ʻEmpowered participationʼ, een volgende stap in de wijkontwikkeling?

Naar een bewonersgestuurde wijkaanpak

Warme ontvangst met Neco Novellas en Vrouwencatering groep Samen Zijn

Onder begeleiding van de fraaie klanken van de Mzambiquaanse singer-songwriter Neco Novellas, verzamelden zich op 14 oktober ruim honderdvijftig geïnteresseerden, om de dag te starten met een voortreffelijke lunch verzorgd door ʻSamen Zijnʼ. Dit cateringbedrijf is onlangs opgericht door vrouwen uit de Amsterdam Nieuw-West. In lijn van de bijeenkomst is bewust gekozen voor zoveel mogelijk ondersteuning door mensen uit de buurt. Niet alleen de lunch, maar ook de fotograaf en de filmploeg zijn vrijwilligers uit de buurt. De Garage Notweg – als broedplaats voor ontmoeting, bewonersinitiatief en allochtoon ondernemerschap - was dan ook bewust gekozen voor deze conferentie.

1

Mercedes Zandwijken, winnaar van de Democracy Ribbon 2010

Dagvoorzitter Mercedes Zandwijken leidde de dag volgens de principes van een Zuid-Afrikaanse wijkontwikkelingsmethode, genaamd Kwanda. Deze principes komen neer op leren door te doen, practice what you preach. En dat leidt tot een spannende dynamiek. Want met practice wat you preach is geen opmerking meer vrijblijvend. Er wordt meteen gekeken, hoe de spreker en de rest van de aanwezigen tips, kritische punten en bewonersbetrokkenheid in praktijk brengen. Om dit dan ook een vervolg te geven kunt u na afloop een gekleurd formulier invullen om te laten weten of en hoe u bij het vervolg betrokken wil worden en welke perspectieven u daarbij ziet.

Opening door Jacqueline van loon, ASW

De directeur van het ASW en de aanjager van deze bijeenkomst benadrukt de context van een bewonersgestuurde aanpak. Er is een verandering in de samenleving gaande die gevolgen heeft voor de verhouding overheid, maatschappelijke organisaties en burgers. Het pleidooi van Steven de Waal voor ʻmeer burger en minder overheidʼ, onlangs in het FD gepubliceerd en de constatering van Evelien Tonkens, in een eerdere bijeenkomst waarin ze de samenleving vergeleek met een tanker die heel langzaam van richting verandert om onmiskenbaar een andere koers te kiezen, zijn hier de eerste analyses van. Wat de koers wordt, weten we nog niet zeker, maar dat de bewoners centraler zullen komen te staan en de rol van instituties, organisaties en hulp meer faciliterend wordt, is wel duidelijk.

De wijkaanpak, met onder andere de bewonersvouchers en de inzet om vanuit en met bewoners in de buurt vorm te geven aan initiatieven, sluit hierbij aan. Professionals en bewoners die hierbij betrokken zijn geweest zijn zich er bewust van dat deze grotere rol van bewoners niet vanzelf is ʻgestartʼ en ook niet ʻzomaarʼ is gelukt. Er was ondersteuning, procesbegeleiding en geld beschikbaar. Dat was ook nodig om bewoners te betrekken. De bezuin-igingen die voor de deur staan zullen een negatief effect hebben op de mogelijkheden om bewoners te ondersteu-nen en de initiatieven te financieren. Allemaal een extra stimulans om te zoeken naar manieren waardoor burgers nog beter in staat zijn om zelf vorm en richting te geven aan verbetering.

