Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
Mühendislik Fakültesi
Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
KISA MESAJLA SİSTEM KONTROLÜ
Habil Sekibağ Erdem Gürbüz
Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu
Mayıs 2012 TRABZON
i
T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
Mühendislik Fakültesi
Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
KISA MESAJLA SİSTEM KONTROLÜ
Habil Sekibağ Erdem Gürbüz
Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu
Mayıs 2012 TRABZON
ii
LİSANS BİTİRME PROJESİ ONAY FORMU
Habil Sekibağ ve Erdem Gürbüz tarafından Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu yönetiminde hazırlanan “Kısa Mesajla Sistem Kontrolü” başlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiştir. Danışman : Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu ………………………………
Jüri Üyesi 1 : ………………………………
Jüri Üyesi 2 : ………………………………
Bölüm Başkanı : Prof. Dr. İsmail H. Altaş ………………………………
iii
ÖNSÖZ
Proje çalışma süresince fikir ve tavsiyelerini aldığımız proje danışmanı ve değerli
hocamız Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu’na, bölüm olanaklarının bitirme çalışmamızda
kullanılmasına izin verdiği için Bölüm Başkanlığına, desteklerinden dolayı Mühendislik
Fakültesi Dekanlığına ve KTÜ Rektörlüğüne, ve ayrıca eğitim hayatımız boyunca bize
maddi ve manevi konularda her türlü desteği sağlayan değerli anne, baba ve
arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi sunarız.
Mayıs 2012
Habil Sekibağ
Erdem Gürbüz
iv
İÇİNDEKİLER
Lisans Bitirme Projesi Onay Formu ………………… ii Önsöz ………………… iii İçindekiler ………………… iv Özet ………………… vi Şekiller Dizini vii Semboller Ve Kısaltmalar ………………… viii 1. Giriş …………………. 1
2. Teorik Altyapı …………………. 3
2.1. Kullanılan Malzemenin Teorik Bilgisi ………………… 3
2.1.1. Butonlar ………………… 3
2.1.2 Plc Tabanlı Otomasyon Cihazı (MP-200)
………………… 4
2.1.2.1. Röle Çıkışları ………………… 5 2.1.2.2. Dijital Giriş ve Çıkışlar ………………… 6 2.1.2.3. Analog Giriş ve Çıkışlar ………………… 7 2.1.2.4. Besleme Girişleri ………………… 7 2.1.2.5. Dahili Röleler ………………… 8 2.1.2.6. Anten Girişi ………………… 8 2.1.3. Güç Kaynağı ………………… 9
2.1.4. Bağlantı Kabloları ve Klemensler
………………… 9
2.1.5. Fotoğraf Makinesi ………………… 10
3. Tasarım …………………. 11
3.1. MP-200 Programlama ………………… 11
3.1.1. Programlamada Kullanılan Ana Birimler
………………… 11
3.1.1.1. Shift Bloğu ………………… 11 3.1.1.2. Word Register Bloğu ………………… 12 3.1.1.3. Word Karşılaştırıcı Bloğu …………………. 13 3.1.1.4. Darbe Rölesi …………………. 14 3.1.1.5. Sms Giriş Bloğu …………………. 14 3.1.1.6. Sms Çıkış Bloğu …………………. 15
3.1.1.7. Dijital Giri ş ve Çıkış Blokları
…………………. 16
3.1.1.8. Role Çıkış Bloğu …………………. 16
3.1.2. Programlamada Kullanılan Ana Birimlerin Birleştirilmesi
…………………. 17
3.2. Görüntülü Veri Aktarımı ………………… 18
3.2.1. Bilgisayara Kayıt Yapma ………………… 19 3.2.1.1. Hareketsiz (Anlık) Kayıt …………………. 20 3.2.1.2. Hareketli (Sürekli) Kayıt …………………. 20
v
3.2.2. Sorgulama …………………. 20 3.2.3. Programlama …………………. 21 3.2.3.1. Algoritma …………………. 22 3.2.3.2. Akış Şeması …………………. 23 3.2.3.3. Kodlama …………………. 24 3.2.3.3.1. System.net.mail …………………. 25 3.2.3.3.2 System.IO …………………. 25 3.2.3.3.3. Mail message …………………. 25
3.2.3.3.4. SMTP Authentication
…………………. 25
3.2.3.3.5. Try ve catch …………………. 26 3.2.3.3.6. Path Komutu …………………. 26 3.2.4. Gönderme İşlemi …………………. 28 3.2.4.1. Mail İle Gönderim …………………. 28
3.2.4.2. MMS (Multimedia Message Service) ile Gönderim
…………………. 28
3.3. Kullanılan Malzemeler ve Maliyet Hesabı
…………………. 29
4. Deneysel Çalışmalar …………………. 31 4.1. Kamera ile Sistem Kontrolü …………………. 31 4.2. Kısa Mesajla Sistem Takibi …………………. 31 4.3. Rölenin Aktif Kullanımı …………………. 32
4.4. Fotoğraf Bulma ve Otomatik Gönderme Yazılımı
…………………. 32
4.5. Sistemin Tamamen Birleştirilmesi
…………………. 32
4.6. Zorluklar ve Kolaylıklar …………………. 33 4.7. Güvenlik Önlemleri …………………. 33
4.8. Proje Nasıl Çalışır, Başkaları Nasıl Kullanacak?
…………………. 34
4.9. Standartlar ve Kısıtlamalar …………………. 34 5. Sonuçlar 35 6. Yorumlar ve Değerlendirmeler 36
Kaynaklar ………………… 38
Ekler ………………… 39
Ek-1 ………………… 40
Özgeçmişler ………………… 42
vi
ÖZET
Bilindiği üzere ülkemizde endüstriyel sektör, birkaç sene öncesine kadar hayali bile
kurulamayan gelişimlerin gözlendiği, üzerinde çalışıldığı ve uygulama çabası içerisine
girildiği bir sektör haline gelmiştir. Her şeyden önce bu gelişmelerin en önemli odak
noktası ve çoğu projenin ortaya konulma amacı, zamandan tasarruf etmek suretiyle
ulaşılması gereken hedeflerin daha çabuk ve en az hata ile gerçekleşmesidir. Günümüz
endüstrisinde uzaktan kontrol ve kumanda sistemleri en çok ihtiyaç duyulan sistemler
arasındadır. Bütün bu koşullar göz önüne alındığında, ‘Kısa Mesajla Sistem Kontrolü’
isimli projemizi hayata geçirmek bizim için kaçınılmaz hale gelmiştir.
Projemizin temel amacı, çalışmakta olan bir sistemden istendiği herhangi bir zaman
diliminde, herhangi bir kısıtlama olmadan, sistemin hangi aşamada olduğunu öğrenebilmek
ve gerekli durumlarda sisteme kısa mesaj ile müdahale edip sistemin çalışma rutinini
değiştirmektir. Projemiz üzerinde çalışmaya başlarken gerekli hesaplamaları, en az
maliyet, en az hata, sistemin en kısa cevap süresi ve sürekliliği göz önünde bulundurularak
yaptık.
Sistemimizi, istenilen durumlarda bilgi akışını sağlayabilmesi için, yukarıda belirtilen
koşulları da göz önüne alarak tasarladık. Her şeyden önemlisi, tasarladığımız bu sistemin
endüstriyel alanda önemli bir boşluğu dolduracağı için yerinde bir rağbet göreceğinin
muhakkak olması, projemizin sürekliliği açısından önem arz etmektedir. Dilendiğinde
görüntülü bilgi aktarımı da yapabilen sistemimizin, bir diğer önemli özelliği de her
endüstriyel alana kolayca uyum sağlayabilmesidir.
Gerçekleştirdiğimiz sistemimiz, PLC tabanlı bir otomasyon cihazıyla tasarlanmış olup,
kullanılan programlar tamamen şahsımıza aittir.
vii
ŞEKİLLER D İZİNİ
Şekil 2.1. MP-200 otomasyon cihazı
4
Şekil 2.2. Röle çıkışları
5
Şekil 2.3. Dijital giriş-çıkış devreleri
6
Şekil 2.4. Besleme bağlantısı
7
Şekil 2.5. Sistemde kullanılan anten
8
Şekil 2.6. Köprü doğrultuculu güç kaynağı devresi
9
Şekil 3.1. Shift bloğu gösterimi
11
Şekil 3.2. Word register bloğu
12
Şekil 3.3. ‘word register’ bloğu ve fonksiyonları
13
Şekil 3.4. Kısa mesaj alıcı ‘sms giriş’ bloğu
14
Şekil 3.5. Sms çıkış bloğu ve fonksiyonel çalışması
15
Şekil 3.6. Dijital giriş-çıkış blokları
16
Şekil 3.7. Röle çıkışı
17
Şekil 3.8. Sistem parçalarının birleştirilmesini gösterir blok diyagram 18
Şekil 3.9. Görüntülü veri aktarma blok diyagramı
19
Şekil 3.10. Programın bilgisayar diline çevrilmesi
21
Şekil 3.11. Akış şeması
23
Şekil 3.12. Program sonucu
27
Şekil 3.13. MMS veri aktarımı 29
Şekil 4.1. Genel itibariyle projemizin tasarlanması 32
viii
SEMBOLLER VE KISALTMALAR
V Volt
A Amper
DA Doğru akım
AA Alternatif akım
W Watt
PLC Programlanabilir lojik kontrolcü (programmable logic controller )
TSE Türk Standartları Enstitüsü
Din Dijital giriş
Dout Dijital çıkış
Vin Gerilim girişi
Vgnd Gerilim ortak ucu, toprak (ground)
mA Mili amper
USB Seri bağlantı (üniversal serial bus)
SMTP Basit posta aktarım protokolü
MMS Multimedya message service (görüntülü veri gönderimi)
LED Light emitting diode
SMS Kısa mesaj servisi (short message service)
GSM Mobil iletişim için küresel sistem (global system for mobile communication)
1
1.GİRİŞ
Hayatımızın her alanında etkisini hissettiğimiz ve birebir yaşadığımız endüstriyel,
teknolojik gelişim, günümüz Türkiye’sinde önemli bir sektörel güç haline gelmiştir ve hala
hızla ilerlemekte ve gelişmektedir. Bu gelişmeler bir çok alanda biz mühendisleri yenilikçi
olma ve pratik çalışmalar ortaya koyma konusunda mecbur kılmıştır. Tasarımını üstlenmiş
olduğumuz projemiz de bu yenilikçilik akımına en güzel örneklerden birisidir. Şüphesiz ne
kadar maddi anlamda ihtiyacımız olursa olsun, insanoğlunun değişmez ve en önemli
ihtiyacı ve iktisatla kullanması gereken şey zaman kavramıdır. Geliştirmiş olduğumuz
sistemimizle artık basit bir sistem hakkında bilgi alabilmek için işyerine gitmeye gerek
kalmadan o bilgiyi veya kontrol işini gezgin iletişim cihazlarıyla gerçekleştirmek mümkün
hale gelmektedir. Ayrıca bu proje geliştirilebilirli ği yüksek bir tasarım olduğu için çok
çeşitli alanlarda kullanılabilir. Örnek vermek gerekirse; bir fabrikada, üretim bölümünde
bir çıktının takip edilmesi istenmekte ise sistemimiz hiçbir şekilde insan gücüne ihtiyaç
duymadan kullanıcıya anlık bilgiler verebilmektedir. Mobese takip kameralarına
uygulandığında istenilen yollar hakkında trafik bilgisine kolaylıkla ulaşma imkanı
sunmaktadır.
