ELEKTRİK ÜRETİM Yatırım ve Oluşum İnceleme · PDF filemagnes enerjİ

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 1 / 48 Fizik Müh. Fatih ÇELİK

E-mail : [email protected] / Tel: 0532 720 25 55

www.magnesenergy.com

WWW.ENERGY-TIME.COM

www.sehzadeoglu.com

ELEKTRİK ÜRETİM

Yatırım ve Oluşum

İnceleme Raporu

HAZIRLAYAN :

Fatih ÇELİK / Yük. Fizikçi

Tel : +90536 362 54 55

E-Mail : [email protected]

Mayıs-2010

http://www.magnesenergy.com/

http://www.energy-time.com/

http://www.sehzadeoglu.com/

mailto:[email protected]

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



1. YATIRIMIN KONUSU : Yüksek verimli lokal enerji tesisi kurulması,

işletilmesi

enerji tesisinden elde edilen elektrik ve ısı enerjilerinin, kurulduğu alandaki müşterinin ihtiyacı olan

ısı ( buhar –sıcaksu ), soğu ( klima ), elektrik enerjisinin müşteriye pazarlanması ve ticaretinin yapılmasıdır. Hedef Kitle :

Alışveriş merkezleri

Oteller, Rezidanslar, Hastaheneler

İşmerkezleri ( Ticarethaneler)

Toplu konut alanları ( yüksek konutlar , Villa kentler )

Sanayi Tesisleri

Yüksek miktarlı Isı enerjileri tüketen ve elektrik enerjisi tarife fiyatı yüksek olan her türlü işletme

Kurulması planlanan tesis yapıları, Kojenerasyon tesisi ile; Trijenerasyon Tesisi ile; Elektrik enerjisi Elektrik enerjisi Sıcaksu Sıcaksu

Buhar Buhar ………….. Soğu Enerjisi ( Klima – iklimlendirme )

Kojenerasyon Tesislerinin Faydaları ;

Yakıt ekonomisi sağlamaktadır. Enerji maliyetlerini düşürür.

Yüksek enerji dönüşüm verimi ve enerji tasarrufu sağlar.

Dağıtım ve iletim kayıplarını azaltır, Ulusal enerji sistemlerinde iletim ve dağıtım kayıp maliyetleri elektrik enerji fiyatlarını ciddi derecede etkilemektedir. Ülke genelinde ; %10-20 arasındaki hat kaybı, yıllık yaklaşık 2,500 GWsaat enerji kaybı demektir. Bu değer 2000 yılı içerisinde gerçekleşmiş olan elektrik ithalatına eşittir. 2007 yılı kayıpları üretimin %22 oranındadır, yaklaşık €2.7 milyar olarak hesaplanmaktadır. Bu maliyet enerji satış fiyatlarına yansımaktadır. Lokal enerji santralları bu maliyetlerden kurtuldukları için ekonomik ve rekabetçi bir elektrik enerjisi fiyatı oluşturmaktadır.

Çevre kirliliğinin azaltılmasına katkıda bulunmaktadır. Kojenerasyon santaralları karbon pazarından ek gelir elde etmektedir 1 mw güce sahip bir kojenerasyon carbon pazarından 50.000 Eur/yıl gelir elde edebilmektedir.

İşletmelere enerji temin güvencesi getirmektedir, işletmelerinde hem şebeke enerjisi ve hemde

kojenerasyon tesisi bulunması, üretim tesisinin enerji kesintilerinden doğan kayıplarını minimize etmektedir.

Lokal enerji santralları, müşterilerine, şebeke elektrik enerji kalitesinden daha yüksek kalitede elektrik enerjisi sunar.

Bölgesel enerji dağıtık sisteminin oluşması, Enerji iletim hatlarına yapılacak yatırımları minimize eder.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



*** NOT : KOJENERASYON İLE İLGİLİ DAHA AYRINTILI AÇIKLAMA VE DURUMU DESTEKLEYEN KANUNLARI İNCELEMEK İÇİN SAYFA 24-47 YE BAKINIZ...

Magnes Enerjinin Farkı nedir; Magnes Enerji geliştirdiği Enerji satış ve uygulama yöntemi ile;

Bilinen konvansiyonel enerji santralarına göre %45- % 68 daha az doğalgaz enerji tüketerek aynı miktarda enerji üretilmesini sağlamaktadır.

Enerji santralının işletmesini sağlayarak ilgili müşterinin kendi işine yoğunlaşmasını, sağlar.

Enerji yatırımı ( ısı kazanları, chiller, emergency dizel jeneratör ), işletme maliyetlerinden kurtulmasını sağlar.

Müşterilere yıllık çalışma saatlerine bağlı olarak ısı enerjilerinde % 5-10-15 ucuz enerji temin etmesini sağlar.

ısı enerji ihtiyaçlarını ısı kazanı ile sağlamaktadırlar, Gaz tüketicisidirler ve gazı verimli kullanmamaktadırlar,

soğu enerjisi için elektrik tüketen chiller ( klima ) sistemi ile sağlamaktadırlar, keza elektrik enerjisi kullanarak soğu enerjisi üretmektedirler, Magnes Enerji kojenerasyon sisteminden elde ettiği atık ısı ile absorsiyon chiller sistemi kullanarak işletmelerin elektrik tüketimlerini %20 ila-%50 arasında azaltmaktadır.

Lokal kojenerasyon uygulaması müşterilerin enerji yoğunluklarını düşürmekte ve enerji verimliliği yasalarına göre bir çok sorumluluğun yerine getirilmesini sağlamaktadır.

Kojenerasyon Enerji tesislerinin, kurulması, işletilmesi, mevzuatı ihtisas gerektirmektedir.

İlk yatırımları yüksek maliyetlidir.

Müşteriler bu yatırımı yapmakta zorlanmaktadırlar

Magnes Enerji’nin geliştirdiği Enerji satış ve uygulama yöntemleri müşterilerden çok olumlu talep görmektedir. Geniş bir pazar mevcuttur. Magnes Enerji bu yatırımların geri dönüş süresini 1,5 -3 yıl arası hesaplamaktadır. Enerji sektöründe bu seviyede Yatırımın geri dönüş uygulaması bulunmamaktadır.

Kriz sonrası, mal ve emtia piyasasının ötelenmiş talebi, neticesinde enerji ihtiyacındada normal artış seviyesinden farklı enerji talebi artışı kaçınılmazdır. Ulusal bütçenin açık vermesi ve hızlı enerji talebi Elektrik Enerjisi fiyatlarını yukarılara taşıyacaktır. Keza global kriz sonrası, kriz öncesinde olduğu gibi enerji üreten santraların teslim sürelerini ve fiyatlarında artışlar olması kaçınılmaz görünmektedir??

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



ÇÖZÜM NEDİR? Gaz motorlu kojenerasyon santralarının uygulanmasıdır. Emergency dizel jeneratörleri yedek olarak binalarımızda bulunduruyoruz. Oysaki bu jeneratörler elektriği 5-7 kat daha pahalı üretiyor ve sadece elektrik kesintilerinde efektif olmaktadır. Bir anlamda ölü yatırımlardir. Enerji kesintilerininde sıklıkla yaşanacağını düşünüyorsak lokal gaz motorlu kojenerayon santralları ile sürekli enerji ucuz enerji temin etme akılcı çözüm olacaktır. Kojenerasyon santralları diğer büyük santrallara göre hızlı ve pratik kurulmaktadır. Büyük santraların yapım inşaat süreleri 4 yıl gibi bir süreç alırken, kojenerasyon santralları 6-8 ay içersinde işletmeye girebilmektedir. Bu durum kojenerasyon santralarına ilgiyi arttıracaktır. Global kriz öncesi,

Rüzgar santralları 18 ay - 30 ay Teslim süresi

Büyük Santrallar 3 yıl - 5 yıl Teslim Süresi

Kojenerasyon Santralları 12 Ay teslim sürelerine sahiptiler.

Kriz sonrası kojenerasyon santralları 4 ay teslim süresine gelmiş durumdadır. Kriz süresince yapılacak bir yatırım kriz sonrası hızlı bir amortisman sürecini ortaya koymaktadır.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ YATIRIM - OLUŞUM MODELİ Magnes Enerji modelinde 2 temel şirket vardır.

