Izgradnja:

TS 400/110/35/10 kVStanariIzvođenje elektro radova:

Autoput Banjaluka-DobojKontaktne mreže:

Jačanje Železnica Srbije i Koridora 10

za

Jačanje prenosnog kapaciteta u Švedskoj:

Dalekovodibudućnost

Broj 7

Glavni i odgovorni urednikMirjana Štrbac

Menadžer za korporativne komunikacije

Dragi prijatelji, poštovani partneri,

„Ono što jednom postignete pripada prošlosti – svaki uspjeh je prečka preskočena za budućnost!”Wolfgang LeitnerNa našoj stazi u 2013. godini preskočene su brojne prečke. Od statusnog uređenja Grupe, dobrih investicionih aktivnosti, konsolidacije tržišne pozicije u sve tri oblasti poslovanja, do realizacije izuzetno značajnih projekata. Naš kurs je usmjeren ka dugoročnom rastu i postizanju eko-nomskog, ekološkog i društvenog napretka. Elnos Grupa je i u 2013. godini usmjerila sve snage da odgovori tempu dinamičnih promjena na tržištu elektroenergetike. Poslovanje Grupe bilo je zadovoljavajuće, jer smo bili u mogućnosti da rastemo zajedno sa našim tržištem. Dobar razlog da budemo optimistični u vezi sa bu-dućnošću je broj ugovorenih poslova, čiji kratak pregled otvara rubriku Projekti. Kompetencije i konkurentnost omogućile su nam rast i razvoj. Naš port-folio i reference najbolje ilustruju svoju snagu u 2013. godini. Ponosni smo na učešće u kapitalnim projektima od kojih izdvajamo: dva najve-ća energetska projekta u Švedskoj, izgradnju Termoelektrane Stanari i izgradnju autoputa Banjaluka-Doboj u Republici Srpskoj, kao i projekat rekonstrukcije i modernizacije željezničke pruge Beograd-Niš u Srbiji. Posebno bih vam skrenula pažnju na rezultate rada naših elektromon-tažnih radionica, koje zajedno sa vodećim dobavljačima postavljaju regionalne trendove. Svjetske trendove donosimo kroz intervjue sa predstavnicima naših strateških partnera Cubica i Genmaca, ne pro-pustite ih.„Svijet je onoliko zanimljiv koliko smo mi radoznali“, sjajna je misao Vilijama Šekspira. Budite radoznali i, u rubrici Edukacije, proputujte s nama kroz sjever i jug Danske, jedinstveni Berlin i vodeće bavarske gradove, Frankfurt i Nirnberg. Vodimo vas i u bogati industrijski centar Italije,u regiji Emilia Romagna, kao i u jedan od najstarijih gradova u Evropi, Beograd.Nadam se da ćete, i u ovom broju, dobiti koristan i interesantan uvid u naše tehničke potencijale i projekte koje realizujemo. Posljednje, ali ne manje bitno, nadam se da ćete upoznati i drugu stranu Elnos Grupe, ljude koji je čine, našu poslovnu etiku i kulturu.

Uživajte čitajući!

Impresum: Glavni i odgovorni urednik: Mirjana Štrbac, Elnos Grupa, Banjaluka Dizajn i grafička priprema: Đorđe Živanović, Elnos Grupa, Banjaluka Saradnici na tekstovima: Borko Torbica, Branko Torbica, Vanja Štrbac, Goran Mitrić, Milan Aleksić, Nenad Vukomanović, Nikodije Josipović, Aleksandar Čomić, Saša Milošević, Slobodan Mičić, Vlatka Dodik, Igor Škipina, Branimir Amidžić, Dragoslav Petrović, Darko Krecelj, Predrag Radivojević, Dejan Maljenović, Dražen Pjeranović, Predrag Žarkov, Žarko Rončević, Lazar Petrović, Miloš Savić, Miloš Pandilović, Miloš Kastratović i Miljana Pušica.Fotografije: Đorđe Živanović i arhiva Elnos GrupeLektor: Sandra StanićŠtampa: Atlantik, BanjalukaTiraž: 2000 komada

Sva prava zadržava Elnos Grupa. Svako umnožavanje i dalje distribuiranje zabranjeno.

Intervju: Vizija i akcija –oblikuju budućnost zajednoInvesticije: Otvoren maloprodajni centar u BijeljiniInvesticije: Svečano otvorena fabrika BIOSCO CSElnos Grupa: Trend zapošljavanjaElnos Grupa: Formiran tim za kontaktne mrežeNovi projektiProjekti: Vjetroelektrana KovačicaProjekti: Nova trafostanica u Nišavskom okruguModernizacija Termoelektrane i kopova Kostolac Projekti: Dalekovodi za budućnost

Projekti: Zamjena zaštitnog užeta OPGWProjekti: Smart city Novi SadPionirski i u EvropiProjekti: TS 400/110/35/10 kV StanariProjekti: HE Piva - Zamijenjen glavni razvod pomoćnog naponaProjekti: Nove trafostanice u Crnoj Gori Projekti: Uspješan završetak građevinskih radova na TS Vranje 4Projekti: Nova snaga HE Bajina Bašta Projekti: Elektro radovi na autoputu Banjaluka-DobojProjekti: Jačanje Železnica Srbije i Koridora 10Projekti: Elektroinstalacije i ventilacija u tunelu Stambolčić

Projekti: HE Bočac - Sistem za osmatranje, obavještavanje i uzbunjivanjeProjekti: Novi pogon za vodeće mjesto u Evropi Projekti: Toplana Gradiška -Sistem daljinskog grijanja na biomasu Proizvodnja: Elektromontažna radionica - Veliki broj rješenja različitih vrsta i namjena u cijelom regionuStrateški partneri: CUBIC – izvrsnost modularnih sistemaStrateški partner: Pouzdani i robustni Genmac električni agregatiSajmoviSavjetovanjaDonacijeSponzorstvaEdukacijePregled događaja

4

6

7

89

101213

14

18

19

20

22

23

24

2628

30

31

32

33

34

36

38

39

404142444650

Sadržaj

4148 2820

726

info

4 Intervju

Godina 2013. je bila još jedna uspješ-na poslovna godina za Elnos Grupu. Šta biste posebno izdvojili?

U dinamičnoj godini kakva je 2013, veo-ma je teško izdvojiti neku ili neke aktivno-sti. Međutim, dvije sfere djelovanja Korpo-rativne funkcije Elnos Grupe obilježile su protekli period i to ugovaranje internacio-nalnih projekata i statusno uređenje Elnos Grupe kao koncerna.

Internacionalno ugovaranje predstavlja vrhunac ugovaranja za svaku kompaniju, a sa aspekta struke predstavlja izazov za svaki pravnički, prodajni, menadžerski tim uopšte. Naime, sama činjenica da ugovara-

nje vrše kompanije koje imaju registrova-na sjedišta na dva kontinenta, a čiji prav-nički timovi iza sebe imaju višegodišnje internacionalno iskustvo, govori mnogo. Aktivnosti ugovaranja tekle su direktnim ili konferencijskim vezama u Americi, Švedskoj, Njemačkoj, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Austriji, Srbiji... Periodi ugo-varanja trajali su čak i do osam mjeseci, sa konstantnim sastancima. Konačan rezul-tat nije samo potpisivanje ugovora o gra-đenju, već i niz drugih konzorcijalnih ugo-vora, koji u pravničkoj praksi predstavljaju primjere koji će zauzeti mjesto na mnogim svjetskim konferencijama i seminarima

advokata i pravnika. Provođenje procesa ugovaranja predstavlja značajno iskustvo za menadžerski tim i pokazatelj je zrelosti cijelog tima Elnos Grupe.

Druga aktivnost u vezi je sa statusnim uređenjem Grupe. Elnos je organizova-njem kao ugovorni koncern pokazao da je izrastao iz privrednog društva u kompani-ju, zatim iz kompanije u internacionalnu kompaniju i, na kraju, u internacionalnu grupaciju kompanija. Ujedno, ovakvim organizovanjem je rast kompanije u pot-punosti statusno-pravno uobličen, a brend Elnos dobio je sasvim novu dimenziju na tržištu. Želim ovaj odgovor dopuniti i time

Vizija i akcijaoblikuju budućnost zajednoElnos Grupa postigla je impozantne reference i postala sinonim za know-how moderna rješenja. Važnu ulogu u oblikovanju budućnosti Grupe, kreiranju vizije i akcije ima Milenko Majstorović, član Uprave za korporativne i pravne poslove

Milenko Majstorović, član Uprave za korporativne i pravne poslove

info

Intervju 5

da sam ponosan na oznaku „member of El-nos Group”.

Pridružili ste se Elnos Grupi u perio-du poodmaklog novog poglavlja poslo-vanja. Šta je za Vas bio najveći izazov u prethodnih godinu i po, koliko ste u El-nos Grupi i na ovoj odgovornoj poziciji?

Prije bih rekao da sam se priključio Elnos Grupi u momentu obnavljanja me-nadžerskog tima, kada je i sam Elnos tra-žio nove puteve poslovanja i nove ljude, kako mi volimo reći - „novu energiju“. U tom procesu najveći izazov je bio nasta-viti putem koji su menadžeri prije mene stvorili i koji su zacrtali mnogo godina ranije. Imajući u vidu da je Elnos stalno bilježio rast na tržištu, jasno je koliko je menadžerski tim u stvari bio dobar u sva-kom momentu, ranije i sada. Upravo to je bilo najteže, preuzeti odgovornost za tako dobar rad u budućnosti.

Imate bogato iskustvo na regional-nom i tržištima Rusije i Njemačke. Ko-liko vam je, zbog Elnos Nordica, bilo za-htjevno upoznavanje švedskih pravnih normi i tržišta?

Skandinavsko tržište je mnogo drugači-je od bilo kog tržišta u EU, ali i u ostatku svijeta. Svaki standard, bio on pravnički, inženjerski ili bilo koji drugi, koji je na ska-li 10, u Skandinaviji je na skali 12. Dakle, savladati prije svega drugačiju pravničku kulturu, drugačiji etički kodeks i, na kra-ju krajeva, jezičku barijeru, bio je priličan izazov. Posmatrajući period od posljednjih 14 mjeseci, mogu sa zadovoljstvom reći da je Švedska postala tržište Elnosa, ne samo u osnovnoj djelatnosti, nego i u pravnom i finansijskom pogledu. Osnivanje Elnos Nordica kao domicilne kompanije, zaklju-čivanje više novih ugovora sa najvećim kompanijama iz našeg biznisa i naravno upućivanje ljudi i mašina u Švedsku, zahti-jevalo je da se pravničke škole još jednom završe u Skandinaviji, i to na terenu. Prije godinu dana osjećao sam se kao na prvoj godini studija, danas je osjećaj fenomena-lan.

Koliko je drugačiji sistem ugovaranja i realizacije ugovora na tržištu EU?

Prirodno pravo je svugdje u Evropi jednako, dakle osnovni principu su isti. Međutim, primjena obligacionih propisa i tehnika ugovaranja znatno se razlikuje, kao i pristup ugovaranju i realizaciji ugo-vora. Prije svega, ugovori su takvi da se oslanjaju na ono pravo koje investitor želi. Dakle, mjerodavno pravo ne mora da bude

evro-kontinentalno, može da bude i anglo-saksonsko, na koje pravnici sa ovih pro-stora nisu pripremljeni. Sa druge strane, ugovaranje može da se vrši po pravu jedne zemlje, a primjena pravnih i ekonomskih procesa je, opet, obavezna po pravu zemlje u kojoj se vrši građenje. Dakle, za razliku od regiona bivše Jugoslavije u EU je prak-sa da ugovorne strane biraju mjerodavno pravo na način koji investitoru najviše od-govara. Upravo u ovoj činjenici najčešće pronalazimo najveće poteškoće, koje rje-šavamo detaljnim analizama mjerodavnog prava, i naravno angažovanjem spoljnih saradnika, ako je potrebno.

Pomenuli ste učestvovanje u nekoli-ko vrlo zahtjevnih pregovora. Da li ste na neki rezultat posebno ponosni?

Nažalost, do zaključenja ovog broja magazina svi procesi nisu završeni, te se prema internim pravilima Grupe o nji-ma ne daju informacije, ali pregovaranje sa kompanijama kao što su: Continental Wind Partners, Skanska, General electric, Linjemontage i Poor, govori dovoljno za sebe. Izdvojio bih pregovore sa jednom od najvećih švedskih kompanija Skanska, kada samo ugovaranje nije predstavljalo problem, koliki je problem bio ostvariti preduslove za pregovaranje, odnosno kva-lifikovati se tako da ispunjavamo tehničke, pravne i ekonomske uslove za rad na tom tržištu. Što se tiče domaćeg tržišta, jedan od specifikuma bilo je ugovaranje sa Opšti-nom Gradiška i partnerskom kompanijom IEE d.o.o. Banjaluka, sa ciljem rekonstruk-cije Toplane Gradiška i preuzimanja vrše-nja komunalnih usluga ovog preduzeća. U postupku ovog ugovaranja pokazali smo veliku inovativnost tražeći mišljenja Pra-

vobranilaštva RS i nadležnog Ministarstva. Šta vidite kao najveće izazove sa koji-

ma se Elnos Grupa može suočiti?Najveći izazov je zadržati poziciju lide-

ra u regionu i širenje tržišta u EU i šire, naravno. Upravo ova vizija vodi ka rastu kompanije koji je Upravi osnovni cilj. Rast sa aspekta biznisa je uvijek poželjan, ali sa aspekta struke predstavlja još jedan do-datni izazov. Izazov da uređenje kompanije i profesionalnost kadra prati tržište.

Šta je za vas specijalno u Elnos Grupi?Ljudi, oni čine Elnos. Odnos ljudi prema

kompaniji nije samo poslovan, nego i do-maćinski. Svaki čovjek daje maksimalan doprinos, monteri i inženjeri koji rade na -15 stepeni ako treba, logistika koja pro-nalazi rješenja na magičan način, prodaja koja ne prestaje sa radom, asistenti koji su uvijek spremni da daju maksimum i, naravno, menadžment, koji neumorno tra-ga za novim rješenjima i novim poslovima. Da, definitivno ljudi su ono što je specijal-no u Elnosu.

MILENKo MAJSToRoVIć, DIPLOMIRANI PRAVNIKDIPLoMIRAo: 2004. U BANJALUCIOŽENJEN, OTAC DVIJE KćERKEHoBI: MOTOCIKLIZAMOMILJENA KNJIGA: „BJEKSTVO IZ ŠOŠENKA”LIČNI cILJ: ŽIVJETI SVOJE SNOVEŽIVoTNI MoTo: BOLJE JE UPRAVLJATI SOBOM NEGO POBIJEDITI U STO BITAKA, TADA JE POBJEDA VAŠA.

info

6 Investicije

Krajem aprila 2013. otvoren je novi MP centar Elnosa BL u Bijeljini, u ulici Stefana Dečanskog br. 249. Naš provjereni kon-cept poslovanja primijenjen je i u ovom, najnovijem maloprodajnom centru. Os-nova našeg koncepta jeste: najbolji izbor, najbolji kvalitet, vrhunska usluga i dostu-pnost.

U MP centru Bijeljina kupcima je dostu-pan kompletan asortiman elektroinstala-cionog materijala i opreme za izvođenje instalacija stambenih i poslovnih objeka-ta. Brojka od 2.226 proizvoda govori sama za sebe. Naša ponuda uključuje proizvode mnogih vodećih stranih i domaćih pro-izvođača, kao što su: Schneider Electric, Legrand, Benedikt & Jager, GE Industrial Solutions, Phoenix Contact, Rittal, Soco-mec, Tyco Electronics Raychem, Dietzel Univolt, Haupa, Vents, GE Lighting, Am-plyvox, PCE, Genmac, One-light, Lug, Mi-nel-Schreder, Novkabel, Telefonika-FKZ, FKS-Jagodina, Elka, TT Kabeli, Elbi, Pla-men, Feman, Tehnoplast, Eti, Mikroelek-tronika, Enel, Commel. Sa mnogima od

njih imamo dugogodišnju distributersku saradnju. Za dostupnost ovih prozvoda ističemo odličnu vezu sa centralnim skla-dištem u Banjaluci, čiji lager broji preko 6.000 proizvoda. Imamo dvije redovne sedmične isporuke i mogućnost organi-zovanja hitnih isporuka.

Nastojimo da i u Bijeljini, timskim ra-dom, budemo nadohvat kupcu. Ova filo-zofija zahtijeva timski rad, kreativnost i dosljednost u njenom sprovođenju. Ipak, najvažniji su radnici koji takvu filozofiju razumiju i prema njoj žive. Naš tim čine stručno školovani radnici, na čelu sa Živ-kom Anđićem, kojima su kompetentno i pouzdano savjetovanje i vrhunska usluga uvijek na prvom mjestu. Nudimo širok opseg rješenja, tehničku podršku našeg komercijalno–tehničkog i inženjerskog kadra, kao i tehničkih službi naših dobav-ljača.

Maloprodajni centar Bijeljina nastao je kao rezultat ideje da se i u ovom dije-lu BiH približimo svakom potrošaču, da što lakše i brže udovoljimo zahtjevima

Otvoren maloprodajni centar u BijeljiniNovi maloprodajni centar Elnosa BL otvoren je u ravnoj i plodnoj Semberiji, na raskršću puteva za Srbiju, Hrvatsku i unutrašnjost Bosne

PoNuDA JE PREPozNATLJIVA KArAKTeriSTiKA SVAKe KoMPANIJE SAMO VISOK STANDARD I KVALITET PROIZVODA STVARAJU POVJERENJE. NAŠA ćE VAS PONUDA UVJERITI U VRIJEDNOST NAŠE MALOPRODAJNE TRGOVAčKE MARKE. U ODABRANOJ PONUDI PROIZVODA, U ELNOSU BL NAćI ćETE NE SAMO VELIKI ASORTIMAN PROIZVODA ZA STAN ILI KUćU, VEć I ŠIROKU PALETU PONUDA ZA KOMPANIJE, INSTALATERE, KAO I NAŠE DISTRIBUTERE. U NAŠIM PRODAJNIM CENTRIMA KUPCI NE NALAZE SAMO PRIZNATE, KVALITETNE PROIZVODE NEGO I SAVREMENE INOVACIJE.

Površina MP centra Bijeljina je 480 m2

i potrebama svakog od njih. Za nas je to snažan motiv da budućnost gradimo zna-njem i zalaganjem za kupca, te fleksibil-nim i otvorenim koncepcijama i dosljed-noj usmjerenosti ka kvalitetu.

info

Investicije 7

Fabrika trafostanica BIOSCO CS u sklopu je novog, moderno opremljenog poslovnog centra Elnosa BL. Nakon trogodišnje iz-gradnje, centar je početkom 2013. godine počeo sa radom. Poslovni centar se prosti-re na 3.600 m2, od čega je 1.900 m2 proi-zvodno-skladišni prostor.

Ovom događaju, sredinom novembra 2013, prisustvovao je ambasador Francu-ske u Srbiji Nj. e. Fransoa Gzavije Denio, veliki broj uglednih zvanica, predstavnika medija i poslovnih partnera obje kompa-nije.

„Naša fabrika, jedina ovog tipa u regio-nu, izgrađena je u skladu sa tehnološkim standardima i specifičnostima Schneider Electrica. Zbog izuzetnih karakteristika, trafostanice BISOCO CS postaće dominan-tno rješenje u narednom periodu. Uprav-ljivi sistem ovih trafostanica obezbjeđuje stabilnu mrežu i bilans između potrošnje i proizvodnje. Mi, kao kompanija koja sa ponosom njeguje tradiciju dužu od 60 go-dina, odgovorno primjenjujemo najsavre-

menija i cjelovita tehnološka rješenja, koja pridonose održivosti modernog sistema i upravo zbog toga nam je veliko zadovolj-stvo što je kompanija Schneider Electric naš licencni partner”, istakao je Branimir Mijailović, izvršni direktor Elnosa BL, Be-ograd.

