, z którego wykonana jest dana rzecz, może być

wtórny.7. Może być poprodukcyjny lub poużytkowy.8. Inaczej wysypisko.9. Jeden ze „składników” zasady 3R. Oznacza „ograniczaj”.10. Odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, właściwości wymagają specjalnego

składowania i utylizacji.11. Oddzielanie odpadów, które nie nadają się do przetworzenia od odpadów, surowców wtórnych.12. Popularny skrót stosowany do określenia elektrycznych urządzeń gospodarstwa domowego.


1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

1.

2.

3.

4.

5.

21

scenariusz: Naprawiać czy wyrzucać?


1. Zwrócenie uwagi uczniów na to ile konsumujemy, z ilu rzeczy i urządzeń korzysta dzisiejszy człowiek, a z ilu np. nasi pradziadkowie. Kupujemy dużo rzeczy, produkujemy więc wiele odpadów, część z nich to odpady niebezpieczne.

2. Jedną z grup odpadów niebezpiecznych są elektroodpady.3. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie „elektroodpady”.4. Zabawa ,,Tropiciele elektrośmieci”, uczniowie odnajdują i wypisują wszystkie elektroodpady, które znajdują

się w klasie, w budynku szkolnym, w domu.5. Nauczyciel prosi uczniów o podanie orientacyjnego czasu, od jakiego sprzęty te znajdują się w szkole i pro-

gnozę jak długo jeszcze mogą być używane.6. Nauczyciel pyta uczniów jak długo mogą być używane poszczególne elektrosprzęty i porównuje to z faktycz-

nym czasem używania elektrosprzętów.7. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na fakt, że sprzęty gospodarstwa domowego używane są zwykle krócej

niż mogłyby być. Inicjuje dyskusję na temat dlaczego sprzęty gospodarstwa domowego nie są używane są przez nas dłużej.

8. „Burza mózgów” – dlaczego warto dłużej korzystać ze sprzętów np. nie produkujemy kolejnych śmieci, nie zużywamy materiałów i energii.

9. Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat ,,lepiej wyrzucać czy naprawiać”? Prosi uczniów, aby w jednym końcu sali stanęli uczniowie, którzy uważają że warto naprawiać zepsute przedmioty, a w drugim uczniowie, którzy popierają kupowanie nowych rzeczy w miejsce zepsutych. Prosi grupy o przedstawienie argumentów popierających ich stanowisko.

10. Nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat tego, jakie sprzęty należy wybierać, aby były one przyjazne dla środowiska (były energooszczędne, zużywały mało wody) oraz aby odznaczały się trwałością.

11. Nauczyciel przypina do tablicy znaki ekologiczne informujące o oszczędnym zużyciu wody i prądu. Dzieci

Cel główny: ograniczenieilościelektroodpadów.


G rozumie, dlaczego warto kupować produkty trwałe i wysokiej jakości, G uzasadnia, dlaczego warto naprawiać rzeczy zamiast je wyrzucać i zastępować nowymi, G poznaje słownictwo zawiązane z naprawami (serwis, reperacja, naprawa, mechanik, elektryk,

hydraulik, informatyk), G szanuje wytwory pracy ludzkiej, G dba o dobro środowiska przyrodniczego y wymienia nazwy ginących zawodów (kaletnik, szewc, introligator, ślusarz, repasantka, krawiec),

wie czym się zajmują, y potrafi wybrać sprzęt trwały i przyjazny dla środowiska, 7 odczytuje informacje z etykiet efektywności energetycznej, 7 wyjaśnia czym jest projekt CERREC, 7 potrafi posługiwać się gwarancją i instrukcją obsługi.


Środki dydaktyczne:Załącznik nr 1 „Ankieta”, załącznik nr 2 „Tekst do pocięcia”, plansze z wydrukowanymi ekoznakami, etykiety efektywności energetycznej, karteczki z nazwami zawodów, przykładowe gwarancje sprzętów AGD

Metody: pogadanka, dyskusja, wykład, praca w grupach, ,,burza mózgów”.

22


wyjaśniają z czym kojarzą im się znaki lub przyklejają ich wyjaśnienia do tablicy.12. Pogadanka na temat bezpieczeństwa i użytkowania sprzętów, zwrócenie uwagi na fakt, że samodzielny de-

montaż sprzętu jest niebezpieczny zarówno dla człowieka jak i dla środowiska.13. Pogdanka na temat zawodów związanych z naprawianiem przedmiotów.14. Uczniowie losują karteczki z nazwami zawodów, ich zadaniem jest bez użycia słów, tylko za pomocą gestów

przedstawienie czynności wykonywanych przez dany zawód, pozostali uczniowie zgadują jaki zawód przed-stawia uczeń, uczniowie mogą zadawać dodatkowe pytania na które ,,aktor” może odpowiadać tylko ,,TAK” lub ,,NIE”.

Podsumowanie:Prowadzący wraz z uczniami ustala 5 zasad postępowania z elektroodpadami.

y klasy IV-VI SP 1. Zwrócenie uwagi uczniów na to ile konsumujemy, z ilu rzeczy i urządzeń korzysta dzisiejszy człowiek, a z ilu

np. nasi pradziadkowie. Kupujemy dużo rzeczy, produkujemy więc wiele odpadów, część z nich to odpady niebezpieczne.

2. Jedną z grup odpadów niebezpiecznych są elektroodpady.3. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie „elektroodpady”.4. Zabawa ,,Tropiciele elektrośmieci”, uczniowie odnajdują i wypisują wszystkie elektroodpady, które znajdują

się w klasie, w budynku szkolnym, w domu.5. Nauczyciel prosi uczniów o podanie orientacyjnego czasu, od jakiego sprzęty te znajdują się w szkole i pro-

gnozę jak długo jeszcze mogą być używane.6. Nauczyciel pyta uczniów jak długo mogą być używane poszczególne elektrosprzęty i porównuje to z faktycz-

nym czasem używania elektrosprzętów.7. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na fakt, że sprzęty gospodarstwa domowego używane są zwykle krócej

niż mogłyby być. Inicjuje dyskusję na temat dlaczego sprzęty gospodarstwa domowego nie są używane są przez nas dłużej.

8. Nauczyciel dzieli klasę na zespoły pięcioosobowe – każda z grup dostaje za zadanie znaleźć 5 powodów, dla których sprzęt zostaje elektroodpadem np. podoba mi się nowy sprzęt, stary sprzęt nie działa, stary sprzęt nie posiada nowoczesnej funkcji na której mi zależy itp.

9. „Burza mózgów” – dlaczego warto dłużej korzystać ze sprzętów np. nie produkujemy kolejnych śmieci, nie zużywamy materiałów i energii.

10. Aby długo korzystać ze sprzętów należy je użytkować zgodnie z instrukcją obsługi. Uczniowie otrzymują in-strukcję obsługi urządzenia AGD, np. zmywarki. Ich zadaniem jest znalezienie informacji na temat jej prawi-dłowego użytkowania.

11. Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat ,,lepiej wyrzucać czy naprawiać”? Prosi uczniów aby w jednym końcu sali stanęli uczniowie, którzy uważają że warto naprawiać zepsute przedmioty, a w drugim uczniowie, którzy popierają kupowanie nowych rzeczy w miejsce zepsutych. Prosi grupy o przedstawienie argumentów popierających ich stanowisko.

12. Nauczyciel zachęca uczniów do naprawiania sprzętów, podpowiada uczniom gdzie można szukać informacji na temat punktów naprawczych. Przykład: postępowanie ze zużytymi telefonami komórkowymi – istnieją firmy (np. Greenworld), które bezpłatnie odbierają zużyte telefony komórkowe, wyceniają je, a następnie na-prawiają i sprzedają.

13. Nauczyciel przeprowadza pogadankę na temat tego, jakie sprzęty należy wybierać, aby były one przyjazne dla środowiska (były energooszczędne, zużywały mało wody) oraz aby odznaczały się trwałością.

14. Nauczyciel przypina do tablicy znaki ekologiczne informujące o oszczędnym zużyciu wody i prądu. Dzieci wyjaśniają z czym kojarzą im się znaki lub przyklejają ich wyjaśnienia do tablicy.

15. Nauczyciel rozdaje uczniom etykiety efektywności energetycznej dla różnych urządzeń. Uczniowie pracując w grupach wybierają sprzęt bardziej oszczędny, mniej zanieczyszczający środowisko.

16. Rozsypanka – uczniowie losują pocięte fragmenty zdań (załącznik nr 1). Nauczyciel rozpoczyna tekst o elek-trośmieciach uczniowie którzy uważają, że posiadają kolejny fragment tekstu, odczytują go głośno i przypi-nają do tablicy. W ten sposób powstaje tekst o wpływie elektroodpadów na środowisko.

17. Pogadanka na temat bezpieczeństwa i użytkowania sprzętów, zwrócenie uwagi na fakt, że samodzielny de-montaż sprzętu jest niebezpieczny zarówno dla człowieka jak i dla środowiska.

18. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy pięcioosobowe, każdej z nich rozdaje karteczki z przykładowymi opisami awarii, uczniowie mają opisać sposób dalszego postępowania z uwzględnieniem zasad BHP oraz ewentual-

23

nej możliwości naprawy. Przykładowe awarie: pęknięta płyta elektryczna, zepsuta zmywarka, lampka, która nie świeci itp.

