Elektrische installatietechnieken Elektrische installaties 3de graad TSO/BSO Elektrische installatietechnieken Elektrische installaties

Elektrische installatietechniekenElektrische installaties

3de graad

TSO/BSO

Elektrische installatietechnieken

Elektrische installaties



• Waarom nieuwe leerplannen?

• Leerinhouden en leerplandoelstellingen actualiseren en aan

passen aan de moderne technologie

• Vertrekkend vanuit de beroepscompetentieprofielen

• Conform Europese normering

12-04-23 2



3 graad TSO Elektrische installatietechnieken

VVKSO– BRUSSEL D/2011/7841/011(vervangt D/2004/0279/052 met ingang van 1 september 2011)

3de graad BSO Elektrische installaties

VVKSO– BRUSSEL D/2011/7841/036(vervangt D/2004/0279/051 met ingang van 1 september 2011)

•Aansluiting op de tweede graad

•Ondersteuning door beroepscompetentieprofielen

12-04-23 3

12-04-23 4

Aansluiting op de tweede graad

Instroom• De studierichting Elektrotechnieken tweede graad TSO heeft de

dubbele doelstelling:

Voldoende kennis, inzichten en attitudes verwerven om de vervolgopleidingen 3de graad Elektrische installatietechnieken, Elektronische installatietechnieken, Industriële ict, te volgen;

Een moderne huishoudelijke elektrische installatie te ontwerpen, de installatie ervan voor te bereiden, uit te voeren en desgevallend te coördineren.

12-04-23 5

Aansluiting op de tweede graad

Instroom• In de studierichting “Elektrische installaties” van de tweede graad

BSO : verwerven de leerlingen het grootste deel van de competenties om, als beginnend “Residentieel elektrotechnisch installateur”, de elektriciteit in een nieuwe woning te installeren of een bestaande residentiële installatie te renoveren.

De vorming legt ook de basis om, in de studierichting “Elektrische installaties” van de derde graad BSO, competenties na te streven in verband met het installeren en renoveren van:

Meer complexe residentiële installaties, bijvoorbeeld domotica. Industriële installaties in gebouwen waar de industriële productie centraal staat. Gemengde (deels residentieel, deels industrieel) installaties in utilitaire gebouwen zoals

appartementen, winkelpanden, kantoren, openbare gebouwen zoals scholen , ziekenhuizen …

Het gaat vooral om praktisch werk dat, door het volgen van richtlijnen en het toepassen van een aantal technieken, zelfstandig kan worden uitgevoerd met aandacht voor veiligheid, gezondheid en milieu.

Ondersteuning door

beroepscompetentieprofielen

Beroepsprofielen•De beroepsprofielen die aan de basis liggen van de studierichtingsprofielen derde graad TSO - BSO zijn:

•Residentieel elektrotechnisch installateur;

•Industrieel elektrotechnisch installateur;

•Tertiair elektrotechnisch installateur.

Einddoel BSO•De startkwalificatie te verwerven om het beroep van monteur elektrische installaties te kunnen uitoefenen. Dit houdt in dat hij/zij verantwoordelijkheid kan opnemen voor het eigen werk en onder begeleiding – na een korte inservicetraining in een bedrijf – elektrische installaties kan uitvoeren.

•Zich te kunnen vervolmaken via vervolgopleidingen die op deze studierichting

aansluiten zoals een derde leerjaar van de derde graad BSO onder de vorm van

een specialisatiejaar en/of (bedrijfs-)vervolgopleidingen waarbij elektrische en

specifieke milieucertificaten kunnen worden behaald.

12-04-23 6

Ondersteuning door

beroepscompetentieprofielen

Beroepsprofielen•De beroepsprofielen die aan de basis liggen van de studierichtingsprofielen derde graad TSO - BSO zijn:

•Residentieel elektrotechnisch installateur;

•Industrieel elektrotechnisch installateur;

•Tertiair elektrotechnisch installateur.