O dugogodišnjoj saradnji naših kompa-nija Dragoljub Damljanović, direktor Sch-neider Electrica Srbija istakao je: „Licen-cno partnerstvo je potvrda naše uspješne saradnje sa kompanijom Elnos BL, koja je jedan od naših najznačajnijih partnera na tržištu Srbije i Crne Gore. Otvaranje ove fa-brike je rezultat naših napora da na tržištu promovišemo i plasiramo najsavremenija rješenja, uz tijesnu saradnju sa našim par-tnerima. Na taj način podižemo tehnički standard u društvu, što dovodi do efikasni-jeg rada naših kupaca i povećanja njihove konkurentnosti. Ova fabrika proizvodi pre-fabrikovane betonske trafostanice upravo tih karakteristika i tu opremu plasira na tržišta Srbije, Crne Gore, Hrvatske, Slove-

nije, Bosne i Hercegovine, Albanije i Make-donije“.

U novootvorenoj fabrici u Batajnici pro-izvode se prefabrikovane distributivne da-ljinski upravljive transformatorske stanice tipa BIOSCO CS. Ovaj standardizovani tip-ski testirani proizvod omogućava jedno-stavno, optimalno i bezbjedno korištenje mreže, dok upravljivi sistem obezbjeđuje kontinualno napajanje, zadovoljne kori-snike i precizno praćenje parametara mre-že. Prve serije trafostanica, njih oko 30, već su u pogonu u okviru distributivnih mreža. Proizvodni kapacitet fabrike u ovoj prvoj fazi je 150 trafostanica na godišnjem nivou. U narednoj godini potrebno je dvo-struko proširenje kapaciteta, što će omo-gućiti 50 novih radnih mjesta.

Osnovne karakteristike ovih trafosta-nica su usklađenost sa IEC standardom 62271-202, siguran operativni prostor i jednostavan pristup za kablovske vodove, spoljna manipulacija opremom, kao i lako uklapanje u životnu sredinu.

Svečano otvorena fabrika Biosco CS U Batajnici svečano otvorena fabrika prefabrikovanih betonskih trafostanica BIOSCO CS Elnosa BL Beograd, po licenci francuske kompanije Schneider Electric

Dušan Torbica, Fransoa Gzavije Denio, Dragoljub Damljanović i Branimir Mijailović Detalj iz fabrike

info

8 Elnos Grupa

Trend

U prethodnom periodu, Elnos Grupa znatno je kadrovski ojačana. U 2014. godini pozitivan trend zapošljavanja zabilježiće najveći rast do sada

Kao jedna od vodećih internacionalnih elektroenergetskih kompanija, Elnos Grupa neprestano integriše u svoje redove najbo-lje kadrove, jer je uspjeh kompanije zasnovan na sposobnostima i vještinama njenih zaposlenih.

Brižljivo građen i stabilan imidž uspješnog, pouzdanog i poželjnog poslodavca, kao i stalno kreiranje pozitivne i podsticajne radne atmosfere, doveli su do značajnog kvalitativnog i kvantitativnog pojačanja naše Grupe. Pridružili su nam se pravi veterani, kao i mlade, fleksibilne i energične osobe, posvećene ostvarivanju izuzetnih rezultata.

Rast naše Grupe, koji prati potrebe tržiša, dovešće u 2014. godini do pozitivnog trenda zapošljavanja sa najvećim rastom do sada. Naš cilj je da jačamo i rastemo i fokusirano, posvećeno i odgovorno „Znanjem upravljamo energijom“.

Stroge mjere bezbjednosti i zdravlja na radu

Permanentno promovišemo i kontrolišemo mjere bezbjednosti i zdravlja na radu da bismo obezbijedili našim zaposlenima dugoročnu dobrobit i efikasnost. U tom cilju smo 2011. godine uspostavili sistem menadž- menta zaštitom zdravlja i bezbjednošću na radu OHSAS 18001:2007.

Briga o čovjeku

Važan dio naše poslovne politike je briga o čovjeku na radnom mjestu i u slobodno vrijeme, što najbolje ilustruje misao Mihaila Pupina: „Rad, to je život u naj-širem smislu njegovom.“

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20140

50

100

150

200

250

300

350

Broj radnika

zapošljavanjaU prethodnom periodu, Elnos Grupa znatno je kadrovski ojačana. U 2014. godini pozitivan trend zapošljavanja zabilježiće najveći rast do sada

Kolege iz Elnosa Srbija u novom poslovnom centru u Beogradu

info

Elnos Grupa 9

Snažniji portfolio:Formiran tim za kontaktne mrežeNudimo pouzdana rješenja za željeznicu i javni gradski prevoz. Po sistemu “ključ u ruke” izvođenje kompletnih projekata elektrifikacije sistema za kontaktnu mrežu

Željezničkoj infrastrukturi u Srbiji, a dijelom i u regionu, potrebna je rekon-strukcija i modernizacija kako bi se stvo-rili efikasni, sigurni i za okolinu prihvat-ljivi oblici prevoza. Elnos Srbija, a samim time i Elnos Grupa, u oblasti rekonstruk-cije, modernizacije i izgradnje elektrifi-kovanih pruga, nudi usluge tima za kon-taktne mreže.

Djelatnost našeg tima obuhvata pro-jektovanje i izgradnju kontaktne mreže u gradskom saobraćaju i na željeznici, izgradnju elektrovučnih podstanica i po-strojenja za sekcionisanje, montažu, re-mont i održavanje instalacija unutrašnje i spoljne rasvjete, upravljanja i signaliza-cije, elektrifikaciju: autoputeva, metroa, željezničkih stanica, aerodroma, tunela

i ostalih javnih objekata. Nudimo mo-gućnost realizacije projekata po sistemu “ključ u ruke”.

Najmlađi tim našeg inženjeringa čine stručnjaci s bogatim iskustvom. Sistem-skim planiranjem omogućavamo najviši stepen pouzdanosti, sigurnosti i ekono-mičnosti. Iako su uslovi rada na željeznič-kim objektima često daleko od savršenih, naš tim dokazanim metodama, tehno-logijom i alatom savladava čak i najteže uslove pri instaliranju. Za potrebe tima za kontaktne mreže nabavljen je dio me-hanizacije: radni vagon sa platformom, specijalna vozila za vuču na prugama, te-retna i putnička vozila. U poslovnom cen-tru u Batajnici formirana je i bravarska radionica za sklapanje elemenata kontak-

tne mreže, sa svim potrebnim alatima i mašinama.

Tim je trenutno angažovan na realiza-ciji elektromontažnih radova u okviru kontaktne mreže na pruzi Beograd-Niš, za rekonstrukciju dionice Gilje-Ćupri-ja-Paraćin. Ova dionica je dio međuna-rodnog Koridora 10, najvažnije željeznič-ke mreže u Srbiji.

Danas sve veći broj ljudi shvata kompa-rativne prednosti željeznice koja je ekolo- ški održiva, ekonomski isplativija i ener-getski jeftinija od ostalih vidova tran-sporta. Naš cilj je da aktivno učestvujemo u razvoju i modernizaciji željezničke mre-že, stvarajući uslove za sveobuhvatnije i efikasnije povezivanje regiona sa evrop-skim saobraćajnim mrežama.

10 Novi projekti

Na projektu kompletne re-konstrukcije TS 110/35/20 kV Bečej, Elnos Srbija angažova-na je za izvođenje građevin-skih radova. Rekonstrukcija će biti izvedena u tri faze, a rok za izvođenje radova je decembar 2014. godine. Po-seban akcenat biće stavljen na bezbjednost i zdravlje na radu, jer će se rekonstrukcija izvoditi „pod naponom“.

HE Zvornik je jedna od najsta-rijih hidroelektrana u sastavu EPS-a. Krajem jula 2013. pot-pisan je ugovor za njenu reha-bilitaciju, nakon koje će snaga ove hidroelektrane biti veća za 30 odsto u odnosu na po-stojećih 96 megavata. Glavni izvođač radova je „Voith hy-dro“, a Elnos Grupa je dobila posao projektovanja, nabav-ke, ugradnje i puštanja u rad elektromašinske opreme.

Za pet trafostanica u siste-mu EMS-a radićemo projek-tovanje, montažu i fabričko ispitivanje ormara relejne zaštite i upravljanja, a to su: TS 220/35 kV Bajina Bašta, TS 220/110 kV Kruševac 1, TS 400/220/110 kV Smederevo 3, TS 400/220 kV Obrenovac i TS 400/220 kV Beograd 20. Ura-dićemo ukupno 242 ormara.

Noviprojekti

Po sistemu „ključ u ruke”, izradićemo kompletnu projektnu dokumentaciju, nabaviti opremu i izvesti radove na izgradnji rasklopne transformatorske stanice RTS 20/35 kV, 25 MVA i priključnog dalekovoda 35 kV na objektu „Sastavci“ u Gacku.

BiH SrB SrB BiH

Impozantnim referencama i posebnim odnosom prema struci, Elnos Grupa postala je sinonim za inženjering specijalistu u elektroenergetici i partnera koji i najzahtjevnije projekte završava pouzdano i na vrijeme

REHABILITAcIJA HE zVoRNIK:30 GoDINA DuŽI RADNI VijeK

REKoNSTRuKcIJA TRAfoSTANIcE BEČEJ

NoVI uGoVoRI SA ELEK-TRoMREŽoM SRBIJE

DALEKoVoD I RTS zA HyDRoENERGy GAcKo

info

Novi projekti 11

Investitor projekta je “Зару-бежнефтестроймонтаж”. Projektom je obuhvaćena mo-dernizacija elektroenerget-skog (EE) dijela postrojenja nove linije za preradu nafte, Sekcije 31, kao i modernizaci-ja najvažnijeg EE postrojenja u Rafineriji nafte Brod, Postro-jenja P-20. Modernizacijom će se obezbijediti veća raspolo-živost, sigurnost i pouzdanost napajanja znatnog broja važ-nih naftnih postrojenja.

U cilju poboljšanja snabdije-vanja električnom energijom i povećanja pouzdanosti na-pajanja konzumnog područja Kotora, nužna je izgradnja da-lekovoda 110 kV od TS 110/35 kV Tivat do TS 110/35/10 kV Kotor (Škaljari). Investitor je CGES, a projekat obuhvata izradu Glavnog projekta, is-poruku opreme i izvođenje radova na izgradnji DV 110 kV Tivat-Kotor.

Ugovoren je i projekat zamje-ne relejne zaštite i sistema daljinskog upravljanja u četi-ri trafostanice u Crnoj Gori: TS 400/110 kV Podgorica 2, TS 400/220/110 kV Pljevlja 2, TS 110/35 kV Ribarevina i TS 110/35 kV Mojkovac. Naš po-sao obuhvata: projektovanje, montažu i fabričko ispitivanje ormara relejne zaštite i uprav-ljanja, ugradnju na objektima i puštanje u pogon.

Na predmetnom dalekovodu izvodimo radove na montaži i podizanju stubova i instalaciji provodnika. Izgradnja ovog da-lekovoda je Faza 2 u projektu izgradnje novih 130 kV dale-kovoda zapadno od Ramsele. Ukupna dužina dalekovoda je 8,86 km.

BiH cG cG SWe

RAfINERIJA NAfTE BRoD: MoDERNIzAcIJA SISTEMA ELEKTRo SNABDIJEVANJA

info

DV 110 KV TIVAT-KoToR MoDERNIzAcIJA TRAfoSTANIcA u cGES-u

DV 2x130 KV ÖGoNfäGNADEN-ISBILLSTJäRN u ŠVEDSKoJ

info

12 Projekti

Elnos Srbija je u konzorcijumu sa kompanijom Geoput angažovana na poslu izrade tehničke dokumentacije za Generalni i Idejni projekat sa studijom opravdanosti i Glavni projekat vjetroelektrane Kovačica

Investitor „Electrawinds K-Wind“ Be-ograd odlučio se za realizaciju projekta izgradnje vjetroelektrane (VE) Kovači-ca. Planirana vjetroelektrana nalazi se na teritoriji opštine Kovačica, koja je od Beograda udaljena 50, a od Novog Sada 90 km. Najbliže planiranoj lokaciji vjetro- elektrane nalazi se selo Padina. Planirana instalirana snaga vjetroelektrane je do 125 MW, pri čemu je predviđena ugrad-nja 38 vjetrogeneratora jedinične snage 3 MW.

Osnovni cilj investiranja u izgradnju VE Kovačica je proizvodnja električne energije iz obnovljivih izvora energije. Iz-gradnja VE Kovačica predstavlja najveću šansu da se u tom kraju generiše ozbilj-na ekonomska aktivnost i prihod koji će donijeti napredak stanovništvu. Proci-jenjena vrijednost investicija u projekat izgradnje iznosi 266,56 miliona evra.

Do sada je izrađen Idejni projekat sa studijom opravdanosti i predat Pokra-jinskom sekretarijatu za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine na pregled i odobrenje. Planirani rok za re-

alizaciju Glavnih projekata je sredina fe-bruara 2014. godine.

Cilj izrade Studije opravdanosti je utvrđivanje prostorne, ekološke, druš-tvene, finansijske, tržišne i ekonomske opravdanosti za izgradnju VE Kovačica, za usvojeno tehničko rješenje definisano u Idejnom projektu, a koje se odnosi na izgradnju vjetrogeneratora. Studijom je obuhvaćena analiza energetskih efekata VE u cilju njihove optimizacije, moguća proizvodnja, gubitak i kvalitet isporu-čene električne energije, zatim uticaj VE na životnu sredinu i mjere potrebne za sprečavanje ili smanjenje negativnih uti-caja na nju i, na kraju, ekonomsko-finan-sijska opravdanost realizacije usvojenog tehničkog rješenja. Idejni projekat je ura-đen prema tipskoj vjetroturbini danskog proizvođača „Vestas“, tip turbine V112-3, 0MW Turbine Generator.

VE Kovačica, ukupne instalirane snage 114 MW u prvoj fazi, biće značajan proi-zvođač električne energije iz obnovljivih izvora, koja na godišnjem nivou iznosi oko 330 GWh. U skladu sa usvojenim pro-

pisima Republike Srbije, sva proizvodnja električne energije biće odmah preuzeta od strane prenosnog sistema. Za pove-zivanje VE Kovačica na elektroenerget-skom sistemu biće izgrađena trafostanica 33/220 kV, snage 3x63 MVA, koja se pri-ključuje na DV napona 220 kV, a koji spa-ja trafostanicu Pančevo 2 i trafostanicu Zrenjanin 2. Radovi se dijele na dvije cje-line. Prva cjelina je projektovanje i dobi-janje građevinske dozvole, a druga cjelina obuhvata izvođenje koje će se odvijati u osam faza.

Osim direktnog investiranja znatnih sredstava i angažovanja domaće građe-vinske infrastrukture, za lokalnu zajed-nicu je značajno i to što će se zaposliti radnici u skladu sa obavezama koje proi-stiču iz postupka dobijanja licence za pro-izvodnju energije. Za Srbiju je, svakako, posebno važan doprinos VE smanjenju emisije CO2. Konačno, rad ove VE će zna-čajno doprinijeti ostvarivanju nacional-nog cilja o učešću obnovljivih izvora ener-gije u ukupnoj finalnoj potrošnji energije u Srbiji.

Vjetroelektrana Kovačica

Ilustracija vjetroelektrane

info

Projekti 13

Trafostanica 110/35/10 kV Niš 15 će se graditi u jugozapadnom dijelu rubnog po-dručja opštine Doljevac. Ciljevi izgradnje su pouzdano snabdijevanje električnom energijom i obezbjeđivanje energetskih preduslova za razvoj privrede i proizvod-nje tog konzumnog područja. U spome-nutom dijelu grada postoje preduslovi za izgradnju novih naselja, kao i izgradnju novih proizvodnih pogona. Izgradnja ove trafostanice predviđena je i svim dosa-dašnjim studijama perspektivnog razvo-ja mreže 110 kV i do sada je trebala da uđe u pogon, a nije građena zbog nedostatka sredstava. Njenom izgradnjom riješiće se dugogodišnji problemi nekvalitetnog i nepouzdanog snabdijevanja potrošača i problem preopterećenja postojećih ka-paciteta.

Naša kompanija intenzivno radi na pri-premi potrebne tehničke dokumentacije za buduću trafostanicu. Izradićemo cjelo-kupnu dokumentaciju, počev od Idejnog projekta sa studijom opravdanosti, preko

Glavnog građevinskog i Glavnog elektro-montažnog projekata, pa sve do izvođač-ke dokumentacije neophodne za gradnju objekta transformatorske stanice.

Izrada projektne dokumentacije ostva-ruje se neposrednom saradnjom sa inve-stitorom Privredno društvo Jugoistok, Niš, oko pribavljanja neophodne doku-mentacije tokom izgradnje objekta TS i pripreme neophodnih podataka za ras-pisivanje javne nabavke za njeno građe-nje. Javna nabavka bi se trebala završiti do kraja tekuće godine, a nakon toga biće poznat izvođač radova, kao i oprema koja se ugrađuje na objektu. Definisanjem ovih podataka projektna dokumentacija bi ušla u završnu fazu izrade.

obim izgradnje:

Prema Projektnom zadatku planirana je izgradnja sljedećih objekata: postroje-nja 110 kV, transformacije 110/35/10 kV, komandno-pogonske zgrade sa 35 kV i 10

Izgradnja nove TS 110/35/10 kV Niš 15, jedan je od kapitalnih elektroenergetskih objekata na području PD Jugoistok. Naša kompanija intenzivno radi na pripremi potrebne tehničke dokumentacije za buduću trafostanicu

Nova trafostanica u Nišavskom okrugu

U junu 2013. završena tehnička dokumentacija za modernizaciju trafostanica 110/6,3 kV u 110 kV dalekovodnom prstenu kostolačkih elektrana. Početak radova planiran je 2014, a puštanje opreme u pogon 2016. godine

Modernizacija Termoelektrane i kopova Kostolac

Projektom su obuhvaćeni: zamjena distantnih zaštita u šest dalekovodnih polja 110 kV u dalekovodnom prstenu kopa Drmno i opremanje dalekovodnog polja 110 kV u TS Rudnik 2 primarnom opremom. Investitor projekta je PD Ter-moelektrane i kopovi Kostolac. Projek-tovanje je završeno u junu 2013, a rok za izradu je bio šest mjeseci.

Projekat se realizuje sa ciljem zamjene postojeće distantne zaštite savremenom mikroprocesorskom zaštitom. Za moder-nizaciju TS 110/6,3 kV u prstenu kosto-lačkih elektrana projektovana su sljedeća rješenja: 1. S obzirom na to da su vodovi između transformatorskih stanica 110

kV u prstenu kostolačkih elektrana krat-ki, zbog veće pouzdanosti i selektivnosti zaštite opredjeljenje je da se ugradi po-dužna diferencijalna zaštita na svim vo-dovima.2. Ugradnja primarne opreme i zaštitnih uređaja u transformatorskoj stanici TS 110/6,3 kV Rudnik 2 na postojećem dale-kovodnom polju DV 1128/2. 3. Proširenje kapaciteta TS 110/6,3 kV Rudnik 2. Obim proširenja je izgradnja i opremanje dalekovodnog polja 110 kV DV C1 – pravac Rudnik 1.