Şirket : Magnes Mühendislik Hizmetleri San. Ticaret Limited Şirketi

Şirket : Magnes Enerji Üretim A.Ş. Magnes Üretim Şirketi ,

Piyasada müşterilerine Enerji türevlerini satmak için kurulmuştur.Temel amacı budur.

EPDK Enerji Üretim lisans alacak, EPDK tarafından denetime tabii olacaktır.

Gerektiğinde Halka arz olabileceği gibi, yukardaki şemadanda görüleceği üzere Alt (ara ) şirketler oluşturup ortaklıklar yapabilecektir.

İştigali gereği;

Isı, soğu, elektrik enerjilerini müşterilerine satacak,

Isı, soğu, müşterilerine satacak, üretilen elektrik enerjisini devlet kurumlarına satabilecektir.

Müşterilerine kendi kojenerasyon cihazlarını kiralayabilecek,

Gerektiğinde kapsamını büyüterek toptan ve parakende enerji ticareti yapabilecektir.

Yukardaki modelleme dikkatli analiz edildiğinde, Yatırımcı Grub Her iki şirkete ortak olduğu gibi aynı zamanda finansör konumundadır.

Yatırımcı Grub, Magnes Enerji Üretim A.Ş. ile Joint Venture mantığına yakın bir ilişki içersindedir.

Yatırımcı Grub, bulduğu finans kaynağının finans maliyetini gelirlerden önce elde edecektir.Bu durum Yatırımcı Grubunun öz kaynakları içinde geçerlidir.

Bu durum Magnes Enerji Üretim A.Ş. bankalar önünde güçlü kılacak ve pazarlık şansını arttıracaktır.

Magnes Mühendislik Hizmetleri San. Ticaret Limited Şirketi,

Magnes Enerji A.Ş. için aşağıda genişçe sıralanmış tüm hizmetleri sağlayacaktır.

Üretici firmalarla Ara Pazarlıkların sağlanması gerektiğinde temsilcilik anlaşmaları oluşturması, bağımsız proje fizibilite raporları hazırlayabilmesi Magnes Enerji Üretim A.Ş. için fayda sağlayacaktır.

Mühendislik şirketi olarak farklı enerji türlerinde ( Rüzgar,güneş) ilgilenecek, farklı müşterilerede hizmet üretebilecektir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ LTD. EKİBİMİZİN HALİ HAZIRDA POTANSIYEL MÜŞTERİ PÖRTFÖYÜN DEN BAZILARI ; Magnes Mühendislik Hizmetleri San. Ticaret Limited Şirketi, Kojenerasyon konusunda halihazırda aşağıda adı geçen firmalara hizmet üretmeye devam etmektedir.

1. Arpaş kuyumculuk; Arpaş kuyumculuk 24.500 m2 kapalı saha fabrika kurmaktadır. Fabrıkanın ısı, soğu (klima ) sistemleri için yaklaşık 4 MW gücünde kojenerasyon santralına ihtiyacı bulunmaktadır. Fizibilite çalışmaları devam etmektedir.

2. Gönen Otel; Gönen otel 20.000 m2 kapalı sahası olan bir otel olacaktır. Otelin ihtiyacı için 2MW-4MW arası bir kojenerasyon sistemi düşünülmektedir. Fizibilite çalışmaları devam etmektedir.

3. Medicine Hastanesi; 1 adet yeni hastane, 1 adet mevcut hastanesi için kojenerasyon talebinde bulunmaktadır. Saha ölçüm ve görüşmeler devam etmektedir. Yaklaşık her biri 1 MW gücünde olacağı düşünülmektedir.

MAGNES ENERJİ MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ SAN. TİCARET LİMİTED ŞİRKETİNIN BAZI GÖREVLERİ: Hizmetler:

Uluslararası Ticaret

PazarAraştırması

Uluslararası Sözleşmeler

Pazar Desteği

Temsilcilik

Teknik Danışmanlık

Mühendislik

Ticari Danışmanlık

BilgiHizmetleri

Hakemlik

Bilirkişilik Hizmetleri

Planlama

Tasarımve Projelendirme

DevreyeAlma Danışmanlığı

ProjeUygulama Denetimi

EnerjiÖlçümleri

Şartnameler Hazırlama

Performans Ölçme ve Değerlendirme

Deneme ve Kabul İşlemleri

İnceleme ve Değerlendirme

İşletme ve Bakım Planlaması

Toplam Enerji Verimliliği

Servis, Bakım ve Onarım

Enerji Üretim ve Dağıtım Lisansı işlemleri

Enerji Üretim ve Dağıtım Eğitimi

Enerji Üretim ve Dağıtım Altyapı Projesi

Enerji Üretim ve Dağıtım Altyapı Tadilatı

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ VE KOJENERASYON SANTRALI UYGULAMA ADIMLARI

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



Farklı Enerji sektörlerinde uygulamar;

Bir Enerji santralı farklı mühendislik disiplinleri altında gerçekleşmektedir. Bir kojenerasyon projesinin gerçekleşmesi yukarda sayılan minumum temel mühendislik çalışmalarından sonra gerçeklenir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ Mühendislik Hizmetleri Ltd’nin ilgilenmeye devam ettiği konular; Rüzgar Enerji projeleri;

Küçük ölçekli vertikal rüzgar türbinleri, Lokal enerji üretmeye uygun olup büyük rüzgar türbinlerinden % 50 daha verimlidir. Büyük Rüzgar türbinleri yüksek maliyetli ve Lisans alma zorunluluğu vardır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından 500 Kw/h kapasiteye sahip olan Rüzgar, güneş santralları lisansa tabi olmadan kurulabilecektir. Vertikal rüzgar türbinlerinin, Enerji verimliliği yasası ile birlikte birçok alanda uygulama bulacağı düşüncesindeyiz. Açık araziye sahip işletmeler ( Tavuk çiftlikleri, maden ocakları, orman içi işletmeler vb.) Şehir içi çatı uygulamaları, Otoban kenarı işletmeler için uygun bir pazarın geliştiğini gözlemliyoruz. Güneş Panelleri: Yoğunlaştırılmış güneş panelleri ile ilgili çalışmalarımız devam etmektedir. Yoğunlaştırılmış güneş panelleri, konvansiyonel Fotovoltaik sistemlerden 2 kat daha verimlidir.

Özellikle çatı üzeri uygulamalarının sektörde geniş ver bulacağına inanıyoruz.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



KOJENERASYON SANTRALI FIZIBILITE ORNEĞI ; Kısa bir fizibilite örneği

Aşağıdaki kısa fizibilite bir müşterimizn saha verilerine dayanılarak elde edilmiştir.

Bu fizibilitasyon 6.400 h/yil – olabilecek en kötü çalişma şartlari icin yapilmistir…

Müşteri verileri ; Bu müşteri elektrik tüketen bir chiller kullanmaktadır. Bu chiller yaklaşık yılda 6 ay çalışmaktadır.

Aynı müşteri yaklaşık 6 aylık dönemde buhar kazanı kullanmakta ve ısınma ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Bu çalışma müşterinin gelir gider dengesine göre yapılmıştır.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



Proje yapım süresi bir yıl kabul edilmiştir. Kredi bir yıl ödemesiz ve işletmeye geçildikten sonra 6 ayda bir ödemeli olarak 4 yıl ödenecek şekilde düzenlenmiştir. 6400 saat çalıma esnasında yıllık gelir :594.240 Eur/yıl olarak tabloda görülmektedir.(*) 6400 saat çalıma esnasında yıllık gelir :297.120 Eur/6 ay bulunur. Kredi tablosunu inceleyecek olursak 6 ayda bir ödemelerimiz : 170.500 Eur/6Ay – 141.625 Eur/6Ay arasında değişkenlik göstermektedir. Kojenerasyon sistemi rahatça taksitlerini ödemekte ve gelirde bırakmaktadır.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



SONUÇ VE ÖNERİLER Yukarda bahsi geçen tüm konular , Enerji sektörüne yeni bir anlayış, yeni bir iş modeli getirmektedir. Herhangi bir konuda bir makine parkı veya ihtiyaçtan doğan birtek kojenerasyon santralı uygulaması yapılıyor olsa idi, bir fizibilitasyon oluşturup, sonucu karara vardırmak ve uygulamak kolay olacaktı. Oysa yukarda tüm bahsedilen uzun vadeli süreklilik isteyen, yatırım değerleri yüksek olan bir iş kolundan bahsedilmekte ve modellenmektedir.