19. Pogadanka na temat zawodów związanych z naprawianiem przedmiotów.20. Uczniowie losują karteczki z nazwami zawodów, ich zadaniem jest bez użycia słów, tylko za pomocą gestów

przedstawienie czynności wykonywanych przez dany zawód, pozostali uczniowie zgadują jaki zawód przed-stawia uczeń. Uczniowie mogą zadawać dodatkowe pytania, na które ,,aktor” może odpowiadać tylko ,,TAK” lub ,,NIE”.

Podsumowanie:Prowadzący wraz z uczniami ustala 5 zasad postępowania z elektroodpadami.

7 szkoły ponadpodstawowe1. Wyjaśnienie pojęcia elektrośmieci.2. Nauczyciel przeprowadza dyskusję na temat ,,Lepiej wyrzucać czy naprawiać”? Prosi, aby w jednym końcu

sali stanęli uczniowie, którzy uważają, że warto naprawiać zepsute przedmioty, a w drugim uczniowie, którzy popierają kupowanie nowych rzeczy w miejsce zepsutych. Prosi obie grupy o przedstawienie argumentów popierających ich zdanie.

3. Pogadanka na temat „Jakie urządzenia należy wybierać, aby długo nam służyły i były przyjazne dla środo-wiska?”.

4. Uczniowie wypełniają ankietę na temat używanych w domu sprzętów elektrycznych i elektronicznych, elek-troodpadów i ich przetwarzania. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Uczniowie porównują wyniki swoich ankiet, dyskutują o ich wynikach.

5. Nauczyciel rozdaje uczniom spis punktów naprawczych sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz plan miasta. Uczniowie zaznaczają na planie miejsca naprawy.

6. Nauczyciel rozdaje uczniom dwie różne gwarancje sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Prosi uczniów o wybranie tego z korzystniejszymi warunkami.

7. Nauczyciel wyjaśnia główne złożenia projektu CERREC.Podsumowanie:Rozsypanka – uczniowie losują pocięte fragmenty zdań (załącznik nr 1). Nauczyciel rozpoczyna tekst o elektro-odpadach. Uczniowie którzy uważają, że posiadają kolejny fragment tekstu, odczytują go głośno i przypinają do tablicy. W ten sposób powstaje tekst o wpływie elektrośmieci na środowisko.

Pojęcia, informacje, definicje:Argumenty za kupowaniem nowych sprzętów: stare sprzęty bywają bardzo energochłonne, nowe zużywają zwykle mniej prądu i wody, np. nowy płaski monitor do komputera jest energooszczędny, ale dodatkowo zdrow-szy dla oczu. Nowe sprzęty posiadają nowoczesne funkcje i udogodnienia np. nowe komputery i skorelowane z nimi nowoczesne programy. Czasami warto kupić nowy sprzęt, bo naprawa jest droższa niż kupno nowej rzeczy. Naprawa jest często nieopłacalna przez bardzo wysokie ceny części. Dotyczy to zwłaszcza sprzętów elektronicz-nych. Coraz mniej jest również doświadczonych fachowców, którzy podejmują się naprawy uszkodzonych części.

Argumenty za naprawianiem: oszczędność – nie tworzymy nowych śmieci, chronimy środowisko, gdyż nie trze-ba zużywać surowców, energii i wody do produkcji; naprawy – zazwyczaj dokonujemy lokalnie, a nowe produkty przy-jeżdżają z drugiego końca świata, wiele sprzętów produkowanych lata temu działa bezawaryjnie do dziś, natomiast produkowane obecnie często mają znacznie krótszy czas działania, sprzęty produkowane jakiś czas temu wyposażo-ne były w metalowe podzespoły, dzisiaj zastępuje się je często częściami z mniej trwałego plastiku. Wiele sprzętów nawet znanych marek jest obecnie produkowanych w Chinach z użyciem tańszych i siłą rzeczy gorszych jakościowo materiałów, które skracają czas użytkowania sprzętu. Oczywiście naprawa starego sprzętu, która jest słusznym wy-borem z punktu widzenia ochrony środowiska, również posiada pewne ograniczenia. Naprawa bardzo starych sprzę-tów jest często nieopłacalna – im starsze urządzenie tym większe jest prawdopodobieństwo kolejnych usterek.

Wybór trwałego i przyjaznego dla środowiska sprzętu Przy wyborze nowego sprzętu AGD nie powinniśmy oszczędzać. Inwestycja taka zwróci się nam w czasie pod-czas codziennej eksploatacji. Warto wybierać sprzęt droższy, lecz oszczędny pod względem wykorzystania prądu i wody.


24

● Lodówki i zamrażarki: przy wyborze lodówki przede wszystkim zwracamy uwagę na klasę energetyczną, do której należy urządzenie. Urządzenia w klasie energetycznej A++ zużywają mniej energii niż lodówki produko-wane przed 2001 rokiem. To ile prądu zużywa lodówka oczywiście zależy również od jej użytkowania. Najbar-dziej ekonomiczna temperatura to 6-8°C w lodówce i -18°C w zamrażarce. Obniżenie temperatury zwiększa zużycie energii, ale niekoniecznie przedłuża świeżość żywności. Ważne jest również ustawienie lodówki – po-winna stać z dala od źródeł ciepła np kaloryfera, kuchenki, najlepiej w mało nasłonecznionym miejscu. Z tego samego powodu trzeba unikać wstawiania do lodówki ciepłych potraw. Należy również regularnie odkurzać tył lodówki, co pozwoli na lepsze oddawanie ciepła.

● Pralka: pralki nowego typu zużywają mniej energii i pobierają mniej wody niż stare pralki. Mają skuteczne pro-gramy prania w niskich temperaturach. Ważne jest również użytkowanie pralki – pranie wstawiamy wtedy, gdy bęben jest pełen.

● Zmywarka: kupując zmywarkę warto wybierać taką, która posiada program „eko”. Jest to oszczędność wody i prądu, ponieważ zmywarka zmywa wtedy w niższej temperaturze. Warto pamiętać o funkcji automatycznej kontroli czystości wody, kóra pozwala zmniejszyć zużycie energii oraz o tym, że zmywanie w zmywarce jest bar-dziej ekonomiczne niż zmywanie ręczne. Przykładowo: zmywarka umyje kilka kompletów naczyń, zużywając 15 l wody i 1,05 kWh energii. Zmywając tę samą ilość naczyń ręcznie, zużyjemy 40 l wody i 5 kWh prądu potrzeb-nego na jej podgrzanie.

● Piekarnik: aby zapewnić efektywne wykorzystanie ciepła, unikajmy niepotrzebnego otwierania drzwiczek w czasie jego pracy. Biorąc pod uwagę fakt, iż największą ilość energii pochłania samo rozgrzewanie urządze-nia, warto wykorzystywać piekarnik tylko wtedy, gdy przyrządzamy dużą porcję potrawy, wymagającą długie-go pieczenia. Tosty czy zapiekanki będą tańsze w przygotowaniu, gdy użyjemy tostera lub opiekacza. Zaosz-czędzić można również wybierając piekarnik z oświetleniem ledowym zamiast klasycznej żarówki – to pozwala zmniejszyć zużycie energii wykorzystywanej na oświetlenie wnętrza nawet o 95 procent. Poprawę bilansu ener-getycznego w kuchni uzyskamy także dzięki wykorzystaniu ciepła resztkowego. Kuchenkę gazową i elektrycz-ną oraz piekarnik można wyłączyć na kilka minut przed planowanym zakończeniem pieczenia czy gotowania. Ciepło zgromadzone w nagrzanym piekarniku, garnku czy patelni sprawi, że potrawa „dojdzie” sama.

Etykiety efektywności energetycznejUmieszcza się je na produktach, zazwyczaj w postaci naklejki, w celu informowania konsumentów do jakiej klasy energetycznej należy dane urządzenie. Wyróżnia się następujące klasy efektywności energetycznej: A+++, A++, A+, A, B, C, D, E, F i G (zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej z dnia 19 czerwca 2010 roku). Najmniejsze zużycie ener-gii gwarantuje nam zakup urządzenia z klasy A+++ (o najwyższej efektywności energetycznej). Jest to szczegól-nie istotne w przypadku sprzętu, którego używamy często, jak np. lodówka (24h/dobę). Etykiety mają za zadanie w prosty sposób przekazywać informacje o sprzęcie. Główną częścią jest skala efektywności energetycznej, która składa się z siedmiu pasków oraz odpowiadającym im kolorom i literom od G do A. Strzałka na etykiecie wskazuje klasę efektywności energetycznej. Klasa energetyczna G (kolor czerwony) określa sprzęt najbardziej kosztochłon-ny, natomiast klasa energetyczna A (kolor zielony) sprzęt najbardziej oszczędny (przy czym sprzęt z klasą A++ jest wydajniejszy niż ten z klasą A+, który z kolei jest oszczędniejszy niż sprzęt z klasą A). Na etykiecie znaleźć można także takie informacje jak marka i model czy wydajność różnych funkcji urządzenia. Dzięki etykiecie efektywności energetycznej konsument przy podejmowaniu decyzji zakupu będzie nie tylko kierować się ceną sprzętu, ale tak-że jego efektywnością energetyczną, co pozwoli zredukować zużycie energii i zaoszczędzić pieniądze.