Dit klinkt simpel, maar dat is het niet. Wij, westerse professionals, hebben de neiging om te willen ʻhelpenʼ. We denken vaak te weten hoe het zit en wat er moet gebeuren om iets te verbeteren. Terwijl

TIP: beweging begint bij je zelf, als je iets wil veranderen doe iets waar dat uit blijkt

2

we aan de andere kant ook best weten dat het succes schuilt in de aansluiting bij de buurt, het samenwerken met de bewoners en de bewoners gebruik laten maken van eigen netwerken, kennis en informatie uit de buurt. Meer denken in termen van begeleiding en ondersteuning en minder in termen van probleem en project. Vanuit die gedachte heeft het ASW met steun van EʼMotive (een uitwisselingsprogramma van Oxfam Novib) de professionals van het Seriti Institute South-Africa en Soul City Organisation uitgenodigd om te vertellen over hun aanpak in de townships van Zuid-Afrika, waarbij de wijkontwikkeling echt door bewoners wordt gestuurd. Terwijl de problemen daar vele malen groter zijn en de middelen vele malen minder.

De bijeenkomst bouwt voort op eerdere KennisNetwerkbijeenkomsten, waarin we ons afvroegen wat er nodig is voor het verduurzamen van de bewonersparticipatie en opzetten van sterke coalities. We zijn blij dat vanmiddag zoʼn gevarieerd gezelschap aanwezig is, allemaal belangrijke partners in de wijkontwikkeling. We hopen dat we met elkaar veel inspiratie opdoen om de wijkontwikkeling meer bewonersgestuurd te maken. Een start die we willen afsluiten met een vervolg, want één ding is duidelijk, we hebben al veel bereikt, maar er valt ook nog veel te leren, ook van buiten de grenzen van Nederland.

Favelas en Noord

Met een korte film toont Niels Koldewijn van Fairground (i.s.m. Movisie) aan dat het mogelijk is om ideeën van elders ook in Nederland uit te voeren. De aanpak die in de sloppenwijken van Rio is

ontwikkeld blijkt net zo goed te werken in ons eigen Amsterdam Noord! De Oasis game is bedacht en gemaakt om bewoners uit de favelas, de Braziliaanse sloppenwijken te activeren om mee te praten, te denken en iets te doen met de ontwikkeling van de omgeving waar ze wonen. Het is een levendig en vrolijk spel waarin iedereen die mee doet ideeën, inspiratie en wensen kwijt kan. Iedereen komt aan bod en wordt gehoord. Dit roept energie en enthousiasme op om ook constructief te bouwen aan de wijk en haar bewoners. Het gaat in de Oasis game om netwerken en het vermogen om echt te luisteren. Als je wilt weten hoe het zit in de buurt, laat de bewoners aan het woord en laat de bewoners met hun buurt aan de gang gaan en dat lukt prima met deze aanpak.

Voor nadere informatie zie:

http://www.movisie.nl/131728/def/home/wijkontwikkeling/nieuws/nieuws/oasis_game_maakt_dromen_buurtbewoners_waar/http://www.media4me.org/9353000/1/j9vvi8oi7hbqixy/vifqk0ypbnpy?ctx=vi8oi7h19gxw

Aanmelden:

http://www.fairground.nl/index.php?page=oasis-holland-programma

3

TIP: Als we bewonersgestuurde wijkaanpak echt willen stimuleren, betrek de lokale bedrijven en lokale bedrijvigheid er bij, als er iets in de buurt georganiseerd wordt.

TIP: Het wordt als professional de komende jaren de uitdaging om – met minder ondersteuning – precies die dingen te doen, waardoor burgers zelf hun eigen toekomst en omgeving kunnen vormgeven.

Presentatie en inspiratie van “Kwanda!”

Dr. Gavin Andersson en Ms. Lebo Ramafoko van Seriti Institute South Africa hebben de afgelopen vijf jaar veel succes geboekt met hun programma Kwanda. Een wijkverbeteringsprogramma dat nu in verschillende townships in Zuid-Afrika draait, waar inmiddels zoʼn 70.000 bewoners bij betrokken zijn. Hun inspanningen zijn door een paar miljoen kijkers gevolgd op het gelijknamige tv-programma. Gavin en Lebo beginnen met het vertonen van een stukje van de DVD die een samenvatting bevat van de tv-uitzendingen bevat. Voor meer informatie zie www.kwanda.org

Opmerkelijk; hier in Nederland spreken wij vaak over de geschiedenis van Zuid-Afrika in termen van ʻna de afschaffing van de apartheid…ʼ. Gavin en Lebo spreken steevast over ʻ Na het begin van de democratie…ʼ . En het was ook die context die de aanleiding vormde voor de ontwikkeling van een nieuwe aanpak: het programma Kwanda. Kwanda betekent groei, ontwikkeling en welvaart en samenwerking.