Važno je naglasiti da će se za moderni-zaciju trafostanica koristiti Siemensova oprema.

kV postrojenjem, jame za ulje sa uljnom kanalizacijom, kao i pristupnog puta, ograde, staze u postrojenju i kablovske kanalizacije.

Termoelektrana Kostolac

Niš

14 Projekti

za

Jačanje prenosnog kapaciteta u Švedskoj:

Dalekovodi su najjača nit kroz međunarodno putovanje Elnos Grupe energetskim mrežama. Najveći energetski projekti u Švedskoj, kao i projekti rekonstrukcije u kojima učestvujemo, izuzetno doprinose našem internacionalnom razvoju

Dalekovodibudućnost

info

info

Projekti 15

budućnost

Novi dalekovodi za nove vjetroparkoveIzgradnja vjetroparkova na području zapadno od Ramsele jedna je od najvećih industrijskih investicija u Švedskoj. Za povezivanje novih vjetroparkova sa prenosnim sistemom neophodna je izgradnja novih 130 kV dalekovodova

Postojeći dalekovodi u šumskim pre-djelima Jämtland i Västernorrland nema-ju dovoljan kapacitet za prenos energije koju će proizvoditi novi vjetroparkovi. Novim dalekovodima obezbijediće se po-vezivanje na mrežu E.ON Elnäta Švedska, ukupno oko 1.000 MW instalirane snage. Dalekovodi moraju biti završeni prije vje-troparkova, kako bi se obezbijedila pra-vovremena isporuka energije koja će biti proizvedena. U dijelu izgradnje novih dalekovoda, El-nos Grupa je podizvođač radova švedskih kompanija Linjemontage i Grästorp AB. Naš dio posla jeste izvođenje radova na montaži i podizanju stubova i instalaci-

ji provodnika na dalekovodima: 2x130 kV Storfinnforsen-Ögonfägnaden (Faza 1) i 2x130 kV Ögonfägnaden-Isbillstjärn (Faza 2). Radove izvodimo u skladu sa zakonima, propisima i standardima Kra-ljevine Švedske i internim preporukama E.ON-a i Statkrafta. Za potrebe ovog pro-jekta svi naši radnici su u Švedskoj polo-žili posebne obuke za rad u zoni vjetro-parka.Sredinom februara 2014, osam dana pri-je roka, završeni su radovi na DV 2x130 kV Ögonfägnaden-Storfinnforsen. Dužina trase dalekovoda je 16,06 km. Na trasi je montirano i podignuto 69 stubova na koje su montirani fazni provodnici AL-59 774

mm2. Radovi na DV 2x130 kV Ögonfägna-den-Isbillstjärn počeli su odmah po zavr-šetku Faze 1, a rok za njihov završetak je 22.6.2014.U oba navedena projekta svi stubovi su dvosistemski, sa vertikalnim faznim rasporedom tzv. tipa „bure”. Stubovi sa vodoravnim faznim rasporedom koriste se na prelazima postojećih 400 kV dale-kovoda. Novi dalekovodi grade se djeli-mično paralelno sa jednim ili više 400 kV dalekovoda. Zbog toga, tokom njihove izgradnje konstantno postoji opasnost od indukovanih napona, te se posebna pa-žnja posvećuje zaštiti od uticaja navede-nog napona.

Instalacija distancera na provodnik (visina 20 metara)

SEDAM NoVIH VJETRoPARKoVAPROJEKAT IZGRADNJE OVIH VJETROPARKOVA JEDNA JE OD NAJVEćIH INDUSTRIJSKIH INVESTICIJA U ŠVEDSKOJ. INVESTITORI SU NORVEŠKI STATKRAFT SCA VIND AB, SSVAB, I ŠVEDSKI SCA, NAJVEćI EVROPSKI VLASNIK PRIVATNIH ŠUMA. INVESTITORI PLANIRAJU IZGRADNJU SEDAM VJETROPARKOVA, A UKUPNA VRIJEDNOST INVESTICIJE JE 2,4 MILIJARDE USD. KOMPLETAN PROJEKAT OBUHVATIćE POVRŠINU OD 136 km² ŠUME SA 360 VJETRO TURBINA I SA KOMBINOVANOM PROIZVODNJOM ENERGIJE OD 3 TW GODIŠNJE. OVIM ćE SE OSIGURATI ENERGIJA IZ OBNOVLJIVIH IZVORA, KOJA ZAMJENJUJE ENERGIJU IZ FOSILNIH IZVORA I SMANJUJE EMITOVANJE VIŠE OD DVA MILIONA TONA CO2 GODIŠNJE. TRENUTNO JE U SPOMENUTOJ OBLASTI OTVOREN VJETROPARK „STAMåSEN“, A čETIRI SU U IZGRADNJI.

info

16 Projekti

Projekat Jugozapadna veza uključuje izgradnju 400 kV dalekovoda u jugoza-padnoj Švedskoj i dalekovoda za povezi-vanje švedske nacionalne mreže u Nässjö sa nacionalnom mrežom u Norveškoj. Re-alizuju ga „Svenska Kraftnät“, operator prenosnog sistema Švedske, i norveški „Statnett“. Vrijednost projekta je 1,09 mi-lijardi USD, a švedski dio je najveća inve-sticija u švedsku mrežu u posljednjih 30 godina. Projekat obuhvata raspon mreže 700-800 km i ima za cilj povećanje kapa-citeta prenosa i robustnosti prenosnog sistema u regionu. Elnos Grupa učestvuje u izgradnji tzv. Južne veze, kao izvođač radova kompanije „Skanska“.

Elnos Grupa gradi novi dalekovod 400 kV Hallsberg-Barkeryd u Švedskoj. Ovaj dalekovod dio je linije FL31 S1-4, Halls-berg-Onstansjo-Barkeryd, koja se prosti-re na približno 175 km, a čija je izgradnja podijeljena u četiri jednaka paketa od približno 45 km. Pomenuti dalekovod je u paketu br. 2. Projekat obuhvata kom-pletnu izgradnju i puštanje u rad da-lekovoda 400 kV između trafostanica Hallsberg-Onstansjo-Barkeryd. Ugovor izgradnje uključuje: montažu stubova, elektromontažne radove i demontažu postojećeg dalekovoda. Obim radova u ovom paketu obuhvata izgradnju ukupno 138 stubova udaljenosti oko 44 km i de-montažu postojećeg dalekovoda KL13. Takođe, u ovaj paket uključen je i posao demontaže postojećeg 220 kV dalekovo-da Talle-Nässjö, KL13S3, približne dužine 25 km. Rok za završetak radova je no-vembar 2014. godine.

Neki dijelovi dalekovoda biće izgrađeni u ekološki osjetljivim zonama, tzv. Natu-ra 2.000 područjima i u oblastima obradi-vog zemljišta. Izgradnja novog dalekovo-da se mora obaviti u skladu sa propisanim

VIKENDIcE SA PoGLEDoM NA JEzERo ZA POTREBE IZGRADNJE NOVOG DALEKOVODA 400 KV HALLSBERG-BARKERyD, RADNICI ELNOS GRUPE BORAVIćE OKO GODINU DANA U ŠVEDSKOJ. TRENUTNO JE PEDESET PET RADNIKA SMJEŠTENO U MOTALI, U PRELIJEPIM VIKENDICAMA NORDIJSKOG STILA, NA SAMOJ OBALI JEZERA VETERN (VäTTERN). U NAREDNOM PERIODU BROJ RADNIKA ćE DOSTIćI REKORDNIH OSAMDESET..

Jugozapadna veza (South-West Link): Najveća investicija u švedsku nacionalnu mrežuElnos Grupa jedan je od izvođača radova na Jugozapadnoj vezi. Učestvujemo u izgradnji Južne veze, odnosno gradimo novi dalekovod 400 kV Hallsberg-Barkeryd u Švedskoj

zahtjevima zaštite okoline, među kojima su najznačajniji minimalno oštećenje tla i uticaja na klimu. U ovim područjima nije dozvoljeno korištenje vozila i mehaniza-cije, pa će se radoviti obavljati manuelno.

Jugozapadna veza je važan projekat u neophodnom razvoju nacionalne mreže. Cilj projekta je jačanje nacionalne i re-gionalne energetske mreže, poboljšanje pouzdanosti mreže i povećanje kapaci-teta prenosa. Veza će takođe omogućiti realizaciju Vladinih planova za izgradnju i integraciju velikih vjetroparkova u mre-žu. Projekat će doprinijeti i smanjivanju cjenovnih razlika električne energije, koje su često vidjive u različitim oblasti-ma Švedske.

Vikendice na obali jezera Vetern

Demontaža provodnika

info

Projekti 17

Na švedskoj obaliProjekat zamjene zaštitnog užeta OPGW na DV 130 kV Karsefors-Linehed bio je drugačiji u odnosu na prethodne projekte tog tipa

Na jugozapadnoj obali Švedske, na po-dručju grada Halmstad, realizovali smo projekat zamjene zaštitnog užeta OPGW na DV 130 kV Karsefors-Linehed. Tri-deset kilometara postojećeg zaštitnog OPGW užeta bilo je neophodno zamijeniti novim, jer postojeće uže nije kvalitetno i pouzdano funkcionisalo.

Projekat je realizovan u ugovorenom roku, tokom juna i jula 2013. godine. Ovaj posao je bio drugačiji u odnosu na pret-hodne poslove tog tipa, jer je novo uže trebalo postaviti prije nego što se de-montira staro, a pri tom su optičke veze na starom užetu morale ostati, kako bi se mogla održavati telekomunikaciona konekcija. To je zahtijevalo sljedeći način

PoPuLARNA TuRISTIČKADESTINAcIJAHALMSTAD JE LUKA, UNIVERZITETSKI I INDUSTRIJSKI GRAD I POPULARNA TURISTIčKA DESTINACIJA. OBILUJE PRIRODNIM LJEPOTAMA DUŽ OBALE, ŠUMOVITIM PREDJELIMA I JEZERIMA. U BLIZINI HALMSTADA JE ELITNA PLAŽA TyLöSAND, POZNATA PO 7 KM DUGOJ PJEŠčANOJ PLAŽI, GOLF IGRALIŠTIMA I HOTELU „TyLöSAND“, KOJI JE U VLASNIŠTVU ZVIJEZDA „ROxETTE“ BENDA. U SLOBODNO VRIJEME I NAŠE KOLEGE SU UŽIVALE U PRIRODNIM LJEPOTAMA HALMSTADA. IAKO SE PONEKI ŠVEđANIN U OVOM PERIODU KUPAO, NIKO OD NAŠIH KOLEGA NIJE BIO TOLIKO ODVAŽAN.

rada: prvo da se postojeće uže izmjesti iz tačaka vješanja i privremeno fiksira za dijelove konstrukcije stuba, bez raskida-nja spojeva u spojnim kutijama, a zatim da se novo uže razvuče, fiksira i urade sva potrebna spajanja.

Nakon ove faze radova izvršen je pre-gled od strane investitora, a potom je izvršeno prekopčavanje starog i novog užeta na ODF-ovima. Ovaj dio radova morali smo završiti u roku od nekoliko sati tokom noćnog perioda, jer je vlasnik telekomunikacionog dijela mreže Tele2 zahtijevao da telekomunikaciona veza što kraće bude u prekidu. Po uspješnom prekopčavanju, izvršena je demontaža starog užeta.

Dalekovodna ekipa u Halmstadu

Demontaža starog OPGW užeta

Elitna plaža Tylösand

info

18 Projekti

Zamjena zaštitnog užeta OPGWNaročito smo vodili računa o bezbjednosti stanovništva i o privatnim posjedima preko kojih prolaze linije dalekovoda, a posebna pažnja je posvećena objektima koji se ukrštaju sa dalekovodima na kojima su mijenjana užad

Niz projekata Elnos Grupe za potrebe Crnogorskog elektroprenosnog sistema, nastavljen je demontažom i zamjenom postojećeg zaštitnog užeta na dalekovo-dima 110 i 400 kV, zaštitnim užetom sa optičkim vlaknima (OPGW), u ukupnoj dužini od oko 170 km. Ovaj projekat pred-stavlja drugu etapu zamjene zaštitnog užeta, a prva etapa uspješno je realizova-na 2008. godine.

Prilikom izvođenja radova posebna pa-žnja je posvećena objektima koji se ukr-štaju sa dalekovodima na kojima su mije-njana užad. U cilju bezbjednog obavljanja radova, vodili smo aktivnu komunikaciju sa predstavnicima Elektroprivrede Crne Gore i Crnogorskog elektroprenosnog sistema, kako bi bilo omogućeno isklju-čenje dalekovoda koji se ukrštaju, i sa predstavnicima Željezničkog prevoza Crne Gore, kako bi se omogućilo zatvara-nje pruge kada je to potrebno. Tehnika i

dinamika izvođenja radova prilagođava-ni su mogućnostima isključenja objekata.

Nepristupačan teren na dalekovodu 110 kV Andrijevica-Berane nam nije išao u prilog, ali uz trud i zalaganje svih an-gažovanih na projektu, i ovu prepreku smo uspješno savladali.

Naročito smo vodili računa o bezbje- dnosti stanovništva i o privatnim posje-dima preko kojih prolaze linije daleko-voda, poput dalekovoda 110 kV Podgori-ca-Danilovgrad. U tim situacijama često smo radove izvodili manuelno, bez me-hanizacije, kako bismo izbjegli oštećenja imanja.

Dalekovodi obuhvaćeni ovim projek-tom prostiru se duž velike teritorije, a obuhvataju i dio teritorije državnih gra-nica. Prilikom zamjene užeta na daleko-vodu 400 kV Ribarevine-Kosovo, morali smo sarađivati sa državnom i pokrajin-skom policijom, jer je jedan dio projekta

obuhvatao i rad na teritoriji Autonomne Pokrajine Kosovo.

Kompletna dinamika radova prilago-đena je zahtjevima investitora i speci-fičnim uslovima terena, kako bismo što manje remetili lokalno stanovništvo sa jedne strane, te kako bismo zadovoljili sve ekološke standarde, s druge strane.

Ispitivanje OPGW užeta Stub tipa y na ulazu-izlazu TS 110 kV Mojkovac

oVIM PRoJEKToM oBuHVAćENA JE ZAMJENA ZAŠTITNE UŽADI NA SLJEDEćIM DALEKOVODIMA: -DV 400 KV RIBAREVINE-KOSOVO (DO GRANICE) -DV 110 KV RIBAREVINE-MOJKOVAC -DV 110 KV BERANE-RIBAREVINE -DV 110 KV ANDREJEVICA-BERANE -DV 110 KV PODGORICA 1-PODGORICA 3 -DV 110 KV VIRPAZAR-BAR-DV 110 KV BAR-ULCINJ -DV 2x110 I 110 KV PODGORICA 1 -DANILOVGRAD

info

Projekti 19

Smart city Novi Sad:Pionirski i u EvropiSmart city Novi Sad prvi je realizovani projekat ovog tipa, ne samo na prostoru Srbije, već i u okruženju. Štaviše, slobodno se može reći da je ovaj projekat po mnogim primijenjenim rješenjima pionirski i u Evropi

Projekat, zapravo, predstavlja sveo-buhvatno uvođenje “Smart Grid” tehno-logije na teritoriji Novog Sada, u okviru Elektrodistibucije Novi Sad (ogranka Elektrovojvodine). Inače, sama tehnolo-gija podrazumijeva integraciju sistema sa mogućnošću digitalne obrade podataka i komunikacionih sistema u elektroener-getski sistem, čime se omogućava pro-tok informacija, daljinsko komandovanje i očitavanje, kao i centralizacija unutar “Smart Grid” elektroenergetske mreže. Ono što je specifično u ovom sistemu je i to što su SN i VN SCADA sistemi integri-sani u DMS platformu. Ovim se dobijaju mnogo veće mogućnosti prilikom nad-gledanja i upravljanja elektroenerget-skim sistemom, bolji uvid i kontrola nad tokovima energije kroz kompletnu dis-tributivnu mrežu i smanjuje se prosječno godišnje vrijeme koje potrošači provedu bez napajanja električnom energijom. Dakle, radi se o tehnologijama koje omo-

gućuju i pružanje kvalitetnije usluge po-trošačima.

Elnos BL Beograd imao je veoma bitnu ulogu u ovom projektu, koja je obuhvata-la cjelokupno projektovanje elektroener-getskog dijela, projekt i sajt menadžment, kao i puštanje daljinskih stanica (RTU) proizvođača Schneider Electric u rad.

Što se tiče opreme, u projektu su uče-stvovala najveća svjetska imena:

-Schneider Electric: proizvođač pri-marne opreme, RTU-ova, daljinskih loka-tora kvarova i kontrolnih brojila koji su instalirani u ovom projektu,

-Motorola: proizvođač cjelokupne te-lekomunikacione opreme i cjelokupnog telekomunikacionog sistema.

-DMS Novi Sad (Schneider Electric) isporučio je Oasys SCADA sistem, im-plementirao Advance DMS (Smart Grid verziju) sistem sa integrisanim Oasys SCADA sistemom za SN mrežu na nivou Elektrodistribucije Novi Sad.

-Institut Mihajlo Pupin–automatika: iz-vršio je puštanje Oasys SCADA sistema i integrisao Pupin View2 SCADA sistem za VN mrežu na ADMS platformu.

Investitor projekta, Elektrovojvodina Novi Sad, i svi učesnici vrlo su ponosni na postignuti rezultat. Ukratko, pušten je u rad sistem koji obuhvata 27 automati-zovanih trafostanica sa RTU-ovima koji imaju mogućnost daljinskog očitavanja mjerenja i daljinskog upravljanja, kao i zaštitne funkcije, 11 linijskih rastavljača snage sa RTU-om (mogućnost daljinskog upravljanja, daljinskog očitavanja mje-renja, zaštitne funkcije), četiri riklozera, šest trafostanica je opremljeno daljin-skim lokatorima kvara (mogućnost da-ljinskog očitavanja mjerenja, indikacije kvara). Ispitan je i pušten u rad SCADA sistem za sve objekte (Oasys SCADA).

Projekat je trajao oko godinu i šest mje-seci, a sve je završeno u roku do 31. 12. 2013.

Korisnički interfejs DMS softvera za pametne mreže

TS 400/110/35/10 kV StanariUporedo sa početkom izgradnje termoelektrane Stanari započela je i izgradnja trafostanice 400/110/35/10 kV Stanari. Kompletan projekat nove trafostanice, kao i priključnih dalekovoda, izradio je konzorcijum Elnos BL, Elektroistok Beograd i ARS Inženjering Banjaluka

TE STANARI JE PRVA TERMOELEKTRANA OVE VRSTE KOJA SE GRADI NA PODRUčJU BIVŠE JUGOSLAVIJE NAKON VIŠE OD TRIDESET GODINA. EFT GROUP U OVAJ PROJEKAT ULAŽE 600 MILIONA EVRA, KOJI PORED MODERNIZACIJE RUDNIKA STANARI OBUHVATA IZGRADNJU MODERNE TERMOELEKTRANE KAPACITETA 300 MEGAVATA.

info

20 Projekti

info

Projekti 21

TS 400/110/35/10 kV Stanari

Jedan od najznačajnijih projekata koji je započet u aprilu prošle godine u Republici Srpskoj je izgradnja Termoelektrane Sta-nari u opštini Doboj. Investitor, kompani-ja EFT - Rudnik i Termoelektrana Stanari d.o.o. u ovaj projekat ušla je sa mnogo en-tuzijazma i sa opravdanim zadovoljstvom što se u Republici Srpskoj radi jedan pro-jekat ovakvih razmjera. Uporedo sa po-četkom izgradnje ove termoelektrane, u aprilu 2013. godine, započeta je i izgrad-nja TS 400/110/35/10 kV Stanari sa nad-zemnim vodovima 2x110 kV i 2x400 kV. Kompletan projekat nove trafostanice, kao i priključnih dalekovoda, izradio je konzorcijum Elnos BL, Elektroistok Beo-grad i ARS Inženjering Banjaluka.

