40
95 Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması Elektrik tesisat projelerinde her bir alan için ayrı ayrı odanın kullanım şekline, alanına, geometrisine ve gerekli aydınlık düzeyine uygun şekilde Aydınlatma Hesabı yapılır . Hesaplamadan çıkan sonuca göre istenilen armatürden kaç tane kullanılacağı, gücünün ne olacağı ve oda içinde nasıl yerleştirileceği belirlenmiş olur. Elde edilen bütün sonuçlar ile Aydınlatma Hesabı Cetveli” oluşturulur ve bu hesaplamalardan bir tanesi örnek olarak projede verilir. Aydınlatma tekniği, bir sistemde ekonomik ve kaliteli bir aydınlık sağlanması için gerekli hesap yöntemlerini kapsamaktadır . Aydınlatılacak bölgenin ortalama aydınlık şiddeti, aydınlatma amacına uygun olarak ilgili tablodan alınır ve diğer veriler yardımıyla en uygun armatür ve ampulün cins ve miktarı hesaplanır . BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

95

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

• Elektrik tesisat projelerinde her bir alan için ayrı ayrı odanın kullanım şekline, alanına,

geometrisine ve gerekli aydınlık düzeyine uygun şekilde Aydınlatma Hesabı yapılır.

• Hesaplamadan çıkan sonuca göre istenilen armatürden kaç tane kullanılacağı, gücünün ne

olacağı ve oda içinde nasıl yerleştirileceği belirlenmiş olur.

• Elde edilen bütün sonuçlar ile “Aydınlatma Hesabı Cetveli” oluşturulur ve bu hesaplamalardan

bir tanesi örnek olarak projede verilir.

• Aydınlatma tekniği, bir sistemde ekonomik ve kaliteli bir aydınlık sağlanması için gerekli hesap

yöntemlerini kapsamaktadır.

• Aydınlatılacak bölgenin ortalama aydınlık şiddeti, aydınlatma amacına uygun olarak ilgili

tablodan alınır ve diğer veriler yardımıyla en uygun armatür ve ampulün cins ve miktarı

hesaplanır.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 2: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

96

Aydınlatma Hesabında kullanılacak olan tablolar aşağıdaki gibidir.

• Yansıtma katsayıları

• Oda aydınlatma verimi tablosu

• En az aydınlık düzeyleri tablosu

• Lamba gücüne göre ışık akısı tablosu

• Askı (tij) boyu tablosu

• Kirlenme (bakım) faktörü tablosu

• Armatür tipleri

Önemli bazı maddelerin yansıma katsayıları

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 3: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

97

En az

aydınlatma

şiddetleri

tablosu

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 4: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

98

Oda aydınlatma verimi tablosu

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 5: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

99

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Kirlenme (bakım) faktörü (d)

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 6: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

100

Aydınlatma armatür tipleri

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Page 7: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

101

Aydınlatma Hesabı

Aydınlatma hesabı için aşağıdaki değerlerin belirlenmesi

gereklidir.

• Odanın eni (a): Mimari proje üzerinde yazılı olan değerdir.

• Odanın boyu (b): Mimari proje üzerinde yazılı olan

değerdir.

• Oda yüksekliği (H): Mimari projede belirtilir.

• Oda duvarlarının yansıtma katsayıları: Tavan, Duvar ve

Zemin renkleri Açık, Orta Koyu, Koyu vb. gibi.

• Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe (h):

Hesaplama ile bulunur.

• Çalışma yüzeyi yüksekliği: 0,85m olarak alınır.

• Aydınlık düzeyi (E): Odanın kullanım amacına göre

tablodan belirlenir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Tij Boyu

hHArmatür ile

çalışma yüzeyi

arası mesafe

Oda

yüksekliği

Çalışma

düzeyi

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 8: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

102

• Tij boyu: Tablodan odaya göre belirlenir. Aydınlatma

projelerinde 0,40mt olarak alınabilir.

• Kirlenme faktörü (d): Kirlenme durumu ve temizlik süresine

uygun olarak tablodan belirlenir.

• Aydınlatma türü: Odanın kullanım amacına göre belirlenir.

Direk, Yarı direk, Endirek, Yarı endirek, Serbest Dağıtılmış

aydınlatma.

• Kullanılacak olan armatürün ışık akısı (ΦL): Enerji verimi

dikkate alınarak kullanılan aydınlatma aygıtın gücüne göre

uygun tablodan belirlenir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Tij Boyu

hHArmatür ile

çalışma yüzeyi

arası mesafe

Oda

yüksekliği

Çalışma

düzeyi

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 9: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

103

Bir aydınlatma hesabında genel olarak Yapılacak işlem sırası aşağıdaki gibidir.

Armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafeyi hesaplayınız.

𝒉 = 𝑯− (𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖)

Oda indeksini hesaplayınız.

𝒌 =𝒂.𝒃

𝒂+𝒃 .𝒉

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Aydınlatma verimini odanın

yansıtma katsayılarına göre “Oda

Aydınlatma Verimi

Tablosundan” belirleyiniz.

Gerekli toplam ışık akısını

hesaplayınız.

𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨

𝝁𝑨𝑽(𝒍ü𝒎𝒆𝒏)

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 10: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

104

Toplam ışık akısını kullanılacak olan lambanın ışık akısına bölerek gerekli lamba sayısını

hesaplayınız.

𝒁 =𝝓𝑻

𝝓𝑳

Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyini hesaplayınız.

𝑬 =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽

𝟏,𝟐𝟓.𝑺

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Odanın uzunluğu B

Odan

ın e

ni

A

2b b

2a

a

Aydınlatma armatürlerinin yerleşimi

Armatürlerin tavana nasıl yerleştirileceğini belirleyiniz.