CERREC – CENTRAL EUROPE REPAIR AND RE-USE CENTRES AND NETWORKS to program, którego głównym ce-lem są działania na rzecz ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów komunalnych, które trafiają na składowiska m.in. poprzez zwiększenie zdolności do ich odzysku i recyklingu. Projekt polega na tworzeniu centrów i sieci na-praw i ponownego wykorzystania rzeczy. Realizowany jest w okresie od kwietnia 2011 r. do czerwca 2014 r. Part-nerem wiodącym całego przedsięwzięcia jest Zakład Zarządzania Odpadami Komunalnymi Środkowego Tyrolu (ATM) z Austrii. Polskich partnerów reprezentuje Województwo Kujawsko-Pomorskie. Wyzwaniem dla projektu jest przekształcenie sektora ponownego wykorzystania w znaczący segment gospodarowania odpadami, przy jednoczesnym ograniczeniu do minimum produkcji odpadów i wykorzystaniu zasobów naturalnych, wszystko po to, aby przedłużyć życie produktom.

Literatura:www.dropelektro.plwww.elektroeko.plwww.remondis-electro.pl


25

Załącznik 1. Tekst o elektroodpadach

Wytwarzanie sprzętu elektrycznego i elektronicznego

wywiera wielki wpływ na środowisko,

potrzebnych jest do tego wiele surowców,

w tym rzadkich minerałów które wydobywa się

w skomplikowanym procesie wydobywczym w kopalniach.

Cały proces wydobywczy oraz wytwórczy wymaga

ogromnych nakładów energetycznych.

Proces wytwarzania energii zużywanej do produkcji sprzętów

jest bardzo obciążający dla środowiska.

Kopalnie i fabryki zajmują siedliska

wielu gatunków roślin i zwierząt,

powodują również skażenie wody i powietrza.

Zużyte sprzęty stanowią coraz większy odsetek

w strumieniu odpadów,

stają się również przyczyną skażenia gleby i wody.

Proces ich rozkładu trwa wiele lat.

Hałdy śmieci szpecą nasz krajobraz.

Elektroodpady stanowią poważne zagrożenie dla środowiska.

ZAłąCZnIkI: Naprawiać czy wyrzucać?

26

ZAłąCZnIkI: Naprawiać czy wyrzucać?

27


Zadanie 1.Ludzik Edek ma problem. Dostał na urodziny telefon komórkowy. Posiada już jeden, który dostał dwa lata temu na urodziny. Co powinien zrobić? Połącz linią Edka z właściwymi rozwiązaniami.

Zadanie 2.Na urządzeniach umieszcza się etykiety efektywności energetycznej. Otocz pętlą etykietę z urządzenia bardziej przyjaznego dla środowiska.

kArTA PrACy: Naprawiać czy wyrzucać?klASy I–III SP

?oddaćstarąkomórkękomuś,ktoniematelefonu

Zamówićfirmę,któraprzyjeżdżaiodbierabezpłatniestarytelefon

Starąkomórkęzostawićw sklepie, który sprzedaje

nowe aparaty

wyrzucićstarąkomórkędośmietnika

oddaćkomórkędo specjalnego punktu zbiórki

Schowaćwszufladziewdomu

YZdB2010/1061

VWXYZ Y,Z

XYZ

I II

YZdB

YZdB2010/1061

VWXYZ Y,Z

XYZ

I II

YZdB

28

PLASTIK

mETAL

bATERIE

gUmA

Zadanie 3.Zastanów się, jakich materiałów używa się do produkcji zabawek. W puste miejsca wpisz odpowiednie cyfry.

1

2 2

4

4

Zadanie 4.Które urządzenia nadają się do naprawy? Otocz je pętlą.

Zadanie 5.Poniżej znajdują się nazwy zawodów związanych z naprawą różnych przedmiotów. Połącz linią nazwy zawodów z odpowiednimi przedmiotami.

a B c

D e F

kArTA PrACy: Naprawiać czy wyrzucać?

SZEwc hydraulIkkalEtNIk śluSarZ INformatyk

Elektrośmieci(wtymzabaweknabaterie)niemożnasamodzielnierozkładaćnaczęści.toniebezpiecznedlaludziiśrodowiska.PAMIęTAj!

3

1

29


Zadanie 1.W poszczególnych wierszach wybierz urządzenie zużywające mniej energii.

Zadanie 2.Rozwiąż zadanie matematyczne:Twój telewizor przestał działać. Zaniosłeś go do punktu naprawczego. Okazało się, że popsuł się transformator – koszt jego naprawy to 520 zł. Serwisant dostrzegł również problemy w działaniu układu scalonego – jego naprawa kosztować będzie 390 zł. Przydałoby się również naprawić pilota – ten koszt to kolejne 45 zł.

Oblicz – ile będzie kosztowała naprawa starego telewizora?

zł zł

Co jest lepsze dla środowiska?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Co jest bardziej opłacalne z punktu widzenia ekonomii i dlaczego?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

kArTA PrACy: Naprawiać czy wyrzucać?klASy IV–VI SP

a

B

c

Koszt naprawy telewizora Koszt zakupu nowego telewizora

30

Zadanie 3.

Na urządzeniach umieszcza się etykiety efektywności energetycznej.

Zadanie 4.Uzupełnij schemat dotyczący ,,nowego życia popsutej pralki” wpisując w puste okienka pojęcia wybrane z ramki.


pojemniknaodpadykomunalne

szkodliwe substancjeprzedostająsiędośrodowiska

serwis

recykling

punkt zbiórki

sklepmiejski

oddanieinnymosobom

odzyskmateriałów,

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

naprawa dalszeużytkowanie utylizacja składowanienawysypisku

zaBronione

kosztpralki:1400złokresgwarancji:5latZużycieprądu:180kwh/rok

YZdB2010/1061

VWXYZ Y,Z

XYZ

I II

YZdB

180

YZdB2010/1061

VWXYZ Y,Z

XYZ

I II

YZdB

220

kosztpralki:900złokresgwarancji:2latZużycieprądu:220kwh/rok

1. 2. Zastanów się, którą pralkę wybrałbyś dla siebie. Weź pod uwagę zarówno koszty, jak i dobro środowiska. Uzasadnij swoją odpowiedź.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31


Zadanie 1.Wpisz w tabelę argumenty przemawiające za kupowaniem nowego sprzętu oraz za jego naprawą.

Jaką decyzję najczęściej Ty podejmujesz ze zużytym sprzętem?

Zadanie 2.Czy zastanawiałeś się, z jakich elementów składa się Twój komputer? Uzupełnij legendę obrazka wpisując w wykropkowane miejsca wybrane pojęcia z ramki.

kArTA PrACy: Naprawiać czy wyrzucać?SZkOły POnADPODSTAwOwe

kupowanienowegosprzętu Naprawianiestaregosprzętu

1.

2.

3.

4.

5.

żElaZoukładyElEktroNIcZNESZkłoPlaStIkINNEmEtalE

Odpowiedz na pytania: Jaki wpływ ma zużyty komputer na środowisko, jeśli wyrzucimy go do śmietnika?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jak można wykorzystać zużyty komputer?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

=

32

Zadanie 3.Odczytaj informacje z etykiet efektywności energetycznej.

Zadanie 4.Wyjaśnij pojęcie z ramki.

a) Jaka jest klasa efektywności energetycznej pralki?

b) Ile litrów wody zużywa pralka na rok?

c) Ile w skali roku kosztuje prąd zużyty przez pralkę, zakładając, że 1 kWh kosztuje 0,55 gr?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


CERREC

1.

1.

1.

2.

2.

2.

kosztpralki:1400złokresgwarancji:5 lat

kosztpralki:900złokresgwarancji:2 lata

1. 2.

222

14000

1142

Zastanów się, którą pralkę wybrałbyś dla siebie. Weź pod uwagę zarówno koszty, jak i dobro środowiska. Uzasadnij swoją odpowiedź.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

scenariusz: Elektroodpady – właściwe postępowanie


1. Prowadzący wprowadza pojęcie „elektroodpady”. 2. Przedstawia różne odpady (wcześniej zgromadzone), a uczniowie wskazują, które z nich to elektroodpady. 3. Prowadzący zwraca uwagę uczniom, że elektroodpady to odpady niebezpieczne i nie wolno ich wyrzucać

do zwykłych śmietników. Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów odpadów niebezpiecznych (np. lekarstwa, baterie, żarówki energooszczędne). Dodatkowo nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie co może oznaczać, że odpady są niebezpieczne i z jakiego powodu mogą być niebezpieczne. Pomysły uczniów zapisu-jemy na tablicy/flipcharcie. Uczniowie wykonują zadanie 1 z karty pracy.

4. Prowadzący uświadamia uczniów, że wszystkie odpady niebezpieczne należy oddawać do specjalnych po-jemników np. w sklepach (baterie, żarówki energooszczędne) w aptekach (leki) lub do punktów zbiórki np. elektroodpadów. Prowadzący pyta uczniów czy wiedzą co dzieje się w ich domu z elektroodpadami, czy se-greguje się odpady.

5. Prowadzący wykorzystując załącznik 1 przedstawia w jaki sposób powinna być prowadzona zbiórka i prze-twarzanie elektroodpadów. Prezentuje schemat przetwarzania elektroodpadów.

6. Prowadzący przygotowuje tablice, na której przyczepia karteczki samoprzylepne z nazwami etapów prze-twarzania odpadów. Zaprasza uczniów chętnych do ułożenia rozsypanki i zaznaczenia strzałkami prawidło-wego przebiegu etapów przetwarzania odpadów.

