ABDÜLHAK ADNAN ADIVAR, Tarih Boyunca ‹lim ve Din I-II (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›,2012), 720 ss. ISBN 978-605-360-706-9

Düflünen befleriyeti çok eski zamanlardan beri meflgul eden ilim ve din aras›ndaki münasebetler me-selesi, hiçbir vakit ne tamamen hallolunmufl, ne de tamamen unutulmufltur. Meflhur filozof A.N.Whitehe-ad’a göre, tarihin gelecekteki seyrinin, bugünkü neslin ilim ve din aras›ndaki münasebetler hakk›nda vere-ce¤i karara ba¤l› oldu¤unu iddia etmek bir mübala¤a say›lmaz.

THEODOR W. ADORNO, Ahlak Felsefesinin Sorunlar› [çeviren Tuncay Birkan] (‹stanbul: Metis Yay›nc›l›k,2012), 208 ss. ISBN 978-975-342-874-3

Ahlak Felsefesinin Sorunlar›, Adorno’nun 1963 tarihinde Kant’›n ahlak felsefesinden hareketle ver-di¤i on yedi dersi bir araya getiriyor. Adorno’nun sa¤l›¤›nda yay›mlad›¤› kitaplar›n›n d›fl›nda, Almancada90’l› y›llarda yay›mlanmaya bafllam›fl, ders notlar›ndan, teyp kay›tlar›ndan ve yaz›lar›ndan oluflan genifl birkülliyat› vard›r. Bu külliyat›n ciltlerinden biri olan Ahlak Felsefesinin Sorunlar›, bir yandan Minima Mo-ralia’n›n yazar›n›n “Bugün do¤ru hayat mümkün müdür?” sorusu etraf›ndaki araflt›rmas›n›, di¤er yandanda, çok daha zor bir çal›flmas› olan Negatif Diyalektik’teki belli bafll› temalar›n ço¤unun ilk kez ortaya ko-nuluflunu temsil eder derslerin önemi buradan gelir.

TANER AKÇAM ve ÜM‹T KURT, Kanunlar›n Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlar›nda Soyk›r›m›n ‹zini Sürmek(‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 272 ss. ISBN 978-975-051-116-5

Osmanl› Ermenilerinin 1915?te yaflad›klar› büyük felaket sadece insanlar›n hayatlar›na mal olma-d›. Geride onlar›n Anadolu’daki varl›klar›n›n simgesi, kültürlerinin izi olan pek çok emlak›n da kalmas›nasebep oldu. Ermeni mallar›n›n ne olaca¤›, tehcire tâbi tutulan Osmanl› vatandafllar›n›n dönüp mallar›n› al›palamayacaklar› tart›flmas› uzun y›llar devam etti. Osmanl› ‹mparatorlu¤u da¤›l›p Türkiye Cumhuriyeti ku-ruldu¤unda da sorun yak›c›l›¤›n› koruyordu. Kanunlar›n Ruhu, Osmanl›dan Cumhuriyete aktar›lan emval-i metruke tart›flmas›n› bu konuda ç›kar›lan kanunlar ›fl›¤›nda ele al›yor. Emval-i metrukelerin geri verilme-mesi konusunda Osmanl›dan Cumhuriyete devredilen dirayetin izini sürüyor.

BELMA AKÇURA, Olay Yarg›ya ‹ntikal Etmifltir! (‹stanbul: ‹mge Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 303 ss. ISBN978-975-533-724-1

Bu kitapta, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluflundan günümüze kadar yarg›n›n verdi¤i pek çok siyasive hukuksuz karar› bulacaks›n›z. Bir Ermeniyle arkadafl olmay› dava konusu yapan, bir Yahudinin mülkü-nü yarg› karar›yla elinden alan, bir Kürdün kardaki ayak izini delil sayan, iflkencede ölenlerin dosyalar›n›kaybeden, iflkence edenleri ise sal›veren mahkeme kararlar›n› okuyacaks›n›z. Trajikomik adli vakalar› dabir tiyatrocunun sahnede canland›rd›¤› karaktere göre suçlu olup olmad›¤›n› tespit etmeye çal›flan karakol-lar›m›zdan, adliyelere uzanan derin yarg› kararlar›na kadar her fley bu kitapta. Türkiye bir hukuk devletimidir? De¤il midir?

YEN‹ K‹TAPLAR / NEW BOOKS

TEMMUZ-ARALIK 2012 ARASI TÜRK‹YE’DE YAYINLANAN YEN‹ K‹TAPLARDAN SEÇMELER

Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 10/1 (May›s 2013), ss.101–148.© Çankaya Üniversitesi ISSN 1309-6761 Printed in Turkey

HANNAH ARENDT, Devrim Üzerine [çeviren Onur Kara] (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 398 ss. ISBN978-975-051-121-9

Hiç kimse, kamusal mutluluktan pay almadan mutlu addedilemez; hiç kimsenin, kamusal özgürlükdeneyimi yaflamadan özgür oldu¤u söylenemez ve hiç kimse, kamusal iktidara kat›lmaks›z›n ve orada birpay sahibi olmaks›z›n mutlu ya da özgür olamaz. Devrim bir bafllang›çt›r; fakat fliddetle yo¤rularak sava-fla yaklaflan ve siyasal alan›n d›fl›na itilen bir devrim, y›kt›¤› tiranl›¤›n yerine yeni bir tahakküm oda¤›n› ge-çirmekten kaçabilir mi? Devrim, halk›n iktidar›n› getirecek bir araçt›r; fakat halk›n tam kat›l›m›n› engelle-yen ve yeni güç odaklar› yaratmaktan öteye gitmeyen bir devrim hareketi kamusal mutlulu¤u ve iktidar›yaratabilir mi? Mutlulu¤a eriflmenin yolunu fliddete ve zor kullan›m›na dayand›ran bir devrim özgürlü¤ünyolunu açabilir mi? ‹fade etme, tart›flma ve karar verme yetkisini halk›n kendisine de¤il, yaln›zca temsil-cilerine veren bir devrim amac›na ulaflabilir mi? Frans›z ve Amerikan devrimlerini karfl›laflt›rarak devrimolgusunu modern perspektifte de¤erlendiren Hannah Arendt, devrim hareketlerinin amaçlar›yla vard›klar›nokta aras›ndaki uçurumda bugünün yak›c› sorunlar›n›n köklerini ortaya koyarken, devrimler tarihini bafl-ka bir gözle görmemizi sa¤lamakla kalm›yor, gerçek bir devrim ihtimaline uzanan yollara da ›fl›k tutuyor.

MAH‹R AYDIN, Abdülhamit’in Seraskeri R›za Pafla’n›n An›lar› (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012) 138 ss.ISBN 978-605-539-751-7

1774 Küçükkaynarca Antlaflmas›?ndan sonra Osmanl›n›n bekas›, Avrupa’n›n kuvvet ve menfaatdengesine ba¤l› kal›r. ‹zleyen 100 y›l, bu ac›mas›z yarg›n›n say›s›z örnekleri ile doludur. 1878 Berlin Ant-laflmas› da, H›ristiyan unsurlar› ayr›flt›r›nca, geriye bir ‹slam ‹mparatorlu¤u kal›r. Bu yüzden Sultan Abdül-hamit içe kapan›r ve 30 y›l boyunca, elde var olan de¤er üzerinden ve devlet benim anlay›fl› ile siyaset ya-par. Ancak bu süreçte, devletin hayat parçac›klar› olan bürokrasinin de içi boflal›r. Kimin sadrazam oldu-¤u, ister Sait Pafla isterse Kamil Pafla, art›k fark etmez. Bu yaklafl›mda, 17 y›l Seraskerlik makam›nda gö-rev yapan R›za Pafla da, di¤er bürokratlar kadar, etkili ve yetkili olur.

AL‹ BADEMC‹, Cengiz ve Yasas› - Timur ve Tüzükât› (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 312 ss. ISBN 978-975-437-912-9

Cengiz Han ve Emir Timur, iki asra yak›n ara ile tarihe hükmetmifl iki büyük cihangirdir. Tabi-i ki bir görüfle göre de iki büyük barbar. 18. as›rda bafllay›p 19. yüzy›l içinde muazzam bir t›rmanma gös-teren fiarkîyatç›l›k (Oryantalizm), yahut da Do¤u Bilimcili¤i nazar›nda özellikle Cengiz Han dünya tarihi-nin en gaddar barbar›d›r. Osmanl›’n›n öyle uzun boylu bir flark siyaseti olmad›¤›, bat›l›lar›n da t›pk› müs-pet ilimler sahas›ndaki çal›flmalar› gibi bizi sormamas› veya bu zaman›n bizim devletimizin çöküfl y›llar›-na denk gelmesi sebebiyle, bizim olan Türkoloji, Gazi’nin yüksek himayeleri ve engin Türkçülü¤ü ileCumhuriyetten sonra bafllam›flt›r. Bu sebeple biz, özellikle Cengiz Han ve onun “tamamen Türk”e dayal›devletini ancak Cumhuriyetten sonra tan›yabilmiflizdir. Anadolu Türklü¤ü için Timur’un ayr› bir hususi-yeti vard›r ki, devletimizi y›km›fl oldu¤undan onu Osmanl› tarihçilerinin yo¤un küfürleri ile tan›maktay›z.Emir Timur’un Sultan Bâyezid’e muamelelerini ise çocuklu¤umuzdan beri dinleriz. Bu sebeple bizdeki Ti-mur düflmanl›¤› fazlad›r. Esas›nda gerek Cengiz Han gerekse Emir Timur hakk›ndaki görüfller tart›fl›lma-d›¤› gibi, hâdiselerin tahlilleri de do¤ru dürüst yap›labilmifl de¤ildir. Nedendir bilinmez ama Moskova’yabile girmemifl olan Emir Timur’dan Ruslar fliddetle nefret ettikleri halde, birkaç sefer ayn› ülkeleri talan et-ti¤i halde Cengiz Han› daha flirin görürler. Rus bilim adamlar›n›n da Türkoloji ile ilgili çal›flmalar› ayn› za-

102 YEN‹ K‹TAPLAR

manda bafllam›fl oldu¤undan bu kanaat aynen bat›l›lara da geçmifltir. Bat›?n›n Cengiz Han ve Emir Timur’akarfl› açt›¤› bu kabil kampanyalar›n, Türklü¤ün tam bir çöküfl devri olan 18. ve 19. yüzy›l boyunca alabil-di¤ince bir süratle devam etmesi, ayn› zamanda peflinden bir Türk düflmanl›¤›n› da getirmifltir. Bu sebep-le mezkûr yüzy›llarda Avrupa ve Orta Do¤u da, hatta Rusya’da, tarihin en büyük Türk organizasyonu olanOsmanl›ya karfl› haks›z ve hukuksuz bir kampanya bafllat›lm›fl, Orta Asya’da Çarl›k Rusya’s› taraf›ndanbir milletin yok edilifli iflte bu yanl› ve yanl›fl Avrupal› görüflten de cesaret alm›flt›r.

ALAIN BADIOU ve SLAVOJ ZIZEK, Komünizm: Fikri Berlin Konferans›, 2010 [çeviren Okan Do¤an, SavaflK›l›ç, Haluk Bar›flcan] (‹stanbul: Metis Yay›nc›l›k, 2012), 280 ss. ISBN: 978-975-342-884-2

“Komünizm” kelimesini sahip oldu¤u anlam kaymalar›ndan nas›l ar›nd›rabiliriz? Bugün küresel ka-pitalizme karfl› mücadele etmek ve hayat›n› baflka türlü biçimlendirmek isteyenler için komünizm fikri na-s›l bir anlam tafl›yabilir? Tarihsel olarak baflar›s›zl›¤a u¤ram›fl giriflimlerin hatalar› nelerdi? Komünizm fik-rinde ne tür reformlar gerekli? Bu tür sorulara yarat›c› cevaplar getirmeyi amaçlayan Komünizm Fikri, bafl-ta Alain Badiou ve Slavoj Zizek olmak üzere, komünizmin sadece geçmiflte kalm›fl bir ideal olmad›¤›na,bugün hâlâ insanl›¤›n ufkunda yer ald›¤›na inanan düflünürlerin bir araya geldikleri konferans dizisininikincisinde, 2010 Berlin Konferans›’nda sunulmufl makaleleri bir araya getiriyor.

ALEX BALTAZZI, GEORGE GALDIES ve GEORGE POULIMENOS, Lexicon of Smyrneika: ‹zmir Rumcas› Sözlü¤ü(‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, 2012), 170 ss. ISBN 978-975-333-284-2

Smyrneika (ya da Smyrniotika) eski ‹zmir’in günlük hayatta kullan›lan, Yunancan›n Sak›z adas›lehçesine benzeyen dilidir. ‹zmir’in kozmopolit nüfusunu oluflturan farkl› milletler ve etnik gruplar aras›n-da kullan›lan araçsal bir dil olarak ‹zmir’in gayrimüslim semtlerinde ve bunlar› çevreleyen mahallerde yay-g›n bir flekilde konuflulan Smyrneika, ‹zmir civar›ndaki Osmanl› Rumlar›n›n ve hatta birçok Levanteninana diliydi. ‹zmir Levantenleri dünyan›n dört bir yan›na göç edip dili de beraberlerine götürene de¤in sözkonusu dil 1960’lara kadar bu topluluk taraf›ndan konuflulmaya devam etti. Smyrneika-‹ngilizce-Türkçesözlük, bugün ölmeye yüz tutmufl bu dil üzerine yap›lm›fl ilk çal›flmad›r.

CHRISTINE BARD, Pantolonun Politik Tarihi [çeviren ‹smail Yerguz] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 343 ss.ISBN 978-975-570-590-3

Nedir pantolon? Belimizden ayaklar›m›za kadar olan bölümünü örten ve iki baca¤›m›z› kaplayanbir giysi olarak adland›r›labilir. Ancak giysi, toplumsal düzeni yans›t›r ve onu yeniden üretir. Dolay›s›ylapantolonun öyküsünün ard›nda koca bir anlam yatar, ne de olsa kiflisel olan politiktir. Carl Flügel, erke¤inpantolon giymesini güzellik iddias›n› b›rak›p, biricik amac›n›n yararl›l›k olmas›na yorar. Simone de Beau-voir Kad›n gibi giyinmek kadar do¤al olmayan bir fley yoktur; hiç kuflkusuz erkek k›yafeti de yapayd›r amadaha rahat ve daha sadedir, hareketlerin engellenmesi için de¤il desteklenmesi için tasarlanm›flt›r, der. Pan-tolon bafllang›çta bir erkeklik simgesidir ve kad›nlar›n giymesi yasakt›r. Hatta k›l›k de¤ifltirmek bir sahte-cilik suçudur. Frans›z Devrimi’nde yeni toplumu ve düzeni yans›tan en önemli unsurlardan biri olur. Dö-nemin radikalleri “sans-culottelar” da ismini pantolondan al›r. Öte yandan Frans›z Devrimi’nin de ortadankald›rmad›¤› cinsiyet ayr›mc›l›¤›n›n sembolü olmay› sürdürür. Kad›nlar›n son iki yüzy›l›n bu önemli sim-gesini keflfetmeleri ise politik boyutu olmayan bir bireysel kimlik ya da pratik bir giysi tercihi de¤il cinsi-

103NEW BOOKS

yetlerin eflitlik arzusunun ve mücadelesinin ifadesidir. Pantolonun Politik Tarihi, giysinin politik diline ter-cümanl›k eden kayda de¤er bir kültür tarihi çal›flmas› ekseninde, literatürde kendisine yer ediniyor.

KAREN BARKEY ve MARK VON HAGEN, ‹mparatorluk Sonras›: Sovyetler Birli¤i ve Rus, Osmanl› ve Habsburg‹mparatorluklar› (‹stanbul: Versus Kitap, 2012), 272 ss. ISBN 978-605-569-168-4

Kitap siyaset bilimi, tarih ve tarihsel sosyoloji alanlar›nda faaliyet gösteren tan›nm›fl akademisyen-lerin, imparatorluklar›n gerileme ve çöküfl nedenlerinin incelenmesi amac›yla bir araya getiriyor. ‹mpara-torluklar›n gerilemesi kaç›n›lmaz m›d›r? Yoksa bir tür emperyal kararl›l›k tan›ms›z bir süre boyunca koru-nabilir mi? Bu tür büyük ve karmafl›k siyasi sistemleri yürütmek için gerek duyulan bürokrasilerin genifl-lemesi ekonomik ve siyasi durgunlukta ne gibi bir rol oynar? Merkez ile çevre bölgeler, bask›n milliyet ileaz›nl›klar aras›ndaki “güç dengesi” nedir? ‹mparatorluklar ayak uydurmak için ne gibi mekanizmalar ge-lifltirmeye meyleder ve bu mekanizmalar›n nas›l bir etkisi olur? Modernleflme imparatorluklar›n gerileme-si ve nihayetinde çökmesinin kaç›n›lmaz sebebi midir? Çöküfl sonras›nda siyasi, sosyal ve ekonomik yeni-den yap›lanma için imparatorluklar›n miras› da dâhil ne gibi kaynaklar elverifllidir? Bunlar bu kitab› yön-lendiren sorular›n birkaç›d›r.

EN‹S BATUR, Geronimo’nun Ölümü (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 144 ss. ISBN 978-975-570-575-0

Enis Batur, bu kitaba Usame bin Ladin’in öldürüldü¤ü gecenin sabah›nda bafllad›. 11 Eylül 2001sabah›na dönerek, iki sabah aras› say›s›z hareketli ve hareketsiz görüntüyü belle¤imize doldurdu yaz›l› vegörsel medya: Yazar, bu 盤 gibi büyümüfl imge taflk›nl›¤›n›n içinden bize gösterilmek istenen, bize göste-rilmek istenmeyen iki filmin ortak, bileflik senaryosunu dokumaya, “baflkalar›n›n ac›s›n› seyretmek” duru-mumuzu yorumlamaya girifliyor.

SHERI BERMAN, Siyasetin Öncelli¤i 20.Yüzy›lda Avrupa’da Sosyal Demokrasinin ‹nflas› (‹stanbul: PhoenixYay›nevi, 2012), 416 ss. ISBN 978-605-465-707-0

Geliflmifl sanayi dönemindeki siyasi tarih, aç›k bir biçimde sosyal demokrasinin tart›flmay› kazan-mas› ile sonuçland›. Sosyal demokrasi bir ideoloji ve bir siyasi hareket olarak bütün etkileyicili¤ine karfl›n,ne var ki, yanl›fl anlafl›lmaktan kurtulamam›flt›r. Sheri Berman 19. yüzy›ldan günümüze sosyal demokrasitarihinin kökenlerine bakarak klasik liberalizm, ortodoks marksizm ve onun kuzenleri olan faflizm ve nas-yonal sosyalizm gibi rakipleri karfl›s›nda sosyal demokratik alternatifi öne ç›kararak savunmaktad›r. Siya-setin öncelli¤i: Sosyal demokrasi ve Avrupa’da 20. yüzy›l›n inflas›, kapitalizmin ve demokrasinin uzlaflmazgörünen sorunlar›na siyasetin öncelli¤i perspektifinden bakarak tart›flan ve Avrupa sosyal demokrasisini buyönüyle tan›mlayan bir kitapt›r.

SHERI BERMAN, Sosyal Demokrasi Dönemi ‹ki Dünya Savafl› Aras›ndaki Dönemde Avrupa (‹stanbul:Phoenix Yay›nevi, 2012), 424 ss. ISBN 978-605-465-703-2

Sosyal Demokrasi Dönemi, geçen yüzy›l›n dönümünde ortaya ç›kan sol siyasetin siyasi karar almasüreçlerine olan etkisini ele almaktad›r. Siyasi partilere ve siyasetçilere, kritik konulardaki bir eylem pla-n›n›n yerine alternatif olarak bir di¤erini seçmek için yol gösteren temel etkenleri incelemektedir. Bir yan-

104 YEN‹ K‹TAPLAR

dan düflünsel ak›mlarla siyaset aras›ndaki yaflamsal ba¤› ele almakta; di¤er yandan da fikirlerin siyasi ak-törlerin davran›fllar›n› hangi dönemeçlerde ve nas›l etkiledi¤ini incelemektedir. Tarihsel aç›dan ise, Avru-pa’daki sosyal demokrasi hareketinin I. Dünya Savafl› ile II. Dünya Savafl› aras›nda geçen zor y›llarda na-s›l bir yönelim izledi¤ini ve nas›l evrildi¤ini gözler önüne sermektedir.

MEHMET AL‹ BEYHAN, Türkiye’de ‹skân ve fiehirleflme Tarihi (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 169 ss.ISBN 978-605-539-754-8

‹stanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Tarih Araflt›rma Merkezinin 2010 y›l› semineri konusu,Tarih Bölümü ö¤retim kadrosunun ortak karar›yla Türkiye’de ‹skân ve fiehirleflmeye tahsis edilmiflti. Onsekiz bildiri baflvurusunun yap›ld›¤› seminer, 25 May›s 2010 tarihinde dört oturumda gerçeklefltirilmifltir.Bu bildirilerin konu bafll›klar›, içerik bak›m›ndan Anadolu ve Trakya co¤rafyas›nda eski ça¤lardan Cum-huriyetin kurulufluna kadar genifl bir zaman diliminde iskân ve flehirleflme tarihine genifl bir pencere açm›fl-t›r: ‹zmir’de Nif Da¤›nda Bir Kale Yerleflimi: Ball›caoluk; Selçuklu Türkiyesinde Bir Hayal fiehir: Simre;XI-XIV. Yüzy›llarda Diyar-› Rumda fiehirlilik Süreci ve Uzant›lar›; H›z›r ‹lyas Kültünün Yerleflim Birim-lerine Yans›mas›: Osmanl› Döneminde Anadolu fiehir ve Kasabalar›nda H›d›rl›k; Amerikal› Misyonerle-rin fiehircilik Faaliyetleri-Antep Örne¤i; Osmanl› Devletinde 1881-1882/1893 Nüfus Say›m› ve MeydanaGelen Hadiseler; Cumhuriyetin Kurulufl Y›llar›nda Bir Ticaret fiehri Olarak ‹zmir’in Yeri ve Önemi;Amasyada Kent Dokusunun Geliflimi ve Bu Geliflime Yön Veren Etkenler ve Cumhuriyet MedeniyetininModel fiehri: Atatürk’ün fiehri Yalova. Bildiriler kronolojik bir s›ra içinde kitapta yer alm›fllard›r.

DEREK BICKERTON, Âdemin Dili: ‹nsan Lisan› Nas›l Yaratt›, Lisan ‹nsan› Nas›l Yaratt› [çeviren Mehmet Do-¤an] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 288 ss. ISBN 978-605-423-888-0

Derek Bickerton, bugün sahip oldu¤umuz haliyle bir lisan yaratmak için biyolojinin ve kültürün na-s›l bir etkileflim içine girmifl olabilece¤ini araflt›ran az say›daki kifliden birisidir. San›r›m baz› insanlar, git-gide zekâlar› artan atalar›m›z›n bir gün uyan›p, o küçük zeki kafalar›yla lisan› do¤açlama icat ettiklerinidüflünüyor hâlâ diyor. Bickerton’a göre lisan evrimsel bir adaptasyondur, zira öyle olmak zorundad›r; t›p-k› dik yürümek, vücut k›llar›n›n dökülmesi ya da kavray›c› baflparmaklar gibi. Fakat tam olarak ne tür birevrim söz konusudur? ‹flte bu kitap bu soruya yan›t ar›yor. Baflta insan olmak üzere pek çok türün, ellerin-den geldi¤i ölçüde çevre flartlar›n› kendi gereksinimlerine uydurdu¤u art›k bilinen bir gerçektir. Dil yetiside, nifl inflas›n›n, yani çevresel flartlar› kendi gereksinimlerimize uydurmam›z›n bir parças›d›r. Bickerton’agöre lisan, özgül bir niflten do¤mufl ve gitgide daha incelikli nifller kurmam›z› mümkün k›lm›flt›r. En sonaraflt›rmalar göstermektedir ki atalar›m›z bafllang›çta, büyük hayvanlar›n leflleriyle besleniyordu ve ötekileflçillerle vahfli bir rekabete giriflmiflti. Bickerton’a göre bu rekabette baflar›y›, ancak yeterli say›da adamtoplayarak yakalam›fl olmalar› makul bir ç›kar›md›r. Bunu yapman›n tek yolu vard›; kar›ncalar›n ve ar›la-r›nki gibi bir hayvan iletiflim sisteminin ötesine geçmek. O halde yaklafl›k iki milyon y›l geriye gidelim venelerin gerçekleflmifl olabilece¤ine bir bakal›m.

SADIK MÜF‹T B‹LGE, Osmanl› Ça¤›nda Kafkasya 1454-1829 (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 690 ss.ISBN 978-605-539-740-1

Binlerce y›ld›r halklar›n, uygarl›klar›n ve imparatorluklar›n hayat alan›, geçifl bölgesi ve çat›flma alan›olan Kafkasya’n›n dört yüzy›la yak›n bir dönemine ›fl›k tutmay› amaçlamaktad›r. Kafkasya için mücadele edendevletlerin, yerel hükümdarlar, padiflahlar, flahlar ve çarlar ile onlar›n vezirleri, hanlar›, generalleri, bürokratla-

105NEW BOOKS

r› ve askerlerinin mücadelelerini, politikalar›n›, faaliyet ve uygulamalar›n›, bunun yan›nda Kafkasya halklar›-n›n yaflad›klar› zorluklar›, ac›lar›, k›r›mlar› ve var olma mücadelesini gün yüzüne tafl›may› hedeflemektedir. Ki-tapta dört yüzy›ll›k bir dönemde Kafkasya’n›n siyasî ve askerî tarihini okuma imkân› bulacaks›n›z.

AT‹LLA B‹R, M. fi‹NAS‹ ACAR ve MUSTAFA KAÇAR, Anadolu’nun De¤irmenleri (‹stanbul: YEM Yay›nevi,2012), 148 ss. ISBN 978-994-475-774-4

‹ki mühendis ve bir bilim tarihçisi taraf›ndan haz›rlanan Anadolu’nun De¤irmenlerinde de¤irmen-ler, de¤irmen gereksinmesinin do¤uflundan sosyoekonomik özelliklerine, çal›flma prensiplerinden mimari-lerine uzanan genifl bir kapsamda anlat›l›yor. Bütün bu tarihi ve teknik bilgiler, Datça’daki 28 yel de¤ir-meni ve 26 su de¤irmeninin tan›t›mlar›yla pekifltiriliyor. Bu de¤irmenleri infla etmifl ya da çal›flt›rm›fl Dat-çal› de¤irmencilerin an›lar› ise de¤irmenlerin yak›n zamana kadar ne denli önemli bir sosyal olgu oldu¤u-nu gözler önüne seriyor.

MEHMET FAT‹H B‹RGÜL, ‹bn Rüfld’de Nedensellik (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 155 ss. ISBN 978-975-437-915-0

Bu çal›flman›n amac›, esas itibariyle, ‹slam düflüncesi ba¤lam›nda bilim sorununun irdelenmesinebir katk›da bulunabilmektir. Nitekim nedensellik, her fleyden önce bilimsel düflüncenin bir polemati¤idir.“Bilginin taml›¤› nedenlerin bilgisidir.” diyen ‹bn Rüfld’e uyarak, bu amaca yönelmenin nedenlerini aç›k-lamay› da gerekli görmekteyiz; flüphe yok ki ‹slam Medeniyeti, felsefe ve bilime önemli evrensel katk›laryapm›flt›r. Ancak ne yaz›k ki flüphe götürmez di¤er bir gerçek de, tüm ‹slam co¤rafyas›nda, bu gün dahibilim ve bilimsel düflüncenin hala mecras›n› bulamad›¤›, din-bilim iliflkilerinin sa¤l›kl› bir zemine oturtu-lamad›¤›d›r. Bize göre bu sorunun temelinde, bilimin sa¤l›kl› anlafl›lmas›, daha do¤rusu kökü maziye da-yanan birçok yanl›fl anlamalar› etkisini hala sürdürmesi yatmaktad›r.

AL‹ B‹R‹NC‹, Tarihin Hududunda (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 302 ss. ISBN 978-975-995-320-1

Hat›rat türüne dair eserlerin bilhassa II. Mahmut devrinden itibaren göz göze çarpacak flekilde ço-¤ald›¤› görülmektedir. Bu türden eserlerin ilmi çal›flmalar için ne kadar önemli oldu¤u da aç›kt›r. Çünküresmi kaynaklar›n vermedi¤i veya veremeyece¤i bilgileri ihtiva etmektedir. Resmi kaynaklar›n bir bak›maresmiyet kisvesi alt›nda bulunan bilgilerine karfl›l›k hat›ratlarda, mümkün oldu¤u nispette ve derecede, ç›p-lak gerçekler bulunmaktad›r. Bu çerçevede sadece siyasî alanda de¤il, tarihten iktisat tarihine, içtima-i tarihten zihniyet tarihine kadar çok de¤iflik sahalarda k›ymetli bilgiler bar›nd›rmaktad›r. Bunun yan›nda,bir bilginin de¤iflik kaynaklar ve kifliler taraf›ndan hat›rat kitaplar› vas›tas›yla çapraz okumalara tabi tutul-mas› tarih ilmi aç›s›ndan büyük önemi haizdir. Ali Birinci’nin bu kitab› bir tarihçi gözüyle hat›rat kitapla-r›n›n farkl› veçhelerini gözler önüne sermekle birlikte, bu konuyla ilgili olarak matbuat yasaklar› ve arflivmeseleleri gibi konular› da ilgililerin istifadesine sunmufltur.

JAMES MORRIS BLAUT, Sömürgecili¤in Dünya Modeli: Co¤rafi Yay›lmac›l›k ve Avrupa-Merkezci Tarih[çeviren Serbun Behçet] (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 351 ss. ISBN 978-975-995-303-4

1492’de Amerika k›tas›n›n keflfiyle bir Avrupa-merkezci bak›fl aç›s›n›n temelleri de at›lmaya bafl-land› denilebilir. Yeni bir ekonomik iliflkiler a¤› ve yeni karfl›lafl›lan toplumlar karfl›s›nda “Avrupa” mer-

106 YEN‹ K‹TAPLAR

kezli bir dünyay› anlamland›rma çabas› h›z kazand›. ‹flleyen sürecin “egemen”i sürecin nas›l iflledi¤i ve na-s›l iflleyece¤i hakk›nda da bir söz söyleyecekti. Bu kitapta yazar bütün bu süreci yöneten dili ve bak›fl aç›-s›n› masaya yat›r›p elefltirel bir yaklafl›mla incelemektedir.

HENK BOOM, Büyük Türk, Muhteflem Süleyman’›n ‹zinden 1494-1566 [çeviren Lon Mutlu Briet, Gül Özlen](‹stanbul: Kitap Yay›nevi, 2012), 333 ss. ISBN 978-605-105-103-1

Ona Avrupa’da Büyük Türk denirdi. Türkiye tarihine ise Kanuni Sultan Süleyman olarak geçti. Av-rupa onu Muhteflem Süleyman olarak da tan›d›. 1520-1566 aras›ndaki k›rk alt› y›ll›k padiflahl›k dönemin-de Osmanl› ‹mparatorlu¤unun s›n›rlar› Tuna nehrinden, F›rat nehrine, K›r›mdan M›s›ra kadar genifllemifl-ti. Bu döneme Osmanl›n›n Alt›n Ça¤› deniyordu. Osmanl› tehdidi Avrupa’da Osmanl›n›n ötekilefltirilme-sine, olumsuz bir Türk imgesi kurulmas›na yol açt›. Henk Boom, Kanunî’nin izini sürerek farkl› sonuçla-ra vard›. O dönemde Osmanl› medeniyeti hakk›nda bilinenler asgari düzeydeydi. Zengin kültürü görmez-den gelinirken ona atfedilen barbarl›k imgesi ise H›ristiyan propagandas›n›n bir ürünüydü. Henk Boom,Rodos, Budapeflte, Viyana, Saraybosna, ‹stanbul ve Amasyada birçok tarihçi ile görüfltü. Büyük Türk’ünzengin miras›n›n bulundu¤u yerleri ziyaret etti ve sorular sordu. Efli Hürrem’in o dönemdeki rolü neydi?‹ki o¤lu neden öldürüldü? Viyana’n›n 1529’da kuflat›lmas› gerekiyor muydu? Macaristan, Osmanl›larlaHabsburglar aras›nda tampon devlet görevini mi üstlenmiflti? Yazar›n sorular sorarak elde etti¤i izlenim-ler, hükümdar›n Avrupa üzerindeki etkisinin, genel olarak kabul edilenden çok daha fazla oldu¤unu orta-ya ç›kard›.