Projektovanje je završeno u aprilu 2011. godine, a već u maju te godine je revidiran i prihvaćen od strane pravnog lica za kontrolu tehničke dokumentacije Urbis Centar Banjaluka, na osnovu čega je pokrenut postupak za izdavanje dozvole za građenje.

Glavni izvođač radova je konzorcijum dvije vodeće kompanije iz oblasti elek-troenergetike i građevinarstva Elnos BL i Tekton Banjaluka, sa podizvođačem ARS Inženjeringom, takođe iz Banjaluke, koji je zadužen za izradu priključnih daleko-voda.

Trafostanica Stanari nalazi se nepo-sredno uz TE Stanari. Smještena je na oko 3.500 metara zapadno od središnjeg dijela naselja Stanari i napajaće elektri- čnom energijom potrošače na sjeveru Re-publike Srpske i obezbjeđivaće potrebne količine energije za pokretanje i zausta- vljanje TE Stanari.

Do sada je uspješno završen veći dio građevinskih radova sa akcentom na po-strojenje 110 kV, jer se transformacija sa ovog naponskog nivoa planira koristiti za napajanje termoelektrane u poslovima prvih ispitivanja i testiranja.

Kada je riječ o elektromontažnim rado-vima, oni u stopu prate građevinske, pa je tako kompletna VN oprema za oba napon-ska nivoa isporučena na gradilište u pro-tekloj godini. Dopremljeni su mjerni tran-sformatori proizvođača Končar - Mjerni transformatori, prekidači Siemens, tipa 3AP1 FI i 3AP1 FG za postrojenje 110 kV, odnosno, 3AP2 FI za postrojenje 400 kV.

Sabirnički i izlazni rastavljači, kao i rastavljači za uzemljenje sabirnica u oba postrojenja su takođe proizvođača Sie-mens, kao i odvodnici prenapona za oba

naponska nivoa. Sva navedena oprema postrojenja 110 kV je montirana, zajedno sa sistemom sabirnica.

Postrojenje 110 kV imaće i transforma-ciju na srednji napon, tačnije instaliran je energetski transformator snage 20 MVA sa prenosnim odnosom 110/35/10(20) kV, koji je u septembru prošle godine do-premljen iz fabrike Končar D&ST Zagreb. Konceptualno, oba postrojenja imaće dvostruki sistem cijevnih sabirnica, koji je dopremljen od proizvođača Lorünser iz Austrije, od koga je nabavljena i kom-pletna spojna oprema. U prvoj etapi iz-gradnje, postrojenje 110 kV imaće šest polja (dva transformatorska, dva daleko-vodna, spojno i mjerno polje), a postroje-nje 400 kV pet (mjerno polje, transforma-torsko, generatorsko i dva dalekovodna polja). Dalekovodima 2x110 kV ulaz-izlaz ostvariće se veza sa dalekovodima Teslić i Ukrina, dok se dalekovodima 2x400 kV ulaz-izlaz ostvaruje veza sa Tuzlom i TS Banja Luka 6.

U obim izgradnje TS Stanari ulaze i veze sa termoelektranom ostvarene transfor-matorskim poljem =E01 i generatorskim poljem =C04, koje je veza sa Step-Up tran-sformatorom termoelektrane. SN postro-jenja, kao i dizel agregati i baterije, smje-šteni su u komandno-pogonskoj zgradi. Pogonski dio objekta je namijenjen za ABB ćelije 35 kV, tipa UniGear ZS3.2, i 10(20) kV, tipa UniGear ZS1. Isto tako, u pogonskom dijelu će biti smještena dva suva kućna transformatora, po 630 kVA. Komandni dio, koji se prostire na dvije etaže će u prizemlju imati generatorsku prostoriju sa dva dizel agregata po 180

kW, a na spratu prostor za posadu TS-e, kompletan glavni razvod AC napajanja, kao i razvod osnovne i nužne potrošnje, ispravljače i ostalu opremu DC razvoda, sa računarskom i telekomunikacionom opremom. Tehničkim rješenjem projek-ta predviđeno je postavljanje SDH i PDH multipleksne opreme u telekomunikaci-onim prostorijama TS Stanari za potrebe realizacije veze sa trafostanicama Banja Luka 6, Tuzla 4, Teslić i Ukrina.

Prateći planove radova za prošlu godi-nu ispoštovani su i rokovi za postavljanje dalekovoda. Podignuti su svi stubovi 110 kV dalekovoda i postavljeni ankerni di-jelovi svih stubova 400 kV. Za izgradnju dalekovoda 110 kV korišteni su nosivi stubovi tipa LH1 i ugaono-zatezni stubo-vi D1P, a završetak radova planiran je za proljeće 2014. godine, radi obezbjeđiva-nja napajanja TS ovim naponskim nivo-om.

Na dalekovodu 400 kV su primijenjeni novoprojektovani ugaono-zatezni stubo-vi tipa 2F i tipski YN3 stubovi. Prenosni put telekomunikacionih veza je optički kabl, ugrađen u zemljovodno uže daleko-voda (OPGW), kojim je ostvareno povezi-vanje predmetnog objekta. Optički kabl ima 24 monomodna optička vlakna koja su u saglasnosti sa ITU-T preporukom G.652 i 24 monomodna optička vlakna koja su u saglasnosti sa ITU-T preporu-kom G.655B.

Svi radovi na TS Stanari trebalo bi da budu završeni do oktobra tekuće godine. Na kraju, važno je istaći da se puštanje u rad termoelektrane očekuje tokom 2016. godine.

Energetski transformator Končar 110/35/10 kV snage 20 MVA

info

22 Projekti

U okviru modernizacije i revitalizacije Hidroelektrane Piva u Crnoj Gori, prošle godine je zamijenjen glavni razvod po-moćnog napona 220 V DC i instaliran je novi UPS razvod 230 V, 50 Hz. Riječ je o jednoj etapi radova u ovoj hidroelektrani, za koje je zadužena Elnos Grupa u Crnoj Gori.

U sljedećim etapama obavljeni su ra-dovi na generatorima 3 I 220 kV dale-kovodnog polja Pljevlja 1, 2 I 220 kV da-lekovodnog polja Pljevlja 2 i 1 I 220 kV dalekovodnog polja Kakanj.

Osim toga, zamijenjeni su podrazvodi pomoćnih napona na ulaznoj građevini - zatvaračnicama.

Specifičnost radova, uz kratke roko-ve i zgusnutu dinamiku koju je zadala Elektroprivreda Srbije, u čijem sistemu radi Hidroelektrana Piva, uslovljavao je i veoma nepristupačan položaj lokacija na kojima smo izvodili radove. Iz tog ra-zloga rad je bio otežan, a kako bi se osi-gurao bezbjedan rad i ispoštovali rokovi beznaponskog stanja za svaku fazu rado-va i planiranu obustavu rada generatora, bilo je neophodno angažovati specifičnu mehanizaciju.

Nakon nešto manje od pola godine, predmetni radovi na revitalizaciji i mo-dernizaciji HE Piva uspješno su završeni, a zadata dinamika na sva tri generatora je u potpunosti ispoštovana, tako da nije bilo kašnjenja u isporuci električne ener-gije.

Za ovu godinu, planiran je nastavak re-habilitacije ove hidroelektrane na dijelu ulazne građevine - zatvaračnice i rekon-strukcije glavnog AC razvoda.

Kao što smo ranije pisali, specifičnost ove hidroelektrane je u tome što se nje-no kompletno postrojenje nalazi ispod površine zemlje. Jedna je od najvećih luč-nih brana na svijetu, sa konstruktivnom visinom od 220 m, dužinom luka na kruni od 268,6 m i dužinom luka na nivou ko-rita 40 m. Debljina brane u osnovi je 36 m, a na vrhu oko 4,5 m. Svojom lijevom stranom oslanja se na Vučevo, a desna strana je uz Pivsku planinu. Izgradnja ove hidroelektrane trajala je deset godina, a u izgradnji je učestvovala skoro kompletna građevinska operativa tadašnje Jugosla-vije.

Zbog specifičnih topografskih karak-teristika terena, kompletno postrojenje

Specifičnost radova uslovljavao je veoma nepristupačan položaj lokacija na kojima smo izvodili radove. Iz tog razloga, bilo je neophodno angažovati posebnu mehanizaciju

REKoNSTRuISANA PoSTRoJENJA ELNOS GRUPA JE DO SADA U OKVIRU PROJEKTA REVITALIZACIJE I MODERNIZACIJE HIDROELEKTRANE PIVA U MRATINJU REKONSTRUISALA 220 KV POSTROJENJE (ŠEST POLJA), ZAMIJENILA MJERNE TRANSFORMATORE I PRIMARNE VEZE NA GENERATORSKOM NAPONU (TRI GENERATORA), ZAŠTITU NA TRI 220 KV DALEKOVODNA POLJA, GENERATORIMA I STEP-UP TRANSFORMATORIMA. TAKOđE, ZAMIJENJENI SU I RAZVODI POMOćNOG NAPONA 220 VDC I INSTALIRANI NOVI 230 V, 50 HZ UPS RAZVODI.

HE Piva: Zamijenjen glavni razvod pomoćnog napona

HE Piva urađeno je 230 m ispod površine zemlje.

I pored malog stepena iskorišćenosti hidropotencijala, Crna Gora spada u ri-jetke zemlje u svijetu koje 70 odsto elek-trične energije proizvode u hidroelektra-nama.

Lučna brana HE Piva

info

tutom „Mihajlo Pupin“ instalirana je SCA-DA za daljinsko upravljanje i energetski transformatori „D&ST Končar“.

Projekti 23

Nova trafostanica 35/10 kV snage 2x12,5 MVA Landža u centru Danilovgra-da izgrađena je u martu 2013. godine, sa ciljem da zamijeni postojeću. Stara tra-fostanica izgrađena prije 50 godina, bila je u veoma lošem stanju sa dotrajalom elektro opremom, što je direktno uticalo na nekvalitetno snabdijevanje potrošača električnom energijom.

Osim ugrađene moderne i pouzdane opreme, nova trafostanica je većeg ka-paciteta u odnosu na staru. Umjesto dva transformatora od po 8 MVA, ugrađena su dva nova sa snagom od po 12,5 MVA. Na ovaj način, osim priključenja novih potrošača, omogućava se i industrijski napredak i razvoj ovog dijela Crne Gore.

Nova TS Landža opremljena je po-strojenjem koje je izolovano SF6 gasom (GID) i oklopljeno metalom proizvođača „Schneider Electric“. Na 35 kV strani je 8 ćelija tip GHA sa dva sistema sabirnica i mikroprocesorskim zaštitnim uređajem

Trafostanica 35/10 kV snage 2x8 MVA Breza u Kolašinu izgrađena je sa istim ci-ljem kao i TS Landža u Danilovgradu, da zamijeni dotrajalu i neefikasnu trafosta-nicu, staru pola vijeka. Radovi na ovom projektu završeni su početkom decembra prošle godine.

Dva transformatora od po 4 MVA za-mijenjena su novim, od po 8 MVA. Breza je takođe opremljena postrojenjem koje je izlovano SF6 gasom (GIS), a okloplje-no metalom proizvođača ABB. Na 35 kV strani je 9 ćelija tip Zx2 sa dva sistema sabirnica i mikroprocesorskim zaštitnim uređajem REF 630, a na 10 kV strani 22 ćelije tip Zx0 i mikroprocesorskim zaštit-nim uređajem REF 615.

I na ovoj trafostanici u saradnji sa Insti-

Treći projekat investitora Elektropri-vrede Crne Gore u saradnji sa FC Distri-bucijom, za čiju realizaciju je zadužena Elnos Grupa je izgradnja nove trafostani-ce 35/10 kV snage 2x8 MVA, koja bi treba-lo da poboljša snabdijevanje električnom energijom užeg gradskog područja.

Trafostanica u Petrovcu opremljena je postrojenjem koje je vazduhom izolovano (AIS) i oklopljeno metalom, proizvođača „Schneider Electric-Merlin Gerin“. Na 35 kV strani je 6 ćelija tip ‘Fluair 400’ (F400) sa jednim sistemom sabirnica sa ugrađe-nim mikroprocesorskim uređajima tip SEPAM 80 (40), a na 10 kV strani 18 će-lija tip ‘SM6’ sa ugrađenim zaštitnim mi-kroprocesorskim uređajima tip SEPAM 40.

Instalirana je i lokalna SCADA tip SeeFox 2000 proizvođača „Schneider Electric-Merlin Gerin“, kao i energetski transformatori proizvođača „Schneider Electric-France Transfo“.

Među brojnim projektima koje je Elnos Grupa uspješno realizovala prošle godine nalaze se i tri projekta izgradnje trafo-stanica u Crnoj Gori, TS 35/10 kV, 2x12,5 MVA Landža u Danilovgradu, TS 35/10 kV, 2x8 MVA Breza u Kolašinu i TS 35/10 kV, 2x8 MVA Petrovac.

Ovim projektima koji su realizovani po sistemu ‘ključ u ruke’, Elnos Grupa nastavlja svoju odličnu saradnju sa Elek-troprivredom Crne Gore. Elnos Grupa je izradila glavne projekte, montirala i po-vezala kompletnu elektro opremu i izvr-šila ispitivanje, parametrisanje i puštanje u rad kompletnih trafostanica.

Konzorcijalni partner u Danilovgradu i Kolašinu je preduzeće „Bemax“ Podgori-ca, dok se projekat u Petrovcu realizuje sa konzorcijalnim partnerom „Intermost“ Podgorica.

Trafostanice u Danilovgradu, Kolašinu i Petrovcu, sa ugrađenom modernom i pouzdanom opremom, omogućiće bolje snabdijevanje potrošača električnom energijom, industrijski razvoj i napredak Crne Gore

Nove trafostanice u Crnoj Gori

TS 35/10 kV, 2x12,5 MVA Landža Danilovgrad

TS 35/10 kV, 2x8 MVA Breza Kolašin

TS 35/10 kV, 2x8 MVA Petrovac

tip SEPAM 60, a na 10 kV strani 22 ćelije tip GMA i mikroprocesorskim zaštitnim uređajem tipa SEPAM 60. Takođe, instali-rani su lokalni SCADA sistem za daljinsko upravljanje tip VIEW 4 u saradnji sa Insti-tutom „Mihajlo Pupin“, kao i energetski transformatori proizvodnje „D&ST Kon-čar“.

TS 35/10 kV, 2x12,5 MVA Landža Danilovgrad

TS 35/10 kV, 2x8 MVA Breza Kolašin TS 35/10 kV, 2x8 MVA Petrovac

info

24 Projekti

Direkcija Evropske unije u Srbiji projekat izgradnje trafostanice Vranje 4 proglasila je za najbolje vođen projekat u jugoistočnoj Evropi finansiran od strane DEU

uspješan završetakgrađevinskih radova na TS Vranje 4

Građevinski radoviRadovi su započeli polovinom septem-

bra 2012. godine, a s obzirom na činjeni-cu da je zbog tipa ugovora bilo potrebno održati visok ritam radova i mjesečne realizacije, radili smo tokom cijele zime 2012/2013. godine. Na ovom projektu naše preduzeće imalo je oko 50 koopera-nata.

Na samom početku, u cilju stvaranja uslova za izgradnju trafostanice Vranje 4, bilo je neophodno izgraditi puteve u 400 kV postrojenju, koji predstavljaju dvije trećine svih puteva na TS. Sa tih puteva omogućeno je izvođenje radova, poput temeljenja portala u 400 kV postrojenju, kablovskih kanala i relejnih kućica i u zimskim, veoma otežanim uslovima. Be-toniranje je rađeno pomoću pumpi za be-

Konzorcijum Siemens Beograd - Elnos BL Beograd u septembru prošle godine uspješno je završio građevinske radove na trafostanici 400/110 kV Vranje 4 JP Elektromreža Srbije. Riječ je o jednom od najvećih i najznačajnijih projekata u Srbi-ji. Ova trafostanica nalazi se na trasi 400 kV veze zapadne Evrope sa njenim južnim dijelom i Turskom.

Ovaj projekat ima veliki značaj za jugo-istočni dio Srbije, u kome će se poboljšati naponske prilike i mogućnost za razvoj tog dijela države.

Elnos BL uradio je glavni građevinski, elektro i izvođački projekat i izveo kom-pletne građevinske radove na ovoj tra-fostanici. Osim toga, bio je zadužen i za projektovanje, montažu, podešavanje i fabričko ispitivanje ormara relejne zašti-te.

ton i specijalnih aditiva za betoniranje na niskim temperaturama.

Intenzitet radova pojačan je do mak-simuma u aprilu prošle godine, do kada su trajali loši vremenski uslovi. Tada je počela izgradnja komandno-pogonske zgrade, temelja nosača aparata u 400 kV i temelja portala i nosača aparata u 110 kV postrojenjima, uzemljenja i temelja gro-mobrana, spoljašnjeg osvjetljenja, asfal-tiranje puteva, proizvodnja i montaža čelične konstrukcije.

Kako bi ugovoreni rok završetka rado-va bio ispoštovan i planirani fond radnog vremena ne bi bio ugrožen, a s obzirom na loše vremenske uslove do polovine apri-

la, bilo je neophodno angažovati dovoljno radnika. Zbog toga je u toku naredna tri mjeseca na gradilištu radilo prosječno 110 radnika. Ovo je bio veliki izazov i uspjeh za inženjere, jer samo veoma isku-sni su u stanju da pravilno koordiniraju ovoliki broj ljudi na gradilištu.

Uporedo sa radovima na terenu odvija-la se i „papirološka bitka“, koja je obuhva-tala sve radove, materijale, kooperante i ostale situacije na gradilištu.

I pored velikog broja radnika angažo-vanih na izgradnji TS Vranje 4, sa zado-voljstvom možemo reći da se nije dogodio niti jedan slučaj povrede za vrijeme traja-nja radova na terenu. Za zaštitu radnika

foto: Darko Vučić

info

Projekti 25

ormari relejne zaštite i sopstvene potrošnje

Osim građevinskih radova, kompanija Elnos BL Beograd bila je zadužena i za projektovanje, montažu, podešavanje i fabričko ispitivanje ormara relejne zašti-te za trafostanicu 400/110 kV Vranje 4. Ormari su izrađeni u našem proizvodnom pogonu u Batajnici, a proizvođači ugrađe-ne relejne zaštite su ABB i Siemens.

Radnici angažovani na ovom projek-tu prije realizacije pohađali su obuke u istraživačkom centru ABB-a u švedskom gradu Vesteros. Tamo su stekli zavidno znanje za rad sa mikroprocesorskom re-

PRofESIoNALcI I u JAKo oTEŽANIM uSLoVIMAI U ZIMSKIM USLOVIMA RADA NAŠI MAJSTORI SU POKAZALI PRAVI PROFESIONALIZAM. PRILIKOM IZRADE TEMELJA U 400 kV POSTROJENJU (JEDNA TEMELJNA STOPA IMA PREKO 50 m3 BETONA), KORISTILI SU PO DVA PARA OBUćE. OPLATU SU MONTIRALI U JEDNOM PARU, A DRUGI, čISTI PAR, NOSILI SU PRI ULASKU UNUTAR OPLATE, KAKO BI MONTIRALI ARMATURU I OBAVILI PRIPREMU ZA BETONIRANJE.

angažovano je preduzeće za bezbjednost “ProAkta”, koji su pored Elnosovih inže-njera obavljali redovne kontrole i provje-re mjera zaštite na radu, zaštitnih sred-stava i nenajavljena testiranja na alkohol.

