Elektrik Tarife Sınıflarıgelir ve alternatif faturalar – ikinci senaryo (%25 güç bedeli) ..... 33 Tablo 19. Tek bir tüketiciyi cezbeden tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması,

ELEKTRİK TARİFE SINIFLARI

ÇİFT TERİMLİ TARİFE VE TEK TERİMLİ

TARİFE

ERCÜMENT CAMADAN

29 Ocak 2020

1 Elektrik Tarife Sınıfları

ÖNSÖZ

Elektrik tarife sınıfları ve çift terimli tarife hakkında çok fazla soru alıyorum. Bu nedenle herkesin

faydalanabileceği derli toplu bir dokümanı sadece tarife sınıflarına ayırmaya karar verdim.

Elinizdeki dokümanda tarife sınıfları ve çift terimli tarifeye ilişkin çoğu şeyi bulabileceksiniz.

Bedellerin ne için var olduğundan nasıl geliştiğine, nasıl hesaplandığından tarihsel arka planına

çeşitli hususları görme, hatırlama ve değerlendirme fırsatınız olacak. Sanıyorum ki en kapsamlı

tarife sınıfı dokümanı bu oldu.

Bu dokümanın içeriğinin önemli bir kısmı my4e.wordpress.com sayfasında paylaştığımığım

yazılardan alındı. Yine aynı sayfa ve linkedindeki yazılarımdan da faydalanarak hazırlamış

olduğum “Türkiye’de Elektrik Tarifeleri: Kapsamlı Bir Giriş” adlı dokümandaki ilgili bölümleri

de büyük ölçüde buraya aldım. Tabii ki son değişiklikleri dikkate alarak güncellemeler yaptım.

Bir kez daha söylemek isterim ki tüm yazılar İngilizce bir klavyede yazıldı. Bu nedenle bazı yazım

hataları mutlaka vardır. Ayrıca yazılar ikinci bir gözün değerlendirmesinden geçmedi. Tek kişinin

yazdığı ve kontrol ettiği bir metinde hatalar bulunması kaçınılmazdır. Bunları hoşgörüyle

karşılarsanız sevinirim.

Sizlerden beklentim görüş ve önerilerinizi bana iletmeniz.

Saygılarımla

29 Ocak 2020

Elektrik Tarife Sınıfları

2 E.Camadan

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ........................................................................................................................................... 1

İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................. 2

ŞEKİLLER LİSTESİ ................................................................................................................... 3

TABLOLAR LİSTESİ.................................................................................................................. 4

1. Giriş ........................................................................................................................................ 5

2. Mevcut uygulama .................................................................................................................. 6

2.1. Tüketiciler istedikleri tarife sınıfını seçebilir mi? ....................................................... 6

2.2. Tarife sınıfı değiştirilebilir mi? ..................................................................................... 6

2.3. Çift terimli tarife sınıfındaki tüketicinin sözleşme gücü ne zaman değiştirilebilir? 6

3. Tüketicilerin tarife sınıfı seçimine ilişkin örnek hesaplama.............................................. 8

4. Yakın geçmişten notlar ....................................................................................................... 11

5. Çift terimli tarife ne kadar elektrik tüketildiğinde tek terimli tarifeye göre daha

avantajlı? 2009’dan günümüze bir inceleme ........................................................................ 12

5.1. 2016 yılı ve sonrası ........................................................................................................ 12

5.2. 2012 yılının dördüncü çeyreği ve sonrası ................................................................... 14

5.3. 2011 yılı ve sonrası ........................................................................................................ 16

5.4. 2009 yılı ve sonrası ........................................................................................................ 18

6. Çift terimli elektrik tarifesi hakkında 2019 yılıve sonrasındaki değişiklikler

doğrultusunda gruplar bazında bir değerlendirme ............................................................. 20

7. Tarife sınıflarının belirlenmesine ilişkin örnek bir hesaplama ....................................... 22

7.1. Varsayımlar ................................................................................................................... 22

7.2. Tüketim ve güç: öngörü ve gerçekleşme ..................................................................... 22

7.3. Tek terimli dağıtım tarifesi (enerji) ............................................................................ 24

7.4. Tek terimli dağıtım tarifesi (güç) ................................................................................ 26

7.5. Zorunlu çift terimli dağıtım tarifesi (% 50 güç – % 50 enerji) ................................ 27

7.6. Tercihli çift terimli dağıtım tarifesi (gelirin yüzde 25’inin güçten alınması hedefi)

............................................................................................................................................... 30

7.7. Tercihli çift terimli dağıtım tarifesi (gelirin yüzde 50’sinin güçten alınması hedefi)

............................................................................................................................................... 36

7.8. Şirket ya da düzenleyici kurum hangi alternatifi seçmeli?....................................... 37

7.9. Değerlendirme ............................................................................................................... 38

8. Sonuç .................................................................................................................................... 39


ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1. 1 kW'lık güç için çift terimli tarifenin daha avantajlı olması için gereken aylık minimum

tüketim miktarı (2016-2020) ......................................................................................................... 13

Şekil 2. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı

olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2012/4-2020) ............................................ 16 Şekil 3. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçmeyen bir sanayici için çift terimli

tarifenin daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2011-2020) ......... 17 Şekil 4. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçen bir sanayici için çift terimli

tarifenin daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2011-2020) ......... 18 Şekil 5. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçmeyen bir sanayici için çift terimli

tarifenin daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2009-2020) ......... 19


4 E.Camadan

TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Yürürlükteki güç, güç aşım ve dağıtım bedelleri (Ocak 2020) ........................................ 8 Tablo 2. Tüketimin güce oranı ve tarife sınıfı seçimi (Ocak 2020) ............................................. 10 Tablo 3. 1 kW gücü olan bir tüketici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır değerin

hesaplanması ................................................................................................................................. 12

Tablo 4. 1 kW gücü olan bir tüketici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu aylık

kullanım miktarı (Ocak 2020) ....................................................................................................... 13 Tablo 5. 1 kW gücü olan bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır

değerin hesaplanması (2015 ve öncesi) ........................................................................................ 15 Tablo 6. Güç ve dağıtım bedelleri (2019-3 ve sonrası) ................................................................ 20

Tablo 7. Son iki tarifede güç ve dağıtım bedellerindeki artış oranı ............................................. 21 Tablo 8. Tüketicilerin tüketim ve gücüne ilişkin öngörü ve gerçekleşme senaryoları ................ 23

Tablo 9. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir –

birinci senaryo ............................................................................................................................... 24 Tablo 10. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir –

ikinci senaryo ................................................................................................................................ 25

Tablo 11. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir –

üçüncü senaryo.............................................................................................................................. 25

Tablo 12. Birim kW için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir –

birinci senaryo ............................................................................................................................... 26 Tablo 13. Birim kW için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – ikinci

senaryo .......................................................................................................................................... 27

Tablo 14. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – birinci senaryo ..... 28 Tablo 15. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – ikinci senaryo ...... 29 Tablo 16. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – üçüncü senaryo.... 30

Tablo 17. Tek bir tüketiciyi cezbeden tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen

gelir ve alternatif faturalar – birinci senaryo (%25 güç bedeli) .................................................... 32


gelir ve alternatif faturalar – ikinci senaryo (%25 güç bedeli) ..................................................... 33


gelir ve alternatif faturalar – üçüncü senaryo (%25 güç bedeli) ................................................... 34 Tablo 20. Tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen gelir ve alternatif faturalar (%

25 güç bedeli) ................................................................................................................................ 36 Tablo 21. Tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen gelir ve alternatif faturalar (%

50 güç bedeli) ................................................................................................................................ 37


1. Giriş

Bu dokümanda elektrik dağıtım bedelinde tarife sınıfları uygulamasını ele alacağız. Mevcut

uygulamayı inceleyecek, örnek hesaplamalara yer verecek ve yakın tarihteki uygulama

değişikliklerinden önemli olanlara değineceğiz. Muhtemelen tarife sınıfları hakkındaki en

kapsamlı doküman bu doküman olacak. Herkesin faydalanabileceği bir doküman olmasını

hedefliyorum.

Elektrik dağıtım faaliyetinin ne olduğuna değinerek başlayalım. Elektrik Piyasası Kanunu dağıtımı

“elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden nakli” olarak tanımlıyor. Bu nakil

faaliyetinin karşılığı olarak tüketiciler dağıtım bedeli öderler.

Dağıtım bedeli sadece tüketicinin kullandığı enerji üzerinden alınabileceği gibi yalnızca

tüketicinin çekebileceği maksimum enerjiyi gösteren güç üzerinden de alınabilir. İlk durumda

dağıtım bedeli tamamen değişken olup hiç enerji tüketmeyen bir tüketici dağıtım bedeli

ödemeyecektir. İkinci durumda ise dağıtım bedeli tamamen sabit bir bedel olup bir tüketici hiç

elektrik tüketmese de dağıtım bedeli ödemek durumunda kalacaktır. Diğer bir alternatif ise karma

yöntemdir. Karma yöntemde tüketiciye fatura edilen dağıtım bedelinin bir kısmı değişken bir kısmı

sabittir. Diğer bir ifadeyle dağıtım bedelinin bir kısmı güç üzerinden bir kısmı ise kullanılan

enerjiyle orantılı olarak belirlenmektedir.