MARGARETE BUBER-NEUMANN, ‹ki Diktatörlük Alt›nda - Stalin ve Hitler’in Mahkûmu [çeviren Gün Zileli](‹stanbul: ‹mge Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 398 ss. ISBN 978-975-533-717-3

Margarete Buber-Neumann, Alman Komünist Partisi’nin ünlü yöneticilerinden Heinz Neumann’›nkar›s›d›r. Hitlerden kaç›p s›¤›nd›klar› Sovyetler Birli¤inde GPU taraf›ndan tutuklan›rlar. Heinz NeumannGPU bodrumlar›nda öldürülür. Margarete, Sibirya’daki Karaganda kamplar›nda çok a¤›r koflullarda zo-runlu çal›flmaya tabi tutulur. 1940 y›l›nda, di¤er Alman komünistleriyle ve farkl› ülkelerden antifaflistler-le birlikte, GPU taraf›ndan Gestapoya teslim edilir. Befl y›l kald›¤› Ravensbrück kamp›na iliflkin anlatt›k-lar› Auschwitz kamp›nda yaflananlar›n bir benzeridir. Kitapta, günde ortalama seksen kiflinin öldürüldü-¤ü Ravensbrück toplama kamp›ndaki yaflam›, direnifli, Yahova fiahitlerini, kobay olarak kullan›lan Polon-yal› kad›nlar›, Margarete’nin yak›n arkadafl›, Kafka’n›n sevgilisi Milena’n›n ola¤anüstü kiflili¤ini bula-caks›n›z.

PETER BURKE, Tarih ve Toplumsal Kuram [çeviren Mete Tuncay] (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›,2012), 240 ss. ISBN 978-975-333-280-4

Tarih ve Toplumsal Kuram, tarih metodolojisinin kilit metinlerinden biri. Kilit, kitab›n aç›l›fl cüm-lesindeki soruda gizli: Toplumsal kuram›n tarihçilere faydas› nedir ve tarihin toplumsal kuramc›lara fay-das› nedir? Peter Burke’nin bu çal›flmas›, tarih disiplinini açmaya bir ça¤r›. Tarih ile sosyal bilimlerin di-¤er alanlar› aras›ndaki s›n›rlar› sorgulayan; tarihi daha fazla sosyal bilimsel, sosyal bilimleri de daha faz-la tarihsel olmaya davet eden bir ça¤r›. Tarih ve Toplumsal Kuram; her türlü teoriden, model kurma ça-bas›ndan, kavramsal analizden, karfl›laflt›rmal› tarihsel çal›flmalardan kaçma e¤iliminin maalesef hâlâ hü-

107NEW BOOKS

küm sürdü¤ü Türkiye’de gerek profesyonel tarihçiler gerekse de tarih ö¤rencileri için temel bir baflvuru

kayna¤›. Bir yandan mesle¤in evrensel ölçütlerini merkeze alan, di¤er yandan da disiplinler aras› bir ta-

rih yaz›m›n›n imkânlar›n› ve zenginliklerini gösteren bu kitapta okur; toplumsal cinsiyetten s›n›fa, ikti-

dardan hegemonya ve direnifle, zihniyetten sözlü tarihe kadar bir dizi kilit kavram›n önemli bir tarihçinin

perspektifinden aç›mlanmas›n› da izleyebilecek.

CHESNEAU JEAN CHESNEAU, D’aramon Seyahatnamesi: Kanuni Devrinde ‹stanbul-Anadolu Mezopotamya

[çeviren Ifl›l Erverdi] (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 102 ss. ISBN 978-975-995-331-7

Monsieur D`Aramon, 1547 senesi bafl›nda Fransa Kral› I. François taraf›ndan Kanuni devri ‹stan-

bul’una büyükelçi olarak gönderilmifl bir soyludur. Kanunî’nin ‹ran seferine kat›lmak üzere, maiyetinde-

kiler ve Osmanl› ordusuyla birlikte yola ç›karak, Kudüs`e hac yolculu¤unu da kapsayacak flekilde Suriye

ve M›s›r üzerinden ‹stanbul’a geri döner. ‹stanbul ve Anadolu`da gündelik hayat, Türklerin âdetleri ve di-

ni, Büyük Efendi’nin saray nizam› metinde ele al›nan genel konular olmakla birlikte, bu metni farkl› k›lan,

yazar›n bizzat orduyla birlikte hareket ederek, ordunun düzen, iflleyifl ve disiplinine tan›k olmufl olmas›d›r.

Bununla birlikte, yazar›n içinde bulundu¤u toplulu¤un yapt›¤› hac yolculu¤u da din eksenli birçok gözlem

ve düflüncesini bizimle paylaflmas›na olanak vererek metni daha da ilginç bir hâle sokuyor.

MENDERES COfiKUN, Uygulamal› Osmanl› Türkçesi (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 462 ss. ISBN 978-

975-995-347-8

Kitapta önce, teorik bilgiler anlat›lm›fl, sonra bu bilgilerin hazmedilmesi için ö¤renciye al›flt›rma

yapma imkân› sunulmufltur. Böylece bir çal›flma kitab› ortaya ç›kart›lm›flt›r. Ayr›ca kitab›n metinler k›s-

m›nda Türkçenin en güzel edebi metinleri, bir araya getirilmeye çal›fl›lm›flt›r. Bu kitaptaki sorular› çözen,

tablolardaki boflluklar› dolduran ve metinleri anlayarak okuyan bir ö¤renci, Osmanl› Türkçesini önemli öl-

çüde ö¤renmifl olacakt›r. “En iyi ders kitab›, ö¤reniciyi kendisinden baflkas›na muhtaç etmeyendir.” düflün-

cesiyle haz›rlam›fl olan bu kitap, Osmanl› alfabesini ve imlâs›n›, kendi kendine ö¤renmek isteyenlere de

yard›mc› olacakt›r.

SEZA‹ COfiKUN, Esir fiehrin Hür ‹nsan› Kemal Tahir (‹nsan, Eser, Fikir) (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›,

2012), 664 ss. ISBN 978-975-995-305-8

Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun y›k›l›fl›n› görmüfl ve Cumhuriyet’in en hararetli ve s›k›nt›l› y›llar›n› ya-

flam›fl ça¤dafllar›n›n aras›nda Kemal Tahir’in ayr› bir yeri vard›r. Entelektüel hayat›n›n seyri flahsî hayat›-

n›n s›k›nt›lar› eserlerinin neden oldu¤u tart›flmalar göz önüne al›nd›¤›nda adeta Türkiye’nin yak›n tarihinin

bir özeti önümüze seriliyor denebilir. Sezai Coflkun bu eserinde Kemal Tahir’in hayat›n› fikirlerini ve eser-

lerini titizlikle ele almakta ve okurlara bütünlüklü bir biyografi sunmakla beraber zengin kaynak kullan›-

m›yla Kemal Tahir’in çevresindeki kiflilerin, tart›flmalar›n ve olaylar›n da ayr›nt›l› analizini yapmaktad›r.

Kitab›n bu özellikleri sayesinde Kemal Tahir ve çevresindeki birçok nokta ayd›nlanmakla beraber Sezai

Coflkun’un Esir fiehrin Hür ‹nsan› Kemal Tahir’le Türk edebiyat› alan›nda yap›lan çal›flmalara da büyük

bir katk› yapt›¤›n› düflünmekteyiz.

108 YEN‹ K‹TAPLAR

CENG‹Z ÇANDAR, Mezopotamya Ekspresi Bir Tarih Yolculu¤u (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 640 ss.ISBN 978-975-051-106-6

Mezopotamya Ekspresi, Filistin’deki gerilla kamp›ndan Cumhurbaflkanl›¤› dan›flmanl›¤›na uzananmaceralarla örülü ve k›rk y›la yay›lan bir tarih yolculu¤unu anlat›yor: Cengiz Çandar’›n tan›flt›¤›, yoldafl-l›k etti¤i, tarihe damga vuran birçok fikir ve eylem adam›n›n portreleri var. Ortado¤u’da tarihî dönemeç-leri yaratan ad›mlar›n nas›l at›ld›¤›n›n hikâyelerini anlat›yor. Yaflad›¤›m›z co¤rafyada bihaber kald›¤›m›zzamanlar›n ve olaylar›n ayr›nt›lar› Mezopotamya Ekspresi, Cengiz Çandar’›n, rastlant›lar kadar ›srar›n daflekillendirdi¤i tutkulu yaflam serüvenindeki an›lar›n›, deneyimlerini ve ö¤rendiklerini çarp›c› bir flekildebir araya getiriyor.

KEMAL ÇAPRAZ, Sürgünde Yefleren Vatan K›r›m (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 166 ss. ISBN 978-975-437-910-5

Vatan sevgisi, sürgünde yeflertildi. Zaman zaman hikâye oldu; çocuklara anlat›ld›, zaman zamantürkü oldu; dilden dile dolaflt›. Bu türkü, bizim türkümüz oya oya, dantel dantel örülen, nak›fl nak›fl süsle-nen türkümüz. Güzelli¤i ad›yla bafllay›p, yer yer fliir gibi bir üslupla devam eden bu eserin bir özelli¤i deK›r›ma giren ilk Türk gazetecisi Kemal Çapraz’›n kaleminden ç›km›fl olmas›d›r. K›r›m Türkleri’nin çekti-¤i çileler, s›k›nt›lar; besledi¤i umutlar; olaylar karfl›s›nda y›lmayan, y›k›lmayan Türkün azmi hemen hersayfada karfl›m›za ç›k›yor. Onlarla sevinip onlarla üzülüyor; onlarla gülüyor, onlarla birlikte dertleniyor veTürklü¤ün gelece¤ine bir baflka bak›yorsunuz.

KENAN ÇAYIR ve MÜGE AYAN CEYHAN, Ayr›mc›l›k Çok Boyutlu Yaklafl›mlar (‹stanbul: Bilgi ÜniversitesiYay›nlar›, 2012), 312 ss. ISBN 978-605-399-249-3

Türkiye son y›llarda önemli bir toplumsal dönüflüm geçiriyor. Dilleri, dinleri, mezhepleri ya da cin-siyetleri hâkim normlardan farkl› olan gruplar ayr›mc›l›¤a u¤rad›¤›n› gittikçe daha s›k dile getiriyor. Bunaparalel olarak geçmiflte tabu olan konular hem toplumsal hem de siyasal düzeyde aç›kça tart›fl›l›yor. Bu sü-reç iki olas›l›¤› bar›nd›r›yor: Farkl› gruplar›n kamusal alanda görünür olmas›, ve ayn› zamanda gruplar ara-s› gerginli¤i art›rma potansiyeli tafl›yor. Zira eflitlik talep eden gruplar, hâkim normlar› ve toplumsal haf›-zay› sorguluyorlar. Bu çerçevede yerleflik normlar›n ve kimlik s›n›rlar›n›n tehdit alt›nda oldu¤unu düflünenhâkim gruplar ile eflitsizli¤i sorgulayan gruplar aras›ndaki gerilim artabiliyor. Bu çerçevede elinizdeki ki-tap gruplar aras› iliflkiler nas›l kuruluyor? Önyarg›lar neden kaynaklan›yor? Ayr›mc› davran›fllar nas›l azal-t›labilir? Bu sorular› e¤itimle iliflkili olarak ve disiplinler aras› bir yaklafl›mla ele almaya çal›fl›yor.

GILLES DAUVÉ ve KARL NESIC, Demokrasinin Ötesinde [çeviren ‹hya Kahraman] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k,2012), 168 ss. ISBN 978-975-570-595-8

Bugün muhafazakâr›n, cumhuriyetçinin, milliyetçinin ve dahi sosyalistin “demokrat” oldu¤u birdünyada yafl›yoruz. Bu dünyada “eylemek” de¤il “seçim yapmak” kutsan›yor. Her tür elefltiriden muafolan demokrasi, kendini kusuruyla, yani hiçbir zaman tamamlanmam›fl olmas› ile geçerli k›l›yor. Totali-ter rejimlerin günahlar›n›n totaliter olmalar›ndan kaynakland›¤› söylenirken, demokrasilerin kusuru ise“yeterince” demokrat olmamas›nda bulunuyor. Tarih sadece demokratikleflme ekseninden okunurken, si-

109NEW BOOKS

yaset de totaliterlik-demokratl›k tart›flmas›na indirgeniyor.“Demokratikleflme” ya da “totaliterleflme” teksiyasal gündem olunca, muhalefet kadar iktidarlar da eylemlerini kendinden menkul bir “demokrasi ilke-si” ile aç›kl›yorlar. Gilles Dauvé ve Karl Nesic ise, demokrasinin yöneten-yönetilen ayr›m›na ya da ta-hakküm iliflkilerine karfl› ç›kmakla, özgürleflmeyle ayn› fley olmad›¤›n›, dahas› siyasal özgürlü¤ün bu fle-kilde kutsanmas›n›n, hayr› ve flerri bütünüyle siyasetten bilmenin, asl›nda insan› yurttafl ve birey olarakikiye bölen kapitalizmle uzlaflmak ve siyasal iktidar› mutlaklaflt›rmak oldu¤unu sergiliyorlar. Böylece,toplumu mevcut haliyle kabullenen solun demokrasi kavram›na dört elle sar›lmas›n›n ve “demokrat” kim-li¤inin açmazlar›n› ortaya koyuyorlar. Siyasi serbestli¤e de¤il insani ve toplumsal özgürlü¤e yo¤unlafl›-yor, seçmek de¤il eylemek ve gerçeklefltirmek üzerine kurulu bir özgürlü¤ün nas›l kazan›labilece¤ine ka-fa yoruyorlar.

MOLLA DAVUTZADE ve MUSTAFA NAZIM ERZURUM‹, Rüyada Terakki ve Medeniyet-i ‹slamiyeyi Rüyet (‹s-tanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 366 ss. ISBN 978-605-423-886-6

Molla Davutzade Mustafa Naz›m Erzurumî’nin 1913 tarihli Rüyada Terakki ve Medeniyet-i ‹sla-miyeyi Rüyet bafll›kl› anlat›s› Türk ütopya edebiyat›n›n bilinmeyen ve erken örneklerinden birisidir. Birkurmaca olmakla birlikte roman, hikâye gibi geleneksel edebi türler çerçevesine yerlefltirmek mümkün de-¤ildir. Eser bu dönem ütopyalar›nda görüldü¤ü gibi klasik edebiyat›n türlerinden biri olan “habnâme” ge-lene¤ine uygun olarak bir rüya biçiminde kurgulanm›flt›r, dolay›s›yla eski gelenekle bir devaml›l›k göster-mektedir. Ama bir yandan da Thomas More’un Utopia’s›yla bafllayan bir uzlafl›m›n, klasik ütopyalar›n pekço¤unda tekrarlanan formüllerini kullanmaktad›r. Kitapta, “ben-anlat›c›” rüyas›nda, dört yüzy›l önce yafla-m›fl büyük dedesi Molla Davut’la karfl›lafl›r ve onun rehberli¤inde yirmi dördüncü yüzy›l ‹stanbul’una gi-der. Dede torun bir yandan flehri gezerken bir yandan da orada hüküm süren ileri medeniyetin ayr›nt›lar›-n› ve o medeniyeti mümkün k›lan “gelece¤in tarihi”ni aktar›rlar. Rüyada Terakki ve Medeniyet-i ‹slami-yeyi Rüyet tahayyül etti¤i ideal toplumu ince ve hayli ilginç ayr›nt›larla betimleyen, bugünden o güne na-s›l ulafl›ld›¤›n›/ulafl›laca¤›n› aç›klama çabas› gösteren, yaz›ld›¤› dönemde görülmemifl kimi uygulamalar›ayr›nt›land›ran ve okurlar›nda böyle bir toplum yaratma yönünde arzu uyand›rma kayg›s› güden bir eser vebu yönleriyle döneminde yaz›lan benzer eserler aras›nda “en ütopik” anlat›lardan birisidir.

SEL‹M DER‹NG‹L, Denge Oyunu (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, 2012), 299 ss. ISBN 978-975-333-013-8

Türkiye’nin ‹kinci Dünya Savafl› y›llar›ndaki d›fl politikas›, en kritik zamanlarda bile, görece küçükbir ülkenin diplomatik baflar›s› sayesinde, dünyan›n büyük güçlerine sözünü geçirebildi¤inin canl› kan›t›-d›r. Türkiye, o y›llarda çevresini saran y›k›m a¤›n›n d›fl›nda kalmay› baflard›; çünkü d›fl politikay› yöneten-ler savafl›n d›fl›nda kalmak düflüncesinin rehberli¤inde hareket ettiler. ‹smet ‹nönü, Numan Menemencio¤-lu, fiükrü Saraço¤lu gibi devlet adamlar› d›fl politikada hep gerçekçili¤i ön plana ald›lar, kararl› bir dengeoyunu oynad›lar. Selim Deringil, Avrupa çap›ndaki bu oyunu belgelerle anlat›yor.

DERLEME, A Portrait Album of the Ottoman Sultans [çeviren J.H. Matthews] (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›,2012), 78 ss. ISBN 978-975-256-337-7

The album is comprised of the portraits of the 36 Ottoman sultans and background information abo-ut their reigns, in chronological order. The names of the parents of each sultan, of his male heirs, his age

110 YEN‹ K‹TAPLAR

at accession and at death and the length of each reign are indicated. The album serves as a handy guide tothe principal events of the reign of each Ottoman sultan. The illustrations for the book are the work of theOttoman subject, Konstantin Kizikinos, a native of Kap›da¤› who was born in the 18th century. He wascommissioned to paint the portraits of the Ottoman dynasty by Sultan Selim III and which are preservedin Topkap› Palace. The portraits first appeared in J. Young, A Series of Portraits of the Emperors of Tur-key from the Foundation of the Monarchy to the year 1815, Engraved from Pictures Painted at Constanti-nople Commended under the Auspices of Sultan Selim the Third and Completed by the Command of Mah-mud the Second with a Biographical Account of Each of the Emperors (London, 1815). The paintings ofthe sultans succeeding Abdulmejid are the product of different hands.

MUTLU DEVEC‹, Ferit Edgü: Varolufl ve Bireyleflme (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 476 ss. ISBN 978-975-570-597-2

Türk edebiyat›nda varoluflçu çizginin en önemli temsilcilerinden Ferit Edgü, yap›tlar›nda olma-s› gerekenin ça¤r›s›yla de¤iflmeyende de¤ifleni, dilde yeni’yi bir ses olarak yarat›r. Gündelik gerçeklikile modern yaz›n dünyas›n› sentezleyerek dilde yenileflme gayreti içerisindedir. Onun yap›tlar›, yaflan-t›lar›n etik ve estetik de¤erlerle özümlenerek, bilinçte varl›k buluflunun örnekleridir. Anlat›m tekni¤ive kurgu bak›m›ndan modern edebiyat›n yeni ve özgün bir at›l›m› olan Ferit Edgü yaz›n›; bireyin, va-rolufl ve bireyleflme yolculu¤unun kurgusal dünyaya tafl›nmas›d›r. Ferit Edgü: Varolufl ve Bireyleflmeismini tafl›yan, Mutlu Deveci’nin kaleminden ç›kan bu eser bizlere Ferit Edgü’yü “keflfetme” olana¤›sunuyor.

fi. TEOMAN DURALI, Akl›n Anatomisi (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 260 ss. ISBN 978-975-995-209-9

Bu çal›flman›n esas›n› Kant’›n baflyap›t› Salt Akl›n Elefltirisi’ni irdelemek oluflturuyor. Prof. Dura-l›, eserinde Kant’›n hayat›n› ve felsefesini inceleyip yorumlarken; büyük filozofun 盤›r aç›c› paradigma-s›n› ortaya koyuyor.

TERRY EAGLETON, Edebiyat Olay› [çeviren Baflak Yüce] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 256 ss. ISBN978-975-570-584-2

“Edebiyat” diye bir kategoriden bahsedebilir miyiz? Gerçeklik ile kurmaca nerede birbirinden ay-r›l›r? Çeflitli edebiyat kuramlar› metnin ne demek oldu¤u ve ne ifle yarad›¤› konusunda bize ne söylüyor?Kavram ile “fleyler”, söz ile eylem aras›ndaki iliflki nedir? Kültür kuramlar› ile politik durumun bir ilgisivar m›? Edebiyat bir strateji midir? Terry Eagleton daha önceki kitaplar›nda da öne sürdü¤ü sorular› yenibir perspektifle ele al›rken, edebiyat›n kültür içindeki yerine, geçerlili¤ine, ifllevine ve s›n›rlar›na dair netbir bak›fl aç›s› sa¤l›yor. “Edebiyat Olay›”, yaln›zca bir edebiyat olay› de¤il. Edebiyat›n do¤as›na, yap›s›na,dünya ile iliflkisine dair temel sorular› ve çeflitli edebiyat teorilerinin bu konularda verdi¤i yan›tlar›n ne an-lama geldi¤ini incelerken; dil, kavramlar, gerçeklik, kültür ve ideoloji gibi konularda temel yaklafl›mlar› dasorguluyor ve tatmin edici cevaplar sa¤l›yor. Edebiyat kuram›, elefltirel teori ve analitik felsefeyi al›fl›lma-d›k biçimde bir araya getiren Eagleton, ona hakl› bir ün sa¤layan birikimini ironik bir dille, hiç olmad›¤›kadar özlü ve bütünlüklü biçimde okuyucular›na sunuyor.

111NEW BOOKS

FÜSUN EKfi‹, Kritik Bir Bak›fl Aç›s›yla Kiflisel Geliflim Kitaplar› (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›, 2012), 336 ss.ISBN 978-975-256-364-3

“Kifli yeter ki istesin, her fley mümkün!” slogan›yla betimlenebilecek günümüz kiflisel geliflim ki-taplar›, okuyucusuna kiflisel ve sosyal konularda bilgi, içgörü ve rehberlik sunarak bu alandaki bofllu¤u dol-durdu¤u iddias›ndad›r. Modernden post-moderne evrildi¤imiz bir dönemde eskisine oranla daha fazla so-runla u¤raflan, kendini sürekli gelifltirmek zorunda kalan, bilgi ve becerilerini yenilemek zorunda olan, ken-dini ve rollerini tan›mlamak, yaflam›nda anlam bulmak, ebeveynlik ve efllik rollerinde bilgi ve becerilerinigelifltirmek, kayg› ve depresyonuyla bafl etmek gibi hayat›n de¤iflik alanlar›nda birçok konuda yard›ma ih-tiyaç duymakta, uzman bilgisine ulaflamad›¤› durumlarda yard›m aray›fl›yla kiflisel geliflim kitaplar›na bafl-vurmaktay›z. Ülkemizde de özellikle 90’l› y›llardan sonra ciddi bir art›fl gösteren çeviri ve yerli kiflisel ge-liflim kitaplar› ise henüz akademik bir ilgi uyand›ramam›fl ve incelemeye de¤er bulunmam›flt›r. Oysa kitap-ç›larda önemli bir bölümün kendilerine ayr›ld›¤› bu tür, zengin çeflitleri ile çok satanlar listelerinde dahafazla yer alarak giderek popülerli¤ini artt›rmaktad›r. ‹nsanlar›n yaflamlar›nda karfl›laflt›¤› sorunlar› aflarkendan›flma ihtiyac›n› karfl›layan ve ihtiyaç duyduklar› konularda kendi kendilerini e¤itmede yararland›klar›kiflisel geliflim kitaplar› biçimsel e¤itimin d›fl›ndaki güncel ve önemli kaynaklardand›r. Bütün bu nedenler-den dolay› kitab›n temel amac› bu kitaplar›n bilimsel aç›dan kritik bir flekilde incelenmesidir.

ADEM YAVUZ ELVEREN ve SAN‹YE DEDEO⁄LU, Türkiye’de Refah Devleti ve Kad›n (‹stanbul: ‹letiflim Yay›n-lar›, 2012), 368 ss. ISBN 978-975-051-117-2

Neo-liberal iktisadi rejim bütün dünyada oldu¤u gibi Türkiye’de de sosyal politikalar› altüst etti. Si-yasal ve kültürel muhafazakârl›kla el ele veren neo-liberalizmin tesis etti¤i kendine özgü refah rejimi üzeri-ne çok tart›fl›ld›, tart›fl›l›yor. Bu kitap, konuya toplumsal cinsiyet ve kad›n aç›s›ndan yaklafl›yor. Piyasa, özelve kamusal ataerkilli¤in üçlü k›skac›ndaki kad›n eme¤i nas›l bir rejime, ne gibi d›fllama ve sömürü mekaniz-malar›na tâbidir? Sosyal güvenlik reformlar›, ne gibi cinsiyetçi farkl›laflmalar kuruyor ve yeniden üretiyor?Kad›nlar nas›l bir sosyal güvence tahribat›na maruz kal›yor? Bu durum karfl›s›nda toplumsal cinsiyet eflitli¤italeplerinin anlam› ve perspektifi nedir? Sosyal politikan›n bütün özgül alanlar›n›, kad›n›n ücretsiz bak›meme¤ini, ev içi eme¤i, enformel sektörü de hesaba katan, ayr›nt›l›, titiz incelemelerden oluflan bir derleme.

FRIEDRICH ENGELS ve KARL MARX, Komünist Manifesto Tarihin En Önemli Siyasi Belgesi ‹çin Bir Yol Ha-ritas› [çeviren Kemal Ülker] (‹stanbul: Versus Kitap, 2012), 224 ss. ISBN 978-605-569-174-5

‹lk olarak yaz›ld›¤› 1848 y›l›ndan bu yana Manifesto herhangi bir modern metinden çok daha fazladile çevrilmifltir. Yasaklanm›fl, sansürlenmifl, yak›lm›fl ve “öldü¤ü” ilan edilmifltir. Ne var ki, metinin etki-si y›ldan y›la artmaktad›r ve Manifesto felsefe, siyaset, sosyoloji, ekonomi ve tarih e¤itiminde okunmas›zorunlu kitaplar aras›nda yer almaya devam etmektedir. K›sa bir süre önce ABD’de yay›mlanan dünyacaünlü New Yorker dergisi, Karl Marx’› ça¤›m›z›n “Yeni Düflünürü” olarak nitelendirdi. Elinizdeki bu kitapbunun neden böyle oldu¤unu göstermektedir.

‹NC‹ ENG‹NÜN, Yeni Türk Edebiyat› Araflt›rmalar›-1 (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 670 ss. ISBN 978-975-995-358-4

‹ki bölüme ayr›lan kitab›n birinci bölümünde, kifliler ve eserler üzerindeki müstakil araflt›rmalar,ikinci bölümde ise Yeni Türk Edebiyat›n›n kaynaklar›, dil ve temlerle ilgili araflt›rmalar bulunmaktad›r.

112 YEN‹ K‹TAPLAR

Yaz›lar gözden geçirilirken, büyük de¤ifliklikler yap›lmam›fl, zarurî görülen baz› ufak eklemelerle yetinil-mifltir. Bundan dolay› da her yaz›n›n hangi tarihte, nerede ç›kt›¤› belirtilmifltir.

‹NC‹ ENG‹NÜN, Yeni Türk Edebiyat› Tanzimat’tan Cumhuriyet’e 1839-1923 (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›,2012), 944 ss. ISBN 978-975-995-282-2

Yeni Türk Edebiyat› Tanzimat’tan Cumhuriyet’e 1839-1923 Prof. Dr. ‹nci Enginün’ün daha önceDergâh Yay›nlar› taraf›ndan neflredilen Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyat› adl› kitab›yla birlikte 19 ve 20.yüzy›l Türk edebiyat›na toplu bir bak›flt›r. Bu edebiyat tarihinde, a¤›rl›k her fleyden önce eserlere verilmifldönemin ve yazarlar›n özelliklerine ancak eserler gerektirdi¤i takdirde temas edilmifltir. Yeni Türk Edebi-yat› 19 ve 20. yüzy›llar›n bütün kar›fl›kl›¤›n› yans›t›r. Hayat›n her alan›nda görülen güçlü gelene¤e sahipeski ile henüz geleneklerini oluflturmam›fl yeninin çat›flmalar› veya bir arada birbirinden ayr› yaflamalar›n›bu dönemin özellikle roman›ndan ö¤renmek mümkündür. Saf edebiyat denemeyecek bazen ö¤retici bazenahlakç› bazen de sadece edebiyat kayg›lar›yla hareket eden yazarlar›n ortaya koyduklar› eserlerin pek ço-¤u hala araflt›r›c›lar›n› beklemektedir. ‹nci Enginün, bu kitab›nda gazetenin edebiyat üzerindeki etkisinigöstermeyi amaçlad›¤› gibi türleri de kendi içinde müstakil olarak ele alm›flt›r: Nesir, makale, hat›ra, gezi,mektup, tarih, roman ve hikâye, fliir, tiyatro, tenkit. En büyük çat›flman›n güçlü gelene¤i dolay›s›yla fliiralan›nda yafland›¤› edebiyat dünyas›nda uzunca bir gezintiyi and›ran bu kitapta çok iyi tan›nan yazarlar gi-bi bu tür bir incelemeye ilk defa girenler de bulunmaktad›r. Bu kapsaml› incelemenin edebiyatla ilgilenen-lere ve özellikle üniversite gençli¤ine yararl› olaca¤›n› düflünüyoruz.

‹NC‹ ENG‹NÜN, Yeni Türk Edebiyat› Araflt›rmalar›-2 (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 624 ss. ISBN 978-975-995-359-1

Yeni Türk Edebiyat› Araflt›rmalar›-2’deki yaz›lar›n bir k›sm› araflt›rmalar ve belgelerden al›nm›fl ol-makla birlikte büyük bir k›sm› 2000’den sonra yaz›lm›flt›r. Bu kitaptaki makaleler Enginün’ün ilgi alanla-r›n›n çeflitlili¤ini hemen göstermektedir. Yunus, Nasrettin Hoca ve baz› divan edebiyat› flairlerinin Tanzi-mat sonras› yazarlar›n yorumlamalar›yla ilgili yaz›lar›, edebiyat gelene¤inin yeniyle ba¤lan›fl›n› göster-mektedir. Cumhuriyet dönemi yazarlar›yla ilgili incelemelerinde ‹nci Enginün, bazen yazarlar›n tek bireseri üzerinde durmufl, bazen de yazar› bütünüyle ele alm›flt›r. Oyun yazarlar› ve tiyatro konusundaki ya-zarlar› ise kitab›n›n en hacimli k›sm›n› oluflturmaktad›r. Bu incelemelerinde de kiflileri dönemleri içinde eleal›rken geçmifle ve birbirlerine borçlar›n› göstermeyi de unutmam›flt›r. Nam›k Kemal, Muallim Naci, Ah-met Mithat’tan bafllayarak Kemalettin Kamu, Memduh fievket Esendal, M. Necati Karaer, Selim ‹leri, ‹h-san Oktay Anar’a kadar çok genifl bir yelpazede yer alan bu yaz›lar›n, okuyucularca ilgiyle okunaca¤›ndaneminiz.