7. Uczniowie rozwiązują zadania z karty pracy.

y klasy IV-VI SP1. Prowadzący wprowadza pojęcie „elektroodpady”. Prowadzący podaje informacje nt. podstawy prawnej do-

tyczącej elektroodpadów.2. Pokazuje różne odpady (wcześniej zgromadzone), a uczniowie wskazują, które z nich to elektroodpady.

Cel główny: Podniesienieświadomościekologicznejwzakresiezbierania,segregacjiiodzyskiwaniaodpadówzwiązanychzezużytymsprzętemelektrycznymielektronicznym.


G rozpoznaje sprzęty elektryczne i elektroniczne w swoim otoczeniu, które mogą stać się elektroodpadami, G zna pojęcie „elektroodpady” (ZSEE) oraz zna obowiązki i prawa konsumentów w zakresie gospodarowania

elektroodpadami, y zna obowiązki i prawa konsumentów w zakresie gospodarowania elektroodpadami, y uświadamia sobie jak wielkim problemem i zagrożeniem dla środowiska jest brak właściwej utylizacji

odpadów, y zna korzyści wynikające z recyklingu ZSEE, y zna podstawę prawną dotyczącą gospodarowania elektroodpadami, y angażuje się w prawidłowe gospodarowanie elektroodpadami w swoim domu, 7 podnosi wiedzę na temat aktualnych sposobów segregacji i utylizacji elektroodpadów, 7 zna łańcuch obrotu odpadami (odbiór, składowanie, transport, zakład utylizacji lub przetwórnia).


Środki dydaktyczne:karty pracy, tablice, przykładowe elektroodpady, pisaki, arkusze papieru, kredki, karteczki samoprzylepne, duże arkusze papieru, załącznik nr 1, 2, 3, 4, 5, 6 i 7,

Metody: dyskusja, praca w grupach, pogadanka, pokaz, zajęcia praktyczne, ,,burza mózgów”, wykład.

34


3. Prowadzący prosi uczniów o wypisanie na tablicy/flipcharcie nazw sprzętu elektronicznego, który może stać się elektroodpadem. Uczniowie wykonują zadanie 1 z karty pracy.

4. Prowadzący zwraca uwagę uczniom, że elektroodpady to odpady niebezpieczne i nie wolno ich wyrzucać do zwykłych śmietników. Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów odpadów niebezpiecznych (np. lekarstwa, baterie, żarówki energooszczędne). Dodatkowo nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie co może oznaczać, że odpady są niebezpieczne i z jakiego powodu mogą być niebezpieczne. Pomysły uczniów zapisu-jemy na tablicy/flipcharcie. Uczniowie wykonują zadanie 1 z karty pracy.

5. Prowadzący uświadamia uczniów, że wszystkie odpady niebezpieczne należy oddawać do specjalnych po-jemników np. w sklepach (baterie, żarówki energooszczędne) w aptekach (leki) lub do punktów zbiórki np. elektroodpadów. Prowadzący pyta uczniów czy wiedzą co dzieje się w ich domu z elektroodpadami, czy se-greguje się odpady.

6. Prowadzący prowadzi pogadankę nt. substancji szkodliwych/niebezpiecznych dla zdrowia człowieka i śro-dowiska zawartych w elektroodpadach. Informuje uczniów, że wyrzucenie elektroodpadu do śmietnika jest nielegalne i grozi za to kara grzywny. Prosi uczniów o podanie przykładów miejsc zbiórki w okolicy zamiesz-kania. Uczniowie wykonują zadanie 2 z karty pracy.

7. Prowadzący wykorzystując załącznik 1 przedstawia w jaki sposób powinna być prowadzona zbiórka i prze-twarzanie elektroodpadów. Prezentuje schemat przetwarzania elektroodpadów.

8. Prowadzący przygotowuje tablice, na której przyczepia karteczki samoprzylepne z nazwami etapów prze-twarzania odpadów. Zaprasza uczniów chętnych do ułożenia rozsypanki i zaznaczenia strzałkami prawidło-wego przebiegu etapów przetwarzania odpadów.

9. Uczniowie uzupełniają zadanie 3 z karty pracy.

7 szkoły ponadpodstawowe1. Prowadzący prosi uczniów o zdefiniowanie pojęcia „odpady”, w tym „elektroodpady”. Uczniowie podają przy-

kłady elektroodpadów, jeden z uczniów zapisuje propozycje na tablicy/flipcharcie.2. Prowadzący podaje informacje nt. podstawy prawnej dotyczącej elektroodpadów. 3. Prowadzący zwraca uwagę uczniów na fakt, że elektroodpady to odpady niebezpieczne, uświadamia uczniów,

że wszystkie odpady niebezpieczne należy oddawać do specjalnych pojemników np. w sklepach (baterie, ża-rówki energooszczędne) w aptekach (leki) lub do punktów zbiórki np. elektroodpadów. Prosi uczniów o poda-nie znanych miejsc zbiórki w okolicy zamieszkania.

4. Prowadzący prowadzi pogadankę nt. substancji szkodliwych/niebezpiecznych dla zdrowia człowieka i środo-wiska zawartych w elektroodpadach. Podaje informacje dotyczące możliwości odzysku i recyklingu surowców oraz cennych materiałów ze zużytego sprzętu.

5. Prowadzący wykorzystując załącznik prezentuje schemat w jaki sposób powinna przebiegać zbiórka i prze-twarzanie elektroodpadów.

6. Prowadzący wprowadza informacje dotyczące KGO, uczestników rynku ZSEE i etapów procesu przetwarza-nia (załącznik nr 2). Prowadzący dzieli klasę na 4 zespoły: wprowadzający sprzęt, zbierający sprzęt, zakład przetwarzania oraz organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego wraz z informacjami o użyt-kownikach sprzętu. Zadaniem każdego zespołu będzie przygotowanie, na podstawie Ustawy (załącznik nr 3, 4, 5, 6, 7), krótkiej informacji o zadaniach, obowiązkach i prawach każdego użytkownika rynku sprzętu elektro-energetycznego. Każdy zespół otrzymuje Ustawę, brystol i pisaki. Uczniowie notują najważniejsze informacje.

7. Uczniowie prezentują informacje zgromadzone podczas lektury Ustawy. 8. Prowadzący prowadzi z uczniami pogadankę dotyczącą świadomości praw i obowiązków konsumentów,

wprowadzającego, instytucji zbierających i przetwarzających elektroodpady w związku z obowiązującą usta-wą. Uczniowie zastanawiają się czy znane są konsumentom ich obowiązki. Prowadzący prosi uczniów o za-stanowienie się ile może powstawć elektroodpadów i gdzie są gromadzone i przetwarzane, czy znają zakłady przetwarzania elektroodpadów.

9. Prowadzący informuje, że legalnie działające zakłady zbiórki i przetwarzania powinny być wpisane w rejestr Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

10. Uczniowie rozwiązują karty pracy.

Pojęcia, informacje, definicje:Odpad to przedmiot, rzecz, która jest już zużyta, zepsuta, która jest nam już niepotrzebna lub nie może spełniać już swojej funkcji.

35


Odpady komunalne to odpady produkowane przez ludzi w ich życiu codziennym np. w domu lub w pracy w od-różnieniu od odpadów przemysłowych, które powstają np. w fabrykach, hutach, cementowniach.

Odpady niebezpieczne to odpady, które ze względu na swój skład chemiczny, pochodzenie i właściwości wyma-gają odpowiedniego składowania i utylizacji, gdyż w czasie ich rozkładu mogą wydzielić się trujące związki, które mogą zanieczyszczać glebę, wodę i powietrze.

Elektroodpady to sprzęt – urządzenia – których prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elek-trycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomia-ru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych i zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu zmiennego oraz 1500 V dla prądu stałego, zaliczone do grup sprzętu okre-ślonych w załączniku nr 1 do ustawy.

Substancje i surowce zawarte w elektroodpadachElektroodpady zawierają szereg cennych metali np. złoto, srebro, miedź i aluminium. Dzięki procesom recyklingu w wyspecjalizowanych zakładach możliwe jest odzyskanie tych substancji i ponowne ich użycie do wytworze-nia nowych urządzeń np. w telefonach komórkowych zawarte są złoto, platyna, srebro oraz miedź, które wyko-rzystywane są do wytwarzania czajników, instrumentów muzycznych, ze zużytego komputera i monitora (27 kg) można pozyskać szkło (6,8 kg), stal (5,6 kg), tworzywo sztuczne (6,2 kg), aluminium (3,8 kg), miedź (1,9 kg) oraz ołów (1,7 g), aż 90% świetlówki można wykorzystać do produkcji nowej (dane ElektroEko).

Eletroodpady zawierają szereg szkodliwych substancji. Nieodpowiednie gospodarowanie takimi odpadami, np. składowanie w niezabezpieczonych miejscach, prowadzi do przenikania szkodliwych substancji do środowiska – wody, gleby i powietrza, co powoduje choroby oraz zatrucia organizmów żywych.