Lambaların yerleşiminde, tek armatür odanın orta

noktasına yerleştirilirken birden fazla armatür

olması durumunda lambaların birbirine olan

uzaklığı lambaların duvar ile arasındaki uzunluğun

iki katıdır.

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 11: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

105

Örnek Uygulama (Aydınlatma Hesaplamaları)

Salonun Aydınlatma Hesabı

Oda yüksekliği H: 2,70m

Odanın eni a: 3,55m

Odanın boyu b: 5,15m

Tij boyu 0,40m

Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan)

Armatür tipi N Tipi avize armatür (Armatürde 75W akkor flamanlı lamba kullanılacak)

75W akkor flamanlı lamba akısı ΦL: 960lümen (Tablodan)

Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30

Odanın Alanı 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟑, 𝟓𝟓. 𝟓, 𝟏𝟓 = 𝟏𝟖, 𝟐𝟖𝒎𝟐

Salon için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe

𝒉𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝑯− 𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖 = 𝟐, 𝟕𝟎 − 𝟎, 𝟖𝟓 + 𝟎, 𝟒𝟎𝒉𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝟏, 𝟒𝟓𝒎

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 12: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

106

Salon oda indeksi 𝒌𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 =𝒂.𝒃

𝒂+𝒃 .𝒉=

𝟑,𝟓𝟓.𝟓,𝟏𝟓

𝟑,𝟓𝟓+𝟓,𝟏𝟓 .𝟏,𝟒𝟓

𝒌𝑺𝑨𝑳𝑶𝑵 = 𝟏, 𝟒𝟓

Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre “Oda Aydınlatma Verimi

Tablosundan” Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde

edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,45 değeri

olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41

ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Salon için aydınlatma oda verimi;

𝝁𝑨𝑽 = 𝟎, 𝟒𝟒 olarak belirlenir.

Tavan 0.80 0.50 0.30

Duvar 0.50 0.30 0.50 0.30 0.10 0.30

Zemin 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10

Oda

endeksi

𝒌 =𝒂.𝒃

𝒂+𝒃 .𝒉

ODA VERİMİ ()

0.60 0.24 0.23 0.18 0.18 0.20 0.19 0.15 0.15 0.12 0.15

0.80 0.31 0.29 0.24 0.23 0.25 0.24 0.20 0.19 0.16 0.17

1.00 0.36 0.33 0.29 0.28 0.29 0.28 0.24 0.23 0.20 0.20

1.25 0.41 0.38 0.34 0.32 0.33 0.31 0.28 0.27 0.24 0.24

1.50 0.45 0.41 0.38 0.36 0.36 0.34 0.32 0.30 0.27 0.26

2.00 0.51 0.46 0.45 0.41 0.41 0.38 0.37 0.35 0.31 0.30

2.50 0.56 0.49 0.50 0.45 0.45 0.41 0.41 0.38 0.35 0.34

3.00 0.59 0.52 0.54 0.48 0.47 0.43 0.43 0.40 0.38 0.36

4.00 0.63 0.55 0.58 0.51 0.50 0.46 0.47 0.44 0.41 0.39

5.00 0.66 0.57 0.62 0.54 0.53 0.48 0.50 0.46 0.44 0.40

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 13: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

107

Salon için gerekli toplam ışık akısı 𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨

𝝁𝑨𝑽=

𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟖,𝟐𝟖

𝟎,𝟒𝟒

𝜱𝑻 = 𝟓𝟏𝟗𝟑𝒍ü𝒎𝒆𝒏

Gerekli lamba sayısı 𝒁 =𝝓𝑻

𝝓𝑳=

𝟓𝟏𝟗𝟑

𝟗𝟔𝟎= 𝟓, 𝟒𝟎𝟗

𝒁 ≅ 𝟔 𝒂𝒅𝒆𝒕 𝒍𝒂𝒎𝒃𝒂

Bulunan değere göre İki Adet N-3x75W’lik Avize kullanılmalıdır.

Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi 𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽

𝟏,𝟐𝟓.𝑺=

𝟐.𝟑.𝟗𝟔𝟎.𝟎,𝟒𝟒

𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟖,𝟐𝟖

𝑬 = 𝟏𝟏𝟎, 𝟗𝟏𝟓𝒍ü𝒌𝒔

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Aydınlatma Hesabı- Salon Aydınlatma Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 14: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

108

Mutfak Aydınlatma Hesabı

Oda yüksekliği H: 2,70m

Odanın eni a: 3,55m

Odanın boyu b: 4,15m

Tij boyu 0,40m

Aydınlık düzeyi E: 100lüks (Tablodan)

Armatür tipi V Tipi armatür (Armatürde 32W simit flüoresan lamba kullanılacak)

32W simit flüoresan lamba akısı ΦL: 1400lümen (Tablodan)

Yansıtma katsayıları Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30

Odanın Alanı 𝑨 = 𝒂. 𝒃 = 𝟑, 𝟓𝟓. 𝟒, 𝟏𝟓 = 𝟏𝟒, 𝟕𝟑𝒎𝟐

Mutfak için armatürle aydınlatılacak yüzey arası mesafe

𝒉𝑬.𝒀.𝑶 = 𝑯− 𝟎, 𝟖𝟓 − 𝑻𝒊𝒋 𝒃𝒐𝒚𝒖 = 𝟐, 𝟕𝟎 − 𝟎, 𝟖𝟓 + 𝟎, 𝟒𝟎𝒉𝑬.𝒀.𝑶. = 𝟏, 𝟒𝟓𝒎

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Aydınlatma Hesabı- Mutfak Aydınlatma Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 15: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