GAL‹P ERDEM, Milliyetçilik ve Sosyalizm Üzerine Mektuplar (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012-08), 400 ss.ISBN 978-975-437-909-9

Ülkücüler, bilinen tarihin, hiçbir döneminde say›ca çok olmam›fllard›r. ‹nsano¤lunun zay›fl›¤› böy-le bir sonuca imkân vermemifltir. Yine de bir cemiyetteki ülkücü say›s›n›n milletlere ve zamana göre de-¤iflti¤i gerçe¤ini inkâr edemeyiz. Baz› milletler, tarihleri boyunca ülkücü ç›karmam›fl ve belli bir ülküyeba¤lanman›n yüceli¤ini yaflayamam›fllard›r. Di¤er taraftan baz› milletler de, s›k s›k büyük ülkücüler yetifl-

113NEW BOOKS

tirmifl; yeryüzünün çehresine yenilik getirmifllerdir. Türk Milleti, örnek ülkücüler yetifltiren ve tarihinin bü-yük bir bölümünde ülkücülü¤e ba¤lanan bir millettir.

HAM‹T ERDEM, Osmanl› Sosyalist F›rkas› ve ‹fltirakçi Hilmi (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 342 ss. ISBN978-975-570-599-6

Osmanl›’n›n son dönemi ile Cumhuriyet’in hemen öncesinde kurulan ilk sosyalist partiler, Osman-l› Sosyalist F›rkas› ve ard›ndan ayn› çevrenin kurdu¤u Türkiye Sosyalist F›rkas›’d›r. Söz konusu partiler,1910 – 1922 y›llar› aras›nda ‹stanbul’da faaliyet göstermifl; dönemin bütün ideolojik ve siyasi rüzgârlar›n-dan etkilenmifl, hem ‹ttihatç› diktatörlü¤üne direnmifl hem de iflgal ordular›n›n denetimindeki ‹stanbul’dasosyalizmin ‘Osmanl› amele s›n›f›yla’ buluflmas›na öncülük etmifl özgürlükçü hareketlerdir. Bu araflt›rma,Osmanl› Sosyalist F›rkas› ve Türkiye Sosyalist F›rkas›’n›n var oldu¤u tarihsel dönem içinde; hareketin yö-neticilerini, faaliyetlerini, yay›n organlar›n›, programlar›n›, di¤er partilerle iliflkilerini o günün belgelerinebaflvurarak ele almaktad›r. Her iki partinin ‘Reisi’ s›fat›yla baflkanl›¤›n› yürüten ‘‹fltirakçi’ veya ‘Sosyalist’lakapl› Hüseyin Hilmi Bey’in Türkiye ‘sol’ hareketindeki yeri; ‘kiflili¤i, mücadelesi ve meçhul bir flekildeöldürülmesi’ bu tarih içinde yan›t› aranan bir baflka sorudur. Osmanl› sosyalizminin bu özgün döneminebakarken; üzerinden geçen neredeyse yüz y›la ra¤men o dönem dile getirilen toplumsal taleplerin pek ço-¤unun günümüzde de tart›fl›l›yor olmas› okurda bir yan›lsama duygusu yaratmaktad›r. Sorunlar›m›z bugünhâlâ bu kadar ortak olabilir mi?

ÖZER ERGENÇ, XVI. Yüzy›lda Ankara ve Konya (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, 2012), 253 ss. ISBN978-975-333-287-3

Hangi dönemde, hangi kültür çevresinde olursa olsun toplumlar›n uygarl›k düzeyinin en iyi gös-tergeleri flehirlerdir. fiehirlerin çeflitli yönleriyle incelenmesi, o ülkenin genel durumu hakk›nda da bilgiverir. Osmanl› tarihinin en ilginç dönemlerinden birisi olan XVI. yüzy›l›n sonlar›nda, yap›lar› ve ko-numlar›yla Anadolu’nun en önemli flehirleri aras›nda yer alan Ankara ve Konya flehirlerini karfl›laflt›r-mal› bir flekilde ele alan bu de¤erli çal›flma, Osmanl› flehirlerinin baz› belirgin özelliklerini ortaya koy-may› hedefliyor. Özer Ergenç’in uzun y›llar önce yapt›¤› bu çal›flma, hem alana ve konuya yaklafl›m›,hem de ortaya koydu¤u belgesel bilgilerin henüz afl›lamam›fl olmas› nedeniyle, tarihsel de¤erini bugünde korumaya devam ediyor. “Osmanl› fiehri”nin özelliklerini belirlemeye yönelik “ilk” çal›flmalardanbirisi olan XVI. Yüzy›lda Ankara ve Konya kitab› bu alanda yap›labilecek di¤er çal›flmalar için de yolaç›c› olacakt›r.

EDWARD J. ERICKSON, Gelibolu Osmanl› Harekât› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2012),402 ss. ISBN 978-605-360-586-7

Çanakkale Savafl›, Türkiye d›fl›nda genellikle yenilenlerin neden ve nas›l yenildi¤i üzerinden ince-lenmifl, yenenlerin neden ve nas›l yendi¤i pek araflt›rma konusu yap›lmam›flt›r. Türk araflt›rmac›larsa ülketarihinin k›r›lma noktalar›ndan biri oldu¤u ve Mustafa Kemal Atatürk dâhil Kurtulufl Savafl›’n›n önder kad-rosunu yetifltirdi¤i için Çanakkale Savafl›’n›n duygusal a¤›rl›¤›n›n etkisini her zaman hissetmifllerdir. Hemasker kökenli bir araflt›rmac› olarak askeri stratejiye hâkim olan, hem de ATASE arflivini kullanan EdwardJ. Erickson, elinizdeki çal›flmas›yla bu eksikleri gidermekte, zaferi getiren ana unsurun sahaya yerleflim,

114 YEN‹ K‹TAPLAR

harekât, atefl üstünlü¤ü, alan egemenli¤i, ihtiyatlar›n kullan›m› ve lojistik aç›s›ndan Osmanl› Ordusu’nunyetkinli¤i ve üstünlü¤ü oldu¤unu ortaya koymaktad›r.

BEGÜM AKKOYUNLU ERSÖZ ve TAN‹A M. BAHAR, Goya: Zaman›n Tan›¤› (‹stanbul: Suna ve ‹nan K›raç Vakf›Yay›nlar›, 2012), 389 ss. ISBN 978-975-912-398-7

Sergide dünya sanat tarihinin en büyük ustalar›ndan Francisco de Goya’n›n izledi¤i sanatsal yolunbir rotas› çizilmektedir. Kendinden önceki üstün resim gelene¤inin mirasç›s› olan Goya, modern anlat›m-lar›n da habercisi olarak an›l›r. ‹spanya ve tüm Avrupa’n›n çalkant›l› bir dönemine tan›kl›k eden ressam,toplumsal olaylar› elefltirel bir bak›fl aç›s›yla yans›t›r. Gerçekçi ve yer yer ürkütücü üslubuyla karanl›¤›n eniyi anlat›c›lar›ndan biri olan Goya’n›n gravür serileriyle çeflitli ya¤l›boyalar›n› buluflturan sergi, bir döne-min ruhuna tan›kl›k ederken ressam›n s›ra d›fl› imgelemine de ›fl›k tutuyor.

FRED FELDMAN, Etik Nedir? [çeviren Ferit Burak Aydar] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nevi, 2012),368 ss. ISBN 978-605-423-890-3

Ço¤umuz ahlaki görüfller hakk›nda epeyce eksik bir s›n›fland›rma yapar›z. Belli türdeki davran›flla-r›n ahlaken do¤ru oldu¤una, belli türdeki davran›fllar›n ise ahlaken yanl›fl oldu¤una inan›r›z. Baz› davran›fltürleri hakk›nda ise ne düflünece¤imizi bilemeyiz. Fakat nedenler s›ralamam›z gerekti¤inde, bazen dahabafltan kafa kar›fl›kl›¤› sergileriz. Bir mesele hakk›nda düflünürken, görüflümüzü genellikle bir ilkeye bafl-vurarak desteklemeye çal›fl›r›z. Baflka bir mesele hakk›nda düflünürken ise görüflümüzü farkl› bir ilkeyegöndermede bulunarak savunuruz. Ama maalesef baflvurdu¤umuz ilkelerin ço¤u zaman tutars›z oldu¤u an-lafl›l›r. Böyle bir durumda, ahlak felsefesi incelemesi son derece yararl› olabilir. Zira ahlak ilkelerini ince-ledi¤imizde, baz› ilkelerin di¤erleriyle çeliflti¤ini görürüz. Dolay›s›yla ahlak felsefesinin büyük bir de¤erivarsa o da bu ilkeleri aç›kl›¤a kavuflturmam›z› ve tutars›z ilkelere sahip olmaktan kurtulmam›z› sa¤laya-cakt›r. E¤er tutars›z ahlak ilkelerine sahip olmaktan kaç›nmak ve sahip oldu¤umuz ilkeleri anlamak bizimiçin daha iyiyse; e¤er ahlak ilkelerimizin sonuçlar› hakk›nda net olmak ve gelip geçici modalar olan ahlakilkeleri hakk›nda flüpheci olmak daha iyiyse, o zaman ahlak felsefesinin dikkatle incelenmesi daha iyi in-sanlar olmam›za yard›mc› olabilir. Fakat yine de ahlak felsefesinden baz› ilkelerin yanl›fl oldu¤unu göster-mesinden daha fazlas›n› beklememek gerekir.

ORLANDO FIGES, K›r›m Son Haçl› Seferi (‹stanbul: Yap› Kredi Yay›nlar›, 2012), 520 ss. ISBN 978-975-082-307-7

Osmanl› ‹mparatorlu¤u, ‹ngiltere, Fransa ve Piemonte koalisyonu ile Rusya’y› karfl› karfl›ya getirenK›r›m Savafl›n›n devasa çap› ve yol açt›¤› büyük insan kayb› daha sonraki iki dünya savafl›yla gölgelen-mifltir. Üçte ikisi Rus olmak üzere en az 750 bin askerin çarp›flmalarda ya da hastal›klar yüzünden hayat›-n› kaybetti¤i bu savafl, beraberinde getirdi¤i sivil kay›plar, katliamlar ve sürgünlerle ilk topyekûn savaflt›.K›r›m Savafl› ayr›ca yeni sanayi teknolojilerinin, modern tüfeklerin, buharl› gemilerin, demiryolu ve tel-graf gibi yeni lojistik ve iletiflim biçimlerinin devreye girdi¤i, savafl muhabirleri ve foto¤rafç›lar›n do¤ru-dan sahnede yer ald›¤› modern savafl›n ilk örne¤iydi. Rusya üzerine çal›flmalar›yla tan›nan ‹ngiliz tarihçi-si Orlando Figes bu kitab›nda K›r›m Savafl›n›, yaln›zca kat›lanlar üzerinde büyük etkiler yapan bir büyükgüçler çarp›flmas› olarak de¤il, ihmal edilen yan›yla bir din savafl› olarak da ele al›yor.

115NEW BOOKS

CARL FRIEDRICH GAUSS, E¤ri Yüzeylere Dair Genel Araflt›rmalar [çeviren Gülnihal Yücel] (‹stanbul: Bo-¤aziçi Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 150 ss. ISBN 978-605-423-891-0

Yüzeyler teorisinin do¤uflunu, yeryüzü ölçümlerine (jeodezi) borçluyuz. Ticari, mali, idari, askerinedenlerden ötürü, 18. yüzy›lda önemli ölçümler yap›lm›fl, jeodezi geliflmifl, teorik bir yap› üzerine inflaedilebilecek olgunlu¤a eriflmiflti. Gauss, 9 Ekim 1825 tarihinde Heinrich Wilhelm Matthias Olbers’e gön-derdi¤i mektubunda yüksek jeodezinin küçük bir bölümünü, yani e¤ri yüzeylerle ilgili bölümünü yazma-ya bafllad›¤›n› anlat›r. Olbers’e bahsetti¤i bölüm, “Neue allgemeine Untersuchungen über die krummenFlachen” ad›n› verdi¤i ve Disquisitiones’in tasla¤› olan Almanca bir yaz›d›r. Allgemeine Untersuchun-gen’da Gauss yüzeyin e¤ik düzlemlerle kesiflimini inceler ve Meusnier Teoremini ispat eder; ön haz›rl›k-lar›ndan hemen sonra da en k›sa çizgiler hakk›nda araflt›rmalar›na bafllar. Disquisitiones’de ise MeusnierTeoremi yoktur ve en k›sa çizgiler, yay uzunlu¤u bahsinden sonra ele al›nm›flt›r. Disquisitiones’in as›l ko-nusu yüzeylerin genel teorisidir ve Gauss’un bu teoriyi kurmas› uzun zaman alm›fl ve amac›na yorucu u¤-rafllardan sonra eriflebilmifltir. Disquisitiones 1 Mart 1827’de haz›r olmufl ise de Göttingen Bilimler Ce-miyeti’ne sunulmas› 8 Ekim 1827’ye kadar gecikmifl, yay›mlanmas› ise 1828’i bulmufltur. Disquisitionessadece yüzey teorisiyle ilgili olmay›p, matemati¤in baflka dallar›na da etki yapm›fl bir eserdir. Gauss’unbir matematikçi olarak büyüklü¤ünü gösteren Disquisitiones, kuadratik diferansiyel formlar hakk›nda ya-p›lm›fl ilk çal›flmad›r. Bu kitap, Gauss’un Disquisitiones Generales Circa Superficies Curvas (1827) veNeue allgemeine Untersuchungen über die krummen Flachen (1825) adl› makalelerini bir araya getirmek-tedir.

EDUARDO GALEANO, Ve Günler Yürümeye Bafllad› [çeviren Süleyman Do¤ru] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k,2012), 416 ss. ISBN 978-975-570-594-1

Bir takvim format›nda yaz›lan Ve Günler Yürümeye Bafllad›, 1 Ocak’tan 31 Aral›k’a her gün içinyak›n tarihte ya da eski ça¤larda o gün yaflanan özel bir hikâye anlat›yor. Eduardo Galeano, Aynalar’da ol-du¤u gibi kad›n, erkek, iktidar, yerliler, ›rkç›l›k, emperyalizm, kültürler, daldan dala atlayarak; de¤inilme-dik konu, ulafl›lmad›k co¤rafya, ço¤alt›lmad›k ses b›rakm›yor. Sürekli daha ileriye tafl›maya çal›flt›¤› mini-malist stili ise zirvede. Fazladan tek bir sözcük bile kullanmak istemiyor, her fleyin özüne inmeye çal›fl›-yor: konunun, insan›n, sözcü¤ün, tarihin. Söylemek istedi¤ini mümkün olan en k›sa biçimde aktarmak;herhalde Galeano edebiyat›n›n en güzel özeti budur. Hüzünlü sayfalar›n a¤›rl›¤› kaç›n›lmaz olsa da gele-ce¤e yönelik umudu her sat›rda hissettirerek “dünyan›n vicdan›” yak›flt›rmas›n› Eduardo Galeano’nun nekadar hak etti¤ini, bu kitap bir kez daha teyit ediyor.

FRANÇOIS GEORGEON, Sultan Abdülhamit (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 648 ss.ISBN 978-975-051-078-6

Osmanl› ‹mparatorlu¤u tarihi ele al›n›rken üzerinde en çok tart›fl›lan sultanlardan birisi kuflkusuz II.Abdülhamit’dir. Ulu Hakan ya da K›z›l Sultan olarak s›fatland›r›l›p, tarih yaz›m› ekollerinin kahraman› yada düflman› say›lm›flt›r. François Georgeon bu kapsaml› eserinde, kendi döneminin ve imparatorluklar›nulus-devletlere dönüfltü¤ü sürecin bir aktörü olarak II. Abdülhamit’i anlat›yor. Hafiyeler ve jurnallerle ik-tidar›n› otoriter bir biçimde korumaya çal›flan Abdülhamit’le, muhafazakâr modernleflmeci bir padiflah›nimparatorlu¤u eski gücüne kavuflturma telafl›na eflzamanl› olarak bak›yor. Georgeon, bu süreçte yaflanan

116 YEN‹ K‹TAPLAR

siyasal ve diplomatik gerilimler kadar II. Abdülhamit’in kiflili¤ini etkileyen faktörleri de inceliyor. ‹mpa-

ratorlu¤un ihtiyaçlar› ile padiflah›n bu ihtiyaçlar› nas›l karfl›lamaya çal›flt›¤›n› tarihçi titizli¤i ile ince ince

iflliyor. Kliflelere itibar etmeyen bir bak›flla, kanl› canavar ya da paranoyak hükümdar çizgilerine indirge-

nemeyecek bir portre çiziyor. Sultan Abdülhamit, usta bir tarihçinin kaleminden ç›kan sürükleyici bir bi-

yografidir.

‹SMA‹L GEZG‹N, Fallusun Arkeolojisi: Do¤al Olan›n Kültüre, Kültürün ‹ktidara Dönüflümü (‹stanbul: Sel

Yay›nc›l›k, 2012), 376 ss. ISBN 978-975-570-583-5

Dünyan›n her co¤rafyas›nda, uygarl›k tarihinin her periyodunda ve her kültürde kesintisiz biçimde,

de¤iflik materyaller üzerine betimlenen bereket sembolü falluslar arkeolojisi dünyas›n›n ihmal edilmifl, öte-

lenmifl bir nesnesidir. Bedendeki onca organ içinde erkeklik organ›n›n bu denli sembolik bir anlam yük-

lenmesi ve tüm dünya taraf›ndan bu anlam›n korunmas› ve üretilmesini aç›klamak, araflt›rmac›y› bilim s›-

n›rlar›n›n da d›fl›na ç›kmaya mecbur b›rakmaktad›r. ‹smail Gezgin, Fallusun Arkeolojisi’nde, arkeologla-

r›n basitçe bereketle özdefllefltirdikleri bir sembolün, yüklendi¤i anlam› ve toplumlar üzerindeki dönüfltü-

rücü etkisini aç›klarken fallus konusunda söylenecek tüm sözleri söylemekten ziyade, söylenecek ne kadar

çok söz oldu¤unu ortaya koymaktad›r.

DANIEL GOFFMAN, BRUCE MASTERS ve EDHEM ELDEM, Do¤u ile Bat› Aras›nda Osmanl› Kenti Halep, ‹zmir

ve ‹stanbul (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2012), 324 ss. ISBN 978-605-360-627-7

‘Osmanl› kenti’ diye bir olgudan söz etmek mümkün müydü? Osmanl› tarihi alan›n›n üç de¤erli ismi,

Edhem Eldem, Daniel Goffmann ve Bruce Masters’›n pefline düfltükleri bu soru elinizdeki kitab›n yola ç›-

k›fl noktas›n› oluflturuyor. Osmanl› kentlerinin genel anlamda baflka kentlerle benzerliklerinin yan› s›ra, her

birine kendi kiflili¤ini kazand›ran tarihsel ba¤lamlar› da vurgulayan bu ortak çal›flma, aç›k veya örtük flar-

kiyatç› varsay›mlar› çürüten yaklafl›m›yla dikkat çekiyor. Halep, ‹zmir ve ‹stanbul’un esas olarak Onyedin-

ci. ve Onsekizinci Yüzy›llardaki durumunu mercek alt›na alan kitap, hem yazarlar›n Osmanl› kent çal›fl-

malar›nda ‘normallefltirilmifl’ bir senteze ulaflma yönündeki ortak çabas›, hem de çizilen bütünsel resmin

içine serpifltirdikleri ‘deneysel tarih’ tad›nda öyküleme giriflimleriyle zevkle okunan bir baflvuru kayna¤›

haline geliyor.

PETER B. GOLDEN, Türk Halklar› Tarihine Girifl (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 505 ss. ISBN 978-975-

437-914-3

34 y›ld›r Rutgers Üniversitesi’nin ö¤retim üyesi olan Prof. Dr. Peter B. Golden, sadece Amerikan

Türkolojisinin zirve isimlerinden biri olmay›p, bu alanda dünyan›n da önde gelen otoritesidir. Kendisi ay-

n› zamanda dünyada en çok dil bilen ve kullanan tarihçidir. Türk Halklar› Tarihine Girifl genel Türk tari-

hi alan›nda bir flaheserdir ve ‹ngilizce olarak yay›nland›¤› 1992 y›l›ndan beri Türk ve Avrasya tarihi çal›-

flanlar›n temel baflvuru kayna¤› haline gelmifltir. Prof. Golden, bu de¤erli eserin tercümesi ve yay›nlanma-

s› için çok büyük çaba harcam›flt›r. Bu k›ymetli kayna¤›n Türkçeye kazand›r›lmas›nda da flüphesiz en bü-

yük pay yine kendisine aittir.

117NEW BOOKS

GODFREY GOODWIN, Osmanl› Mimarl›¤› Tarihi [çeviren Müfit Günay] (‹stanbul: Kabalc› Yay›nevi, 2012),

730 ss. ISBN 978-975-997-193-9

Godfrey Goodwin, bu kitapta ‹slam sanat›n›n ve mimarl›¤›n›n bilimsel temellerini, Anadolu’yu ka-

r›fl kar›fl tarayarak kaydetti¤i yüksek kaliteli foto¤raflarla âdeta belgeliyor. Kubbe detaylar›, kubbenin üze-

rine oturtuldu¤u fil ayaklar›, s›cak suyun bir hamamda mermerlerin alt›ndan ustaca dolaflt›r›lmas›, günefl

s›cakl›¤›n›n ve ayd›nl›¤›n›n optimal seviyede kullan›lmas› mimarinin bugün de temel sorunlar› de¤il mi!

Yazar›n Osmanl› tarihine aflina oldu¤u zaten bilinir. Mimarinin temel endifleleri, hatta bazen can s›k›c› bir

flekilde kendini tekrar eden formlar›n›n d›fl›nda, insan› büyük bir zevk ve merakla içine alan mimari süsle-

me sanatlar› ve temel mimarl›k üretiminin bir parças› ve devam› olan ahflap iflçili¤i, kalem iflleri, varak yal-

d›z, do¤al ve yapay ayd›nlatma, akustik gibi ince mimari ifllerde de e¤itici bilgiler veriyor. Goodwin’in ta-

rihçi arka plan› ise, onun bu eserini kuru bir mimarl›k kitab› olmaktan ç›kar›p formlar›n ve esteti¤in, dö-

nemin siyasal süreçleri ile girdi¤i renk, hacim ve duygu iliflkilerini de yans›t›yor. Bilimsel bütünlükten kop-

madan mimariden tarihe, tarihten mimariye geçerek: tarihi mimarl›kta tan›mlarken mimarl›¤› da tarih bo-

yutu içinde anlat›yor.

AHMET GÖKÇEN, Osmanl› ve ‹ngiliz Arfliv Belgelerinde Yezidiler (‹stanbul: Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›,

2012), 576 ss. ISBN 978-605-399-247-9

Osmanl› ve ‹ngiliz Arfliv Belgelerinde Yezidiler bafll›kl› bu çal›flmada Amed Gökçen, ‹ngiliz Ulusal

Arflivi ve 2010 y›l›na kadar araflt›rmac›lara aç›k olan Baflbakanl›k Devlet Arflivinde yer alan belgeleri ve

Yezidilere iliflkin farkl› dillerde kaleme al›nm›fl yaz›l› kaynaklar› bir araya getirmifltir. Yezidi toplumunun

yanl›fl bir dine mensup oldu¤una inanan Osmanl›n›n toplulu¤u düzenli olarak kutsal ve hakiki bir inanca

tabi k›lmaya, belirli yöntemlerle ›slah edip merkezi iktidar›n egemenlik alan›na ve dolay›s›yla vergi siste-

mine dâhil etmeye çal›flt›¤›n› gösteren bu araflt›rma, sözlü kültürün bir bütün olarak egemenli¤i alt›na al-

d›¤› bu toplulu¤a iliflkin farkl› bak›fl aç›lar›n›n ortaya ç›kmas›n› amaçlamaktad›r.

DAVID GRAEBER, Anarflist Bir Antropolojiden Parçalar [çeviren Bengü Kurtege Sefer] (‹stanbul: Bo¤aziçi

Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 102 ss. ISBN 978-605-423-887-3

Anarflizm, Büyük Kuramdan ziyade dönüfltürücü bir projeden do¤an gerçek, acil sorunlarla bo¤ufl-

man›n bir yolu olan Küçük Kuram olarak adland›r›labilecek bir fleye ihtiyaç duyar. Ne tür bir toplumsal

kuram, insanlar›n kendi ifllerini yönetmekte özgür olduklar› bir dünyan›n yarat›lmas›na katk›da bulunur?

Bu kitap盤›n ana temas› budur. David Graeber’e göre böyle bir kuram; devlet, kapitalizm, ›rkç›l›k ve er-

kek egemenli¤i gibi kurumlar›n kaç›n›lmaz olmad›¤›n›; böyle fleylerin bulunmad›¤› bir dünyan›n mümkün

olabilece¤ini ve bunun sonucunda hepimizin daha iyi bir durumda olaca¤›n› varsaymal›d›r. Kiflinin kendi-

ni böyle bir ilkeye adamas› ise neredeyse bir inanç edimidir. Herhangi bir anarflist toplum kuram›, öncü-

lük iddias›n›n her türlü belirtisini bilinçli bir flekilde reddetmek zorundad›r. Entelektüellerin rolü, çok aç›k

bir flekilde, do¤ru stratejik analizlere ulafl›p sonra da kitlelere önderlik edebilecek bir seçkinler s›n›f› olufl-

turmak de¤ildir. Anarflist bir antropoloji gerçekte yoktur. Sadece küçük parçalar vard›r. David Graeber, bu

kitab›n ilk k›sm›nda, bu parçalardan baz›lar›n› bir araya getiriyor ve ortak temalar aramaya çal›fl›yor; ikin-

ci k›sm›nda ise daha ileri giderek, gelecekte var olabilecek bir toplumsal kuram bütününü hayal ediyor.

118 YEN‹ K‹TAPLAR

MET‹N GÜLBAY, Türkün Türkten Baflka Dostu Yoktur (‹stanbul, ‹thaki Yay›nlar›, 2012), 328 ss. ISBN 978-605-375-230-1

Cumhuriyet nesilleri Türkün Türkten baflka dostu yoktur anlay›fl›yla yetiflti. Oysa yüzlerce ulusla-raras› örgüte üye olan Türkiye Cumhuriyeti Devletinin, içinde onlarca kadim halk›n bakiyelerini bar›nd›-ran bir devletin, çok dinli bir yap›y› bu kadar budamaya ra¤men yine de sona erdiremeyen bir ülkenin hal-k› olarak, kime dost kime düflman diyebiliriz ki?

KAZIM GÜNDO⁄AN ve NEZAHAT GÜNDO⁄AN, Dersim’in Kay›p K›zlar› (Tertele Çenequ) (‹stanbul: ‹letiflimYay›nlar›, 2012), 608 ss. ISBN 978-975-051-104-2

1937/1938 “Tunceli Harekât›”ndan sonra çok say›da k›z çocuk ailelerinden al›nd›, kimisi zaten an-ne babas›z kalm›flt›. Yat›l› okullara verildiler, baz›lar› da subaylara veya bürokratlara evlatl›k olarak teslimedildi. Asl›nda 1926’dan 1950’ye kadar de¤iflen yo¤unluklarla süren bu uygulama, Dersim k›r›m›n›n va-him cephelerinden biridir. Nezahat ve Kaz›m Gündo¤an, y›llarca u¤raflarak, sebatla, Dersim’in bu kay›pk›zlar›n›n izini sürdüler. Kendileriyle, yak›nlar›yla konufltular. Bu kitapta, yüzü aflk›n ‘vaka’ yer al›yor: Ai-lesinden, kökünden kopar›lm›fl insanlar›n çile dolu hikâyelerinden parçalar var. Annelerin çocuklar›ndan,hatta bazen kendilerinden saklad›klar› s›rlar›n hikâyeleri yer al›yor.

‹HSAN GÜNEfi, Meflrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türkiye’de Hükümetler (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2012), 400 ss. ISBN 978-605-360-651-2

Modern siyaset tarihimizin önemli bir parças› olan hükümetler ve programlar›,bu çal›flmada ilk kezsistemli biçimde derlenmifl olarak okuyuculara ve araflt›rmac›lara sunuluyor. II. Meflrutiyet’le bafllayan veCumhuriyet’in ilan›yla biten 13 y›ll›k dönemde kurulan 21 hükümetin kabine listeleriyle parlamentodaokunarak bas›lan programlar›, Osmanl› Türkçesi nüshalar›n›n yan› s›ra günümüz yaz›s›yla da kitapta yeral›yor. ‹hsan Günefl’in Divan-› Hümayun’dan Kabine Sistemi’ne geçifl sürecini genel çizgileriyle inceleyiphükümet programlar›n›n yasal dayanaklar›n› ele ald›¤› girifl bölümüyle bafllayan çal›flma üç bölümden olu-fluyor. Birinci bölümde 1908-1918, ikinci bölümde 1918-1922 döneminde kurulan hükümetler ve hükümetprogramlar›, üçüncü bölümde de Günefl’in Meclis Hükümeti Dönemi olarak adland›rd›¤›, ça¤dafl Türki-ye’nin temellerinin at›ld›¤› 1920-1923 aras›nda kurulan hükümetlerle programlar› ele al›n›yor. Kabine lis-teleriyle program metinlerine, programlar üzerine aç›lan meclis tart›flmalar›n›n zab›tlar› da efllik ediyor.

IfiIL ÇAKAN HACI‹BRAH‹MO⁄LU, Cumhuriyet ve Hümanizma Alg›s› (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› KültürYay›nlar›, 2012), 356 ss. ISBN 978-605-360-648-2

Hümanizma, antikça¤dan beri, tüm insanl›k tarihinin “uygarlaflmas›” sürecinde kölelik, eflitsizlik,yoksulluk, dogmatizm, ayr›mc›l›k, savafl gerçekli¤i gibi olgular›n yan› bafl›nda ve onlara ra¤men sahiple-nilen bir kavram olmay› sürdürüyor. Türkiye’nin bu kavramla olan iliflkisini irdelemek ise, akademik birtarih araflt›rmas›n›n yan› s›ra, bugüne kadar insana dair yaflanan sorunlar›m›z› fark edebilmek, tan›mlamakad›na da anlam tafl›yor. Doç. Dr. Ifl›l Çakan Hac›ibrahimo¤lu da hümanizma ana temas› üzerine kurgulu buçal›flmas›nda, dine, soya ve toprak egemenli¤ine dayal› imparatorluk miras›n› devralan Türkiye’nin kav-ramla iliflkisini kurmay›, Osmanl›’n›n son döneminden 1950’lere kadar uzanan süreçte kavram›n ald›¤› bi-

119NEW BOOKS

çimleri, alg›lan›fl›n› Türkiye örne¤inde izlemeyi amaçl›yor. Bir yandan cumhuriyetin kurulufl ve ulus-dev-letin inflas› sürecinde, hümanizman›n ayd›nlar ve devlet eliyle biçimlendirilme yöntemini ortaya koyarken,di¤er yandan da kavram›n tarihselli¤i içinde ald›¤› tan›mlamalarla Türkiye örne¤ini karfl›laflt›r›yor. HasanÂli Yücel, Sabahattin Eyübo¤lu, Hilmi Ziya Ülken, Orhan Burian, Muhsin Ertu¤rul, Nurullah Ataç, Saba-hattin Ali gibi ayd›nlar›n hümanizma kavram›yla iliflkisini yazd›klar›ndan ve yapt›klar›ndan hareketle ku-ran Cumhuriyet ve Hümanizma Alg›s›, geç modernleflen merkezileflen Türkiye’de Bat›l›laflma ile hüma-nizma iliflkisini belirlemeye ve erken Cumhuriyet’in üretti¤i miras›n içinde bugüne kadar tart›fl›lan insanadair konulara farkl› bir ›fl›k tutmaya çal›fl›yor.