Substancja szkodliwa Występowanie Negatywny wpływ

na środowisko i człowieka

Rtęć np. świetlówki, żarówki energooszczędne

może powodować zaburzenia wzorku, słuchu, mowy, koordynacji ruchów,

odruchu żucia i połykania

Związki bromu komputerypowodują u ludzi i zwierząt

schorzenia układu rozrodczego oraz problemy neurologiczne

PCB polichlorowane

bifenyle

klimatyzatory, transformatory, składniki farb drukarskich, dodatki w preparatach

owadobójczych, dodatki do klejów i tworzyw sztucznych, materiały izolacyjne

do przewodów elektrycznych

powoduje uszkodzenia wątroby, anomalie reprodukcyjne, osłabienie odporności,

zaburzenia neurologiczne i hormonalne, a także opóźnienia w rozwoju niemowląt

Kadm baterie

powoduje zaburzenia czynności nerek, chorobę nadciśnieniową, wywołuje zmiany

nowotworowe, zaburza metabolizm wapnia, powodując deformację szkieletu

i zaburza funkcje rozrodcze

R-12 czyli freon klimatyzatory i lodówki

przyczynia się do rozpadu ozonu atmosferycznego powodując powstawanie

dziury ozonowej; freon R-12 nie jest stosowany w urządzeniach od 1998 r., następcą freonu

R 12 jako cieczy chłodniczej jest R 134a

Azbestużywany w urządzeniach elektrycznych

i elektronicznych m.in. ze względu na swoje właściwości izolacyjne

wywołuje m.in.: pylicę azbestową, raka płuc i nowotwór międzybłoniaka opłucnej

36

Gospodarowanie elektroodpadamiZgodnie z obowiązująca Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycz-nym i elektronicznym (z późniejszymi zmianami) elektroodpadów nie wolno wyrzu-cać do zwykłego śmietnika. Na sprzęcie elektrycznym i elektronicznym producent, importer lub wprowadzający ma obowiązek umieszczany jest znak przekreślonego kontenera, który informuje o zakazie wyrzucania elektrośmieci do śmietnika.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny należy oddawać do specjalnych punktów zbiórki działających w ramach zakładów odbierania odpadów komunalnych (np. MPO) lub w punktach legalnie istniejących przedsiębiorstw prywatnych np. punkty skupu złomu. Wykaz przedsiębiorstw prowadzących zbiórkę można odnaleźć w re-

jestrze prowadzonym przez GIOŚ rzseie.gios.gov.pl. Wykaz gminnych punktów zbiórki zużytego sprzętu ZSEE po-winien być dostępny w urzędzie gminy. Dodatkowo firmy/zakłady wprowadzające sprzęt (np. sklepy, hurtownie) mają obowiązek nieodpłatnie przyjąć od swojego klienta zużyty sprzęt, który jest tego samego rodzaju i w takiej samej ilości (stosunek 1:1 np. stary telewizor za nowy telewizor). Jednak transport trzeba zapewnić we własnym zakresie ewentualnie sprzedawca może pobrać opłatę za transport i odebrać zużyty sprzęt przywożąc nowy do domu klienta. Zepsuty sprzęt (elektroodpady) można oddać bezpłatnie do punktów serwisowych zajmujących się naprawą zepsutych urządzeń, wówczas, gdy okaże się, że koszt serwisu jest wyższy niż cena zakupu nowego urządzenia lub gdy naprawa jest nieskuteczna. Serwis nie ma obowiązku przyjęcia sprzętu jeśli klient nie będzie chciał naprawić sprzętu oraz gdy stare urządzenie stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników serwisu.

Zgodnie z obowiązująca Ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym nie wolno samodzielnie domon-tować elementów zepsutego lub zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego ponieważ jest to niebezpiecz-ne dla zdrowia i środowiska naturalnego. Według przepisów prawa za demontaż poza wyspecjalizowanym zakła-dem przetwarzania grozi kara od 2 do 100 tys. złotych, zarówno dla firm jak i osób fizycznych.

Informacje dotyczące użytkowników rynku ZSEEWprowadzający sprzęt (producenci, importerzy) – przedsiębiorca, który produkuje i sprzedaje pod własnym oznaczeniem sprzęt, sprzedaje sprzęt wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę, sprzedaje pod własnym oznaczeniem, prowadzi działalność związaną z importem lub wewnątrzwspólnotowym nabyciem sprzętu.

Zbierający sprzęt (sklepy, gminy, punkty skupu złomu, punkty serwisowe) – gminna jednostka organizacyjna i przedsiębiorstwa prowadzące punkty zbierania zużytego sprzętu, posiadające zezwolenie na prowadzenie dzia-łalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych,

Zakłady przetwarzania – instalacje, obiekty budowlane lub ich części, w których jest prowadzone przetwarzanie zużytego sprzętu, w tym demontaż obejmujący usunięcie z tego sprzętu składników niebezpiecznych oraz mate-riałów i ich części składowych np. PCB(polichlorowane bifenyle), części zawierające rtęć, baterie, płytki obwodów do telefonów komórkowych (składniki, które powinny być usunięte ze zużytego sprzętu elektrycznego i elektro-nicznego zawiera załącznik nr 2 do Ustawy),

Organizacja odzysku ZSEE (powołane przez wprowadzających lub ich reprezentacje) - jest to spółka akcyjna utworzona przez wprowadzających sprzęt lub reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze. Przedmiotem działania organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest działalność związana z organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem przedsięwzięć związanych ze zbieraniem, przetwarzaniem, recyklingiem i innymi niż recykling procesami odzysku oraz unieszkodliwianiem zużytego sprzętu, w tym eduka-cja ekologiczna.

Koszty gospodarowania odpadami (KGO) – są to koszty zbierania, przetwarzania i recyklingu albo innego niż re-cykling procesu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu (art. 25). Obowiązek umieszczania informacji o KGO został nałożony na wprowadzających sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych. Informacja o wysokości kosztów gospodarowania odpadami powinna być przekazana sprzedawcom detalicznym i hurtowym a następnie ich wysokość powinna być uwidoczniona w cenie towaru. Dopuszcza się umieszczanie informacji o KGO na wy-wieszce z ceną, na plakacie lub na elektronicznym wyświetlaczu.

37

Załącznik 1.

Obrót sprzętem elektronicznym i elektrycznym.

SPEc

jalN

EPu

Nkty

ZbIEr

aNIaElE

ktro

odP

adów

4

Zakł

adPrZ

Etwar

ZaNI

aEl

Ektr

oodP

adów

5

hurt

owNI

a/Sk

lEP

1

rEcy

klEr

6

hurt

owNI

a/Sk

lEP

jeślichc

emyza

kupićn

owysp

rzęt

3

koNS

umEN

tku

pujący

/uży

tkow

niksp

rzętu

2SE

rwIS/N

aPra

wa

3

Pops

utylubniep

otrzeb

nysp

rzęt

elek

tryc

zny

i ele

ktro

nicz

ny

odda

jemydo

:

Pops

utysp

rzęt

elek

tryc

zny

i ele

ktro

nicz

ny,

któr

ych

cemyna

praw

ić

ZAłąCZnIkI: Elektroodpady – właściwe postępowanie

38

Załącznik 2.

Obrót sprzętem elektronicznym i elektrycznym.

ImPortEr/ProducENtwprowadzający1

PuNktyZbIEraNIaElEktroodPadów(np.gminnepunkty/mPo)zbierający,dostarczaZSEEdozakładuprzetwarzania4

ZakładPrZEtwarZaNIaElEktroodPadówprzetwarzający,sprzedajeprzetworzonysprzętrecyklerowi5

rEcyklErodzysk/unieszkodliwianieodpadów6

orgaNIZacjaodZySku7

docenyproduktudodawanyjestkgo zopłatodwprowadzających(kgo)finansujeodbióriprzetwarzanieZSEE

hurtowNIk/dEtalIStazbierający,dostarczasprzętdopunktu zbierania elektroodpadów

2

cenaproduktuzawierakgo

koNSumENt3

płacąckgomamożliwośćbezpłatnegoprzekazania

każdejilościelektroodpadów


39

Załącznik 3.

Obowiązki wprowadzającego sprzęt.

(….)art. 22.1. Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany dołączyć do tego sprzętu

informację dotyczącą:1) zakazu umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami, wraz z wyjaśnieniem znaczenia ozna-

kowania, którego wzór jest określony w załączniku nr 3 do ustawy;2) potencjalnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi wynikających z obecności składników niebezpiecz-

nych w sprzęcie;

3) masy sprzętu.2. Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany informować o:

1) systemie zbierania zużytego sprzętu;2) roli, jaką gospodarstwo domowe spełnia w przyczynianiu się do ponownego użycia i odzysku, w tym re-

cyklingu, zużytego sprzętu (…)

art. 23.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do umieszczenia na sprzęcie oznakowania, którego wzór jest określo-

ny w załączniku nr 3 do ustawy.2. Oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, powinno być umieszczone w sposób wyraźny, czytelny i trwały (…)

art. 24.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony

Środowiska, w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym nastąpiło wprowadze-nie sprzętu, sprawozdania o ilości i masie wprowadzonego sprzętu, z podziałem na grupy i rodzaje sprzętu, określone w załączniku nr 1 do ustawy, z wyszczególnieniem danych o rodzaju i masie baterii i akumulatorów stosowanych na potrzeby działania sprzętu (…)

art. 26.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do opracowania, przeznaczonej dla prowadzących zakłady przetwa-

rzania, informacji dotyczącej ponownego użycia i przetwarzania zużytego sprzętu, w terminie 12 miesięcy od dnia wprowadzenia nowego typu sprzętu.