Povodom završetka radova, u oktobru prošle godine organizovana je svečanost kojoj su prisustvovali brojni zvaničnici i predstavnici izvođača radova, kao i pot-predsjednik Elnos Grupe Borko Torbi-ca. Predstavnik investitora, Delegacije Evropske unije u Srbiji Majkl Devenport, istakao je da je DEU projekat izgradnje trafostanice Vranje 4 proglasila za najbo-lje vođeni projekat finansiran od strane

DEU u jugoistočnoj Evropi.Naše veliko angažovanje na svim po-

ljima ovog projekta dovelo je do izvan-rednog rezultata, a pohvala investitora došla nam je kao „šlag na tortu“, jer smo bili svjesni da smo ostvarili veoma dobar rezultat na ovom projektu, uzevši u obzir sve izazove sa kojima smo se suočavali to-kom građevinskih radova.

Veoma ponosni na ovaj uspjeh, na-stavljamo sa projektima i u ovoj godini, jer kako bi rekao jedan inženjer: „Kad na svom gradilištu čuješ kako odzvanja-ju ženske štikle, znaš da je tvoj posao tu potpuno završen i da je vrijeme da negdje započneš neko novo gradilište”.

Panorama trafostanice 400/110 kV Vranje 4

lejnom zaštitom serije 650 i 670.Kompletna testiranja u okviru fabrič-

kog prijema obavljena su zajedničkim snagama kompanija ABB, IMP, Elek-tromreže Srbije i Elnosa BL Beograd. Pri-likom testiranja obavljena je kompletna simulacija uklopnih stanja rasklopne opreme, kako bi se napravila što približ-nija slika rasklopnog postrojenja koje će biti postavljeno u stvarnom pogonu objekta. Na taj način omogućeno je kva-litetno testiranje distribuiranog sistema sabirničke relejne zaštite.

Ovaj projekat sa ABB-ovom relejnom zaštitom i sistemom daljinskog upravlja-

nja IMP-a bio je prvi ovako kompleksan projekat u Elektromreži Srbije u kojem su se ljudi iz EMS-a usavršavali i bolje upo-znali sa opremom i mogućnostima ovih proizvođača i naše kompanije.

U okviru ovog projekta realizovan je i ugovor za projektovanje, montažu, pode-šavanje i fabričko ispitivanje ormara sop-stvene potrošnje. Za izradu ovih ormara korištena je oprema Siemensa.

Uspješna realizacija ova dva ugovora, sa 78 instaliranih ormara, u najboljem svjetlu prikazuje simbiozu našeg rada u proizvodnom pogonu i na terenu. Stečena iskustva biće od velikog značaja na pro-jektima ovoga tipa.

Nova snaga HE Bajina BaštaRezultat četvorogodišnje revitalizacije i modernizacije HE Bajina Bašta jeste novi, pravi potencijal sa povećanom efikasnošću, povećanom proizvodnjom energije, ekološki poboljšanim načinom proizvodnje i produženim vijekom trajanja i do četiri decenije

4revitalizovana agregata

1.200 tzamijenjene opreme

snaga povećana sa 368 na

420 MW40.000.000 kWhgodišnja proizvodnja povećana za

radni vijek produžen do

40 god.

26 Projekti

info

info

Projekti 27

Hidroelektrana Bajina Bašta nalazi se na oko 160 km od ušća rijeke Drine u Savu, na granici između BiH i Srbije. Postrojenje, sa ukupnom instalisanom snagom od 368 MW, počelo je sa radom 1966. godine. HE Bajina Bašta druga je po veličini u Srbiji i obezbjeđuje osam odsto ukupne električne energije. Poslije 40 go-dina neprekidnog rada pristupilo se nje-noj revitalizaciji.

Revitalizacija je počela 2009, a zavr-šena u oktobru 2013. godine, puštanjem četvrtog agregata u rad. “Ugrađene su četiri nove najmodernije turbine, pravlje-ne u njemačkom Ravenzburgu, kao i novi generator iz fabrike u Vajcu u Austriji. Sva četiri bloka transformatora, kao i kom-pletna visokonaponska oprema i automa-tika su novi. Time je obezbijeđen dugogo-dišnji rad centrale bez ikakvih problema, što doprinosi pouzdanosti i stabilnosti elektroenergetskog sistema Srbije”, izja-vio je generalni direktor Drinsko-limskih hidroelektrana Mijodrag Čitaković.

Svečanosti koja je priređena povodom završetka revitalizacije HE Bajina Bašta prisustvovali su mnogobrojni zvanični-ci iz privrednog i političkog miljea, kao i predstavnici kompanija izvođača radova, između ostalih i predsjednik Elnos Grupe Dušan Torbica. Ovom prilikom Ivica Da-čić, predsjednik Vlade Republike Srbije, ocijenio je: „Investicioni ciklus u energe-tici treba da bude motor oporavka cjelo-kupne privrede. Srbija bi trebalo da bude na prvom mjestu u regionu po proizvod-nji čiste energije. To je jedini put ne samo ka EU, već i ka modernim tehnološkim znanjima, energetskoj efikasnosti i ‘zele-noj’ ekonomiji.“ V.d. generalnog direktora EPS-a Aleksandar Obradović, naglasio je da je u situaciji u kojoj četvrt vijeka u Sr-biji nije izgrađena nijedna hidroelektrana svaki megavat važan, kao i da je revitali-zacija HE Bajina Bašta najvažniji datum u Elektroprivredi Srbije.

Ukupna vrijednost revitalizacije HE Bajina Bašta je 77 miliona evra, od čega je 30 miliona evra obezbijeđeno kroz kre-dit KfW banke, a 47 miliona evra obezbi-jedio je EPS. Glavni izvođač radova bila je austrijska kompanija „Andritz hydro“, kojoj su podizvođači bile brojne domaće kompanije: Elnos Grupa, „Goša montaža“, ATB „Sever Subotica“, „Energoprojekt“, instituti „Mihajlo Pupin“ i „Nikola Tesla“ i dr. Regionalni direktor kompanije „An-dritz hydro“ Evald Hese istakao je da je

bilo zadovoljstvo četiri godine uspješno raditi na modernizaciji HE Bajina Bašta, te da je na, neki način, svima koji su u njoj učestvovali žao što ne postoji i peti agre-gat ove HE.

Elnos Grupa je jedan od realizatora ovog projekta. Učestvovali smo u revi-talizaciji kroz sve četiri faze, i to u dijelu rekonstrukcije kompletnog 220 kV po-strojenja i rekonstrukcije generatorskog napona 15,65 kV. Zamijenjena je komplet-na 220 kV oprema (prekidači, rastavljači, strujni i naponski transformatori, odvod-nici prenapona), kao i 220 kV sabirnice, provodnici, izolatorski lanaci, zatim an-tikorozivna zaštita nosača aparata i por-

tala. Izradili smo ormare u polju, monti-rali i kompletno ih ispitali, zamijenili smo potporne izolatore na sabirnicama gene-ratorskog napona 15,65 kV, kompletno uradili novo sekundarno ožičenje, izvršili provjeru funkcionalnosti svih polja, kao i ispitivanje generatorskih zaštita, i uče-stvovali u puštanju u rad svih agregata.

Revitalizacijom HE Bajina Bašta, Elnos Grupa je obogatila svoje veliko iskustvo u oblasti izvođenja radova na hidroelek-tranama i sličnim objektima. Uspješnim završetkom radova na najbolji način ilustrovan je planski i timski rad, te sna-ga kompanije da odgovori na sve zahtjeve investitora.

Revitalizovano postrojenje 220 kV, agregata H4 Demontaža stare opreme

Montaža prekidača Siemens 3AP1 FI u postrojenju 220 kV

Naš prvi zadatak bio je da projektujemo dvije faze koje se odnose na izmještanje elektroenergetskih vodova DV 10(20) kV i NNM 0,4 kV koji se ukrštaju sa trasom autoputa

Elektro radovina autoputu

Banjaluka-Doboj

28 Projekti

info

na autoputu

Sa zadovoljstvom možemo reći da smo dio još jednog velikog infrastrukturnog projekta u Republici Srpskoj - izgradnje autoputa Banjaluka-Doboj. Izgradnjom ovoga autoputa biće omogućeno povezivanje autoputa Gradiš-ka-Banjaluka sa panevropskim koridorom 5C.

Predmet ugovora Elnosa BL sa generalnim izvođačima radova, Integral inženjeringom iz Laktaša i Granitom iz Skoplja je izrada kompletne projektne dokumentacije i izvođenje elektro radova na objektu autoputa Banjalu-ka-Doboj, dionica Prnjavor-Doboj. Ukupna dužina pro-jektovane dionice, bez pristupnih puteva i petlji, iznosi 36.600 metara.

Ugovor je potpisan u aprilu prošle godine. Tada su po-čeli radovi na izradi projektne dokumentacije, prema idejnom rješenju po kojem je investitor JP Putevi Repu-blike Srpske dobio građevinsku dozvolu za pripremne radove na autoputu. Kako je dogovoreno sa investito-rom, naš prvi zadatak bio je da projektujemo dvije faze koje se odnose na izmještanje elektroenergetskih vodo-va DV 10(20) kV i NNM 0,4 kV koji se ukrštaju sa trasom autoputa, poslije čega je završeno projektovanje i jeda-naest preostalih faza.

Radovi su započeli pripremom za izgradnju MBTS 10(20)/0.4 kV Johovac 1 i svođenjem 10 kV dalekovoda u ovu MBTS, koja je osigurala napajanje električnom ener-gijom betonare Integral inženjeringa. Nakon izgradnje petlje Johovac, trafostanica će služiti za napajanje elek-tričnom energijom rasvjete na ovoj petlji, zatim Centra za obavještavanje i kontrolu saobraćaja i naplatnih kući-ca na početku ove dionice autoputa.

Do sada je završeno oko 90 odsto planiranih izmješta-nja elektroenergetskih instalacija, odnosno završeni su svi radovi za koje su postojali uslovi da budu završeni.

Ispod trupa autoputa u ukupnoj dužini od 2.842 me-

tra ugrađeni su SN i NN kablovski vodovi. Izgrađeno je i 4.878 m nadzemnih vodova koji su, u skladu sa zahtjevi-ma investitora i lokalnih elektrodistributivnih preduze-ća, izmješteni na nove lokacije, kako bi se radovi mogli nesmetano obavljati.

U tekućoj godini u planu je i izgradnja telefonske ka-blovske kanalizacije sa infrastrukturom u ukupnoj duži-ni od 39.600 m. Nakon ove faze radova slijedi instalacija optičkog kabla ukupne dužine 41.200 metara. Ovi radovi odvijaće se na glavnoj trasi autoputa sa potrebnim re-zervama i spojnom opremom za izradu optičkog spojnog puta.

Na početku predmetne dionice, kod petlje Prnjavor, planirana je rekonstrukcija i izgradnja DV 110 kV Der-venta-Prnjavor. Dalekovod će se graditi na novoj trasi, na kojoj je predviđena i izgradnja portalnog otcjepnog stuba za izgradnju TS 110/20 kV Prnjavor 2. Ova TS će biti nova jedinica u Elektroprenosnom sistemu BiH.

Osim navedenog, ove godine bi se izgradnjom dvije MBTS snage 630 kVA, trebalo obezbijediti napajanje i dva preostala planirana infrastrukturna objekta na dionici.

Jedan infrastrukturni objekat je putno odmaralište Br-kića voda, na teritoriji opštine Derventa, u kojem su pla-nirani objekti za odmor, motel, benzinska pumpa i par-kinzi za teretna i putnička vozila. Drugi objekat je petlja Prnjavor, gdje će se za potrebe napajanja naplatnih ku-ćica i rasvjete izgraditi MBTS iste konfiguracije i snage.

Krajem ove ili početkom 2015. godine, u planu je izgrad-nja rasvjete na petljama Johovac i Prnjavor i odmaralištu Brkića voda. Riječ je o veoma zahtjevnom inženjerskom poduhvatu pri čijoj realizaciji moraju biti ispoštovani svi ranije dogovoreni uslovi, a da se ne ugroze ostale instala-cije na samom putu i ne naruši osnovni cilj na petljama i odmaralištima, a to je bezbjednost saobraćaja.

36,6 kmukupna dužina projektovanedionice

Putno odmaralište:

110 rasvjetnih stubova

200 svjetiljki i reflektora

2.842 m SN i NN kablovskih vodova

4.878 m nadzemnih vodova

Do sada završeno:

41.200 m Instalacija optičkog kabla

u 2014:

od 8 do 16 m Visina stubova:

120 rasvjetnih stubova sa nosačima za svjetiljke i reflektore

160 svjetiljki po petlji

Petlje:

Projekti 29

info

info

30 Projekti

Rekonstrukcija i modernizacija ove dionice podrazumijeva izgradnju dvo-kolosječne pruge od stajališta Gilje do ulaska u stanicu Paraćin, sa rekonstruk-cijom staničnog platoa i kolosjeka stanice Ćuprija i izgradnjom novog željezničkog mosta preko Velike Morave (dužine 322 m). Rekonstrukcijom je obuhvaćena i sa-dašnja dvokolosječna pruga od Ćuprije do Paraćina.

Nova pruga je projektovana za brzine vozova do 160 km/h. Ukupna dužina ove dionice na pravcu Gilje-Ćuprija-Paraćin, tj. nove, dvokolosječne pruge je 10,18 km, a jednokolosječne pruge na potezu Ćupri-ja-Paraćin je 6,8 km.

Ugovor za nabavku opreme za izvo-đenje radova na rekonstrukciji i moder-nizaciji elektrotehničkih postrojenja dionice Gilje-Ćuprija-Paraćin, na pruzi Beograd-Niš, na Koridoru 10 potpisale su u septembru 2013. Železnice Srbije i Siemens Beograd. Vrijednost Ugovora je oko 11.850.000 evra i obuhvata isporuku opreme i izvođenje radova na signalno-si-

gurnosnim i telekomunikacionim uređa-jima, kao i postrojenjima elektrovuče. Elnos Grupa je specijalizovani izvođač radova Siemensa za lot br. 3, odnosno, za radove na rekonstrukciji i modernizaciji kontaktne mreže i energetskih postroje-nja.

Početkom novembra 2013. godine i zvanično su počeli radovi na pomenutoj dionici. U sklopu radova Elnos Grupe je rekonstrukcija kontaktne mreže, koja je podijeljena na četiri cjeline: otvore-na pruga Gilje-Paraćin, stanica Paraćin, stanica Ćuprija i otvorena pruga Ćupri-ja-Paraćin. Osim radova na kontaktnoj mreži, naš dio posla obuhvata i izgradnju osvjetljenja stajališta Gilje i rekonstruk-ciju postrojenja za sekcionisanje stanice Ćuprija.

Naš tim za kontaktne mreže je svako- dnevno na terenu i prati tempo izvođenja građevinskih radova, kako bismo ispo-štovali zadatu dinamiku. Prvi korak jeste da se urade temelji za stubove i portale kontaktne mreže. Na ovoj dionici, koja

iznosi oko 16,78 km pruge, ugradićemo oko 1.200 m3 betona, u preko 400 teme-lja za stubove i portale, oko 120 t čelič-ne konstrukcije, tj. stubova i portala za kontaktnu mrežu, montiraćemo preko 1.500 sklopova za nošenje i zatezanje kontaktne mreže, razvući ćemo i reguli-sati preko 31 km nove kontaktne mreže i izvršiti demontažu oko 30 km postojeće kontaktne mreže sa pripadajućom opre-mom (stubovima, sklopovima za noše-nje i zatezanje, provodnicima kontaktne mreže itd.). Da bi se izvršili spomenuti radovi biće potrebno više od 40 montera sa pripadajućom teškom mehanizacijom (radni montažni vagon, teška motorna drezina, otvoreni vagoni, specijalne di-zalice za montažu i demontažu stubova i portala kontaktne mreže, kamioni za transport...).

Rok za završetak svih radova na rekon-strukciji i modernizaciji elektrotehničkih postrojenja na ovoj dionici je 370 dana. Radovi će se odvijati u osam faza, kroz koje moraju proći svi izvođači radova, pod otežanim uslovima stalnog saobraća-ja koji se ne smije zaustaviti, jer je dionica dio Koridora 10. Visokorizična i kratko-trajna prevezivanja pruge sa puštanjem saobraćaja na novim dionicama pred-stavljaće poseban profesionalni izazov za sve koji učestvuju ovom projektu. Kako je riječ o visokorizičnom projektu, posebna pažnja se posvećuje bezbjednosti i zaštiti na radu.

Izgradnjom ove dionice Železnice Sr-bije dobiće novu, dvokolosječnu, elektri-fikovanu prugu od novog stajališta Gilje do ulaska u stanicu Paraćin. Ovim će se smanjiti vrijeme putovanja tranzitnih vo-zova na dionici. Planirana rekonstrukcija i modernizacija unaprijediće željeznička postrojenja na ovoj dionici pruge Beo-grad-Niš, kako tehnološki tako i smanje-njem ukupnih troškova održavanja.

Jačanje Železnica Srbije i Koridora 10Prva faza u okviru prioritetnih projekata na rekonstrukciji i modernizaciji željezničke pruge Beograd-Niš počela je sa radovima na rekonstrukciji i modernizaciji dionice Gilje-ćuprija-Paraćin

Dionica Gilje-ćuprija-Paraćin

info

Projekti 31

Elektroinstalacije i ventilacija u tunelu StambolčićOsnovni cilj postavljanja rasvjete u ovom tunelu je da se osigura bezbjedan saobraćaj danju i noću, sa stepenom bezbjednosti kakav postoji na okolnim dijelovima otvorenog puta. Sa ovakvim instalacijama tunel Stambolčić zadovoljava sve standarde Evropske unije i propise za ovakav tip objekata

Instalacija sistema elektroinstalacije i ventilacije u tunelu Stambolčić, koji se nalazi na magistralnom putu M5 Sara-jevo-Prača, projekat je koji je Elnos BL uspješno završio krajem avgusta prošle godine.

Osnovni cilj postavljanja rasvjete u ovom tunelu je da se osigura bezbjedan saobraćaj danju i noću, sa stepenom bez-bjednosti kakav postoji na okolnim dije-lovima otvorenog puta. Osim toga, veoma značajan faktor bezbjednosti u tunelu Stambolčić su sistemi detekcije požara, vatrodojave, svjetlosne saobraćajne si-gnalizacije i ventilacioni sistem.

Upravo iz navedenih razloga, možemo sa ponosom reći da smo ovim projektom učinili jedan važan infrastrukturni obje-kat bezbjednim i udobnim za nesmetano odvijanje saobraćaja.

Prilikom izvođenja radova koristili smo najkvalitetnije materijale renomi-ranih svjetskih kompanija, kao što su

Minel-Schreder, Schneider Electric, Diet-zel Univolt... Instalacijom ovih sistema u zajednički upravljački sistem tunel Stam-bolčić zadovoljava sve standarde Evrop-ske unije i propise za ovakav tip objekata.

Tunel Stambolčić predstavlja najkraću saobraćajnu vezu između Sarajeva i Pala do Goražda i Višegrada, kao i najkraću vezu preduzeća i stanovnika Prače sa Pa-lama i Sarajevom. Na ovom putnom prav-cu donedavno se koristio stari tunel koji je bio dio uskotračne pruge sagrađene još u doba Austrougarske, u periodu između 1902. i 1905. godine.