CYRUS HAMLIN, Robert Kolej U¤runda Bir Ömür [çeviren Ayfle Aksu] (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012),469 ss. ISBN 978-975-995-364-5

Kurucusunun kaleminden Robert Kolej’in ortaya ç›k›fl öyküsü. Robert Kolej kurucusu, Amerikal›misyoner Cyrus Hamlin’in bütün hayat›n› içtenlikle kaleme ald›¤› ve yaklafl›k otuz befl y›l›n› geçirdi¤i ‹s-tanbul’u, oradaki okul mücadelesini, ilk ö¤rencilerini, gördü¤ü tepkileri, Avrupa ve Amerika’daki kolejdostlar›n› anlatt›¤› bu hat›rat; asl›nda, sat›r aralar›nda bize dair keflfedilmeyi bekleyen pek çok gerçe¤i bu-labilece¤iniz tarihî bir vesika hükmünde. Bütün bu yönleriyle, bu k›ymetli çal›flman›n modern Türk e¤itimtarihi araflt›rmalar›na önemli bir katk›, yabanc› okullar konusuna merak salan kifliler için bir baflucu kitab›,her kesimden Türk insan›n›n Robert Kolej’le ilgili okuyabilece¤i Türkçe müstakil iki eserden biri oldu¤u-nu söylemek abart› say›lmaz.

MICHAEL HARD ve ANTONIO NEGRI, Duyuru [çeviren Abdullah Y›lmaz] (‹stanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2012),128 ss. ISBN 978-975-539-687-3

Bu k›sa metinde, günümüzdeki toplumsal hareketlere ve mücadelelere iliflkin önemli tespitler yapa-rak, hareketlerin yeni bir kurucu nitelik kazanabilmesi için bir yol haritas› öneriyorlar. Günümüzün top-lumsal hareketleri düzeni tersine çeviriyor, manifestolar› ve peygamberleri gereksiz k›l›yor. De¤iflimin fa-illeri flimdiden sokaklara indiler ve flehir meydanlar›n› iflgal ediyorlar; yaln›zca yöneticileri tehdit edip ala-fla¤› etmekle kalm›yor ayn› zamanda yeni bir dünya vizyonu oluflturuyorlar. Belki daha da önemlisi, man-t›klar› ve pratikleri, sloganlar› ve arzular›yla, bu çokluklar yeni bir dizi ilke ve hakikat ilan ediyor. Ça¤dafltoplumlarda borçland›r›lan, medyalaflt›r›lan, güvenliklefltirilen, temsil edilen olmak üzere dört ana figürtespit ettikten sonra, bunlar›n isyan etme ve kendilerini dönüfltürerek iktidar figürleri haline gelme yetisi-ne sahip olduklar›n› savunuyor.

DAVID HARVEY, Sermayenin Mekânlar›: Elefltirel Bir Co¤rafyaya Do¤ru [çeviren Seda Yüksel, Deniz Koç,K›vanç Tanr›yar, Baflak K›c›r] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 488 ss. ISBN 978-975-570-574-3

David Harvey, son dönemin en çok referans verilen, en etkileyici sosyal kuramc›lar›ndan birisidir. Ak-tivist kimli¤i ve antikapitalist hareketler üzerine yazd›klar›yla da bilinen Harvey’in ünü ve etkisi bak›fl aç›s›-n› de¤ifltirdi¤i co¤rafya biliminin yan› s›ra sosyoloji, politik ekonomi, mimari, iktisat, edebiyat incelemelerive kent çal›flmalar›na kadar uzan›yor. Bu kitap, 30 y›l› aflk›n bir süre zarf›nda yazd›¤› makaleleri ilk kez biraraya getirerek Harvey’in elefltirel co¤rafya kuram›n›n geliflimine ve düflüncesinin yap›tafllar›na ayna tutuyor.Co¤rafi araflt›rmalar›n sonucu elde edilen, bilginin sistematik bir biçimde ele al›namayaca¤›, co¤rafyan›n yal-

120 YEN‹ K‹TAPLAR

n›zca veri sundu¤u yönündeki doktrine karfl› ç›kt›¤› gibi Marksizm ve sosyal teoriye co¤rafya ve mekân bo-yutunun kazand›r›lmas›nda da önemli bir yeri olan Harvey, “Co¤rafya Bilgisi/Politik ‹ktidar” ve “Mekân›nKapitalist Üretimi” isimli bölümlerle iktidar, politik ekonomik yap›, bilgi, sosyal bilimler ve co¤rafya aras›n-daki iliflkiyi yeniden kurarken; sermaye birikiminin, mekân›n kapitalist üretiminin ve eflitsiz geliflimin co¤-rafyas›n› Marksist bak›fl aç›s›yla ele al›yor. Kapitalizmin jeopoliti¤ini sergilerken Kant, Marx, Hegel, Fouca-ult, Von Thünen ve Heidegger gibi düflünürlerin kuramlar›nda co¤rafi düflüncenin izlerini gösteriyor.

SELAHATT‹N H‹LAV, Diyalektik Düflüncenin Tarihi (‹stanbul: Yap› Kredi Yay›nlar›, 2012), 256 ss. ISBN978-975-082-373-2

Bu dikkat çekici çal›flmas›nda Selahattin Hilav diyalektik düflünceyi, Do¤u düflüncesi ve Antik Yu-nan felsefesindeki kökenlerinden alarak, Alman idealizminin ve özellikle Hegelin bir miras gibi devral›pgelifltirdi¤i ve Marxç›l›k içinde daha da somutlaflan, bilimselleflen ve zenginleflen bir varl›k görüflü, düflün-ce biçimi ve yöntemi olarak tarihsel geliflimi içinde irdeliyor. Böylece gerçek diyalektik düflüncenin evre-ni olmufl bitmifl, de¤iflmeyen, sonlu ve birbiriyle ilintisiz nesnelerin y›¤›fl›m› olarak gören duruk ve çözüm-leyici görüfllerin ve felsefelerin karfl›t› oldu¤unu belirtmeye yöneldik. Baflka bir deyiflle, gerçekli¤i sürek-li bir olufl ve de¤iflme, etkileflim ve nitel farkl›l›klar tafl›yan yeni ve daha yüksek düzeylerin ve bütünlerinçeliflkilerden geçerek ortaya ç›k›fl› olarak, yani bir dinamik süreç olarak ele alan görüfller ve felsefeler üze-rinde durduk.

EKREM IfiIN, Düflünen Tohum Konuflan Toprak: Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri 1940-1954 – 2 C‹LT (‹stan-bul: Suna ve ‹nan K›raç Vakf› Yay›nlar›, 2012), 641 ss. ISBN 978-975-912-399-4

Cumhuriyet tarihinin en dramatik de¤iflim süreçlerinden biri olan Köy Enstitülerine odaklanan, ‹s-tanbul Araflt›rmalar› Enstitüsü’nün ‹smail Hakk› Tonguç Belgeli¤i Vakf› iflbirli¤iyle haz›rlad›¤› DüflünenTohum, Konuflan Toprak: Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri 1940-1954 sergisi, arfliv belgeleri, foto¤raflar, ki-flisel eflyalar ve tan›kl›klarla önemli bir döneme ›fl›k tutuyor. Yüzde doksana yak›n› okuma yazma bilme-yen bir ülkede Cumhuriyet’i yaflatma ve bu topraklarda yeni bir insan tipi yetifltirme amac›yla, dönemin ‹l-kö¤retim Genel Müdürü ‹smail Hakk› Tonguç önderli¤inde 17 Nisan 1940’ta kurulan Enstitüler, köydenald›klar› çocuklar› e¤itip tekrar köye yollayarak halk›n bu genifl kesiminin ayd›nlanmas›n› hedeflemifller-di. 1946’da d›fl ve iç bask›larla yavafllayan süreç sonunda, 1954’te Enstitüler kapat›ld›.

HAL‹L ‹NALCIK, The Survey of Istanbul 1455 (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›, 2012), 712 ss.ISBN 978-605-360-635-2

A register of the population and the domestic and religious buildings of the city of Istanbul was drawnup on the order of Sultan Mehmed II the Conqueror in the year of 1455. Parts of the register survived in twopieces one in the Ottoman Archives in Istanbul, and a copy of the other in a personal library. This book is thefirst publication of these two pieces as a whole. The first section of the book consists of the facsimile of theregister, and a modern copy by Prof. Halil ‹nalc›k, together with an English translation of the whole register.The second section consists of a summary and interpretation of the registers text along with a glossary ofterms and expressions, a list of personal names, essays on hâne and cizye, and an annotated list of churches,monasteries and mosques. An appendix offers a set of complementary documents and sources.

121NEW BOOKS

ÖMER ‹SHAKO⁄LU, Suriye Tarihi Osmanl› Dönemi Suriyesinde Edebi ve Kültürel Hayat (1800-1918) (‹s-tanbul: Kabalc› Yay›nevi, 2012), 422 ss. ISBN 978-605-527-221-0

Osmanl› hâkimiyeti alt›nda dört as›r (1516-1918) kalan Suriye’nin, dünyada ve Osmanl› toprakla-r›nda hareketlili¤in en h›zl› oldu¤u 19. yüzy›ldaki edebi ve kültürel hayat›n› inceleyen bu çal›flmada; Bat›-l›laflma sanc›s›n›n bu co¤rafyada nas›l yafland›¤›, edebi ve kültürel hayata tesir eden amiller, e¤itim kurum-lar›, edebi ve kültürel yay›nlar ile bu yay›nlarda Osmanl›lara ve Türklere bak›fl, ayr›ca ‹stanbuldaki edebive kültürel hayat›n Suriye’ye yans›malar› ele al›nm›fl ve o dönemin karanl›kta kalan baz› yanl›fl anlamala-r›na ›fl›k tutulmas› amaçlanm›flt›r. Bunun yan› s›ra Bat›l› oryantalistlerin etkisiyle kimi Arap ülkelerindedillendirilen, Osmanl› döneminde Arap dil, kültür ve edebiyat›n›n duraklad›¤› ve hiçbir aflama kaydetme-di¤i fikrinin arka plan› araflt›r›larak objektif bir flekilde tahlil edilmifltir.

TEMEL ‹SK‹T, Diplomasi Tarihi, Teorisi, Kurumlar› ve Uygulamalar› (‹stanbul: Bilgi Üniversitesi Yay›n-lar›, 2012), 546 ss. ISBN 978-605-399-257-8

Y›llar›n› Türk D›fliflleri’nde geçiren k›rk y›ll›k diplomat Temel ‹skit, eserinin kendi deneyimlerin-den süzülen araflt›rma ve incelemelere dayand›¤›n› ve diplomasinin d›fl politikan›n bir arac› oldu¤unu be-lirtir, modern diplomasinin kurum ve araçlar›n› ele al›rken ise kendi bilgi ve deneyimlerinden yararland›-¤›n› özellikle vurgular. Türkiyede diplomasiyi ilk kez tarihi, teorisi ve uygulamas› ile birlikte ele alan bukitapta, ikili ve çok tarafl› diplomasi türleri, müzakereler, antlaflmalar vb. ile birlikte Türkiye Cumhuriye-ti diplomasisi ve kurum olarak Türkiye D›fliflleri Bakanl›¤› incelenmektedir.

‹SMA‹L HAKKI ‹ZM‹RL‹, Metafizik (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 250 ss. ISBN 978-975-437-922-8

‹smail Hakk› ‹zmirli, bu eserde Frans›z kaynaklardan yararlanm›flt›r. Özellikle Boirac, Fouillee veFonsegrive ‹zmirli’nin en çok al›nt› yapt›¤› yazarlard›r. Metafizik ‹slam filozoflar›n›n en çok çal›flt›¤› felse-fe disiplinidir. ‹zmirli’nin bu eserdeki amac› daha çok Bat› metafizi¤ini ülkemizde tan›tmakt›r. Nitekim ese-rin son bölümünün k›saca filozoflar› tan›tmas› bunu göstermektedir. ‹zmirli, Yeni ‹lm-i Kelam’› yazarkeneski kelam›n eski felsefeye karfl› ç›kt›¤›n› ve eski felsefenin de geride kald›¤›n› söylemifltir. Bu yüzden ye-ni kelam yeni felsefeye karfl› ç›kmal›d›r. Kelam yani ilahiyat ya da teoloji asl›nda felsefî aç›dan metafizi¤indallard›r. Bu yüzden yeni kelam yeni metafizi¤e karfl› ç›kmal›d›r. Yani ‹zmirli bu eserle Yeni ‹lm-i Kelamiçin ön haz›rl›k yapm›flt›r diyebiliriz. Bundan dolay› bu eser asl›nda Yeni ‹lm-i Kelam’›n bir parças›, bir önhaz›rl›¤›d›r, diyebiliriz. Yeni ‹lm-i Kelam’› okumadan önce bu eser okunmal› ve anlafl›lmal›d›r. ‹zmirli, ese-ri haz›rlarken sadece kaynaklardan aktarmakla yetinmemifl, yorumlar ve elefltiriler yapm›fl, baz› görüflleribe¤enmifl, baz› görüflleri be¤enmemifl, baz›lar›n›n de¤ersiz oldu¤unu söylemifl, baz›lar›na da kat›lm›flt›r.

TAHAR BEN JELLOUN, Jean Genet: Yüce Yalanc› [çeviren Ifl›k Ergüden] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012),165 ss. ISBN 978-975-570-579-8

Frans›zlar›n “ikiyüzlülü¤üne” s›rt›n› dönmüfl ve kendini Kara Panterler’in, Zengakurenler’in ve Fi-listinlilerin hakl› mücadelelerine adam›fl bir yazar, bir anarflist, bir h›rs›z, bir eflcinsel, Sartre’›n deyimiylebir “aziz”, bir asi, bembeyaz bir zenci Jean Genet. Goncourt ödüllü Fasl› yazar Tahar Ben Jelloun, çerçe-vesini tüm iliflkilerinde oldu¤u gibi Genet’in belirledi¤i keyifli ancak zor bir dostlu¤u anlat›yor. Al›flkan-

122 YEN‹ K‹TAPLAR

l›klar›, politik duruflu, ihanete bak›fl›, dostluk tan›m›, edebiyat anlay›fl›, huysuzluklar›, zaaflar›, dikleniflive sevinçleriyle Genet ile geçen gerçek 12 y›l Jelloun’u oldukça etkilemifl; hem edebi hem de insani ola-rak flekillendirmifltir. Ne de olsa Jean Genet’i yak›ndan tan›mak “Kimsenin yara bere almadan ç›kamaya-ca¤› bir macerad›r.” Anti-semitizm suçlamalar›ndan RAF destekçili¤ine, Filistinli mücahitlere yöneliksuikastlardan Sabra ve fiatila katliam›na, dönemin politik atmosferini de yans›tan edebiyatla harmanlan-m›fl bir anlat›.

‹SMA‹L KARA, Din ‹le Modernleflme Aras›nda Ça¤dafl Türk Düflüncesinin Meseleleri (‹stanbul: DergâhYay›nlar›, 2012), 482 ss. ISBN 978-975-995-276-1

Türkiye bir ihya hareketine muhtaçt›r. Bu ihya ameliyesi, son iki asr›n Müslüman ayd›nlar›n›n an-lad›¤› gibi tarihi, devasa ‹slâm ilim, irfan ve kültür miras›n›, ayak bast›¤›m›z ve bizi var k›lan unsurlar› at-layarak, asr-› saadet gibi, kaynaklara dönüfl gibi, muas›r Avrupa medeniyeti gibi parlakl›klar› ölçüsündegüçlü dayanaklar› ve derinlikleri olmayan yönelifllerle, hülyalarla olamaz. Art›k fluurlu bir geriye dönüfl ya-flanmal›d›r. Tarihten hesap soran, tarihe hesap veren bir geriye dönüfl. Yani kuvvet ve zaaflar›m›z› atlama-dan, tarihî süreklili¤i ihmal etmeden, unuttuklar›m›z›, unutmak istediklerimizi hat›rlayarak, terk ettikleri-mizi yeniden, tart›ya koyarak ciddi, bir muhasebe. De¤il mi ki “tarihten de biz sorumluyuz”, o halde bunuyapmak, en az›ndan yazmaya niyetlenmek boynumuzun borcudur. ‹fl buraya intikal etti¤inde art›k baflkaunsurlardan ziyade ahlâktan bahsetmek gerekecektir. Merhum Nurettin Topçu’nun deyifliyle “mesuliyetahlâk›” veya “isyan ahlâk›”. Hesap vermeyi mesuliyet ahlak›yla, hesap sormay› da isyan ahlak›yla tercü-me edebiliriz.

REfiAT KASABA, Bir Konargöçer ‹mparatorluk: Osmanl›da Göçebeler, Göçmenler ve S›¤›nmac›lar [çevirenAyla Ortaç] (‹stanbul: Kitap Yay›nevi,2012), 198 ss. ISBN 978-605-105-096-6

Bir Konargöçer ‹mparatorluk Osmanl› ‹mparatorlu¤u tarihine yeni bir mercekle bak›yor ve Osman-l› s›n›rlar› içinde yaflayan göçer gruplara ve onlar›n merkezi devletle de¤iflen iliflkilerine odaklan›yor. Bukitapta daha önceki çal›flmalardan farkl› olarak göçer gruplar›n Osmanl› kurumlar›n› ve sonuçta modernTürkiye’nin cumhuriyetçi yap›lar›n› biçimlendirmekte önemli bir rol oynad›¤› savunuluyor. Uzun impara-torluk tarihinin büyük bölümü boyunca Osmanl› devlet yetkililerinin bölgedeki çeflitli göçer gruplar› saf-lar›na katmaya ve memnun etmeye çal›flmalar›na ba¤l› olarak yerel ç›karlar Osmanl› devletinin gelifliminietkiledi. ‹mparatorlu¤un erken döneminde, özellikle s›n›r bölgelerinde göçebelerin var olmas› devlet içinönemli bir güç kayna¤›yd›. ‹mparatorlu¤un merkezi ile afliret reisleri aras›ndaki iflbirli¤i, merkezi devleteimparatorlu¤un uzak kesimlerine etkili bir eriflim biçimi sa¤larken, afliret reislerinin de kendi otoritelerinipekifltirmelerine ve afliretlerin, ayr› kültür ve kimliklerin tafl›y›c›lar› olarak varl›klar›n› sürdürmelerine ola-nak verdi. 18. ve 19. yüzy›llarda yerel topluluklar›n mahalli, bölgesel ve hatta küresel f›rsatlar› de¤erlen-direrek ekonomik ve siyasal güçlerini merkezi devletten ba¤›ms›z olarak geniflletecek yeni olanaklar› kefl-fetmesiyle bu iliflki de¤iflti. Osmanl› merkezi devleti ile göçebe topluluklar aras›ndaki esnek iliflki bu de-¤iflen koflularda bir zaafa dönüfltü ve Osmanl› devleti afliretleri yerlefltirmeye ve göçü denetim alt›na alma-ya yönelik ilk ad›mlar›n› att›. Sonunda, 20. yüzy›l bafllar›nda hareketlilik tümüyle farkl› bir biçime bürün-dü ve etnik temelli milliyet anlay›fllar› zorunlu göçlere yol açt›. Reflat Kasaban›n Osmanl› tarihine getirdi-¤i yeni yorum, yaln›zca bu bölgeyi konu alan ö¤rencileri ve araflt›rmac›lar› de¤il, daha genel anlamda im-paratorluklarla, göçle ve devlet-toplum iliflkileriyle ilgilenen okurlar› da ilgilendiriyor.

123NEW BOOKS

fiUIÇI KATO, Japon Edebiyat› Tarihi [çeviren O¤uz Baykara] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Yay›nevi,

2012), 880 ss. ISBN 978-605-423-885-9

Japon edebiyat› Türkiye’de s›n›rl› say›da kiflinin bilgi sahibi oldu¤u bir aland›r. Üniversitelerimiz-

de, Japon Dili ve Edebiyat› bölümleri yeni yeni aç›lmaktad›r. fiuiçi Kato’nun Japon Edebiyat› Tarihi bu

alanda Türkiye’de bir ilk ve temel kaynak eser olma özelli¤i tafl›yor. Bu eser, ‹ngilizceye çevrildi¤inde

uzman Bat›l› elefltirmenler bile bu konu hakk›nda ne kadar az fley bildiklerini anlam›fllard›. Kitap ayr›ca

Profesör Kato’nun düflünce ve k›yaslamalar›ndaki derinlik ve kozmopolit bak›fl aç›s›yla da dikkat çek-

mektedir. Kato, Japon edebiyat›na hem Japon gözüyle içeriden hem de yabanc› gözüyle d›flar›dan baka-

bilmeyi beceren bir edebiyat tarihçisi ve elefltirmendir. fiuiçi Kato, edebiyat›, di¤er tarihçiler gibi roman,

fliir, tiyatro ve deneme olarak tan›mlama kolayc›l›¤›na düflmek yerine, onu modern Japon düflüncesinin

gelifliminde önemli rol oynayan her tür metin olarak görmektedir. fiuiçi Kato, Japon edebiyat›n›, ortaya

ç›kt›¤› dönemlerdeki toplumsal ve ekonomik koflullardan asla ayr› tutmadan ele almaktad›r. Ona göre

edebiyat, birtak›m olaylar dizisini yans›tan basit bir ayna de¤ildir. Ak›c› bir Türkçe ve ustal›kl› fliir çevi-

rileriyle Türk okurunun karfl›na ç›kan bu kitap; sizi güzel yaz›lar›yla, fliirleriyle ve zekice edebi buluflla-

r›yla hayranl›k uyand›ran yazarlarla tan›flt›racak ve hakk›nda çok fazla bir fley bilmedi¤iniz Japonya’n›n

sadece 1500 y›ll›k edebiyat serüvenini de¤il ayn› zamanda tarihini ve kültürünü de yak›ndan tan›man›z›

sa¤layacakt›r.

AYFER KAYNAR, Projesiz Modernleflme: Cumhuriyet ‹stanbulu’nda Fragmanlar (‹stanbul: Suna ve ‹nan

K›raç Vakf› Yay›nlar›, 2012), 327 ss. ISBN 978-605-464-203-8

Türk modernleflmesi ve Türkiye’de ça¤dafllaflma konular› üzerine kalem oynatan sosyologlar, ta-

rihçiler, araflt›rmac›lar umumiyetle bunun ‘yukar›dan afla¤›ya’ yani, otoriteden halka do¤ru oldu¤unu söy-

lerler. Bir ölçüde do¤rudur da. Peki, Padiflah fermanlar› ile haz›rlanan nizamnâmeler yahut Cumhuriyet

Türkiye’sinde Ankara merkezli ink›lâplarla gerçekleflen bu uygulamalarda ‘halk’›n hiç mi rolü yoktur?

Ayfer Kaynar, Projesiz Modernleflme kitab›nda bu sorular› sorup, nedenleriyle birlikte cevaplar›n› s›ral›-

yor. Cumhuriyet ‹stanbul’undan gündelik fragmanlar alt bafll›¤›yla eskinin payitaht›, yeni Cumhuriyet’in

çok onaylanmayan flehri ‹stanbul’un gündelik hayat›n› büyüteç alt›na al›yor. Projesiz Modernleflme kita-

b›nda Kaynar, halk›n gündelik özel ve sosyal yaflant›s›ndaki modernleflme izlerini ortaya koyuyor. Karfl›

ç›kt›¤› fikir olan “otoriteden halka” yani yukar›dan afla¤›ya do¤rultuda gerçekleflti¤ini iddia edenlerin ak-

sine kaynaklar›n›, yine sosyal hayat›n en önemli ürünlerinden birisi olan edebiyat eserlerine dayand›r›yor.

Farkl› okumalarla daha da zenginleflecek bir anlat›ma sahip kitapta, toplu tafl›malar›n, de¤iflen konut ya-

flant›s› ve elbette sineman›n kendi kendine modernleflen halk üzerindeki etkilerini anlat›yor Ayfer Kay-

nar. Kitab› yepyeni bir ‘‹stanbul kitab›’ olarak okumak da mümkündür. Zira dönemin realist anlay›flla ka-

leme al›nan romanlar yahut di¤er an›lar, hikâyeler ve gazetelerde yay›mlanan f›kra ve mektuplardaki ko-

nu ‹stanbul’un yaflant›s›na odaklanm›fl olanlardan seçiliyor. Hal böyle olunca, zengin bir ‹stanbul kaynak-

ças›na sahip kitap, bize “‹stanbul’un insan yönlerini” aktar›yor. Kitab›n önemli di¤er bir taraf› da, kad›n-

lar›n modernleflmedeki yads›namaz etkilerini gözler önüne sermesi. Zira kad›nlar kaç-göçten uzaklafl›p,

“kafeslerinden” ç›k›p toplu tafl›ma araçlar›na veya çeflitli ifl kollar›na geçifl yap›nca sosyal yaflant›y› da ye-

niden flekillendiriyorlar. Gerek sosyal, gerek ekonomik olarak sosyal yaflant›da rolleri artan ve hâkim ol-

duklar› alanlar› geniflleyen kad›nlar bir süre sonra modernleflmeye ivme kazand›ran unsurlar›n bafl›nda ge-

liyorlar.

124 YEN‹ K‹TAPLAR

EMEL KEFEL‹, Bat› Edebiyat›nda Ak›mlar (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 221 ss. ISBN 978-975-995-346-1

Edebî eserler, içinde do¤duklar› toplumdan izler tafl›r, ait olduklar› toplumun sosyal, tarihî, politik,ekonomik ve felsefî özelliklerini yans›t›rlar. Toplumlar›n geçirdikleri evreleri estetik formlar içinde sunanak›mlar› anlamak, onlar› oluflturan nedenleri ö¤renmek, neden-sonuç iliflkilerini kurmak, sanat flubeleriaras›ndaki iliflkiyi ve etkileflimi görmek kiflinin hayata bak›fl›n› de¤ifltirir, fikir dünyas›n› zenginlefltirir. Av-rupa/Bat› edebiyat›nda geliflen ak›mlar›n incelendi¤i bu kitapta amaç, ak›mlar› geliflme süreçleri içinde in-celemek, temel özellikleri ve temsilcilerini genel bir çerçeve içinde tan›tmakt›r.

YAKUP KEPENEK, Türkiye Ekonomisi (‹stanbul: Remzi Kitabevi, 2012), 616 ss. ISBN 978-975-141-469-4

Türkiye Ekonomisi, ekonominin üretim yap›s›n› say›sal ve niteliksel yönleriyle ele al›yor. Tarihselgeliflme süreçleri: Cumhuriyet dönemi boyunca sermaye birikimi politikalar› ve bunlar›n iç ve d›fl neden-lerle de¤iflimi Politika ve sektörlere göre durum: Para ve banka; kamu maliyesi;d›fl ekonomik iliflkiler; ser-maye kaynaklar›n›n kullan›m›; tar›m, sanayi ve hizmetler Ekonominin toplumsal boyutlar›: Nüfus ve iflgü-cü; çal›flma yaflam›; ulusal üretim; gelir bölüflümü; genel denge ve fiyatlar Üniversitelerin ve konuyla ilgi-li tüm kesimlerin yararlanmas› amac›yla haz›rlanan bu çal›flmada ayr›ca, ekonominin küresel denizlerdeyar›flma olanaklar› uzun dönemli geliflme düzleminde irdeleniyor.

EROL KILINÇ, Damla Damla Yaflad›klar›m (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 314 ss. ISBN 978-975-437-899-3

Yaflad›klar›mdan bölük pörçük aktard›¤›m fleyler, bu kitapta topland›. Bunlar›, isteyen bir gençlikmaceras›, isteyen ibretlik ifller ve yaflanm›fll›klar, isteyen s›radan bir ülkücünün ilk gençli¤inden kocam›fl-l›¤›na kadar hayat›n›n flahsî veya davas› bak›m›ndan kendisince sivri yanlar› ile sosyal araflt›rmalar içinmalzeme olabilecek yönlerinin kaydedildi¤i bir hat›ra defteri telakki ederek okusun. Bilinsin ki, küçük fley-ler de olsa, tarihe do¤ru notlar b›rakmak arzusu, bunlar› kaleme al›rken en baflta gelen duygumuzdu. ‹na-n›yorum ki, bizim kufla¤›n hayat serüvenleri afla¤› yukar› böyleydi; onun için zannederim ki, Damla Dam-la Yaflad›klar›m’da okuyucu, kendi vicdan› ile yüzleflecek, hayat›n›n muhtelif veçhelerinin yans›lar›n› bu-lacakt›r.

HAKAN KIRIMLI, Türkiye’deki K›r›m Tatar ve Nogay Köy Yerleflimleri (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›n-lar›, 2012), 676 ss. ISBN 978-975-333-283-5

K›r›m Hanl›¤›’n›n halk› olan K›r›m Tatarlar› ve Nogaylar, Osmanl› Devleti’ne ve Türkiye Cumhu-riyeti’ne göç eden en kalabal›k topluluklardand›r. Yüz binlerce K›r›m Tatar›’n›n ve Nogay’›n göçü, Os-manl› Devleti ve onun halefi Türkiye Cumhuriyeti’nin demografik yap›s›nda hayatî de¤iflikliklere yol aç-t›. Konunun önemine ra¤men, Türkiye’ye K›r›m Tatar ve Nogay göçlerinin hikâyesi, göçmenlerin ve on-lar›n ahfad›n›n yerlefltikleri yerlerdeki serencam› hususunda günümüze kadar oldukça az fley yaz›ld›. Özel-likle, K›r›m Tatarlar›n›n ve Nogaylar›n Türkiye’deki da¤›l›mlar›, yaflay›fllar›, koruyabildikleri ölçüde otan-tik dil ve kültürleri, birbirleriyle ve di¤er toplumlarla iliflkileri gibi konular akademik seviyede yeterinceifllenmedi. Osmanl› Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde, K›r›m Tatar ve Nogay muhacirler büyük ölçüdeköylere iskân edildiler. Öte yandan, flehir ve kasabalara da muhacirler yerlefltirildi¤i gibi, köylere iskân edi-

125NEW BOOKS

lenlerin veya onlar›n soyundan gelenlerin pek ço¤u da zaman içinde flehirlere tafl›nd›. Hakan K›r›ml›’n›n

tüm Türkiye co¤rafyas›n› kapsayan bu çal›flmas›, K›r›m Tatarlar›n›n ve Nogaylar›n yaflam›fl olduklar› köy-

leri, bu topluluklar›n geçmiflteki ve bugünkü da¤›l›m›n› ortaya koyuyor. K›r›m Tatarlar›n›n ve Nogaylar›n

günümüz Türkiye’sinde yaflad›¤› köylerin hangileri oldu¤unu belirleyen K›r›ml›, neredeyse bütün Türkiye

co¤rafyas›na yay›lm›fl olan bu köylerin genel yap›s›n› ve özelliklerini inceliyor. Çal›flman›n ilk k›sm›nda,

hangi topluluklar›n K›r›m Tatar› veya Nogay olarak adland›r›lmas› gerekti¤i sorunu ile genel olarak göç ve

iskân süreci ele al›n›yor. Kitab›n ikinci k›sm›nda ise bahsedilen köylerin tarihî, etnografik, kültürel ve sos-

yal profilleri müstakil olarak sunuluyor.

OLA KOLEHMAINEN, Spot on 1: Kurgusal Gerçekler (‹stanbul: Homer Kitabevi ve Yay›nc›l›k, 2012), 16 ss.

ISBN 978-994-448-339-1

Spot On Serisi, efl zamanl› olarak hem koleksiyon, hem de geçici sergileri organik bir bütünlük için-

de sanat severlere sunmay› hedefliyor. Kurumsal koleksiyonun temel özelli¤i; Perili Köflk’ün farkl› alan-

lar›nda, uluslararas› sanatç›lara özel sipariflle gerçeklefltirilmifl olan ‘‘site-specific’’ çal›flmalar›n yan› s›ra,

foto¤raf, video ve multimedya tekniklerinde olan eserlerden oluflmas›d›r. Borusan Contemporary koleksi-

yonunu, her üç ayda bir farkl› bir sunumla gösterirken, Spot On bafll›¤› alt›nda bir sunum modeli gelifltir-

di. Spot On, ‹ngilizcesi’nden de anlafl›laca¤› gibi, koleksiyonun farkl› özelliklerine ›fl›k tutan bir sergileme

modelidir.