Kısa mesajla sistem kontrolünde amaç, günümüzde her bireyde bulunan gezgin iletişim
cihazlarıyla istediğimiz herhangi bir sistemin takibini yapabilmektir. Örnek teşkil edecek
şekilde tasarlanan sistemimizde biz aslında önü açık bir projeyi sektöre sunuyoruz. Bizim
amaçlarımızdan birisi de bu sistemi hayal edeceğiniz çoğu alanda kullanabileceğinizi
görmenizi sağlamaktır.
Kullandığımız ana birimlerden bahsetmek gerekirse; öncelikle CPU (Central Process
Unit) tabanlı bir cihaz kullanarak ağ bağlantısını kullanma şansı yakaladık. Kameralarımız
istenilen görüntüleri bu cihazın hafızasına saklamaktadır. Yine bu cihaz içerisinde bulunan
özel bir programlama dili kullanılarak bu veri tespit edilip, yerel ağ ile kullanıcıya
iletilmektedir, kameraların istenilen zamanda kayıt yapmaları ise PLC tabanlı otomasyon
cihazıyla sağlanmaktadır.
Bu sistem gerçeklenirken, iki farklı programlama dilinin hatasız, bir uyum içerisinde
çalışabilmesi için her şey çok detaylı hesaplanmıştır zira sistemde dahili olarak birden fazla
kontrol ve işleme ünitesi mevcuttur. Bu birimler kendi aralarında en az sürede en az hatada
senkronize bir şekilde çalışabilmesine dikkat edilmiştir. Bu hususlar göz önüne
2
alındığında, ideal bir cihaz tasarlamak olanaksız olduğundan ideale en yakın hale
getirmeye çalışarak gerçeklenmeye çalışılmıştır. Bu zorlu süreç aşağıdaki çizelgede
verildiği gibi grup üyelerince organize edilmiş ve bir takım çalışması oluşturularak proje
nihayete erdirilmiştir. Çizelge 1’de haftalara göre ilerleme gösterilmiştir.
Çizelge 1. İş-Zaman çizelgesi
MART 1. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır, Malzeme siparişi verilmiştir 2. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır 3. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır 4. Hafta Otomasyon cihazı fonksiyonları kararlaştırılmıştır NİSAN 1. Hafta Sınav Haftası 2.Hafta Fonksiyonel kısımların çalışma prensipleri araştırılmıştır 3. Hafta Fonksiyonel kısımların çalışma prensipleri araştırılmıştır
4. Hafta Kullanılacak cihazlar için besleme, dijital giriş gibi güç kaynakları tasarlanıp kullanılabilir hale getirilmiştir
MAYIS 1. Hafta Dijital giriş ve çıkış bağlantıları yapılıp test edilmiştir 2. Hafta Tüm bağlantılar yapılıp haberleşme programı yazılmıştır 3. Hafta Sistemin güvenli ve normal bir şekilde çalışması sağlanmıştır 4. Hafta Son Kontroller Yapılmıştır
Çizelgede verildiği gibi projemiz üzerinde adım adım çalışılmış ve hiçbir ayrıntının
atlanmamasına önem verilmiştir. Bütün bunları yaparken en doğru malzemeleri seçip,
doğru bağlantıları yapmaya önemle dikkat edilmiştir.
3
2. TEORİK ALTYAPI
2.1. Kullanılan Malzemelerin Teorik Bilgisi
2.1.1. Butonlar
Durdurma-Başlatma butonları kullanıldıkları kumanda veya kontrol sistemlerinde anlık
başlatma veya durdurma işlevini yerine getirmektedirler. Basılı tutulduğu sürece dahili
anahtarını kapalı (devre tamamlanır) tutma yetisi olan buton türüdür. Bahsedilen bu buton
sistemimizin dijital giriş devresinde, başlatma butonu olarak kullanılmıştır. Dijital giriş
olarak kullandığımız 24 V doğrultulmuş gerilimi, dijital giriş devresinde kullandığımız bu
tip butonlarla dijital girişlere uygulayabilmekteyiz. Dijital giriş devresinde bu tip
butonlardan dört adet kullanılmak suretiyle sisteme dört adet bağımsız dijital giriş
verebiliyoruz.
Endüstriyel alanda kullanılan anahtarlar kategorisi oldukça geniştir. Bunların arasında
başlıca kademeli, tek kontaklı anahtar çeşitleri, kademeli çok kontaklı anahtar çeşitleri,
sınır konum anahtar çeşitleri vb. gibi ana başlıklar halinde birçok genelleme yapılabilir.
Bizim projemizde kullandığımız anahtarlar en basit anahtar mantığıyla çalışan sistemi
durdurmaya veya çalıştırmaya yarayan anahtar çeşitlerindendir. Hiçbir mühürleme
yapmadan açma-kapama yapabilen butonumuzda iki kutup vardır. Anahtarlanması
istenilen elektriksel devreye seri bağlanarak kullanılmaktadırlar. Dijital giriş devremizde
butonumuzun bir ucu otomasyon cihazının dijital giriş klemensine bağlanırken diğer ucu
sabit 24 V gerilim kaynağının artı kutbuna bağlanır. Bu şekilde butona her basıldığında
ilgili dijital giri ş klemensi ile toprak klemensi arasına 24 V doğrultulmuş gerilim
uygulanmış olur.
İsteğe bağlı olarak çok çeşitli butonlardan yararlanılabileceği muhakkaktır. Ancak proje
kapsamında buton özelliği kullanılmak gerekirse, bu eksiklik programlamada yapılacak
ufak bir değişiklikle değiştirilebilmektedir.
Kullanılan butonlar, kullandığımız dijital giriş gerilimlerine karşı dayanıklı ve kaçak
akımlara karşı izole edilmiştir. Devrelerimizde isteğe bağlı olarak 5 V – 50 V doğru
gerilimlerini dijital giriş gerilimi olarak alabildiğimiz için butonların izolasyonu ve
dayanıklılığı önemlidir.
4
2.1.2. PLC Tabanlı Otomasyon Cihazı (MP-200)
Bu cihaz temel ve orta düzey endüstriyel işletmeler için ileri derecede kullanışlı bir
otomasyon cihazıdır. Kendine özel bir programlama ara yüzüne sahiptir, bu ara yüz temel
dijital devre elemanlarını sürekle bırak mantığıyla kullanmaktadır. Şekil 2.1’de görüldüğü
üzere cihazın ana parçalarından kısaca bahsedeceğiz.
Şekil 2.1. MP-200 otomasyon cihazı
Yukarıdaki Şekil 2.1’de verilen otomasyon cihazı, projemizde çok önemli bir yere
sahiptir. Gelen kısa mesajları değerlendirip ilgili çıkışları kapatıp, diğerlerini açmasının
yanı sıra, temel PLC fonksiyonlarına da sahip olduğundan bu cihazdan her yönüyle
faydalanılmıştır. Cihazımızda başlıca; dört adet dijital giriş, dört adet dijital çıkış, dört adet
analog giriş ve çıkış, 4 adet röle çıkışı ve haberleşme çıkış ve girişleri bulunmaktadır.
Sistemimizde kullandığımız ana birimlerden bahsetmek gerekirse Şekil 2.1 üzerinde
numaralandırılan kısımlardan bahsetmek yeterli olacaktır. Numaralarına göre;
5
1- Röle çıkışları
2- Dijital giri ş ve çıkışlar
3- Analog giriş ve çıkışlar
4- Besleme girişleri
5- Dahili röleler
6- Ara yüz bağlantı girişi
birimlerinden kısaca bahsedilecektir.
2.1.2.1. Röle Çıkışları
Projemizde iki adet röle çıkışı kullanarak iki farklı elektronik cihazın ayrı ayrı
kontrolünü sağladık. Birinci röle girişine fotoğraf makinesi bağlanırken, diğer ucuna test
ve kontrol amaçlı başka bir projede kullanılan hidrolik piston bağlanarak otomatik kontolü
sağlanmıştır. İki ayrı röle çıkış bağlantısı Şekil 2.2’te verilmiştir.
Şekil 2.2. Röle çıkışları
Bizim projede görüntülü kontrol amaçlı kullandığımız kamera sistemi ilgili röle çıkışına
bağlanmıştır. Sisteme gelen kısa mesajlar, işlemci ünitesinde işlendikten sonra ilgili çıkışa
bilgi olarak aktarılmaktadır. Eğer işlemci çıkışı, röle çıkışını işaret ediyorsa ilgili röle çıkışı
çalıştırılacaktır.
2.1.2.2 Dijital Giri ş ve Çıkış
Sistemde dört adet dijital giri
dijital giriş-çıkış mevcuttur. Dijital giri
gerilimi vererek sistemimizi istedi
sistemde işlendikten sonra dijital çıkı
harici 24 V gerilimini sisteme vermi
gerilimlerini endüstriyel sahalarda sensör çıkı
kullanılan dijital giriş ve çıkış
Şekil 2.3. Dijital giriş-çıkış devreleri
Projede kullanılan dijital giri
görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz
çıkışlarından elde edilmektedir. Bu sayede çıkı
kontrol, kumanda ve otomasyon i
6
ş ve Çıkışlar
Sistemde dört adet dijital giriş, dört adet dijital çıkış olmak üzere toplam sekiz adet
mevcuttur. Dijital girişlerden, kendi elde ettiğimiz 24
gerilimi vererek sistemimizi istediğimiz yönde uyarabiliyoruz. Alınan
lendikten sonra dijital çıkış verilmesi gerekiyorsa dijital çıkış
V gerilimini sisteme vermiş oluyor. Projemizde kullandığımız bu dijital giri
gerilimlerini endüstriyel sahalarda sensör çıkışlarından elde etmekteyiz.