109

Mutfak oda indeksi 𝒌𝑴𝑼𝑻𝑭𝑨𝑲 =𝒂.𝒃

𝒂+𝒃 .𝒉=

𝟑,𝟓𝟓.𝟒,𝟏𝟓

𝟑,𝟓𝟓+𝟒,𝟏𝟓 .𝟏,𝟒𝟓

𝒌𝑴𝑼𝑻𝑭𝑨𝑲 = 𝟏, 𝟑𝟐Aydınlatma verimi, odanın yansıtma katsayılarına göre “Oda Aydınlatma Verimi

Tablosundan” Tavan: 0,80 – Duvar: 0,50 – Zemin: 0,30 yansıtma katsayılarının oda indeksinden elde

edilen değerin kesişim noktasından oda aydınlatma verimi bulunur. Tabloda k=1,32 değeri

olmadığından 1,25 ile 1,50 değerleri arasından yaklaşık değer olarak alınır. 1,25 değerine karşılık 0,41

ve 1,50 değerine karşılık 0,45 olduğundan yaklaşık Mutfak için aydınlatma oda verimi;

𝝁𝑨𝑽 = 𝟎, 𝟒𝟐 olarak belirlenir.

Tavan 0.80 0.50 0.30

Duvar 0.50 0.30 0.50 0.30 0.10 0.30

Zemin 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10 0.30 0.10

Oda

endeksi

𝒌 =𝒂.𝒃

𝒂+𝒃 .𝒉

ODA VERİMİ ()

0.60 0.24 0.23 0.18 0.18 0.20 0.19 0.15 0.15 0.12 0.15

0.80 0.31 0.29 0.24 0.23 0.25 0.24 0.20 0.19 0.16 0.17

1.00 0.36 0.33 0.29 0.28 0.29 0.28 0.24 0.23 0.20 0.20

1.25 0.41 0.38 0.34 0.32 0.33 0.31 0.28 0.27 0.24 0.24

1.50 0.45 0.41 0.38 0.36 0.36 0.34 0.32 0.30 0.27 0.26

2.00 0.51 0.46 0.45 0.41 0.41 0.38 0.37 0.35 0.31 0.30

2.50 0.56 0.49 0.50 0.45 0.45 0.41 0.41 0.38 0.35 0.34

3.00 0.59 0.52 0.54 0.48 0.47 0.43 0.43 0.40 0.38 0.36

4.00 0.63 0.55 0.58 0.51 0.50 0.46 0.47 0.44 0.41 0.39

5.00 0.66 0.57 0.62 0.54 0.53 0.48 0.50 0.46 0.44 0.40

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Aydınlatma Hesabı- Mutfak Aydınlatma Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 16: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

110

Mutfak için gerekli toplam ışık akısı 𝜱𝑻 =𝟏,𝟐𝟓.𝑬.𝑨

𝝁𝑨𝑽=

𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟒,𝟕𝟑

𝟎,𝟒𝟐

𝜱𝑻 = 𝟒𝟑𝟖𝟑𝒍ü𝒎𝒆𝒏

Gerekli lamba sayısı 𝒁 =𝝓𝑻

𝝓𝑳=

𝟒𝟑𝟖𝟑

𝟗𝟔𝟎= 𝟑, 𝟏𝟑

𝒁 ≅ 𝟐 𝒂𝒅𝒆𝒕 𝒍𝒂𝒎𝒃𝒂

Bulunan değere göre İki Adet V-32W’lik simit flüoresanlı armatür kullanılmalıdır.

Hesaplamaya göre gerçekleşecek aydınlık düzeyi 𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. =𝑵.𝒁.𝜱𝑳.𝝁𝑨𝑽

𝟏,𝟐𝟓.𝑺=

𝟐.𝟏𝟒𝟎𝟎.𝟎,𝟒𝟐

𝟏,𝟐𝟓.𝟏𝟒,𝟕𝟑

𝑬𝒉𝒆𝒔𝒂𝒑. = 𝟔𝟑, 𝟖𝟕𝒍ü𝒌𝒔

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 17: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

111

Örnek Uygulama (Aydınlatma

Cetvelinin Oluşturulması ve

Örnek Hesaplama)

Örnek Uygulama için yukarıda

yapılan aydınlatma hesaplamalarına

uygun olarak müstakil evin

Aydınlatma Cetveli aşağıdaki gibi

oluşturulur. Örnek aydınlatma

hesabı için Salonun hesaplamaları

da aşama aşama aşağıdaki gibi

oluşturulur.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Aydınlatma Hesabı ve Aydınlatma Cetvelinin Oluşturulması

Tavan %80 Duvar %50 Zemin %30

ARASI MESAFE

ARMATÜRLE ÇALIÞMA YÜZEYÝ

YÜKSEKLÝK

ALAN

UZUNLUK

GENÝÞLÝK

GEREKLÝ AYDINLATMA ÞÝDDETÝ

ODA VERÝMÝ

LAMBANIN IÞIK AKISI

ARMATÜR TÝPÝ

GEREKLÝ IÞIK AKISI

ODA AYDINLATMA VERÝMÝ

h = H - (0,85 + 0,4)

H (metre)

A = a x b (m2)

b (metre)

a (metre)

E (Lüx)

Tavan - Duvar - Zemin

k =a x b

(a + b) x h

=1,25 x E x A

LLümen

AV

AVT

GEREKLÝ ARMATÜR SAYISI =n T / L

N Tipi Armatür

NO

RM

AL

KA

T SALON

Y.ODASI

MUTFAK

HOL

BANYO

3,50

2,80

2,60

1,50

2,00

1,5

5,20

4,90

3,20

2,80

2,30

2,3

18,2

ALANIN

En

(m)

Boy

(m)

KATADI

13,72

8,32

4,2

4,6

3,45

2,7

2,7

2,7

2,7

2,7

2,2

Yükseklik

(m)

AskıBoyu

(m)

h1

(m)

Oda

İndeksi

(k)

E

(lüx)

Armatür

Tipi

Armatür

Işık Akısı

(lm)

Aydın.