ONUR B‹LGE KULA, Almanyada Türk Kültürü Çok-kültürlülük ve Kültürleraras› E¤itim (‹stanbul: Bilgi

Üniversitesi Yay›nlar›, 2012), 388 ss. ISBN 978-605-399-252-3

Prof. Onur Bilge Kula, Almanyada Türk Kültürü, Çok-Kültürlülük ve Kültürleraras› E¤itim adl› ve

Almanyada Manga cum Laude derecesiyle kabul edilen doktora çal›flmas›nda, bu ülkede yaflayan Türkiye-

li göçmenlerin kültürleriyle kal›c› hale gelip, biçimlenmesine katk›da bulunduklar› çok-kültürlülü¤ün ya-

ratt›¤› etkileri, bunun sonucunda oluflan kültürleraras› e¤itimi ve bunun sonuçlar›n› ele al›yor. Bu çal›flma-

da hümanist kuramsal yaklafl›m›n verilerinden yararland›¤›n› belirten Kula, çok-kültürlü bir toplumda ya-

rat›c› insanlar›n geliflmesini de insanc›ll›k temeline ba¤lamakta, bu anlamda kültürleraras› pedagojiyle ya-

rat›lan potansiyelin e¤itimden, devlet yönetimine, bürokrasiye vb. kadar uzanan görevlerini tart›flmaktad›r.

SOL LEWIT, Spot on 3: Bellek Dün Bugün ve Yar›n (‹stanbul: Homer Kitabevi ve Yay›nc›l›k, 2012), 22 ss.

ISBN 978-994-448-343-8

Borusan Contemporary aims to present both its corporate collection and temporary exhibitions to

art viewers in an organic coherence. The fundamental characteristic of the corporate collection is that it is

composed of artworks produced using photography, video and multi-media techniques as well as site spe-

cific artworks that were created by international artists throughout the Perili Köflk. Exhibiting the Borusan

Contemporary collection with a different presentation once every three months, we developed a new mo-

del of presentation titled Spot On. As the name implies, Spot On is an exhibition model that sheds light on

different features of the collection each time.

126 YEN‹ K‹TAPLAR

GERALDINE LIEVESLEY ve STEVE LUDLAM, Latin Amerikada Radikal Sosyal Demokrasi Deneyimleri [çevi-

ren Funda Çoban] (‹stanbul: Phoenix Yay›nevi, 2012), 400 ss. ISBN 978-605-465-704-9

So¤uk Savafl’›n sonunda, neoliberal politikalar›n ve Washington Uzlafl›s›n›n bask›n oldu¤u y›llar-

dan sonra, Latin Amerika Solunun harap bir flekilde bir kenara çekilmifl olan kitlesini harekete geçirmek-

ten baflka bir seçene¤i kalmam›flt›. ‹flte bu kitap, bu dönemde Latin Amerika Solunun seçim siyaseti ve kit-

le hareketleri ile yeniden serpilifline genel bir bak›fl olarak nitelendirilebilir. Kitab›n bölümleri, Latin Ame-

rika’daki bu “sola do¤ru dönüfl”ün afl›r› basitlefltirilmesine karfl› ç›karak, detayl› bir tarihsel analiz ile La-

tin Amerika ülkelerini tek tek ve genel olarak örnek olaylar üzerinden ele al›yor. Kitap, uzun ömürlü bir

sosyal adaletin nas›l kurulaca¤›na iliflkin farkl› yaklafl›mlarla bizi tan›flt›r›rken, ayn› zamanda toplumun ge-

nel hoflnutsuzlu¤unun yans›mas› olan politikalar› bize gösteriyor.

CHIRSTOPHER LIGHTFOOT, Amorium, a Byzantine City in Anatolia (‹stanbul: Homer Kitabevi ve Yay›nc›-

l›k, 2012), 180 ss. ISBN 978-975-829-380-3

In 1836 William Hamilton identified the site of Amorium and provided the first description of the

ancient ruins. Much of what Hamilton described has now disappeared, but since 1988 the Amorium Exca-

vations Project has been to reveal other ruins that testify to the accuracy of his assessment of Amorium as

an important Roman and Byzantine city. This guidebook aims to give an interim account of the on-going

excavations and set the site in its proper historical context.

MICHAEL MANN, Demokrasinin Karanl›k Yüzü [çeviren Bülent Do¤an] (‹stanbul: ‹thaki Yay›nlar›, 2012),

660 ss. ISBN 978-605-375-191-5

‹ki rakip etno-ulusal hareket ayn› topraklarda kendi devletini istedi¤i zaman tehlike do¤ar. Bu

eserde ortaya konan yeni etnik temizlik teorisi en korkunç vakalar› sömürgelerdeki soyk›r›mlar, Erme-

nistan, Nazi Holokostu, Kamboçya, Yugoslavya ve Ruanda ve nispeten hafif fliddet vakalar›n› ilk dö-

nem modern Avrupa, ça¤dafl Hindistan ve Endonezya temel al›yor. Cinai etnik temizlik moderndir de-

mokrasinin karanl›k yüzüdür. Demos (demokrasi) ile ethnosun (etnik grup) birbirine kar›flt›r›ld›¤› yer-

lerde meydana gelir. ‹ki rakip etno-ulusal hareket ayn› topraklarda kendi devletini istedi¤i zaman teh-

like do¤ar. Zay›f taraf boyun e¤meyip d›flar›dan yap›lan yard›m sayesinde savaflmaya bafllad›¤›nda ya

da güçlü taraf ani ve ezici bir kuvvet kullanabilece¤ine inand›¤›nda çat›flma fliddetlenir. Ama devlet de

hizipleflmifl ve savafl türünden d›fl bask›lar yüzünden radikalleflmifl olmal›d›r. Önceden planlama nadir-

dir, zira suçlular nispeten yumuflak planlar› suya düflünce fliddeti art›rmak zorunda kald›klar›n› hisse-

derler. fiiddetin art›fl› basitçe kötü elit tabakan›n ya da ilkel halklar›n ifli de¤ildir. Liderler, militanlar

ve etno-milliyetçili¤in çekirdek oy tabanlar› aras›ndaki karmafl›k etkileflimlerden do¤ar. Bu karmafl›k

süreci anlamak, gelecekteki etnik yan›lsamalardan sak›nacak politikalar üretmemize yard›mc› olabilir.

Michael Mann büyük fikirler ortaya atar, bu kapsaml› kitap da zekice, güçlü ve k›flk›rt›c› fikirlerle do-

lu. Daha bafll›¤›yla bile anlay›fl›m›z› yeniden flekillendirerek, insanl›k tarihindeki en kötü fleyleri en iyi-

lerin ›fl›¤›nda, eskiyi modernin ›fl›¤›nda görmemizi sa¤l›yor. Mann s›k› ampirik içgörüler ile ustaca bir

kavramsal çerçeveyi birlefltiriyor. Her sayfada alk›fllanacak, tart›fl›lacak ve üzerine düflünülecek bir

fleyler var.

127NEW BOOKS

WILLIAM F. MCCANTS, Kültür Mitleri: Tanr›lar› Yaratmak Uluslar› ‹cat Etmek [çeviren Merve Tabur] (‹s-tanbul: ‹thaki Yay›nlar›, 2012), 216 ss. ISBN 978-605-375-247-9

Yak›ndo¤u’da birbiri ard›na ortaya ç›kan büyük güçlerin, kendi kökenlerine ve baflar›lar›na dair ta-savvurlar›n› nas›l oluflturdu¤unu inceleyen bu kitap, özellikle Müslüman toplumlar›n önceki medeniyetler-le kurdu¤u iliflkiye ›fl›k tutuyor.

ULRIKE M. MEINHOF, Protestodan Direnifle [çeviren Levent Konca] (‹stanbul: Sel Yay›nc›l›k, 2012), 183ss. ISBN 978-975-570-591-0

RAF’›n kurucular›ndan Ulrike M. Meinhof, bugün hâlâ Avrupa solunun en çok tan›nan ve en tart›fl-mal› figürlerinden biri: 1970 y›l›nda, sadece söz söylemenin bir hükmünün olmad›¤›na kanaat getirerek, ka-lemle bafllad›¤› politik mücadele hayat›n› silahla sürdürmeye karar vermesi, Meinhof’u vicdanlara seslenmekyerine, kapitalizme karfl› do¤rudan eyleme giriflmenin sembolü haline getirdi. Yazar›n 1959-1969 y›llar› ara-s›nda, o dönem Almanya’n›n en çok okunan ve en etkili sol dergisi Konkret’de yay›mlanan makaleleri etki-si on y›llarca sürecek bir dönemin resmini oldukça canl› bir biçimde çiziyor. Savafl›n, antikomünizm sosunabulanm›fl diplomatik ataklarla sürdürdü¤ü, nükleer silahlanma politikalar›n›n bir tehdit olarak gündemde tu-tuldu¤u, tüm dünyay› etkisi alt›na alacak 68 ruhunun Vietnam Savafl›’na tepki olarak birikti¤i y›llarda; sos-yal demokrasinin acizli¤inden, kad›n sorununa, göçmen iflçilerin durumundan Nazizm kâbusunu üzerindenatmaya çal›flan Almanya’n›n ruh haline, sendikalar›n burjuva bas›nla kol kola girerek yang›n söndürücülükgörevi üstlendi¤i toplumsal muhalefetin ve ö¤renci hareketlerinin filizlenmeye bafllad›¤› bir dönemi tüm hat-lar›yla yans›tan Protestodan Direnifle ayn› zamanda meclise giremedi¤i için de¤il, kendini soka¤a ait gördü-¤ü için soka¤a ç›kan radikal bir muhalefetin do¤ufluna ve aralar›nda Ulrike Meinhof’un da bulundu¤u kendi-si küçük ama etkisi büyük bir az›nl›¤›n yeralt›nda silahl› mücadeleye at›lmas›na da tan›kl›k ediyor.

WOLFGANG MERKEL, ALEXANDER VETRING, CHRISTIAN HENKES ve CHRISTOPH EGLE, ‹ktidarda SosyalDemokrasi [çeviren K›vanç Özcan, Erhan Baltac›] (‹stanbul: Phoenix Yay›nevi, 2012), 512 ss.ISBN 978-605-465-705-6

‹ktidarda Sosyal Demokrasi, yönetimde bulunan sosyal demokrat partilerin yönetim biçimlerinikarfl›laflt›rmal› bir flekilde inceliyor. Yazarlar, Amerika Birleflik Devletleri’nde, Fransa’da, Almanya’da,Hollanda’da, ‹sviçre’de ve Danimarka’da geleneksel sosyal demokratik hedefler ve araçlar›n do¤as›n› dik-katle ele alarak, sosyal demokrat partilerin özellikle mali konular, iflsizlik ve sosyal politika hususunda na-s›l tav›r ald›klar›na odaklan›yor. Yazarlar, temel anlamda sosyal demokrat hükümetlerde üç politik modelbelirliyorlar: Geleneksel, modernleflmifl ve liberalleflmifl sosyal demokrasi. Bu modeller aras›ndaki karfl›-laflt›rmal› analiz kitap boyunca yap›lmaktad›r. Baz› durumlarda alt› ülke aras›nda politikalar ve perfor-manslar aras›nda farkl›l›klar olsa da sosyal demokratik partilerin durufllar›, sosyal demokratik bir hüküme-tin hangi konularda nas›l bir yol haritas› izleyece¤inin ipuçlar›n› bize veriyorlar.

HENNING MEYER ve JONATHAN BUTHERFORD, Avrupa’da Solun Gelece¤i [çeviren Ça¤lar Karaca] (‹stan-bul: Phoenix Yay›nevi, 2012), 344 ss. ISBN 978-605-465-706-3

Avrupa’da Solun Gelece¤i, geliflimi içinde hem akademik, hem de politiktir. Avrupa’da sosyal de-mokrasinin daha genifl çapta bir yeniden biçimlenme ve yenilenme sürecini betimlemektedir. Henning Me-

128 YEN‹ K‹TAPLAR

yer ve Jonathan Rutherford, bu kitapla Avrupa’da sosyal demokrasinin yeni ortak bildirisini kolektif ola-rak yazma görevini üstleniyorlar ve bunu yaparken de fluna inan›yorlar: “Güvenli, eflit ve adil bir gelecekyaratacak, iyi toplum ve daha eflitlikçi bir ekonomi öngörüsüne sahibiz. Fakat buna ulaflmak için kapita-lizm hemen flimdi demokrasiye karfl› sorumlu hale getirilmelidir; demokrasinin de yenilenmesi ve derin-lefltirilmesi gerekecek, böylece bu görev için uygun hale getirilecektir. ‹yi bir toplum yukar›dan afla¤› olufl-turulamaz, ancak insanlar taraf›ndan ve insanlar için yap›lan bir eylemle gelebilir. ‹yi toplumun yarat›lma-s› ça¤›m›z›n en zorlu görevi olacak ve gelecek nesillerin hayat›n› flekillendirecektir.

YALÇIN MIHÇI, Atatürk’üm (Ankara: Bilgi Yay›nevi, 2012), 320 ss. ISBN 978-975-220-431-7

Yalç›n M›hç›, Atatürk’üm kitab›n› neden yazd›¤›n› ve kitapta neler anlatmak istedi¤ini: “Vatan› vemilleti için kazand›¤› ola¤anüstü baflar›lardan dolay› kendisini öven insanlar›, “Yap›lanlar benim de¤il,Türk milletinin eseridir” diyerek susturan; Türk kad›n›n› “Eller üstünde tafl›nmaya lay›ks›n” diye yücelten;köylüye “Efendimiz” diyen; yoktan bir ülke, sayg›de¤er bir ulus yaratan, “yedi düvel”i yenmekle kalma-y›p liderlerini aya¤›na getirtecek vas›flara sahip olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, milletine adad›¤›yaflam›yla ilgili gerçekleri anlatma çabalar›na bir katk›m olsun diye yazd›m. Çünkü ben, Türkiye Cumhu-riyeti Devleti’nin bir ferdiyim ve hem ülkeme hem de onu var eden Atatürk’e vefa borcum var. Çünkü be-nim, ülkemi parçalay›p bölerek ele geçirmek isteyenlere ve onlara yard›m edenlere söylenecek sözüm var.Çünkü bizim, gurur duydu¤umuz atalar›m›zdan miras kalan özgür/ba¤›ms›z ve insanca yaflama hakk›n› mi-ras b›rakaca¤›m›z çocuklar›m›z var!” sözleriyle aç›kl›yor.

ANAIDE TER MINASSIAN, Ermeni Devrimci Hareketi’nde Milliyetçilik ve Sosyalizm 1877-1912 (‹stanbul:‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 100 ss. ISBN 978-975-051-084-7

Rus ‹mparatorlu¤u ve Osmanl› ‹mparatorlu¤u topraklar› aras›nda da¤›n›k bir nüfus oluflturan Erme-ni toplumu 19.yüzy›l sonunda nas›l politize olmufltu? Anaide Ter Minassian, Ermeni Devrimci Hareke-ti’nde 1887-1912 aras›nda yaflanan siyasi dönüflümlere, fikir hareketlerine ve bu fikirlerin tafl›y›c›s› olanpolitik bireylere bakarak bu sorunun cevab›n› araflt›r›yor. H›nçaklardan Taflnak Partisi’ne, fedailerden Bol-flevik Ermenilere uzanan kapsaml› bir de¤erlendirmeyle, Ermeni devrimci hareketinin milliyetçilik ve sos-yalizm arac›l›¤›yla siyasal sorunlara buldu¤u cevaplar›n toplumsal karfl›l›klar›n› inceliyor. Minassian, Rus-ya’da 1905 devrimine, Osmanl›’da II. Meflrutiyet’in ilan›na (1908) denk gelen süreçlerde Ermeni devrim-ci hareketinin geçirdi¤i dönüflümleri, hareketin kendi tarihindeki tart›flmalar› da hesaba katan bir bak›fllayorumluyor. Mete Tunçay’›n metne dahil etti¤i II. Meflrutiyet dönemine ait bir beyanname ve program ise,konunun önemini gözler önüne seriyor.

N‹YAZ-‹ MISR‹, Niyazi-i M›sri’nin Hat›ralar› (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 318 ss. ISBN 978-975-995-038-5

Büyük mutasavv›f Niyazî-i M›srî birçok tasavvufî ve tarihî meseleyi yazd›¤› Hat›ralar’a tahminenRodos’a neyfinden (1083-1673) sonra bafllay›p ço¤unu Limni’ye birinci sürülüflünde yazm›flt›r. Hat›ra-lar’›n 1693’te ölümünden bir y›l önce, ikinci sürgün s›ras›nda yan›nda oldu¤u yaz›lar›ndan anlafl›l›yor. Bubak›mdan baz› fliir ve yaz›lar›n›n alt›ndaki tarih kay›tlar› konuya aç›kl›k getiriyor. Hat›ralar’da sürgün ha-yat›n›n s›k›nt›lar›, ac›lar›, psikolojik çöküntüsü flairin kendi a¤z›yla aktar›lm›flt›r ve eserin içinde biri mü-

129NEW BOOKS

kerrer biri de kendi el yaz›s›yla olmayan 22 fliiri de vard›r. Bu fliirlerin ço¤unun ne zaman, hangi tarihteyaz›ld›¤› hatta bazen ne gibi psikolojik bir duygu ve hâlin etkisinde yaz›ld›¤› bile belirtilir. Ayr›ca eserdeLimni’nin idarî ve sosyal yap›s› hakk›nda parçalar hakk›nda bilgilere de rastlamaktay›z. Çeflitli görevlerdeolan kiflilerden bahsedilip, kendileri hakk›ndaki flikâyetler kaleme al›nm›flt›r. Kitap haline getirilen bu ese-rin orijinal metni de ek olarak sona eklenmifl ve Niyazî-i M›srî’nin hayat›, eserleri, edebî kiflili¤i hakk›ndada eserden önce bilgi verilmifltir.

RANA MITTER, Modern Çin (‹stanbul: Dost Kitabevi, 2012), 182 ss. ISBN 978-975-298-469-1

Moden Çin’in çeliflkilerle dolu bir araflt›rma sahas› oldu¤una kuflku yok. Dünyan›n en fütüristikkentlerinden birkaç›n› bar›nd›ran bir köylü toplumu, modern bir kimlik aray›fl›ndaki kadim bir gelenek vedaha birçok can al›c› karfl›tl›k. Elinizdeki kitap, Çin’in modern zamanlarda yaflad›¤› bafl döndürücü gelifli-mi bu karfl›tl›klar sarmal› içindeki baflat kopufl ve ba¤lant› noktalar›n› esas alarak irdeliyor. Kad›n hakla-r›ndan Pekin Olimpiyatlar›na, ekonomik patlamadan komünist miras›n etkilerine kadar birçok ekseni katederek anlat›yor.

MANFREDA MOHR, Spot On 2 (‹stanbul: Homer Kitabevi ve Yay›nc›l›k, 2012), 18 ss. ISBN 978-994-448-340-7

Borusan Contemporary, efl zamanl› olarak hem koleksiyon, hem de geçici sergileri organik bir bü-tünlük içinde sanatseverlere sunmay› hedefliyor. Kurumsal koleksiyonun temel özelli¤i, Perili Köflk’ünfarkl› alanlar›nda uluslararas› sanatç›lara özel sipariflle gerçeklefltirilmifl olan (site-specific) çal›flmalar›nyan› s›ra foto¤raf, video, multimedya tekniklerinde eserlerden oluflmas›d›r. Borusan Contemporary kolek-siyonunu, her üç ayda bir farkl› bir sunumla gösterirken, Spot On bafll›¤› alt›nda bir sunum modeli gelifl-tirdik. Spot On, ‹ngilizcesi’nden de anlafl›laca¤› gibi, koleksiyonun farkl› özelliklerine ›fl›k tutan bir sergi-leme modelidir.

FIRAT MOLLAER, Ça¤dafl Üç Tarz-› Siyaset Üzerine Elefltiri Yaz›lar›: Tekno Muhafazakârl›k, Kemalizm veLiberal Sol’un Elefltirisi (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 120 ss. ISBN 978-975-995-324-9

Yusuf Akçura, yaklafl›k bir as›r önce, Osmanl› siyasal düflüncesinde bafll›ca üç e¤ilim tespit etmiflve buna üç tarz-› siyaset ad›n› vermiflti. Yaflad›¤›m›z yüzy›l›n bafl›ndan bak›ld›¤›nda ise, bir ça¤dafl üç tarz-› siyasetin çizgilerinin ay›rt edilmeye baflland›¤› söylenebilir. F›rat Mollaer, Türkiye’nin son asr›n›n siyasîe¤ilimlerini tekno-muhafazakârl›k, endifleli Kemalizm ve liberal sol olarak tan›ml›yor. Türkiye için 20.Yüzy›l›n bafl›nda ortaya ç›kan bu üç ak›m üzerine elefltirel yaz›lar› kaleme al›yor.Yazar›n bu kitab›nda gü-nümüz Türkiyesi’nde art›k iyice belirsizleflen ve karakterini kaybeden siyasi tutumlar›n iyi bir elefltirisinibulaca¤›n›z› düflünüyoruz.

SEV‹NÇ ORHAN, SERHAT KOLO⁄LUG‹L ve ALTU⁄ YALÇINTAfi, ‹ktisatta Bir Hayalet: Karl Marx (‹stanbul:‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 360 ss. ISBN 978-975-051-101-1

Bugün Avrupada Marx’›n sözünü etti¤i bir komünizm hayaleti dolafl›yor mu, bunun tayinini oku-yucuya b›rak›yoruz. Bizim bu çal›flma dolay›s›yla görebildi¤imiz, iktisatta bir hayaletin dolafl›yor oldu¤u

130 YEN‹ K‹TAPLAR

Marx’›n hayaleti. Marx ve Engels Komünist Manifestoda, komünizm hayaletinin en nihayetinde kapitaliz-mi y›karak somutlaflaca¤›ndan bahsediyordu. Bugün, bu hayaletin varl›¤›na olan inanc›n baz› kapitalizmkarfl›t› çevrelerde bile yok say›ld›¤› bir ça¤› yafl›yoruz. Peki, sahiden de ruh ça¤›racak, tarihî bir dönemeç-te ismen zikredilecek bir yazar m›d›r Marx? Yoksa insanl›¤›n baflka bir dünya hayal etmesini do¤uran flart-lar bugün hâlâ var olmaya devam m› etmektedir? Marx anlatmaya devam ediyor. Kapitalizmi niteleyen,onun bitip tükenmek bilmeyen ifltah›n› aç›klayan kuram›yla, zihin aç›c› ve benzersiz bir düflünür olarakvarl›¤›n› koruyor. Onun meflhur hayalet metaforuna gönderme yapan kitap, Marx›n sorular›n› ve yöntemi-ni hat›rlat›yor, yeniden yorumluyor. Mevcut yaklafl›mlar› özetlerken, güçlü bir alternatif olarak sorunlar›ele al›fl biçimini irdeliyor.

SADETT‹N ÖKTEN, Yahya Kemal’in ‹stanbul’u ve Devam› (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 253 ss. ISBN978-975-437-908-2

Bu kitap, Yahya Kemal Bey’in on dört fliiri üzerine kurulu bir deneme niteli¤indedir. ‹sminin deima etti¤i gibi Yahya Kemal’in flahit olup, yaflad›¤› ‹stanbul ve onun vefat›ndan sonra bu güne kadar ya-zar›n›n bizzat flahit olup yaflad›¤› ‹stanbul’u baz› hassasiyetleri dikkate alarak konu edinmifltir. Yahya Ke-mal Bey’in yaflad›¤› ‹stanbul kendisinin kitaba al›nan on dört fliirinde flairin kendi tavr›, üslûbu ve tarz› ilesunulmufltur. Kitab›n ismindeki “devam›” sözcü¤ü ise yazar›n›n yaflad›¤› ‹stanbul’u alg›lamas› ve bu alg›-n›n kendisinde uyand›rd›¤› duygu ve düflünceleri yans›t›r.

ONUR ÖYMEN, Uçurumun Kenar›nda D›fl Politika (‹stanbul: Remzi Kitabevi, 2012), 28 ss. ISBN 978-975-141-526-4

Uçurumun Kenar›nda D›fl Politika, Onur Öymen’in milletvekili olarak görev yapt›¤› 2002-2011y›llar› aras›nda Türkiye’yi yak›ndan ilgilendiren d›fl politika geliflmelerini anlat›yor. 1 Mart Tezkeresi, K›b-r›s sorunu ve Kofi Annan Plan›, terörle mücadelenin d›fl boyutu, Kürt aç›l›m› ve Ermenistan’la imzalananprotokoller gibi konularda mecliste dile getirilen elefltiri ve uyar›lar bu kitab›n konusunu oluflturuyor. OnurÖymen, d›fl politika alan›nda yaflananlar hakk›nda tarihe not düflüyor. Ayn› zamanda ulus olarak en gün-cel konularda tarihsel uyar›larda bulunuyor.

EM‹N ÖZDEM‹R, ‹nsan Yüre¤ine Yolculuk (Ankara: Bilgi Yay›nevi, 2012), 296 ss. ISBN 978-975-220-434-8

Emin Özdemir, ‹nsan Yüre¤ine Yolculuk adl› bu denemesel anlat›s›nda, okurlu¤unu yazarl›¤›yla dabesleyerek, baflka yazarlar›n ›s›tt›¤› yolda gördüklerini, gözlemlerle, yorumlarla, düflünsel ve düflsel üre-timlerle, filmlere de göndermeler yaparak aktar›yor bize. Kitab›nda yüzlerce kifliden söz eden Özdemir, buyolculukta kimlerle karfl›laflm›yor? M›s›r, Mezopotamya fliirlerinden bafll›yor ifle. Ard›ndan ötekiler geli-yor: Homeros, Dede Korkut, Sapho, Turquato Tasso, Hayyam, Karacao¤lan, Montaigne, Cervantes, Sha-kespeare, Balzac, Dostoyevski, Tolstoy, Turgenyev, Stendhal, Kafka, Rilke, Çehov, Gorki, Steinbeck, Fa-ulkner, Hamsun, Pessoa, Céline, Borges, Mârquez, Saramago, Nâz›m Hikmet, Canetti, Yaflar Kemal. Öz-demir, bu ozanlarla, düflünürlerle, yazarlarla, çal›flma odas›n›n mütevaz› masas›nda yan yana geliyor, soh-bet ediyor, insanlar aras›nda gittikçe yay›lan duygu yoksunlu¤u konusunda tart›fl›yor onlarla, anlat›lardansözün can› olabilecek bölümleri, düflünceleri öne ç›kararak, üzerinde durulmas› gereken evrensel sorunla-r› sezdiriyor.

131NEW BOOKS

HALUK ÖZDEM‹R, Avrupa Mant›¤›: Avrupa Bütünleflmesinin Teori ve Dinamikleri (‹stanbul: Bo¤aziçi Üni-versitesi Yay›nevi, 2012), 432 ss. ISBN 978-605-423-892-7

Avrupa mant›¤›, ‹kinci Dünya Savafl›’ndan sonra Avrupa bütünleflmesini do¤uran ve gelifltiren dü-flünce biçimidir. Bu zihniyet, savafl sonras› dönemin özgün koflullar›nda ortaya ç›km›fl ve günümüz Avru-pas›’na flekil vermifltir. fiüphesiz Avrupa’da bu mant›¤› paylaflmayan ve karfl› olanlar da vard›r. Dolay›s›y-la bu düflüncenin tüm Avrupal›lar› ve tüm dönemleri kapsad›¤› söylenemez. Hatta Avrupa mant›¤›, yineAvrupa ürünü olan ›rkç›, faflist ve sömürgeci fikirlerden bir kopufltur ve onlar› unutma yöntemidir. Unut-mak ve yeni bir fleyler infla edebilmek için yeni hedefler koyma ve yeni meflgaleler bulma aray›fl›d›r. Bumant›k anlafl›lmaks›z›n, tarih boyunca birbirine karfl› ac›mas›zca savaflm›fl olan Almanya ve Fransa’n›n ay-n› çat› alt›nda bir araya gelmeleri bize anlams›z gelebilir. Radikal de¤iflimlere iflaret eden önemli geliflme-ler, anlams›z çeliflkiler gibi görünebilir. Yine daha 20 y›l önce ba¤›ms›zl›k ve egemenlik u¤runa kan dö-ken, soyk›r›m ve katliamlar yapan eski Yugoslav Cumhuriyetlerinin, u¤runa bu kadar günaha girdikleriegemenlik ve ba¤›ms›zl›klar›n› nas›l ve neden AB’ye devretmeye çal›flt›klar›n› da anlayamay›z. Bu kitap,Avrupa bütünleflmesinin dinamiklerini ve onu do¤uran mant›¤› gün ›fl›¤›na ç›karmaktad›r.

OKTAY ÖZEL, Dün Sanc›s› (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, 2012), 184 ss. ISBN 978-975-333-279-8

Dün Sanc›s›, Türkiye’de genel tarih alg›s›n›n oldu¤u kadar, tarihçilik mesle¤i ve tarih yaz›m›n›nda zorunlu bir alan oldu¤unu kabul ederek söze bafll›yor. Oktay Özel, Türkiye’deki tarihçilik prati¤ini ta-rihsellefltirmeye giriflirken asl›nda bugüne ayna tutuyor. Tarihçiyi, tarihsel bilginin içinde üretildi¤i gün-cel/tarihsel ortam› analizinin merkezine yerlefltiriyor. Kendi ifadesiyle, tarihçili¤in oda¤›ndaki öznenin,yani tarihçinin ifl yapma tarz›na, kavramsal donan›m› ve terminolojisine, güncelle, siyaset kurumuyla venihayet devletle kurdu¤u tehlikeli ontolojik-pragmatik iliflkiye, bu ba¤lamda kulland›¤› bilimd›fl› dilinideolojik keskinli¤i ve fliddetine yak›ndan bak›yor. Sanc›n›n esasen meslek eti¤inin, tarihsel bilginin de-mokratik ve ço¤ulcu do¤as›n›n, çoklu okuma yöntemlerinin meflrulu¤unun unutulmas›ndan kaynakland›-¤›n› ileri sürüyor ve meslektafllar›n› yapt›klar› iflin do¤as›na dair düflünmeye, temel ilkeleri hat›rlamayadavet ediyor. Ancak Özel, her koflulda zor olana talip olarak kolay(c›) bir çözümün olmad›¤›n› da göste-riyor. Di¤er yandan, Dün Sanc›s› flafl›rt›c› derecede iyimser bir kitap. Çünkü Türkiye’de akademik tarih-çili¤in bütün marazi ve yap›sal sorunlar›yla asl›nda kurulufl devrini tamamlad›¤›n›, kendini sessizce do-¤as›na daha uygun koflul ve temellerde yeniden kurmakta oldu¤unu düflünüyor. Ancak bu k›r›lgan biriyimserlik; çünkü yazar, bu y›k›l›fl ve yeniden kuruluflun kendi sorunlar›yla birlikte gelece¤inin ve gel-mekte oldu¤unun da fark›nda. Sanc›, alan›nda flimdiden temel okumalar aras›na girmifl bir baflvuru kita-b›. Dün Sanc›s›, söyleyecek sözü olan ve sözünü etkili bir flekilde söyleyen çok yönlü bir hesaplaflma, kes-kin bir manifesto. Tarihçiler, tarih ö¤rencileri ve tarih merakl›lar› için vazgeçilmez bir çal›flma. Ama ençok da, tarihte, tarihçilikle sadece kullan›m de¤eri üzerinden araçsal iliflki kuran siyaset kurumu mensup-lar› için gerekli.