ş ve çıkış devreleri verilmektedir.
çıkış devreleri
Projede kullanılan dijital giriş ve çıkış devreleri Şekil 2.3’te gösterilmi
görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz
larından elde edilmektedir. Bu sayede çıkışlarında görülen gerilim de
kontrol, kumanda ve otomasyon işlemleri rahatlıkla yapılabilmektedir.
olmak üzere toplam sekiz adet
ğimiz 24 V doğrultulmuş
imiz yönde uyarabiliyoruz. Alınan bu uyarılar ilgili
ıkış birimini kapatarak
ğımız bu dijital giriş
tmekteyiz. Şekil 2.3’de,
ekil 2.3’te gösterilmiştir. Şekil 2.3’te
görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz
larında görülen gerilim değerlerine göre
2.1.2.3. Analog Giriş ve Çıkı
Projemizde herhangi bir analog i
giriş veya çıkışlarından faydalanma ihtiyacı hissedilmemi
gözlenen bir elektronik cihazın kontrolü çabası i
kullanılabilirdi. Analog giriş
kullanılmak üzere tasarlanmış
işlenmesini ya da okunduğ
gerekirse bir termometre çıkı
cihaz okuduğu değeri kullanıcıya kısa mesajla iletebilir.
2.1.2.4. Besleme Girişleri
Kullanılan cihazımız 9-
projemiz dahilinde röle çıkış
uygun olduğuna karar verilmi
değerine duyarlıdır. Şekil 2.4
Şekil 2.4
Şekil 2.4’te de görüldüğ
gerilim değeri bize röleleri
7
ş ve Çıkışlar
Projemizde herhangi bir analog işaret kullanımı gerekli olmadığından cihazın analog
larından faydalanma ihtiyacı hissedilmemiştir. Fakat çıkış
gözlenen bir elektronik cihazın kontrolü çabası içerisine girilseydi, bu giri
kullanılabilirdi. Analog giriş ve çıkışlar çok daha profesyonel endüstriyel uygulamalarda
kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu birim kullanılarak, anlık okunan değ
lenmesini ya da okunduğu şekliyle kullanıcıya aktarılmasını sağlar. Örnek vermek
gerekirse bir termometre çıkışı analog girişlerden birine verilip programlama yapılırsa
ğeri kullanıcıya kısa mesajla iletebilir.
-36 V doğrultulmuş gerilim aralığında çalış
projemiz dahilinde röle çıkışlarını aktif olarak kullandığımız için 24 V gerilim de
una karar verilmiştir, zira cihaz içerisinde kullanılan dahili röleler 24 V
Şekil 2.4’ te besleme bağlantısının basit gösterimi verilmi
Şekil 2.4. Besleme bağlantısı
te de görüldüğü gibi sistemimizi 24 V doğru gerilimiyle beslemekteyiz. Bu
kolaylıkla kullanabilme imkanı sağlamaktadır.
ğından cihazın analog
tir. Fakat çıkışında analog işaret
çerisine girilseydi, bu giriş ve çıkışlar
lar çok daha profesyonel endüstriyel uygulamalarda
tır. Bu birim kullanılarak, anlık okunan değerin, ya sistemde
ğlar. Örnek vermek
lerden birine verilip programlama yapılırsa
ğında çalışabilmektedir. Biz,
ımız için 24 V gerilim değerinin
tir, zira cihaz içerisinde kullanılan dahili röleler 24 V
lantısının basit gösterimi verilmiştir.
ru gerilimiyle beslemekteyiz. Bu
lamaktadır.
8
2.1.2.5 Dahili Röleler
Cihazımızda dahili dört adet 24 V DA röle bulunmaktadır. Bu röleler aracılığıyla
elektronik cihazların çalışması kolaylıkla kontrol edilebilmektedir. Bilindiği üzere röleler
kullanıldıkları devrelerde anahtar görevi yapmaktadırlar. Bizim kullandığımız röleler ilgili
girişlerine 24 V DA geldiği zaman bobin uçlarını kısa devre ederek bağlanılan devre
elemanını çalıştırmaktadırlar. Kullanılan otomasyon cihazımız kısa mesaj ile uyarıldığında,
kullanılan yazılıma paralel olarak röle girişlerine 24 V DA gerilimi aktarmaktadır,
dolayısıyla kamera anlık görüntüyü kaydedip bilgisayar belleğine kaydetmektedir.
2.1.2.6 Anten Girişi
Sistemimizde kullanılan SIM-900 biriminin telefon sinyalini alabilmesi ve bir diğer
telefonlara sinyal gönderebilmesi için kullanılan anten girişidir. Gezgin iletişim araçlarında
bulunan dahili antenlerle aynı yapıya sahip olan bu anten sadece sistemde kullanılabilmesi
için bu hale getirilmiştir. Hatırlanacağı üzere şekil olarak bu antene benzer antenler eski
nesil cep telefonlarında kullanılmıştır. Şekil 2.5’da gösterilen anten sistemimizin diğer
gezgin iletişim cihazlarıyla iletişimini sağlamaktadır.
Şekil 2.5. Sistemde kullanılan anten
Şekil 2.5’da gösterilen anten MP-200 otomasyon cihazına monte edilerek sistemin kısa
mesaj trafiğini sağlamaktadır.
9
2.1.3. Güç kaynağı
Güç kaynağı, elektriksel bir devreye veya cihaza enerji sağlayabilmek için kullanılır.
Bizim sistemimizde DA gerilime ihtiyaç olduğu için Şekil 2.6’de gösterildiği gibi şebeke
gerilimi, köprü doğrultucu devresi kullanılarak doğrultulmuştur. Ayrıca bu güç devresi
tasarlanırken en uygun kondansatör değeri seçilmiştir. Çünkü kullanılan sisteme
vereceğimiz gerilimin olabildiğince az salınım yapması gerekmektedir, kondansatör değeri
doğru seçilmezse salınım büyüklüğü fazla olacağından bir süre sonra elektronik cihazlara
zarar vereceği gibi, sistemin istenildiği gibi çalışmamasına da neden olabilir. Doğrultucu
devresinde kondansatörün yanında dört tane de diyot kullanılmıştır. 1N4007 tipi dört diyot
köprü şeklinde bağlanmıştır. Bu şekilde istenilene en yakın gerilim seviyesi elde edilmiştir.
Şekil 2.6. Köprü doğrultuculu güç kaynağı devresi
Şekil 2.6’da da görüldüğü gibi hazır güç kaynağı kullanmak yerine kendimiz
tasarlamayı tercih ettik. Yapmış olduğumuz güç kaynağı 24 V DA ve 500 mA
parametrelerine sahiptir.
2.1.4 Bağlantı Kabloları ve Klemensler
Projemizi gerçeklerken en çok dikkat ettiğimiz hususlardan birisi bağlantı kablolarını
uygun ve uzun ömürlü seçebilme gayretiydi. Bu nedenle her birimin çektiği akımlar
10
hesaplanıp bağlantı kablosu seçimi yapılmıştır. Güç kaynağında kullanılan çift kanallı
elektrik kablosunu topraklayarak sistemimizi ve kullanıcıyı güvence altına aldık.
Kullanım kolaylığı açısından sistemin giriş ve çıkışlarına klemensler bağladık. Bu
sayede projemiz deney aşamasına geçtiğin daha pratik bağlantı yapabilme imkanı
sağlamıştır.
Dijital işlemlerin yapıldığı birimlerde ise çok küçük akım değerleri söz konusu olduğu
için daha basit bağlantı kabloları tercih edilmiştir. Bu kablolar diğerlerine göre daha kolay
bulunabildiği için bütün durumlar göz önünde bulundurularak bol miktarda temin
edilmiştir.
2.1.5 Fotoğraf Makinesi
Sistemin görüntülü bilgi akışını sağlayabilmek için röle çıkışlarından birinde harici bir
fotoğraf makinesi kullanılmıştır.
11
3. TASARIM
3.1. MP-200 Programlama
MP-200’ ün kendine ait bir programlama mantığı olduğu için en başta öğrenilmesi biraz
zaman kaybettirse de tam anlamıyla mantığına hakim olduktan sonra ne kadar pratik ve bir
o kadar kullanışlı olduğunu gördük. ‘Mikrodiyagram’ adında bir ara yüz ile programlanan
bu cihaz tamamen lojik elemanları sürükleyip bırakarak programlanmaktadır.
3.1.1. Programlamada Kullanılan Ana Birimler
Sistemimizi gerçeklerken programlama aşamasında başlıca birkaç birimden
faydalandık. Bunlar sırasıyla shift, word register, word karşılaştırıcı, sms giriş, sms çıkış,
dijital giriş, dijital çıkış, röle çıkış ve darbe rölesi blokları kullanılmıştır. Bu bloklar
hakkında bilgiler vermek sistemimizin anlaşılabilirli ği açısından önemli olacaktır.
3.1.1.1. Shift Bloğu
Bu blok genel anlamda, ikilik sistemdeki sayıları sağa veya sola kaydırmak suretiyle
onluk sistemde iki ile genişletme ya da ikiye bölmeye yarayan çok fonksiyonel bir
programlama bloğudur. Blok programda, şekil 3.1’de gösterildiği gibi sembolize
edilmiştir.
Şekil 3.1. Shift bloğu gösterimi
12
Bu blok ikilik sistemdeki sayıları iki ile çarpmaya veya ikiye bölmeye yaramaktadır. Bu
ikilik sistemdeki sayılar bu ara yüzde ‘word’ olarak tanımlanmaktadır. Bu sayılar ‘word
register’ bloğunda saklanmaktadır. Şekil 3.1’de görüldüğü gibi bloğun 4 adet girişi ve bir
adet çıkışı bulunmaktadır.
‘In’ girişi ‘word register’ ile saklanan sayının shift bloğuna aktarılmasını sağlayan
giriştir.
‘Load’ girişine genelde dijtal giriş verilir, böylece dijital girişten 1 (bir) işareti geldiği
zaman ‘word register’ bloğunda saklı bulunan data ‘shift’ bloğuna aktarılmış olur.