Verimi

(AV)

LambaSayısı

0,4

0,4

0,4

0,4

0,4

-

1,45

1,45

1,45

1,45

1,45

2,20

1,44

0,74

1,23

0,99

0,67

0,41

100

50

125

50

50

50

N-60W

J1-75W

V-32W

J1-75W

J1-75W

C-60W

730

960

1400

960

960

730

0,44

0,39

0,38

0,42

0,29

0,24

5170

2198

3421

991

898,44

625

6

2

2

1

1

1

h = 2,7 - (0,85 + 0,4)=1,45m

H = 2,70m

A = 5,20 x 3,50 = 18,2m2

b = 3,50m

a = 5,20m

E=100lüx

%80 - %50 - %30

k =5,20 x 3,50

(5,20 + 3,50) x 1,45

1,25 x 100 x 18,2

L960lümen

AV=0,44

T

=n T / L=5170960 =5,38

N Tipi Armatür

=

= 1,44

=5170 lm

= 6 adet

Gerekli

Aydınlat.

Seviyesi

(lm)ADIAlanm2

ANTRE

SALON İÇİN ÖRNEK AYDINLATMA HESABI

AYDINLATMA CETVELİ

Oda Aydınlatma Verimi Hesabı İçin

ODA İNDEKSİ

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 18: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

112

Yükleme Cetvelinin Doldurulması ve Tablo Talep Gücünün Hesabı

Yükleme cetveli, kolon şemasından yararlanılarak doldurulur. Yükleme cetvelinde;

• Tablo özellikleri (gücü, cinsi, sigortası, KAKR. vs.)

• Linyelerin özellikleri (gücü, kullanılan sigorta cinsi ve akımı, fazı vs.)

• Sorti özellikleri (aydınlatma yada priz sortilerinin sayısı) gösterilir.

TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ

TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ

R S T

TABLO

ADI GÜÇ SİGORTA KAKR

YÜKLEME CETVELİ

LİNYENO

SİGORTA SORTİ FAZ

AKIM

(A) CİNS IŞIK PRİZ

GÜÇ

(W)AÇIKLAMA

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 19: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

113

Yükleme Cetvelinin doldurulması sırasında dikkat edilecek hususlar

• Çizimi yapılmış olan Elektrik Tesisat Projesi üzerinde belirtilen Linye (Aydınlatma Linyesi A1 ve

Priz Linyesi P1 şeklinde gösterilebilir) ve Kolon numaralarından (K1) yararlanılarak sırasıyla

cetvele yerleştirilmelidir.

• Her bir linyede kullanılacak olan Sigorta Cinsi (W oto, K oto) ve Akımı(16A – 3x25A)

hesaplama ile belirlenmelidir.

• Sorti kısmında linyenin ışık yada priz linyesi oluşuna göre, Işık (Anahtar Sayıları) ve Priz Sorti

(Priz Sayısı) sayıları belirlenerek cetvele yerleştirilmelidir.

• Elektrik abonelerine üç fazlı besleme yapılğından her bir linyenin hangi faza bağlanacağı da

yükleme cetvelinde gösterilmelidir.

• Açıklama kısmında linye ile ilgili bilgiler verilmelidir. Örneğin Salon Priz linyesi, Mutfak Ortak

Priz Linyesi gibi…

• Tablo kısımda bütün linyelere ait güçlerin toplamı, Kurulu Güç kısmına yazılmalıdır.

• Kullanılacak olan Ana Kolon Sigortası, Kolon Sigortası, Hata Akımı Koruma Anahtarı (KAKR;

kaçak akım koruma rölesi) akım değerleri de cetvelde gösterilmelidir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 20: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

114

Kurulu Güç: Aydınlatma aygıtları ve prizlerin toplam gücüdür.

Talep Güç: Eşzamanlı güç, bağlantı güç olarak da ifade edilen ve aynı zamanda şebekeden çekilen

güçtür. İletken kesitlerinin belirlenmesi ve akım kontrolünde esas olan güçtür.

Dairenin talep gücünün hesabı: Konutlarda bir dairenin talep gücünün (eş zamanlı yük)

belirlenmesinde aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas alınmalıdır.

• Kurulu gücün 8kW’ye kadar olan bölümü için %60’ı

• Kurulu güçten geriye kalan güç için %40’ ı alınıp toplanarak dairenin talep gücü bulunur.

Daire

Sayısı

Eş Zamanlı

KatsayısıDaire Sayısı

Eş Zamanlı

Katsayısı

3-5 45 36-40 29

5-10 43 41-45 28

11-15 41 46-50 26

16-20 39 51-55 25

21-25 36 56-61 24

26-30 34 62 ve üstü 23

31-35 31

Köy kasaba ve imar planı bulunmayan alanlarda yapılan tek evlerde ve yazlıklarda bu esaslara

uyulmayabilir. Bütün konutlarda eş zamanlı yük 3kW’tan az olamaz.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Bazı Önemli Tanımlar

Binanın talep gücünün hesabı: Binanın

eş zamanlı yükünü belirlenmesi için

aşağıdaki eş zamanlılık katsayıları esas

alınmalıdır.