Yatırımcı Grubuna daha fazla konu hakkında bilgi edinebileceği dökümantasyonu sağlamalıdır.

Kanunlar, yönetmelikler, uygulamalar, enerji satış sözleşme taslakları, marketing bilgileri vb.

Sektörde gaz motorlu kojenerasyon sistemlerini gerek kullanıcı olarak, gerekse enerji şirketi olarak bulunan şirketlere ziyaretler düzenlenip Yatırımcı Grubunun konu hakkında görüşlerinin oluşmasına yardımcı olmalıdır.

Yatırımcı Grubu için Magnes Enerjinin dile getirdiği Gaz motorlu kojenerasyon sistemlerinin lokal uygulaması konusunda sunulan bu geniş Enformasyon ile yatırım süreci başlamaya hazırdır.

Öncelikle bir mühendislik şirketi ve buna bağlı gelişen enerji satış şirketi söz konusudur. Bahsi geçen her iki şirketin kurulması sürecinde aşağıdaki yolun izlenmesi daha akılcı görülmektedir.

1. Taraflar temel prensipte yukardaki modelleme konusunda hem fikir olmalıdırlar. 2. Temel prensiplerde ( şirket sorumlulukları, finans modelleri, hisse yapıları vb)

uzlaşabilmelidirler. 3. Yatırımcı Grubu açık ve net şekilde finansal gücü ve yatırım hedef boyutunu belirlemeli

sonradan sürpriz durumlar oluşturmamalıdır. 4. Taraflar oluşturulan bütçeye göre hedeflerini belirleyecek ve buna göre kadrolaşma alt yapı

planlarını oluşturulacaktır. 5. Taraflar uygun bir süre sonunda yukardaki iş modeli doğrultusunda öncelikle Mühendislik

şirketi kurularak, belirli bir alt yapı çalışmasını tamamlayacaktır.

Doğalgaz ve elektrik enerjisi konusunda risk analizleri içeren istatistiki çalışmalar oluşturulacaktır.

Bu durum tarafların teknik ve ticari açıdan birbirlerini tanıması içinde gerekli bir süreç olacaktır.

Şirket içi eğitimler

Katolog broşür internet alt yapısı vb

Yazılı dökümantasyon

Mevcut ve potansiyel Müşterileri ziyarete hazir hale gelinecektir.

6. Oluşan altyapı ve müşteri ön görüşmeleri sonrası Enerji Üretim şirketi kurularak, pazarda Enerji şirketinin faaliyeti sağlanmalıdır.

Saygılarımızla…

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



KOJENERASYON:

Kojenerasyon Nedir..???

Kojenerasyon en genel halde eş zamanlı ısı-güç üretimi olarak tanımlanabilir.Kojenerasyon sistemlerinde gaz ağırlıklı ( doğalgaz, lpg,propan, biogaz, cleargaz vb.) yakıt kullanılarak klasik yollarla elektrik enerjisi üretilmesi ve bu üretim sırasında oluşan ceket soğutma suyu ve çok sıcak baca gazlarının sahip olduğu ısı enerjisi, yardımcı ilave (buhar kazanı, eşanjör vb) sistemlerle değerlendirilerek farklı amaçlara yönelik olarak kullanılır. Bu sayede baca gazları ile doğaya salınacak olan ısı enerjisinin geri kazanılması sağlanır ve yakıt enerjisinden daha fazla yararlanılmış olunur.

Kojenerasyon sistemlerinde toplam verim %80–90 arasındadır. Kojenerasyon sistemlerinde üretilen enerjinin birim maliyeti de oldukça düşüktür. Elektrik ve ısı enerjisinin beraber üretiminin daha verimli olduğu prensibinden hareketle ortaya atılan kojenerasyonun; alternatifi olan elektrik enerjisinin ayrı, ısı üretiminin ayrı üretildiği konvansiyonel sistemlerde verim çok daha düşük olmaktadır.

Geleneksel yollarla elektrik üretiminde ortalama santral verimleri verim %35 civarındadır, kayıplar ise atık ısı veyabaşka şekilde olmak üzere toplam %65’lerdedir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



Bu santrallar enerjinin tüketildiği kullanım noktalarından çok uzak mesafelerdedir. Üretilen elektriğin kullanım yerlerine iletilmesi esnasında yaklaşık %10 ila 25’i esnasında kayıp olarak verilmektedir. Ülkemizde iletim hatları teknolojik alt yapımızın yetersiz olması sonucu standartlar ötesi oluşan kayıp oranları mevcuttur. Kojenerasyon sistemlerinde ise sistemin türüne bağlı olarak iletim kayıplarının da dikkate alınmasıyla birlikte elektrik üretimindeki verim %55’lere kadar çıkabilmektedir. Sistemde elektrik üretimi esnasında ceket soğutma ekipmanlarında oluşan ısı enerjisi ve egzoz gazlarının ihtiva ettiği ısı enerjisi çekilerek atık ısı değerlendirildiğinde toplam verim%90- %96’lara kadar çıkabilmektedir. Elde edilen atık ısı enerjileri konut ısıtma-soğutmasında ya da endüstriyel tesislerde amacına uygun olarak kullanılır.

Büyük enerji santralları tüketim bölgelerinden çok uzak yerlere kurulduğu için elektri enerjisinin iletilmesi için çok uzun mesafelerde iletim hatları yapılması gerekmektedir. İletim hatlarını yapmanın zorluğu, maliyeti ve kayıpları dikkate alınması gereken önemli etkenlerdir. Bunların yanı sıra zor doğa koşulları ve iklim şartları hem iletim hatlarının inşasının, hem de kurulum sonrasında bakım ve olası aksaklıkların tamiri bakımından da olumsuz etkisi de oldukça fazladır. Bu durum kullandığımız elektrik enerjisi faturalarımıza, iletim hattı bedeli, dağıtım hattı bedeli olarak yansımaktadır. Kojenerasyon sistemleri genellikle mümkün olduğunca ısının ve elektriğin kullanıldığı yere yakın kurulduğu için hem daha az kayıp verir. İhtiyaç duyulan enerji miktarına çok yakın kapasitede tasarlanırlar. Konvansiyonel sistemlerde ise olası kayıplar gözönüne alınarak, tüketiciye sunulan enerji miktarının biraz daha üstünde kapasitede, üretim yapan tesisler tasarlamak gerekir. Bu durum daha büyük kapasiteli sistemlerin kurulacağı anlamına gelir. Lokal enerji tesisleri, konvansiyonel sistemlere nazaran ilk kurulum maliyeti açısından avantajlıdır. Tam kapasiteye yakın çalıştırıldıklarından avantajlıdır. işletme maliyetleri açısından avantajlıdır, amortisman açısından avantajlıdır.

Kojenerasyonun ülkemiz açısından kazançları

SÖZ KONUSU DURUMU ÜLKEMİZDEKİ REEL RAKAMLARLA ELE ALIP YORUMLARSAK ;

Türkiye 2007 yılında; 36,5 milyarmetreküp doğalgaz tüketmiştir.

Konutlar %22,2 7,8 milyar metreküp

Sanayi %21,7 7,6 milyar metreküp

Enerji santralları %56,1 19,7 milyar metreküp

Uzak mesafeli enerji santralları;

Santral üretim verimi ortalama verim % 56 kayıp enerji %44

Hat kayıpları ortalama % 22 kayıp enerji %56*%22=%12

Toplam Kayıp enerji =%66

Enerji santraları 19,7 milyar metreküp *%66 = 13 milyar metreküp enerjiyi kayıp enerji olarak doğaya

salmışlardır.

Doğalgazın fiyatını ortalama 250 €/1000 metreküp kabul edecek olursak 3,250 milyar Eur / yıl kaybımız

olmuştur.