‘Dır’ girişi bloğun hangi yöne doğru çalışacağını belirler. Bu girişe genelde ya sürekli 1
(bir) ya da sürekli 0 (sıfır) verilebilir. Eğer bu girişe 1 (bir) verilirse blok atanan datayı her
saat darbesiyle bir kere sağa kaydıracaktır, dolayısıyla ilgili data her saat darbesiyle birlikte
iki ile çarpılmış olur.
‘Clk’ girişi saat darbelerinin verildiği giriştir. Bu girişe dijital giriş verebiliriz. Bu
sayede dijital girişin her yükselen kenarında bloğumuz ilgili datayı bir kere sağa kaydırır.
3.1.1.2. Word Register bloğu
İşlenmek istenen datanın saklandığı bloktur. Bu bloğun çıkışı fonksiyonel bir başka
bloğun girişine verilerek saklanan data sisteme verilmiş olur. Ara yüzde kullanılan haliyle
Şekil 3.2’de gösterilmiştir.
Şekil 3.2. Word register bloğu
13
Şekil 3.2’de gösterilen blok sistemimizde kullanılan 2 (iki) datasını saklamaktadır.
Programı kullanabilmek için bu datanın ‘shift’ bloğuna yüklenmesi gerekmektedir.
3.1.1.3. Word Karşılaştırıcı Bloğu
Bu fonksiyonel blok girişine gelen işaretleri gerekli parametreler doğrultusunda
karşılaştırarak çıkış verir. Şekil 3.3’de de gösterildiği gibi; eşittir, büyüktür, küçüktür,
arasında, dışında gibi kıyaslamalarla herhangi iki girişine gelen sayısal değerleri
değerlendirir ve en uygun olan dijital çıkışı bir sonraki aşamaya aktarır.
Şekil 3.3’de word karşılaştırıcı bloğu ve bu bloğun fonksiyonları görülmektedir.
Uygulama çeşitlili ğine göre uygun bir fonksiyon seçilerek herhangi iki girişine data girdisi
yapılır.
Şekil 3.3’de görüldüğü üzere bloğun altında bir de ‘enb’ girişi bulunmaktadır. Bu girişe
sürekli 1(bir) darbesi verilmelidir ki blok aktif olsun.
Şekil 3.3. ‘word register’ bloğu ve fonksiyonları
14
Bu blok kuracağımız programlama tabanının ikinci aşamasında yer almaktadır.
Sistemimizde bu bloğun ‘inA’ ve ‘inB’ giri şlerini kullanarak ‘shift’ bloğundan gelen
verilerin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
3.1.1.4. Darbe Rölesi
Darbe rölesi bloğu girişine gelen anlık tepkeyi çıkışına sürekli olarak aktaran
programlama elemanıdır. Darbe rölesi bloğunun üç tane girişi ve bir tane de çıkış ucu
bulunmaktadır. ‘trg’ girişine bir bloğun çıkışı bağlanırsa, darbe rölesinin girişine gelen
işaret (1 veya 0) çıkışına sürekli olarak iletilir. Eğer ‘set’ girişine bağlanırsa çıkışına sürekli
1 (bir) işaretini iletir, ‘res’ girişi kullanılırsa da çıkışına sürekli 0 (sıfır) işaretini uygular.
Bu nedenle bu bloğun giriş kullanımı çok dikkatli seçilmelidir. Bizim sistemimizde ‘trg’
girişleri kullanılmıştır.
3.1.1.5 Sms Giriş Bloğu
Bu blok, dışarıdan gelen kısa mesajları alıp ilgili birimlere yönlendirme görevini
üstlenmiştir. Şekil 3.4’te de verildiği üzere bu bloğun iki ayrı çıkışı vardır.
Şekil 3.4. Kısa mesaj alıcı ‘sms giriş’ bloğu
15
Şekil 3.4’te bir kısa mesaj alıcı bloğunu ve çalışma şeklini görmekteyiz. Bu blok sadece
içerisine girilen telefon numarasından gelen kısa mesajları dikkate alır ve yine içerisine
girilen komut ile gelen kısa mesaj içeriğini karşılaştırır. Eşleşme sağlanırsa program
işlemeye devam eder, aksi takdirde program hiçbir tepki vermez.
3.1.1.6. Sms Çıkış Bloğu
Daha önce de bahsettiğimiz gibi projemizin ilk amacı uzaktaki bir sistemin kısa mesajla
kontrolüdür. Bu konuda bu blok çok önemli bir yere sahiptir. Program işleyişi içerisinde,
hangi noktada bilgi almak istiyorsak, hiçbir sayı kısıtlaması olmadan, istediğimiz yere
kolayca yerleştirebiliriz.
Bu blok sistem işleyişi hakkında, ihtiyaç duyulduğu durumlarda, bize kısa mesaj ile
bilgi vermekle görevlidir. Herhangi bir problemin bulunmasında önemli rol oynar.
Şekil 3.5, bu bloğun kullanım şekli ve yapısı hakkında görsel bilgi sunmaktadır. Bu
kapsamda bloğun en önemli noktası gönderilecek bilgi ve telefon numarasıdır.
Şekil 3.5. Sms çıkış bloğu ve fonksiyonel çalışması
16
Şekil 3.5’te görüldüğü üzere bloğun iki girişi bulunmaktadır. Bu girişlerin dikkatle
seçilmesi gerekir zira program işleyişi sekteye uğrar.
‘IN’ giri şi okuduğu veriyi aynen girilen telefon numarasına iletmeye yarar.
‘Trg’ girişi ise tepkiyi aldığı anda içerisine girilen komutu yine girilen numaraya
gönderir.
3.1.1.7. Dijital giriş ve çıkış blokları
Sistemimizde dijital girişler 5 V DA olarak, butonlar yardımıyla verilmektedir.
Endüstriyel uygulamalarda bu gerilim sensörler veya elektronik cihazlar yardımıyla elde
edilebilir. Bizim projemiz ise deneysel niteliktedir.
Dijital çıkışlar, bağlanan ledleri yakmakla yükümlüdür. Bu sayede hangi çıkışın aktif
veya hangisinin pasif olduğu rahatça gözlenebilmektedir.
Şekil 3.6’da ilgili birimlerin blok gösterimleri verilmiştir.
Şekil 3.6. Dijital giriş-çıkış blokları
Şekil 3.6’da gösterilen diyagram bir dijital giriş ile bir dijital çıkışın etkileşimlerini
göstermektedir. İlgili dijital giri ş butonumuza basılı tuttuğumuz sürece dijital çıkışımız
aktif olacaktır.
3.1.1.8. Röle Çıkış Bloğu
Sistemimizde 4 adet dahili röle çıkış mevcuttur ancak bize en fazla iki tanesi yeterli
olacaktır, zira her röle çıkışı, ayrı bir elektronik sistemin kontrolü demektir. Şekil 3.7’de
17
röle çıkışlarının blok gösterimi verilmiştir. Projemizde kamera ve isteğe bağlı elektronik
piston için iki ayrı röle çıkışı yapabiliyoruz.
Şekil 3.7. Röle çıkışı
Sistemde kullanılan röle çıkış bloklarının girişlerine tepke geldiği zaman ilgili
elektronik devreyi kapatır veya açarlar. Şekil 3.7’de gösterilen röle girişine 1 (bir) geldiği
zaman ilgili rölenin bobin uçları kapanarak bağlı olan elektriksel devreyi aktif eder.
3.1.2. Programlamada Kullanılan Ana Birimlerin Birl eştirilmesi
Yukarıda bahsedilen programlama birimleri birbirleriyle uygun şekilde bağlandığında
programımız ana hatlarıyla meydana çıkmış olmaktadır. Şekil 3.8’de de gösterildiği gibi,
‘shift register’ bloğu her uyarıldığında hafızasındaki datayı iki ile genişletip çıkışına
vermektedir. Çıkışında bulunan dört ayrı karşılaştırıcı bu datayı gerekli parametrelerle
karşılaştırıp dijital çıkışa veya dijital girişe uygulamaktadırlar. Program tam da bu
aşamadayken gelen durum kontrol mesajı algılanır ise sistem kontrol mekanizmasını
harekete geçirir ve gerekli lojik kapılar da kullanılarak hangi çıkışın veya çıkışların aktif
olduğunu kullanıcıya tekrar kısa mesaj ile bildirir.
Şekil 3.8’deki blok gösterim ana birimlerin kendi aralarındaki etkileşimleridir. Bu
birimlerin de kendi aralarında haberleşip komuta zincirini tamamlamalarını sağlayan
programlama ve yazılım teknikleri şahsımıza aittir. Bu blokların gerekli yazılımlarla
birleştirilmesi, blokların sorunsuz şekilde çalışması açısından önemlidir. Bir çıkış diğer bir
bloğun girişine doğrudan etki ettiği için oluşacak sorunlar büyük çapta olabilir.
18
Shift
Register
Word
Kar şılaştırıcı
Dijital Çıkı ş
Röle Çıkışı
Sms
Çıkışı
Şekil 3.8. Sistem parçalarının birleştirilmesini gösterir blok diyagram
Şekil 3.8’deki blok gösterim ana birimlerin kendi aralarındaki etkileşimleridir. Bu
birimlerin de kendi aralarında haberleşip komuta zincirini tamamlamalarını sağlayan
programlama ve yazılım teknikleri şahsımıza aittir.
3.2. Görüntülü Veri Aktarımı
Görüntülü veri aktarımı birçok endüstriyel alanda kontrol amaçlı kullanılabilir. Bazı
özel durumlarda sadece yazılı veya sözlü bilgi almak yeterli olmayabilir. Bu nedenle kişi
bilgi sahibi olmak istediği durumu görsel olarak alması ilk akla gelen çözüm yollarından
birisidir. Bundan daha kesin çözüm kişinin bizzat gidip yerinde kontrolü veya anlık
bağlantı ile izlemesidir.
Bu bölümde bir kamera ya da benzeri bir elektronik cihazla bilgisayara görüntü
kaydetmek, kaydedilen görüntüyü bilgisayar ortamında herhangi bir dizinde arama
yaptırmak, bulunan veriyi yazılan yazılım programı içinde işlemek ve ardından istenilen
şekilde aktarımını yapmak anlatılacaktır.
Aşağıdaki şekil 3.9’da, bu bölümde neler anlatılacağı kısa bir şekilde çizilmiştir.