Türkiye’de dağıtım bedelinde benimsenen iki yöntem değişken dağıtım bedeli uygulaması ve

karma yöntemdir. Yani tüketiciler ya kullandıkları enerjiyle orantılı olarak dağıtım bedeli

ödemektedirler ya da enerji kullanmasalar da sözleşme güçlerine göre aylık bir bedel

ödemektedirler. Karma yöntemde aylık sabit bedele ek olarak tüketiciler kullandıkları enerji

miktarıyla orantılı değişken bir bedel ödemektedirler. Bu ayrım tarife sınıflarını göstermektedir.

Dağıtım bedelinin tüketilen enerjiyle orantılı fatura edildiği uygulama tek terimli tarife sınıfı karma

yöntem uygulaması ise çift terimli tarife sınıfı olarak adlandırılmaktadır. Tarife sınıflarını ilerleyen

bölümlerde daha detaylı inceleyeceğiz.


6 E.Camadan

2. Mevcut uygulama

Tarife sınıfları “Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ile Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife

Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar” (Usul ve Esaslar)’ın1 11 ve 12 nci maddelerinde

düzenlenmektedir.

Çift terimli tarife sınıfında dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi miktarıyla orantılı olarak

dağıtım bedeli alınmakta ve bunun yanı sıra tüketicinin bağlantı anlaşmasında ya da sözleşmesinde

gösterilen güce göre güç bedeli alınmaktadır. Tüketici bağlantı anlaşması ya da sözleşmesindeki

gücü aşarsa aşılan kısım için ayrıca ilave bir güç aşım bedeli ödemektedir. Tek terimli tarife

sınıfında ise sadece dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi miktarı dikkate alınarak dağıtım

bedeli hesaplanmaktadır. Tek terimli tarife sınıfında güç bedeli ya da güç aşım bedeli

hesaplanmamaktadır. Kolaylıkla tahmin edilebileceği üzere aynı zamanda güç bedeli ödenen çift

terimli tarife sınıfında birim dağıtım bedeli tek terimli tarife sınıfındakinden daha düşüktür.

Mesela, 2020 yılının ocak ayı itibarıyla orta gerilimden bağlı sanayicilerden çift terimli tarife

sınıfına tabi olanın ödediği dağıtım bedeli kWh başına 10.18 kr iken tek terimli tarife sınıfındaki

sanayiciler dağıtım bedeli olarak kWh başına yaklaşık 11.24 kr ödemektedir.2

2.1. Tüketiciler istedikleri tarife sınıfını seçebilir mi?

Usul ve Esasların 11 inci maddesine göre darbeli yük çeken sanayi tesisleri ve ark ocakları çift

terimli tarife sınıfına girmektedir. Orta gerilimden bağlı diğer dağıtım sistemi kullanıcıları ise

isterlerse çift isterlerse tek terimli tarife sınıfına girmektedir. Alçak gerilimden bağlı tüketicilere

çift terimli tarife uygulaması bulunmamaktadır.

2.2. Tarife sınıfı değiştirilebilir mi?

Usul ve Esasların yine 11 inci maddesine göre tüketiciler bir takvim yılı içerisinde üç kez tarife

sınıfı değişikliği talebinde bulunabilir. Yazılı olarak dağıtım şirketine yapılan talebin uygun

bulunarak sözleşmenin imzalandığı tarihin içinde bulunduğu fatura dönemini takip eden fatura

döneminden itibaren yeni tarife sınıfı dikkate alınarak faturalar hazırlanır.

2.3. Çift terimli tarife sınıfındaki tüketicinin sözleşme gücü ne zaman değiştirilebilir?

Usul ve Esasların 12 nci maddesine göre art arda iki fatura döneminde sözleşmedeki güç yüzde

10’un üzerinde aşılırsa yeni güce göre sözleşme imzalanması gerekmektedir.3 Tüketicinin güç

1 Usul ve Esasların bir örneği için http://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=Unqu5+ojegY= 2 Tarife tablolarına erişim için: http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari 3 Usul ve Esasların 12 nci maddesinin ikinci fıkrası “Çift terimli tarife sınıfına dahil kullanıcının, birbirini izleyen iki

fatura döneminde talep gücünün %10’unu aşması halinde yeni güce göre sözleşme/ek sözleşme veya anlaşma/ek

anlaşma yapılır.” şeklindedir. Bu fıkrada bir anlam bozukluğu ya da boğukluğu olduğunu düşünüyorum. Eğer yanlış

bir yorumda bulunmuyorsam bu ifadenin bugüne kadar fark edilip düzeltilmemesi ilginç. Ben bu fıkradaki kastın

http://www.epdk.org.tr/Detay/DownloadDocument?id=Unqu5+ojegY=http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari


değişikliği talebinin bulunması halinde de güç değişikliği yapılır. Bir takvim yılı içerisinde en fazla

üç kez güç değişikliği talebinde bulunulabilir.

sözleşmedeki gücün yüzde 10’un üzerinde aşılması olduğunu düşünüyorum. Yanlış bir değerlendirme yapıyorsam

lütfen uyarın.


8 E.Camadan

3. Tüketicilerin tarife sınıfı seçimine ilişkin örnek hesaplama

Tablo 1’de orta gerilimden bağlı tüketicilerin tarife sınıfına göre ödemekle yükümlü olduğu

dağıtım, güç ve güç aşım bedelleri yer almaktadır. Tablo 1’de güç bedeli ve güç aşım bedelinin

gruptan gruba değişiklik gösterdiği görülüyor. Bu yeni bir uygulama. 2019 yılının üçüncü

çeyreğine kadar bu bedeller tüm gruplar için aynıydı.

Tablo 1. Yürürlükteki güç, güç aşım ve dağıtım bedelleri (Ocak 2020)

Abone Grubu

Çift terimli tarife sınıfı Tek terimli tarife sınıfı

Güç bedeli Güç aşım bedeli Dağıtım Bedeli Dağıtım Bedeli

kr/Ay/kW kr/Ay/kW kr/kWh kr/kWh

Sanayi 338.309 676.619 10.179 11.244

Ticarethane 556.388 1112.775 15.864 19.789

Mesken 542.598 1085.197 15.714 19.402

Tarımsal sulama 536.950 1073.900 13.066 16.268

Aydınlatma 553.040 1106.081 15.226 18.994

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 8689 sayılı Kararı

Sözleşme gücü 1500 kW olan iki sanayici için dağıtım bedeli ve (çift terimli tarife sınıfına tabi

ise) güç bedeli toplamından oluşan toplam dağıtım bedelini hesaplayalım. İlk tüketici aylık 702000

kWh elektrik tüketsin. İkincinin aylık tüketimi ise 270000 kWh olsun. Bu durumda

- İlk tüketici

➢ Çift terimli tarife sınıfında ise;

▪ (1500*338.39)/100 = 5075 TL güç bedeli ödeyecektir.

▪ (702000*10.179)/100 = 71457 TL dağıtım bedeli ödeyecektir.

▪ Güç aşımı olmaması halinde toplam 76531 TL bedel ödeyecektir.

▪ Örneğin, 200 kW’lık bir güç aşımı söz konusu ise (200*676.62)/100 = 1353 TL güç aşımı

bedeli ödenecektir. Bu durumda ödenen toplam bedel 76531 TL + 1353 TL = 77884 TL

olacaktır.

▪ 300 kW’lık bir güç aşımı söz konusu ise (300*676.62)/100 = 2030 TL güç aşımı bedeli

ödenecektir. Toplam bedel 76531 TL + 2030 TL = 78561 TL olacaktır.4

➢ Tek terimli tarife sınıfında ise;


Bu tüketici için, güç aşımı yapılmadığı takdirde, çift terimli tarife tek terimli tarifeye göre daha

avantajlıdır.

İkinci tüketici

4 Yuvarlamalar nedeniyle rakamlarda 1 TL’lik oynamalar olabilir.





▪ Güç aşımı olmaması halinde toplam 32558 TL ödeyecektir.


ödenecektir. Toplam bedel 32558 TL + 1353 TL = 33911 TL olacaktır.



Bu tüketici için tek terimli tarife çift terimli tarifeye göre daha avantajlıdır.

Şimdi de sözleşme gücü 1000 kW olan iki ticarethane için dağıtım bedeli ve (çift terimli tarife

sınıfına tabi ise) güç bedeli toplamından oluşan toplam dağıtım bedelini hesaplayalım. İlk tüketici

aylık 500000 kWh elektrik tüketsin. İkinci tüketicinin aylık tüketimi 110000 kWh olsun.

- İlk tüketici




▪ Güç aşımı olmaması halinde toplam 84884 TL ödeyecektir.





Bu tüketici için, çok ciddi bir güç aşımı yapılmadığı takdirde, çift terimli tarife tek terimli tarifeye

göre daha avantajlıdır.

İkinci tüketici




▪ Güç aşımı olmaması halinde toplam 23014 TL bedel ödenecektir.




10 E.Camadan



Bu tüketici için tek terimli tarife çift terimli tarifeye göre daha avantajlıdır.

Örneklerden de anlayabileceğiniz gibi saatlik ortalama tüketiminin sözleşme gücüne oranının daha

düşük olduğu hallerde çift terimli tarifenin avantajı azalmakta belli bir değerden sonra tek terimli

tarife avantajlı olmaktadır. Şimdi de, güç aşımının olmadığı durumda, tüketiciler için çift terimli

tarifenin daha az maliyet getirdiği sınır değerleri basit cebirsel hesaplamalarla bulalım.