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 21: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

115

Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü

Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)

katsayılarına göre belirlenir.

Eş zamanlı güç (aynı zamanda çekilen güç), kurulu güç değeri eş zamanlılık katsayısı ile

çarpılarak bulunur. Konutlarda kurulu güç genel olarak aydınlatma gücü, priz gücü ve biliniyorsa

elektrikli ev aletlerinin gücünden oluşur.

Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün

%40’ı alınarak toplanarak bulunur.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Daire

Sayısı

Eş Zamanlı

KatsayısıDaire Sayısı

Eş Zamanlı

Katsayısı

3-5 45 36-40 29

5-10 43 41-45 28

11-15 41 46-50 26

16-20 39 51-55 25

21-25 36 56-61 24

26-30 34 62 ve üstü 23

31-35 31

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 22: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

116

Örnek: Kurulu gücü 112300W olan 8 daireli bir apartmanın talep gücünü bulunuz.

8 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10 daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu

gücün %43 binanın talep gücünü verir.

𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑

𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟐𝟑𝟎𝟎. 𝟎, 𝟒𝟑

𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟐𝟖𝟗𝑾

Örnek: Kurulu gücü 13234W olan bir dairenin tablo talep gücünü bulunuz.

Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç 5234W’ın

%40’ı alınarak toplanarak bulunur.

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = İ𝒍𝒌 𝟖𝒌𝑾′𝚤𝒏 %𝟔𝟎′𝚤 + 𝑲𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈üç𝒕𝒆𝒏 𝒈𝒆𝒓𝒊𝒚𝒆 𝒌𝒂𝒍𝒂𝒏 𝒈ü𝒄ü𝒏%𝟒𝟎′𝚤

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Örnek Tablo Talep Gücü ve Tali Talep Gücü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 23: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

117

Örnek Uygulama (Yükleme Cetvelinin Oluşturulması)

Örnek Uygulama 1 için verilen müstakil evin Yükleme Cetveli aşağıdaki gibidir.

Örnek Uygulama1’ e ait Yükleme Cetveli ve Tablo Talep Gücü Hesabı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

TABLO TALEP GÜCÜ VE BESLEME ŞEKLİ

TABLO ADI TABLO GÜCÜ TABLO TALEP GÜCÜ BESLEME ŞEKLİ

AT 16240W 8000x0,6+8240x0,4=8096W 3 FAZ

YÜKLEME CETVELİ

TABLOLİNYE

NO

SİGORTA SORTİ FAZ GÜÇ

(W)AÇIKLAMA

ADI GÜÇ SİGOR. KAKR CİNS A IŞIK PRİZ R S T

AT 16240 3x40A3x40A30mA

P1 W oto 16 - 1 1000 - - 1000 Jakuzi

P2 W oto 16 - 2 600 600 Banyo ve Hol Priz

P3 W oto 20 1 2500 2500 Çamaşır Makinesi

A1 W oto 6 5 342 342 Aydınlatma Linyesi1

P4 W oto 16 4 1200 1200 Yatak Odas .Priz

P5 W oto 20 1 2000 2000 Fırın

P6 W oto 20 1 2500 2500 Bulaşık Makinesi

P7 W oto 16 3 900 900 Mutfak Priz1

P8 W oto 3 1 150 150 Kombi

P9 W oto 16 4 1200 1200 Mutfak Priz2

P10 W oto 16 5 1500 1500 Salon Priz

A2 W oto 6 4 348 348 Aydınlatma Linyesi2

P11 W oto 20 1 2000 2000 Klima

K1 K oto 3x25A 9 24 5042 6200 4998 16240 TABLO GÜCÜ

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 24: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

118

Tablo Talep Gücü Hesabı

AT tablosunun kurulu gücü Yükleme Cetvelinden 16240W olan bir dairenin tablo talep gücünü

bulunuz.

Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan güç

7940W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟖𝟐𝟒𝟎. 𝟎, 𝟒𝟎𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟗𝟔𝑾

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Yükleme Cetvelinin Oluşturulması

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 25: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

119

Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Elektrik Tesisat Projelerinin çiziminde,

• Gerilim düşümü hesabı iletkenler üzerinde gerçekleşecek gerilim düşümünün yönetmeliklerce

belirlenmiş olan değerlere uygunluğunun değerlendirilmesi ve uygun iletken kesitinin tespiti için

yapılır.

• Akım kontrolü hesabı, iletkenler üzerinden geçecek olan akımın iletkeninin üzerinden taşıyabileceği

yönetmeliklerce belirlenmiş olan akım değerlerine uygunluğunun kontrolü için yapılır.

NOT: Gerilim düşümü ve akım kontrolü hesaplamalarında güç olarak Talep Güç

kullanılmalıdır. Devrenin güç katsayısı daire için cosϕ=0,8, ana kolon hattı için kompanzasyon

sonrası güç katsayısı değeri alınmalıdır.

Sayaç Dolabı

Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı

Ana Tablo Kurulu Güç

Ana Tablo Talep Gücü

Tablo Kurulu Güç

Tablo Talep Gücü

NT

Linye No

%eA %eK %eL

En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 26: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

120

Gerilim Düşümü Hesabı

İç tesis hatları üzerinde yüzde gerilim düşümü, yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları

arasında,

Aydınlatma ve priz devrelerinde %1,5’i

Motor devrelerinde %3’ü geçmemelidir.

Yapının yada yapı kümesinin beslemesinde transformatör kullanılmışsa transformatör ile yapı

bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü %5’i geçmemelidir.