Sırasıyla bilgisayara kayıt alınacak, alınan kayıt bilgisayar dosyalarında aranıp bulunacak,
bulunan veri, yazılan programlama ile istenilen şekle getirilecek ve en son olarak ta yine
yazılan program ile bulunan verinin gönderilmesi istenilen alıcıya doğru bir şekilde
gönderimi sağlanacaktır. Fotoğraf kaydedicinin kayıt türüne bağlı olarak bu işlem süreci
önceden hesabı yapılamayan zaman aralıklarında gerçekleşir. Bu nedenle çok fazla
değişkenli fotoğraf etiketlerinde fotoğrafın algılanma süreci uzayacaktır.
Sms Girişi
19
Şekil 3.9. Görüntülü veri aktarma blok diyagramı
3.2.1. Bilgisayara Kayıt Yapma
Bilgisayara kayıt işlemleri birkaç şekilde yapılabilmektedir. Bunlardan USB (Universal
Serial Bus) bağlantısı ile kablolu kayıt ve bluetooth ile kablosuz kayıt olmak üzere iki
önemli çeşidi bulunmaktadır. Buradaki sistemde kullanılacak olan USB ile kablolu
kayıttır. Bu bağlantının kullanılmasının bir çok avantajı vardır; bu bağlantılarda kullanıcı
hiçbir ayarla uğraşmaz, port adresleri, kesme isteği kanallarıyla uğraşmaya gerek yoktur.
USB düşürücüleri, alıcılara ve kablolarına yönelik donanım spesifikasyonları ve hatalarına
neden olan gürültünün büyük kısmını elemektedir. USB protokolü veri hatalarının tespitini
bulmakta kolaylık sağlar ve vericiye tekrardan gönderim yapacağı konusunda
bilgilendirmektedir.
Kayıt için ise, herhangi bir kayıt cihazı yada fotoğraf makineleri kullanılabilir.
Bilgisayara bağlanan bu cihazlar istenildiği şekilde kayıt yapabilmektedir; hareketsiz yani
anlık görüntü veya hareketli yani o anki akışı gösteren kayıtlar.
20
3.2.1.1. Hareketsiz (Anlık) Kayıt
Bu sistemde kayıt cihazı o anki görüntüyü tek kare olarak alır ve istenilen dizine kayıt
yapar. Avantajı ise boyutu küçüktür ve küçük boyutlu olmasından dolayı gönderimi
hızlıdır. Dezavantajı ise tam olarak istenilen bilgiyi içermiyor olabilir. Tabii ki de istenilen
sistemlere gereksinimlere göre avantajları veya dezavantajları artırılıp çoğaltılabilir.
Burada kullanılan sisteme göre avantajlar yazılmıştır.
3.2.1.2. Hareketli (Sürekli) Kayıt
Bu sistemde ise kayıt cihazı anlık değil de sürekli bir kayıt yapmaktadır. Sürekliliği
burada bize bırakılmıştır. İstenilen dosya boyutuna göre ya da ne kadar uzunlukta bir
kaydın işini görebileceği düşünülüyorsa, ona göre istenilen boyutta veya istenilen sürede
kayıt alınabilir. Bu sistemin avantajları ise istenilen veriye ulaşılabilme olasılığı çok
yüksektir, çünkü kayıt esnasında gerekli veriyi bulma şansı doğmaktadır. Dezavantajı ise
istenilen veriye ulaşabilmek için birçok gereksiz veri kayıt edilmekte buda zaman kaybına
yol açmakta ve dosya boyutu büyüdüğü için gönderimi yavaşlatmaktadır.
Sürekli kayıtların bir diğer avantajı ise, istenilen alanda genel bir bilgiye sahip
olunabilir. Bunlar o alandaki çevre şartları ve çevredeki yapı ya da istenilen alandaki
herhangi bir maddenin durumu olabilir.
3.2.2. Sorgulama
Sorgulama işlemi bilgisayarda yazılmış bir program ile yapılmaktadır. Burada ki amaç
bilgisayara kayıt edilen verinin dizinini bulmak. Kayıt cihazları bilgisayara kendi içindeki
sisteme göre değişik isimlerde ya da numarada kayıt yapmaktadır. Bu kayıtları bilgisayarda
istediğimiz dizine kayıt edebiliriz.
Fakat bilgisayarda herhangi bir hatadan dolayı sistem kendini sıfırlayıp kaydı farklı
yerlere yapabilir, o yüzden sorgulamamızı belirli bir dizinde yapmak bir hataya sebep olup,
veri aktarımını engellemiş olur. Veri transferini en aza indirgemek için genel bir arama
yaptırmak en mantıklısı olur. Fakat genel sorgulamanın da çeşitli dezavantajları
bulunmaktadır. Bunlardan en önemli olanı tabiî ki de zaman sarfiyatıdır. Genel tarama
21
bilgisayarda biraz arama zamanının artmasına sebep olabilir. Anlık ve sürekli
gönderimlerde bu zaman kayıpları çok önemlidir. Bunun için ek önlemler alınabilir, ilk
önce belli bir dizini sorgulatıp sonra genel taramaya geçilebilir. Mesela belli bir dizinde
sorgulama yaptınız fakat orada sizin istediğiniz veri bulunamadı o zaman genel taramaya
geçip istenilen veriyi orada bulabilirsiniz. Ama verinizi istediğiniz dizinde bulduysanız hiç
genel sorgulamaya geçmeden veriyle istediğinizi yapabilirsiniz.
3.2.3. Programlama
Bu projede programlama işimizi C# programı ile yapmaktayız. Bu programlama dili
karar verme ve aritmetik işlemler yapan bir dildir. Kaynak [1] de ayrıntılı bilgi mevcuttur.
Problemleri çözmek için algoritma fikrini içermektedir. Makine diline çevrim olayı Şekil
3.10’de gösterilmiştir.[1]
Şekil 3.10. Programın bilgisayar diline çevrilmesi
Yukarıdaki gösterilen Şekil 3.10’de bir programla dilinin bilgisayarda çalışırken
görülen akış şeması kaba bir biçimde gösterilmiştir. Programı yazdığımız herhangi bir
derleyicide yukarıdaki işlemler sırası ile yapılmaktadır. Yazdığımız herhangi bir
programda kullandığımız kodlar (if, int, for… vb.) ara yüz programı ile derlenir. Bu
22
derleme bilgisayarın anladığı dile (0, 1) çevrilir. Çünkü bilgisayar bizim yazdığımız
programı o şekilde algılayamaz, bilgisayarla sadece 0 ve1’ lerle işlemler yapar. Sonra
çalıştırdığımız program bizim istediğimiz işlemleri yapmaya başlar.
3.2.3.1. Algoritma
Algoritma, herhangi bir sorunu ya da herhangi bir işlemde yapılması gereken adımları
göstermektedir. Yapılacak çözümler için gereken işlemler hiçbir alternatif çözüme yer
vermeksizin sadece sözel ifadelerden oluşur. Burada amaç ne program yazmak ne de
işlemleri göstermektir, amaç sadece bir akış belirleyip sistemin kesintisiz ve eksiksiz
çalışmasını sağlamaktır. Başka bir deyişle algoritma verilerin bilgisayara hangi çevre
biriminden yani yukarıda da yazdığımız gibi mesela USB bağlantıdan mı yoksa bluetooth
bağlantıdan mı veri alınacağını, problemin nasıl çözüleceğini, hangi basamaklardan hangi
adımlardan geçilerek sonuç alınacağını, sonucun nasıl nereye ne zaman yazılacağını sözel
olarak ifade edilmesi biçimine algoritma adı verilir.[2] Kaynak [2] de detaylı bilgiye
ulaşılabilir.
Algoritma hazırlanırken çözüme ulaşmak için yapılan işlemler, öncelik sırası göz
önünde bulundurularak en ayrıntılı biçimde yazılmalıdır.
• Algoritma
• Adım 1- Başla
• Adım 2- Sms Gönder
• Adım-3 Kamerayı aktif et
• Adım 4- Kayıt yap
• Adım 5- Kayıtı bul ve gönder
• Adım 6- Kayıtı sil
• Adım 7- Başa dön
Kullanılan basit bir algoritma yukarıda yazıldığı gibidir. Sistemin basitçe anlatımıdır
aslında algoritma. Yapılacaklar işler sırayla anlatılmıştır. Bu işler takip edilerek proje
sorunsuz bir şekilde yapılabilir. Amaç zaten sorunsuz bir iş için iş zamanlaması, paylaşımı
ve akışı belli bir düzene bindirilerek sonuca ulaşmaktır.
23
3.2.3.2 Akış Şeması
Herhangi bir sorunu çözümü ya da herhangi bir projenin sonuca ulaşması için izlenmesi
gereken aritmetik ya da mantıksal basamakların sözler veya yazılarla anlatıldığı
algoritmanın, görsel olarak simge ya da şekillerle ifade edilmesine akış şeması (Flowchart)
adı verilir. Akış şemasının algoritmalardan farkı, adımların görsel şekilde, kutular içine
yazılmış olması ve basamakların arasındaki ilişkilerin ve yönlerinin oklarla gösterilmiş
olmasıdır. Şekil 3.11 bunun en güzel örneğidir. Bir problemin veya işleyişin mantığının
daha iyi kavranabilmesi için konunun görsel olarak gösterilmesidir.
Akış diyagramının basamakları sistemin veya problemin devam etme sırasına göre
seçilmelidir, zira birimler arası mantık kargaşasının önüne geçebilmek olabildiğince
zorlaşacaktır.[3] Kaynak [3] te bu konu derinlemesine işlenmiştir.
Kontrol amaçlı kullanılan bir sistem için bu şema kullanılmak isteniyorsa, denetlenmesi
gereken birimlerden sonra, elektronik cihaz mantığındaki geri besleme tarzı kullanılarak,
sürecin işleyişi kontrol altına alınmış olur. Bu kontrol mekanizması, sistemin herhangi bir
noktasındaki sorunu, girişe bildirerek gerekli düzeltme yapılmasını sağlar ya da şema
başka tarafa yönlendirilerek farklı çıkışlar vermesi sağlanır.
Şekil 3.11. Akış şeması
24
Yukarıdaki şekilde bir önceki sayfada yapılacak olan proje için kurulan algoritmanın
akış şeması çizilmiştir. Yukarıda da anlattığımız gibi akış şeması algoritmanın sadece
şekillere dökülmüş ve oklarla yönleri gösterilmiş şeklidir.