Einddoel TSO•Elektrische installatietechnieken tso is een studierichting die op de eerste plaats gericht is op tewerkstelling.

•Door de aard van de aangeboden leerdoelen biedt deze ook kansen aan de leerlingen om nadien verder te studeren (Se-n-Se)

• De studierichting heeft dan ook een dubbele doelstelling:

Door het behalen van het diploma secundair onderwijs in de studierichting tso elektrische installatietechnieken verwerven leerlingen voldoende kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes om:–na een korte inservicetraining in een bedrijf, elektrotechnische installaties te kunnen starten, uitvoeren en begeleiden; –vervolgstudies aan te vatten die aansluiten op de studierichting Elektrische installatietechnieken tso namelijk dein ontwikkeling zijnde Se-n-Se opleidingen .

•

12-04-23 7

Ondersteuning door beroepscompetentieprofielen

Omschrijving van het beroep• De tertiair elektrotechnisch installateur installeert of herstelt een

elektrische installatie in een tertiair gebouw zodat de installatie ingericht is volgens de wensen van de klant en de geldende regelgeving

• De industrieel elektrotechnisch installateur installeert of herstelt een elektrische installatie in een industrieel gebouw zodat de installatie ingericht is volgens de wensen van de klant en de geldende regelgeving

12-04-23 8

Tertiaire installaties

Sectoren

• Residentieel: woningbouw, villa’s, particulieren.

• Tertiair: gebouwen die voor het publiek toegankelijk zijn (scholen, kantoren, ziekenhuizen, sporthallen, bioscoopcomplexen,…) (betreft constructies die een hoogspanningscabine kunnen vereisen)

• Industrieel: werkhuizen, productieruimten, opslagplaatsen, machines en automatisering.

12-04-23 9

Ondersteuning door beroepscompetentieprofielen

Bijvoorbeeld: Industrieel elektrotechnisch installateur• Definitie:

Het installeren, aansluiten, herstellen en onderhouden van elektrotechnische industriële

toestellen, machines of toebehoren.

• Veiligheid en milieu:

Het kunnen uitvoeren van alle werkzaamheden volgens de geldende regels en de

normen die van toepassing zijn.

• Toepassingsgebied(en):

Industrieel

Andere benamingen: Industrieel Elektrotechnieker ; Industriële Elektricien

• Kernactiviteiten Voorbereiden en analyseren van de werkzaamheden Bevestigen en installeren van de elektrische componenten Installeren van automatisatiesystemen Herstellen van installaties Testen van de goede werking van de installaties Verrichten van algemene onderhoudswerkzaamheden Instaan voor de orde en netheid na uitvoering van de werkzaamheden Vervult de nodige administratieve formaliteiten

12-04-23 10


Geldende regels en normen• AREI: Algemeen reglement op elektrische installaties, van

toepassing in de elektrische ( residentiële ) sector

• EN 61204-1: De Europese machinerichtlijn en dus bijgevolg voor al van toepassing in de industriële sector.

• EN 60439-1: De Europese norm voor schakel- en verdeelinrichtingen. Deze is zowel van toepassing in de industriële als in de tertiaire gebouwen.

12-04-23 11


• Lessentabel• 3de graad TSO Elektrische installatietechnieken

Vorige lessentabel ( D/2004/0279/052 ):

Automatisering 3 3 TV Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

Elektriciteit en lab 4-6 4-6 TV Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

Installatiemethoden 3-5 3-5 TV Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

Realisaties elektriciteit 8 8 PV + Stage Elektriciteit

Nieuwe lessentabel D/2011/7841/011

Realisaties elektrische installatietechnieken 18-22 18-22 PV+TV+Stage

Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

12-04-23 12


• Lessentabel• 3de graad BSO Elektrische installaties

Vorige lessentabel ( D/2004/0279/051 ):

Elektriciteit en lab 3-4 3-4 TV Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

Realisaties elektriciteit 14-16 14-16 PV + Stage Elektriciteit

UItvoeringsmethoden 5-8 5-8 TV Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