MEHMET ÖZGER, Türk Roman›’nda 12 Eylül (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›, 2012), 256 ss. ISBN 978-975-256-365-0

Türk Roman›’nda 12 Eylül, bizleri bir dönemin çalkant›l› yap›s›n›n yan› s›ra ideolojik kamplafl-malar›na, fliddetin co¤rafyas›na götürüyor. 12 Eylül belle¤inin, edebiyatta yeniden inflas›n› tart›flan Meh-met Özger, dönemin siyasal yönelimlerini, yans›malar›n› romanlar arac›l›¤›yla okura sunuyor. Bir alt tür

132 YEN‹ K‹TAPLAR

olarak okunabilecek romanlar›n dönemsel ve kültürel okumalar›n› yans›tan çal›flma, Tar›k Bu¤ra’danBilge Karasu’ya; Latife Tekin’den ‹brahim Y›ld›r›m’a; Ali Teoman’dan Zülfü Livaneli’ye pek çok ro-manc›n›n ideolojik yaklafl›mlar›n› eserleriyle birlikte serimliyor. Sa¤ ve sol yaklafl›mlar›n belirgin bi-çimde flekillendirdi¤i romanlar›n incelendi¤i çal›flma, ayn› zamanda bireyin ideoloji ve iktidarla iliflki-sini vermesi aç›s›ndan dikkate de¤er. Türk Roman›’nda 12 Eylül, yak›n döneminin zihinsel yap›s›n›, ide-olojik belirlemelerini en önemlisi fliddetin yak›n tarihini edebiyat metinleri arac›l›¤›yla yeniden günde-me getiriyor.

GEOFFREY PARKER, JAY WINTER ve MARY R. HABECK, 1. Dünya Savafl› ve 20. Yüzy›l (‹stanbul: Türkiye ‹flBankas› Kültür Yay›nlar›, 2012), 368 ss. ISBN 978-605-360-634-5

Üzerinden neredeyse bir yüzy›l geçmesine karfl›n, I. Dünya Savafl›’n›n nedenleri, niteli¤i ve miras›bugün hâlâ hararetli tart›flmalara konu oluyor. Tarihteki bu ilk topyekûn savafla dair kültürel referanslar bu-güne dek gücünden hiçbir fley yitirmedi. 1914 y›l›nda fitili atefllenen büyük ideolojik ve ulusal çat›flmalar,savaflan devletlerde muazzam bir de¤iflimi harekete geçirmiflti. Etkileri 20. yüzy›la yay›lan ve damgas›n›vuran bir de¤iflimdir. Almanya’n›n k›tan›n hâkimiyetini ele geçirmesinin önüne geçmek için savafltan bafl-ka yol yok muydu? ‹tilaf Devletleri’nin pek yard›m etmemesi sonucunda Rusya’n›n 1917’de yenilmesi vebu yenilginin Bolflevik Devrimi’nin önünü açmas› m› daha kötüydü? Yoksa olas› bir Alman zaferi mi? As-kerler teknolojik savafl›n yeni gerçekli¤i karfl›s›nda nas›l tepki vermiflti? Savafl sürüncemede kal›rken, Al-manya’daki sosyalistler nas›l bir saikle pasifizme yöneldiler? Savafl›n sömürgecilik, 1920’lerin diplomasi-si, savaflla ilgili ulusal mitoslar›n yükselifle geçmesi üzerindeki etkileri nelerdi? Bu kitaba katk›da bulunanyazarlar askeri tarih, uluslararas› tarih ve kültür tarihini bir araya getiren çok genifl bir literatürden yarar-lanarak, 20. yüzy›l›n bütününü kavray›fl›m›z aç›s›ndan genel bir çerçeve sa¤layan bir I. Dünya Savafl› ana-lizi sunuyorlar.

HAYRETT‹N PINAR, Bab›âli ve H›div ‹smail: Tanzimat Döneminde ‹ktidar›n S›n›rlar› (‹stanbul: Kitap Ya-y›nevi, 2012), 186 ss. ISBN 978-605-105-098-0

Sultan II. Mahmut’un saltanat› s›ras›nda iki defa isyan eden Mehmet Ali Paflan›n, Osmanl› varl›¤›-na yöneltti¤i tehdit, Avrupa devletlerinin yard›m›yla gündem d›fl›na itilebildi ancak paflan›n b›rakt›¤› mi-ras, 19. yüzy›l boyunca M›s›r›, Osmanl› Devletinin en hassas bölgelerinden biri haline getirdi. 1863’te H›-div ‹smail’in M›s›r valili¤ine getirilmesi ile birlikte Mehmet Ali Paflan›n merkezi otoritenin kontrolü d›fl›-na ç›kma hevesi, bambaflka bir program ile yeniden hayat buldu. H›div ‹smail’in, dedesinden kalan an›la-ra samimi bir itaatle hizmet ederek ba¤›ms›zl›k ya da en az›ndan ‹stanbul’un gözetiminden kurtulmak u¤-runa att›¤› her ad›m, Tanzimat Dönemi boyunca Osmanl› iktidar›n›n esas aktörü konumuna yükselen Ba-b›âli taraf›ndan yak›ndan izlendi ve kontrol edilmeye çal›fl›ld›. Âlî Paflan›n deyifliyle, Osmanl› Devletininyaflamaya devam etmesi için vazgeçilmez öneme sahip olan M›s›r›n, H›div ‹smail’in hayalindeki gibi ba-¤›ms›z bir devlete dönüflmesini engellemek ad›na her türlü gayret gösterildi. Nitekim Bab›âli, M›s›r› fedaetmemek için Avrupa devletleriyle mücadele etmeyi de göze alarak sahip oldu¤u bütün diplomatik hüner-leri sergilemifl ve H›div ‹smail’in merkezi otoriteye ba¤l›, s›radan bir vali oldu¤unu ispat etme kararl›l›¤›n-dan vazgeçmemifltir. Dolay›s›yla Bab›âli’nin, H›div ‹smail ile 1860l› y›llar boyunca giriflti¤i mücadele, Os-manl› ›slahat ça¤›n›n temel esprisini oluflturan merkezileflme refleksini gösterdi¤i gibi Osmanl› diplomat›-n›n siyaset üretebilme yetene¤ini de berrak hale getirmektedir.

133NEW BOOKS

ADAM PRZEWORSKI, Kapitalizm ve Sosyal Demokrasi [çeviren Naim Ataba¤soy, Funda Çoban] (‹stanbul:Phoenix Yay›nevi,2012), 416 ss. ISBN978-605-465-701-8

Kapitalizm ve Sosyal Demokrasi, Bat›l› liberal demokratik ülkelerdeki iflçi s›n›f›n›n neden çok s›n›fmerkezli, ekonomik aç›dan reformist (sosyal demokrat) partiler taraf›ndan örgütlendikleri ve örgütlenmek-te olduklar› sorusundan hareketle, sosyalist hareketin, sosyal demokrasi deneyimlerinden ç›karabilece¤idersler olup olmad›¤›n› sorguluyor. Bunu yaparken hem sosyal demokrasiye hem de sosyalist harekete ilifl-kin elefltirel ve çarp›c› tespitler de yapan Kapitalizm ve Sosyal Demokrasi, solun sadece bir özgürleflmegücü olarak vaadini de¤il, ayn› zamanda seçimlerde bir alternatif olarak özgünlü¤ünü de yitirmifl gibi gö-ründü¤ü bugün, bu açmazdan kurtulman›n yolunun, yeni toplumsal hareketler ve dinamiklerle de bütün-leflmekten geçti¤ini iddia ediyor.

MUSA QASIMLI, SSCB-Türkiye ‹liflkileri [çeviren Abdülkerim Üregen] (‹stanbul: Kaknüs Yay›nlar›, 2012),464 ss. ISBN 978-975-256-351-3

SSCB-Türkiye iliflkilerinde 70’li y›llar›n sonundan itibaren yeniden gerileme ortaya ç›kt›. Buna yolaçan faktörler nelerdi? Afganistan’a Sovyet askeri müdahalesi karfl›l›kl› iliflkilere nas›l etki etti? Mevcutduruma niçin yeni so¤uk savafl deniliyor? Yolunda olmayan Sovyet-Türk iliflkileri’nin karakteristik yönle-ri nelerdi? K›br›s problemi karfl›l›kl› iliflkilere nas›l etki etti? SSCB Karadeniz bo¤azlar› konusunu nedenyeniden gündeme getirdi? 12 Eylül 1980 darbesi karfl›l›kl› iliflkilere nas›l etki etti? Taraflar birbirlerine kar-fl› gizli savafl› nas›l yürütüyorlard›? Bulgaristan Sovyet-Türk iliflkilerine nas›l etki ediyordu? ErmenistanSSCB liderleri merkez karfl›s›nda tarihte hiçbir zaman olmayan uydurma “Ermeni soyk›r›m›” ve Azerbay-can’a karfl› as›ls›z toprak iddialar›n› nas›l ileri sürüyorlard›? Bunlar›n aras›nda iliflki var m›yd›? Sovyet li-derlerinin bu as›ls›z iddialara yaklafl›m› ne idi? Mehmet Ali A¤ca’n›n Papa II. John Paul’a karfl› suikastgerçeklefltirmesi Sovyet-Türk iliflkilerinde gündeme geldi mi? Körfez krizi Sovyet-Türk iliflkilerine nas›letki etti? ‹ki ülkenin yak›nlaflmas›nda Azerbaycan hangi rolü oynuyordu? Sovyet lideri Mihail GorbaçovSovyet Türk Cumhuriyetlerinin liderlerine neden güvenmiyordu? Bu ve baflka sorulara Azerbaycan, Rus-ya, Türkiye, Gürcistan arflivlerinde uzun y›llarca “çok gizli”, “gizli” ve “hizmete özel” damgalar› ile koru-nan belgelerine, ABD D›fliflleri Bakanl›¤›’n›n ve Merkezi ‹stihbarat ‹daresinin bas›l› belgelerine, Ermenis-tan kaynaklar›na dayal› olarak yaz›lm›fl monografide cevap veriliyor. Yararlan›lm›fl olan kaynak ve eserle-rin nerede ise tamam› bilim dünyas›n›n dikkatine ilk kez sunuluyor.

GERTRUDE REINISCH, Hayaller Kervan›: Wanda Rutkiewiczin Yaflam› [çeviren Nedim Sipahi] (‹stanbul:Homer Kitabevi ve Yay›nc›l›k, 2012), 302 ss. ISBN 978-994-448-346-9

Nedim Sipahi: “Wanda Rutkiewich’in yaflam› salt bir kad›n da¤c›n›n hayat hikâyesi de¤il. Ayn› za-manda özgürlü¤ü ve hayalleri u¤runa tüm güçlüklere direnmesini bilen bir kiflilikte flekillenen azmin, tut-kunun ve iradenin özgün bir duruflu, bir meydan okuyuflu. Onu ilk kez Polonyal› efsane da¤c› Jerzy Ku-kuczka’n›n “Benim Dikey Dünyam” adl› kitab›n› çevirirken tan›m›flt›m. Hayaller Kervan›’n› okudu¤um-da yaflad›¤›m heyecan ve duydu¤um hayranl›k, onu ülkemin insanlar›yla da tan›flt›rmaya zorlad› beni. Birkad›n olarak, erkeklerin egemen oldu¤u bir alanda, yaflam›n› da¤lara olan sevdas› üzerinden kendi elleriy-le kurgularken, ac›y› ve mutlulu¤u dengeleyebilme ad›na verdi¤i ödünsüz u¤rafl, kimimize bir ›fl›k olabi-lirdi. Wanda, kendi iç dünyas›ndaki f›rt›nalara karfl›, t›rmand›¤› yüksek zirvelerin sert ve so¤uk iklimindesakin bir liman ar›yordu bir bak›ma. Yaflad›¤› çeliflkilerin çözümü de, çözümsüzlü¤ün sarmal›nda yitip git-

134 YEN‹ K‹TAPLAR

mekti belki. Her fleye karfl›n hayat çizgisini özgür iradesiyle ve kendi gücüyle çizmesi, sayg›y› ve hat›rlan-may› fazlas›yla hak ediyordu. Wanda Rutkiewich’in hayat›n›n dolambaçl› ve çetin rotas›yla, kad›n ya daerkek olal›m, her birimizin yaflam kervan›n›n oluflturdu¤u farkl› izler, zaman zaman kesiflmekte ister iste-mez. Onun gibi hayallerinin peflinden özgürce gidebilme cesaretini gösterebilenlerse, menzili hepimiz içindaha ötelere tafl›yacaklar. Hayaller kervan› hep ilerleyecek. Wanda gibi yürekli insanlar›n an›lar›, bu ker-van›n hep en önünde yürüyecekler. Hayalleri da¤lar›n özgür doruklar›ndan yolumuzu ayd›nlatarak... Buçeviri, ülkemin tüm kad›nlar›na arma¤an olsun.”

GERWALD ROCKENSCHAUB, 4 to 2 Floors (‹stanbul: Homer Kitabevi ve Yay›nc›l›k, 2012), 42 ss. ISBN978-994-448-344-5

Dr. Necmi Sönmez diyor ki: “Gerwald Rockenschaub, 1980’lerde uluslararas› sanat etkinliklerin-de ismini duyuran yarat›c› bir sanatç› olarak, Pop, Tasar›m ve Kulüp Kültürü (club culture) gibi kavram-lar› bir araya getiren ifllerinde, (crossover olarak da tan›mlanan) disiplinleraras› iliflkileri sorgulayan ön-cülerinden biri olarak yorumlanmaktad›r. Çal›flmalar›n› Berlin’de sürdüren sanatç›y› ne bir ressam, ne birheykelt›rafl ne de yeni medya sanatç›s› olarak tan›mlamak mümkündür. Çünkü Rockenschaub, sanat›n ya-n› s›ra müzik, tasar›m gibi di¤er yarat›c› ifllerle de yak›ndan ilgilendi¤i için, çal›flmalar›n›n tamam›ndafarkl› görsellikleri bir tür kolaj esteti¤iyle yan yana getirerek, farkl›, bir ç›rp›da tan›mlanmas› mümkün ol-mayan bütünlükler kurar. Bu bütünlüklerin bir tür “Rockenschaub Gezegeni” olarak tan›mlamak yanl›flolmaz. Sanatç›n›n Borusan Contemporary için gelifltirmifl oldu¤u proje, her fleyden önce ‘RockenschaubGezegeni’nin ‹stanbul’daki yorumu olarak ele al›nabilecek özelliklere sahiptir. Bu sergi projesini ve so-nuçlar›n› ele almadan önce belirtilmesi gereken, sanatç›n›n her türlü kültürel karakter ve kimlikten uzak,kelimenin tam anlam›yla evrensel kodlar üzerine kurarak gelifltirdi¤i sanatç› kimli¤i, izleyicilere farkl›görselliklerin kap›lar›n› fazla ipucu vermeden aralayan bir kimli¤e sahip oldu¤udur. Hiç kuflkusuz bir sa-natç›n›n çal›flmas›n› yorumlarken, onun gelifltirmifl oldu¤u çerçeveden hareket etmek bir zorunluluktur.‹zleyicileri sadece görsel kalitelere yöneltmek için, çal›flmalar›na isim vermekten bile özellikle kaç›nanbir sanatç› karfl›s›nda oldu¤umuz düflünüldü¤ünde, ne kadar güçlü bir anlat›m sorunuyla karfl› karfl›ya ol-du¤umuz anlafl›l›r.”

CHRISTIAN RUBY, Siyaset Felsefesine Girifl [çeviren Aziz Ufuk Y›ld›r›m] (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›,2012), 160 ss. ISBN 978-975-051-071-7

Siyaset felsefesi, tarihi boyunca farkl› analiz perspektiflerinden ve referans noktalar›ndan beslene-rek bir söz da¤arc›¤› meydana getirmifltir. Yaln›zca siyaset alan›nda haz›rlanm›fl çal›flmalar› anlamak içinde¤il, ayn› zamanda gündelik yaflam›n siyasi yüzünü daha iyi kavramak ve bir siyasi aktör olarak etkin ola-bilmek için de bu söz da¤arc›¤›na hâkim olmak büyük önem tafl›r. Tarihsel dönemleri s›ras›yla ele alan bukitap, siyaset felsefesi birikimini oluflturan olaylar› ve olgular›, kaynaklar›na inerek inceliyor. Kitab›n herbölümü siyaset felsefesinin bir dönemine odaklan›yor: Yunan felsefesinde siyaset alan›n›n sahip oldu¤usayg›nl›¤› vurgulayan Christian Ruby, Ortaça¤ teolojisinde kilisenin siyasetle iliflkisini ortaya koyuyor. Ar-d›ndan 16.-18. yüzy›llarda modernitenin ve irade arac›l›¤›yla birli¤in ortaya ç›k›fl›n› inceleyen yazar, 19.yüzy›lda siyaset ile tarihsel güçlerin iliflkisine e¤iliyor ve 20. yüzy›lda gerçekleflen siyasal›n afl›nmas› sü-recini de¤erlendiriyor. Bat› siyaset felsefesinin yol iflaretlerini günümüzün koflullar›yla iliflkisi içinde gör-mek isteyen okurlara ve iktidar, devlet ya da toplumsal yaflam konular›nda çal›flan ö¤rencilere eski tart›fl-malardan faydalanma imkân› sunan bir kaynak.

135NEW BOOKS

SERP‹L SANCAR, Türk Modernleflmesinin Cinsiyeti (‹stanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 339 ss. ISBN 978-975-051-097-7

Eril modernleflmenin önemli bir boyutu, yeni modern kad›n temsillerini cinsiyetsizlefltirmesidir.Muhafazakâr modernleflme gözlü¤ünden bak›nca, kad›nlar›n cinsel ahlak aç›s›ndan yarg›lanamayacaklar›bir aseksüel kamunun varl›¤› gerekliydi. Muhafazakâr modernleflmenin kabul etti¤i kamusal kad›nl›k ço-¤u aristokratik gelenekte oldu¤u gibi kad›nlar› cinsellik sahibi olarak de¤il toplumsal geliflime adanm›fl,cinsiyetsiz bedenler olarak konumland›. Toplumsal amaçlar için seferber edilecek sosyal kimlikler inflaedebilme (ve erkek odakl› cinsiyet rejimlerinin otoriter siyasal rejimlerle eklemlenme) stratejisi olarak butarz›n baflar›l› bir örne¤i de Türkiyede yafland›. Serpil Sancar, tarihsel olarak kad›nlar›n d›flland›¤›, cinsi-yetçi politikalar›n belirginleflti¤i ve cinsel ahlak›n s›n›rlar›n›n çizildi¤i bir tarih anlat›yor bize. Feminist birtarih okumas› bu? Yazar, muhafazakâr modernleflmenin paranoyalar›n› ve orta s›n›f Türk ailesinin nas›l in-fla edildi¤ini tart›fl›yor. Beklentiler ve hayal k›r›kl›klar›, flikâyet ve serzeniflleri resmediyor.

NECDET SARAÇ, Farkl› Çizgi: Alevilik Sol ve Avrupa Yaz›lar› (‹stanbul: Cem Yay›nevi, 2012), 224 ss.ISBN 978-975-406-910-5

Makalelerden oluflan Farkl› Çizgi yaklafl›k 10 y›ll›k bir döneme farkl› bir bak›fl aç›s› ile ›fl›k tutu-yor. Kitap bir anlam›yla, hem Türkiye, hem de baflta Almanya olmak üzere Avrupa’daki Alevi ve sol ha-reketinin de k›sa bir tarihini içeriyor. Ayr›ca kitapta yer alan “Portreler”, “Alevi profili”, “Avrupa ve Al-manya” gibi bölümler bir baflka bak›fl› ortaya koyuyor. “Mad›mak” bölümü ise “müze” talebinin nas›l bafl-lad›¤›ndan nereye geldi¤imizin bir aynas› oluyor.

VURAL SAVAfi, Ça¤dafllaflman›n Tek Yolu Devrimci Hukuk (Ankara: Bilgi Yay›nevi, 2012), 480 ss. ISBN978-975-220-438-6

Azgeliflmifl ve yar› sömürge durumuna getirilmifl bir ‹slam ülkesinde; Dünya tarihinde efline bir da-ha rastlanamayacak flekilde ça¤dafllaflma ve demokratikleflmenin önünü Türk Hukuk Devrimi açm›flt›r. La-ik Türkiye Cumhuriyeti’nin çökmesi ve paramparça olmas›yla sonuçlanaca¤›, akl› bafl›nda olan vatandafl-lar›m›zca giderek daha iyi anlafl›lan emperyalizm güdümlü “Karfl› Devrim”e dur diyebilmek; Kemalizm’inve Türk Hukuk Devrimi’nin genifl kitlelere daha iyi anlat›labilmesi ve benimsetilmesiyle mümkündür. Buçal›flma, bu amac›n peflinden gidenlere katk› sa¤lamak amac›yla kaleme al›nm›flt›r.

AHMED GÜNER SAYAR, Terence W. Hutchison (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 283 ss. ISBN 978-975-437-913-6

‹ktisat okumaya bafllayan hemen her talebe gibi ben de, kurgulanm›fl teorileri do¤ru kabullenmek-ten öte, bunlar›n çat›flmas›n›n yaratt›¤› s›k›nt›y› pek duymadan, ‹stanbul Üniversitesi ‹ktisat Fakülte-si’ndeki ö¤rencilik günlerimi sürdürdüm. Gerçi o y›llar, 1964-1968 aras›, Fakülte’de bir kenarda toplan-m›fl masum talebe hareketleri, iktisadî bir sistem de¤iflikli¤ini dile getirmekteydi. Tribünden sahaya ba-kan bir seyirci misali, oynanan oyunu de¤erlendirmenin ötesinde kald›m. Fakültede sevdi¤im hocalar›mvard›, ama ne onlar›n düflüncelerinin takipçisi, ne de bir iktisadî sistemin müfrit bir taraftar› olmam gibiflahsî bir meselem yoktu. Hayat nehrim, o tarihten sonra, ‹ngiltere’de Birmingham Üniversitesi’nde akt›.

136 YEN‹ K‹TAPLAR

Orada yüksek lisans tahsilimi sürdürürken, Profesör Terence Wilmot Hutchison’un ö¤rencisi oldum.Kendisinin vermekte oldu¤u iktisadî düflünce tarihi derslerine kat›ld›m, ayr›ca dan›flman›m oldu¤u içinonun nezaretinde bir yüksek lisans tezi haz›rlad›m. Yukar›da Ö. C. Sarç’tan aktard›¤›m sat›rlar benimT.W. Hutchison’dan elde etti¤im ilk intiba ile örtüflüyordu. Bir büyük iktisat bilgininin ö¤rencisi olmufl-tum. Gerçekten de, kafas› inceden inceye planlanm›fl, s›ra d›fl›, muhteflem bir iktisat ustas›, akl-› küll veakl-› selim sahibi bir insandan, dogmatizme saplanmadan, etkilenmemek imkâns›zd›. Akademik bir dü-rüstlük içerisinde verdi¤i derslerini, hususi sohbetlerimizde iktisad›n büyük isimlerini bir iki f›rça darbe-siyle ters yüz etmesini unutam›yorum.

JOAN WALLACH SCOTT, Örtünmenin Siyaseti [çeviren Merve Tabur] (‹stanbul: Bo¤aziçi Üniversitesi Ya-y›nevi, 2012), 206 ss. ISBN 978-605-423-889-7

Frans›z hükümeti, 2004 y›l›nda, dine ait çarp›c› simgelerin devlet okullar›nda kullan›m›na dair biryasak bafllatt›. Yasak herkese yönelik olsa bile, Müslüman k›zlar›n kulland›¤› baflörtüsünü hedefliyordu.Yasak taraf›nda yer alanlar Fransa’n›n seküler liberal de¤erlerini savunuyor ve baflörtüsünü ‹slam’›n mo-derniteye karfl› direniflinin bir sembolü olarak yorumluyorlard›. Örtünmenin Siyaseti, bu bak›fl aç›s›n› ha-raretli bir tart›flmayla çürütmektedir. Toplumsal cinsiyet araflt›rmalar›n›n öncüsü Joan Wallach Scott, sözkonusu yasan›n, Fransa’n›n eski kolonilerinin tebaalar›n› gerçek vatandafllar olarak entegre etme sürecininbaflar›s›zl›¤›n›n bir göstergesi oldu¤unu öne sürmektedir. Scott, yasan›n ard›ndaki ›rkç›l›¤›n uzun tarihininyan› s›ra Müslümanlar›n asimilasyonuna yönelik ideolojik engelleri de incelemektedir. Tart›flman›n kalbin-de yatan cinselli¤e yönelik yaklafl›mlardaki çeliflkileri ortaya koymakta; yasa¤›n Frans›z savunucular›n›ncinsiyet konusundaki aç›kl›¤› normalli¤in, özgürleflmenin ve ferdiyetin bir ölçütü olarak gördüklerini bu-na karfl› baflörtüsü ile ima edilen cinselli¤in örtülmesini, Müslümanlar›n asla gerçek Frans›zlar olamayaca-¤›n›n bir kan›t› olarak gördüklerine dikkat çekmektedir. Scott, yasan›n dini ve etnik farkl›l›klar› uzlaflt›r-maktan öte, bilakis söz konusu farkl›l›klar› daha da keskinlefltirdi¤ini belirtmektedir. Homojenlik hususun-daki diretmenin Fransa veya genel olarak Bat› için art›k mümkün olmad›¤›n› göstermekte ve bunun “me-deniyetler çat›flmas›” denilen gerilimlerin kökenini oluflturdu¤unu öne sürmektedir. Örtünmenin Siyasetifarkl›l›klar›m›z› ortak bir zeminde infla eden, farkl›l›klar› kuflatan, onlar› bask›lamayan, toplumsal uyumiçin onlar› tan›yan yeni bir toplumsal vizyon ça¤r›s› yap›yor.

BERT A. SEGAL, Mit (‹stanbul: Dost Kitabevi, 2012), 188 ss. ISBN 978-975-298-468-4

Son birkaç yüzy›l boyunca mit alan›nda yap›lm›fl çal›flmalar› temel alan bu inceleme, özünde disip-linleraras› bir soruflturma olarak de¤erlendirilebilir. Antropoloji, sosyoloji, psikoloji, edebiyat elefltirisi,felsefe ve dinler tarihi kitab›n omurgas›n› oluflturuyor. Mit’in kökeni, anlam› ve ifllevi konusunda sorulansorular ba¤lam›nda tüm bu araflt›rma disiplinleri bir araya geliyor.

DONALD SOMMERVILLE, II. Dünya Savafl›: Resimli Harp Tarihi (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Ya-y›nlar›, 2012), 256 ss. ISBN 978-605-360-448-8

Kitap ayr›nt›l› bir II. Dünya Savafl› tarihi. I. Dünya Savafl›’n›n sonucundan ve Nazi kuvvetlerininAvrupa’n›n dört bir yan›na yay›l›fl›ndan Barbarossa Harekât›’na, Kuzey Afrika’daki muharebelere ve Pa-sifik’teki savafla kadar, tüm savafl alanlar›nda keflfe ç›k›l›yor. Kilit önem tafl›yan çarp›flmalar, çat›flman›n

137NEW BOOKS

nas›l ilerledi¤ini gösteren ayr›nt›l› haritalar ve savafl planlar› eflli¤inde irdeleniyor. Silahlara ayr›lan bölüm-ler, savafl›n sürdürülmesini sa¤layan bafll›ca mekanizma ve taktikleri içeriyor. Kutular içinde aktar›lan te-mel verilerin yan› s›ra savaflta kilit roller üstlenen komutanlar ve liderlerle ilgili bilgiler, muharebelerin so-nuçlar›n› ve silah istatistiklerini bir bak›flta görmemizi, önemli siyasi ve askeri liderleri yak›ndan tan›ma-m›z› sa¤l›yor.

SALAHI R. SONYEL, Kayg›l› Y›llar: Gizli Belgelerle Kurtulufl Savafl›n›n Perde Arkas› 1918-1923 (‹stanbul:Remzi Kitabevi, 2012), 480 ss. ISBN 978-975-141-536-3

Osmanl› topraklar›nda üstünlük, etki ve ç›kar sa¤lamak için yar›flan ve çat›flan yay›lmac› devletler,Büyük Savafl’tan yenik ç›kan ‹stanbul Hükümeti’ne Mondros Antlaflmas›’n› dayatm›fllard›. Amaç Anado-lu’nun iflgali ve Türklerin geldikleri bölgeye, Orta Asya’ya sürülmesiydi. Sevr Antlaflmas›’yla ise can çe-kiflen Osmanl› Devleti’ne son darbenin vurulmas› planlanm›flt›. Ancak Türk ulusal güçleri, korkunç bir teh-dit oluflturan bu oldu bittiye karfl› halk› coflturarak direnifli bafllatacakt›. Anadolu’da yaflanan bu kayg›l› y›l-lar›, gizli ‹ngiliz belgelerine dayanarak ele alan Salâhi Sonyel’in yeni araflt›rmas›, yak›n tarihimize ›fl›k tu-tuyor.

ERDEM SÖNMEZ, Ahmed R›za: Bir Jön Türk Liderinin Siyasi-Entelektüel Portresi (‹stanbul: Tarih Vakf›Yurt Yay›nlar›, 2012), 176 ss. ISBN 978-975-333-286-6

On dokuzuncu yüzy›l›n meflrutiyetçi hareketlerinin önde gelen isimleri aras›nda di¤erlerinden belir-gin flekilde ayr›lan bir isim vard›r: Nam›k Kemal’den 18 yafl küçük, Enver Pafla’dan 23 yafl büyük olan buisim, Yeni Osmanl›lar ile ‹ttihatç›lar aras›ndaki Jön Türk kufla¤›n›n en önemli mensuplar›ndan biri olanAhmed R›za’d›r. Yeni Osmanl›lar›n siyasal tasar›lar›n›n sonraki kuflaktaki tafl›y›c›s› olan Jön Türk hareke-tinin birçok bak›mdan bafl ideolo¤u olmas› ve mutlak›yetçi II. Abdülhamit idaresine karfl› verdi¤i uzun so-luklu mücadele, yaflam› boyunca ad›yla birlikte an›lacak büyük bir sayg›nl›k ve ünü de beraberinde getir-mifltir. I. Jön Türk Kongresi’nde iki ana gruptan birinin lideri pozisyonundad›r. Meflrutiyet’in ilan›ndansonra ise yap›lan törenlerde “hürriyetçilerin babas›” olarak karfl›lan›r. Hayat›n›n belirli dönemlerinde gö-rüfl ayr›l›klar› nedeniyle geri çekilen ya da yer yer siyaseten etkisiz b›rak›lan Ahmed R›za’n›n yaflam› mefl-rutiyet hareketinin erken ve geç dönemlerinden izler tafl›mas› aç›s›ndan da önemlidir. Erdem Sönmez’in buçal›flmas›, son y›llarda farkl› bak›fl aç›lar›ndan kaynaklanan elefltirilere de maruz b›rak›lan Ahmed R›za’y›hayat› ve düflüncelerinden yola ç›karak ele al›rken, ço¤u tek yönlü olan bu elefltirilere yönelik farkl› bir ta-rihsel ba¤lam ve bak›fl aç›s› öneriyor.