Akış şemaları da algoritmalarda yapılacak projeler için ve çözülmesi gereken
problemler için çok önemlidir. Plansız yapılan işlerde çözüme ulaşmak çok zaman alır
fakat planlanan işler her zaman daha çok çözüme yakın ve doğruluğu daha fazladır.
3.2.3.3. Kodlama
Kodlama işi ‘Visual Studio 2008’ programının içindeki C# yazılımı kullanılarak
yapılmaktadır. Tabi ki de birçok yazılım programında bu şekilde bir program yazılabilir
fakat bu projede bu yazılım programı seçilmiştir.
Kodlamanın en önemli özelliği hızlı olması ve kullanılan ‘server’ bilgisayar da
bilgisayarı zorlamamasıdır. Kodlamalar olabildiğince sade, gereksiz kod parçaları
olmaksızın en basit döngülerle yazılmalıdır. Çünkü gereksiz kullanılan kodlar programın
yavaşlamasına sonuçların gecikmesine neden olabilir. Bu gecikmeler milisaniyeler
mertebesinde olsa bile sürekli bir hal aldığı zaman hissedilebilir düzeye gelebilir. Bu da
sistemi kullanan kullanıcılar ya da sistemin sahipleri (yazılımcı) tarafından istenmeyen bir
durum olur.
Kodlama yapılırken en önemli unsurlardan birisi de kodlama yapılırken düşülen
notlardır. Programınız birkaç yüz satırdan oluşabilir. Bunlar kendi içinde birçok döngüye
sokulabilir ya da birçok alt programda çalışabilir. Siz yazdığınız programların altına ya da
herhangi bir yerine açıklama satırı ekleyip o programın nerede nasıl bir görev üstelendiğini
yazarsanız daha faydalı olur. Çünkü program hata verdiğinde ayrı ayrı bütün satırları
gezmek zorunda kalabilirsiniz. Fakat kodların karşılarına açıklama satırı ile not
düşüldüğünde program hata verdiği zaman o satıra gidip orada düzeltmeler yapabilirsiniz.
Console.WriteLine(“Mail gönderme başarılı”);
//Burada kullanıcıya mailin gönderildiği söylenmektedir.
Yazdığımız programda kullanılan birkaç metodun ya da fonksiyonun ne gibi işler
yaptığı aşağıdaki satırlarda anlatılacaktır.[4] Ayrıntılı bilgiler kaynak [4] te bulunmaktadır.
25
3.2.3.3.1. System.Net.Mail
System.Net.Mail isim uzayı, e-posta teslimi için Basit Posta Aktarım Protokolü (SMTP)
sunucusuna göndermek için kullanılan sınıfları içermektedir.
Kullanım şekli aşağıdaki gibidir:
Using System.Net.Mail
3.2.3.3.2. System.IO
System.IO, isim okuma ve yazma, dosya - veri akış çeşitlerini ve temel dosya - dizin
desteği sağlayan çeşitlerini içerir.
Using System.IO
3.2.3.3.3. MailMessage
‘MailMessage’ komutu, göndericinin hangi e-posta üzerinden mail göndereceğini
belirleyen komuttur. New parametresi ile yeni bir mail adresi tanımlanarak kullanıcıya o
mail adresinde mail gönderilir.
Küçük bir örneği aşağıdaki gibidir. Burada projede kullanılan e-posta adresi örnek
olarak yazılmıştır.
Mail.Message ePosta = new MailMessage();
ePosta.From = new MailAddress(“[email protected]”);
3.2.3.3.4. SMTP Authentication
‘SMTP authentication’ gerektirmeyen mail serverlarda (ana bilgisayar) çoğunlukla
‘smtp authentication’ bilgisi yazmadan maillerimizi gönderiyoruz. Tabii ki de bu sistemin
kullanıldığı sunucular genel olarak spam (gereksiz) mail göndermeye uygundur diyebiliriz.
Standart olarak birçoğumuz genel kullanım mantığında ‘smtp’ ana bilgisayarımızı
26
alışagelmiş olarak ‘mail.alanadi.com’ şeklinde tanımladığımızdan (server) eğer ‘smtp
authentication’, gereksinim duyulmayan durumlarda mail gönderilmesine imkan sağlarsak,
herkesin bizim serverımız üzerinden mail göndermesini mümkün hale getiririz. Bu bir
güvenlik açığıdır çünkü milyonlarca mail gönderen toplu mail gönderme programları
mevcut.[5] Bu konu kaynak [5] te geniş yelpazede anlatılmıştır.
smtp.Credentials = new System.Net.NetworkCredential("[email protected]",
"Kullanıcı şifresi");
3.2.3.3.5. Try ve Catch
Bu kodlar sorun yakalayan kodlardır. Sistemde bir sorun algılandığı zaman, yani sizin
istediğiniz bir kısımda sorunla karşılaşıldığı vakit, altlarına yazılan alt programlar ile
istenilen durum yapılmaktadır. Aşağıda verilen bizim projemizdeki programda, ekrana
mail gönderme olayının nasıl sonuçlandığını yazmaktadır.
try
{ smtp.SendAsync(ePosta, (object)ePosta);
Console.WriteLine("Mail Gonderme Basarili"); }
catch (SmtpException ex)
{ kontrol = false;
Console.WriteLine("Mail Gonderme Hatasi"); }
Yukarıdaki alt programda mail gönderme işlemi olumlu sonuçlandı ise “Mail gönderme
Basarili” değilse “Mail gönderme başarısız” diye yöneticiye bilgi vermektedir.
3.2.3.3.6. Path komutu
Path komutu verinin nerede aranacağını belirten bir dizin komutudur. Path komutuna
atadığımız herhangi bir dizinde istenilen işlemler yapılabilmektedir. Yukarıda da
anlattığımız gibi yolu biraz daha genel bir dizin seçmeliyiz ki sistemde oluşabilecek bir
27
hatada veriyi bulamama gibi bir sorunla karşılaşmayalım. Aşağıda yazdığımız programdaki
arama işlemi ve path komutu örneklenmiştir.
string arama = Console.ReadLine();
string path = "C:\\" + arama;
Yukarıdaki kod bloğunda arama işleminin kullanıcıdan girilen bir değere göre arama
yapılacağı söylenmektedir. Bu arama yapılacak değer ise bilgisayarımızın C sabit diskinde
aranacağı belirtilmektedir. Şekil 3.12’de sistemin otomatik olarak e-maili gönderdikten
sonraki çıktısı verilmektedir.
Şekil 3.12. Program sonucu
Kodlama başlığı altında size projede kullanılan önemli kod çeşitleri ve sınıflarını
anlatmaya çalıştık. Programın içinde bir çok alt program bulunmaktadır. Bunlar belli başlı
örneklerimizdi. Eğer veri bulunup gönderilmişse şekil 3.12 sistemimizin çıktısıdır.
28
3.2.4. Gönderme İşlemi
Yukarıdaki anlattığımız kodlama başlığı altında da göründüğü gibi bizim projemiz e-
posta gönderme üzerine programlanıştır. Fakat sadece e-posta ile değil başka yollarla da bu
veri aktarım işlemleri gerçekleştirilebilir.
Gönderme işlemleri kullanıcının isteğine göre yapılmalı yani kullanıcılar hangi
gönderimi daha fazla kullanıyorlar ise ona göre seçim yapılmalıdır. Sonuçta bu projeler,
kullanıcı odaklı projelerdir. Ayrıca gönderme işlemi hızı da çok önemlidir. Kullanıcı
istediği bilgiye daha hızlı ulaşmak ister. Yukarıda da çok bahsedildi, zaman projelerin ana
temasını oluşturmaktadır. Bu nedenden dolayı yapılan, yapılacak olan, yapılması planlanan
projelerde zaman unsurunu öne çıkarmak gerekir.
3.2.4.1. Mail ile Gönderim
Günlük hayatta en çok kullandığımız şey internettir. Gelişen teknolojilerle birlikte artık
her yerden internet bağlantısı kurabiliyoruz. Buna en büyük örnek cep telefonlarıdır. Artık
GSM firmaları internet hızına göre sıralanır oldu. Artık her çıkan telefon internet erişimine
izin vermektedir. Bu yüzdendir ki internet üzerinden iletişim çağımızın iletişim şeklinin
birincisidir.
Yaptığımız proje cep telefonu ve e-posta üzerine bir projedir. Çünkü artık insanlar her
şeylerini, bütün ihtiyaçlarını cep telefonundan ve cep telefonun bağlantı kurduğu internet
üzerinde gerçekleştirmektedir. Bizim buradaki amacımızda insanların en çok kullandığı bu
sistemler üzerinden belli gereksinimlerini sağlamaya çalışmaktır.
Mail ile gönderimin amaçları arasında yine hız ön plana çıkmaktadır. E-posta
(elektronik posta) gönderimi anlık bir gönderimdir. Hiçbir beklemeye tabi değildir. Siz
buradan mail gönder dediğiniz vakit karşı taraf maili alır. Bu da insanlara, kullanıcılara
zaman kaybı yaşatmaz.
3.2.4.2. MMS (Multimedya Messaging Service ) ile Gönderim
Multimedya mesaj yani diğer bir deyişle MMS teknolojisi sayesinde metinlerin
içerisine resim, müzik, video dosyaları eklemek mümkün hale geliyor. MMS in kısa mesaj
29
(SMS) sistemine göre göze batan en belirgin ve ilgi çekici özelliği metinle sınırlı
kalmamasıdır. MMS ile dijital bir kameradan çekilen görüntüyü veya herhangi bir yolla
cep telefonuna aktarılan görüntüyü aynı kalitede gönderilebilir.
Bunun yan ısıra MMS mesajlara, ses ve müzik de yüklenebilmektedir. MMS uyumlu
telefonlar ya da çağrı cihazları ‘multimedya’ mesajlara erişebilmenin tek yolu değildir.
Kullanıcılar kendilerine gönderilen veya kendilerine gelen MMS mesajlarını internet
üzerinden görebilmektedirler. Örneğin, arkadaşınıza o gün katıldığınız toplantıda neler
yaptığınızı gösteren kendi çektiğiniz resimleri anında gönderdiniz. Arkadaşınızın cep
telefonu MMS uyumlu değilse, işte bu noktada MMS - C devreye giriyor ve arkadaşınıza
normal bir SMS atarak uyarıda bulunuyor. Şekil 3.13’te göreceğiniz gibi gönderdiğiniz
içeriğe yada dosyaya ulaşacağınız internet adresini veriyor.