Keza konutlarda ve sanayide sadece ısı üretimi için doğalgaz tüketmeyip kojenerasyon ile birlikte ısı üretseydik

yaklaşık 2 milyar Eur / yıl daha kaybımız olmayacaktı.

Sonuç: Türkiye 2007 yılında; 36,5 milyarmetreküp doğalgaz tüketmiştir. Yaklaşık 5 Milyar Eur kayıp Enerjiye bedel ödemiştir. Aynı bedele eşdeğer gazı kojenerasyon tesisinde tüketse idi yaklaşık

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



20-25 milyar Eur kazanc elde edebilecektir. Enerjinin doğası gereği elbette büyük doğalgaz

santralları ve bu kayıplar söz konusu olcaktır. Ancak kojenerasyon sistemlerinin bu pazarda en az % 20

kaybı kazanca dönüştüreceği ve 2020 yılında 2 kat daha fazla doğlagaz tüketeceğimiz dikkate alınırsa

ülkemizin 2020 yılına kadar minumum 100 milyar Eur kaybı olduğu anlaşılmaktadır.

EKİBİMİZ ÜLKEMİZE VE DÜNYAMİZA MAKSİMUM YARAR İLKESİNE GORE ÇALIŞMAYI

ESAS ALDIĞI İÇİN, BU TÜR VERİMLİ ENERJİ SANTRALLERİ İÇİN ÖRGÜTLENMEKTE VE

BİLGİLENDİRME RAPORLARINI BAŞTA BAKANLIK OLMAK ÜZERE, HER KESMİ

BİLİNÇLENDRMEK İÇİN ÇALIŞMAKTADIR.

Kojenerasyon tesisi tasarlanması ve local kullanım sonrası fazla enerjinin devlet tarafından alımı

Kojenerasyon sistemlerinde en genel halde iki ana parametre öne çıkmaktadır. Bunlar sistem kurulacak olan tesisin ısı ve elektrik ihtiyaçlarıdır. İhtiyaç duyulan elektrik enerjisi miktarından fazlasının üretilmesi durumunda yasal düzenlemelerin ve dağıtım şirketi (pmum) ile yapılabilecek anlaşmaların elverdiği oranda ihtiyaç fazlası miktar dağıtım şirketine satılabilir. Bunun aksi olması durumunda ise eksik kalan enerji miktarı ulusal dağıtım şirketinden temin edilmektedir. Eğer kojenerasyon tesisi ihtiyaç duyulan ısı ihtiyacının tamamının karşılanması üzerine tasarlanırsa birinci durum ortaya çıkacaktır.

Eğer tasarlanan sistem gerekli ısı ihtiyacını karşılayamıyorsa bu durumda da ekboylerler ve ısı kazanları sisteme dâhil edilmek sureti ile fazladan yakıt yakılarak bu sorun giderilebilmektedir.

Kojenerasyonun Faydaları En genel haliyle kojenerasyon sistemlerinin yararları şu şekilde sıralanabilir:

1- Enerjinin taşınmasında ve kullanımında kayda değer şekilde verim artışı sağlar. 2- Doğaya eşdeğeri olan sistemlere göre daha az zararlı emisyon yayarlar. 3- Özellikle sera etkisinin ana sebebi olarak gösterilen karbondioksit (CO2) yayımında azalma

görülür. 4- Geniş bir yelpazede bakıldığında enerji maliyeti açısından önemli oranlarda tasarruf sağlar

bunun yanı sıra endüstriyel açıdan karlılık getirir ve domestik kullanım amacıyla ısı elde edilmesini sağlar

5- Elektrik üretim şekli ve yeri açısından alternatif çözümler üreterek sistem kurulacağı yerdeki gereksinimi sağlayacak kadar kapasitede kurulur, iletim ve dağıtım kayıpları elemine edilmiş olur, yüksek verimlere ulaşılabilir ve sistemin işletmesinde esneklik sağlar.

6- Enerjinin lokâl bölgelere ulaştırılmasında ve elektrik kullanımının genelinde emniyeti artırır. Kojenerasyonla lokâl olarak faydalanılması tüketicilerin elektriksiz ya da ısı enerjisi bakımından yetersiz kalması riskini azaltır ve enerji kullanım konforunu artırır. Bunların yanı sıra yakıt bakımından dışa bağımlılığı azaltır.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Fizik Müh. Fatih ÇELİK


7- Enerji üretimi ve enerji kaynaklarının değerlendirilmesi açısından yenilikler getirir. Enerji pazarını değerlendirme açısından liberalizasyona farklı bir bakış açısı oluşturur.

Ülkemizin 2020 yılına kadar enerji sektöründe 130 Milyar Eur yatırıma ihtiyacı bulunmaktadır. Büyük enerji santralları büyük sermaye gerektirmektedir. Büyük sermaye bu yatırımı yaparken enerji fiyatlarında istediği bedelleri alırken, siyasi isteklerinide elde etmektedirler. Oysa local enerji santralları 5 bin Eur – 5 milyon Eur ortalama arasında gezmektedir. Yerli sermayedarlarımız bu bedelleri ödeyebilecek güçtedir. Bu durum Enerjide local kojenerasyon pazarının önemli ölçüde gelişeceğinin önemli bir göstergesidir.

8- Enerji kaynaklarının farklı şekilde değerlendirilmesi imkânını sunar. Örneğin biokütlesel yakıtların, atık materyallerin, tarımsal ve üretimsel atıkların, rafineri artıklarının bulunduğu yerlerde değerlendirilebilmesini sağlar. Bu şekilde enerji maliyeti verimliliğini artırır ve bu tür atıkların uygun şekilde arıtılmasına katkıda bulunur

9- Kojenerasyon sistemlerinin yaygınlaştırılması açısından bakıldığında enerji üretim noktalarının sayısı artacaktır. Bu da yeni bir sektör anlamına geldiği için işsizliğin azaltılmasında etkili olacaktır

Kojenerasyon Sistemlerinin Enerji ve Maliyet Kazancı

İyi tasarlanmış ve uygun şartlarda çalıştırılan bir kojenerasyon tesisi birim maliyet farkı ve iki tür enerji çıkışı sağlamasına bağlı olarak konvansiyonel sistemlere nazaran daima daha verimlidir. Isı ve elektrik enerjisi üretmek amacıyla tek tür yakıt kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak maliyet kazancı, kullanılan yakıtın birim enerji maliyeti ile dağıtım şirketinden alınan elektrik enerjisinin birim maliyetine bağlı olarakdeğişmektedir

Ancak, kojenerasyon kurulum kriterlerinin başında atık ısının değerlendirilebilmesi gelmekte olduğu için optimum dizayn yapılabilirse maliyet kazancındaki artış çok daha iyi olmaktadır. Çok basit olarak değerlendirmek gerekirse kojenerasyonun en uygun verimde değerlendirilmesi için yılda ( yıl=8760 saat ) en az 4500 saat çalıştırılması gerekmektedir. Kojenerasyonun karlı olup olmadığını anlayabilmek için bunların yanında elektrik gereksiniminin zamanlaması ve tarifenin zamanlara göre değişiminin bilinmesi de çok önemli bir parametredir. Geri ödeme periyodu 2-5 sene arasında olacak şekilde tasarlanabilen kojenerasyon tesisleri genellikle yatırım için yeterli şartları sağlamış olmaktadır. Magnes Enerji Piyasada daha uzun süre çalışan ve enerjiyi daha pahalı fiyattan tüketen müşterileri hedef kitle olarak belirlemektedir. Bu durumda yatırımın geri dönüş süreleri 1-3 sene arasında değişmektedir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Kojenerasyon Sistemlerinin Çevresel Kazançları Kojenerasyon sistemleri yatırım maliyetinin yanı sıra fosil yakıtların daha verimli kullanılmış olmasına bağlı olarak çevresel açıdan da çok önemli kazanımlar getirmektedir. Örneğin karbondioksit (CO2) ve kükürt dioksit (SO2) salınışının azaltılmasında ciddi faydaları vardır. Kojenerasyon tesisleri karbon pazarından yatırımın amortismanı süresi boyunca gelir elde etmektedir. 1Mw gücünde bir kojenerasyon sistemi yıllık 800.000 eur gelir elde ederken, karbon sektöründen ortalama 50.000 eur/yıl ek gelir elde eder.