2. Informacja, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać w szczególności:1) określenie części składowych sprzętu, które mogą być przeznaczone do ponownego użycia;2) wskazanie umiejscowienia w sprzęcie składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych,

określonych w załączniku nr 2 do ustawy, które powinny zostać usunięte z tego sprzętu (…)

art. 27.Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany do zorganizowania i sfinanso-wania odbierania od prowadzących punkty zbierania zużytego sprzętu, przetwarzania, odzysku, w tym recyklin-gu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych.

art. 28.Wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych jest obowiązany do zapewnienia zbierania zu-żytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, jeżeli ten sprzęt powstał ze sprzętu wprowadzonego na terytorium kraju (…)

art. 31.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony

Środowiska:1) do 30. dnia miesiąca następującego po kwartale, sprawozdania o masie zużytego sprzętu zebranego,

poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi, oraz unieszkodliwianiu;2) do dnia 31 marca po roku, w którym nastąpiło zebranie lub odzysk, w tym recykling, zużytego sprzętu,

sprawozdania o osiągniętych poziomach zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu (…).


40

art. 32.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do prowadzenia dodatkowej ewidencji obejmującej informacje doty-

czące ilości i masy wprowadzonego sprzętu.2. Wprowadzający sprzęt oblicza osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu zużytego sprzętu na podstawie do-

datkowej ewidencji, o której mowa w ust. 1, oraz zaświadczeń o zużytym sprzęcie, o których mowa w art. 50 ust. 1 (…).

art. 33.1. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany zapewnić sieć zakładów przetwarzania o zdolnościach przetwór-

czych umożliwiających przetworzenie zebranego zużytego sprzętu, obejmującą terytorium kraju.2. Wprowadzający sprzęt zapewnia sieć zakładów przetwarzania, o której mowa w ust. 1, na podstawie umów

z prowadzącymi zakłady przetwarzania wpisanymi do rejestru, o którym mowa w art. 6.3. Wprowadzający sprzęt w przypadku:

1) cofnięcia decyzji w zakresie gospodarki odpadami przedsiębiorcy prowadzącemu zakład przetwarzania,2) rozwiązania lub wygaśnięcia umowy, o której mowa w ust. 2 – jest obowiązany, w terminie 3 miesięcy od

dnia cofnięcia decyzji lub rozwiązania lub wygaśnięcia umowy, zapewnić realizację obowiązku, o którym mowa w ust. 1.

4. Wprowadzający sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, wykazu zakładów przetwarzania, które tworzyły jego sieć zakładów przetwarzania (…).

Załącznik 4.

Obowiązki użytkownika sprzętu.

art. 35.Użytkownik sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych jest obowiązany do oddania zużytego sprzętu zbierającemu zużyty sprzęt.

art. 36.Zabrania się umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami.

Załącznik 5.

Obowiązki zbierającego zużyty sprzęt.

art. 37.Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany do:

1) selektywnego zbierania zużytego sprzętu;2) nieodpłatnego przyjmowania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych, z zastrzeże-

niem art. 42 ust. 1.art. 38.Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany przekazać zebrany zużyty sprzęt prowadzącemu zakład przetwarzania wpisanemu do rejestru, o którym mowa w art. 6.

art. 39.1. Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany przekazać wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta, na te-

renie którego działa, w terminie 30 dni od dnia podjęcia działalności, informację zawierającą:1) firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt;2) adresy punktów zbierania zużytego sprzętu, w tym punktów sprzedaży sprzętu.

2. W przypadku zmiany danych, o których mowa w ust. 1, zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany poinformo-wać o tym wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, na terenie którego działa, w terminie 30 dni od dnia nastąpienia zmiany.

3. Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany poinformować wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, na terenie którego działa, o zakończeniu działalności, w terminie 30 dni od dnia trwałego zaprzestania jej wykonywania.


41

art. 40.1. 1. Zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia Głównemu2. Inspektorowi Ochrony Środowiska, w terminie do 30. dnia miesiąca następującego3. po kwartale, w którym nastąpiło zebranie zużytego sprzętu, sprawozdania4. o masie zebranego i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania5. zużytego sprzętu (…).

art. 41.Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych są obowią-zani do:

1) informowania, w sposób określony w art. 25 ust. 2, dokonujących zakupu sprzętu o wysokości kosztów, o których mowa w art. 25 ust. 1, jeżeli taką informację uzyskali od wprowadzającego sprzęt;

2) umieszczenia w punkcie sprzedaży informacji o punktach zbierania zużytego sprzętu;3) sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych wraz z dołączoną informacją, o której

mowa w art. 22 ust. 1, i oznakowanego zgodnie z art. 23

art. 42.1. Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy są obowiązani przy sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla go-

spodarstw domowych do nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu w ilości nie większej niż sprzedawany nowy sprzęt, jeżeli zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju.

2. Sprzedawca detaliczny jest obowiązany do nieodpłatnego przekazania przyjętego zużytego sprzętu, o któ-rym mowa w ust. 1, prowadzącemu zakład przetwarzania lub sprzedawcy hurtowemu.

3. Sprzedawca hurtowy jest obowiązany do nieodpłatnego przekazania przyjętego zużytego sprzętu, o którym mowa w ust. 1, prowadzącemu zakład przetwarzania.

Załącznik 6.Obowiązki prowadzącego zakład przetwarzania.

art. 43.Prowadzący zakład przetwarzania powinien zapewniać bezpieczne dla środowiska i zdrowia ludzi przetwarzanie zużytego sprzętu oraz powstających z niego odpadów.

art. 44.Prowadzący zakład przetwarzania po przyjęciu zużytego sprzętu jest obowiązany do usunięcia niezwłocznie składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych, określonych w załączniku nr 2 do ustawy.

art. 45.Miejsce, w którym prowadzący zakład przetwarzania magazynuje zużyty sprzęt, powinno być wyposażone w:

1) nieprzepuszczalne podłoża wraz z urządzeniami do usuwania wycieków, separatorem cieczy oraz odstoj-nikiem i odolejaczem, o ile w czasie magazynowania może nastąpić wyciek;

2) zadaszenie zapobiegające oddziaływaniu czynników atmosferycznych;3) zabezpieczenie uniemożliwiające dostęp osobom postronnym.

art. 46.Zakład przetwarzania powinien być wyposażony w:

1) urządzenie ważące do ustalenia masy odpadów;2) magazyn na zdemontowane części składowe przeznaczone do ponownego użycia;3) pojemniki do magazynowania baterii, kondensatorów zawierających PCB w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 12

ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz innych odpadów zawierających składniki niebezpiecz-ne, o ile w procesie przetwarzania powstają takie odpady;

4) nieprzepuszczalne podłoża wraz z urządzeniami do usuwania wycieków, separatorem cieczy oraz odstoj-nikiem i odolejaczem, o ile w procesie przetwarzania może nastąpić wyciek;

5) urządzenia zapewniające oczyszczenie wód opadowych i roztopowych w stopniu określonym w art. 41, 45 i 45a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z późn. zm.7)).


42

art. 47.Prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany przekazywać odpady powstałe w wyniku przetworzenia zuży-tego sprzętu prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu lub prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku, wpisanym do rejestru, o którym mowa w art. 6.

art. 48.1. Prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany podać we wniosku o wydanie decyzji w zakresie gospo-

darki odpadami lub w informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzo-nymi odpadami, o których mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, numer i nazwę grupy oraz numer i nazwę rodzaju sprzętu, określone w załączniku nr 1 do ustawy, z którego powstaje przetwarzany przez niego zużyty sprzęt.

2. W decyzjach, o których mowa w ust. 1, podaje się numer i nazwę grupy oraz numer i nazwę rodzaju sprzętu, określone w załączniku nr 1 do ustawy.

art. 49.Prowadzący zakład przetwarzania w dokumentach sporządzanych na potrzeby ewidencji odpadów i w zbiorczych zestawieniach danych, o których mowa w art. 36 i 37 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, jest obowią-zany podać numer i nazwę grupy oraz numer i nazwę rodzaju sprzętu, określone w załączniku nr 1 do ustawy, z którego powstał przetwarzany przez niego zużyty sprzęt.

(…)art. 51.1. Prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany do sporządzenia i przedłożenia Głównemu Inspektorowi

Ochrony Środowiska, w terminie do 30 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym nastąpiło prze-twarzanie zużytego sprzętu, sprawozdania zawierającego informacje o:1) masie przyjętego przez prowadzącego zakład przetwarzania sprzętu, z którego powstał zużyty sprzęt,

wraz z podaniem numeru i nazwy grupy oraz numeru i nazwy rodzaju tego sprzętu określonych w załącz-niku nr 1 do ustawy;

2) rodzajach i masie odpadów powstałych z przetworzenia zużytego sprzętu, przekazanych prowadzącemu działalność w zakresie recyklingu, prowadzącemu działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku i prowadzącemu działalność w zakresie unieszkodliwiania odpadów.

2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, oraz sposób jego przekazywania, kierując się potrzebą ujednolicenia formy sprawozdania, ułatwiania jego przekazywania oraz zidentyfikowania prowadzącego zakład przetwarzania.

art. 52.Prowadzący zakład przetwarzania jest obowiązany przechowywać zaświadczenia o zużytym sprzęcie, zaświad-czenia potwierdzające recykling, zaświadczenia potwierdzające inne niż recykling procesy odzysku oraz sprawoz-dania, o których mowa w art. 51 ust. 1, przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którego dotyczą te zaświadczenia i sprawozdania.