Şekil 3.13. MMS veri aktarımı
Yukarıdaki şekil 3.13 basit bir MMS iletim sistemi gösterilmiştir. Sistemde sadece bir
organizatör bir MMS merkezi birde alıcı bulunmaktadır.
MMS sisteminin dezavantajları biraz pahalı olması, uyumluluk sorunları ve
yavaşlığıdır. O yüzden biz projemizde e-posta iletimini kullandık.
3.3. Kullanılan Malzemeler ve Maliyet Hesabı
Proje kapsamında maliyeti en aza indirerek çalışmaya gayret gösterdik. Bu nedenle
daha çok deneysel bir çalışma ortaya çıkardık. Projemiz optimum şekilde tasarlanıp hayata
geçirilmiştir. Çizelge 3.1’de verilen sistem elemanları, uzun araştırmalar sonucunda
bulunup, optimum tasarım olduğu düşünülerek temin edilmiştir.
30
Çizelge 3.1. Kullanılan malzeme listesi ve maliyet hesabı Sıra Alınan Malzeme Miktar/Sayı Birim Fiyatı (TL) Toplam(TL)
1 MP-200 1 240 240
2 Kamera 1 30 30
3 Buton 4 0,5 2
4 Led 4 0.5 2
5 Klemens 5 0,3 1,5
6 Transformatör 1 20 20
7 Doğrultucu parçaları 5 0,2 1
Toplam Maliyet(TL) 296,5
Günümüzde sistemlerin sürekliliği ve kullanılabilirliği maliyet ile ters orantılıdır.
Maliyet arttıkça aynı işi görebilecek alternatif çözümler aranmakta ve dolayısıyla ürüne
talep azalmaktadır. Çizelge 3.1’de görüldüğü gibi projenin maliyeti sürekliliğine engel
olacak büyüklükte değildir. Ayrıca sistem seri üretime geçtiği zaman maliyetin daha da
azalacağı muhakkaktır.
31
4. DENEYSEL ÇALI ŞMALAR
4.1. Kamera ile Sistem Kontrolü
Görüntülü veri akışını sağlamak üzere sistemimize bir adet kamera dahil edilmiştir. Bu
kameranın ilk kısa mesajı aldığında çalışması, ikinci kısa mesajı aldığında ise fotoğraf
çekip ilgili belleğe kaydetmesi hedeflenmiştir.
Öncelikle temin edilen kameranın elektronik çalışma prensipleri araştırılmıştır. Daha
sonra projemize uygun kullanıma ulaşıldığında, önümüzde kullanım için hiçbir engel
kalmamıştır.
Bu harici kamera sistemimizin röle çıkışlarından bir tanesine elektriksel bağlantı ile
bilgisayarın usb girişi ile de haberleşme bağlantısı gerçekleştirmektedir. Çeşitli programlar
çerçevesinde kameralı sistemin, cevap verme süresi, mesajın iletilme olasılıkları gibi
sistemin çalışmasını doğrudan etkileyecek parametreler deneysel olarak gözlenmiştir.
Bütün bu gözlemler sonunda kameranın uzaktan aktif hale getirilmesi ve fotoğraf çekim
işlemi milisaniyeler mertebesinde saptanmıştır. Bu görüntünün bilgisayardaki yazılımla
bulunup internet aracılığıyla otomatik olarak gönderilmesi ise saniyeler mertebesinde
olduğu gözlenmiştir.
4.2. Kısa Mesajla Sistem Takibi
Deneysel gözlemlerin ve çalışmaların bu aşamasında, dört farklı aşamadan oluşan bir
işleyiş sistemi düşünülmüştür. Her ışık (dijital çıkış) sistemin bir birimini gösterecek
şekilde ayarlamalar yapılmıştır.
Bu deneysel çalışmadaki amaç hangi birimin veya birimlerin çalışır durumda olduğunu
kısa mesaj aracılığıyla öğrenebilmektir.
Deneme amaçlı olarak dört adet ışık dijital çıkışlara bağlanıp, gözlenmesi gereken
kısımlar gözlendikten sonra tasarıma son hali verilmeye başlanılmıştır.
32
4.3. Rölelerin Aktif Kullanımı
Bu aşamada röle çıkışlarının her birine ayrı birer elektronik cihaz bağlanarak, bunların
otomatik kontrolü yapılmıştır. Sistemimiz dahilinde olan kamera, bir başka sistemden
temin edilen hidrolik piston ve bir adet su pompası MP-200 cihazımızın röle çıkışlarına
bağlanmıştır. Gerekli denemeler yapılmış ve her bir cihazın ayrı ayrı otomatik kontrolü
gerçekleştirilmi ştir.
4.4. Fotoğraf Bulma ve Otomatik Gönderme Yazılımı
Bu aşamada, kısa mesaj komutuyla çekilip, bilgisayar belleğine depolanan fotoğrafın kendi
geliştirdiğimiz bir yazılımla bulunup, kullanıcıya e-posta aracılığıyla gönderilmesi üzerine bir
takım testler yapılmıştır.
4.5. Sistemin Tamamen Birleştirilmesi
Bu aşamada, yukarıda söylenildiği gibi deneysel testleri ve gözlemleri yapılan
birimlerin birleştirilip, sisteme son halinin verilmesi hedeflenmiştir. Aşağıda şekil 4.1 ile
gösterilen blok diyagram sistemimizi özetlemektedir.
Şekil 4.1. Genel itibariyle projemizin tasarlanması
Kısa mesaj
MP-200 PLC
Dijital çıkış
Röle çıkışı
Sms çıkışı
Kamera
İlgili led
Kullanıcı
PC
33
Şekil 4.1 ile vermiş olduğumuz diyagram sistemimizi temel anlamda özetlemektedir.
Cihazımıza gelen kısa mesaj değerlendirme ünitelerinde değerlendirildikten sonra ilgili
çıkışlara aktarılmaktadır.
Gerekli duyulduğu durumlarda kısa mesajla bilgilendirme mesajı alınabilmektedir.
Mesela; bizim tasarladığımız sistemde uzaktan kısa mesaj ile sitem uyarılıp, fotoğraf alımı
gerçekleştikten sonra atayacağımız basit bir sms çıkış bloğu ile e-mailin iletildiğine dair
bilgilendirme mesajı alınabilir.
Sistemimizin ilk aşaması olan kısa mesaj ile kontrol ünitesinde ise her aşamada
bilgilendirme yapılabilmektedir. Ayrıca sistemi çalıştırmak veya durdurmak için ayrıca
mesaj atılabilmektedir.
4.6. Zorluklar ve Kolaylıklar
Gerçeklemiş bulunduğumuz sistem kullanım açısından, kolay programlanabilirli ği
açısından kullanıcıya kolaylık sağlamasının yanı sıra bir takım zorlukları da yok değildir.
Kullanılan sisteme göre dijital giriş değerinin belirtilen aralıkta olmasına özen
gösterilmelidir. Aksi takdirde sistem dijital girişi görmez ve o girişe atanan çıkış aktif hale
getirilemez.
Dijital giriş çıkışından faydalanılan sensör gibi elektronik devre elemanlarının çıkışları
sistemin dijital girişi ile uyumlu olmayabilir. Bu durumda elde edilen bu çıkış harici bir
yükseltici devresiyle yükseltilmelidir ve gerekli duyulursa uygun filtre ile süzülmelidir.
Kullanılan röle çıkışları 24 V DA ile çalıştığından, eğer bu röle çıkışları kullanılacaksa
besleme geriliminin 24 V DA olmasına dikkat edilmelidir. Aksi halde dahili röleler
kullanılamaz.
4.7. Güvenlik Önlemleri
Elektronik devre tasarımında ve çalıştırılmasında güvenlik önlemlerine azami dikkat
edilmelidir zira olası bir aksilikte insan sağlığı ve gerçeklenen sistem zarar görebilir.
Sistemin besleme girişlerine dijital güç kaynağı kullanıldığında, ani elektrik
kesintilerinde, bu güç kaynağının anlık yüksek bir genlikte ve düzensiz bir şekilde çıkış
verdiği unutulmamalıdır. Çok yüksek bir genlikte gerilim gelmedikçe gerçeklenen sistemin
sigortalarını yakmaktan başka hasar görmemekteyiz ancak çok sistem çok düzensiz bir
34
gerilime maruz kalırsa içerisindeki lojik kısımlar ve özellikle SIM-900 entegresi çok fazla
zarar görebilir.
4.8. Proje Nasıl Çalışır, Başkası Nasıl Kullanacak?
Proje dışarıdan herhangi bir yolla gelen dijital giriş bildirimlerini ve kısa mesaj
girişlerini ilgili ünitelerde işleyip en doğru çıkışı vermek mantığına dayanmaktadır
Endüstriyel alanda çok geniş bir alanda kullanım kolaylığı sağlayan projemizin
kurulumu da bir o kadar basittir. Bu nedenle kullanıcıya çok fazla efor harcatmadan
kurulum ve yazılım aşamaları atlatılabilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar göz önüne
alındığı sürece hiçbir problem çıkmaması yüksekle ihtimaldir.
4.9. Standartlar ve Kısıtlamalar
Kısa mesajla görüntülü ve kısa mesaj ile sistem kontrolü projemizde kullandığımız
otomasyon cihazımız (MP-200) TS EN ISO 9001 standartlarına göre üretilmiştir. Aynı
zamanda ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı)
standartlarına göre çevreye hasarsız üretim sağlanmaktadır. Tüm bunların yanında sistemin
çalışmasındaki gürültü oranı yok denilecek kadar azdır.
35
5. SONUÇ
Projemizin ilk düşünüldüğü, yapılmaya karar verildiği ve tasarımına başlandığı andan
itibaren önümüze bir takım hedefler koyarak, yolumuza bu hedefler doğrultusunda devam
ettik. Çizelge 5.1’de sistemimizin genel olarak, çeşitli koşullarda alınan ve aktarılan sayısal
verileri göstermektedir.