Yüzde gerilim düşümü hesabı; ana kolon hattı (%eA), kolon hattı(%eK) ve en uzun ve en güçlü

linye hattı (%eL) için ayrı ayrı yapılır.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Sayaç Dolabı

Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı

Ana Tablo Kurulu Güç

Ana Tablo Talep Gücü

Tablo Kurulu Güç

Tablo Talep Gücü

NT

Linye No

%eA %eK %eL

En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 27: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

121

Toplam yüzde gerilim düşümü, ana kolon, kolon ve en güçlü en uzun linyenin yüzde gerilim düşümü

toplamıdır.

%𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳

Bir fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 =𝟐𝟎𝟎.𝑳.𝑷

𝒌.𝒔.𝑼𝟐

Üç fazlı alternatif akım tesisleri için %𝒆 =𝟏𝟎𝟎.𝑳.𝑷

𝒌.𝒔.𝑼𝟐

P: Aydınlatma projelerinde Tablo talep gücü

Ana Tablo Talep Gücü, apartmanın daire sayısına göre belirlenmiş eşzamanlılık (diversite)

katsayılarına göre belirlenir.

Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu güçten geri kalan gücün %40’ı

alınarak toplanarak bulunur.

L: Hattın uzunluğu: Elektrik tesisat proje üzerinden proje ölçeği dikkate alınarak bulunur.

k: Kullanılan iletkenin iletkenlik katsayısı

Bakır iletken için: 56 ve alüminyum iletken için 35 alınır.

S: Elektrik sistemlerinde kullanılan standart kablo kesiti

U: Gerilim: Bir fazlı sistemler için 220V ve üç fazlı sistemler için 380V olarak alınır.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 28: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

122

Akım Kontrolü Hesabı

Akım kontrolü hesabı için bir faz ve üç fazlı sistemler için aşağıdaki formüller uygulanır.

• Bir fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰 =𝑷

𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋

• Üç fazlı alternatif akım tesisleri için 𝑰 =𝑷

𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋

Sayaç Dolabı

Ana Kolon Hattı Kolon Hattı Linye Hattı

Ana Tablo Kurulu Güç

Ana Tablo Talep Gücü

Tablo Kurulu Güç

Tablo Talep Gücü

NT

Linye No

%eA %eK %eL

En az 6mm2 Cu İletken En az 4mm2 Cu İletken En az 2,5mm2 Cu İletken

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 29: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

123

Kabloların Akım

Taşıma

Kapasiteleri

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 30: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

124

Örnek: Aşağıdaki gibi verilmiş olan 10 daireli apartmana ait olan gerilim düşümü ve akım

kontrolü hesaplarını yapınız.

Ana kolon hattı için 3x25+16mm2 yer altı kablo, en uzun ve en güçlü kolon hattı için

4x10mm2’lik NVV antigron kablo ve en uzun ve en güçlü linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo

kullanımına göre gerilim düşümü ve akım kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur.

%eK%eA

3x2,5mm2

Linye P4

4x10mm2+10mm2 NV

15,5 m

3x25+16mm2 YVV

9,5 m16,9 m

NT8

2500W%eL

Talep Güç: 6894 WTalep Güç: 48638 W

Kurulu Güç: 113112W Kurulu Güç: 13234 W

Sayaç Dolabı

Ana Kolon, En Uzun ve En Güçlü Kolon ve En Uzun ve En Güçlü

Linye Tek Hat Şeması

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 31: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

125

10 daireli bir apartmanın eşzamanlılık katsayısı 5-10daire için %43 olarak alınır. Buna göre kurulu

gücün %43 binanın talep gücünü verir. Kurulu gücü 113112W olan 10daireli bir apartmanın talep gücü

aşağıdaki gibi hesaplanır.

𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒌𝒖𝒓𝒖𝒍𝒖 𝒈ü𝒄ü. 𝟎, 𝟒𝟑𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟏𝟏𝟑𝟏𝟏𝟐. 𝟎, 𝟒𝟑𝑨𝒑𝒂𝒓𝒕𝒎𝒂𝒏ı𝒏 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖𝑾

Kurulu gücü 13234W olan Tali Tablo Talep Gücü, kurulu gücün ilk 8000W’ının %60’ı ile kurulu

güçten geri kalan güç 5234W’ın %40’ı alınarak toplanarak bulunur.

𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟖𝟎𝟎𝟎. 𝟎, 𝟔𝟎 + 𝟓𝟐𝟑𝟒. 𝟎, 𝟒𝟎𝑻𝒂𝒍𝒊 𝒕𝒂𝒃𝒍𝒐 𝒕𝒂𝒍𝒆𝒑 𝒈ü𝒄ü = 𝟔𝟖𝟗𝟑, 𝟔𝑾

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek – Tablo Talep Gücü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 32: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

126

Gerilim Düşümü Hesabı

Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑨 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨.𝑷𝑨

𝒌.𝒔𝑨.𝑼𝟐=

𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓,𝟓.𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖

𝟓𝟔.𝟐𝟓.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑

En uzun ve en güçlü 8 nolu Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑲 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲.𝑷𝑲

𝒌.𝒔𝑲.𝑼𝟐=

𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟔,𝟗.𝟔𝟖𝟗𝟒

𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟏𝟒𝟒

En uzun ve en güçlü P4 nolu priz linyesi için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑳 =𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳.𝑷𝑳

𝒌.𝒔𝑳.𝑼𝟐=

𝟐𝟎𝟎.𝟗,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎

𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟕𝟎𝟏

Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟑𝟕𝟑 + 𝟎, 𝟏𝟒𝟒 + 𝟎, 𝟕𝟎𝟏

%𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟐𝟏𝟖 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur.

Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim düşümü

yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin arttırılması

gerekecekti.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek – Gerilim Düşümü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 33: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

127

Akım Kontrolü Hesabı

Ana kolon hattı için akım kontrolü

𝑰𝑨 =𝑷𝑨

𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟒𝟖𝟔𝟑𝟖

𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟗𝟐, 𝟑𝟕𝟐𝑨

Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x25+16mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek

maksimum akım 130A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 130A’lik değerden küçük olduğundan

iletken kesiti akım yönünden uygundur.

En uzun ve en güçlü 8 nolu kolon hattı için

𝑰𝑨 =𝑷𝑲

𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟔𝟖𝟗𝟒

𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟑, 𝟎𝟗𝟑𝑨

Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir.

Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden

uygundur.

En uzun ve en güçlü P4 linye hattı için akım kontrolü

𝑰𝑳 =𝑷𝑳

𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟐𝟓𝟎𝟎

𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨

Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum akım

21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım

yönünden uygundur.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek – Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 34: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

128

Örnek Uygulama (Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı)

Ana kolon hattı için 4x10mm2 yer altı kablo kesiti, kolon hattı için 4x6mm2’lik NVV antigron

kablo ve linye hattında 2,5mm2’lik bakır iletken kablo kullanımına göre gerilim düşümü ve akım

kontrolü hesabı aşağıdaki gibi olur.

Örnek Uygulama1’e ait Ana Kolon, Kolon ve En Uzun ve En Güçlü Linye Tek Hat Şeması

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek – Çok Daireli Apartman

2500W

Sayaç DolabıNT

P6 Nolu Linye

4x10mm2 YVV 4x6mm2+6mm2 NVV 3x2,5mm2

25m 15m 12,5m

Kurulu Güç: 7976W

Talep Güç: 7976W

Kurulu Güç: 7976W

Talep Güç: 7976W

%eA %eK %eL

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 35: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

129

Gerilim Düşümü Hesabı

Ana kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑨 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑨.𝑷𝑨

𝒌.𝒔𝑨.𝑼𝟐=

𝟏𝟎𝟎.𝟐𝟓.𝟕𝟎𝟕𝟔

𝟓𝟔.𝟏𝟎.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑨 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔

Kolon hattı için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑲 =𝟏𝟎𝟎.𝑳𝑲.𝑷𝑲

𝒌.𝒔𝑲.𝑼𝟐=

𝟏𝟎𝟎.𝟏𝟓.𝟕𝟗𝟕𝟔

𝟓𝟔.𝟔.𝟑𝟖𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑲 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟕

En uzun ve en güçlü P5 nolu çamaşır makinesi linyesi için yüzde gerilimi düşümü

%𝒆𝑳 =𝟐𝟎𝟎.𝑳𝑳.𝑷𝑳

𝒌.𝒔𝑳.𝑼𝟐=

𝟐𝟎𝟎.𝟏𝟐,𝟓.𝟐𝟓𝟎𝟎

𝟓𝟔.𝟐,𝟓.𝟐𝟐𝟎𝟐⟹ %𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟗𝟐𝟐

Toplam yüzde gerilim düşümü %𝒆𝑻 = %𝒆𝑨 +%𝒆𝑲 +%𝒆𝑳 = 𝟎, 𝟐𝟒𝟔 + 𝟎, 𝟐𝟒𝟕 + 𝟎, 𝟗𝟐𝟐

%𝒆𝑻 = 𝟏, 𝟒𝟏𝟓 < %𝟏, 𝟓 olduğundan kesitler gerilim düşüm bakımından uygundur.

Elde edilen yüzde gerilim düşümü %1,5 değerinden küçük olduğundan kesitlerin gerilim

düşümü yönünden uygun olduğu söylenebilir. Eğer sonuç %1,5’ten büyük olsaydı iletken kesitlerinin

arttırılması gerekecekti.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek - Gerilim Düşümü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 36: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

130

Akım Kontrolü Hesabı

Ana kolon hattı için akım kontrolü

𝑰𝑨 =𝑷𝑨

𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟕𝟗𝟕𝟔

𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨

Ana kolon hattında kullanılacak olan 4x10mm2’lik yer altı kablosundan taşınabilecek maksimum

akım 77A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 77A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım

yönünden uygundur.

En uzun ve en güçlü kolon hattı için

𝑰𝑲 =𝑷𝑲

𝟑.𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟕𝟗𝟕𝟔

𝟑.𝟑𝟖𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟓, 𝟏𝟒𝟖𝑨

Kolon hattında kullanılacak olan 4x6mm2’lik kablodan taşınabilecek maksimum akım 58A’dir.

Hesaplamaya göre çekilecek akım 58A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım yönünden

uygundur.

En uzun ve en güçlü linye hattı için akım kontrolü

𝑰𝑳 =𝑷𝑳

𝑼.𝒄𝒐𝒔𝝋=

𝟐𝟓𝟎𝟎

𝟐𝟐𝟎.𝟎,𝟖= 𝟏𝟒, 𝟐𝟎𝟒𝑨

Linye hattında kullanılacak olan 2,5mm2’lik NV tipi kablo üzerinden taşınabilecek maksimum

akım 21A’dir. Hesaplamaya göre çekilecek akım 21A’lik değerden küçük olduğundan iletken kesiti akım

yönünden uygundur.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek - Akım Kontrolü Hesabı

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 37: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

131

Örnek Uygulama1’ e

ait Gerilim Düşümü

ve Akım Kontrolü

Hesabı

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Gerilim Düşümü ve Akım Kontrolü Hesabı

Örnek

U = 380V cos =0,8

IA = =PA

3.U.cos

IK=PK

3.U.I.cos

IL=PL

U.cos

Ana Kolon Hattı

Kolon Hattı

Linye Hattı

Ana Kolon Hattı

Kolon Hattı

Linye Hattı

%eA= =100 x L x PA

k x S x U²

%eK= =100 x L x PK

k x S x U²

%eL= =200 x L x PL

k x S x U²

%eT = %eA + %eK + %eL = 0,246+0,247+0,922

%eT = 1,415 < % 1,5 olduğundan kesitler gerilim düşümü bakımından

uygundur.