ZEEV STERNHELL, MARIO SZNAJDER ve MAIA ASHERI, Faflist ‹deolojinin Do¤uflu [çeviren fiule Çiltafl] (‹s-tanbul: Ayr›nt› Yay›nlar›, 2012), 352 ss. ISBN 978-975-539-688-0

Faflist ‹deolojinin Do¤uflu, ‹srailli bir tarihçi ve dünyan›n önde gelen faflizm uzmanlar›ndan biriolan Zeev Sternhellin en önemli çal›flmas›d›r. Sternhell bu kitapta faflist ideolojinin köklerini ve faflist ha-reketin geliflimini büyük bir titizlikle irdeliyor ve tam bir soya¤ac› ç›kar›yor. Bunu yaparken, gerçek befli-¤i dedi¤i Fransa’daki do¤umundan, ‹talya’da, 1914’ten itibaren milliyetçiler ve fütüristlerle birleflip çiçek-leniflinin izinde, s›rt›n› dayad›¤› toplumsal mitler, yaratt›¤› psikolojik ve ahlaki z›tl›klara kadar, faflizminbütün geliflim aflamalar›n› gözler önüne seriyor.

138 YEN‹ K‹TAPLAR

CENAB fiAHABEDD‹N, ‹stanbul’da Bir Ramazan (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 268 ss. ISBN 978-975-995-308-9

Eski ‹stanbul, flehrin gündelik hayat›, âdet ve gelenekleri; Bo¤aziçi, yal›lar, köflkler, konaklar, se-mai kahveleri, meddahlar ve tulumbac›lar; ‹stanbul’un tarihî semtleri, Bizans’tan kalan surlar, K⤛thaneve Sâdâbâd e¤lenceleri, lâle bahçeleri, Ramazan geceleri ve Direkleraras› gibi konulardan söz edildi¤inis›k s›k duyar›z. Ama bunlar›, hayat›n›n büyük bir k›sm›n›, gerçek kimli¤ini henüz yeni yeni kaybetmeyebafllayan ‹stanbul’da geçirmifl olan Edebiyat-› Cedide döneminin ünlü flairi Cenab fiahabeddin’in eski birgazetenin sararm›fl yapraklar› aras›nda unutulup kalm›fl ‹stanbul’la ilgili yaz›lar›ndan izlemek eski ‹stan-bul’u hat›rlamak ve anlamak isteyen ‹stanbul sevdal›lar› için çok anlaml›d›r. Cenab fiahabeddin’in, kitab›nbirinci k›sm›ndaki “Ramazan Hasb›halleri” bafll›¤›n› tafl›yan makaleleri, 20 May›s ile 18 Haziran 1920 ta-rihleri aras›nda, Anadolu’nun önemli bir k›sm› ile ‹stanbul’un iflgal alt›nda bulundu¤u bir s›rada kalemeal›nm›fl. 1920’de ‹stanbul’da Ramazan ay›, ‹stanbul’un geçmifli, flehrin tabiî ve tarihî güzellikleri, baz› di-nî ve siyasî konularla I. Dünya Savafl›’n›n memlekette açm›fl oldu¤u derin yaralar etraf›nda kaleme al›nanbu yaz›lar›n hemen her sat›r›nda, Cenab fiahabeddin’in zekâs›n›n bütün k›vrakl›¤›n› ve ironisini görmekmümkündür. Toplum hayat›ndaki baz› sosyal de¤iflmelerden de bahsedilen bu makalelerde, Cenab fiaha-beddin’in kendine özgü gözlem ve nükteleri yan›nda, Hâlid Ziya hariç, ça¤dafl› yazarlar›n hiç birinde gö-remedi¤imiz, büyük bir üslûp ustas›n›n Türkçeyi kullanmadaki zarafet ve mahareti de görünüyor. Deyimyerindeyse, Türkçe onun kaleminde, Refik Halit’e kadar baflka hiç bir yazarda göremeyece¤imiz de¤iflikbir tat, bambaflka bir güzellik kazan›yor. Kitab›n ikinci bölümünde ise, yazar›n ço¤u 1922 y›l›nda Peyâm-Sabah gazetesinde olmak üzere yine Ramazan, oruç, iftar ve bayramlar dolay›s›yla yay›mlam›fl oldu¤u onüç makalesi yer al›yor.

CEVAT fiAY‹N, GÜLTEK‹N YILDIZ, Osmanl› Askeri Tarihini Araflt›rmak: Yeni Kaynaklar Yeni Yaklafl›mlar(‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›nlar›, 2012), 168 ss. ISBN 978-975-333-285-9

Birkaç istisna d›fl›nda akademi içerisindeki tarihçilerin kendi iflleri olarak görmeyip uzak durdukla-r› askerî tarih, askerî bilginin yan› s›ra akademik tarihçilik aç›s›ndan yetkin subay askerî tarihçilerin de ye-tifltirilememesi nedeniyle Türkiye’de sahipsiz kalm›fl alanlardan biridir. Özellikle ‹kinci Dünya Savafl›’ylatopyekûnlaflan ve toplumun bütün kesimlerini etkilemeye bafllayan savafl olgusu, bugün dünya akademikdünyas›ndaki e¤ilim do¤rultusunda Türkiye’de de bir sivilleflme sürecine girmifl durumda. Askerî tariharaflt›rmalar› ve ö¤retiminin dünyadaki ve Türkiye’deki mevcut durumu ve gelece¤i hakk›nda metodolojikincelemeleri içeren ve askerî tarihe karfl› uyanan ilginin sürekli k›l›nabilmesi ad›na haz›rlanan bu kolektifkitab›n da bu e¤ilime olumlu bir katk› olaca¤›n› umuyoruz.

B‹LAL N. fi‹Mfi‹R, Lozan Günlü¤ü (Ankara: Bilgi Yay›nevi, 2012), 726 ss. ISBN 978-975-220-437-9

Lozan hakk›nda pek çok fley söylenmifltir. ‹smet Pafla’n›n ifadesiyle, Lozan Konferans›, “Büyük s›-nav” idi. “Milletimizin Avrupa ortas›na davet olundu¤u büyük bir imtihan”d›. Lozan Antlaflmas›, “MilliMücadele’nin sonucunu belirlemifltir.” Bu Antlaflma, “Harbi Umumi’den sonra gördü¤ümüz antlaflmalarlayak›ndan veya uzaktan benzerli¤i olmayan bir antlaflma” idi. Öteki antlaflmalar, galip devletlerin ma¤lupla-ra dayatt›¤›, dikte etti¤i antlaflmalard›. Lozan Antlaflmas› ise, eflit taraflar aras›nda çetin müzakerelerle ha-z›rlan›p imzalanm›fl bir antlaflmayd›. “Tarih yazan tarih yapana sad›k kalmal›d›r” kural›na ba¤l›l›k, Bilal N.fiimflir’in son eseri olan Lozan Günlü¤ü’nü ilgi çekici bir hâle getiriyor. 1922-1923 Lozan Konferans› ve

139NEW BOOKS

Bar›fl Sürecinin belgesel bir kronolojisi olan kitap, Yak›n Türk Tarihinin bu büyük olay›n› gün gün belgele-yerek gözler önüne seriyor. ‹stanbul’daki ‹ngiliz Yüksek Komiseri Rumbold, “Türkiye bir elinde Misak-›Milli, di¤er elinde k›l›çla Lozan’a gidiyor” demiflti; “Sevr Antlaflmas› ölmüfltür, Müttefikler flimdi Misak-›Milli ile bo¤uflmak durumundad›rlar.” Lord Curzon, Misak-› Milli’nin “tam bir negatif” olan bir muht›ra ileLozan’a gidiyordu. Türkiye’nin Misak-› Millisi ile ‹ngiliz muht›ras› Lozan’da k›yas›ya çarp›flacakt›. Görü-nen oydu ki, Lozan Konferans›nda ‹smet Pafla’n›n ifli zor, hem de pek zor olacakt›. Karfl›s›nda, Misak-› Mil-li ile bo¤uflmaya ahdetmifl üç büyük devletle onlar›n müttefikleri, irili ufakl› tam yedi düvel vard›. ‹smet Pa-fla Lozan’da “kelle koltukta” görev yapm›flt›r. Lozan’a var›fl›n›n daha ikinci gününde, 14 Kas›m günü; Pa-fla, defterine flu notu düflmüfl: “Roma’dan Paris’e telefon. Ermeniler suikast için haz›rlanm›fllar.”

PULAT TACAR, Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi’nde Do¤u Perinçek-‹sviçre Davas› Bir Düflünceyi ‹fadeÖzgürlü¤ü Sorunu ve Adil Bellek Talebi (‹stanbul: Kaynak Yay›nlar›, 2012), 264 ss. ISBN 978-975-343-643-4

Bu kitapta, Bat› merkezli Ermeni soyk›r›m› iddias›n› ve ‹flçi Partisi Genel Baflkan› Do¤u Perinçe-kin, bu iddiay› kabul etmemenin suç say›ld›¤› ‹sviçredeki yalan çi¤neme eylemi nedeniyle yarg›lan›p ce-zaya çarpt›r›lmas› davas›n› incelemektedir. Perinçek, 1915’in ac› olaylar›n› de¤il, bunlar›n hukuksal an-lamda soyk›r›m oldu¤u iddias›n› reddetmifltir. Soyk›r›m suçunun varl›¤›n› saptamada, bu konuda herhangibir toplumda oydaflma bulundu¤u sav›n› yeterli saymak, uluslararas› kaos yarat›r. Ermeni soyk›r›m› iddi-as›n› yads›yan çok say›da devlet, kurum ve kifli var. Mahkûmiyet karar›, A‹HS taraf›ndan korunan ifadeözgürlü¤üne ayk›r›d›r.

‹LHAN TEKEL‹, Anlatabildikleri ve Anlatamad›klar›yla Yaflam Öyküleri (‹stanbul: Tarih Vakf› Yurt Yay›n-lar›, 2012), 360 ss. ISBN 978-975-333-281-1

‹lhan Tekeli Toplu Eserlerin 23. kitab›, Tekelinin çeflitli dönemlerde yazd›¤› biyografik yaz›lar› biraraya getiriyor. Bu kitapta, Kadro hareketinin iki önemli ismi Yakup Kadri Karaosmano¤lu ve fievket Sü-reyya Aydemir; Türkiye’nin 1930lu y›llardan 1981 y›l›na kadar ç›kan ilk mimarl›k dergisi Arkitekt’in ku-rucusu Zeki Sayar; Türk sosyolojisinin önemli isimleri Behice Boran, Mübeccel Belik K›ray ve Tans› fien-yap›l›, ve Tekelinin dostlar›, arkadafllar› Nusret H›z›r, Sudi ‹lkorur, Tului Sönmez, Esat Turak, Yi¤it Gü-löksüz ve Tar›k Okyay’›n edebi bir dille yaz›lm›fl yaflam öykülerini okuyacak, bu yaflam öyküleri üzerin-den Türkiye’nin geçirdi¤i de¤iflime tan›kl›k edeceksiniz.

‹LHAN TEKEL‹, Türkiye’de Yaflamda ve Yaz›nda Konutun Öyküsü, 1923-1980 (‹stanbul: Tarih Vakf› YurtYay›nlar›, 2012), 360 ss. ISBN 978-975-333-282-8

Temel insan haklar›ndan bar›nma mefhumunun en önemli bilefleni olan konut, onurlu bir yaflamhakk›n›n gerçeklefltirilmesi için merkezi bir konuma sahiptir. Türkiye gibi, inflaat sektörünün ekonomi içe-risinde çok önemli bir yere sahip oldu¤u bir ülkede toplumun büyük kesimlerinin bu haktan mahrum ol-mas› mazur görülemez. ‹nsanlar›n yaflamlar›nda kendilerini güvende hissetmeleri için konut sorununun çö-zülmüfl olmas› gerekmektedir. Bu nedenle Türkiye’nin hem sosyal hem de ekonomik tarihi bak›m›ndanTürkiye’deki konutun öyküsünü yak›ndan tan›mak gerekir. Tekeli Toplu Eserlerin 24’üncü kitab›nda Cum-huriyet’in ilk y›llar›ndan 1980’lere kadar Türkiye’de konut sorununun de¤ifliminin öyküsünü kurumsal dü-zenlemeler, sektörün performans› ve yaz›n alan›ndaki yans›malar›yla okuyacaks›n›z.

140 YEN‹ K‹TAPLAR

TEOTIG, Bask› ve Harf: Ermeni Matbaac›l›k Tarihi (‹stanbul: Birzamanlar Yay›nc›l›k, 2012), 256 ss. ISBN978-975-615-822-7

Mesrob Mafldots taraf›ndan 412’de yarat›lan Ermeni alfabesinin ve Me¤abart Hagop taraf›ndan1512’de bafllat›lan Ermeni matbaac›l›¤›n›n, Ermeni kültürünün oluflmas› ve geliflmesinde çok önemli etkile-ri olmufltur. Farkl› bir alfabeye sahip olmalar›, Ermenilerin komflu ve egemen kültürler içinde erimeden var-l›klar›n› sürdürmelerine yard›mc› oldu. Matbaa ise birbirinden uzakta yaflayan cemaatler aras›nda ba¤lar›nkorunmas›n› kolaylaflt›rd›. Alfabenin bulunuflunun 1500. ve ilk Ermeni matbaas›n›n 400. y›ldönümüne denkgelen 1912’de haz›rlanan bu kitapta, Venedik’ten ‹stanbul’a, Boston’dan Van’a, Kahire’den Stockholm’e,17 ülkenin 95 flehrinde kurulmufl 462 matbaa hakk›nda bilgi ve önemli Ermeni matbaac›lar›n›n biyografile-ri yer al›yor. Baz› Ermeni matbaac›lar›n Osmanl›-Türk matbaas›n›n kurucular›, gelifltiricileri, yürütücüleriaras›nda yer alm›fl olmas› ve Matbaa-i Amire’de müdürlük yapan, farkl› karakterlerdeki Osmanl›ca harflerimatbaaya uyarlayan, bunlar›n farkl› puntolarda dökümünü yapan kifliler aras›nda Ermeni matbaac›lar›n dabulunmufl olmas›, bu kitab›n ayn› zamanda Türk matbaac›l›k tarihine de ›fl›k tutmas›n› sa¤l›yor.

‹SMA‹L TUNALI, Tasar›m Felsefesi (‹stanbul: YEM Yay›nevi, 2012), 124 ss. ISBN 978-994-475-776-4

Tasar›m, insan›n tinsel yaratma erkiyle meydana getirdi¤i, do¤aya alternatif bir varl›k alan›d›r. Buvarl›k alan› bilimden sanata, felsefeden tekni¤e insan›n yaratt›¤› her türlü nesne, ürün ya da yap›t› içinealan bir kültür dünyas›d›r. Böylesi genifl bir dünyay› kavramak, tekil varl›k alanlar›yla s›n›rlanm›fl bilim-lerden ziyade ancak felsefenin harc› olabilir. Tasar›m› kendine özgü varl›k tarzlar› ve kategorileriyle bir-likte topyekûn ele alan disiplinin ad› estetik felsefesidir. Tasar›m Felsefesi, gelece¤in insan-merkezli, hü-manist ve tasar›m odakl› dünyas›n›n temelini oluflturacak bir estetik biliminin yap›tafllar›n› belirlemeyiamaçlamaktad›r. Kitapta tasar›m olarak bilim, sanat ve teknik aras›ndaki iliflkinin yan› s›ra mimarl›k, kent,resim, müzik ve edebiyat gibi belli bafll› tasar›m modelleri çözümlenmektedir. Endüstri tasar›m› ise ayr› birbölümün konusunu oluflturmaktad›r. Bu bölümde günümüz dünyas›n›n vazgeçilmez bir ö¤esi olan endüs-tri ürünlerinin sanat ve tekni¤in arakesitindeki çetrefil konumu, etik ve toplumsal aç›l›mlar›yla birlikte birestetik felsefesi problemi olarak ele al›nmaktad›r.

HÜNER TUNCER, K›br›s Sarmal› Nas›l Bir Çözüm? (‹stanbul: Kaynak Yay›nlar›, 2012), 264 ss. ISBN 978-975-343-644-1

300 y›ll›k Osmanl› topra¤› K›br›s, 1878’de ‹ngilizlere terk edilirken adadaki Türk nüfusun gelece-¤i, hiç bir güvenceye ba¤lanmam›flt›. K›br›s Türk toplumu, o tarihten beri kâh tek bafl›na kâh Rum komflu-lar› ile birlikte, kâh Rum komflular›na karfl› kâh da ‹ngiltere ve AB’ye karfl› kendi kaderini özgürce belir-leme hakk› mücadelesi veriyor. Özellikle 1950’lerden beri K›br›s sorunu, Türkiye’nin uluslararas› iliflkile-rindeki de¤iflmez gündem maddelerinden biri oldu. Soruna müdahil olan Bat›l› devletler, sorunu çözmekyerine sarmala dönüfltürdüler. Doç. Dr. Hüner Tuncer, 1950’den günümüze K›br›s Sarmal›n›n tarihini vebu tarihin ortaya ç›kard›¤› dersleri anlat›yor.

AHMET TÜRKAN, Osmanl› Papal›k ‹liflkileri (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012) 391 ss. ISBN 978-605-539-763-0

Bu çal›flma, Osmanl› H›ristiyanlar›n›n özellikle de Katolik Ermenilerin sorunlar› çerçevesinde Os-manl›-Papal›k iliflkilerini birincil kaynaklara dayanarak gün yüzüne ç›karmay› amaçlamaktad›r. Osmanl›-

141NEW BOOKS

Papal›k iliflkilerinin uzun bir geçmifli vard›r. 19. yüzy›lda zirveye ç›kan bu süreç kimi zaman olumlu kimi

zaman ise olumsuz bir seyir izlemifltir. Papal›¤›n Do¤u H›ristiyanlar› ile ilgili izledi¤i politikalar, bu ilifl-

kileri gerginlefltiren en büyük etkendir. Papal›¤›n Osmanl› topraklar›nda yaflayan H›ristiyanlar›n kilise ya-

p›s›na müdahalesi hem cemaat içinde tart›flmalara neden olmufl hem de Osmanl›-Papal›k iliflkilerini ger-

ginlefltirmifltir. Çünkü Osmanl› topraklar›nda yaflayan Do¤ulu bir Katolik, Fransa’daki herhangi bir Kato-

lik gibi de¤ildi. Frans›z Katolikler papay› ruhani bir sayg›n›n ötesinde patrik olarak da görüyorlard›. An-

cak Osmanl› topraklar›nda yaflayan bir Katoli¤e göre papa, ruhani bir liderdi ancak patrik olamazd›. Çal›fl-

ma yabanc› bir gücün Osmanl› vatandafl›na müdahalesinin ne flekilde y›k›mlara yol açt›¤›n› ortaya koyma-

s› aç›s›ndan günümüz için de önemli ipuçlar›n› bar›nd›rmaktad›r. Özellikle günümüzdeki az›nl›klarla ala-

kal› yap›lacak düzenlemelerde geçmiflteki olumlu ya da olumsuz örneklerin gözden geçirilmesi çal›flmala-

ra büyük kolayl›k sa¤layacakt›r.

AHMET TÜRKAN, Osmanl›’da Kripto Hristiyanlar (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 178 ss. ISBN 978-

605-539-742-5

Bu çal›flmada amac›m›z, tarihin bir döneminde yaflanm›fl olaylar› tarafs›z bir gözle irdelemektir. Bir

grubu haks›z di¤erini de hakl› görmek gibi subjektif bir yaklafl›m söz konusu de¤ildir. Bunun için de bi-

rincil kaynaklardan faydalanmaya büyük özen gösterilmifltir. Özellikle Baflbakanl›k Osmanl› Arflivi’ndeki

belgeler çal›flmam›z›n temelini teflkil etmifltir. Balkanlardaki Kriptolarla ilgili Yunan Hudut Kumandan›

Erkan-› Harbiye Binbafl›s› Recai Bey’in ve Elbasan’daki Kola¤as› Ömer Efendi’nin; Rodos’ta ise flair ve

devlet adam› Nam›k Kemal’in II. Abdülhamit’e sunduklar› raporlar çok önemli detaylar içermektedir. En

önemli belgeler ise II. Abdülhamit’in çok de¤er verdi¤i Ahmet fiakir Pafla’n›n birebir yaflad›¤› gözlemlere

dayanmaktad›r. Ahmet fiakir Pafla’n›n Anadolu Müfettiflli¤i göreviyle Yozgat’›n Akda¤madeni, Trabzon

ve Gümüflhane bölgesinde yapt›¤› incelemeler neticesinde yazd›¤› raporlar sözünü etti¤imiz Kriptolar›

devletin gündemine oturtmufltur.

AL‹ FUAD TÜRKGELD‹, Ricâl-i Mühimme-i Siyâsiyye (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 146 ss. ISBN

978-605-539-752-4

Ali Fuad Türkgeldi, emeklili¤inin bafl›nda Tanzimat ve önemli k›sm›na bizzat flahitlik etti¤i Meflru-

tiyet devirlerini ele alan iki kitap yazmay› düflünmekteydi. Bunlardan ilki ‹mparatorlu¤un son yüzy›l›n› fle-

killendiren mühim ricâle, di¤eri de Osmanl› Devleti’nin kaderini flekillendiren d›fl ve bununla ba¤lant›l› iç

mesailin anlat›m›na ayr›lacakt›. Nitekim Ali Fuad Türkgeldi, birbirini tamamlayan bu iki konuda çal›flmak

için gerekli donan›ma ve araçlara sahipti. Zira kendisinin, arkadafllar›n›n, ailesinin ve aile çevresinin Os-

manl› XIX. yüzy›l›nda tayin edici bir rol üstlenmifl olan ricalle olan münasebetleri, onlar›n özel arflivleri-

ne ulaflabilme imkân› ve nihayet Dâhiliye ve Sadaret müsteflarl›¤› yapt›¤› dönemde ve Saray’da bulundu-

¤u s›rada söz konusu kurumlar›n arflivlerine ulaflabilmesi Ali Fuad Türkgeldi’yi yüksek siyaset ve politik

kararlarda söz sahibi ricâlin görüfl ve düflünceleri hatta özel hayatlar› konusunda, bugün pek çok tarihçinin

sahip olamayaca¤› eflsiz bilgilerle donatm›flt›. Dolay›s›yla onun eserlerinde, bugün pek ço¤u Baflbakanl›k

Osmanl› Arflivi’nde veya özel arflivlerde bulunan belgelerin yan› s›ra devrin entelektüellerine ve siyaset

adamlar›na dair do¤rudan gözlemleri bulmak mümkündür.

142 YEN‹ K‹TAPLAR

SEMA U⁄URCAN, Edebiyat›m›z-1: Edebiyat Tarih ‹liflkisi (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 372 ss. ISBN978-975-995-360-7

Edebiyat›n bir sanat dal› olarak ortaya ç›k›fl›ndan itibaren, toplumun ve siyasî aktörlerin davran›fl-lar› bu sanat dal›n›n içinde bir flekilde var olmufltur. Türk edebiyat›n›n modern dönemdeki seyrine bak›la-cak olursa tarihin ve bugünün nas›l alg›land›¤› ve bunun üzerinden gelece¤in nas›l kurulmak istendi¤inedair pek çok yoruma elveriflli bir resim ortaya ç›k›yor. Prof. Dr. Sema U¤urcan’›n iki cilt halinde tasnifedildi¤i yaz›lar›n›n birinci cildi bu tarih ve edebiyat iliflkisi merkeze al›narak haz›rlanm›flt›r. Edebiyat ka-dar tarih ilmi ve tarihî kiflilerin hikâyeleriyle de ilgilenen U¤urcan, kariyeri boyunca bu çerçevede yazd›¤›bütün yaz›lar› bu kitap içinde toplam›fl.

SEMA U⁄URCAN, Edebiyat›m›z-2: Yazarlar Meseleler (‹stanbul: Dergâh Yay›nlar›, 2012), 456 ss. ISBN978-975-995-361-4

Prof. Dr. Sema U¤urcan’›n iki cilt halinde yay›mlanan toplu yaz›lar›n›n ikinci cildi Yazarlar, Me-seleler bafll›¤›n› tafl›yor. Modern Türk edebiyat›nda öne ç›kan yazarlar ve bu kiflilerin meflgul oldu¤u kül-türel, teknik ve ideolojik meseleler Sema U¤urcan taraf›ndan dikkatle ele al›n›p inceleniyor.

M. ÇA⁄ATAY ULUÇAY, Taht U¤runda Bafl Veren Sultanlar (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 204 ss.ISBN 978-975-437-907-5

Sultan Mahmut, Has odada ve Babüssaadenin önünde bu tahta oturmufl, bayram tebriklerini kabuletmiflti. O günleri hat›rlad›, tebessüm etti, eliyle okflayarak yan›nda bulunan di¤er taht› seyre bafllad›. BuOsmanl› Saray›n›n en de¤erli ve sanatkârane yap›lm›fl taht› idi. Denildi¤ine göre bu taht›, Türk-Hint sanat-ç›lar› fiah ‹smail, bugünkü tarihçilerin ço¤u bunu kabul etmiyorlar, için yapm›fllard›. Yavuz Sultan SelimÇald›ran savafl›nda harp ganimi olarak alm›fl, hazinesine koymufltu. Yuvarlakt›, ortas›nda bir minder var-d›, taht›n her yan›na inciler ve zümrütler kak›lm›flt›. Çok zarifti; ondan sonra, Arz Odas›’nda ki ve di¤eryerlerde bulunan di¤er tahtlar› hayalinde canland›rd›. Fakat fazla bir k›ymet bulamad›. Hepsi de genifl se-dirden, sandalyeden veya koltuktan baflka bir fley de¤illerdi. Ne üzerlerine konan incilerden ifllenmifl yu-muflak minderler, ne de taht örtüleri kardeflkan›na girme¤e flehzadeyi zorlayacak kadar k›ymetli de¤illerdi.Çünkü saray›n hazinesindeki mücevherler yan›nda bunlar›n ad› bile geçmezdi. Evet, taht›n bir s›rr› vard›.Fakat tahtlar›n kendisi s›rr›n sebebi olamazd›. Muhakkak surette bu s›rr› çözmeliydi. Onun için oturup tek-rar düflünmeye karar verdi. fiah ‹smail’in taht›n›n yumuflak minderinin üzerine oturunca rahatl›k hissetti,üzerine bir rehavet çöker gibi oldu, o zaman tahta daha çok yerleflti, gözlerini kapad›, düflünmeye bafllad›.Bir anda, okudu¤u Türk tarihi gözünün önünden bir rüya gibi geçti.

M. ÇA⁄ATAY ULUÇAY, Sancaktan Saraya (‹stanbul: Yap› Kredi Yay›nlar›, 2012), 776 ss. ISBN 978-975-082-346-6

1930’lu y›llar›n sonlar›ndan itibaren vefat›na kadar devam eden çal›flmalar›nda yerel mahkeme-lerin kay›tlar›yla Osmanl› Arflivlerindeki belgelerden yararlanmas› onu özel ve öncü k›lan yanlardan iki-sidir. Uluçay, biyografiden menak›pnameye, kültür tarihinden kurum tarihine, yerel araflt›rmalardan Os-manl› Haremine, eflk›yal›k hareketlerinden âyanlar›n yönetim ve davran›fl biçimlerine, halk edebiyat›n-

143NEW BOOKS

dan musiki tarihine, padiflahlar›n devlet ve harem hayatlar›ndan sultanlar›n, valide ve han›m sultanlar›n,

cariyelerin özel hayatlar›na var›ncaya kadar bugün de de¤erini koruyan yaz› ve kitaplar›n müellifi ola-

rak bilinir.

ASIM US, Gördüklerim Duyduklar›m Duygular›m (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 210 ss. ISBN 978-

605-539-741-8

Meflrutiyet, Cumhuriyet ve imparatorluk devirlerine ait baz› hat›ralar›m› ve tetkiklerimi, Gördükle-

rimi, Duyduklar›m, Duygular›m ad› alt›nda toplad›m. Bunlar›n bir cilt içinde neflri, memleketimizde millî

kurtulufl tarihi ve demokrasi hayat›n›n geliflmesi bak›m›ndan, genç nesillere faydal› bir fikir verecektir. Ha-

t›ralar›m›n yaz›l›fl›, hadiselerin tarih s›ras›na göre de¤ildir. fiahsî görüfllerimi gösteren hat›ralar›m›, hususî

tetkiklerime tercihan daha öne almak suretiyle yazd›m.

ASIM US, Hat›ra Notlar› (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 689 ss. ISBN 978-605-539-753-1

1927 y›l›nda III. dönem TBMM’ne milletvekili olarak giren As›m Us 1950 y›l›na kadar bu görevi

yerine getirmifltir. 1950 y›l›ndan sonra ise hem siyasi aç›dan geri planda kalm›fl hem de ç›karm›fl oldu¤u

Vakit gazetesi etkinli¤ini kaybetmifltir. Gazeteci As›m Us’un bu eseri 1930’dan 1950 y›l›na, yani CHP hü-

kümetinin seçim neticesinde ekseriyeti kaybederek iktidar› DP hükümetine devretti¤i güne kadar çeflitli ha-

diselere ait notlar›ndan oluflmaktad›r. Eser, Atatürk ve ‹smet ‹nönü dönemiyle ilgili olaylar ve meseleler

hakk›nda birinci elden kaynak de¤erini tafl›maktad›r.

H. FEH‹M ÜÇIfiIK, E¤itim Hukukunda Sorunlar ve Çözüm Önerileri (‹stanbul: Ötüken Neflriyat, 2012), 103

ss. ISBN 978-975-437-924-2

Bu kitapta; devletin okul holdingi görünümünde oldu¤u, orta ve ilkö¤retimde yar›y›l tatillerinin

üniversitelerdekinden daha k›sa tutuldu¤u, her y›l üniversiteye girifl için adaylar›n birbirlerini geçmele-

ri umuduyla ailelerin birkaç yüksekö¤retim kurumu kurulabilecek kadar harcama yapt›¤›, aç›k ö¤retim

bölümlerindeki üniversite ö¤rencilerini fakülte s›navlar›na haz›rlayabilen dershanelerin iki y›ll›k yükse-

kokula dönüflemedikleri, yüksekö¤retime geçiflteki uygulaman›n ‹nsan Haklar› Evrensel Bildirgesi’ne

ayk›r› oldu¤u, çok say›da aday yüksekö¤renime giremezken kontenjanlar›n bofl kald›¤› gibi tespitler ve

ortaö¤retimde genel lise, meslek lisesi, teknik lise gibi ay›r›mlar yerine, her lisede olabildi¤ince çok

program›n bulunmas›, yüksekö¤retimde devlet üniversitesi, vak›f üniversitesi, birinci e¤itim, ikinci e¤i-

tim ay›r›mlar› yap›lmaks›z›n, etkin bir harç, ücret, burs ve kredi sistemi kurulmas›, e¤itimin her kade-

mesinde liyakatli her ö¤rencinin maddi destek ihtiyac›n›n karfl›lanmas›, özel okul ücreti için uzun vade-

li kredi verilerek, f›rsat eflitli¤i sa¤lanmas› ve kamunun e¤itim alan›ndaki yükünün azalt›lmas›, okul ta-

tillerinin bir k›sm›n›n çeflitli Avrupa ülkelerinde oldu¤u gibi yar›y›llar›n içine serpifltirilmesi, okul aile

birliklerine, derslerin haftal›k saatlerini alt ve üst s›n›rlar içinde belirleme yetkisi verilmesi, belirli dü-

zeydeki dershanelerin iki y›ll›k yüksekokula dönüflmelerine imkân tan›nmas›, devlet üniversitelerinde

kamu kurum ve kurulufllar› temsilcilerinin kat›l›m›yla Mütevelli Heyet kurulmas› gibi somut çözüm öne-

rileri bulacaks›n›z.