Çizelge 5.1. Sistem genel çıktıları Mekan Gönderilen sms Dijital çıkı ş
0 1 2 3 Röle çıkışı Alınan sms Alınan e-posta
Açık Durum 0 0 0 0 0 Çıkış yok --- Engelli Durum 0 0 0 0 0 Çıkış yok --- Açık Durum 0 0 0 1 0 4 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 0 0 1 0 4 çıkışı aktif --- Açık Durum 0 0 1 0 0 3 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 0 1 0 0 3 çıkışı aktif --- Açık Durum 0 1 0 0 0 2 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 1 0 0 0 2 çıkışı aktif --- Açık Durum 1 0 0 0 0 1 çıkışı aktif --- Engelli Durum 1 0 0 0 0 1 çıkışı aktif --- Açık Görüntü - - - - 1 --- Ilgili fotoğraf Engelli Görüntü - - - - 1 --- Ilgili fotoğraf
Çizelge 5.1’de verilen verilere göre kısa mesajın açık veya engelli ortamlardan
geldiğine bağlı olarak, sistemin çıkışında gösterdiği karakteristik veriler gösterilmiştir.
Çizelge 5.1’de gösterdiğimiz ‘1’ dijital çıkışı ilgili sistemin aktif olduğunu, ‘0’ sayısal
çıkışı ise sistemin pasif olduğunu, çalışmadığını göstermektedir.
Bu verilere de dayanarak projemizin her aşamasında kendimize belirlediğimiz hedeflere
başarıyla ulaşılmıştır.
36
6. YORUMLAR VE DEĞERLENDİRMELER
‘Kısa mesajla sistem kontrolü’ başlıklı projemiz tasarım aşamasından gerçekleştirilip
bitiş aşamasına kadar bizlere pratik anlamda birçok katkı sağlamıştır. Tasarım aşamasında
yapılabilirliği yüksek konu seçimi, uygun malzeme seçimi ve en ucuz şekilde temin etme
gibi hususlarda bize çok önemli bir tecrübe katkısı sağlamıştır. Bu kazanımları sadece
pratik olarak değerlendirmek yanlış olur zira bu proje bizlere teknik açıdan da birçok
yenilik katmıştır. Projenin gerçekleme aşamasında, daha önceki senelerde teorik olarak
gördüğümüz bir takım teknik bilgileri bizzat uygulayıp çalıştığını veya çalışmadığını
gözlemlemek suretiyle teknik kazanımlar sağlamıştır.
Bu proje gerçeklenirken, daha önceki zamanlarda yapılmış veya hala proje kapsamında
olan sistemler de araştırılmıştır. Bu sayede onların eksiklikleri görülmüş ve işlem adımları
buna göre dikkatli bir şekilde atılmıştır. Bizimle aynı hedef uğruna projeler ortaya koyan
diğer sistemlerden bizim en önemli farkımız, görüntülü kontrol anlamında olmuştur. Diğer
sistemler sadece kontrol ile sınırlı iken bizim projemiz kontrol, kumanda ve veri transferi
ile rakiplerini ciddi bir fark yaratmaktadır. Ancak bizim projemizin de eksik yanları yoktur
denilemez. Mesela, sistemimiz gezgin iletişim cihazlarıyla iletişim kurduğu için ilgili GSM
firmalarının kapsama alanları bizim projemizi önemli anlamda etkilemektedir.
Sistemimiz herhangi bir arıza karşısında da kullanıcıya oldukça kolaylık sağlamaktadır.
Olası bir problemle karşılaşıldığında sistemin sayısal döngü verileri bir program
aracılığıyla rahatça takip edilebilmektedir. Ayrıca sistemin sorun teşkil edebilecek
herhangi bir adımına koyacağımız geri dönüş çıkışlarıyla sistemin her anı kontrol altına
alınabilir. Bu sayede problemin hangi noktada meydana geldiği rahatça anlaşılabilir.
Sistemimizin kullanım alanlarına örnek vermek gerekirse; dört ayrı aşamadan oluşan
oto teknik servisleri düşünülebilir. Şöyle ki, araç servise girdiği zaman kontrol amaçlı dört
üniteden geçmek zorunda ise bu aracın üzerine portatif bir geri yansıtıcı koymak suretiyle
her ünitenin girişindeki sensörlerden ilgili dijital çıkışlara sinyal gönderilebilir. Böylelikle
kullanıcı aracının, hangi ünitede olduğunu dünyanın neresinde olursa olsun, hangi ünitede
olduğunu öğrenebilir. Ayrıca aracının bulunduğu bakım ünitesinin kamerasından anlık
görüntü alabilir.
Sistemimize daha ileri bir örnek vermek gerekirse, elektrik üretmek için kullanılan
barajlar verilebilir. Barajlardaki su seviyesini kısa mesaj ile veya görüntülü olarak bilgi
37
alınıp, gerekli su seviyesi mevcut ise yine kısa mesaj yollanarak tribünler açılabilir. Su
seviyesinin düşük olduğu gözlenirse farklı mesaj atarak tribünlerin kapatılması kısa mesaj
ile kontrol altına alınmış olacaktır.
Projemiz yangın, doğalgaz sızıntısı, deprem gibi felaketlere karşı önlem amaçlı da
kullanılabilir. Sadece sisteme bizim harici olarak verdiğimiz dijital giriş gerilimlerini
kullanmak istediğiniz sensörün çıkışlarından almanız yeterli olacaktır.
Bu çalışma yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü günümüzde çok rağbet
görebilecek bir çalışma olmuştur. Her girişimci sorumlu olduğu birimi istediği her an
kontrol altında tutmak ister. Gerektiği zaman müdahale edebilmek ister ve bu kişilerin en
tabii haklarıdır.
Projemizi sadece işletme sahipleri açısından değerlendirmek de yanlış olur. Müşterilere
uyumlu hale getirilebilen sistemimiz ile müşteri teslim ettiği ürün hakkında anlık bilgi
sahibi olabilecektir.
Sistemimizin çalışmasına geniş bir yelpazeden baktığımızda, sistemimizin iş gücü
verimliliğini de artırması beklenmektedir.
38
KAYNAKLAR
[1]. H. M. Deitel ve P. J. Deitel, C: How to Program Third Edition, 5. baskı, M. Zavrak, E. Aksoy ve H. N. Karaca, Ed. İstanbul, Türkiye: C ve C++, 2007.
[2]. J. Albabari ve B. Albabari, C# 4.0, 4. baskı, Amerika, 2007. [3]. V. V. Nabiyev, Algoritmalar, 1. baskı, Ankara, Türkiye, 2007. [4]. A. Kaymaz, C# Programlama Dili ve Yazılım Tasarımı 1. Cilt, 1. baskı, Türkiye,
2011. [5]. J. Sharp, Visual C# 2010, 1. baskı, Amerika, 2010.
39
EKLER
EK-1 Standartlar ve Kısıtlar Formu
40
EK-1 Standartlar ve Kısıtlar Formu
1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Sistem planlandığı gibi eksiksiz gerçeklenmiştir.
Sistem uzaktan kontrole ihtiyaç duyulan her duruma rahatça uyarlanıp kullanılabilir
durumdadır.
2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Uzaktan yapılan otomasyon kolundaki kontrollerin pratik görüntü ile ve kısa mesajla
yapılması sağlanmıştır.
3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Önceki derslerde edinilen teorik bilgilerin bir çoğu uygulamamız ile pratiğe dökülmüştür.
4. Kullandı ğınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir?
Proje tasarım ve gerçekleştirme aşamalarında TS EN ISO 9001, TSE ve ÇEVKO
standartları göz önünde bulundurulmuştur.
5. Kullandı ğınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir?
a) Ekonomi
Sistemimiz en az maliyetle tasarlanmıştır. Fakat bu maliyet hesabı yapılırken sırf
ucuz diye idealden çok uzak cihaz seçiminden kaçınılmıştır.
b) Çevre sorunları:
Projemiz ÇEVKO sertifikasına uyumlu olan cihazlarla tasarlanmıştır.
c) Sürdürülebilirlik:
Uygulamamız çok farklı alanda kolaylıkla kullanılabileceği için kendisine çok
önemli bir pazar oluşturacağı muhakkaktır.
41
d) Üretilebilirlik:
Sistemin seri üretimle birlikte talep miktarını artırması olasıdır. Üretim fizibilitesi
yapılıp uygulamaya karar verildikten sonra rahatlıkla seri üretimi sağlanabilir.
e) Etik:
Gerçeklenen proje mühendislik açısından etiğe uygundur.
f) Sağlık:
Sistemimiz bir tane mobil iletişim cihazının yaydığı kadar radyasyon üretir.
g) Güvenlik:
Sisteme sadece program dahilindeki GSM numarasından kısa mesaj geldiği
zaman aktif olacağından her hangi bir güvenlik problemi içermemektedir.
h) Sosyal ve politik sorunlar:
Sistemin en önemli özelliği zamandan tasarruf etmesidir. ayrıca kişilerin bilgi
sahibi olma haklarına kolayca ulaşabilmeleri açısından kullanışlıdır.
Projenin Adı Kısa Mesajla Sistem Kontrolü
Projedeki Öğrencilerin adları 196128 Habil SEKİBAĞ
196081 Erdem GÜRBÜZ
Tarih ve İmzalar 31.05.2012
42
ÖZGEÇM İŞLER
HABİL SEKİBAĞ
08.02.1989 tarihinde İzmir’ de dünyaya geldi. İlköğretimine İzmir’ de, Nazire Merzeci
İlköğretim Okulu’nda başladı, babasının memuriyetinden dolayı 4 sene Şanlıurfa’ da,
Ziyaettin Akbulut İlköğretim Okulu’nda ve 1 sene Gaziantep’te, Şehit Mahmut Söylemez
İlköğretim Okulu’nda devam ederek ilköğretimini tamamladı. Orta öğretimine Ayten
Kemal Akınal Anadolu Lisesi’nde devam etti. 2006-2007 sezonunda ortaöğretimini
tamamlayarak aynı sene Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği
bölümüne yerleşerek yüksek öğrenimine başladı. Bir yıl yabancı dil hazırlık eğitimi ile
birlikte 5 yıl öğrenim süresi olan bölümün 4. Sınıf öğrencisidir.
Mesleki eğitimini, Gaziantep Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Mikrodev Yazılım ve
Bili şim şirketinde staj yaparak, pratiğe dökme şansı yakaladı.
Erdem GÜRBÜZ
13 Aralık 1987 Kayseri doğumlu. İlk ve orta öğrenimini Kayseri’ de tamamladı. Lisans
öğrenimini ise Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik- Elektronik Mühendisliği
bölümünde sürdürmektedir.