Kojenerasyonun Kullanıldığı Yerler Kojenerasyon sistemleri ilk zamanlarında endüstriyel olarak ekseriyetle kâğıt ve kimya endüstrisi olmak üzere büyük oranda eşzamanlı ısı ve güce ihtiyaç duyan işletmelerde kullanılmıştır. Son zamanlarda daha verimli ve gelişmiş sistemlerin ortaya çıkması ve teknolojisinin geliştirilmesi ile birlikte kojenerasyona olan ilgi oldukça artmış ve birçok alanda (üretim endüstrisi, ticari ve konutsal yapılar, bölgesel ısıtma uygulamaları) pratik olarak uygulanmaya başlanmıştır. Kojenerasyonun endüstriyel kullanım alanları * İlaç ve kimya sanayi * Kâğıt, ağaç ve kereste endüstrisi * Distilasyon ve eritme endüstrisi * Seramik sanayi * Tuğla ve çimento sanayi * Gıda endüstrisi * Tekstil sanayi * Madencilik işletmeleri * Petrol rafinerileri * Demir çelik endüstrisi * Motor sanayi * Cam fabrikaları Yapılarda kojenerasyonun uygulanabilirliliği * Bölgesel ısıtma uygulanan yerlerde * Hastaneler * Oteller * Eğitim yapıları (okul ve kampuslar) * Hava alanları ve hapishaneler * Toplu konutlar

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Yenilenebilir enerji kaynakları bakımından kojenerasyonun uygulanabilirliliği

* Tarımsal atıkların bulunduğu çiftlikler * Enerji bitkilerinin yoğun olduğu bölgeler * Kümes hayvanları besleyenyerler ya da mandıralar * Şehir lağım suları atıkları * Evsel çöpler

Türkiye’de Kojenerasyon Türkiye Avrupa, Asya ve Orta Doğunun ortasında enerji köprüsü olma konumunda olup enerjisinin %69’unu ithal ederek karşılamaktadır. Türkiye’de ilk kojenerasyon sistemi 1992 yılında kurulmuştur. 2005 yılına gelindiğinde doğal gazın yaygınlaşmasının sonucu, kojenerasyonla toplam elektrik üretimi 4.3 GWe ulaşmıştır. Kojenerasyon sistemleri başta tekstil sanayi olmak üzere ağırlıklı olarak endüstriyel alanlarda kurulmuştur. Türkiye’de kojenerasyonun kullanımını destekleyen faktörler * Yetersiz elektrik iletim hizmetleri * Sistemde var olan ve oldukça sık yaşanan elektrik kesintileri * Geniş bölgelere yayılmış olan doğalgaz hatları * Elverişli finanssal desteklere ulaşabilme kolaylığı * Türkiye’nin Kyoto Protokolünü kabul eden ülkeler arasında yer alması Türkiye’de kojenerasyon kullanımının olumsuz yönleri * Kojenerasyonla ilgili yasanın uygun şartları sunamıyor olması * Bürokratik zorlukların hem kuruluş hem de üretim esnasında zorlayıcı şekilde olması *Kojenerasyonun tanıtımının yeterince yapılamamış olması ve bunun sonucu olarak faydalarının bilinmiyor olması * Yenilenebilir enerji kaynakları ve kojenerasyon avrupdaki boyutta teşvik ve destek sistemlerinin oluşturulmamış olması .

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



ENERJİ ÜRETİM GÜÇLERİNE GÖRE KOJENERASYON UYGULAMALARI

STİRLİNG MOTORLARI

Stirling motorları dıştan yanmalı motorlar olarak tanımlanmaktadır.

Enerji kaynağı olarak gaz yakıtlardan solar enerjiye kadar çok büyük bir yelpazeye sahiptir. Motorda elde edilen ısı iş yapan akışkan genleştirilerek pistona hareket verir. Daha sonra genleşmiş olan akışkan motorun soğuk bölgesine gönderilir ve burada çalışan pistontarafından tekrar sıkıştırılır. Akışkan buradan tekrar motorun sıcak kısmına gönderilerek çevrim elde edilir. Rejeneratörün genel esprisi sıcak bölge ile soğuk bölge arasındadevri daim yaparak iş yapan akışkana verilen ısının tutularak ikinci çevrimde tekrar ısıvermek için daha az yakıt harcamak istenmesidir.

Stirling motorlarında hareketli parçalar daha az olduğu için oluşan ses seviyesi ve gürültü emisyonu diğer sistemlere göre çok daha azdır. Stirling motorları kapalı devre çalıştığı için ve sistem üretilen ısıyı muhafaza ettiği için teorik hesaplara göre yüksek verimlere sahiptirler. Ancak kullanılan materyallerin getirdiği sınırlamaların; gerçekleştirilen ısı transferinin verime etkisi ve motor dizayn parametrelerinin etkisi sonucunda toplam verim sınırlı kalmaktadır. Stirling motorlarında ısıl uygulamalar; Stirling motorları 1kW – 25 kW arasında güç üretebilecek sistemlerdir. Bu değerleri ilerleyen zamanlarda 100 kWa kadar çıkacağı tahmin edilmektedir. Stirling motorları daha çok ikamet yerlerinde ve portatif uygulamalarda kullanılmak için uygundur.

Almanya market uygulaması

Küçük ebattaki türleri oldukça sessiz ve çevreye son derece duyarlıdır. Stirling motorlarının solar tabakalar kullanılarak fosil yakıtlara hiç ihtiyaç duyulmadan çalışan sistemler haline getirilmesi ve bu tür yakıtların kullanımının oldukça azaltılması muhtemeldir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Farklı Yakıt uygulaması Resimde görülen uygulama Pellet olarak adlandırdığımız ağaç yongalarını kullanan bir enerji santralıdır. Almanya, Kanada ve avrupanın kuzey bölgelerinde sıkça kullanımda olan bir üründür. Dağ evlerinde hem ısı hemde elektrik enerjisi sorununu çözmektedir. Ancak ülkemizde pellet benzeri yakıt türevleri üretilmemektedir. Ormanların bakımlarının yapılması ve sonucunda ortaya çıkan pellet ürünleri ülkemiz içinde ciddi bir Pazar türünü oluşturmaktadır. Keza küçük hayvan çiftliklerinde geniş kullanım alanı bulabilecek bir ürün türüdür.

Stirling motorlarının genel avantajları; Güç ısı oranının düşük olması stirling motorlarını özellikle evsel kullanım için cazip hele getirmektedir. Hareketli parçaların sayısının az olması hem titreşimi azaltmakta hem de motorda kullanılan komponentlerin de az sayıda ve basit yapıda olmasını sağlamaktadır. Yanma olayının sürekli olması sonucu darbeli çalışan motorlara göre daha sessiz çalışma şartları getirmektedir. Dıştan yanmalı olduğu için yakıt seçenekleri bakımından çok yönlü sistemlerdir. Bu durum aynı zamanda anlık olarak ısı kaynağının değiştirilebilmesini mümkün kılmaktadır. Örneğin gündüzleri güneş enerjisinden faydalanarak çalışan bir stirling motoru geceleri de farklı bir kaynaktan beslenerek çalışabilir. Ayrıca işletmelerde ve tarım bölgelerinde sezona göre ortaya çıkan atık maddeler değerlendirilebilir. Stirling motorlarının genel dezavantajları Orta ölçekli santralarla göre maliyeti çok fazladır, Elektrik enerjisinin ulaşımında sorun olan yerlerde alternatif olarak kullanılabilecek bir Pazar yapısına sahiptir. Almanya gibi bir çok Avrupa ülkesinde bilinen ısı kazanı ve kombi üreticilerinin ( Buderus, Weismann vb) ürünleri bulunmakta ve Pazar oluşturmaktadır. Ancak ülkemiz pazarı için erken bir üründür. Güç verimi çok düşüktür. Stirling motorlarının ekonomik performansı Stirling motorlarının ekonomikliği şu an için seri üretim yapılmasına ve kullanımının yaygınlaşmasına bağlıdır. Kapital maliyeti 2000 – 5000 $/KWh arasında değişmektedir. Stirling Motorlu Sistemlerin Maliyetleri



Stirling motorları günümüzde güç üreten sistemlerle rekabet edecek seviyede değildir. İşletme ve bakım maliyetleri de hala tam olarak belirlenebilmiş değildir. Ancak az sayıdaki mevcut stirling motor sistemlerine bakıldığında bu miktarın çok olmayacağı; $ 0.2c - $3.5c/ kWh arasında olacağı tahmin edilmektedir. Stirling motorlarının maliyetinin düşürülmesi için yapılan çalışmalar özellikle tasarım ve konstrüksiyon açısından geliştirmelerin hızla devam edeceğini göstermektedir. MİKRO TÜRBİNLER

Mikro türbinler 25 – 500 kW arasında güç üretebilen küçük ve düşük hızlı jeneratörlerdir. Mikro türbinler uçaklarda ve küçük jet motorlarında kullanılan yardımcı güç ünitelerinden ve araç motorlarında kullanılan turbo şarz sistemlerinden esinlenerek tasarlanmış sistemlerdir.