Basitleştirmek için sözleşme gücü 1 kW olan bir sanayiciyi düşünelim. Bu tüketici çift terimli

tarifeden elektrik kullanırsa her ay 338.31 kr güç bedeli ödeyecektir. Ayrıca kullandığı elektrik

(kWh) miktarının çift terimli tarife için onaylanan dağıtım bedeliyle çarpılması suretiyle bulunan

dağıtım bedelini ödeyecektir. 30 günlük bir ayda 720 saat vardır. Saatlik ortalama kullanımın

sözleşme gücüne hangi oranından itibaren çift terimli tarifenin avantajlı olacağını sanayi abonesi

için bulalım.

x kullanım oranı olmak üzere;

-Çift terimli tarifede toplam bedel = 338.31 + 720x*10.179

-Tek terimli tarifede toplam bedel = 720x*11.244

sınır kullanım oranı (x) =338.31/(11.244-10.179)/720 = 0.44

Bir sanayici 720 saatin en az 318’inde elektrik tüketiyorsa çift terimli tarife daha avantajlıdır.

Dolayısıyla ortalama saatlik kullanımın sözleşme gücüne oranı yüzde 44’ün üstünde ise çift terimli

tarife altında ise tek terimli tarife avantajlıdır. Aynı hesabı bütün gruplar için Tablo 2’de yapalım.

Diğer gruplarda, mevcut tarifelere göre (Ocak 2020), saatlik tüketimin sözleşme gücüne oranı

yüzde 19 – 23’ün üzerinde ise çift terimli tarife avantajlıdır.

Tablo 2. Tüketimin güce oranı ve tarife sınıfı seçimi (Ocak 2020)

Abone Grubu

Çift Terimli Tarife Sınıfı Tek Terimli

Tarife Sınıfı

(TT dağıtım bedeli) -

(ÇT dağıtım bedeli)

Ortalama

tüketim/Sözleşme gücü

Güç bedeli Dağıtım bedeli Dağıtım bedeli a b c d=c-b a/d/720

kr/Ay/kW kr/kWh kr/kWh kr/kWh %

Sanayi 338.309 10.179 11.244 1.065 44%

Ticarethane 556.388 15.864 19.789 3.925 20%

Mesken 542.598 15.714 19.402 3.688 20%

Tarımsal sulama 536.95 13.066 16.268 3.202 23%

Aydınlatma 553.04 15.226 18.994 3.768 20%


4. Yakın geçmişten notlar

▪ Bu bölümde belirtilmesi gereken en önemli değişiklik 2016 yılından itibaren uygulanmak

üzere yapılan bir uygulama değişikliğidir. 2016 yılından önce sadece sanayi aboneleri çift

terimli tarife sınıfına dahil olma hakkına sahipti. Diğer tüm tüketiciler tek terimli tarifeden

enerji almak zorundaydı. Darbeli yük çeken sanayi tesisleri ve ark ocakları, bugün de

olduğu gibi, tek terimli tarifeyi tercih etme hakkına sahip değildi. 2016 yılından itibaren

ise orta gerilimden bağlı tüm tüketiciler çift terimli tarifeyi tercih edebilmektedir.

▪ Diğer önemli bir değişiklik 2019 yılında yapıldı. 2019 yılının dördüncü çeyreğine kadar

güç ve güç aşım bedeli tüm gruplar için aynıydı. 2019 yılının son eyreğinde onaylanan

tarifelerde ilk kez güç ve güç aşım bedelleri farklılaştırıldı. Sanayi grubu haricindeki

grupların güç bedelleri yüzde 50 civarında artırıldı. 2020 yılının ilk çeyreğinde de bu

grupların güç ve güç aşım bedeline sanayi grubundaki artış oranının iki katı artış yapıldı.

Bu değişikliği altıncı bölümde daha detaylı inceleyeceğiz.

▪ İlginçtir ki tarife sınıfları özünde dağıtım faaliyetine ilişkin olmasına rağmen 2007 yılından

2013 yılına kadar tarife sınıflarının enerji bedelleri de farklı onaylanmıştır. Çift terimli

tarife sınıfındaki sanayicilerle tek terimli tarife sınıfındaki sanayiciler (tedarikçilerini

seçmedilerse) farklı enerji bedelleri ödemişlerdir. Bu uygulamanın sanayicilerin ikili

anlaşmayla tedarikçi seçme arzularını körelttiğini düşünüyorum.


12 E.Camadan

5. Çift terimli tarife ne kadar elektrik tüketildiğinde tek terimli tarifeye göre daha

avantajlı? 2009’dan günümüze bir inceleme

Üçüncü bölümde halihazırda kullanım oranı ne kadar olunca çift terimli tarifenin tek terimli

tarifeye göre avantajlı olduğu hesaplanmıştı. Bu alt bölümde çift terimli tarifenin tek terimli

tarifeye göre daha avantajlı olması için gereken asgari tüketim miktarları son on yılı kapsayan ters

kronolojik bir çalışma yapılarak gösterilecektir. Bu çalışmayı ters kronolojik bir çalışma olarak

nitelendirmemin nedeni bugünden geçmişe doğru gidilecek olması. Bugüne zaten değindik.

Burada önce 2016 yılı ve sonrası daha sonra 2012’nin son çeyreği ve sonrasındaki dönem

incelenecektir. 2011 ve sonrası ile 2009 ve sonrası incelenen diğer iki dönem. Dönemlerin neden

bu şekilde seçildiği de açıklanacak.

5.1. 2016 yılı ve sonrası

Burada önceki bölümden biraz daha farklı bir yöntem tercih edeceğiz. Çift terimli tarifenin

dezavantajının ortadan kalktığı ve avantajlı olduğu tüketim miktarını bulmak için ödenen aylık

güç bedelinin tek terimli tarife sınıfındakilerin dağıtım bedeli ile çift terimli tarife sınıfındakilerin

dağıtım bedeli arasındaki farkın tüketilen elektrikle çarpımına eşit olduğu noktayı bulmak gerekir.

Burada işleri basitleştirmek için 1 kW’lık gücü olan bir tüketici alalım. Bir ayın 30 gün olduğunu

kabul edelim. Diğer bir ifadeyle aydaki toplam saat sayısı 720’dir. 1 kW gücü olan bir tüketici bir

ayda azami 720 kWh elektrik tüketebilecektir. Bu doğrultuda, çift terimli tarifenin tek terimli

tarifeye göre daha avantajlı olduğu aylık tüketim miktarının nasıl hesaplandığı Tablo 3’te

görülmektedir.

Tablo 3. 1 kW gücü olan bir tüketici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır değerin

hesaplanması

güç bedeli ÇT dağıtım bedeli TT dağıtım bedeli

birim bedel krş/ay/kW krş/kWh krş/kWh

harfsel gösterim a b c

sınır değerin (kWh) hesaplanması a=kWh*(c-b)

Şimdi dördüncü bölümde yapılana ek olarak sanayi, ticarethane ve tarımsal sulama grupları için

çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu tüketim miktarını bulalım. Hesaplama detayları Tablo

4’te görülüyor. Bu tabloda da görüldüğü üzere çift terimli tarifenin tek terimli tarifeye göre daha

avantajlı olduğu sınır değerler abone grubuna göre ciddi farklılık gösteriyor. Çift terimli tarifenin

daha cazip olması için bir sanayicinin 720 saatin en az 318 saatinde elektrik tüketmesi gerekir. Bu

değer bir ticarethane için 141 saatken bir tarımsal sulama abonesi için 168 saat.


Tablo 4. 1 kW gücü olan bir tüketici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu aylık kullanım

miktarı (Ocak 2020)

1 kW gücü olan bir tüketici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır değerin hesaplanması

güç bedeli

ÇT dağıtım

bedeli

TT dağıtım

bedeli

birim bedel krş/ay/kW krş/kWh krş/kWh

harfsel gösterim a b c

sınır değerin (kWh)

hesaplanması a=kWh*(c-b)

sanayi 338.31=kWh*(11.244-10.179), kWh=317.66

ticarethane 556.39=kWh*(19.789-15.864), kWh=141.75

tarımsal sulama 536.95=kWh*(16.268-13.066), kWh=167.69

Şekil 1’de görülüyor ki 2016 yılından 2019 yılının üçüncü çeyreğine kadar ciddi değişiklikler

olmamış. Bir ticarethane için çift terimli tarifenin tek terimli tarifeye göre daha cazip olduğu saat

sayısı bu dönemde 93 ile 99 arasında değişmiştir. Başka bir deyişle 1 kW’lık bir güç için aylık

tüketim miktarı 93 ila 99 kWh’i aştığı zaman çift terimli tarife tek terimli tarifeye göre daha cazip

olmuştur. Bir tarımsal sulama abonesi için sınır değerler 114 ile 121 saat arasında değişmiştir.

Sanayici için bu değerler 338 ile 362 arasında değişmiştir.

Şekil 1. 1 kW'lık güç için çift terimli tarifenin daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim

miktarı (2016-2020)

EPDK sitesindeki tarife tablolarından faydalanılarak üretilmiştir.