Zał. nr 7Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego

art. 57.1. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest spółką akcyjną utworzoną przez wprowa-

dzających sprzęt lub reprezentujące ich związki pracodawców lub izby gospodarcze w celu realizacji określo-nych w ustawie obowiązków przejętych na podstawie umów od wprowadzających sprzęt, z zastrzeżeniem ust. 3.

2. Akcjonariuszami organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego mogą być wyłącznie podmio-ty, o których mowa w ust. 1. 3. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie może przejąć obowiązków, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ust. 4, 7 i 8, art. 9 ust. 2 i 3, art. 13 ust. 1, art. 21-23, art. 25 i 26.


43

art. 58.1. Przedmiotem działania organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest wyłącznie dzia-

łalność związana z organizowaniem, zarządzaniem lub prowadzeniem przedsięwzięć związanych ze zbie-raniem, przetwarzaniem, recyklingiem i innymi niż recykling procesami odzysku oraz unieszkodliwianiem zużytego sprzętu, w tym edukacja ekologiczna.

2. Firma organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego zawiera oznaczenie „organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego”.

art. 59.1. Kapitał zakładowy organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego powinien wynosić nie mniej

niż 5 000 000 zł i nie może być zebrany w drodze subskrypcji otwartej.2. Kapitał zakładowy organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego powinien być pokryty w ca-

łości wkładami pieniężnymi przed złożeniem wniosku o zarejestrowanie organizacji odzysku sprzętu elek-trycznego i elektronicznego w Krajowym Rejestrze Sądowym.

3. Kapitał zakładowy organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie może pochodzić z po-życzki lub kredytu ani być obciążony w jakikolwiek inny sposób.

4. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest obowiązana do utrzymywania kapitału własnego w wysokości co najmniej połowy minimalnego kapitału zakładowego, o którym mowa w ust. 1.

5. Akcje organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego mogą być wyłącznie akcjami imiennymi i nie mogą być zamienione na akcje na okaziciela.

6. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego nie może wydawać akcji uprzywilejowanych.

art. 60.Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest obowiązana złożyć Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska, w terminie 14 dni od dnia zarejestrowania, kopię statutu i odpis z Krajowego Rejestru Sądo-wego.

art. 61.1. Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest obowiązana do zachowania w tajemnicy

wszelkich danych przekazanych jej przez przedsiębiorców.2. Obowiązek zachowania tajemnicy, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy obowiązków informacyjnych organi-

zacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego wynikających z niniejszej ustawy.

art. 62.Jeżeli wprowadzający sprzęt zakończył działalność gospodarczą, organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, która przejęła od niego obowiązki na podstawie umowy, jest obowiązana pokryć koszty zbiera-nia, przetwarzania, recyklingu i innych niż recykling procesów odzysku oraz unieszkodliwiania zużytego sprzętu.

art. 63.1. W przypadku otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elek-

tronicznego obowiązki ponownie obciążają wprowadzającego sprzęt w stosunku do masy sprzętu wprowa-dzonego przez niego na terytorium kraju od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu otwarcia li-kwidacji lub ogłoszenia upadłości. Od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu otwarcia upadłości wygasają umowy, o których mowa w art. 57 ust. 1, zawarte z tą organizacją.

2. Wprowadzający sprzęt, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany do złożenia sprawozdań, o których mowa w art. 24 ust. 1 i art. 31 ust. 1, za okres od dnia wygaśnięcia umowy z organizacją, o której mowa w ust. 1, do końca roku kalendarzowego lub do dnia przejęcia obowiązków przez inną organizację odzysku sprzętu elek-trycznego i elektronicznego.


44


45


Zadanie 1.Z podanych poniżej rysunków wybierz przedmioty, które mogą stać się elektroodpadami. Kolorem czerwonym obrysuj wagonik kolejki, w którym znajduje się elektroodpad, a kolorem czarnym obrysuj pozostałe wagoniki.

kArTA PrACy: Elektroodpady – właściwe postępowanieklASy I–III SP

lokomotywazkolejkielektrycznej,kiedysięzepsujeiniemożnajejjużnaprawić,staniesięelektroodpademinależyjąodnieśćdospecjalnegopunktuzbiórkielektroodpadów.PAMIęTAj!

46

Zadanie 2.Zaznacz prawidłową drogę postępowania z zepsutym sprzętem elektycznym i elektronicznym. Zastanów się, jak byś postąpił/a, gdyby zepsuł się komputer.

Zadanie 3.Rozwiąż rebus.

yk

o o d p a d y

tozepsute,zużytelubniepotrzebneurządzeniadziałającenaprądlubbaterie,

np.komputery,lodówki,telefony,telewizory,zabawki,atakżezużyteświetlówki.

wyrzucamkomputerdokoszanaśmieci

oddajękomputerdo naprawy

udałosięnaprawićkomputer

imogęzniegokorzystać

Nieudałosięnaprawićkomputera

Zanoszękomputernp.dospecjalnegopojemnikawpunkciezbiórkisprzętu

elektronicznego

kArTA PrACy: Elektroodpady – właściwe postępowanie

47


Zadanie 1.Poniżej wpisz w tabelę nazwy przykładowych sprzętów, które, gdy się popsują, staną się elektroodpadami. Uzupełnij tabelkę w taki sposób aby w podanej przez Ciebie nazwie elektroodpadu znalazły się wyróżnione litery. W jednym wierszu wpisz jeden elektroodpad.

Zadanie 2.Wykreślanka – w ramce podano kilka substancji szkodliwych zawartych w elektroodpadach. Postaraj się je odnaleźć w tabeli.

kArTA PrACy: Elektroodpady – właściwe postępowanieklASy IV–VI SP

rtęćfrEoNbromaZbESt

j

h

m

o

y

b

E

t

E

ń

a

o

n

ć

z

a

h

a

u

f

s

k

b

a

j

b

c

ó

m

a

t

i

l

h

w

g

g

ż

u

l

ź

i

E

r

g

E

a

c

a

y

o

k

E

l

m

i

g

w

f

a

r

t

ę

ć

r

ć

y

r

i

f

a

b

r

o

m

t

r

z

a

i

c

ś

g

d

ą

j

a

d

w

g

a

u

s

n

i

r

a

o

ę

48

Zadanie 3.Poniżej przedstawiono możliwe drogi postępowania ze sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Zastanów się, jak byś postąpił/a, gdyby popsuł się twój telefon komórkowy. Zaznacz właściwe drogi postępowania rysując strzałkę w odpowiednim kierunku. Jeśli jakieś postępowanie jest niedozwolone, przekreśl krzyżykiem (X) taką drogę.


oddajętelefondo naprawy

Nieudałosięnaprawićtelefonu

udałosięnaprawićtelefon

imogęzniegokorzystać

telefonodnoszędospecjalnegopojemnikanasprzętelektronicznywsklepachnp.agd,lubdo

specjalnego punktu zbiórki elektroodpadów np. przy mPo lub dokomisu

Zakładprzetwarzaniaelektroodpadów,gdzieprowadzonyjestodzyskmateriałównp.metali,plastiku,szkłaorazoddzieleniesubstancjiszkodliwych

wyrzucamtelefondokoszanaśmieci

49


Zadanie 1.Zastanów się i połącz sprzęt elektroniczny z substancją szkodliwą, którą zawiera.

1.

2.

3.

Zadanie 2.Wykorzystując informacje z Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym uzupełnij dane (obowiązki i prawa):

kArTA PrACy: Elektroodpady – właściwe postępowanieSZkOły POnADPODSTAwOwe

a)sprzedawcadetalicznyihurtowy

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b)użytkowniksprzętu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

może spowodować zaburzenia wzorku, słuchu, mowy, koordynacji ruchów,

żucia i połykania

przyczynia się do rozpadu ozonu atmosferycznego powodując powstawanie

dziury ozonowej

powodują u ludzi i zwierząt schorzenia układu

rozrodczego oraz problemy neurologiczne

rTęć

freOny

ZwIąZkI brOMu

a B csprzętelektrycznyielektroniczny substancja szkodliwa wpływszkodliwejsubstancji

naczłowiekaiśrodowisko

50

Zadanie 3.Poniżej przedstawiono etapy przetwarzania odpadów. W ramce podano nazwy kolejnych etapów, które możesz wykorzystać do uzupełnienia schematu.

ZakładPrZEtwarZaNIaElEktroodPadóworgaNIZacjaodZySku

rEcyklErnp.hutahurtowNIa/SklEP

1 ImPortEr/ProducENtwprowadzający

4 PuNktyZbIEraNIaElEktroodPadów(np.gminnepunkty/mPo)zbierający,dostarczaZSEEdozakładuprzetwarzania

5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przetwarzający,sprzedajeprzetworzonysprzętrecyklerowi

6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .odzysk/unieszkodliwianieodpadów

7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zopłatodwprowadzającychfinansujeodbióriprzetwarzanieZSEE

3koNSumENtbezpłatnieoddajekażdąilośćelektroodpadów

2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .zbierający,dostarczasprzętdo punktu zbierania elektroodpadów


51

ZADAnIA AkTywIZująCe DZIeCI I MłODZIeż

Zadanie 1.