Onvrede met de bestaande manier waarop de problemen in de Zuid-Afrikaanse townships werden aangepakt was de aanleiding om een andere en nieuwe aanpak te kiezen. De tekortkoming van de oude aanpak was dat ieder probleem apart werd benaderd, zonder inzicht in de samenhang van problemen én dat beloftes van de overheid keer op keer niet konden worden waargemaakt of te lang op zich lieten wachten. Daardoor bleef de leefsituatie in de townships onverminderd slecht, terwijl verbeteringen op allerlei vlakken (fysiek, sociaal, economisch) juist noodzakelijk waren. Mensen waren teleurgesteld, klaagden over het uitblijven van verbeteringen door de overheid en werden steeds individualistischer, minder gericht op de buurt en onverschillig, terwijl de criminaliteit en uitwassen toenamen. In deze penibele situatie is Kwanda ontstaan, gebaseerd op de volgende overtuigingen;

1. Grote problemen vragen om een integrale aanpak: • Het is zinloos om voorlichting over voeding te organiseren als de mensen onvoldoende

geld hebben om voedsel te kopen/verbouwen. • Het werkt niet om voorlichting over aids te geven als er geen aandacht is voor huiselijk

geweld en seksuele voorlichting. • Gezondheid, sociale veiligheid en economische mogelijkheden zijn aan elkaar

gerelateerd.

TIP: werken vanuit eigen beleving en opvattingen levert zin en energie op ….en dan zal er vanzelf iets goeds gaan gebeuren in de wijk.

4

2. Het gaat om de mensen en juist daarom moeten zij persoonlijk centraal staan en betrokken worden/zijn bij de aanpak, niet door iets voor hen te doen maar door de mensen zelf echt de hoofdrol te laten spelen in de verandering (ʻvan doelgroep naar actorʼ). Dat is empowerment.

3. Mogelijk maken en loslaten. Faciliteren en je niet bemoeien met de manier waarop iets wordt aangepakt, het gaat om het op gang krijgen van een verandering. Dat begint bij de manier waarop mensen over zichzelf en hun community, hun problemen, mogelijkheden en verantwoordelijkheid nadenken. De taak van instituties is: • bedenk prikkels om die verandering op gang te krijgen,• geef die verantwoordelijkheid,• geef de middelen,• delegeer en controleer alleen je eigen aandeel. (“Ieder theelepeltje tellen en afrekenen als

het weg is, alleen uitbetalen als de klus geklaard is” ).

4. Leren door doen. Bedenk samen welke activiteiten nodig zijn. En bedenk daarbij dat in elke wijk waar het niet goed gaat, het werk voor het oprapen ligt; anders zou er juist geen probleem zijn met de wijk. Dus: • zorg voor werk en gereedschap, • betaal de hele groep, • laat het hoe aan de groep over: laat hen uitzoeken hoe de taken verdeeld worden, wie de

leider is en welke eisen je daaraan stelt,• biedt wel de mogelijkheden aan zodat iedereen zich kan verbeteren, leer de groep wel hoe

het zou kunnen, maar door coaching en informatie,• organiseer momenten van reflectie: geef lessen over organisatie, leiderschap,

taakverdeling, organisatieprincipes. Gebruikmakend van de ervaringen van die dag.