0

80

160

240

320

400

480

560

640

720

20

16-

1

20

16-

2

20

16-

3

20

16-

4

20

17-

1

20

17-

2

20

17-

3

20

17-

4

20

18-

1

201

8 N

isan

-Te

mm

uz

201

8-A

ğust

os

201

8-E

ylü

l

20

18-

Ekim

20

19-

1

20

19-

2

20

19-

3

20

19-

4

20

20-

1

kWh

Sanayi Ticarethane Tarımsal Sulama


14 E.Camadan

2019 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren ticarethane ve tarımsal sulama için çift terimli tarifenin

tek terimli tarifeye göre daha cazip olduğu saat sayısı sınır değeri artıyor. Bu artışa 2019 yılının

üçüncü çeyreğinde bu gruplara uygulanan güç bedelinin sanayiye uygulanan güç bedelinden

farklılaştırılarak artırılması yol açmıştır. Aynı dönemse sanayici için sınır değer 318’e düşmüştür.

Şimdi diğer gruplarla sanayi grubu arasındaki farkın nedenini açıklayalım. Evet, bir sanayici için

çift terimli tarife ancak kullanım oranı yüzde 45’e yaklaşırken cazipken yüzde 20 civarındaki bir

oran çift terimli tarifenin bir ticarethane için cazip olması için yeterli. Tarımsal sulama için

kullanım oranı yüzde 23 civarında ya da daha üzerindeyse çift terimli tarife tek terimliye göre daha

avantajlı. Bu farkın teknik bir nedeni var mı? Bildiğim kadarıyla hayır.

2016 yılından önce sadece sanayi abone grubuna çift terimli tarife alternatifi sunuluyordu. 2016

yılından beri orta gerilimden bağlı diğer tüketicilerin de çift terimli tarifeyi seçme hakkı var. Farkın

başlangıçtaki nedenlerinden birisi 2016 yılının başında ilk güç bedeli belirlenirken grup ayrımı

yapılmamış olması ve tüm gruplara aynı güç bedelinin uygulanmasıydı. Oysa ki dağıtım bedelleri

çok farklı. 2019 yılının üçüncü çeyreğinden beri güç bedelleri farklılaştırıldı. Sanayi grubu ile

diğer gruplar arasındaki fark bir nebze azalmış oldu.

Yine çift terimli dağıtım bedeli ile tek terimli dağıtım bedelinin birbirine oranı gruptan gruba çok

farklı. Tarımsal sulama ile ticarethanede çift terimli dağıtım bedelinin tek terimli dağıtım bedeline

oranı birbirine yakın. Bu oran sanayicide daha yüksek. Çift terimli dağıtım bedeli sanayi grubunda

tek terimli dağıtım bedeline oransal olarak daha yakın. Bu durum bu bölümdeki şekiller ve

tablolarda gördüğünüz farkın başka bir nedeni.

5.2. 2012 yılının dördüncü çeyreği ve sonrası

2016 yılı ve sonrasını 2012 yılının dördüncü çeyreği ile 2016 yılı arasındaki dönemden ayıran

temel bir fark var. Daha önce tarife tablolarında ayrı ayrı gösterilen iletim, dağıtım sistem kullanım

ve kayıp-kaçak bedelleri 2016 yılından itibaren dağıtım bedeli adı altında birleştirilmiştir. 2012

yılının dördüncü çeyreğinden 2016 yılının başına kadarki dönemde çift terimli tarife ile tek terimli

tarifeyi kıyaslarken dağıtım bedelinin yanı sıra kayıp-kaçak bedeline de bakmak lazım. İletim

bedeli tüm gruplar için aynı olduğundan kıyaslamalarda bu bedelin dikkate alınması gerekmez.

Artık sadece sanayi abone grubuna bakabileceğimizi hatırlatmama izin verin. Bir önceki bölümde

sanayi grubu dışındakilere çift terimli tarifenin 2016 yılından beri uygulandığını söylemiştik. Bir

hususu daha belirtmem gerek. Çift terimli tarife ile tek terimli tarife 2015 yılı ve öncesinde

dağıtıma gömülü sanayiciler için karşılaştırılmıştır. Bulunan sınır değerler 2009-2015 döneminde

bu grup için geçerlidir. 1 kW gücü olan bir sanayici için çift terimli tarifenin tek terimli tarifeye

göre daha avantajlı olduğu aylık tüketim miktarının hesaplanma biçimi Tablo 5’te görülmektedir.


Tablo 5. 1 kW gücü olan bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır değerin

hesaplanması (2015 ve öncesi)

2012 yılının dördüncü çeyreğinden itibaren gelişim Şekil 2’de gösteriliyor. 2012 yılının dördüncü

çeyreğinde ve 2013 yılının ilk çeyreğinde çift terimli tarifenin daha avantajlı olması için 1 kW güç

için yapılması gereken aylık tüketim yaklaşık 327 kWh. 2013 yılının ikinci çeyreğinde ciddi bir

düşüş var. Artık çift terimli tarifenin daha avantajlı olması için 1 kw güç için 188 kWh aylık

tüketim yeterli. Peki bunun nedeni ne?

Bu farkın nedeni şu: Düzenleyici kurum çift terimli tarifedeki güç bedelinin değişimini sadece

dağıtım sistem kullanım bedeline endekslemişti. Her ne kadar kayıp-kaçak bedeli de şebekeye

ilişkin bir gider olsa da güç bedelinin değişim oranı ile kayıp-kaçak bedelinin değişim oranı

arasında bir ilişki yoktu. 2013 yılının ikinci çeyreğinde dağıtım bedelinde yaklaşık yüzde 43’lük

bir düşüş vardı. Güç ve güç aşım bedellerindeki düşüş oranı da aynıydı. Ancak aynı dönemde

kayıp-kaçak bedeli ciddi oranda artmıştı. Daha da önemlisi daha önce hem çift terimli hem de tek

terimli tarife sınıfına aynı kayıp-kaçak bedeli uygulanıyorken 2013 yılının ikinci döneminde tek

terimli tarife sınıfına daha yüksek kayıp-kaçak bedeli uygulanmaya başlandı. Böylece 2013 yılının

ikinci çeyreğinde çift terimli tarifenin cazibesi bu yeni uygulama nedeniyle artmış oldu. Dönem

içerisinde iki sınıfın kayıp-kaçak bedelleri birbirine yaklaştırılınca çift terimli tarifenin cazibesi

peyderpey azalarak 2015 yılının son çeyreğinde 2012 yılının son çeyreğindekine yaklaşmıştır.

1 kW gücü olan bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olduğu sınır değerin hesaplanması

güç bedeli ÇT dağıtım

bedeli TT dağıtım

bedeli ÇT kayıp-

kaçak bedeli TT kayıp-

kaçak bedeli birim bedel krş/ay/kW krş/kWh krş/kWh krş/kWh krş/kWh harfsel gösterim a b c d e sınır değerin (kWh) hesaplanması a=kWh*(c-b+e-d)


16 E.Camadan

Şekil 2. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı olması

için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2012/4-2020)



2011 yılı ile 2012 yılının üçüncü çeyreğini kapsayan dönemi 2012 yılının dördüncü çeyreğinden

ayıran temel etken enerji tarifeleriyle ilgili. 2012 yılının dördüncü çeyreğinden farklı olarak bu

dönemde dağıtım ve kayıp-kaçak bedellerinin yanı sıra perakende enerji bedelinde de çift terimli

tarife sınıfı ile tek terimli tarife sınıfına farklı bedellerin uygulandığını görüyoruz.

2011 yılından itibaren tedarikçi seçmeyen ve düzenlenen tarifeden elektrik satın alan bir sanayici

için çift terimli tarifenin tek terimliye göre daha cazip olduğu tüketim miktarının gelişimi Şekil

3’te görülmektedir. Evet, artık tedarikçi seçen ve seçmeyen/seçemeyen tüketicileri ayrıştırmakta

fayda var. Bunun nedeni artık onaylanan enerji bedelinin de tarife sınıfına göre farklılaşması.

Şekil 3’te bu alt bölümde incelediğimiz dönemde iki kırılma görüyoruz. Birincisi 2011 yılının son

çeyreğinde. İkincisi 2012 yılının son çeyreğinde. Önce 2012 yılının son çeyreğindeki kırılmaya

bakalım. Üçüncü çeyrekte 1 kW için aylık 178 kWh’lik kullanım ve üstünde çift terimli tarife

avantajlıyken dördüncü çeyrekte çift terimli tarifenin avantajlı olması için 327 kWh’lik tüketim

gerekli. Bu değişimin nedeninin bir önceki bölümden tahmin edebilirsiniz. İki grubun enerji bedeli

2012 yılının son çeyreğinde eşitleniyor. Tek terimli tarife sınıfına tabi bir tüketici daha önce çift

terimle tarife sınıfındakine göre daha yüksek bir enerji bedeli öderken 2012 yılının dördüncü

çeyreğinde bu fark ortadan kalkıyor. Böylece tek terimli tarifenin cazibesi artıyor. Ya da, başka

bir ifadeyle, çift terimli tarifenin cazibesi azalıyor.