100 x 25 x 7976

56 x 10 x 380²= 0,246

100 x 15 x 7976

56 x 6 x 380²= 0,247

200 x 12,5 x 2500

56 x 2,5 x 220²= 0,922

7976

3.380.0,8

= 15,148 A < 77 A olduğundan 4x10mm2'lik

kablo akım yönünden uygundur.

7976

3.380.0,8

= 15,148 A < 44 A olduğundan 4x6mm2'lik kablo

akım yönünden uygundur.

2500

220.0,8

= 14,205 A < 21 A olduğundan 2,5mm2'lik kablo

akım yönünden uygundur.

GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI

AKIM KONTROLÜ HESABI

Page 38: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

132

Kolon Şeması Çizimi

Kolon şemaları binaların kat sayıları esas alınarak tek hat şeması olarak çizilir.

Kolon şemalarında;

• Ana kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 6mm2 bakır veya 10mm’lik

alüminyum iletken kesiti),

• Kolon hattı kablo kesiti ve uzunluğu (En az 4mm2 bakır iletken kesiti),

• Ana tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri,

• Tali tablo adı, kurulu gücü ve talep güçleri,

• Ana kolon ve kolon sigortalarının akım değerleri,

• Kaçak akım koruma akım değerleri,

• Sayaç akım değerleri,

• Topraklama çubuğu özellikleri ve iletken kesiti,

• Kullanılacak olan PVC boru çapları gösterilir.

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 39: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

133

Örnek Uygulama (Kolon Şeması Çizimi)

Örnek Uygulama 1 için verilen müstakil evin Kolon Şeması aşağıdaki gibidir.

kwh

SAYAÇ TABLOSU

KOLON ŞEMASI

ZE

MİN

KA

T

4x6mm2 NV

5mt

K.A.K.R.3x25A(30mA)

3x25A

3x5(80A)

K.A.K.R.

3x25A(300mA)

4x10mm2 YVV 15mt

1,5m 20mm Cu

Çubuk

Dijital Sayaç

26mm PVC

TREDAŞ GİRİŞİ

25mm2 bakır

örgülü iletken

Kurulu Güç: 15940W

TalepGüç: 7976 W

Örnek Uygulama1’ e ait Kolon Şeması

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi

Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR

Page 40: ELEKTRİK PROJE ÇİZİMİ - personel.klu.edu.trpersonel.klu.edu.tr/dosyalar/kullanicilar/volkan.erdemir/dosyalar/dosya... · hesabı için Salonun hesaplamaları da aama aama aağıdaki

134

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ELEKTRİK PROJE ÇİZİM KURSU

Elektrik Tesisat Projesi Kolon Şeması Çizimi

KOLON ÞEMASI

kwh kwhkwh

NT1

Kurulu Güç:15254WTalep Gücü:7702W

3x25A(30mA)

K.A.K.R.

9,4mt

12,1mt

K.A.K.R.

3x25A(30mA)

Talep Gücü:7702WKurulu Güç:15254W

NT2

6,70mt

K.A.K.R.

3x25A(30mA)

Talep Gücü:7702WKurulu Güç:15254W

ZT1

1mt

K.A.K.R.

3x16A(30mA)

Talep Gücü:425WKurulu Güç:425W

GT

TV

TREDAÞ GÝRÝÞÝ

3x63A(300mA)

K.A.K.R.NH 3x63A3x25m+16m2 YVSV 15,5mt 25mm2 bakýr örgülü iletken

3x25A 3x25A 3x25A 3x16A

3x10(80A) 3x10(80A) 3x10(80A) 3x10(80A)

4x10+10m2 NYA 24 PVC

TÜRK TELEKOM

Kurulu Güç:46187WTalep Gücü:20784W

4x10+10m2 NYA 24 PVC

4x10+10m2 NYA 24 PVC

4x6+6m2 NYA 18 PVC

6A

6A

6A

C-75 W

C-75 W

kwh

220/24V

C-75 W

TEL

K.O

SD

6A

Kablo Bacasının

En Üst Noktasında

2x0,5 FVV-n

2x0,5 FVV-n

2x0,5 FVV-n

CAT-6

TEL

CAT-6

TEL

CAT-6

TV

TV

RG6-U6

RG6-U6

RG6-U6

Minimum 12 Çıkışlı

Santral

Merkezi Uydu

Sistemi

TÜRK TELEKOM

15 Çift en az 2x0,5mm2

PVC izoleli kablo

BİNA TERMİNAL KUTUSU HESABI

Daire Sayısı x n = 3 x 4 = 12

%20 fazlası = 1,2 x 12 = 15

Sonuç = 15/15

Kablo = 15 çift

KT

B

KT

K

KT

K

KT

K

M.O

50x50x5 Galvaniz

Topraklama kazığı

Zemin + İki Katlı bir apartman için Kolon Şeması Öğr.Gör. Volkan ERDEMİR