5. Mislukkingen horen er bij en zijn onderdeel van het proces, conflicten zijn nodig, nuttig en belangrijk anders ontbreekt de dynamiek rond het keuzes maken en die is belangrijk om vooruit te komen. • leer mensen om te gaan met conflicten en belangentegenstellingen,• laat ze spelregels bedenken, gebaseerd op waarden die iedereen herkent (zoals gevoel

voor eerlijk delen, transparantie, waarheid).

5

6. Aantallen, er moeten veel mensen betrokken zijn anders komt het proces van organiseren en arbeidsdeling niet op gang en juist daar gaat het om.

7. Prikkels van buiten af zijn noodzakelijk om het proces van de grond te krijgen en vitaal te houden. Bij Kwanda was dat televisie waarbij door middel van een realityshow verschillende buurten met elkaar zijn gaan wedijveren. Het gaat niet om het winnen maar om de publicitaire aandacht en (financiële) support, tv en pers maakt dat mogelijk. Het moet zichtbaar zijn/worden.

8. Een dergelijke aanpak vraagt om draagvlak van hoog tot laag, iedereen moet er iets in gaan zien en bereid zijn om mogelijkheden te creëren en risicoʼs te nemen.

9. Bij Ieder initiatief wordt community mapping, organisational workshops en community works betrokken, deze aanpak lukt niet uit het ʻnietsʼ. Voorbereiding is meer dan het halve werk.

De aanpak toont aan dat er werkelijke beweging gecreëerd kan worden en dat deelnemers in staat blijken om zich zelf en de buurt nieuw leven in te blazen, ondanks een voorgeschiedenis van frustratie en verloedering. Het proces om individuele ontwikkeling en collectieve aandacht te verbinden vraagt om een cultuuromslag. Het gaat bij Kwanda om het verbeteren van leven, wonen en werken en daar zijn alle partijen voor nodig. Het is opmerkelijk dat deze aanpak van CommunityWork en wat je moet doen om gemeenschappen in beweging te krijgen, vanuit het westen (de Verenigde Staten) via het ontwikkelingswerk in het zuiden is geïntroduceerd en nu weer via Zuid-Afrika in Nederland opduikt.

Empowered Participation; reinventing urban democracy & Accountable Autonomy

Imrat Verhoeven van de UvA start zijn presentatie met de opmerking dat het moment van deze conferentie uitstekend is. Er is de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan manieren om bewoners van alles en nog wat in de wijk te laten doen. Dat is gelukt, bewoners zijn in veel wijk actief geworden. De volgende vraag is hoe richten we de stad in zodat de energie van de actieve bewoners de kans krijgt om structureel te zorgen voor betere buurten. Dat is precies waar de conferentie over gaat. De tijd is rijp voor het omarmen van de visie dat problematiek in oude stadswijken niet van de overheid of van de professionals of van de bewoners is, maar iets gezamenlijks. Empowered Participatory of Governance of Accountable Autonomy is de theoretische gronding van dit principe waarvan de uitvoering in Kwanda, de Oasis game, maar ook in verschillende bewonersvouchers terugkomt. Het basisprincipe is dat burgers en professionals de ruimte krijgen om de eigen agenda en inzet in de buurt te bepalen. En zij doen dit in samenspraak met de overheid. De overheid creëert ruimte, heeft voorwaardenscheppende maatregelen tot haar beschikking, waaronder een infrastructuur en toezicht. Juist hierdoor kunnen deze initiatieven ontstaan en effectief zijn. Ieder partij heeft zijn eigen verantwoordelijkheid en er is een systematiek die zowel recht doet aan de rol van maatschappelijke organisaties, de overheid en aan de bewoners. De experimenten waarbij bewoners gedeelde beslissingsbevoegdheid krijgen zijn terug te vinden in Porto Alegre (Brazilië) , Kerala (India) Chicago

TIP: leren door doen, mislukken hoort er bij, de juiste begeleiding, werken in een integrale context en dat allemaal aan elkaar verbonden in grote aantallen dat biedt perspectief.