0

80

160

240

320

400

480

560

640

720

20

12

-4

20

13

-1

20

13

-2

20

13

-3

20

13

-4

20

14

-1

20

14

-2

20

14

-3

20

14

-4

20

15

-1

20

15

-2

20

15

-3

20

15

-4

20

16

-1

20

16

-2

20

16

-3

20

16

-4

20

17

-1

20

17

-2

20

17

-3

20

17

-4

20

18

-1

20

18

Nis

an

-Te

mm

uz

20

18

-Ağ

us

tos

20

18

-Ey

lül

20

18

-Ek

im

20

19

-1

20

19

-2

20

19

-3

20

19

-4

20

20

-1

kWh


Şekil 3. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçmeyen bir sanayici için çift terimli tarifenin

daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2011-2020)


Peki 2011 yılının dördüncü çeyreğindeki kırılma neden kaynaklanıyor? Bunun nedeni ise kayıp-

kaçak bedeli ile ilgili. İlk üç çeyrekte tek terimli tarifeye daha yüksek bir kayıp-kaçak bedeli

uygulanırken dördüncü çeyrekte her iki tarife sınıfına da aynı kayıp-kaçak bedeli uygulanıyor.

Böylece çift terimli tarifenin cazibesi azalıyor. Bu arada 2011 yılının ilk üç çeyreğinde çift terimli

tarifenin daha cazip olması için 1 kW’lik güç için aylık sadece 61 kWh’lik bir tüketimin yeterli

olduğunu vurgulayıp tedarikçi seçen serbest tüketiciler için yapacağımız kıyaslamaya geçelim.

Beklendiği üzere 2011 yılı ile 2012 yılının ilk üç çeyreğinde tedarikçi seçen serbest tüketiciler için

çift terimli tarifenin cazibesi tedarikçi seçmeyenlere göre daha az. Bunun nedeni bu tüketiciler için

yaptığımız hesapta enerji bedelini devre dışı bırakmış olmamızdır. Düzenlenen tarifelerde çift

terimli ve tek terimli tarife sınıflarına farklı enerji bedelleri onaylansa da özel bir tedarikçi için

tarife sınıfı önemsizdir. Özel bir tedarikçi müşterisinin tarife sınıfına bakmaksızın bir enerji bedeli

önerecektir. Bu nedenle de tedarikçi seçen bir sanayici için çift terimli tarifenin daha avantajlı

olduğu sınır değeri hesaplarken enerji bedeli dikkate alınmamalı.

Şekil 4’te 2011 yılının dördüncü çeyreğindeki artışın nedeni tedarikçi seçmeyen tüketicilerdeki

artışın nedeniyle aynı. İlk üç çeyrekte tek terimli tarifeye daha yüksek bir kayıp-kaçak bedeli

uygulanırken dördüncü çeyrekte her iki tarife sınıfına aynı kayıp-kaçak bedeli uygulanıyor. Çift

terimli tarifenin cazibesinin azalmasının nedeni bu.

0

80

160

240

320

400

480

560

640

7202

01

1-1

20

11

-2

20

11

-3

20

11

-4

20

12

-1

20

12

-2

20

12

-3

20

12

-4

20

13

-1

20

13

-2

20

13

-3

20

13

-4

20

14

-1

20

14

-2

20

14

-3

20

14

-4

20

15

-1

20

15

-2

20

15

-3

20

15

-4

20

16

-1

20

16

-2

20

16

-3

20

16

-4

20

17

-1

20

17

-2

20

17

-3

20

17

-4

20

18

-1

20

18

Nis

an

-Te

mm

uz

20

18

-Ağ

us

tos

20

18

-Ey

lül

20

18

-Ek

im

20

19

-1

20

19

-2

20

19

-3

20

19

-4

20

20

-1

kWh


18 E.Camadan

Şekil 4. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçen bir sanayici için çift terimli tarifenin daha

avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2011-2020)



2009 ve 2010 yıllarını 2011 ve sonrasından ayıran temel özellik kayıp-kaçak bedelinin uygulandığı

tüketicilerle ilgili. 2009 ve 2010 yıllarında tedarikçi seçen serbest tüketiciler kaçağın maliyetine

katlanmamasıdır. 2011 yılından itibaren dağıtımdan bağlı tüm tüketiciler kayıp-kaçak bedelini

ödemekte ve kaybın yanı sıra kaçağın da maliyetine katlanmaktadır. Tarife sınıfına göre değişen

onaylı enerji bedeline kayıp-kaçak bedelinin döneme özgü uygulaması da eklenince bu bölümde

de tedarikçi seçen ve seçmeyen/seçemeyen tüketicileri ayrıştırma gereksinimi ortaya çıkıyor. 2009

yılında tarife sınıflarına farklı iletim ve perakende satış hizmeti bedelleri uygulanmıştır.

Kıyaslamalarda bu husus da dikkate alındı. Ancak etkilerinin çok önemli olmadığını belirtmeliyim.

Tedarikçi seçmeyen tüketicilerle başlayalım. Şekil 3.5’te gördüğümüz şey 2010 yılında çift terimli

tarifenin cazibesinin 2009 yılına göre önemli ölçüde arttığıdır. Bunun nedeni güç bedelindeki ciddi

düşüştür. Aylık 332 kr/kW olan güç bedeli 2010 yılında aylık 140 kr/kW olarak onaylanmıştır.

Şimdi de tedarikçi seçen serbest tüketicileri inceleyip bu bahsi bitirelim. Belki de bu bölümün en

ilginç kıyaslaması bu. Şöyle ki, 2009 yılında tedarikçi seçen sanayicilerin tamamı için tek terimli

tarife cazip. 2009 yılında güç bedeli tek terimli tarife sınıfına uygulanan dağıtım, iletim ve

perakende satış hizmeti bedelleri ile çift terimli tarife sınıfına uygulanan bu bedellerin farkının 720

katından daha yüksek. Bir ayda 720 saat olduğundan çift terimli tarife sınıfı tek terimli tarife

sınıfına göre her zaman daha dezavantajlı. 2010 yılında işler tersine dönüyor. Güç bedeli düşünce

çift terimli tarife bir nebze olsun cazibe kazanıyor. 1 kW için aylık tüketim 333 kWh olunca çift

terimli tarife tek terimli tarifeye göre daha avantajlı oluyor.

0

80

160

240

320

400

480

560

640

7202

01

1-1

20

11

-2

20

11

-3

20

11

-4

20

12

-1

20

12

-2

20

12

-3

20

12

-4

20

13

-1

20

13

-2

20

13

-3

20

13

-4

20

14

-1

20

14

-2

20

14

-3

20

14

-4

20

15

-1

20

15

-2

20

15

-3

20

15

-4

20

16

-1

20

16

-2

20

16

-3

20

16

-4

20

17

-1

20

17

-2

20

17

-3

20

17

-4

20

18

-1

20

18

Nis

an

-Te

mm

uz

20

18

-Ağ

us

tos

20

18

-Ey

lül

20

18

-Ek

im

20

19

-1

20

19

-2

20

19

-3

20

19

-4

20

20

-1

kWh


Şekil 5. 1 kW’lık gücü olan dağıtıma gömülü tedarikçi seçmeyen bir sanayici için çift terimli tarifenin

daha avantajlı olması için gereken aylık minimum tüketim miktarı (2009-2020)


0

80

160

240

320

400

480

560

640

720

20

09

-12

00

9-2

20

09

-32

00

9-4

20

10

-12

01

0-2

20

10

-32

01

0-4

20

11

-12

01

1-2

20

11

-32

01

1-4

20

12

-12

01

2-2

20

12

-32

01

2-4

20

13

-12

01

3-2

20

13

-32

01

3-4

20

14

-12

01

4-2

20

14

-32

01

4-4

20

15

-12

01

5-2

20

15

-32

01

5-4

20

16

-12

01

6-2

20

16

-32

01

6-4

20

17

-12

01

7-2

20

17

-32

01

7-4

20

18

-12

01

8 N

isa

n-T

em

mu

z2

01

8-A

ğu

sto

s2

01

8-E

ylü

l2

01

8-E

kim

20

19

-12

01

9-2

20

19

-32

01

9-4

20

20

-1

kWh


20 E.Camadan

6. Çift terimli elektrik tarifesi hakkında 2019 yılıve sonrasındaki değişiklikler

doğrultusunda gruplar bazında bir değerlendirme

2019 yılının ekim ayından beri güç bedelinin diğer gruplar için farklılaştırıldığını ve bu grupların

güç bedelinin ciddi oranda artırıldığından bahsetmiştik. Şimdi artış oranlarına bir göz atalım.

Oranlar Tablo 7’de mevcut. Dağıtım bedelindeki artış oranı hem çift hem de tek terimli tarifede

tüm gruplar için aynı. 2019 yılının son çeyreğindeki artış oranı yüzde 13.5 ve 2020 yılındaki artış

oranı yüzde 10.5. Çift terimli tarifedeki dağıtım bedelinin tek terimli tarifedekine oranı

değişmediğine göre bu bedelle ilgili olarak tüketicilerin tarife sınıfı tercihini değiştirmesini

gerektiren bir husus yok.