Nieuwe lessentabel D/2011/7841/036

Realisaties elektrische installaties 22-28 22-28 PV + TV + Stage

Elektriciteit/Elektromechanica/Elektronica

12-04-23 13

Elektrische installatietechniekenElektrische installaties

• Grootste uitdaging: geschikte deelprojecten

• Projecten dienen om de leerplandoelstellingen te realiseren

• Vermijd opdrachten waar enkel de “vaardigheid op zich” centraal staat

• Elk project schenkt aandacht aan het technologisch proces

• Elk project vertrekt steeds vanuit een voorbereiding en planning

• De moeilijkheidsgraad neemt geleidelijk toe

• Elk nieuw project:

– refereert naar kennis en vaardigheden uit de vorige projecten

– biedt ook telkens iets nieuws aan

• Beperk de projecten in de tijd

• Pas de juiste normen toe

12-04-23 14

Adviserend document

• Toelichting adviserend document

12-04-23 15

De pedagogische begeleidingsdiensten

•Bisdom Antwerpen•Bisdom Brugge•Bisdom Gent•Bisdom Hasselt•Aartsbisdom Mechelen-Brussel•Congregatie van de Salesianen van Don Bosco•Congregatie Broeders van Liefde


• Structuur en filosofie leerplancommissie BSO Het dossier van een Industriële (KMO) of tertiaire elektrische installatie loopt als

een rode draad doorheen dit leerplan.

We vertrekken vanuit de productie en distributie van elektriciteit. Via de klantenhoogspanningscabine betreden we de eigenlijke KMO of tertiair gebouw. De energieverdeling binnen het bedrijf gebeurt in het algemeen laagspanningsbord. Van hieruit vertrekken diverse voedingskabels naar secundaire borden en of machines. De voeding van de machine komt toe in de stuurkast. Vanuit de stuurkast vertrekken kabels naar de motor(en), bedieningen en

veiligheidsfuncties van de machine. In een secundair bord vinden we de sturingen voor verlichting en verwarming met de

eventuele domotica- sturing. In een tertiair gebouw komt hier ook de volledige communicatiebekabeling bij kijken.

12-04-23 16


• Verschil in vormgeving:

• Industriëel ↔

Diversiteit aan componenten Diversiteit aan installaties Opleidingsniveau van de

werknemers die toegang hebben tot deze borden.

12-04-23 17

• Tertiair

Meer uniformiteit aan componenten Standaardvorm van de installaties Opleidingsniveau van de

werknemers die toegang hebben tot deze borden.

Filosofie en structuur leerplanElektrische installaties

• Alle leerdoelen - inhouden zowel bekijken in functie van een industriële als tertiaire installatie indien mogelijk.

• Gemeenschappelijke doelstellingen. De geclusterde doelstellingen rond preventie, milieu, organisatie, planning, kostprijs en

kwaliteitsbeheersing komen geïntegreerd aan bod binnen de projecten. Mag geen aanleiding geven tot de creatie van afzonderlijke vak(ken).

• Opwekken, transport en verdelen van elektrische energie.

12-04-23 18

Centrale Productie energie

Transport elektr.energie

HS-schakelstation220 of 380 KV naar 30 of 70 KV

HS-schakelstation15kV naar 150 tot 380 KV

MS-schakelstation30 of 70 KV naar 10 KV

Transport elektr. energie

Transport elektr.energie

Decentrale energieproductie

Transmissielijnen 150 tot 380 kV

Distributielijnen 30 tot 70kV

Opwekken elektr. energie

Decentrale Productie energie


• Laagspanningsenergieverdeling: Industrieel en tertiair Hou rekening met de 8 “Gouden regels” ! ( De vitale vijf )

Voor werkzaamheden aan elektrische installaties waaronder: werkzaamheden buiten spanning ( Ref: AREI,art 266)

• 1.Werkvoorbereiding

• 2.Het vrijschakelen

• 3.Vergrendelen

• 4.Meten

• 5.Aarden en kortsluiten

• 6.Afbakenen van de werkzone

• 7.De vrijgave

• …

• 8. Het terug onder

Spanning brengen:

Na akkoord van de

Installatieverantw.