6

(USA) en dichter bij huis, in Den Haag. Het succes van de experimenten en het gedachtegoed erachter is vastgelegd in de studie van Archon Fung (en Erik Olin Wright), genaamd: Empowered Participation Reinventing Urban Democracy. Het is succesvol toegepast bij de transitie van een openbare school in Chicago. En er zijn meer voorbeelden die de bruikbaarheid van deze aanpak aantonen ook in Nederland, bijvoorbeeld bij de veiligheidsproblematiek. In het Bezuidenhout West en in het Zeeheldenkwartier in Den Haag is ook volgens deze filosofie gewerkt. Dit heeft veel informatie opgeleverd die bruikbaar is bij vervolgexperimenten, maar die ook de haken en ogen laat zien die ingebakken zitten in hoe wij het hier georganiseerd hebben.

Om deze aanpak echt succesvol te laten zijn in Nederland moet er nog veel veranderen, zo leerde het experiment in Bezuidenhout West. In de houding van de overheid maar ook in die van professionals en bewoners. Zo hebben: • Bewoners en

professionals meer ruimte nodig om met regelgeving om te gaan dan veel overheidsinstanties nu bieden.

• Bovendien moet er ruimte zijn voor verschillende uitkomsten. Dat is lastig want vaak is een plan nu zo geschreven dat het als geslaagd kan worden bestempeld wanneer er één specifieke uitkomst wordt bereikt. Er moet echter ruimte worden gecreëerd voor meerdere mogelijke uitkomsten, omdat aan het begin nog niet vaststaat op welke manier de uitdagingen het best kunnen worden aangepakt.

• Vanuit bewoners en professionals moet er een omgeving worden gecreëerd waarbinnen de verschillende partijen elkaar iets gunnen.

• Tot slot moet vertrouwen in plaats van wantrouwen het leidende principe zijn.

Deze vier sleutels moeten aanwezig zijn om deze meer bewonersgestuurde aanpak effectief te laten zijn. Het goede nieuws is dat het kan. Een bepaalde houding van bewoners en burgers gecombineerd met een onafhankelijke voorzitter, zijn onontbeerlijk om de eerste stappen te zetten op de weg naar een overheid die werkt volgens de principes van empowerment en participatie.

Naar aanleiding van aanvullende vragen vanuit de zaal over beide presentaties, merkt Gavin het volgende op:

Het valt mij op dat iedereen hier in Nederland zo hard op zoek is naar draagvlak en consensus, dat het lijkt dat we bang zijn om iets te laten mislukken, bang zijn voor conflicten met of tussen bewoners. Dat geeft de indruk dat wij niet op onze eigen energie, motivatie en kracht vertrouwen. Laat het maar gebeuren, conflicten zijn nodig om verder te komen. Als je die vermijdt komt je nergens.

Lebo geeft naar aanleiding van een vraag over hoe zij de resultaten in beeld brengen, het volgende voorbeeld. Als de overheid/gemeenschap ziet dat een gemeenschap overgaat van het oogluikend

7

toestaan van verkrachting naar het instellen van buurttoezichthouders die huiselijk en seksueel geweld tegengaan, er voldoende bewijs geleverd is dat het werkt. Voordat er iets kan veranderen moet je durven loslaten, durven vertrouwen dat mensen het goede willen.

Wat ook duidelijk werd uit de bijdragen van alle sprekers, zowel uit het verhaal van Gavin en Lebo als uit het verhaal van Imrat, is dat het welslagen van een werkelijk bewonersgestuurde aanpak van meerdere voorwaarden afhankelijk is. Om een aantal te noemen: • goed inzicht in het proces, • de verdeling van verantwoordelijkheden, • verhoudingen en rollen van alle betrokkenen • de bereidheid om van elkaar te leren van elkaar (bewoners onderling, bewoners en professionals,

burgers en overheden/instituties en materiële voorwaarden, regelgeving),• een noodzaak tot het maken van samenwerkingsverbanden.