Ovom prugom saobraćao je dugi niz godina popularni voz „ćiro“. Nakon uki-danja „ćire“, tunel je asfaltiran i od tada korišćen kao jedini put prema Podgra-bu, Prači, Hrenovici... Prema tvrdnjama ovdašnjeg stanovništva koji pamti pre-danja svojih predaka, tunel Stambolčić bio je najskuplja investicija u BiH ikada. Naime, prokopavanje tunela bio je veoma

težak i zahtjevan poduhvat, jer nije po-stojala adekvatna mašinerija. Austrou-garski službenici imali su naređenje da se pruga mora izgraditi po svaku cijenu, pa samim tim i ovaj tunel. Ta cijena iznosila je, prema riječima jednih, kilogram zlata po svakom metru iskopanog kamena, a prema riječima drugih, kilogram zlata za kilogram iskopanog kamena. Stogodišnja garancija ovog tunela istekla je 2005. go-dine, a radovi na novom tunelu započeti su 1990. godine i prekinuti usljed ratnog vihora.

Izgradnja je nastavljena 2009. godine, a tunel je probijen dvije godine kasnije. Tokom 2012. postavljane su podzemne instalacije, odvodi i betonska košuljica, a prošle godine, osim osvjetljenja i ven-tilacije, asfaltirane su kolovozne trake i trotoari.

Za stanovnike Podgraba i Prače ovaj magistralni pravac je žila kucavica za op-stanak na ovom prostoru.

UKUPNA DUŽINA TUNELA IZNOSI 928,42 m. TUNEL JE JEDNOCIJEVNI, PREDVIđEN ZA DVOSMJERNI SAOBRAćAJ, SA DVIJE TRAKE UKUPNE ŠIRINE 710 cm. ŠIRINA TROTOARA JE OKO 2x80 cm. VISINA KALOTE TUNELA U OSI SAOBRAćAJNICE IZNOSI 6,35 m.

Tunel Stambolčić u toku elektroinstalaterskih radova

info

32 Projekti

HE Bočac:Sistem za osmatranje, obavještavanje i uzbunjivanjeU cilju poboljšanja sigurnosnih mjera zaštite od mogućeg rušenja brane HE Bočac, neophodno je bilo izraditi sistem za osmatranje, obavještavanje i uzbunjivanje nizvodno od brane i povezati ga sa postojećim sistemom za obavještavanje Centra civilne zaštite

Ovo je jedan od naših projekata u rea-lizaciji. Sistem za osmatranje, obavješta-vanje i uzbunjivanje stanovništva sastoji se od četiri kontrolna centra i jedanaest alarmnih stanica, sa pripadajućim sof-tverom. Glavni upravljački centar HE Bočac smješten je na brani HE Bočac, dok su ostali upravljački centri smješteni u Banjaluci, Laktašima i Srpcu. Alarmne stanice raspoređene su nizvodno od bra-ne HE Bočac.

U prvoj fazi urađeni su kontrolni cen-tri i šest alarmnih stanica. U kontrolnim centrima su montirani komunikacioni or-mari opremljeni PS radnom stanicom sa modemom, baznom stanicom i alarmnom stanicom koji su objedinjeni softverskom aplikacijom „Talos“ za centralizovano upravljanje i nadzor. Alarmne stanice su opremljene sirenskim kontrolerima sa pojačivačima snage, komunikacio-

nim uređajima i sirenama. Instalirana je oprema proizvođača Comtel, vodeće grč-ke kompanije u proizvodnji specijalnih elektronskih sistema.

Predviđeno je automatsko i manuel-no upravljanje sistemom i nadzor nad svim parametrima sistema. Po dobija-nju signala o alarmnom stanju i potvrde alarma u glavnom centru automatski ili ručno se vrši daljinsko aktiviranje sirena na alarmnim stanicama. Osnovna komu-nikaciona veza je radio veza.

Pomoću ove savremene elektronske opreme služba tehničkog osmatranja HE Bočac će obavljati neprekidno osmatra-nje brana i akumulacija, obavještavati o situaciji u hidrosistemu, te alarmirati stanovništvo u slučaju bilo kakve opa-snosti. Ovim savremenim sistemom je pokriveno cijelo područje potencijalnog poplavnog talasa.

Alarmna stanica

Hidroelektrana Bočac

info

Projekti 33

Novi pogon za vodeće mjesto u Evropi Pokretanjem proizvodnje u novom pogonu, „Dubikoton“ se svrstao među najveće predionice u Evropi. Elnos BL izveo dio radova na izgradnji nove linije za preradu pamuka

Konstantnim ulaganjem u savremenu mašinsko-tehnološku opremu i građevin-sku adaptaciju objekata, „Dubikoton“ je veoma brzo izrastao u najveći proizvodni kapacitet prerade pamučnih i viskoznih vlakana u jugoistočnoj Evropi. Izgradnjom novog proizvodnog pogona u prethodnoj godini, „Dubikoton“ ide korak dalje i svr-stava se među najveće predionice u Evropi.

Za novi pogon proizvodnje izgrađen je objekat površine 7.500 m2. U okviru no-vog objekta Elnos BL je izgradio trafosta-nicu TS 20/0,4 kV 2x2000 kVA Dubikoton 2 i izveo instalaciju rasvjete, priključnica opšte namjene i šinskog razvoda za tehno-loške potrošače.

U sklopu TS Dubikoton 2 isporučena su i montirana dva energetska transformatora nominalnog prenosnog odnosa 20/0,4 kV i nominalne snage 2x2000 kVA proizvo-đača Zucchini. Isporučen je i montiran SN distributivni rasklopni blok sa dvije vodne ćelije, mjernom i kablovskom ćelijom proi-

zvođača SEL, a u sklopu radova rekonstru-isan je SN blok sa tri trafo ćelije. Isporučen je i montiran NN blok i ormari opšte po-trošnje. NN blok je opremljen sa dva polja automatske kompenzacije, za svako tran-sformatorsko polje po 450 kVAr-a.

Napajanje tehnoloških potrošača i ma-šina u pogonu realizovano je pomoću šin-skog razvoda Zucchini. Preciznije, monti-rano je pet linija šinskog razvoda, nazivne struje 800, 400, 315 i 250 A.

Za potrebe opšte potrošnje unutar objekta instalirana su tri ormara opšte potrošnje, a za gromobransku zaštitu obje- kta ugrađen je uređaj za brzo startovanje. Isporučen je i montiran šinski razvod ra-svjete Zucchini, nominalne struje 25 A, sa Lugovim svjetiljkama sa fluo izvorima svjetlosti.

Uspješnim završetkom projekta stvo-reni su uslovi za bezbjedan i pouzdan rad novog pogona fabrike „Dubikoton“ iz Ko-zarske Dubice.

Fluo rasvjeta na šinskom sistemu Zucchini

Trafo ćelije

SN postrojenje

Ormar iz naše radioniceHidroelektrana Bočac

34 Projekti

Toplana Gradiška:Sistem daljinskog grijanja na biomasu IEE i Elnos BL, u saradnji sa Opštinom Gradiška, u rekordnom roku su završili ovaj projekat, imajući u vidu da je za samo tri mjeseca pušten u rad kotao na biomasu energetskog kapaciteta od 9 megavata

Gradske toplane su sistemi sa veoma specifičnom ulo-gom u lokalnim zajednicama. Otežavajuća okolnost za lokalne zajednice je ta da su zajedno sa vlasništvom nad toplanama, kao preduzećima, preuzele i njihove gubitke, tako da i Toplana Gradiška nije bila izuzetak. Toplifika-cijski sistem Gradiške je tipičan sistem izgrađen sedam-desetih godina, baziran na teškom lož ulju, kao osnov-nom energentu. Upravo zbog toga, kao i zbog nedovoljno efikasnih elemenata sistema, te socijalno orijentisane politike cijena, sistem je bio neefikasan, neekonomičan i očigledno je zahtijevao unapređivanje.

Projekat privatno-javnog partnerstva sa Opštinom Gradiška, koji je pokrenula i koordinirala kompanija IEE Banjaluka, a nosio Elnos BL, pokazuje da je i u Bosni i Hercegovini moguće imati kompaniju koja se bavi topli-fikacijom, a koja može ekonomski pozitivno poslovati.

IEE je sa partnerskim kompanijama realizovao pro-jekat prelaska postojećeg sistema sa mazuta na bio-masu kao gorivo, što je bio prvi, osnovni preduslov za dalji nastavak održivog funkcionisanja Toplane Gradiš-

Tekst: Prof. dr Petar Gvero, dipl. inž. maš., Univerzitet u Banjaluci, Mašinski fakultet

info

ka. Partnerske kompanije su: EMPES Banjaluka, koja je dizajnirala rješenje i proizvela ložišni sistem, ESCO CONTROL PROJECT Beograd, koja je realizovala sistem automatskog upravljanja i regulacije rada sistema, TEH-NOMETAL Doboj, koja je realizovala sistem skladištenja, transporta i automatskog doziranja goriva i ŠAMOTER Banjaluka, koja je ugradila sve šamotne obloge u siste-mu.

Koncept unapređivanja postojećeg toplifikacijskog si-stema baziran je na uvođenju biomase kao goriva. Ovo je zahtijevalo rekonstrukciju sistema, u kojoj je zadržan postojeći kotlovski dio, ukupnog kapaciteta 11 MWt, a zamijenjen gorionički, odnosno ložišni dio sistema, ugradnjom dva pojedina ložišta na sječku drveta, ka-paciteta 2x6 MWt. Pored toga, važan segment u rekon-strukciji sistema imala je uspostava lanca snabdijevanja biomasom, jer logistika igra jednu od ključnih uloga u uspješnosti projekata sa biomasom.

Pod biomasom se u energetskom smislu podrazumije-vaju otpaci od poljoprivredne i industrijske proizvodnje

info

Projekti 35

(drvna industrija, šumarstvo itd.). Važno je naglasiti da se radi o domaćem i obnovljivom energetskom resur-su, koji ne doprinosi efektu staklene bašte, što ga čini idealnom zamjenom za skupa i uvozna goriva, kao što je mazut.

Tehnološko rješenje koje je primijenjeno u rekonstruk-ciji sistema u Gradišci bazira se na zamjeni postojećih gorionika na mazut, jednog od kotlova, gasifikacijskim ložištem, čija je specifičnost modularna konstrukcija, koja omogućuje da se iz goriva kao što je biomasa izvuče maksimum. Biomasa se u prvom segmentu ložišta gasi-fikuje, a onda ta proizvedena gasna faza dogorijeva, da bi se u sam kotao uveli produkti sagorijevanja na tem-peraturi 1.200 do 1.300oC. Visok stepen automatizacije i potpune kontrole svih parametara procesa omogućava u kotlu uslove veoma slične onima koje je kotao imao sa-

gorijevajući mazut, uz visok stepen efikasnosti sistema. Ovaj zahvat je omogućio da toplifikacijski sistem pro-

izvede toplotnu energiju na jeftiniji način u odnosu na mazut, što je otvorilo prostor za ekonomično funkcioni-sanje sistema i veći konfor grijanja za korisnike, odnosno građane Gradiške.

U sljedećim godinama, nakon potpune uspostave funk-cionisanja projektovanog rješenja, kao sljedeća faza na-meće se uvođenje efikasne kogeneracijske proizvodnje, što će omogućiti funkcionisanje sistema tokom cijele godine.

Važno je napomenuti da je projekt Toplane Gradiška prvi projekat ove vrste u Republici Srpskoj, a napor koji su učinili IEE i Elnos BL sigurno će da utre put ka jed-nom novom pristupu u razvoju toplifikacijskih sistema u pravcu ekonomičnosti, profitabilnosti i održivosti.

Dogradnja objekta za pripremu sječke

Montaža primarnih ložišta

Ložišta na biomasu

info

36 Proizvodnja

Instalirali smo ormare RO-ORE za kontrolu i regulaciju rasvjete sa najmodernijom opremom tipa Gradilux GE na graničnom prelazu Bijača u Ljubuškom. Ovaj granični prelaz, koji je na autoputu na granici BiH i Hrvatske, predstavlja jedan od dva najprometnija i najopremljenija prelaza u BiH. Instalirana oprema omogućava unapređenje energetske efikasnosti rasvjete i značajnu uštedu električne energije, ostvarene kroz stabilizaciju napona, produžetak životnog vijeka sijalica i kroz dimovanje u periodima smanjenog saobraćaja. Ova referenca je ujedno i najveća referenca za Gradilux u Evropi.

Montirali smo i pustili u rad modularno NN postrojenje Quixtra 4000 kompanije GE sa šinskim razvodom 4000 A i prekidačima tipa M-pact PLUS 3200 A tokom izgradnje novog postrojenja za preradu pamuka u fabrici Dubikoton u Kozarskoj Dubici. Niskonaponski ormar je šinskim razvodom povezan na dva transformatora 20/0,4 kV snage po 2000 kVA. Niskonaponsko postrojenje je planirano za napajanje mašina za preradu pamuka i instalaciju objekta.

Za potrebe napajanja novog poslovnog objekta Grand Trade u Banjaluci, monteri Elnosa BL montirali su modularno niskonaponsko postrojenje Schneider Electric Prisma plus P. Postrojenje je Schneider Elekctricovim šinskim razvodom Canalis KTA 3200 povezano sa tri suva transformatora tipa TRIHAL 20/0,4 kV snage po 2000 kVA.

Zbog potreba rekonstrukcije distributivne mreže Elektrokrajine Banjaluka, isporučeno je 1.500 komada mjernih ormara u transparentnom kućištu sa brojilima sa daljinskim očitavanjem, koji bi umnogome trebalo da doprinesu smanjenju gubitaka i pospješe naplatu električne energije.

Elektromontažna radionicaElnos Grupe: Veliki broj rješenja različitih vrsta i namjena u cijelom regionu

Napajanje i instalacija novog pogona Dubikoton

Upravljanje i regulacija rasvjete na GP Bijača

Napajanje poslovnog objekta Grand Trade

Priprema i rekonstrukcija mjernih mjesta Elektrokrajine Banjaluka

U periodu od 22. aprila do 17. maja 2013. u elektromontažnoj radionici Elnosa BL u Beogradu izvršeno je sekundarno ožičavanje i ispitivanje SN postrojenja 35 i 10 kV, koja su ugrađena na TS Breza 35/10 kV (2x8 MVA) u Kolašinu. Ovi poslovi su obuhvatali: izradu projektne dokumentacije, na osnovu koje je izvršeno sekundarno opremanje (kojim su obuhvaćeni: zaštitni automati, pomoćni releji, kontakteri i redne stezaljke), instalacija i ožičavanje ćelija.

KoRIŠTENA VRHuNSKA ABB-oVA oPREMAGASOM (SF6) IZOLOVANE ćELIJE TIPA ABB, Zx00 (10 KV) I Zx02 (35 KV) ISPORUčENE SU IZ ABB-OVE FABRIKE U RATINGENU, NJEMAčKA, OPREMLJENE ISKLJUčIVO PRIMARNOM OPREMOM. ZA ZAŠTITU I UPRAVLJANJE ISPORUčENI SU UREđAJI TIPA ABB REF630 ZA 35 KV I ABB REF615 ZA 10 KV POSTROJENJE.

U isto vrijeme, izvršena je montaža ormara sopstvene potrošnje za razvode jednosmjernog i naizmjeničnog napajanja i nabavka ormara staničnog računara, te se nakon završenih radova na sekundarnom povezivanju, pristupilo ispitivanju kompletne funkcionalnosti postrojenja (upravljanje i zaštita), kao i parametrisanju i testiranju zaštitno-upravljačkih uređaja.

SN postrojenja za TS 35/10 kV (2x8 MVA) Breza u Kolašinu

Ormari sopstvene potrošnje

Proizvodnja 37

info

Elektromontažna radionica u Batajnici

info

38 Strateški partneri

CUBIC – izvrsnost modularnih sistemaModularni sistem naše kompanije baziran je na konceptu modula za izgradnju električnih postrojenja niskog napona. Koristeći standardizovane module moguće je konstruisati panele i ormare različitih dimenzija i namjena, od fiksne izvedbe do kasetnih razvoda. Sa CUBIC-ovim modularnim sistemom, izbor električnih komponenti zavisi isključivo od vas

Ovako je počeo razgovor sa g. Larsom Agardom, menadžerom za izvoz danske kompanije CUBIC, koji je u dva navrata po-sjetio našu kompaniju u Beogradu.

Čime se bavi kompanija CUBIC i koji je njen značaj na globalnom tržištu?

CUBIC je priznati proizvođač u oblasti modularnih sistema za izgradnju električ-nih postrojenja niskog napona. Naša viso-kokvalitetna rješenja koriste se širom svi-jeta u svim tipovima industrije. CUBIC je osnovan 1973, na jedinstvenoj ideji o mo-dularnom sistemu potrebnom za izgradnju električnih postrojenja niskog napona bilo koje vrste. Sama ideja dovela je do razvitka CUBIC-a u globalno poznatog i priznatog partnera, koji je predstavljen u 40 država širom svijeta, na polju elektroenergetike i industrije sa širokom paletom razvodnih ormara svih vrsta i tipova. Balkan za nas predstavlja sljedeću obećavajući poslov-

nu mogućnost. Otuda i saradnja sa vašom kompanijom, koja je ovlašteni distributer CUBIC-a za tržište Srbije.

Po čemu se CUBIC izdvaja na tržištu? Koje su osnovne karakteristike vaših proizvoda?

Modularni sistem našeg preduzeća ba-ziran je na konceptu modula za izgradnju NN razvoda. Koristeći nekoliko relativno standardnih komponenti moguće je kon-struisati kućište. Naš asortiman proizvoda zadovoljava potrebe klijenata od fiksira-nih do izvlačivih rješenja. Sa CUBIC-ovim modularnim sistemom, izbor električnih komponenti zavisi isključivo od vas. Testi-rali smo naš sistem u skladu sa IEC61439-2, zajedno sa uređajima svih proizvođača primarnih prekidača. Jedna od njegovih odlika je i prilagodljivost u pogledu širine, visine i dubine, što znači da razvodni or-mar može biti dizajniran na takav način da

odgovara mjestu instalacije, a da istovre-meno može biti izmijenjen ili proširen. Ova prilagodljivost čini modularni sistem jed-nostavnim i brzim za montažu i osigurava efikasno korišćenje radne snage i kontrolu opštih troškova.

Osim toga, koje karakteristike bi-ste još izdvojili kao poseban pečat CU-BIC-a?

Naš sistem sa svom dokumentacijom se isporučuje širom svijeta u dijelovima, u kompaktnom pakovanju proizvođačima NN razvoda, a oni dalje konstruišu kom-pletne modularne sisteme. Svi naši par-tneri koji se bave izradom NN razvoda i ormara prošli su kroz veoma zahtjevne i obimne obuke kako bi se obezbijedio visok kvalitet, ujednačen u cijelom svijetu. Sve proizvode kompanije CUBIC testirale su i sertifikovale najpriznatije svjetske labora-torije, kao što su DEKRA, ASTA, UL, DNV i Germanischer Lloyd. Ovi sertifikati i potvr-de, zajedno sa filozofijom o partnerstvu, omogućavaju nam da idemo ka obezbjeđi-vanju visokog nivoa kvaliteta prepoznatlji-vog širom svijeta.

Sarađujete sa brojnim kompanijama koje su prepoznale vaš kvalitet. Koliko je za CUBIC važna saradnja sa francu-skim nuklearnim elektranama?