Elektroodpadowy znaczekPola zaznaczone pokoloruj na czarno. Po wykonaniu zadania ukaże Ci się znak, którego znaczenie wyjaśniono poniżej.

Znaktenumieszczonynasprzęcieelektrycznymielektronicznymprzypomina,żewymagaspecjalnejutylizacjiiniewolnogowyrzucaćdozwykłychśmietników.PAMIęTAj!

52


Zadanie 2.

Elektoodpady w naszym domuZnajdź na rysunku wszystkie sprzęty elektryczne i elektroniczne, które z czasem mogą stać się elektroodpadami. Otocz je pętlą i policz. W puste pole wpisz ich liczbę.

Salon

Kuchnia

Łazienka

Liczba sprzętów:

Liczba sprzętów:

Liczba sprzętów:

Liczba sprzętów w domu: + + =

53


Zadanie 3.

Elektroodpadowy labiryntTwoim zadaniem jest zebranie wszystkich elektroodpadów. Poruszać się można jedynie pionowo i poziomo. Nie wolno przejść przez jakiekolwiek pole więcej niż jeden raz i nie wolno wejść na przekreślone pola. Miejsce początku i końca trasy zaznaczono strzałkami. Powodzenia!

54


Zadanie 4.

Punkty naprawcze sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz punkty zbiórki elektroodpadów – mapaZaproś do wspólnej pracy koleżanki i kolegów. Przygotujcie sobie mapę swojej miejscowości lub swojej dzielni-cy. Podziel teren na małe fragmenty i przydziel je pomiędzy osoby. Zadaniem każdej osoby będzie sprawdzenie, czy w tym regionie znajdują się punkty naprawcze sprzętów elektrycznych i elektronicznych oraz punkty zbiórki elektroodpadów i naniesienie ich na mapę. Wyznacz termin do kiedy należy wykonać to zadanie. Po tym terminie wyznacz datę spotkania, w czasie którego wspólnie omówicie zadanie i naniesiecie zaznaczone punkty na jedną mapę. Możecie później ją powielić i zawiesić w szkole. Możecie też wykonać rozszerzoną wersję zadania, tzn. objąć zadaniem cały teren naszego miasta.

Zadanie 5.

Elektroodpadowe przypominaczea) Naklejki na sprzęt Przygotuj brystol, nożyczki, kolorowe pisaki, taśmę dwustronną. Wytnij z brystolu prostokąty o wielkości

5 cm x 5 cm. Na każdej kartce napisz hasło: „Pamiętaj! Nie wyrzucaj mnie do zwykłego śmietnika”. Kartki dodatkowo możesz ozdobić według własnego pomysłu. Z odwrotnej strony przyklej taśmę dwustronną. Tak powstałe naklejki przyklej w domu na urządzeniach elektrycznych i elektronicznych, które w przyszłości sta-ną się elktroodapadami. Kartki takie możesz również zawiesić w szkole, ale zapytaj najpierw o zgodę na to nauczycieli lub dyrekcję.

b) Tabliczki edukujące Zaproś do wspólnej pracy koleżanki i kolegów. Przygotuj arkusze papieru A4 i kolorowe pisaki. Na kartki na-

nieś informacje o tym czym są elektroodpady i dlaczego nie należy ich wyrzucać ich do zwykłego śmietnika. Wykonaj tabliczki w taki sposób, by przyciągały uwagę osób korzystających ze śmietnika. Możesz np. ozdo-bić je rysunkami elektroodpadów lub też skorzystać z graficznych programów komputerowych i wykonać tabliczki przy pomocy komputera i drukarki. Żeby kartki nie zmokły, zalaminuj je lub włóż do foliowych ko-szulek. Tabliczki rozwieście na osiedlowych śmietnikach np. na kontenerach. Wcześniej zapytajcie o zgodę na przyklejenie tabliczek zarządcę terenu, np. spółdzielnię mieszkaniową.

Zadanie 6.

Pojemnik na elektroodpadyPrzygotuj karton lub niepotrzebny plastikowy pojemnik, który w swoim domu przeznaczysz na zbiórkę drobnych elektroodpadów. Opisz go, możesz też ozdobić rysunkami. Poproś domowników, żeby odkładali do niego popsu-ty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Wspólnie zastanówcie się gdzie będzie on przechowywany np. w piwnicy. Po zapełnieniu pojemnika, zabierzcie wszystkie odłożone w nim rzeczy i zanieście je do punktu zbiórki elektro-odpadów.

Zadanie 7.

Elektroodpadowa ankietaZaproś do wspólnej pracy przynajmniej 4 osoby. Przygotuj papier, podkładki pod kartki oraz długopisy. Wydrukuj dla siebie i Twoich współpracowników zamieszczoną na sąsiedniej stronie ankietę i kartę odpowiedzi w wielu ko-piach (dla jednego ankietowanego – jedna karta odpowiedzi). Kartę odpowiedzi możesz też wydrukować w jednej kopii, ale wtedy do zaznaczania odpowiedzi poszczególnych ankietowanych musisz przygotować różnokoloro-we długopisy. Ustalcie między sobą termin oraz miejsce przeprowadzenia ankiety. Możecie wybrać kilka różnych miejsc, np. galerie handlowe, supermarkety czy targowiska. Wybierzcie się tam najlepiej w godzinach szczytu, gdy jest dużo ludzi, ponieważ nie każdy będzie chciał poświęcić chwilę czasu na wypełnienie ankiety. Niech każ-dy z Was przeprowadzi ankietę wśród przynajmniej 10 osób. Po wykonaniu zadania spotkajcie się znów razem. Przeanalizujcie wyniki ankiet biorąc pod uwagę płeć i wiek ankietowanych. Następnie zredagujcie notatkę i opu-blikujcie wyniki ankiety oraz wnioski w szkolnej gazetce. Jeśli w Waszej szkole nie jest wydawana gazetka, wyniki przedstawcie na szkolnej ściennej gazetce.

55


AnkIeTA – elektroodpady i sposoby postępowania z nimi1. Co to są elektroodpady?

a) wszystkie zepsute urządzenia elektryczne i elektroniczneb) wszystkie zepsute lub niepotrzebne urządzenia elektryczne i elektronicznec) bateried) nie znam tego pojęcia

2. Ile posiadasz w swoim domu sprzętów elektrycznych i elektronicznycha) mniej niż 5b) 5-20 sztukc) 20-40 sztukd) powyżej 40 sztuke) nie wiem

3. Gdzie trafiają elektroodpady powstające w Twoim domu?a) do zbiorczego pojemnika na odpady komunalneb) do specjalnego pojemnika na elektroodpadyc) do punktu zbiórki elektroodpadówd) nie wiem

4. Który wiersz zawiera wyłącznie elektroodpady?a) kolejka elektryczna, bateria, toster, żelazkob) pralka, lodówka, świetlówka, automat do napojówc) żarówka, kolejka elektryczna, piekarnik elektryczny, telefon komórkowy

5. Czy wyrzucanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do zwykłego śmietnika jest zgodne z prawem?a) takb) w polskim prawie brak jednoznacznych uregulowań w tej kwestiic) nie, grozi za to kara do 5 tysięcy złotychd) nie wiem

6. Czy kupując nowy telewizor stary możesz zostawić w sklepie?a) tak, pod warunkiem uiszczenia odpowiedniej opłatyb) tak, sklep ma obowiązek bezpłatnego przyjęcia starego sprzętuc) tak, ale tylko jeśli sprzęt jest zepsutyd) nie wiem

7. Co oznacza znak przekreślonego kosza umieszczonego na urządzeniach elektrycznych i elektronicznych?a) przypomina o wyrzucaniu elektroodpadów do odpowiednich pojemnikówb) przypomina o tym, że elektorodpadów nie wolno wyrzucać do pojemników na odpady komunalne c) przypomina o umieszczaniu specjalnych pojemników na elektroodpady w pobliżu siedzib ludzkichd) nie wiem

8. Czy w razie awarii naprawia Pan/Pani sprzęt elektryczne i elektroniczne?a) nie, wolę kupić nowy sprzętb) tak, to dobre dla środowiskac) nie, w pobliżu mojego miejsca zamieszkania brak jest punktów naprawczychd) nie wiem

9. Podaj adres najbliższego punktu zajmującego się naprawą sprzętu AGD

a ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .b) nie znam

10. Czy Twoim zdaniem warto dostarczać elektroodpady do specjalnych punktów zbiórki?a) nie, ponieważ i tak trafiają one na wysypiskob) tak, ponieważ odzyskiwanych jest z nich wiele cennych materiałów i substancjic) nie, ponieważ w Polsce nie ma możliwości recyklingu ZSEiE

56

karta odpowiedzi do ankiety:

l.p. Płeć wiek (lata) Pyt. 1 Pyt. 2 Pyt. 3 Pyt. 4 Pyt. 5 Pyt. 6 Pyt. 7 Pyt. 8 Pyt. 9 Pyt. 10

1.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

2.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

3.K

M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

4.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

5.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

6.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

7.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

8.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

9.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc

10.K M

< 2020 – 3031 – 4041 – 50

> 50

abcd

abcde

abcd

abc

abcd

abcd

abcd

abcd

ab

abc


Documents

Elekroodpady-materiały szkoleniowe dla nauczycieli (pdf)