144 YEN‹ K‹TAPLAR

LOIC WACQUANT, Ruh ve Beden: Acemi Bir Boksörün Defterleri [çeviren Nazl› Ökten] (‹stanbul: Bo¤azi-çi Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 275 ss. ISBN 978-605-423-884-2

Ruh ve Beden, Löic Wacquant’›n Chicago’nun siyahî gettolar›ndan Woodlawn’da yer alan bir bokssalonu üzerine ald›¤› notlar ve de¤erlendirmelerden oluflan bir etnografi çal›flmas›d›r. Wacquant’›n araflt›r-mas›n› ilginç k›lan ise kendisinin de bizzat bu kulüpte boks yaparak üzerinde çal›flt›¤› konuyu bedensel ola-rak da deneyimlemesidir. “Yolum Woodlawn boks salonuna tesadüfen düfltü. O s›ralar, ünlü Afrikal›-Ame-rikal› sosyolog William Julius Wilson’un daveti ve yak›n iflbirli¤iyle incelemeye giriflti¤im ama GüneyFransa’n›n küçük bir köyünde, orta s›n›f bir ailede büyüdü¤üm için en ufak pratik idrakine bile sahip ol-mad›¤›m siyah Amerikan gettosunun gündelik gerçekli¤ine yak›ndan temas edebilece¤im, dinleyebilece-¤im ve bakabilece¤im bir gözlem noktas› ar›yordum. Aylar boyu yerel sahneyi gözlemleyebilmek için ken-dimi sokuflturabilece¤im bir yer arad›ktan sonra judo yapan Frans›z bir arkadafl, beni 63. Cadde’de, eviminiki blok ötesinde ama farkl› bir gezegendeki bir salona götürdü. Meraktan ve etrafta tak›l›p mahalledekigenç erkeklerle tan›flabilmenin kabul edilebilir tek yolu gibi göründü¤ünden hemen yaz›ld›m. ‹lk boks id-man›mdan hemen sonra bir etnografik günlük tutmaya bafllad›m. Üç buçuk y›l boyunca giderek artan birdevaml›l›kla bu salona gelece¤im ve süreç içinde, günün konuflmalar›n›n, etkileflimlerinin ve olaylar›n›nayr›nt›l› tasvirlerini her akflam saatlerce vecd içinde k⤛da dökerek iki bin üç yüz sayfa ham not toplaya-ca¤›m akl›m›n ucundan bile geçmezdi. “ Kitab›n temel amac› toplumsal faili toplumsal pratik ve bedeninkesiflti¤i noktada resmetmek; bir toplumsal grubun yatk›nl›klar sistemati¤inin nas›l flekillendi¤ini anlama-ya çal›flmak. Bu kitapta, Wacquant, bir boksörün yetiflmesine dâhil olarak, onu günden güne flekillendirenve harekete geçiren flu üç unsuru: bedenin, bireysel bilincin ve ortaklaflal›¤›n eflgüdümünü ayd›nlatarak ha-yat› ve insan toplumunu keflfe ç›k›yor.

GEORGE WASHBURN, Fifty Years in Constantinople and Recollections of Robert College (‹stanbul: Bo¤a-ziçi Üniversitesi Yay›nevi, 2012), 274 ss. ISBN 978-605-423-868-2

This book has been written at the request of many friends of Robert College. It embodies a historyof the College from its foundation to the close of its fortieth year, 1903.

I have chosen to make it a record of personal recollections, because this seemed to be the only wayin which I could write freely of events and personalities as they appeared to me at the time, without com-promising the present administration of the College or making it responsible in any way for my opinionsor actions. It has been my purpose to make it as far as possible a history of the College, but the picture ofa college in Constantinople during these years could not be drawn without a background of incidents, per-sonalities and events, such as would have no place in the story of a college in America. On the other hand,it did not seem wise to make the background more attractive than the picture, or even to set the latter in theframe of a detailed history of the Turkish Empire. The Introduction is a review of the events of the last fiftyyears which have led to the recent revolution in Constantinople.

IAN WESTWEL, I. Dünya Savafl›: Resimli Harp Tarihi (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar›,2012), 256 ss. ISBN 978-605-360-496-9

Kitap, ‹tilaf devletleriyle (Britanya ‹mparatorlu¤u, Fransa, Rusya, S›rbistan, ‹talya, Romanya, Ja-ponya, ABD) ‹ttifak devletlerini (Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanl› ‹mparatorluklar› ve Bulgaris-tan) karfl› karfl›ya getiren bu savafl›n hemen öncesinde Avrupa’daki durumu özetledikten sonra, y›l y›l fark-

145NEW BOOKS

l› cephelerdeki durumu ve en önemli muharebeleri anlat›yor. Savafla yön veren taktiklerin, siper savafllar›-n›n, denizdeki çat›flmalar›n yan› s›ra, kullan›lan temel silahlar hakk›nda teknik bilgilere, önemli komutan-lar›n biyografilerine ve ak›llarda iz b›rakan olaylara da yer veriyor. Marne Muharebesi’nden Çanakkale Se-feri’ne, Jutland Muharebesi’nden Filistin Cephesi’ne, çeflitli savafl alanlar›nda, foto¤raflar ve haritalar efl-li¤inde ç›k›lan tarih yolculu¤unun sonunda da, Wilson ‹lkeleri’nden Milletler Cemiyeti’ne uzanan süreçözetleniyor. I. Dünya Savafl›’n›n ac›mas›z tarihi ve genifl kapsam›, befl yüzü aflk›n foto¤raf, savafl plan› veharitayla birlikte bütün ayr›nt›lar›yla aktar›l›yor.

GEOFFREY WOOTTEN, Waterloo 1815 [çeviren M. Okan Do¤an] (‹stanbul: Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Ya-y›nlar›, 2012), 112 ss. ISBN 978-605-360-750-2

Tarihin en büyük savafllar›n›n ayr›nt›l› dökümleri, çarp›flan kuvvetlerin komuta stratejileri, muhare-be taktikleri, askerî harekâtlar›n dü¤üm noktalar›. Üç komutan: Napolyon, Wellington ve Blücher; Avru-pa’n›n kaderini çizen “Yüz Gün;” 20 y›l süren Frans›z Devrim Savafllar›’n›n son perdesi ve Napolyon ef-sanesinin kare nizam›ndaki k›rm›z› ceketlilere çarparak sona erifli. Uzun 19. yüzy›l› bafllatan Frans›z Dev-rimi’ne ve devrimin k›l›c› Napolyon Bonapart’›n destan›na son noktay›, 18 Haziran 1815 günü günümüzBelçika’s›ndaki Waterloo ovas›nda vuku bulan muazzam muharebe koydu. Tarihin kesin sonuçlu muhare-beleri aras›nda özel bir yer iflgal eden Waterloo’da Avrupa’n›n en büyük iki baflkumandan›, Napolyon Bo-napart ile Wellington Dükü Arthur Wellesley karfl› karfl›ya geldi ve tüm gün devam eden müthifl çarp›flmaneticesinde Avrupa haritas› yeni bafltan çizildi. Elinizde tuttu¤unuz bu eserde sadece 18 Haziran’da ger-çekleflen olaylar› de¤il, QuatreBras, Ligny ve Wavre çarp›flmalar› dâhil tüm Yüz Gün seferi harekât›n› dün-yadaki say›l› Napolyon Devri uzmanlar›ndan biri olan Geoffrey Wootten’›n sürükleyici anlat›m›yla oku-yacak; Wellington’un ömrümdeki en k›l pay› ifl diye anlatt›¤› bu kader savafl›n› kritik anlar› tasvir eden üçboyutlu haritalar ve resimlerle tekrar yaflayacaks›n›z.

NURHAN YENTÜRK, STK’lar için Engellilere Yönelik Harcamalar› ‹zleme K›lavuzu (‹stanbul: Bilgi Üni-versitesi Yay›nlar›, 2012), 60 ss. ISBN 978-605-399-258-5

Bu k›lavuzun amac› engellilere yönelik kamu harcamalar›n›n ve bu harcamalar›n aktar›ld›¤› hizmet-lerin nitelik ve etkinli¤inin STK’lar taraf›ndan izlenmesine katk›da bulunmakt›r. Bu çal›flma ile engellile-re yönelik çal›flan hak temelli STK’lar› harcamalar›n niceli¤i ve niteli¤ine dair bilgilerle destekleyerek veSTK’lar›n bu harcamalarla ilgili kamu kurumlar›n›n planlar›na eriflimini kolaylaflt›rarak, STKlar› savunu-culuk çal›flmalar› aç›s›ndan güçlendirebilece¤imizi umuyoruz.

NURHAN YENTÜRK, STK’lar ‹çin Sosyal Koruma Harcamalar›n› ‹zleme K›lavuzu (‹stanbul: Bilgi Üniver-sitesi Yay›nlar›, 2012), 69 ss. ISBN 978-605-399-245-5

Bu çal›flman›n amac› Sivil Toplum Kurulufllar›’n›n kamunun sosyal koruma harcamalar›n› izleye-bilmeleri için bir yöntem sunmakt›r. Çal›flman›n birinci bölümünde çal›flman›n kapsam› ve yöntemininaç›klanabilmesi için ESSPROS yöntemi ayr›nt›l› olarak ele al›nm›flt›r. ‹kinci bölümde, ESSPROS yönte-mine göre sosyal koruma harcamas› olarak kabul edilen harcamalar› yapan kamu kurumlar›n›n yapt›¤› sos-yal koruma harcamalar›n›n niteli¤i ve miktarlar› ayr›nt›l› olarak incelenmifltir. ‹kinci bölümde amaç harca-malar›n izini sürmektir. Üçüncü bölümde, elde edilen toplam sosyal koruma harcamalar›n›n y›llar itibariy-

146 YEN‹ K‹TAPLAR

le gelifliminin de¤erlendirilmesi yap›lmaktad›r. Bunun için harcamalar›n GSYH’ye oranlar› hesaplanarakçeflitli karfl›laflt›rmalara yer verilmifl ve uluslararas› karfl›laflt›rmalar yap›lm›flt›r. Dördüncü bölümde sonuçve önerilere yer verilmifltir. K›lavuz sonunda çeflitli aç›klay›c› ekler yer almaktad›r.

GÜLTEK‹N YILDIZ, Mapusane (‹stanbul: Kitabevi Yay›nlar›, 2012), 530 ss. ISBN 978-605-539-764-7

Günümüz insan› için hapis cezas› ve bu cezan›n infaz edildi¤i hapishane, sanki çok eski ça¤lardanberi hep var olagelmifl tarihsiz bir kurumdur. Oysa sadece iki buçuk as›r geriye gidildi¤inde, dünyan›n hiç-bir yerinde bugünkü manada bir hapishaneye rastlanmaz. Tarih boyunca esirler, zanl›lar, suçlular ve siya-sî mahpuslar›n kapat›ld›¤› her mekân›, günümüzdeki manas›nda hapishane olarak adland›rmak, hapishaneve mahbes aras›ndaki fark› göz ard› etmek demektir. Mahbes ve hapishane, farkl› dünya tasavvurlar› vetoplum düzenlerinin farkl› tezahürleridir. Kadim dünyada zanl›, mahkûm ya da esirin kapat›ld›¤› saray, ka-le, hisar, kule, tersane ya da çeflitli devlet görevlilerinin konutlar› birer mahbesti. Fakat bunlar›n hiçbiri sa-dece suçlular› ve tutuklular› cezaland›rmak ve dönüfltürmek için tesis edilmifl müstakil birer hapishane de-¤ildi. Tanzimat ile bafllayan idarî yeniden yap›lanma ve bürokratik merkeziyetçilik politikalar›n›n bir ürü-nü de hapishaneydi. Ülke içindeki cezaland›rma pratiklerini tek tiplefltirmek ve standartlaflt›rmak isteyenOsmanl› idarecileri için hapishane, hem daha insani bir ceza arac› hem de Avrupa kaynakl› d›fl bask›larakarfl› kullan›labilecek önemli bir medeniyet sembolü idi. Osmanl› Devletinin yeni imaj›na uymad›¤› düflü-nülen kadim zindanlar ve mahbesler bir bir kapat›l›rken, bunlar›n yerini eldeki k›t kaynaklarla yap›lmayaçal›fl›lan irili ufakl› hapishaneler almaktayd›. Bürokrasinin hapishane reformu olarak adland›rd›¤› bu süreç,çok geçmeden bir hapishane problemini beraberinde getirdi. Pek çok mahpus daha muhakemeleri yap›la-madan salg›n hastal›klara kurban olurken, siyasî suçlular›n da hapishane müdavimleri aras›na girmesi ileAvrupal› büyük devletlerin diplomatik bask›lar› artt›. Anglo-Amerikan Püritanizminin bir icad› olarak do-¤an modern hapishane kurumu, dünyan›n hemen her yerinde oldu¤u gibi Osmanl› co¤rafyas›nda da, yar›myüzy›l içinde büyük bir hayal k›r›kl›¤›na dönüfltü.

EGEMEN YILGÜR, Niflantafl› Teneke Mahallesi: Teneke Mahalle Yoksullu¤undan Orta S›n›f Yerleflimine (‹s-tanbul: ‹letiflim Yay›nlar›, 2012), 216 ss. ISBN 978-975-051-102-8

Egemen Y›lgür, etnik ve sosyal yap›s›n› 1950’lere kadar muhafaza eden mahalle sakinleriyle yap-t›¤› görüflmeleri temel alarak, mahallenin farkl› etnik gruplar›na dönük önyarg›lara, 1950 sonras›ndaki göç-le karmafl›klaflan nüfus yap›s›na, yoksullu¤un etnik ayr›mlar› ortadan kald›ran birlefltirici etkisine dair çar-p›c› bir tablo sunuyor. Y›lgür’ün yapt›¤› araflt›rma mand›rac›l›k, bostanc›l›k, arabac›l›k, hurdac›l›k, leble-bicilik, dü¤ün müzisyenli¤i, sepetçilik, kalayc›l›k, kürdanc›l›k, ölü y›kay›c›l›k, flerbetçilik, karaborsa biletsat›fl›, yanm›fl kömür toplama, yo¤urtçuluk, iple difl çekme, seyyar berberlik, kurflunculuk, halk hekimli¤igibi enformel sektörden ifller ya da fabrika iflçili¤i yapan mahalle sakinlerinin kendine özgü yoksulluk bi-çimini, yani teneke mahalle yoksullu¤unu farkl› yönleriyle ele al›yor.

HASAN FAT‹H YILMAZ, 16. Yüzy›l Osmanl› Ekonomisinde Piyasa’n›n Karfl›t› Pazar (‹stanbul: Ötüken Nefl-riyat, 2012), 190 ss. ISBN 978-975-437-905-1

Birçok tarihçinin, Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nu incelmifl Bat› standartlar›na göre baya¤› ve ayk›r› bul-ma e¤ilimi, kuflkusuz Osmanl› uygarl›¤›n›n ince ayr›mlar› yan›nda, bu uygarl›kla Avrupa’n›n geri kalan

147NEW BOOKS

bölgeleri aras›ndaki ortak ö¤eleri karanl›kta b›rakm›flt›r. Gerçe¤e ulaflmay› hedef edinen tarih araflt›rmala-r›, do¤ru suallerle ifle bafllamak zorundad›r. “Osmanl› Devleti idarecileri XVII. yüzy›lda neden bat›ya yö-nelmediler? Ya da Osmanl› Devleti niçin kapitalist sisteme daha önceki bir dönemde dâhil olmad›?” gibibugünden geçmifli yarg›layan mutlakç› sorularda ciddi bir yöntem problemi vard›r. Bu tür suallerle baflla-yan tarih araflt›rmalar›n›n tarihi olguyu anlaml› bir bütün içinde ortaya koyabilmeleri çok güçtür. Do¤ru su-allerle ifle bafllamak. Bu kitap; do¤ru suallerle 16. yüzy›lda Osmanl› ekonomisinde “Piyasa”n›n karfl›t› “Pa-zar”› incelemek ve ancak do¤ru suallerin bizi Osmanl›’ya dair araflt›rmalar için özgün ve Osmanl›’y› anla-maya mümkün k›lacak bir metoda ulaflt›rabilece¤ini vurgulamak üzere ortaya ç›km›flt›r.

HAKAN YILMAZ ve EMRE ERDO⁄AN, ”Bizi Yanl›fl Tan›yorlar”: Avrupal›lar›n Türkiye ve Türkler Hakk›n-daki Alg›lar› (‹stanbul: Bilgi Üniversitesi Yay›nlar›, 2012), 180 ss. ISBN 978-605-399-259-2

Türkiye ile Avrupa Birli¤i aras›ndaki uzun süreli niflanl›l›k sürecinde; ülkemizin tam üyeli¤ine kar-fl› olan Avrupal› politikac›lar›n öne sürdükleri en önemli neden Türkiye ve Türklerin Avrupa kamuoylar›n-ca sevilmemesi oldu. Avrupal› politikac›lar y›llarca Türkiye’ye hay›r demenin bedellerini azaltabilmekamac›yla bu argüman› s›k s›k kulland›. Buna karfl›l›k, Avrupa kamuoyunun kayda de¤er bölümünün Tür-kiye’nin Avrupa Birli¤ine tam üyeli¤ine karfl› oldu¤u bilinse de; bugüne kadar bu muhalefetin nedenininTürkiye’nin ve Türklerin sevilmemesi oldu¤unu gösteren herhangi bir saha çal›flmas› yap›lmam›flt›. Bununötesinde, 50 y›ll›k yolculuk sürecinde, Avrupal›lar›n Türkiye ve Türkler hakk›ndaki alg›lar›n› ölçmeyiamaçlayan kapsaml› bir araflt›rma çal›flmas› da gerçekleflmedi. Her fley, Avrupa Birli¤i’nin bir elin parmak-lar›n› geçmeyecek say›daki s›n›rl› çabalar›na ba¤l› k›l›nd›. Dolay›s›yla, bugün de Avrupal› politikac›lar›nsöyleminde aç aslan ifllevi gören kamuoylar›n›n ne düflündükleri bilinmemekte ve sadece izlenimsel de¤er-lendirmeler yap›lmaktad›r.

YAVUZ YÖRÜKO⁄LU, Orta Yafl: El Kitab› ve Genç Kalman›n S›rlar› (Ankara: Bilgi Yay›nevi, 2012), 295ss. ISBN 978-975-220-439-3

65 yafl›nda tenis oynamak ile koroner bypass ameliyat› olmak aras›ndaki fark› yaflam tarz›n›z belir-ler! Yavuz Yörüko¤lu, bu kitapta “Orta Yafl”›n ne oldu¤unu, bizi nelerin bekledi¤ini, orta yaflta görülendurumlarla nas›l bafla ç›kabilece¤imizi, nas›l önleyebilece¤imizi ve nas›l tedavi edebilece¤imizi anlat›yor:“Yaz›lar›m› yazarken gereksiz bilimsel detaylardan ve deyimlerden kaç›nmaya çal›flt›m. Amac›m kimseyene kadar bilgili oldu¤umu göstermek veya ders vermek de¤il; orta yafl döneminde gündeme gelen önemlikonular› ana hatlar›yla gözden geçirmek, hastal›klar›n, tedavilerin ve sa¤l›kl› yaflam›n basit mant›¤›n› be-nim perspektifimden sizlere aktarmakt›r.” diyen Yörüko¤lu ekliyor: “Orta Yafl; kimsenin gelmek isteme-di¤i ama bir kez gelince de ayr›lmak istemedi¤i bir zaman dilimi! Unutmay›n, bugün sa¤l›¤›na zaman ay›r-mayanlar ileride o zaman› hastal›klar›na ay›racaklard›r. ‹nan›n “taksimetreyi” yavafllatmak ve hatta geriyeçevirmek mümkün!” Bu kitap, isteyenler için çok önemli bilgiler ve mesajlar veren, yaflam de¤ifltirebile-cek tarzda bir kaynak.

148 YEN‹ K‹TAPLAR

Selen AKAN lisans derecesini Bilkent Üniversitesi, ‹ktisat Bölümü’nden ald›. Çeflitli sektörlerde edindi¤iifl deneyimi sonras›nda 2012 y›l›nda ‹stanbul Bilgi Üniversitesinde Uluslararas› ‹liflkiler Yüksek LisansProgram›na bafllad›. Halen yüksek lisans e¤itimine devam etmektedir. Akademik ilgi alanlar› aras›nda Or-tado¤u ve Türkiye siyaseti bulunmaktad›r.

Selen AKAN received her B.A. degree from Bilkent University, Department of Economics. After gainingexperience in several sectors, she is currently an M.A. student in International Relations Department atIstanbul Bilgi University. Her academic interests include Middle Eastern and Turkish Politics.

Doç. Dr. H. Nejat BASIM, Baflkent Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dari Bilimler Fakültesi ‹flletme Bölümü ö¤re-tim üyesidir. H. Nejat Bas›m’›n akademik ilgi ve yönelim alanlar› Örgütsel Davran›fl ve ‹nsan Kaynaklar›Yönetimi olup, bu alanlar›n kapsam›ndaki konularda çeflitli yay›nlar› bulunmaktad›r.

H. Nejat BASIM, Ph.D., is currently an associate professor of management in Baflkent University, Facultyof Economic and Administrative Sciences, Department of Management. His research areas cover topicsrelated to Organizational Behavior and Human Resources Management and he has several academicstudies on these issues.

Memduh BE⁄EN‹RBAfi, halen Kara Harp Okulu ‹flletme Bölüm Baflkanl›¤›nda ö¤retim görevlisi olarak ça-l›flmaktad›r. Lisans diplomas›n› Sistem Mühendisi olarak Kara Harp Okulundan 1996 y›l›nda alm›flt›r.Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Teknoloji Yönetimi alan›nda 2004 y›l›nda yüksek lisans›n› ta-mamlam›flt›r. Yine doktora derecesini Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Savunma Yönetimi (Ör-gütsel Davran›fl) Ana Bilim dal›nda 2013 y›l›nda tamamlayarak alm›flt›r. Çal›flma alanlar› aras›nda tüken-mifllik, örgütsel vatandafll›k davran›fl›, duygusal emek, kiflilik ve örgütsel performans gibi temalar yer al-maktad›r.

Memduh BE⁄EN‹RBAfi, is a lecturer in Turkish Military Academy, Department of Management.Begenirbafl received his B.S. degree from Turkish Military Academy, Systems Engineering in 1996. Hehas graduated from Technology Management, Military Academy Defense Sciences Institute in 2004.Begenirbafl has also received his PhD from Defense Management (Organizational Behavior- MilitaryAcademy Defense Sciences Institute) in 2013. His research interests include burnout, organizationalcitizenship behavior, emotional labor, personality and organizational performance.

Burç ‹dem D‹NÇEL, ‹stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Ça¤dafl Yunan Dili ve Edebiyat› Bölümü ileTiyatro Elefltirmenli¤i ve Dramaturji Bölümünden mezun olmufltur. Halen, yüksek lisans›n› tamamlad›¤›Bo¤aziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü’nde doktora e¤itimini sürdürmektedir. Çeflitli dergilerde Tiyat-ro ve Çeviribilim alan›nda yazd›¤› birçok makalesi bulunan Dinçel, yirminci yüzy›l tiyatrosu ve tiyatroak›mlar› üzerine de dersler vermifltir. Loula Anagnostaki’nin ilk üç oyununu (Geceyi Geçirme, fiehir, Res-mi Geçit), Somerset W. Maugham’›n Hizmetlerin Karfl›l›¤›’n›, George Steiner’›n Tragedyan›n Ölümü’nü,

BU SAYIYA KATKIDA BULUNANLAR

CONTRIBUTORS TO THE CURRENT ISSUE OF THE JOURNAL

Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 10/1 (May›s 2013), ss.149–152.© Çankaya Üniversitesi ISSN 1309-6761 Printed in Turkey

Jonathan Lethem’›n Yaln›zl›k Kalesi’ni, Michael Taussig’in Walter Benjamin’in Mezar›’n› ve PhilipRoth’un Hayalet Yazar’›n› Türkçe’ye çeviren Dinçel, ayn› zamanda Mimesis Tiyatro/Çeviri Araflt›rmaDergisi’nin yay›n kurulu üyesidir. Last Tape on Stage in Translation: Unwinding Beckett’s Spool in Tur-key bafll›kl› incelemenin de yazar›d›r.

Burç ‹dem D‹NÇEL is undertaking a PhD in Translation Studies at Bo¤aziçi University, where he receivedhis MA. He also holds BA degrees in Modern Greek Literature and Theatre Criticism and Dramaturgyfrom Istanbul University. He has published extensively on Theatre and Translation Studies in variousacademic journals and gave lectures on twentieth century theatre and theatre movements. As a translator,he translated the first three plays (H Dianuxtereush, H Poli, H Parelash) of the Greek playwright LoulaAnagnostaki, For Services Rendered by Somerset W. Maugham, The Death of Tragedy by George Steiner,The Fortress of Solitude by Jonathan Lethem, Walter Benjamin’s Grave by Michael Taussig, and TheGhost Writer by Philip Roth into Turkish. Apart from being a member of the editorial board of thetheatre/translation journal Mimesis, he is also the author of Last Tape on Stage in Translation: UnwindingBeckett’s Spool in Turkey.

Ozanser U⁄URLU 1975 y›l›nda Turhal’da do¤du. Orta Do¤u Teknik Üniversitesi, Psikoloji Bölümü’nü bi-tirdi. Yüksek lisans ve doktora e¤itimini Ankara Üniversitesi, Psikoloji Bölümü’nde tamamlad›. Gençler-birli¤i ve Vestel Manisaspor futbol kulüplerinde ve Türkiye Futbol Federasyonu’nda Teknik Direktör Er-sun Yanal ile birlikte Psikolog olarak görev yapt›. Çeflitli gazetelerde ve dergilerde köfle yaz›lar› yazd›.Top-lumsal cinsiyeti konu alan kitaplar yay›nlad›. TRT Ankara Radyosu’nda ve Radyo ODTÜ’de programlaryapt›. Tecrübelerini ve bilgi birikimini daha fazla insana aktarma çabas›yla ç›kt›¤› yolculukta pek çok dev-let kurumunda, özel sektörün önde gelen kurulufllar›nda ve üniversitelerde e¤itimler verdi, seminerler ger-çekleflltirdi. Halen Çankaya Üniversitesi, Psikoloji Bölümü’nde ö¤retim üyesi olarak görev yapmaktad›r.Mutluluk, performans ve motivasyon konular› üzerine çal›flmaktad›r.

Ozanser U⁄RLU was born in Turhal in 1975. After graduating from the Department of Psychology atMiddle East Technical University, he graduated from Ankara University with his Master’s degree anddoctoral degree in Social Psychology. He worked as a psychologist in Gençlerbirli¤i and VestelManisaspor football clubs. He also worked with football director Ersun Yanal at the Turkish FootballFederation. He wrote columns for several newspapers and magazines. He published books about gender.He made radio programs at TRT Ankara Radio and Radio METU. In order to share his experiences andknowledge with other people he gave lectures and seminars at several governmental institutions, privatesector organizations and universities. Currently, he is working at Çankaya University as an assistantprofessor. He works on the topics of happiness, performance and motivation.

Gamze SABANCI, ‹stanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi ‹ngiliz Dili ve Edebiyat› Bölümünden 2001 y›-l›nda mezun olmufl, yüksek lisans›n› ve doktoras›n› ‹ngiltere’de Liverpool Üniversitesinde tamamlam›flt›r.Doktora tezi “Both Can Be Done: The Conflicts and Contradictions in Charlotte Perkins Gilman’s ShortStories” 2010 y›l›nda Edwin Mellen Bas›mevi taraf›ndan yay›nlanm›st›r. Kad›n çal›flmalar›, edebi türler vecinsiyet iliflkisi, k›sa öykü ve Az›nl›k edebiyat› alanlar›nda çal›flmalar› bulunan Gamze Sabanc› flu an Ha-liç Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyat› bölümünde ö¤retim üyesi olarak görev yapmaktad›r.

Gamze SABANCI is an Assistant Professor in the Department of American Culture and Literature at HalicUniversity, specializing in Feminist Movement in the 19th and Early 20th century English and American

150 BU SAYIYA KATKIDA BULUNANLAR

Literature, gender and genre, short stories, inter-disciplinary possibilities in reading and minorityrepresentations in literature. Dr. Sabanc› graduated from ‹stanbul University, the Department of EnglishLanguage and Literature in 2001 and received her MA and Ph.D. from English Literature Department ofthe University of Liverpool. Her Ph.D. dissertation entitled “Both Can Be Done: The Conflicts andContradictions in Charlotte Perkins Gilman’s Short Stories” has been published under the title “CharlottePerkins Gilman’s Short Stories as Social Criticism: Conflicts and Contradictions in a Nineteenth CenturyAuhor” by The Edwin Mellen Press in 2010.

Krystof KOTHBAUER sosyoloji ve uluslararas› iliflkiler dallar›ndaki lisans e¤itimini Masaryk Üniversite-si’nde (Brno, Çek Cumhuriyeti) tamamlad›. Halen ayn› üniversitenin Uluslararas› ‹liflkiler ve Avrupa Etüd-leri Bölümü’nde yüksek lisans ö¤rencisidir. Negev, Ben-Gurion Universitesin’de (‹srail) ve ‹stanbul BilgiÜniversitesi’nde konuk ö¤renci olarak bulunmufltur. Akademik ilgileri din ve siyaset iliflkileri, ça¤dafl Or-ta Do¤u ve ‹slami köktendincili¤e odaklanmaktad›r.

Krystof KOTHBAUER received his bachelor’s degree in Sociology and International Relations fromMasaryk University in Brno, Czech Republic. He is currently a graduate student at Department ofInternational Relations and European Studies at the same university. He completed study visits at Ben-Gurion University of the Negev in Be’er Sheva, Israel and at Istanbul Bilgi University, Turkey. Hisresearch interests focus on the relation between religion and politics, contemporary Middle East andIslamic fundamentalism.

Ezgi KÖRO⁄LU lisans derecesini 2012 y›l›nda Kadir Has Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümündenikincilik derecesiyle ald›. Halen ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Bölümünde yüksek lisansö¤renimine devam etmektedir. Akademik ilgi alanlar› aras›nda milliyetçilik, siyaset teorisi, entelektüel ta-rih ve tarihsel sosyoloji bulunmaktad›r.

Ezgi KÖRO⁄LU received her B.A. degree from Kadir Has University, Department of InternationalRelations as the second student in 2012. At the time being, she is a student of M.A. in Istanbul BilgiUniversity, at the Department of International Relations. Her academic interests include nationalism,political theory, intellectual history and historical sociology.

Tahir NAK‹P Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü’nden 2002 y›l›nda mezun oldu. 2006 y›l›nda MarmaraUniversitesi Türkiyat Araflt›rmalar› Enstitüsü’nde “Geç Dönem Osmanl› Devleti’nde Tarih-i Umumiler”bafll›kl› tezi ile yüksek lisans e¤itimini tamamlam›flt›r. Kanada’da The King’s University College’da Poli-tika, Tarih, Ekonomi Bölümü’nde ö¤rencidir. Tahir Nakip’in ilgilendi¤i konular Osmanl› tarih yaz›c›l›¤›,Dünya tarihi yaz›c›l›¤›, avrupa merkezcilik, çok kültürlülük, Kanada tarihi ve politikasidir.

Tahir NAK‹P graduated from History Department of Marmara University in 2002. He completed his MAin Institute of Turkic Studies in Marmara University in 2006 with his thesis titled “Universal Histories inthe late Ottoman period.” Also, he is a student at Politics, History, Economics Department of The King’sUniversity College in Canada. His research interests include Ottoman historiography, Eurocentrism inworld history writing, multiculturalism, Canadian history and politics.

151CONTRIBUTORS TO THE CURRENT ISSUE OF THE JOURNAL

Berke ZAMANTILI lisans derecesini 2011 y›l›nda Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararas› ‹lifl-kiler Bölümü’nden ald›. ‹stanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararas› ‹liflkiler Yüksek Lisans Program›’nda yük-sek lisans ö¤renimine halen devam etmektedir.

Berke ZAMANTILI received his B.A. degree from Marmara University, Department of Political Scienceand International Relations in 2011. He is currently studying for a Masters in International RelationsDepartment at Istanbul Bilgi University.

152 BU SAYIYA KATKIDA BULUNANLAR