Kada je riječ o aktuelnim ugovorima, nastojimo da uspostavimo partnerstva sa svim velikim krajnjim korisnicima i klijen-tima širom svijeta u oblasti našeg poslova-nja. Saradnja se velikim partnerima poput francuskih nuklearnih elektrana dokaz je da je CUBIC na svjetskom tržištu prepo-znat kao pouzdan i partner od povjerenja. Partner koji je sposoban da isporukom kvalitetnog proizvoda, najviše testiranog i najbolje tehnički izvedenog rješenja do-stupnog na tržištu, ispunjava potrebe i za-htjeve krajnjih korisnika.

Lars Agard, menadžer za izvoz u CUBIC-u

info

Strateški partneri 39

Iz industrijskog centra Italije donosimo intervju sa Ioleom Beltramijem, predsjed-nikom Genmaca. Inače, Genmac je u 100 odstotnom vlasništvu porodice Beltrami.Kompanije Genmac i Elnos BL razvile su veoma uspješnu saradnju. Koliko je ta saradnja važna za obje kompanije?

Naša saradnja započela je 2012. i veo-ma brzo se razvijala tokom prošle godine. Smatramo Elnos BL klijentom sa kojim će se saradnja još više unaprijediti tokom ove godine. Genmac pruža klijentu mogućnost snabdijevanja prilagođenih proizvoda ši-rokog spektra, što je velika prednost od koje Elnos BL može imati koristi. Takođe, raduje nas saradnja koju je naš sektor dis-tribucije razvio sa zaposlenima u Elnosu BL, a koja podrazumijeva otvorenu komu-nikaciju, ljubaznost i poštenje, kao veoma važne vrijednosti poslovanja. Kako ocjenjujete svoj položaj na svjet-skom tržištu?

Genmac je prisutan u 55 svjetskih zema-lja. U Evropi posebno izdvajamo Švedsku, Finsku i Italiju, ali i Rusiju i Ukrajinu. Pri-sutni smo na Bliskom istoku, Africi, Sjever-noj i Južnoj Americi i Novom Zelandu. Na svjetskom tržištu Genmac je poznat kao italijanski brend dobrog kvaliteta, sa kon-kurentnim cijenama.Kažite nam nešto više o Genmacovim proizvodima.

Naša kompanija se bavi proizvodnjom električnih agregata snage od 2 kVA do 2.000 kVA i više, u proizvodnom pogonu koji se nalazi u gradu Gualtieri, smješte-nom u Emilia Romagna regiji. U svom pro-gramu nudimo i mnoge brendove motora kontrolisanog porijekla iz Evrope, Ameri-ke i Japana. Za prenosne benzinske jedini-ce nudimo motore Subaru ili Kohler, a za prenosne dizel jedinice Lombardini. Od 15 kVA i više dostupni su motori Perkins, Deutz, Iveco, John Deere, Cummins, Volvo.

Genmacovi agregati konstruisani su sa naj-boljim mogućim performansama i izrađeni najmodernijom tehnologijom.Koje su prednosti Vaše kompanije u od-nosu na konkurenciju?

Za početak, istakao bih činjenicu da je zemlja porijekla uvijek jasna - Genmac agregati napravljeni su u Italiji. Kontroler, motor i alternator montirani na Genmac agregate proizvedeni su u zemljama EU, Japanu ili SAD. Mi uvijek ističemo PRP snagu (Prime power) u svoj tehničkoj do-kumentaciji. Veliki broj konkurencije ističe marketinšku LTP snagu (Standby Power). Osim navedenog, mnogi proizvođači se služe marketinškim trikovima, pa objavlju-ju lažni nivo buke. Prilikom testiranja, neki proizvođači mogu dobiti manji nivo buke, ali njihovi generatori nemaju pravilno hla-đenje (to je često vidljivo na ulicama kod generatora bez vrata). Genmacova kontrol-na tabla je veoma pregledna, jednostavna za praćenje i veoma bezbjedna za korisni-ka. Istakao bih i da je u ponudi agregata od 5 do 500 kVA, Genmac među najkonkuren-tnijim evropskim brendovima, čak i u po-

Pouzdani i robustni:Genmac električni agregatiZa 30 godina postojanja Genmac se razvio u veoma važno ime među proizvođačima električnih agregata. Proizvodi Genmaca prepoznatljivi su po kvalitetu izrade, izuzetno pažljivo izabranim i usklađenim dijelovima najpoznatijih proizvođača

SARADNJA NAŠIH KOMPANIJA REZULTIRALA JE USPJEŠNIM PROJEKTIMA, OD KOJIH IZDVAJAMO:- NA GRANIčNOM PRELAZU BIJAčA - DIZEL JEDINICA MAJSTIC G450POA SNAGE 450 kVA,- U POSLOVNICAMA SBERBANKE - DIZEL ELEKTRIčNI AGREGATI DyNAMIC G20POA SNAGE 22 kVA, - U VATROGASNOM DOMU BANJALUKA - GENMAC G250DOA JEDINICA SA NJEMAčKIM DEUTZ MOTOROM.

ređenju sa većim kompanijama. Brojni su konkurenti koji proizvode samo klasične standardne verzije. Za razliku od njih, naše preduzeće nudi širok spektar mogućnosti i dodatne opreme, a takođe postoji moguć-nost izrade i specijalnih projekata u skladu sa potrebama klijenata. Kao naše predno-sti, izdvojio bih i kompletan asortiman od 2 kVA pa sve do 1.500 kVA i raspoloživost agregata na gas (LPG ili prirodni gas).

Ioleo Beltrami, predsjednik Genmaca

info

40 Sajmovi

U organizaciji Crnogorskog nacionalnog komiteta Međunarodnog savjeta za velike električne mreže CIGRE CG, održano je Treće savjetovanje o velikim električnim mreža-ma, na kojem je, između ostalih, učestvova-la i Elnos Grupa. Savjetovanje je održano u Pržnom, u periodu od 13. do 16. maja 2013. godine. Ovu manifestaciju su otvorili Vladi-mir Kavarić, ministar ekonomije u Vladi Crne

Elnos Grupa na III savjetovanju o velikim električnim mrežama u crnoj Gori

Međunarodni sajam „Energetika 2013“ je održan u Beogradu u periodu od 9. do 12. ok-tobra 2013. Elnos Srbija je tokom ove sajam-ske manifestacije imala priliku da na svom izložbenom prostoru predstavi kompletnu

ELNoS SRBIJA NA SAJMu ENERGETIKE 2013Na 9. međunarodnom sajmu energetike u Beogradu, Elnos Srbija je predstavila svoju djelatnost i najnovije aktivnosti

ponudu i najnovije aktivnosti i reference iz oblasti elektroenergetike.

Elnos Srbija je u okviru svoje ponude pred-stavila i modularni sistem danske kompanije CUBIC, čiji smo ovlašteni distributeri za trži-šte Srbije. Ovaj jedinstveni sistem, koji šte-di vrijeme instalacije i montaže, omogućuje ugradnju sistema sabirnica do 7.000 A i struja kratkih spojeva do 120 kA.

Na sajmu je predstavljen i ‘Green trafo’ - Energetski distributivni transformator 160 kVA 20/0,42 kV. Glavne karakteristike ovog transformatora su delta oblik jezgra koji je punjen biorazgradivim uljem i niži gubici u

praznom hodu i opterećenju. Specifičnosti i prednosti ovog transformatora u odnosu na klasični transformator su manja težina, znat-no niži nivo buke i ušteda električne ener-gije.

Na ovom važnom događaju, organizovan je bogat stručni program koji se sastoji od konferencija, okruglih stolova, predavanja i prezentacija o aktuelnim temama i najnovi-jim dostignućima u okviru elektroenergetike. Na sajmu energetike, koji je zvanično otvo-rila ministarka energetike Zorana Mihajlović, učestvovalo je više od 180 izlagača iz Srbije i inostranstva.

Gore, i predsjednik Međunarodne CIGRE Klaus Frohlich.

Elnos Grupa je na ovom savjetovanju imala priliku da na izložbenom prostoru predstavi svoj rad i aktivnosti sa kojima su brojni uče-snici i posjetioci Savjetovanja mogli bliže da se upoznaju. Naša kompanija je imala mo-gućnost da sa ostalim učesnicima razmijeni znanja, iskustva i najnovije informacije iz oblasti proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije, kao i primjene novih tehnologija.

Na Savjetovanju se okupio veliki broj stručnjaka iz zemlje i regiona, prezentovan je 71 referat u skladu sa aktuelnim temama, koje je definisalo 16 studijskih komiteta.

Moderan i jedinstven - štand Elnosa Srbija

Izložbeni prostor u hotelu „Maestral“

info

Savjetovanja 41

Elnos Grupa predstavila je svoj rad i najno-vije reference u oblasti elektroenergetike na 31. savjetovanju CIGRE Srbija.

Na Zlatiboru je od 26. do 30. maja 2013. godine održano 31. stručno savjetovanje Srp-skog komiteta Međunarodnog saveta za velike električne mreže CIGRE Srbija. Naša kompa-nija je i 2013. godine na ovom savjetovanju

ELNoS GRuPA uČESNIK I VELIKI SPoNzoR 31. SAVJEToVANJA cIGRE 2013

Čiste energetske tehnologije: održan VII međunarodni forum

Pored više od 400 učesnika i predstavni-ka Vlade Srbije, Vlade AP Vojvodine i naci-onalnih energetskih institucija i kompanija, Forum je okupio i brojne najviše zvaničnike energetskog sektora vlada zemalja iz regiona i predstavnike institucija EU, više ambasado-ra i čelnika međunarodnih misija akreditova-

Jedan od najuticajnijih ener-getskih skupova u jugoistočnoj Evropi, “Energetika Srbije 2013 - budućnost i perspektive”, održan je krajem septembra u Novom Sadu

nih u Srbiji, kao i više desetina liderskih in-ternacionalnih i domaćih kompanija iz oblasti energetike.

Predstavnik Elnos Grupe Marko Mijić odr-žao je prezentaciju „Kogeneracija kao opcija za unapređivanje sistema daljinskog grija-nja“. Cilj prezentacije je predstavljanje mogućnosti i dijela odgovora o modernizaciji sistema daljinskog grijanja u BiH, sa akcen-tom na uvođenje biomase, kao obnovljivog energetskog resursa.

Na dvodnevnom forumu, koji je 24. sep-tembra otvorila resorna ministarka Zorana Mihajlović, predstavljeno je više od šezdeset radova i projekata iz različitih oblasti ener-getike. U fokusu rada i rasprava na Forumu bila su pitanja realnog stepena ostvarivosti postojećih evropskih, regionalnih energet-skih razvojnih koncepcija, a posebno nacio-nalne koncepcije Srbije.

učestvovala kao veliki sponzor. Na Zlatiboru je Elnos Grupa prikazala stručnoj javnosti svoje aktivnosti i najnovija iskustva i referen-ce iz oblasti inženjeringa.

Putem predstavljanja na tehničkoj izlož-bi, gdje su prikazana najnovija dostignuća naše kompanije, i kroz prezentaciju koju je Elnos Grupa održala, mnogi učesnici i

posjetioci ovog savjetovanja su imali pri-liku da se bliže upoznaju sa radom Elnos Grupe. Značaju ovog savjetovanja dopri-nosi i činjenica da je na njemu učestvova-lo preko 1.000 naučnih i stručnih radnika i poslovnih ljudi iz Srbije, Republike Srpske i zemalja iz okruženja koji se bave proizvod-njom, prenosom i distribucijom električne energije. Na ovoj značajnoj manifestaci-ji je kroz rad 16 studijskih komiteta stru- čnoj javnosti predstavljeno oko 200 radova iz pomenutih oblasti.

Moderan i jedinstven - štand Elnosa Srbija

Forum je okupio više od 400 učesnika

Prezentacija Elnos Grupe privukla je izuzetnu pažnju

info

42 Donacije

Dalmatinski centar pravoslavlja – manastir KrkaBogoslovija Sveta Tri Jerarha, koja je najstarija u Srpskoj crkvi, osnovana je 1615. godine. Zbog ratova, nekoliko puta bila je zatvarana. Obnovljena je 2001. godine nastojanjem episkopa dalmatinskog Fotija, uz blagoslov Svetog arhijerejskog sinoda

Malo ko bi, ne poznajući predio oko Ki-stanja, mogao da nasluti da će se u jednom trenutku spuštanja krševitim strmim ser-pentinama, oku ukazati magični pogled kao sa platna najvećih svjetskih slikara. Oni kojima ovaj put u Dalmatinskoj zagori nije nepoznat, sa nestrpljenjem iščekuju taj pogled koji im, koliko god puta da do-laze kao putnici namjernici, oduzima dah.

Okružen brdima u čijem podnožju viju-ga rijeka Krka, zbog svoje dubine na ovom mjestu izrazito plavozelene boje, u kotlini ponosno stoji, ušuškan zelenilom, dalma-tinski centar pravoslavlja - manastir Krka. Nalazi se između Knina i Šibenika, tri i po kilometra istočno od Kistanja.

Manastir Krka je davne 1350. godine podigla srpska princeza Jelena, sestra cara Dušana i supruga hrvatskog kneza Mlade-na II Šubića. Posvetila ga je svetom arhan-đelu Mihailu.

Legenda, čiju istinitost potkrepljuju ka-takombe koje se nalaze ispod manastira i blizina ostataka rimskog grada Burnuma, govori o propovijedima koje je apostol Pavle držao Dalmatincima. Vjeruje se da su osnivači ovog drevnog manastira zna-li te podatke i baš iz tog razloga na ovom mjestu podigli manastir.

Tokom viševijekovnog postojanja, pa sve do današnjih dana, manastir je bio i ostao duhovni centar pravoslavnih dalmatinskih Srba.

Na ovom mjestu, 1615. godine osnovana je bogoslovija Sveta Tri Jerarha, koja je naj-starija u Srpskoj crkvi. Zbog ratova, nekoli-ko puta bila je zatvarana. Poratnih godina, iako nije bio direktno bombardovan u ratu, manastir je trpio. Bio je zapušten sve do 1998. godine, a bogoslovija je premještena na Divčibare i potom u Srbinje. Obnovlje-na je 2001. godine nastojanjem episkopa

dalmatinskog Fotija, uz blagoslov Svetog arhijerejskog sinoda.

I danas ovaj biser pravoslavlja u Dalma-ciji ima svoje ktitore, ljude dobre volje koji ga, u zavisnosti od svojih mogućnosti, da-rivaju.

„Gospodin Dušan Torbica je uvijek iska-zivao i iskazuje svoju nesebičnu podršku prema svetoarhangelskom opštežiteljnom manastiru Krka i bogosloviji Sveta Tri Je-rarha. Njegova nesebična briga i ljubav prema ovom dijelu Dalmacije, a tako i prema ljudima ovoga kraja, najviše se po-kazala upravo kroz njegovu brigu i pomoć povodom obnove rada bogoslovije 2001. godine. On je prepoznao značaj našeg ma-nastira i bogoslovije i uvijek je bio najbli-ži saradnik, pružajući nesebičnu podršku Njegovom preosveštenstvu episkopu dal-matinskom g. Fotiju”, naglasio je iguman manastira Krka arhimandrit Nikodim, go-voreći o pomoći predsjednika Uprave El-nos Grupe Dušana Torbice, koji je i sam iz ovih krajeva, manastiru Krka.

Najveće bogatstvo manastira oslikava se u njegovim riznicama. O njihovim vri-jednostima govori i činjenica da je blago manastira Krka četvrto po redu u Srpskoj crkvi, poslije Hilandara, Visokih Dečana i Cetinjskog manastira. Po svojoj biblioteč-koj građi, manastirska riznica je najboga-tija. Najstarija knjiga koja se čuva u rizni-cama je čuveno „Mokropoljsko jevanđelje“, vrlo vrijedna i stara knjiga, pisana na svici-ma od jareće kože. Tokom dugih vijekova postojanja ovog manastira, njegova riznica se bogatila dragocjenostima neprocjenlji-ve vrijednosti. Bogatstvo manastira nije pristizalo samo iz srpskih krajeva, već i sa Svete gore, iz carske Rusije, Jerusalima i Venecije.

Manastir Krka

RIzNIcA - ČuVAR DJELA VELIKANADIO BOGATE RIZNICE MANASTIRA KRKA čINE EPITRAHILJ SVETOGA SAVE I OKTOIH BOŽIDARA VUKOVIćA. TU SU I KNJIGE VUKA STEFANOVIćA KARADŽIćA I DOSITEJA OBRADOVIćA NA KOJIMA SU ONI, KAO AUTORI, ISPISALI SVOJU POSVETU MANASTIRU KRKA.

Donacije 43

info

info

44 Sponzorstva

Doprinos znanjuPovodom dana Elektrotehničkog fakulteta Banjaluka, Elnos BL dodijelio nagrade najboljim studentima

Elnos BL Banjaluka je i 2013. godine dodijelio nagrade najboljim studentima Elektrotehnič-kog fakulteta. Tradicionalne manifestacije povodom obilježavanja dana Elektrotehnič-kog fakulteta u Banjaluci počele su promoci-jom magistara i diplomiranih inženjera elek-trotehnike, 20. 11. 2013. godine. Dva dana kasnije, organizovana je svečana akademija povodom obilježavanja 51 godine rada i ra-zvoja fakulteta.

Dani francuske u BeograduKompanija Elnos Srbija podržala „Francusku nedelju“ u Beogradu

Francusko-srpska privredna komora je po prvi put 2013. godine organizovala „Francusku nedelju“, koja je za cilj imala promovisanje kulture Francuske, francuskih proizvoda i saradnje Francuske i Srbije. Elnos Srbija je podržala ovu manifestaciju koja je održana u Beogradu od 18. do 22. oktobra.Povodom „Francuske nedelje“ organizovani su brojni događaji kroz koje su predstavljeni francuska ekspertiza, proizvodi, kao i fran-cusko-srpski ekonomski, kulturni i istorijski odnosi. Kompanija Elnos Srbija je imala pri-liku da kao sponzor bude dio ovih događaja. Na „Francusko-srpskom sajmu“, koji je ovom prilikom organizovan, naša kompanija je predstavila svoj portfolio, kao i prefabriko-vane betonske trafostanice BIOSCO CS, koje se proizvode po licenci francuske kompanije Schneider Electric.Osim ovog sajma, na fasadi Skupštine grada Beograda prikazana je jedinstvena 3D projek-cija „Svetla Pariza na beogradskim ulicama“, organizovane su i gastronomske radionice, veče vina Božole nuvo u paviljonu „Cvijeta Zuzorić“ na Kalemegdanu. „Francuska nede-lja” zatvorena je tribinom „Dobra energija - dobar poslodavac na francuski način“.

Predsjednik Elnos Grupe Dušan Torbica imao je to zadovoljstvo da na promociji magistara i diplomiranih inženjera elektrotehnike na-gradi četiri najuspešnija studenta sa smjera energetika. „S obzirom na aktivnosti naše kompanije, svjesni smo značaja i važnosti budućih svršenih studenata ovog fakulteta u domenu elektroenergetike i ovo je jedan način da damo svoj doprinos razvoju i pobolj-šanju ove oblasti“, istakao je Torbica.Elektrotehnički fakultet u Banjaluci osnovan je 1962. godine i već decenijama slovi za jednu od najprestižnijih visokoškolskih usta-nova u BiH i regionu. Na njemu je do sada di-plomiralo preko 2.000 studenata i kao takav ovaj fakultet predstavlja važan element u ra-zvoju elektroenergetike na ovim prostorima.