Tablo 6. Güç ve dağıtım bedelleri (2019-3 ve sonrası)

Çift Terimli Tarife

2019-3 2019-4 2020-1

Güç Bedeli

(kr/ay/kW)

Dağıtım bedeli

(kr/kWh)

Güç Bedeli

(kr/ay/kW)

Dağıtım bedeli

(kr/kWh)

Güç Bedeli

(kr/ay/kW)

Dağıtım bedeli

(kr/kWh)

Çift

Terimli

Tek

Terimli

Çift

Terimli

Tek

Terimli

Çift

Terimli

Tek

Terimli

Sanayi 306.2555 8.1106 8.9588 306.0013 9.2073 10.1703 338.3093 10.1794 11.2441

Ticarethane 306.2555 12.6401 15.7671 459.3833 14.3493 17.8991 556.3875 15.8644 19.7890

Mesken 306.2555 12.5200 15.4590 447.9982 14.2130 17.5494 542.5984 15.7136 19.4023

Tarımsal

Sulama 306.2555 10.4101 12.9617 443.3345 11.8178 14.7144 536.9499 13.0655 16.2679

Aydınlatma 306.2555 12.1318 15.1335 456.6196 13.7723 17.1798 553.0403 15.2264 18.9937 http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari bağlantısındaki tarife tablolarından alınmıştır.

Güç bedeline baktığımızda sanayi grubu haricinde büyük bir artış var. 2019 yılının son çeyreğinde

güç bedelleri diğer gruplarda yüzde 45 – 50 oranında artmış. Sanayi grubunda cüzi bir düşüş var.

2020 yılında sanayi grubunun güç bedelinde dağıtım bedelindeki artışa eş bir yükselme var. Diğer

gruplarda güç bedelindeki artış oranı dağıtım bedelindekinin tam iki katı (yüzde 21.12). Güç

bedelindeki değişim sanayi grubu dışındaki gruplarda tercih değişikliği gerektirebilir. Çift terimli

tarifenin daha önce avantajlı olduğu bazı tüketiciler için artık tek terimli tarife daha az maliyet

üretmeye başlamış olabilir. Bu tüketicilerin tarife sınıflarını değiştirmeleri kendileri için daha

mantıklı olacaktır.

http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari


Tablo 7. Son iki tarifede güç ve dağıtım bedellerindeki artış oranı

Bir önceki döneme göre artış oranı

2019-4 2020-1

Güç Bedeli

(kr/ay/kW)

Dağıtım bedeli

(kr/kWh)

Güç Bedeli

(kr/ay/kW)

Dağıtım bedeli

(kr/kWh)

Çift

Terimli

Tek

Terimli

Çift

Terimli

Tek

Terimli

Sanayi -0.08% 13.52% 13.52% 10.56% 10.56% 10.56%

Ticarethane 50.00% 13.52% 13.52% 21.12% 10.56% 10.56%

Mesken 46.28% 13.52% 13.52% 21.12% 10.56% 10.56%

Tarımsal

Sulama 44.76% 13.52% 13.52% 21.12% 10.56% 10.56%

Aydınlatma 49.10% 13.52% 13.52% 21.12% 10.56% 10.56%

http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari bağlantısındaki tarife tablolarından alınmıştır.

Sanayi dışındaki grupların güç bedeline yapılan artış doğru mudur yanlış mı? Artışın bazı

tüketiciler için iyi olmadığı açık. Artışın geneldeki etkisi için bilmemiz gereken bir kısım sayılar

var ki bunlar kamuoyuyla paylaşılmıyor. Çift terimli tarife özünde bir optimizasyon gerektirir ki

tarife daha önce bu optimizasyon dikkate alınmadan belirleniyordu. Mevcut durumda güç bedeli

optimal bedele ulaşmak için mi artırıldı bilmiyoruz. Elimizde daha fazla bilgi olmadan net bir

yorumda bulunmamız zor.

http://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-1327/elektrik-faturalarina-esas-tarife-tablolari


22 E.Camadan

7. Tarife sınıflarının belirlenmesine ilişkin örnek bir hesaplama

Çift terimli tarifeyle ilgili soruların sorulma sıklığı hiç de az değil. Danışmanlık yapanların önemli

gelir kalemlerinin arasında tarife sınıfları ve çift terimli tarifenin de yer aldığı anlaşılıyor. Bu

nedenle çift terimli tarifenin ideal bir dünyada nasıl hesaplandığı üzerinde biraz durulması

gerekiyor. Bu bölümde bunu yapacak ve beş tüketicinin bulunduğu bir sistemde bazı varsayımlar

altında çift terimli tarifeyi birlikte hesaplayacağız.

Düzenleyici kurum ya da dağıtım şirketlerinin çift terimli tarifeyi bu bölümde yer alana benzer bir

yöntemle hesapladığını söyleyemem. Burada, makul çerçevede yapılması gereken hesaplama

basitleştirilerek anlatılıyor. Amaç çift terimli tarifenin ne işe yaradığını göstermek. Yürürlükteki

tarifeler ideal bir çift terimli tarife hesabını yansıtmıyor olabilir. Yine gerçek dünyada çok daha

fazla değişken olduğundan hesabın elle yapılması imkansıza yakın. Bir kısım bilgisayar

programlarının kullanılması gerekir.

7.1. Varsayımlar

Temel varsayımlarımızla başlayalım.

• Sadece beş tüketici var.

• Tek bir tüketici grubu mevcut.

• Bir ana dönem ve üç alt dönemimiz var. Tarife ana dönem için hesaplanıyor.

Faturalandırma bu ana dönemin altındaki üç alt dönem için ayrı ayrı yapılıyor. Ana dönemi

yılın bir çeyreği, alt dönemi bu çeyrekteki her bir ay olarak düşünebilirsiniz.

• Üç senaryomuz var. Birincisinde dağıtım şirketi ya da düzenleyici kurumun tüketim

tahmini tutuyor. İkinci ve üçüncü senaryoda tüketim tahmini ile gerçekleşen tüketim

farklılaşıyor.

• Tüketicinin gücünün dönem içerisinde değişmediğini kabul ediyoruz. Bu nedenle

örneğimizde güçle ilgili bir tahmin hatası söz konusu değil.

• Tüketicinin bir nedenle gücünü aşması halinde güç aşım bedeli uygulanmıyor. Ya da

tüketici güç aşımı yapmıyor.

7.2. Tüketim ve güç: öngörü ve gerçekleşme

Temel varsayımlarımız dahilinde üç senaryoya odaklanalım. Aşağıda üç farklı durum

örneklendiriliyor. Dönemlik öngörü tüm durumlarda aynı. İkinci ve üçüncü senaryoda gerçekleşen

tüketim öngörülenden farklı. Varsayımlarda da belirtildiği gibi tüketicilerin gücünde değişiklik

yok. Senaryolarımızdaki öngörü ve gerçekleşmeleri Tablo 8’de görebilirsiniz.


Tablo 8. Tüketicilerin tüketim ve gücüne ilişkin öngörü ve gerçekleşme senaryoları


24 E.Camadan

7.3. Tek terimli dağıtım tarifesi (enerji)

Şimdi dağıtım bedelinin sadece enerjiye uygulandığını kabul edelim. Düzenleyici kurum ya da

dağıtım şirketi öngörüleri doğrultusunda gelir hedefiyle uyumlu bir birim dağıtım bedeli belirliyor.

Bu bedel birim enerjiye uygulanıyor. Tahmin edeceğiniz üzere her üç durumda da belirlenen bedel

aynı olacaktır. Şirketin topladığı toplam gelir ise değişecektir. Değişimin nedeni ikinci ve üçüncü

senaryoda tüketimin öngörülenden farklı olmasıdır. İlk senaryoda şirket öngördüğü kadar gelir

elde etmektedir. Tablolarla devam edelim.

Birim bedel her üç senaryoda da 1.97 kr/kWh olacaktır (bkz. Tablo 9-11). Bu bedele gelir hedefi

olan 10000 TL’yi toplam kWh olan 507600 kWh’e bölerek ulaşıyoruz. İlk senaryoda toplanan

gelir ile gelir hedefi eşit. Bunun nedeni öngörü ile gerçekleşmenin aynı olması.

Tablo 9. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – birinci senaryo

Tablo 10 ve 11’de de görüldüğü gibi ikinci ve üçüncü senaryolarda gerçekleşen tüketim

öngörülene eşit olmadığından toplanan gelir hedeflenenden farklı. İkinci senaryoda toplanan gelir

hedefin altındayken üçüncü senaryoda toplanan gelir hedefin üstünde.


Tablo 10. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir –ikinci senaryo

Tablo 11. Birim kWh için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – üçüncü senaryo


26 E.Camadan

7.4. Tek terimli dağıtım tarifesi (güç)

Şimdi dağıtım bedelinin sadece güce uygulandığını kabul edelim. Tüketilen enerji tüketicinin

ödediği bedeli değiştirmesin. Güçte tahmin hatası olmadığından tüm senaryolarda gerçekleşen

gelir hedef gelire eşit olacaktır. Biz yine de tüm tabloları bir daha görelim.

Aylık birim güç bedelini hesaplamak için gelir hedefini önce üçe bölüyoruz. Hedefi üçe

bölmemizin nedeni müşterinin faturalandırıldığı üç alt dönemin olması. Daha sonra çıkan rakamı

toplam güce bölüyoruz. 3333 TL’yi toplam güç olan 500 kW değerine böldüğümüzde ulaştığımız

birim bedel güç bedelidir. Tablo 12 ve Tablo 13’te görüldüğü üzere bu bedel her ay için 666.67

kr/kW olacaktır.