12-04-23 19

Klantencabine

KMO of tertiair gebouw

Algemeen Laagspanningsverdeelkast

Machine

LS- Energieverdeling LS- Energieverdeling

LS- Energieverdeling

LS- Energieverdeling

Secundair bord

DistributiecabineResidentiëlegebruikers2de graad


• Motor en motorsturingen

• Bij het uitwerken steeds vertrekken vanuit een bestaande machine rekening houdend met de machinerichtlijn.

• De risicoanalyse is (IEC 13849) is gemaakt ( door een studiebureau) rekening houdend met de gekozen Architectural Designated Categorie (B-1-2-3-4).

– Onderscheid: motor, besturingsfuncties, veiligheidsfuncties

• Volgende schakelingen kunnen aan bod komen. Start stop Omkeer Ster-driehoek Softstarter Frequentieregelaar: basisinstellingen Koppeling met klemmen PLC

12-04-23 20

Machine

Motor- en machinesturingen

StuurkastMotor

Bedieningen

Veiligheids-functies


• Elektropneumatica

• Vertrekkend vanuit een bestaand uitvoeringsschema van een machine, een realistische elektropneumatische schakelingen opbouwen.

Bijvoorbeeld: didactische opstellingen GIP of projecten vanuit het verleden. Geen schakelingen als doel op zich maken.

• Verlichting: Industrieel en tertiair

• Aan de hand van een bouwplan van de eigen werplaats, KMO, tertiair gebouw via eenvoudige simulatiesoftware zoals Relux Expres of Dialux light de verlichtingsbegrippen aanbrengen.

Bijvoorbeeld: Lengte, breedte en hoogte van het lokaal laten variëren Diverse lampsoorten Diverse lampvermogen Diverse reflectiefactoren van de wanden ….

12-04-23 21


• Communicatie en domotica oplossingen: tertiair

• De bekabeling van een klein datanetwerk met de nodige toebehoren plaatsen en aansluiten en de functionaliteit van de verbindingen testen met een aangepast meettoestel. Praktische benadering: Patchkast- datakabel- connectoren.

Stand- alone bussystemen met volgende componenten: Verlichtingsactoren Rolluikactoren Afstanddimmers Schemerschakeling Automatische zonnewering Schakelklokken Signalisatie Hekken en poortbediening …….

12-04-23 22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

MODE

STACKSPEEDDUPLXSTATMASTRRPSSYST

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1X

2X

11X

12X

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

13X

14X

23X

24X

Catalyst 3750 SERIES

1 2

UTP Cat 6

Pathkabel


• Elektrische verwarming: Industrieel en tertiair De inwendige opbouw van een toestel verklaren aan de hand van een doorsnedetekening.

• Elektriciteit Het magnetisme Het elektromagnetisme Beweegbare stroomvoerende geleiders geplaatst in magnetische velden Inductieverschijnselen Enkelvoudige wisselstroomketens Samengestelde wisselstroomketens Driefasennetten Eenfasige transformator Driefasentransfo Driefasenbelasting Draaistroommotoren

12-04-23 23

Onderscheid residentieel – tertiair - industrieel

• Het is mogelijk om de realisatie van een elektrische installatie als volgt in te delen:

Montage van leidingen Installatie van niet-bordcomponenten Installatie van bord en

bordcomponenten In bedrijf stellen.

• BSO richt zich specifiek op installatie

• TSO legt de nadruk op technieken

12-04-23 24

Adviserend document

• Toelichting TSO : Elektrische installatietechnieken

12-04-23 25

Documents

Elektrische installatietechnieken Elektrische installaties 3de graad TSO/BSO Elektrische installatietechnieken Elektrische installaties