World Café ʻthe wisdom of the crowdʼ. 1

Dit onderdeel wordt geleid door Diversity Joy (zie website), die deze methode ontwikkeld heeft in samenwerking met organisaties in Zuid-Afrika.

Aan vijfentwintig tafels is op basis van de principes van het World Café gepraat over de methodieken die deze middag de revue zijn gepasseerd. Met daarbij de volgende vragen:

TIP: Empowered Participatory Governance of Accountable Autonomy, werkt maar de voorwaarden waaronder zijn heel bepalend voor het succes.

8

1 'wisdom of the crowd'‘ verwijst naar een veel aangehaald experiment. Op een markt in Engeland konden bezoekers het gewicht van een koe raden en daarmee een mooie prijs winnen. Duizenden bezoekers gooiden hun briefje met het geschatte gewicht in een ton, maar niemand had het goed. Wat bleek; het gemiddelde van alle schattingen was het exacte gewicht! *

• Welke principes vond je inspirerend? • Wat hebben we nodig om die principes toe te passen? • En tenslotte: wat zou dat opleveren?

De principes van het World Café zijn: • Iedere tafel kiest een cafébaas. • Deze krijgt een vast plek in het World Café en blijft zitten waar hij zit. • De cafébaas treedt op als gespreksleider, zorgt dat na twintig minuten een van de vragen is

beantwoord en vervolgt na het wisselen van de rest van de deelnemers het gesprek met een nieuw publiek.

• Dit levert op dat iedereen met elkaar in gesprek gaat over de verschillende methodieken, een centralere rol voor bewoners en de toepassingen daarvan in Amsterdam.

• De uitkomst is te zien in een ʻword cloudʼ per vraag, die in de eindsessie is besproken.

De uitkomsten van het World Café leggen de opbrengsten van de dag, maar ook de te nemen stappen haarfijn bloot. De aanwezigen, waaronder ook bewoners, zijn het er over eens dat er meer vertrouwen moet worden gegeven aan bewoners. Dat levert betere buurten en gelukkige bewoners op. Maar de wijze waarop dat moet worden bereikt is nog lastig te duiden. Veel van de besproken methodes zijn voor de aanwezigen nieuw, wat ook enigszins logisch is aangezien deze methodes vaak voornamelijk in het buitenland zijn toegepast. De volgende stap die moet worden gemaakt is dus dat de professionals hun eigen plek en rol in een vervolgbijeenkomst verder uitwerken naar aanleiding van de basisprincipes waar iedereen het over eens.

Slotsessie

Na een verkwikkend drankje en het presenteren van the wisdom of this crowd resteert aan Mercedes de uitdaging om gastsprekers en deelnemers te laten reageren op de vraag wat wij hier in Amsterdam nodig hebben om de inspiratie die Kwanda, Oasis en Empowered Participatory Governance ons deze middag gebracht hebben, vast te houden en toe te passen in onze Amsterdamse wijken. Daarop kwamen de volgende antwoorden:

TIP: het World Café is een prima methode om met een grote groep tot de essentie van de dag te komen en mensen te laten kijken naar hun eigen rol in deze conferentie en daarbuiten.

9

Jacqueline van Loon (ASW); "Als we zo willen werken, moeten we kunnen leren hoe we dit moeten toepassen. Is het een idee om Lebo en Gavin hier workshops te laten organiseren over wat wij als professionals moeten doen om deze methode uit te voeren?" Een deelnemer antwoordde daarop "Goed idee, maar laten we dat dan gelijk samen met bewoners doen!"

Karin Daman (Dienst Wonen, Zorg en Samenleving, Gemeente Amsterdam): "Als we willen dat dit gaat werken in de achterstandsbuurten zullen we dat gezamenlijk moeten doen en moeten beginnen bij het begin, namelijk die bewoner in de buurt. De energie en het vertrouwen komt dan wel. Dan moeten we echter nog zorgen dat we die aantallen bewoners bij elkaar zien te krijgen en de media-aandacht per buurt moeten regelen. Dat is nog een hele uitdaging, ziet iemand daarvoor de oplossing?"