Türbinle bağlantılı basit bir mil, kompresör ve jeneratörden oluşmaktadır. Mikro türbinler genellikle doğalgaz kullanılarak çalıştırılır. Ancak biyogaz ve dizel de kullanılabilir. Mikro türbinlerde ısıl uygulamalar Mikro türbinlerde ortaya çıkan ısı enerjisi düşük basınçlı buhar üretiminde veya konutlar için sıcak su eldesinde kullanılabilir. Mikro türbinler restoran, otel ve iş merkezleri gibi küçük çaplı ticari yapıların elektrik ve ısı ihtiyacının karşılanması için çok uygun sistemlerdir. Mikro türbinlerin avantajları Mikro türbin sistemleri ticari ve konutsal yapılarda yedek güç ünitesi olarak ya da maksimum güce gerek duyulduğunda yardımcı güç ünitesi olarak kullanılabilirler. Yerel elektrik dağıtım ağına gerek duymadan çalışabilen sistemlerdir. Bu sayede ilk çalıştırma da diğer sistemler gibi elektrik gerekmez. Kojenerasyon sistemlerinde kullanıldığında verim %85 gibi çok yüksek değerdedir. Mikro türbinlerin dezavantajları Elektriksel verimi %20 – 30 arasında düşüktür. Ülkemizdede uygulamaları yapılmış bir üründür. Kullanımı hızla artacağı yönünde görüşlerimiz vardır. Mevcut bilgiler ışığında mikro türbinli sistemlerin maliyetleri

GAZ TÜRBİNLERİ

Birkaç yüz kilovattan yüzlerce megavat kapasitelere kadar güç üretimine elverişli olangaz türbinleri genellikle doğalgazın kalorifik olarak katı ve sıvı yakıtlara göre üç dört kat daha ucuz olması halinde kurulabilecek çok büyük kapasitelerdeki kojenerasyon tesislerinde popüler olan sistemlerdir.

Günümüzde kullanılan modern gaz türbinlerinin elektriksel verimi, şaft milinde ortaya çıkan gücün bir kısmının çevrimi oluşturan diğer elemanlarına verilmesi halinde %28 ila %45 arasında değişmektedir. Gaz türbinlerinin egzoz gazları yaklaşık olarak 540C’de çıkmaktadır ve genellikle ikinci bir alçak basınç jeneratöründe değerlendirilmek üzere veya buhar üretilmesi

amacı ile kullanılabilmektedir. Ülkemizdede buhar ihtiyacı yüksek olan fabrikalarda lokal uygulamalar olarak çokça sayıda uygulanmıştır. Orta ölçekli Enerji (20 MW ve üzeri) Üreten şirketler bu tür Enerji santralları kurmaktadırlar. Ancak günümüz koşullarında amortisman maliyetleri 5 – 7 yıl arasında değişmektedir.

Magnes Enerji Gaz Tribün pazarından ilk hedefte pay almayı hedeflememektedir. Ancak çok özel durumlarda 2 MW paket uygulamalar söz konusu olabilecektir. Gaz türbinlerinde ısıl uygulamalar Basit çevrimli gaz türbinleri genellikle maksimum enerji ihtiyacına göre kurulurlar ya da ısıl amaçlar göz ardı edilerek yedek güç ünitesi olarak kullanılırlar. Kojenerasyon çevrimli gaz türbin sistemleri hem elektrik enerjisi hem de ısı enerjisi üreterek yaklaşık olarak %80 verimde çalışırlar. Yüksek kalitedeki ısı enerjisi buhar üretiminde veya endüstriyel ve ticari yapıların absorpsiyonlu Çillerler kullanılarak soğutulması amacı ile kullanılabilir Egzoz gazlarının açık ortamlarda kullanılmasının mümkün olduğu kurutma süreçlerinde de doğrudan kullanılabilir. Uygun yer olması durumunda bu sistemlerde de buhar



türbininden atılan buhar ısınma amaçlı kullanılarak verim %93’lere kadar çıkarılabilir. Gaz türbin sistemlerinin avantajları Kurulması, buhar türbinlerinden ve yüksek basınçlı buhar boylerlerinden daha kolaydır. Daha küçük alanlara daha az maliyetlerle kurulabilirler. Yüksek kapasitede ve sıcaklıkta buhar üretim imkanı vardır.

MAGNES ENERJİ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------



Gaz türbin sistemlerinin dezavantajları Gaz türbin sistemlerine güvencesi olan ve istikrarlı özellikleri olan yakıtlar kullanılmalıdır. Kısmi yüklerde çalıştırılması durumunda verim düşmektedir. Yüksek rakımlarda ve çevre sıcaklığının arttığı dönemlerde türbin performansı önemli oranda düşmektedir. Gaz türbin sistemlerinin ekonomik performansı Gaz türbinlerinin elektrik üretim pazarında önemli bir yeri vardır. Kurulu gaz türbinli santrallerin toplam yatırım maliyeti $800 - $ 1800 /kWh arasında değişmektedir. Farkın böyle büyük olmasının temel sebebi, gaz türbin boyutlarının ve kapasitelerinin birkaç kilovattan yüzlerce megavata kadar geniş bir yelpaze de olmasıdır. İşletme ve bakım maliyetleri de $c0.3 – $1.0 $c/kWh arasında değişmektedir.

PİSTONLU GAZ MOTORLARI Magnes Enerjinin asıl hedeflediği uygulama alanıdır.

Pistonlu motorlar temelde benzinli ve dizel motorlarla aynı prensibi kullanmaktadır. Silindir hacimleri ve ebatları son derece büyüktür ve kapasitelerine göre değerlendirildiği zaman kilovat başına en düşük maliyetli sistemlerdir. Elektriksel verimleri %45 gibi oldukça iyi değerlerdedir. Pistonlu motorlar; pik yükte elektrik üretimine ihtiyaç duyan işletmelerde veya orta büyüklükteki kojenerasyon sistemlerindekullanılmak için uygundurlar. Pistonlu sistemler genellikle 5MW altındaki kapasitelerde tercih edilmektedir. Pistonlu motorların kojenerasyon sistemlerinde kullanımı açısından en temel dezavantajı ısıl enerjisinin düşük olması ve birden çok yerde ortaya çıkmasıdır. Yakıttan alınan enerjinin yaklaşık üçte biri sıcaklıkları 370 ila 540 oC arasında değişen egzoz gazlarına verilir. Isıl olarak faydalanılabilecek soğutma suyu ya da yağlama yağı gibi diğer ısı kaynaklarının ise sıcaklıkları çok düşüktür. Ceket soğutma suyunun sıcaklığı 80 – 99 C arasında değişmekte iken; yağlama yağının sıcaklığı yaklaşık 70 C intercooler suyu sıcaklığı 35 – 60 C olmaktadır.