Tablo 12. Birim kW için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – birinci senaryo

İkinci senaryoya ilişkin aşağıdaki Tablo 13 bize gösteriyor ki tüketicilerin enerji tüketimi tahmin

edilemese dahi birim bedel enerjiden bağımsız olduğundan gelir hedefine tam olarak ulaşılıyor.

Üçüncü senaryoda da bu durum geçerli. Yer kaplamaması için tabloyu paylaşmayacağım.


Tablo 13. Birim kW için tek terimli dağıtım bedelinin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – ikinci senaryo

7.5. Zorunlu çift terimli dağıtım tarifesi (% 50 güç – % 50 enerji)

Artık çift terimli tarifeye geçebiliriz. İlk önce çift terimli tarifenin zorunlu olduğunu kabul edelim.

Tüketiciler hem güçleri hem de tükettikleri enerji oranında dağıtım bedeli ödesinler. Dağıtım

şirketi gelirinin yüzde 50’sini güçten yüzde 50’sini dağıtılan enerjiden elde etmeyi hedeflesin. Bu

oranın nasıl belirlendiği bu bölümün konusu değil. Biz şebeke giderinin yarısının ayrılan güçle

yarısının dağıtılan enerjiyle ilgili olduğunu varsaymış olalım.

Şirket 10000 TL’lik gelir hedefinin 5000 TL’sini güç bedeli adı altında 5000 TL’sini ise tüketilen

enerjiyle orantılı olarak dağıtım bedeli altında toplasın. Birim güç bedeli artık aylık 333.33

kr/kWh. Bu bedele önce 5000 TL’yi üçe ve sonra çıkan sayıyı toplam güce (500 kw) bölerek

ulaşıyoruz. Birim dağıtım bedeli 0.99 kr/kWh. Bu bedeli 5000 TL’yi 507600 kWh’e bölerek

buluyoruz. Tablo 14-16’nın sonunda hesaplamaları görebilirsniz. Bu arada bir hatırlatma yapalım.

Çıkan bedelleri kuruşa dönüştürdüğümüzden bir de 100’le çarpıyoruz (genel olarak bunun

bilindiğini varsayacağım).


28 E.Camadan

Tablo 14. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – birinci senaryo

İlk senaryoda şirket her zamanki gibi hedef geliri elde ediyor (Tablo 14). İkinci ve üçüncü

senaryolarda hedef gelir ile fiili gelir farklı (Tablo 15-16). Bunun nedeninin öngörülenden farklı

tüketim gerçekleşmesi olduğunu zaten biliyorsunuz. Gelirdeki sapma oranı beklendiği üzere enerji

üzerinden alınan tek terimli dağıtım bedeli uygulamasından daha az. Zaten güç bedelinin ana

amaçlarından birisi işte bu sapmayı asgariye indirmek.


Tablo 15. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – ikinci senaryo


30 E.Camadan

Tablo 16. Zorunlu çift terimli tarifenin hesaplanması ve gerçekleşen gelir – üçüncü senaryo

7.6. Tercihli çift terimli dağıtım tarifesi (gelirin yüzde 25’inin güçten alınması hedefi)

Ülkemizdeki mevcut uygulamaya bir adım daha yaklaşalım. Çift terimli tarifenin tercihe bağlı

olduğu bir sistem kuralım. Tüm tüketiciler isterlerse çift terimli tarifeyi isterlerse enerji üzerinden

hesaplanan tek terimli tarifeyi seçsinler. Açıkçası kimlerin hangi tarife sınıfını seçeceğini önceden

biliyoruz. Yeter ki tüketiciler kendileri için en iyi alternatifi seçsinler. Belirlenen birim bedellerle

çift terimli tarifeyi sadece bazı tüketiciler için avantajlı kılabiliriz. Açacağız.


Önce dağıtım şirketinin gelirini yüzde 25’ini güç bedeli üzerinden almayı hedeflediğini düşünelim.

Böylece dağıtım şirketi 2500 TL’yi tüketim dalgalanmalarından bağımsız olarak her dönem

toplayacaktır. 7500 TL tüketilen enerjiyle orantılı olarak toplanacaktır.

Hatırlayalım. Tek terimli tarifede tüketici sadece tükettiği enerjiyle orantılı olarak bir dağıtım

bedeli ödüyor. Çift terimli tarifede tüketici gücüyle orantılı bir güç bedeli ve tükettiği enerjiyle

orantılı bir dağıtım bedeli ödüyor. Tek terimli tarifedeki birim enerji dağıtım bedeli çift terimli

tarifedeki birim enerji dağıtım bedelinden yüksek olmalı. Çift terimli tarife sınıfındaki tüketici

ayrıca bir güç bedeli ödediğinden birim dağıtım bedeli daha düşük olmalıdır.

İlk önce sadece gücüne oranla tüketimi en yüksek olan tüketiciyi çift terimli tarifeyi seçmeye

zorlayan bir sistem oluşturalım. Bedelleri öyle belirleyelim ki sadece bu tüketici çift terimli tarifeyi

seçsin. Bu tüketici beşinci tüketicidir. Bu tüketici tüketebileceği maksimum enerjini yüzde 80’ini

tüketiyor. Daha doğrusu dağıtım şirketi deneyimleri doğrultusunda bunu öngörüyor.

Güç bedeliyle başlayalım. Şirketin toplamayı hedeflediği güç bedeli toplam hedef gelirin yüzde

25’i olan 2500 TL. Beşinci tüketicinin gücü 150 kW. Daha önce hesapladığımız şekilde birim güç

bedelini hesaplarsak ulaştığımız birim güç bedeli aylık 555.56 kr/kW olur.

Gelelim dağıtım bedeline. Biliyoruz ki beşinci tüketici 2500 TL güç bedeli ödeyecek. Öyle bir

çift terimli dağıtım bedeli seçmeliyiz ki bu tüketici tek terimli tarife yerine çift terimli tarifeyi

seçsin. Bunu nasıl yaparız? Belirlediğimiz tek terimli dağıtım bedeli ile bu tüketicinin tükettiği

enerjiyi çarparsak tüketicinin tek terimli tarifeyi seçmesi halinde ödeyeceği tutarı buluruz.

Tüketicinin çift terimli tarifeyi seçmesi için bu tutarın altında bir tutar ödemesi gerekir. Dolayısıyla

çift terimli tarifedeki birim bedeli şöyle bulabiliriz. Elimden geldiğince basitleştirmeye çalışayım.

1. Tüketicinin tek terimli tarifeyi seçmesi halinde ödeyeceği toplam bedeli buluruz. Tek

terimli dağıtım bedeli 1.97 kr/kWh olmalı. Sadece tek bir tüketiciyi cezbeden bir çift terimli

tarife hedeflediğimizden bu birim bedel daha öncekinin aynısı.

2. Tüketicinin tek terimli tarifeyi seçmesi halinde ödeyeceği toplam bedelden ödeyeceği güç

bedeli olan 2500 TL'yi çıkarırız.

3. Bulduğumuz tutarı tüketicinin tükettiği enerji miktarına (kWh) böleriz.

4. Tüketicinin çift terimli tarifeyi seçmesi için bulduğumuz bedelin çok az düşüğünü çift

terimli dağıtım bedeli olarak belirleriz.

Açıkladığımız basamakları kullandığımızda bulacağımız sınır çift terimli dağıtım bedeli Tablo

1’de de görüldüğü üzere 1.01 kr/kWh'tir. Dağıtım şirketi bu birim bedelin bir tık düşüğünü

belirlerse beşinci tüketici çift terimli tarifeyi seçer. Aşağıdaki tabloda tüm detayları görebilirsiniz.

Gördüğünüz gibi sadece beşinci tüketicinin çift terimli tarifeyi seçmesi mantıklı. Diğer

tüketicilerin tek terimli tarifeyi seçmesi gerekir. Öyle bir tarife yaptık ki sadece bir tüketicinin çift

terimli tarifeyi seçmesini sağladık.


32 E.Camadan

Tablo 17. Tek bir tüketiciyi cezbeden tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen gelir ve

alternatif faturalar – birinci senaryo (%25 güç bedeli)

İkinci ve üçüncü senaryoya da bakalım. Hesaplamalar tamamen aynı. Farklı olan hedef gelir ile

toplanan gelir arasındaki fark (ya da toplanan gelir). Bunun nedenini zaten biliyorsunuz. Tahmin

hatası bazen tüketicinin tercihini dağıtım şirketinin düşündüğünden farklı yapabilir. Senaryo 2'ye

bakalım (Tablo 18). Tüketici öngörülenin altında enerji tükettiğinden artık onun için de tek terimli

tarife avantajlı. Tüketici bu durumu öngörebiliyorsa çift terimli tarife yerine tek terimli tarifeyi

tercih eder. Biz tüketicinin de bunu öngöremediğini varsayıp şimdilik geçelim.



alternatif faturalar – ikinci senaryo (%25 güç bedeli)


34 E.Camadan


alternatif faturalar – üçüncü senaryo (%25 güç bedeli)

Şimdi bir sonraki aşamaya geçelim. Tüm alternatifler için güç bedelini, tek terimli dağıtım bedelini

ve çift terimli dağıtım bedelini hesaplayalım. Tek tüketiciyi cezbetmesini hedeflediğimiz bedelleri

hesaplamıştık. Şimdi iki, üç ve dört tüketiciyi cezbeden çift terimli tarifeler hesaplayalım. Tüm

tüketicilerin seçtiği bir çift terimli tarife neredeyse zorunlu çift terimli tarifeye dönüştüğünden

gücüne göre tüketim oranı en düşük olan tüketici için çift terimli tarifeyi cazip kılmıyoruz. Bir de


bundan sonra tablolarda sadece ilk senaryoya yer vereceğim. Diğerleriyle ilk senaryo arasındaki

fark şu ana kadar yeterince vurgulandı.