Predsjednik Elnos Grupe prilikom uručenja nagrada

Jedinstvena 3D projekcija na fasadi Skupštine grada Beograda

info

Sponzorstva 45

Zajedno na putu

Košarkaški klub „Crvena zvezda“ osnovan je 1945. godine. U svoju sedmu deceniju ušao je vedra čela, sa ponosom. U proteklih 60-ak godina osvojeno je 15 titula šampiona, šest nacionalnih Kupova i Kup evropskih pobje- dnika kupova, dok su brojni crveno-bijeli asovi osvajali olimpijske medalje, kao i me-dalje na svjetskim i evropskim prvenstvima.U toku ovog višedecenijskog perioda, KK „Crvena zvezda“ uspio je da obezbijedi

Posljednjih godina KK „Crvena zvezda“ bilježi niz uspjeha na košarkaškoj sceni. Jedan od uspjeha je odbrana titule nacionalnog Kupa Radivoja Koraća,

čime se ovaj klub vratio među najbolje

uspjeha

prosperitet našoj košarci, da zabilježi prve međunarodne uspjehe i našoj košarci done-se slavu. Jedan od najtrofejnijih klubova na ovim prostorima posljednjih godina bilježi niz uspjeha. „Crvena zvezda Telekom“ imala je uspješnu 2013. godinu. Crveno-bijeli su u februaru podigli trofej Kupa Radivoja Koraća, već u aprilu igrali meč sezone na Final four ABA lige i izborili dugo čekanu Evroligu. Dru-gu polovinu godine je u potpunosti obilježio

povratak „Zvezde“ u najprestižnije evropsko takmičenje i njeni veoma dobri nastupi. I ova godina počela je sjajno, odbranom titule na-cionalnog Kupa Radivoja Koraća i plasmanom u drugu fazu Evrolige. Elnos BL Beograd je 2013. bio jedan od spon-zora KK „Crvena zvezda Telekom“, sa željom da na taj način doprinese uspjesima ovog klu-ba, a samim tim i razvoju košarke na našoj i evropskoj sceni.

foto: I. Vujanović

obuke u Danskoj

Učesnici edukacije obučeni su za rukovođenje, projektovanje i montažu kompletnog asortimana kompanije CUBIC

Obukom naših zaposlenih u danskom preduzeću CUBIC u gradu Olborg (Aalborg) prošle godine, nastavili smo tradi-ciju ove vrste usavršavanja Elnosovog tima.

Učesnici edukacije obučeni su za rukovođenje, projek-tovanje i montažu kompletnog asortimana ove kompanije. Osim toga, znatan dio radionice posvećen je savremenom pogledu na proizvodnju.

Kompanija CUBIC osnovana je 1973. godine, a temelji se na jedinstvenoj ideji modularnih sistema za izgradnju električnih postrojenja niskog napona.

Osim zvaničnog dijela obuke, učesnici su imali priliku da se upoznaju sa načinom rada, ali i životom Danaca. Posebnu pažnju izazvao je sistem rada koji je u potpunosti prilagođen radniku, koji najveći dio radnog dana treba da provede u kancelariji za računarom. U cilju efikasnog po-slovanja, Danci su podijelili radni dan u etape. Prvi dio provodi se sjedeći uz računar, do pauze za doručak. Poslije toga, uglavnom obavljaju zadatke koji podrazumijevaju kretanje, a po povratku na radno mjesto zaposleni imaju mogućnost za veoma interesantan način obavljanja po-slova. Naime, radni stolovi su pokretni, tako da se u bilo kojem trenutku mogu podignuti, pa se rad na računaru može obavljati i stojeći. Takođe, u okviru preduzeća se nalaze i razni antistres programi, fitnes centar i vrtić za djecu zaposlenih.

Slobodno vrijeme tokom obuke u CUBIC-u bilo je posve-ćeno i obilasku znamenitosti Olborga i okoline. Noćni život se odvija samo vikendima, kada u ovaj grad feribotima dolazi i veliki broj ljudi iz Švedske i Njemačke.

Interesantna je i činjenica da je u Danskoj bicikl najče-šće prevozno sredstvo, a stanovnici veoma vode računa o zdravom načinu života. U slobodno vrijeme često su u pri-rodi i bave se fizičkim aktivnostima, bez obzira na godine.

Naš dugogodišnji dobavljač i partner GE, lansirao je novu seriju frekventnih regulatora AF-6, koja pokriva po-dručje od 2,2 kW do 1.200 kW. Riječ je o veoma moder-nim i pouzdanim industrijskim rješenjima, primjerenim i najzahtjevnijim industrijama.

Regulatori se proizvode u fabrici “Danfoss” u Danskoj. U ovoj fabrici je sredinom oktobra 2013. organizovan trodnevni trening za pomenutu proizvodnu seriju. U skla-du sa opredjeljenjem Elnos Grupe da prati trendove i nudi vrhunska industrijska rješenja, trening je uspješno prošao i naš inženjer prodaje iz Banjaluke.

Proljeće u najvećem gradu sjevera

General Electric je ove godine lansirao novu seriju frekventnih regulatora AF-6, za koju je organizovan trening u Grastenu, na jugu Danske

Jesen na bajkovitom jugu

GRASTEN PALATAPALATE čINE VAŽAN DIO TURISTIčKE PONUDE U DANSKOJ. U GRASTENU JE POZNATA GRASTEN PALATA, DANAŠNJA LJETNA REZIDENCIJA DANSKE KRALJEVSKE PORODICE. OVA PRELIJEPA PALATA OKRUŽENA JE SLIKOVITIM BAŠTAMA CVIJEćA, ŠUMAMA I JEZERIMA.

46 Edukacije

info

info

Edukacije 47

Obuku praktičnog karaktera, koja objašnjava i ilustruje upotrebu 1999 FIDIC uslova ugovaranja, vodili su stručni inženjeri sa bogatim međunarodnim iskustvom

fIDIc uslovi ugovora

Genmacovi proizvodi prepoznatljivi su po kvalitetu izrade, izuzetno pažljivo izabranim i usklađenim dijelovima najpoznatijih proizvođača. Veoma su pouzdani i robustni

Nastavak uspješne saradnje

Kako bismo išli u korak sa najnovijim tr-žišnim trendovima, naša kompanija nastavila je i prošle godine praksu edukacija i obuka zaposlenih u Elnosu BL.

Učestvovali smo u obuci „Primjena 1999 FI-DIC Uslova Ugovora, Modul 1“, koja je održa-na u novembru u beogradskom hotelu „Bah“, u organizaciji FIDIC-a (International Federa-tion of Consulting Engineers), u saradnji sa ACES-om (Udruženje inženjera konsultanata Srbije-nacionalna FIDIC asocijacija) i kompa-nijom MACE, d.o.o.

Stručni inženjeri sa bogatim međunarod-nim iskustvom vodili su obuku koja objaš-njava i ilustruje upotrebu 1999 FIDIC uslova ugovaranja, a pruža neophodna znanja za im-plementaciju i upravljanje ugovorima.

Kurs je osmišljen tako da pomogne učesni-cima u budućem radu sa ovim dokumentima, bez obzira na to da li su ugovorna strana, po-slodavac, konsultant ili izvođač, te da unapri-jedi rad svih onih koji se u svojim kompanija-ma bave međunarodnim ugovorima.

Jedna od obuka na kojoj je učestvovao tim Elnosa BL, održana je prošle godine u Italiji, a predstavlja dio uspješne saradnje sa kompa-nijom Genmac. Učesnici su poslije završene edukacije dobili sertifikat za montažu, pušta-nje u pogon i popravku električnih agregata ovog proizvođača.

Genmac se nalazi u regiji Emilia Roma-gna, bogatom industrijskom centru Italije, gdje elektromehanika ima izuzetnu tradiciju. Mnogo svjetski poznatih firmi su upravo iz ovog dijela Italije, a jedna od karakteristika svih preduzeća je da zapošljavaju oko pede-setak radnika.

Osnovan 1983. godine, Genmac se razvio u veoma važno ime među proizvođačima elek-tričnih agregata. Proizvodi ovog preduzeća su

FIDIC obuka podrazumijevala je upozna-vanje sa međunarodnim uslovima ugovora i uslovima za njihovu primjenu, osnovnim odredbama najviše korišćene forme ugovora i prednostima i problemima koji se mogu javiti prilikom korišćenja tih formi ugovora.

Osnovne teme obrađene na ovoj edukaciji bile su FIDIC organizacija, FIDIC uslovi ugovo-ra, učesnici na projektu, rizici na projektu, procedure na projektu, izmjene na projektu i odštetni zahtjevi.

prepoznatljivi po kvalitetu izrade i izuzetno pažljivo izabranim i usklađenim dijelovima najpoznatijih proizvođača. Veoma su pouzda-ni i robustni.

Elnos BL realizovao je nekoliko uspješnih projekata rezervnog napajanja sa Genma-

MEĐuNARoDNA GRAĐEVINSKA INDuSTRIJA1999 FIDIC USLOVI UGOVORA SVE VIŠE SE KORISTE U GRAđEVINSKOJ INDUSTRIJI ŠIROM SVIJETA. ZA SVOJE PROJEKTE ŠIROM CENTRALNE I ISTOčNE EVROPE KORISTI IH EVROPSKA KOMISIJA, A OVE USLOVE UGOVARANJA ZA GRAđEVINSKE RADOVE USVOJILE SU I MULTILATERALNE RAZVOJNE BANKE, UKLJUčUJUćI SVJETSKU BANKU, AZIJSKU BANKU I ISLAMSKU BANKU ZA RAZVOJ

com, a među njima je Diesel jedinica Majstic G450POA snage 450 kVA na graničnom prelazu Bijač. Riječ je o modernom agregatu sa dizel motorom Perkins, zapremine 15.000 ccm i snage 450 kVA, koji ispunjava stroge standar-de o emisiji izduvnih gasova.

Predsjednik Genmaca uručuje sertifikate našim kolegama

Prilikom četvorodnevne obuke učesnici su imali priliku da se upoznaju sa kompanijom Siemens i saznaju nešto više o tipovima prekidača i njihovim pojedinim dijelovima, instalaciji i održavanju

Predstavnici kompanije Elnos BL i prošle godine uče-stvovali su na obuci u kompaniji Siemens u Berlinu, a ovaj put obuka se odnosila na montažu i održavanje visokona-ponskog prekidača 3AP1/2 FG/FI.

Prilikom obuke, koja je trajala četiri dana, učesnici su imali priliku da se upoznaju sa kompanijom Siemens i saznaju nešto više o tipovima prekidača i njihovim poje-dinim dijelovima, instalaciji i održavanju. Veliku pažnju privukli su veoma interesantni ‘dead-tank’ prekidači, koji zauzimaju manje prostora u odnosu na ‘live-tank’ preki-dače.

Poseban problem prilikom instalacije predstavlja pu-njenje prekidača gasom SF6. S obzirom na to da ovaj gas spada u stakleničke gasove, potrebno je obratiti pažnju da se gas ne ispušta u vodu prilikom punjenja. Poseban dio treninga bio je posvećen pravilnom uparivanju polova prekidača.

Siemensova istorija duga je preko 165 godina. Od svog nastanka do danas, ova kompanija postala je prepoznat-ljiva po tehničkim unapređenjima, inovacijama, kvalitetu i pouzdanosti proizvoda i usluga koje pruža u više od 190 zemalja svijeta, i koje integriše u rješenja u oblasti ener-getike, industrije, saobraćaja, medicine i informacionih tehnologija.

Berlin

u TRI SIEMENSoVA

SIEMENSoVI PREKIDAČI SIEMENS JE JEDINA KOMPANIJA U SVIJETU KOJA PRUŽA PODRŠKU KORISNICIMA DUŽ CIJELOG LANCA KONVERZIJE ENERGIJE, SA EFIKASNIM OBIMOM PROIZVODA I RJEŠENJA. PREKIDAčI PREDSTAVLJAJU CENTRALNI DIO POSTROJENJA IZOLOVANIH VAZDUHOM (AIS) I GASOM (GIS). VISOKONAPONSKI PREKIDAčI SU MEHANIčKI UREđAJI KOJI POVEZUJU I PREKIDAJU STRUJNA KOLA. KAO LIDER NA SVJETSKOM TRŽIŠTU, SIEMENS PREUZIMA ODGOVORNOST ZA OBEZBJEđIVANJE PREKIDAčA KOJI ZADOVOLJAVAJU TEHNOLOŠKE, EKONOMSKE I USLOVE ŽIVOTNE SREDINE U RAZLIčITIM ZEMLJAMA ŠIROM SVIJETA. DOKAZ ZA TO JE PREKO 90.000 ISPORUčENIH PREKIDAčA U 140 ZEMALJA.

BERLIN: FASCINANTNA METROPOLA U SRCU EVROPEPROŠLOST NJEMAčKE PRESTONICE, JEDNAKO JE BURNA KOLIKO JE I PREFINJENA ARHITEKTURA OVOG GRADA. NASTAO JE JOŠ U 12. VIJEKU, KROZ ISTORIJU JE RUŠEN I RAZARAN, OBNAVLJAN I FIZIčKI DIJELJEN. NA KRAJU SE ISPOSTAVILO DA JE – NEUNIŠTIV. DANAŠNJI BERLIN DOŽIVIO JE PROCVAT. NOVOGRADNJA JE POSVUDA, POSLOVI SU U PORASTU, A BERLIN VODI OSTATAK NJEMAčKE KA EKONOMSKOM RASTU.

Uspomena iz Berlina

48 Edukacije

info

Obuke u cilju unapređivanja rada i efikasnosti TS 110/35/10 kV Ralja

frankfurt i Nirnberg:

ćELIJE IZOLOVANE SF6 GASOM (GIS)– za kvalitetnije sna-bdijevanje električnom energijom

U Frankfurtu je održana obuka za najnoviju „Siemen-sovu“ opremu koja će se koristiti prilikom rekonstrukcije TS Ralja. Njoj su prisustvovali i predstavnici Elnos Grupe, kako bi se na što kvalitetniji način upoznali sa najnovi-jom opremom, te stečena saznanja primijenili na ovom projektu.

U sklopu rekonstrukcije TS Ralja, koja je u toku, biće izvršena zamjena 35 kV postrojenja kako bi se poboljšao kvalitet snabdijevanja električnom energijom postojećih potrošača. Novo 35 kV postrojenje će činiti osam ćelija izolovanih SF6 gasom (GIS) i metalom oklopljenih, tipa NxPLUS proizvođača „Siemens“, sa mikroprocesorskim za-štitnim upravljačkim jedinicama tipa 7SJ63. Nova oprema će u mnogome doprinijeti poboljšanju snabdijevanja elek-tričnom energijom.

FRANKFURT, GRAD BANAKAFRANKFURT NA MAJNI, KAKO SE ZVANIčNO NAZIVA, DANAS JE JEDAN OD NAJZNAčAJNIJIH FINANSIJSKIH CENTARA EVROPE, TAKOđE POZNAT I KAO GRAD BANAKA. PROCJENJUJE SE DA SE U NJEMU NALAZI PREKO 300 PREDSTAVNIŠTAVA NAJPOZNATIJIH BANAKA NA SVIJETU. UZ TO, ZBOG POLOŽAJA KOJI OVAJ GRAD ZAUZIMA, FRANKFURT JE JEDNA OD NAJVEćIH RASKRSNICA AUTOPUTEVA, A FRANKFURTSKI AERODROM JEDAN OD NAJVEćIH NA SVIJETU.

Pored obuke u Frankfurtu, organizovana je i obuka u „Siemensovom“ trening centru u Nirnbergu. U pitanju je obuka za podužnu, diferencijalnu relejnu zaštitu tipa SI-PROTEC 4 (7SD), koja se takođe koristi u sklopu projekta TS Ralja.

Naš glavni inženjer za telekomunikacije imao je priliku da stekne nova znanja iz sljedećih oblasti: osnova nume-ričke podužne diferencijalne zaštite, zahtjeva za strujnim mjernim transformatorima, različitim topologijama pri-mjene, osnova komunikacije kod numeričke podužne di-ferencijalne zaštite, oblasti interfejsa - topologije mreže, GPS sinhronizacije, rada sa aplikacijom Web Monitor, kao i oblasti rada i testiranja 7SD52/7SD61 sa sekundarnom test opremom CMC-Omicron. Kako je naš kolega naveo, obu-ka je bila veoma korisna i temeljno je obuhvatila jednu podoblast relejne zaštite.

Iako ovo nije prvi put da predstavnici Elnos Grupe pu-tuju u Nirnberg, u „Siemensov“ trening centar, svakako su iskoristili priliku da se još bliže upoznaju sa znamenitosti-ma ovog grada. Nirnberg je drugi najveći grad u Bavarskoj. Ovaj njemački grad, po riječima našeg kolege, ostavlja utisak autentičnosti čitave Njemačke.

novo rješenje relejne zaštite Siemens SIPROTEC 4

Naš kolega u trening centru

Edukacije 49

info

TRENING cENTRA

info

50 Pregled događaja

Ženski dio kolektiva Elnos Grupe je i 2013. dobio osmomartovsko poklon putovanje, i to u prelijepu Toskanu, rodno mjesto italijanske renesanse.

Bilo je više druženja „srećnih sati“ koje su pojedinačno sektori ili zaposleni organizovali, obično petkom u 15.00 h, u našem kafeu u Banjaluci.

Mini pregled događajaa

Tradicionalo druženje sa našim distributerima održano je ove godine u formi Team buildinga, u atuentičnom ambijentu Semberskog salaša u Bijeljini.

Novogodišnje predstave i Djed Mraz sa paketićima donijeli su i ove godine radost našim najmlađima. U uzrastu do 10 godina ih je 140, od kojih je 17 beba.

Početkom ove godine bili smo domaćini jedinstvenim, mladim učesnicima prvog startup projekta u BiH „BIZOO Startup Safari“.

osmomartovsko putovanje u Toskanu Srećni sati

Radost naših najmlađihTeam building Bijeljina

Jedinstvena stručna ekskurzija u Elnosu BL, Banjaluka

Prednovogodišnja druženja zaposlenihKraj poslovne 2013. godine tradicionalno je obilježen druženjem zaposlenih. U svim našim članicama vladalo je dobro raspoloženje i svečana atmosfera.

BoSNA I HERcEGoVINAuprava Elnos GrupeSvetozara Markovića 578 000 BanjaLukaCentrala: + 387 51 366 340Fax: + 387 51 366 349E-mail: officegroup@elnosbl.com

ELNoS BL - BanjalukaBlagoja Parovića 100E78 000 BanjalukaCentrala: + 387 51 388 975, 388 977Fax: + 387 51 388 974E-mail: officebl@elnosbl.com

cRNA GoRAELNoS INŽENJERING - PodgoricaBulevar Džordža Vašingtona br. 4981 000 PodgoricaTel: +382 20 234 373Fax: +382 20 234 373E-mail: officepg@elnosbl.com

SrBijAELNoS BL - BeogradMajora Zorana Radosavljevića br. 37211 273 BatajnicaTel: +381 11 748 8769, 787 0093 Fax: +381 11 748 8871E-mail: officebg@elnosbl.com

ELNoS BL - Novi SadVladislava Kaćanskog br. 221 000 Novi SadTel: +381 21 475 0792Fax: +381 21 475 0796E-mail: officens@elnosbl.com

ŠVeDSKAELNoS NoRDIc AB - VästeråsFlottiljgatan 71SE-721 31 Västerås, SwedenTel: + 46 708 352 132 E-mail: office@elnosnordic.se

MAKEDoNIJAELNoS BL - SkopljeSave Kovačevića bb, ulaz 1, lamela 3Skoplje 1000Tel: + 389 2 2773 748E-mail: officesk@elnosbl.com

www.elnosbl.com