Bu sistemlerde kullanılan en yaygın yakıt türü doğalgazdır. Bunun yanında biyogaz, çöp gazı ya da hava gazı gibi diğer yakıtlarda kullanılabilir. Motorlu kojenerasyon sistemlerinde ısıl uygulamalar Pistonlu motorlu kojenerasyon sistemlerinde motorların maksimum soğutma sıcaklıkları düşük olduğu için ısıl verim düşüktür Boyutlarına bağlı olarak ortalama bir pistonlu motor kullanılan kojenerasyon sisteminde egzoz gazlarından faydalanılarak 15 bara kadar buhar, soğutma sistemlerinden yararlanılarak da 85 – 90 C de sıcak su üretilebilir. Eğer soğutma sistemi ve egzoz gaz sistemi beraber değerlendirilmek istenirse 100 C’nin üzerinde kızgın su ve daha yüksek sıcaklıkta buhar elde edilebilir. Egzoz gazları rejenere edilerek karbondioksit üretiminde veya kurutma proseslerinde direk kullanılabilir. Sistemde oluşan atık ısının tamamı sıcak hava üretmek amacıyla da kullanılabilir. Motorlu kojenerasyon sistemleri genellikle kurumsal ortamlarda, binalarda kullanılmaktadır. Motorlu kojenerasyon sistemlerinin avantajları Bütün olarak kojenerasyon sisteminin ilk yatırım maliyeti düşüktür. Değişken yüklerde çalıştırılması gereğinde verim diğer sistemler kadar olumsuz etkilenmez. Geniş uygulanabilme yelpazesi vardır. Devreye alma ilk çalıştırma zamanı 10 – 15 saniye gibi çok kısa bir süredir. Buyüzden yedek güç sistemi olarak neredeyse her yerde motorlu sistemler tercih edilmektedir. Güvenilirliliği diğer sistemlere nazaran çok fazladır. Diğer tüm sistemlerden elektrik üretim verimi yüksektir. Kurumsal ortamlarda ( hastane, Otel, vb.) Elektrik enerjisinin pahalı tarifede olması ve mükemmel ısı tüketim dengesi kurması lokal uygulamalar için vazgeçilmez olarak karşımıza çıkmaktadır. Motorlu kojenerasyon sistemlerinin dezavantajları Çok sayıda hareketli parçaların ve donanımlarının olması bu sistemlere yağlama, soğutma, bakım ve işletme maliyetleri bakımından dezavantaj getirmektedir. İşletme ve bakım maliyetlerinin gaz türbinlerinde $ 7 MWh iken bu sistemlerde $ 10MWh olmasıdır. Ancak işletme güvenilirliği ve verimli olması bu farkı lehine çevirmektedir.



Bakım zamanlarının çok sık olması dezavantajdır. Motorlu sistemlerde an az 1000 saatte en fazla 1600 saatte bir bakım yapılmalıdır. Bu durum yaklaşık 2 ayda bir servis bakımı gerektirmektedir. Motorlu kojenerasyon sistemlerinin ekonomik performansı Motorlu kojenerasyon sistemlerinin tarihine bakıldığında genel olarak ilk yatırım maliyetlerinin düşük olduğu, işletme bakım servislerinin yaygın ve kısmi yüklemelerdeki veriminin de diğer sistemlere nazaran iyi olduğu görülmektedir. En ekonomik kojenerasyon sistemlerinin başında 1kW dan 5 MW a kadar olan küçük ve orta ölçekte kurulmuş motorlu sistemler gelmektedir. Motorlu kojenerasyon sistemlerinin ilk yatırım maliyetleri$ 500 – $ 1,500 arasında değişmektedir.

TÜRKİYEDEN KOJENERASYON UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Hazira 2009 yılında Alışveriş Merkezi hizmete açılmıştır.



Acıbadem Hastahaneleri yaklaşık 2 yıldır kojenerasyon sistemleri ile ihtiyacı olan enerjileri sağlamaktadır. Tesko-Kipa Mart 2009 tarihinde açılışı geçekleşmiştir. Tesko kipa yatırımın geri dönüş süresi 2,2 yıl olarak hesaplanmaktadır. Yukardaki örnekler, yakın tarihli örnekler teşkil etmesi için verilmiştir. Keza MAGNES ENERJİ Üretim A.Ş. nin hedef kitlesi olan alışveriş merkezleri ve hastanelere örnek teşkil etmektedir. Ülkemizde irili ufaklı bir çok hastane bulunmakta, bu hastanelerin bir kısmı öz kaynaklarından pay ayırarak kojenerasyon ünitesini kuracak, bir kısmı ise lokal enerji santralı uygulamalarının kendilerine avantaj sağlayacağını düşüneceklerdir.

GAZ MOTORU KULLANARAK LOKAL ENERJİ SATICILARI Türkiyeden Örnekler



Aliağa Organize Sanayi Bölgesi içersinde bulunan Çakmaktepe Enerji, gaz motorları ile enerji üreten en büyük kuruluşumuzdur. Yaklaşık 250 MW toplam güce ulaşmak üzeredir. Büyük güçlü gaz motorları ile ( 8 MW) eleketrik enerjisi üretmektedir. Belirli gruplar halinde gaz motorlarının ekzos enerjileri buhar enerjisine ve buhar tribünü ile tekrar elektrik enerjisine dönüştürlmekte. Sistemden geriye kalan çürük buhar sanayide kullanılmaktadır. Büyük Gaz tibülü Enerji santrallalarına oldukça verimlidir. Kriz döneminde Organize Sanayi Bölgesinde müşterilerine ektra %10 enerji indirimi ile destek vermiş ve ilgi çekmiştir.





Aşağıdaki haritada mavi renkli uygulamalar gaz motorlu kojenerasyon uygulamalarına örneklerdir. Çorlu -Velimeşe mevkinde bulunan Metemenerji ( Yeni adı : Global Enerji ) lokal gaz motorlu sistemler ile elektrk enerjisi ve ısı enerjisi satış uygulaması için en çarpıcı örneklerdendir. Metemenerji 22 MW kurulu güce sahip olup yaklaşık 3 km buhar boru hat uzunluğu ile çevresindeki fabrikalara buhar ısı enerjisi satmaktadır. Metem Enerji 2. El ( kullanılmış gaz motoru ) 11 adet 2MW gaz motoru daha sisteme ilave etmek üzeredir. Toplam 44 MW güce ulaşmayı hedeflemektedir. Metemenerji İMKB de halka açık bir şirket konumuna gelmiştir.



Yurtdıdışından Örnekler Hollanda;

Yukarda internet sayfasından görmekte olduğunuz şirket hollandada özellikle sera sektörüne lokal gaz motorlu kojenerasyon sistemleri kurmaktadır. Kurduğu seraya elektrik enerjisi, ısı enerjisi ve bitkilerin fotosentez yapabilmeleri için gerekli olan carbondioksit gazlarının satışını yapmaktadır. Karbondioksit gazını gaz motorunun ekzosundan elde etmektedir. Şirket 2002 yılında kurulmuş olup yaklaşık 50 MW enerji santralına sahiptir.



İngiltere;

Yukarda örnek verilen şirket İngiltere, Kanada ağırlıklı olmak üzere, kamu binaları, oteller ağırlıklı olmak üzere Lokal gaz motorlu kojenerasyon uygulayan firmalardan bir tanesidir. Son beş yıl içersinde çok hızlı bir büyüme göstermiştir. Sitesinde Türkçe açılımda bulunmaktadır.



TÜRKİYE ENERJİ TAHMİN SENARYOLARI VE ENERJİ SIKINTISI

Grafik 45 ve Grafik 46’de işletmede olan, inşası

devam eden, lisans almış ve öngörülen tarihlerde

devreye girmesi beklenen ve sisteme ilave edilecek

yeni projelerin üretim kapasitelerinin yıllara göre

gelişimi verilmekte olup işletmede olan, inşası

devam eden ve lisans almış ve öngörülen tarihlerde

devreye girmesi beklenen santralların proje üretim

kapasitesine göre 2014 yılında, güvenilir üretim

kapasitesine göre 2009 yılında enerji talebinin

karşılanamadığı görülmektedir

Sonuç olarak; mevcut sistem, 4319 MW inşa

halinde ve Senaryo 2’ye göre 8599 MW lisans almış

ve öngörülen tarihlerde devreye girmesi beklenen

üretim tesislerinin proje üretimlerine göre 2014

yılından itibaren, güvenilir üretimlerine göre 2009

yılından itibaren enerji talebi (Düşük Talep)

karşılanamamaktadır.