İki tüketiciyi cezbeden bir çift terimli tarifeye geçelim. Güç bedelinin hesabı kolay. 2500 TL'yi iki

tüketicinin toplam gücüne bölerek birim bedeli bulabiliriz. İlk tüketicimiz belli: beşinci tüketici.

İkinci tüketicimiz üçüncü tüketici. Bu tüketicinin gücüne oranla kullanımı diğer üç tüketiciden

daha yüksek. Çift terimli dağıtım bedelini bu tüketicinin tüketim ve faturasını dikkate alarak

hesaplamalıyız. Bu tüketicinin tercih ettiği bir çift terimli tarifeyi beşinci tüketici kesinlikle tercih

edecektir.

Demek ki güç bedelini bulmak için 2500 TL'yi 230'a bölmeliyiz. 230 (kW) değeri çift terimli

tarifeyi seçmesini arzuladığımız iki tüketicinin gücünün toplamını gösteriyor. Çıkan sayıya da üçe

bölersek aylık birim güç bedelini buluruz. Bu bedel 362 kr/kW.

Gelelim dağıtım bedellerine. Odaklanmamız gereken tüketici üçüncü tüketici. Bu tüketici çift

terimli tarifeyi seçecek tüketicilerden gücüne göre kullanım oranı daha düşük olanı. Basamak

basamak açıklayalım.

1. Önce tek terimli dağıtım bedeliyle çift terimli dağıtım bedeli arasındaki farkı bulalım. Bu

fark tüketicinin dönem toplamında ödediği güç bedelinin tüketicinin tükettiği enerjiye

bölünmesiyle bulunur. Tüketicinin ödeyeceği güç bedeli 869.57 TL'dir. Bu tüketicinin

tahmin edilen tüketimi 120960 kWh. Dolayısıyla dağıtım bedelleri arasındaki fark yaklaşık

0.72 kuruş olmalı.

2. Şimdi çift terimli dağıtım bedelini bulalım. Enerji üzerinden şirketin 7500 TL toplama

hedefi olduğunu biliyoruz. 2500 TL güç bedeli olarak toplanacak.

3. 7500 TL'den fark için tek terimli tarifeye giren tüketicilerin ödeyeceği fark bedeli toplam

tutarını çıkarırız. Söz konusu üç tüketicinin toplam tüketimi 127440 kWh. Ödeyecekleri

toplam fark bedeli 916 Tl olmalı. 7500'den 916 çıktığında 6584 TL kalır. 6584 TL'yi

toplam enerjiye böldüğümüzde çift terimli dağıtım bedelini buluruz. Bu şekilde hesaplanan

çift terimli dağıtım bedeli 1.30 kr/kWh'tir.

4. Tek terimli dağıtım bedelini bulmak için çift terimli dağıtım bedeline fark bedelini ekleriz.

Ulaştığımız birim bedel 2.02 k/kWh'tir. Hesaplamaların özetini Tablo 20’de görebilirsiniz.

5. Üçüncü tüketicinin çift terimli tarifeyi seçmesi için bulduğumuz çift terimli dağıtım

bedelinin çok az düşüğünü çift terimli dağıtım bedeli olarak belirleriz.

Öyle bir tarife yaptık ki sadece iki tüketicinin çift terimli tarifeyi seçmesini sağladık. Tablo 20’de

üç ve dört tüketicinin çift terimli tarifeyi seçtiği alternatifler de var. Bunların nasıl hesaplandığını

artık biliyorsunuz. İsterseniz pratik yapabilirsiniz.


36 E.Camadan

Tablo 20. Tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen gelir ve alternatif faturalar (% 25 güç

bedeli)

7.7. Tercihli çift terimli dağıtım tarifesi (gelirin yüzde 50’sinin güçten alınması hedefi)

Bir önceki bölümdeki açıklamalar doğrultusunda şirketin gelirinin yüzde 50'sini güç bedelinden

almayı hedeflediğinde hangi bedelleri uygulaması gerektiğini hesaplayabiliriz. Ben bir önceki

bölümdeki detayları tekrarlamayacağım. Sizlerle sadece tabloyu paylaşacağım.

Şunları söyleyelim. Tahmin edeceğiniz üzere artık tek terimli dağıtım bedeli ile çift terimli dağıtım

bedeli arasındaki fark daha yüksek (Tablo 21). Mesela tek tüketiciyi cezbeden bir çift terimli tarife

yapılırsa çift terimli dağıtım bedeli çok düşük olmalı. Bunun nedeni çok yüksek olan güç bedeli.

Eğer beşinci tüketicinin tüketimi toplam tüketimin yarısının altında olsaydı tek tüketiciyi cezbeden

bir çift terimli tarife (gelirin yüzde 50'si güç bedelinden alınacaksa) mümkün olmazdı.


Tablo 21. Tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması, gerçekleşen gelir ve alternatif faturalar (% 50 güç

bedeli)

7.8. Şirket ya da düzenleyici kurum hangi alternatifi seçmeli?

7.6 ve 7.7 numaralı bölümleri hatırlayalım. Birim bedelleri değiştirerek çift terimli tarifeyi seçecek

tüketicileri belirleyebiliyoruz. Elbette ki tüketicilerin kendileri için en iyi alternatifi seçme becerisi

olduğunu kabul ediyoruz. Bir de tüketime ilişkin öngörülerin doğru olduğunu varsayıyoruz.

Tarifeyi belirleyen kurum isterse bir isterse daha fazla tüketici için çift terimli tarifeyi daha düşük

maliyet üretecek şekilde belirleyebilir. Bu alternatiflerde güç bedeli ve dağıtım bedelleri

farklılaşıyor. Bazen tek terimli dağıtım bedeli çok yükselebiliyor.

Tarifeyi belirleyen kurumun cevabını bulması gereken soru şu olmalı. Hangi sınır değerden

itibaren tüketicinin sisteme maliyeti farklılaşıyor? Tek terimli tarife bu tarife sınıfına giren

tüketicilerin sisteme maliyetini yansıtmalı. Çift terimli tarife de bu tarife sınıfına girenlerin

maliyetini vermeli. Çift terimli tarifeye giren tüketicilerin tüketim değişkenliği daha az. Sisteme

maliyetleri daha az olmalı. Maliyet farkını hesaplaması gereken dağıtım şirketidir. Bu farkı en

doğru yansıtan ortalama bedellere altıncı ya da yedinci bölümdeki alternatiflerden hangisi en

yakınsa sınır değer olarak bu alternatif seçilmeli.


38 E.Camadan

7.9. Değerlendirme

Sizlere kötü bir haberim var. Bu bölümü sonuna kadar okuduysanız çift terimli tarifenin mantığı

ile ilgili bazı şeyleri öğrenmiş, hatırlamış ya da sorgulamış olmalısınız. Kötü haberim şu. Mevcut

elektrik tarifeleri belirlenirken bu bölümde örneklendirilen çıkış noktası çok az kullanılıyor. Vakti

zamanında belirlenmiş oranlar belli oranlarda artırılarak çift terimli tarife devam ettiriliyor. İyi

haberimse şu. Çift terimli tarifenin amacının bazı tüketicilerin maliyetlerini düşürmek ve bazılarını

sübvanse etmek olmadığını artık biliyoruz. Temel amaç sisteme olan maliyete göre tüketicileri

gruplayarak maliyeti düşük olanları çift terimli tarifeye sokmak. Bu durum gelirinin bir kısmı

istikrar kaydedeceğinden dağıtım şirketinin de lehinedir. Bir hatırlatma yaparak bitirelim.

Türkiye'de ulusal tarife uygulaması var. Bu nedenle bölge bazında optimizasyon yapmak

imkansız. Ülke geneli için yapılan optimizasyon bazı bölgeler için ideal sonuçları üretmeyebilir.


8. Sonuç

Bu dokümanda tarife sınıflarını ve çift terimli tarife uygulamasını kapsamlı bir şekilde açıklamaya

ve incelemeye calıştık. Tarife sınıfı seçimi tüketicilerin ödeyeceği dağıtım bedelini etkileyen

önemli bir parametre olduğundan bazı tüketiciler için dikkate alınması gereken bir tasarruf kalemi

olabilir. Bu dokümanda işte bu tüketicilerin nelere bakması gerektiğini de tüm detaylarıyla ele

almaya çalıştık. Umarım faydalı olur.


40 E.Camadan


Ercüment Camadan

29 Ocak 2020

my4e.wordpress.com

Documents

Elektrik Tarife Sınıflarıgelir ve alternatif faturalar – ikinci senaryo (%25 güç bedeli) ..... 33 Tablo 19. Tek bir tüketiciyi cezbeden tercihli çift terimli tarifenin hesaplanması,