Jeanine van den Broek (Impuls): "We moeten meer willen leren van elkaar en aandacht vragen voor lerende organisaties, de les dat je met de goede partijen in de buurt een visie moet delen is mooi en daar hebben we handvatten voor gekregen."

Domenica: "Er is een verandering van het algemene frame gaande: meer bewoners, minder bestuur. Die verandering is moeilijk te managen vanuit het maatschappelijk middenveld waar bezuinigingskwesties en de aanbesteding bepaalt wat er gebeurt en niet de belangen in de buurt. Vandaag biedt een mogelijkheid daar anders naar te kijken."

Lebo: "Laat het gaan, wees niet bang voor allerlei dingen die zouden kunnen gebeuren. Voor je het weet is een Kwanda song je ringtoon op je mobile en lukken er dingen die je niet voor mogelijk hebt gehouden."

Jacqueline refereert aan het bezoek van Lebo en Gavin eerder deze week bij Suze Duinkerken, directeur van de dienst Wonen, Zorg en Samenleving. Die legde direct de koppeling. '”Wat we nodig hebben bij deze verandering is DWI en meer ruimte voor wijkeconomie, als het uitkeringsgeld terug kan komen in de buurten dan is dat goed voor de buurt en de buurtbewoners.ʼ”

Mintwab Aliyou (ASW): “Een sfeer die uitnodigt om gezamenlijk te leren en te ontwikkelen moeten we vasthouden ook als iedereen weer terug is in zijn eigen instelling. In de ʻlearning standʼ voelen we ons vrij en in de gelegenheid om te geven en te ontvangen! Voor Kwanda is een lange adem en experimenteerruimte nodig.'”

Jacquelien Kuhn (stadsdeel Zuid): “Ik ga de nota bewonersparticipatie samen met de bewoners uit Zuid schrijven en daar gebruik ik zeker de Kwanda uitgangspunten bij. Dat hebben mijn collega Hetty en ik deze middag afgesproken en we zullen onszelf daaraan houden.'”

10

Met veel bloemen voor iedereen die meegewerkt heeft aan deze geweldige middag en met dank aan Jacqueline van Loon en het ASW die het boek Geluk in ontvangst neemt (Wederom is de conclusie in het boek: mensen worden er gelukkig van als ze iets voor elkaar doen) sluiten we deze bijeenkomst af.

Slotvragen die overblijven en meegenomen kunnen worden in het vervolg:

- Wat moet er veranderen voor/bij Amsterdamse professionals zodat het probleemoplossend en zelforganiserend vermogen van de buurt groter wordt?

- Hoe kunnen we het leerproces in de buurt faciliteren? Mogelijk om door middel van programmaʼs (buurtacademie is genoemd, buurtcoöperaties) of anderszins?

- Kunnen we zicht krijgen op de dynamiek rond corrigerend en conflicthanterend vermogen van buurtbewoners? Wat zijn daarvoor de voorwaarden?

- Moeten we ons zelfkritisch vermogen vergroten ten opzichte van eigen handelswijze (ondersteuning, activering van bewoners) en moet de manier waarop we vormgeven aan partnerships en samenwerking herijken?

- Is het een idee om een economisch rendabele organisatie te beginnen bestaande uit een coöperatie van buurtbewoners die publieke taken overnemen? Zijn we bereid daarmee te experimenten (denk aan het ontstaan van bewonerscoöperaties….)

- Tijdens deze bijeenkomst is het woord vertrouwen in verschillende contexten genoemd, vaak in combinatie met ruimte en loslaten. Welke betekenis geven we hieraan en wat is er nodig om van deze low-trust naar een high-trust aanpak te komen?

11

TIP: lees de vervolg acties op www.steunpuntwonen.nl en www.kennisnetwerk-amsterdam.nl en doe mee.