Kaynak: TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI

TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2008 – 2017

Kanun gereği her yıl ; ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - APK DAİRESİ BAŞKANLIĞI TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ 10 YILLIK ÜRETİM KAPASİTE PROJEKSİYONU (2008 – 2017)

hazırlamak ve EPDK ( Enerji Piyasası Denetleme Kurumu )’ya sunmak zorundadır. Bakınız: TEİAS uretimKapasiteProjeksiyonu2008_2017 Söz konusu rapor kısaca ele alınacak olursa; Bahsi geçen raporda 2009 yılı itibarı ile elektrik kesintileri söz konusu olmaktadır. Ekonomik krizin gelmesi ile birlikte, Enerji tüketiminde % 4,7 daralma olmuştur. Ancak ulusal enerji kapasitemizin normal şartlarda dahi %6 fazlası ile sürdürmemiz gerekmekte olduğu dikkate alınacak olursa kriz süresi boyunca Enerji kapasitemiz uç noktasında kullanılmaya devam etmektedir. Kriz sonrası, mal ve emtia piyasasının ötelenmiş talebi, neticesinde enerji ihtiyacındada normal artış seviyesinden farklı enerji talebi artışı kaçınılmazdır. Ulusal bütçenin açık vermesi ve hızlı enerji talebi Elektrik Enerjisi fiyatlarını yukarılara taşıyacaktır. Keza global kriz sonrası, kriz öncesinde olduğu gibi enerji üreten santraların teslim sürelerini ve fiyatlarında artışlar olması kaçınılmaz görünmektedir.

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------


E-mail : [email protected] / Tel: 0532 720 25

ÇÖZÜM NEDİR? Gaz motorlu kojenerasyon santralarının uygulanmasıdır. Emergency dizel jeneratörleri yedek olarak binalarımızda bulunduruyoruz. Oysaki bu jeneratörler elektriği 5-7 kat daha pahalı üretiyor ve sadece elektrik kesintilerinde efektif olmaktadır. Bir anlamda ölü yatırımlardir. Enerji kesintilerininde sıklıkla yaşanacağını düşünüyorsak lokal gaz motorlu kojenerayon santralları ile sürekli enerji ucuz enerji temin etme akılcı çözüm olacaktır. Kojenerasyon santralları diğer büyük santrallara göre hızlı ve pratik kurulmaktadır. Büyük santraların yapım inşaat süreleri 4 yıl gibi bir süreç alırken, kojenerasyon santralları 6-8 ay içersinde işletmeye girebilmektedir. Bu durum kojenerasyon santralarına ilgiyi arttıracaktır. Global kriz öncesi,

Rüzgar santralları 18 ay - 30 ay Teslim süresi

Büyük Santrallar 3 yıl - 5 yıl Teslim Süresi

Kojenerasyon Santralları 12 Ay teslim sürelerine sahiptiler. Kriz sonrası kojenerasyon santralları 4 ay teslim süresine gelmiş durumdadır. Kriz süresince yapılacak bir yatırım kriz sonrası hızlı bir amortisman sürecini ortaya koymaktadır.

KOJENRASYONU DESTEKLEYEN KANUNLAR

Enerji verimliliği Kanunu ( kojenerasyon )

Md 3-1-p: Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak

üretimini,”

Md 8-1-b-3: “Gönüllü anlaşma yapan gerçek veya tüzel kişilerin endüstriyel işletme içinde tükettikleri

enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesislerinde, 9 uncu

maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde

veya hidrolik, rüzgâr, jeotermal, güneş ve biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, enerji

yoğunluğu hesabına dâhil edilmez.”

Md 9-1-a: “Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak

hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından

belirlenen miktarın üzerinde olan projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine bağlı olarak

Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerini

sağlayan kojenerasyon yatırımları, Hazine Müsteşarlığınca yatırım teşviklerinden yararlandırılır.”

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik ve Kojenerasyon Md 4-1-t: “Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak

üretimini,”

Md 10-1-j: “Yenilenebilir enerji, ısı pompası ve kojenerasyon uygulamalarının analiz edilmesi,"

Md 20-1: “Gönüllü anlaşma yapan tüzel kişilerin endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerjiden; atıkları

modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesislerinde, toplam çevrim verimi yüzde

seksen ve üzeri olan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde veya hidrolik, rüzgar, jeotermal,

güneş veya biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, bu tesislerin anlaşma dönemi içinde

işletmeye alınması halinde, bir defaya mahsus olmak üzere enerji yoğunluğu hesabında endüstriyel

işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi miktarından düşülür.”

Md 24-1: “Toplu Konut İdaresi toplu konut projelerinde kojenerasyon ve ısı pompası sistemlerinden ve

güneş enerjisinden yararlanma imkânlarını öncelikle analiz eder. Konut maliyetinin yüzde onunu

geçmeyen uygulamaları yapar.”

Md 29-1: “Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ile 9 uncu

maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 20/2/2001 tarih ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 3

üncü maddesi kapsamındaki uygulamalarda kojenerasyon tesislerinin kullandığı yakıtın alt ısıl değerine

göre hesaplanan toplam çevrim veriminin en az yüzde seksen olması şartı aranır.”

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ve Kojenerasyon Md 2-1-b: “1000 m2’nin üzerinde kullanım alanına sahip binalarda; elektrik, ısı ve sıhhi sıcak su ihtiyacının

kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim imkanlarının araştırılarak, ekonomik

yapılabilirliği olan uygulamalara,”

Md 4-1-v: “Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak

üretimini,”

Md 23-1: Toplam inşaat alanı en az 20.000 m2’nin tasarımında kojenerasyon sistemlerinin uygulama

imkanları analiz edilir. İnşaat maliyetinin yüzde onunu geçmeyen uygulamalar yapılır.”

Elektrik Piyasası Kanunu ve Kojenerasyon Md 1-3-51: “Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak

üretimini,”

Md 1-3-52: “Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında olan

kojenerasyon tesisini,"

Md 3: "Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak

yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden

lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir.”

“Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, kurulu gücü azami beş yüz kilovatlık üretim tesisi ile mikro

kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişiler, lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır. Bu

tüzel kişilerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak

teknik ve mali usul ve esaslar Kurum tarafından çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenir.”

MAGNES ENERJİ

WWW.ENERGY-TIME.COM

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------



Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı ve Kojenerasyon Sistemleri MADDE 22 – (1) Yeni yapılacak olan ve 1.000 m2’nin üzerinde kullanım alanına sahip binalardaki ısıtma,

soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen

karşılanması amacıyla, hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git

gibi fosil olmayan enerji kaynaklı sistem çözümleri tasarımcılar tarafından rapor halinde ilgili idarelere

sunulur. İlgili idare yapı kullanma izni verilmesi safhasında bu raporda sunulan sistem çözümlerinin

uygulamasını dikkate alır.

(2) Yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji sistemleri için birinci fıkrada belitilen raporda tesbit edilen

ilk yatırım maliyeti enerji ekonomisi gözönünde bulundurulmak suretiyle, inşaat alanı 20.000 m2’ye kadar

olan binalarda 10 yıl, inşaat alanı 20.000 m2 ve daha büyük binalarda 15 yılda geri kazanılması durumunda

bu sistemlerin yapılması zorunludur.

(3) Yeni yapılacak binalarda hava, toprak ve su kaynaklı ısı pompası sistemleri için birinci fıkrada belitilen

raporda tesbit edilen ilk yatırım maliyeti enerji ekonomisi gözönünde bulundurulmak suretiyle, inşaat alanı

20.000 m2 ve üstündeki binalarda 15 yılda geri kazanılması durumunda, bu sistemlerin yapılması

zorunludur.

MADDE 23 – (1) Toplam inşaat alanı en az 20.000 m2’nin tasarımında kojenerasyon sistemlerinin

uygulama imkanları analiz edilir. İnşaat maliyetinin yüzde onunu geçmeyen uygulamalar yapılır.

Documents

ELEKTRİK ÜRETİM Yatırım ve Oluşum İnceleme · PDF filemagnes enerjİ